KNRM

Vriendennieuws Editie 86 Lente 2014

Foto: Flying Focus / KNRM

Koningin Máxima doopt nieuwe reddingboot Nh 1816 Op woensdag 2 april 2014 zal Hare Majesteit Koningin Máxima de nieuwe reddingboot Nh 1816 in IJmuiden dopen in aanwezigheid van genodigden. Een grote eer voor de KNRM. De band met het koningshuis gaat terug tot 1891 toen koningin Emma beschermvrouw werd. Koningin Wilhelmina nam dat in 1899 van haar moeder over. Prinsgemaal Prins Hendrik was vanaf 1907 eveneens beschermheer. Na zijn overlijden in 1934 nam prinses Juliana deze erefuncties over. prins Berhard werd in 1937 erevoorzitter. Prinses (toen nog koningin) Beatrix is sinds 1980 beschermvrouwe. Koning Willem-Alexander heeft meermaals zijn interesse getoond in het werk van de KNRM en haar materieel. Hij studeerde aan het Britse Atlantic College en deed mee aan het ontwerp en het testen van de RHIB's (Rigid-Hulled Inflatable Boats). Alle huidige boten van de KNRM zijn volgens dit concept gebouwd. In 1949 verkregen de beide reddingmaatschappijen het predicaat “Koninklijk”. Na de fusie tot KNRM werd dit in 1991 bestendigd. Achttien reddingboten van de vloot van de KNRM zijn sinds 1824 vernoemd naar leden van het Koninklijk Huis. De Nh 1816 is de eerste reddingboot van een nieuwe klasse, een nieuwe generatie. De foto toont haar bij één van de testen op zee samen met de mrb Jeanine Parqui (Hoek van Holland, Arie-Visserklasse). In het Vriendennieuws nr. 81 (winter 2012) is bericht over het ontwerp van deze nieuwe boot. Wybe van der Wal (met dank aan Kees Brinkman van de KNRM)

verzekeren? we blijven bij de tijd

HOTEL

40 sfeervolle kamers zonnig terras

RESTAURANT

ontbijt ● lunch ● diner

ZALEN

cursussen ● vergaderingen

BRIDGEHOTEL

verschillende verenigingen

(0223)68 688 0223 87788 88

E [email protected] ● I www.hotelwienerhof.nl

Parallelweg 7 ● 1781 EA Den Helder T 0223 - 616895 ● F 0223 - 613534

MUSEA Maritiem KUNST & Cultuur AmusEment ETEN EN DRINKEN

Willemsoord, vroeger de scheeps- en onderhoudswerf voor de Koninklijke Marine, is nu een prachtig monumentaal deel van Den Helder dat zich gaandeweg ontwikkelt tot open stadsdeel. Willemsoord ligt direct tegen het stadshart en de buitenhaven aan wat de ligging van de jachthaven op Willemsoord uniek maakt. Het fraai gerestaureerde complex huisvest een diversiteit aan ondernemers en instellingen.

De Koninklijke Marine in actie rond de Hoorn van Afrika

Jachthaven

Er is voor ieder wat wils:

• het nationaal reddingmuseum Dorus Rijkers • het marinemuseum • kunst & cultuur • diverse eet- en drinkgelegenheden • bioscoop • casino • kinderspeelparadijs & bowling • sportgelegenheden • museale schepen • een nautisch kwartier. Op Willemsoord is de VVV gevestigd, waar u uitgebreide informatie over alle bezienswaardigheden en activiteiten op Willemsoord kunt verkrijgen.

Wij heten u van harte welkom op Willemsoord

oon tele6f16100 0223 b Wemsoordbv.nl ille

www.w

es

adr soord willem en Helder SD 1781 A

www.marinemuseum.nl

affiche_DEF.indd 1 affiche_01.indd 1

Vriendennieuws blz 2

14-12-11 12:17 09-11-11 14:15

Nieuws uit het Museum

Tentoonstelling Fying Focus Op 28 maart 2014 is het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers weer in de gelukkige positie een prachtige tentoonstelling te mogen openen. Ditmaal zal het werk van Herman IJsseling, fotograaf van het maritieme luchtfotobedrijf Flying Focus, tentoongesteld worden, van 29 maart tot en met 2 november 2014. Dhr IJsseling is maritiem luchtfotograaf en maakt onder andere prachtige foto’s van de KNRM in actie. Een klein gedeelte van deze foto’s wordt het hele seizoen bij ons gepresenteerd. De foto op de voorpagina is ook van zijn hand. Graag wil ik u, als vriend van het museum, uitnodigen bij de officiële opening aanwezig te zijn. De heer Roemer Boogaard, directeur van de KNRM, zal de tentoonstelling openen en heet u namens Flying Focus, het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers, en de Stichting vrienden van het Reddingmuseum van harte welkom! 16.00 - 16.15 Ontvangst 16.15 - 16.30 Welkomstwoord 16.30 - 16.45 Openingshandeling 16.45 - 18.00 Bezichtiging tentoonstelling met borrel en hapje Wilt u voor 24 maart aan ons laten weten of we u kunnen verwachten, en met hoeveel personen? Dit mag per mail aan: [email protected] of telefonisch aan het secretariaat van het museum op 0223-618320. Hans Sterkenburg, directeur

Deka wensmunten actie geslaagd! In afgelopen editie van het vriendennieuws heeft u kunnen lezen dat het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers meedeed aan de wensmunten actie van de Deka supermarkten. Tot onze grote vreugde kunnen we u melden dat we inmiddels een prachtige cheque hebben mogen ontvangen mét de hoofdprijs, maar liefst €1000,- ! Een prachtig bedrag, wat ten goede zal komen aan de vele vrijwilligers van het museum. Wat er specifiek van aangeschaft zal gaan worden is nog onbekend, maar het zal zeker ten goede komen aan de vrijwilligers! Dat de actie zo succesvol is gebleken was onder meer te danken aan de hulp van vele vrijwilligers en liefhebbers van het museum; aan alle kanten stroomden de wensmunten binnen die vervolgens door een medewerker van het museum weer in de juiste bak gedaan werden in de winkel. Mede door ieders hulp was het Nationaal Reddingmuseum dan ook met grote afstand het populairst, en wonnen we zo de hoofdprijs! Een groot woord van dank aan ieder die bijgedragen heeft aan dit mooie succes!|

Anne en Sylvia ontvangen de cheque Stem op ons museum Het reddingmuseum doet op het moment mee met de kinderwedstrijd van de ANWB, waarbij kinderen als museuminspecteur een rapport invullen over o.a. het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers. Dat gaat ontzettend goed, en op het moment staat het museum continu in de top 10 van leukste kindermusea van Nederland, uit maar liefst ruim 360 musea van Nederland, met een gemiddeld cijfer van 8.2! Maar er kan nog tot 7 mei gestemd worden, dus alles is nog mogelijk! Mocht u ook (klein) kinderen hebben die het leuk vinden om mee te stemmen én daarmee leuke prijzen te winnen, op www.museumkids.nl kunnen ze meer info vinden! Anne Phoelich Marketing en Communicatie

Arie van der Hel Wie bij Arie van der Hel het huis binnenstapt ziet de wereld aan de muur hangen. Geboren in Sliedrecht volgde hij het pad van vele Sliedrechtenaren, waaronder dat van zijn grootvader en zijn vader. Hij ging werken in de baggerij. Eerst als poetsjongen, stoker en machinist over de hele wereld. Later ging hij vaak terug als toerist en maakte hij mooie foto's. Toen het werken niet meer ging richtte hij zich op het bouwen van scheepsmodellen. Een Deens krabbenkottertje, de sslb Furie, de mrb Beatrix, een monumentale, werkende, emmerbaggermolen, enz. In 1983 begon hij bij het museum, toen nog in de Keizerstraat. Onderhoud, tentoonstellingen maken, alles wat voor handen kwam. Later volgde de verhuizing naar het Bernhardplein. Arie ging met een vast ploegje varen met de mrb Prins Hendrik. Mooie tochten naar allerlei maritieme festiviteiten in het land. Met de verhuizing van het museum naar Willemsoord kwam daar een einde aan. Hij en zijn maten wilden meer met hun eigen boten gaan varen. Als afscheidscadeau bouwde hij voor Dirk de Jong, Dirk-Jan van Staal, en voor zichzelf, een model van de Prins. Het was voor hen een grote verrassing toen hij de drie identieke modellen tegelijkertijd onthulde. Na een paar jaar ging het bloed weer kriebelen en werd hij gevraagd voor het onderhoud van de scheepsmodellen van het museum. Ook maakt(e) hij reeksen silhouetten van de Helderse reddingboten en kleine reddingbootjes voor de verkoop door het museum. Zelfs van de nieuwste reddingboot Nh 1816 heeft hij al een aantal kleine modelletjes gemaakt! Wybe van der Wal Vriendennieuws blz 3

Kinderdijk en de reddingmaatschappijen Kinderdijk en de Zuid-Hollandse Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen (ZHMRS) in Rotterdam waren ruim anderhalve eeuw nauw met elkaar betrokken. Maar ook de Amsterdamse Noord- en Zuid-Hollandse Reddingmaatschappij (NZHRM) zou een rol spelen in het leven van de ondernemers aan de dijk, de ‘dijkers’. Kinderdijk Een verhaal over Kinderdijk dat als kind op mij diepe indruk maakte, was het verhaal van het biezen wiegje dat in de Sint Elizabethsvloed van 1421 bij de dijk kwam aandrijven. In het wiegje lag een baby te slapen, warm en droog. Deze overlevering had een sterke symboliek: een teken van hoop en nieuw leven na een ramp. Het was niet de enige keer dat de Alblasserwaard overstroomde. Sinds het ontstaan van de waard omstreeks 1200 gebeurde dat ruim dertig maal, de laatste keer in 1953. Ook onder normale omstandigheden moesten de voeten droog blijven en daarin voorzagen de vele molens van Kinderdijk. Het vakmanschap van de timmerlieden voor de molenen sluisbouw was hetzelfde als dat voor de scheepsbouw. Het dorp aan de dijk bood dan ook een goede plaats voor de vestiging van werven. Cornelis Smit In 1812 kocht de toen 28-jarige Cornelis Smit (1784-1858) met hulp van zijn schoonvader een buitendijks stuk grond bij de haven van Alblasserdam, niet ver van Kinderdijk. Hij begon hier een hout- en riethandel en repareerde schepen. Het werfje ging daarna ook schepen bouwen voor de binnenvaart

en visserij. De bloei kwam met het herstel van de economie na de Franse overheersing. Smit bouwde als eerste rader-stoomschepen voor de Rijnvaart. Deze opdrachten kwamen van de in 1822 in Rotterdam door voormalig marineofficier G.M. Roentgen opgerichte Nederlandsche Stoomboot Maatschappij. Ook de marine liet twee rader-stoomschepen bouwen bestemd Nederlands-Indië om goederen te vervoeren en zeerovers te bestrijden. Het meest winstgevend waren echter de grote zeilschepen die Smit bouwde. Hij kreeg de wind mee na de oprichting van de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM) door koning Willem I in 1824. Dankzij een premie-regeling werd het voor reders aantrekkelijk zeegaande zeilschepen te laten bouwen. Waren er geen opdrachten, dan bouwde Smit voor eigen rekening om zijn personeel aan het werk te houden. Hiermee werd hij zelf ook reder. Families Smit, Von Lindern en Lels Eén van de schepen van Cornelis Smit was de Nederlandsche Nijverheid. Het schip kwam in 1829 in de vaart en stuurman Franz Harms von Lindern (1804-1882) uit Ost-Friesland werd door Cornelis Smit op dit schip als kapitein aangesteld. In 1834 trouwde hij de oudste dochter van de werfeigenaar. Smit waardeerde kennelijk de capaciteiten van zijn schoonzoon, want hij werd bij de werf betrokken en verkreeg een aangrenzend stuk grond om zelf een werf te beginnen. Von Lindern startte tevens een lijnbaan en begon als reder. In die tijd komt ook Murk Lels in beeld. Hij was boekhouder op de werf en belast met het beheer van de schepen die Smit in de vaart had. De families raakten door huwelij-

Bark F.H. von Lindern in Karlskrona, 1885 Vriendennieuws blz 4

Cornelis Smit - foto Gem. Alblasserdam ken aan elkaar gelieerd, ook zakelijk. De grote zeilschepen eind negentiende eeuw werden bij windstilte vaak gesleept. De families Smit en Lels zagen een gat in de markt voor sleepdiensten vanuit en naar het Kanaal en begonnen het sleepbedrijf Smit & Co. Hieruit groeiden Smit Internationale en Smit Lloyd. Deze bedrijven kregen wereldfaam op het gebied van slepen en bergen, met als hoogtepunt binnenkort het transport van het wrak van de Costa Concordia met het nieuwe dokschip Dockwise Vanguard. Vanaf 1896 tot 2007 profiteerde het bestuur van de (K)ZHMRS en later KNRM van deze ondernemende ‘dijkers’. Jan Lels, Murk Lels, Ary Lels en als laatste Jan Dirk Smit zaten in het bestuur. Met hun kennis en ervaring als reder, sleper, berger en scheepsbouwer waren zij van groot belang voor de ontwikkeling van de ZHMRS. Dat organisatietalent in hun bloed zat bleek in 1953 toen Ary Lels en zijn ver familielid Hans von Lindern, beiden nog twintigers, een rol speelden bij het regelen van mankracht en middelen voor het dichten van een gat in de dijk bij Alblasserdam. Opdrachten voor de ZHMRS Vanaf 1830 deden de werven geleidelijk ervaring op met ijzer in combinatie met hout. Kleinere schepen werden als eerste volledig in ijzer gebouwd. In 1849 bleek op een inspectiereis dat de redders van de ‘Zuid’ de houten reddingboten van Willem van Houten te zwaar vonden, vooral ook om het toenemend aantal stenen golfbrekers aan de stranden te ontwijken. Ze vroegen om een lichtere ijzeren reddingboot. Die werden gebouwd op de werf van Fop Smit, de oudere broer van Corne-

Stranding bark F.H. von Lindern Na het overlijden van Cornelis Smit in 1858 erfde zijn zoon Jan de werf, zijn schoonzoon Franz von Lindern verkreeg een verder stroomafwaarts gelegen nieuwe werf. Von Lindern bouwde daar tien zeegaande schepen. Van zes hiervan werd hij de reder. Toen hij ouder werd nam een zoon het geleidelijk over, zijn beide andere zonen begonnen in Amsterdam een werf met een drijvend dok. Daar werd in 1884 de ijzeren bark F.H. von Lindern gebouwd.

Bewijs van aandeel in bark F.H. von Lindern lis, en verder bij de gebroeders Pot uit Elshout (Kinderdijk). De eerste contacten met de ‘dijkers’ waren hiermee gelegd. De nieuwe ijzeren reddingboten waren niet de verbetering waarop het bestuur van de ZHMRS hoopte. In 1856 werd de eerste ijzeren reddingboot al weer verkocht en in 1865 zou de ‘Zuid’ overstappen op een Engels type reddingboot. In 1874 leverde de werf van Jan Smit Czn. nog de ijzeren zeilkotter Willem van Houten (II) voor de ZHMRS.

In het najaar van 1890 was dit schip met een lading tin, arak, huiden en kapok op thuisreis vanuit Java. De bark bereikte op zaterdagavond 18 oktober de sluizen van IJmuiden, maar kon vanwege de harde Noordwesten wind geen loods of sleepboot krijgen. Kapitein Huibrechts besloot weer zee te kiezen. In een hevige bui begaf de voormast het en zeilen scheurden aan flarden. Er restte niets anders dan ten anker te gaan, maar de ankerkettingen braken en kort na middernacht strandde de bark op een zandbank vlak voor het strand, enkele kilometers ten noorden van Zandvoort. Na vergeefse pogingen een lijn over te schieten ging de NZHRM-reddingboot van Zandvoort in de duisternis naar de bark maar dat mislukte. Bij daglicht tijdens een tweede poging maakte de roeireddingboot verbinding met een dreg. De

lijn brak echter en de redders keerden onverrichterzake terug. Toen de zee iets kalmeerde ging de boot een derde keer. Bij deze poging raakte de boot vast aan het overboord hangende tuig van de bark en sloeg om. Met de kiel boven dreef de boot naar de kust met twee redders op de romp. De anderen zwommen drijvend op hun zwemvesten veilig naar het strand. Dirk Koper was gewond geraakt en kon het hoofd niet boven water houden. Hij spoelde bewusteloos aan. Reanimatie was tevergeefs. Hij liet vijf kinderen na, die nu wees waren, want hun moeder verloren ze al eerder. Van roeier Willem Drayer was een oor afgerukt; hij deed dit in zijn broekzak. De roeireddingboot van IJmuiden redde uiteindelijk de achttien opvarenden van de bark. De lading ter waarde van een half miljoen gulden werd in de maanden daarna geborgen, het schip was verloren en werd gesloopt. Henk Stapel Met dank aan: A.M. Lels en F.H. von Lindern. Bronnen: Bram Belder, De Ouwe Werf Vandersmissen, Zeeman en Brinkman, Redders, 175 jaar KNRM, Noord-Hollands Archief en krantenarchief Koninklijke Bibliotheek

bark F.H. von Lindern een dag na de ramp Vriendennieuws blz 5

Bedrijfskleding Uniformering

Uw evenement - waar dan ook heerlijk verzorgd!

Met gerenommeerde merken als Havep Industriëel, Echo/KLM, Helly Hansen, Santino en Rucanor

Koperslagersweg 13 1786 RA Den Helder

Tel: 0223-691223 www.moc-bedrijfskleding.nl E-mail: [email protected]

Spuistraat 3E • 1012 SP Amsterdam Tel. 020 - 625 72 72 • [email protected]

Beethovenstraat 55 • 1077 HN Amsterdam Tel. 020 - 679 91 33 • [email protected]

Voor meer informatie over alle mogelijkheden van Kampanje Catering kunt u contact opnemen met De Kampanje, telefoon 0223 - 678 678. Bezoek ook eens onze website www.kampanjecatering.nl

815003015_AdvCatering.indd 1

28-08-2008 15:40:55

CULTUUR MA AK T JE RIJKER PARTNER VAN DE MUSEUMKAART

Sleutel tot 400 schatkamers Geef ‘m cadeau www.museumkaart.nl

Vriendennieuws blz 6

Redders te boek (49): het reddingswerk in de Eemsmond Over de avonturen bij Rottumeroog en Borkum Rif van de Nederlandse reddersfamilie Toxopeus en hun reddingboot Insulinde met haar voorlopers bestaan veel boeken, die de strandingen en reddingen vanuit het Nederlandse perspectief beschrijven. Alleen daarom al is het prachtig dat er nu een kloek boek in twee delen bestaat Untergang vor Borkum geschreven door Helmer Zühlke, Jan Schneeberg en Tjard H. Steemann. Deel I betreft 1830-1924 en deel II 1924-1945. De boeken zijn kroniekachtig van opzet. Een chronologisch ketting van korte berichten, reddersverslagen, informatie over schepen, gebeurtenissen uit het leven van redders, afgewisseld met enige maritieme wetenswaardigheden van Borkum en omgeving. Zo kan nu van menig beroemde redding de visie van meer kanten vernomen worden. Naast verslagen van Duitse redders en in het Duits vertaalde verslagen van Nederlandse kant ook rapporten van bergers, overlevenden en autoriteiten. Het leest soms wat moeizaam, maar wat een berg informatie is beschikbaar! Het zijn heerlijke boeken om af en toe een stuk in te lezen vanwege al die wetenswaardigheden. Zo het verhaal van de schipbreukelingen van de Bramov, die wachtende op redding de verjaardag vierden van een van hen met een daarvoor bewaarde fles drank en lekkernijen uit de keuken. Dat te midden van een heftige storm. De boeken zijn ook zeer ruim geïllustreerd met foto’s uit archieven en talloze familiealbums. Alleen al het doorkijken van de boeken met al die prachtige afbeeldingen is een groot genot. Naast bekende zijn er ook talloze onbekende foto’s van Nederlandse reddingboten genomen tijdens hun bezoeken aan Borkum. In de jaren dertig heeft de bekende Duitse fotograaf Heinz von Perckhammer voor de Duitse reddingmaatschappij op Borkum en omgeving een groot aantal prachtige foto’s gemaakt zowel van de motorreddingboten als van de roeireddingboten. Destijds, en ook later, heeft de reddingmaatschappij veel gebruik gemaakt van dit beeldmateriaal, maar de naam van de fotograaf en het ont-

staan van dit beeldmateriaal worden in dit boek voor het eerst toegelicht. Kortom de beide boeken zijn voor elke liefhebber van het reddingwezen onmisbaar. De eerste auteur heeft de smaak van dit werk wel te pakken want inmiddels is nog een derde kleiner boekje volgens het zelfde concept gemaakt. Ditmaal over de berging van het boven Vlieland in 1956 na een aanvaring zinkende Belgische ms Lukaga. Hierbij waren naast Terschellingers ook Borkumers betrokken. De Lukaga werd om verder zinken te voorkomen bij Schiermonnikoog aan de grond gezet en na een noodreparatie en lossen van lading weggesleept. Bij Borkum werd nog meer lading gelost en uiteindelijk kwam het schip veilig in Emden aan. Een groot deel van deze tocht was ze door reddingboten begeleid geweest. Ook in dit boekje weer veel rapporten, prachtige

foto’s en wetenswaardigheden. Zeker ook iets voor liefhebbers van het waddengebied bij storm. Helmer Zühlke, Jan Schneeberg en Tjard H. Steemann , Untergang vor Borkum Die Geschichte des Rettungswesens in deutsch-niederländischen Seegebiet. Deel I 1830-1924. 375 blz. ISBN 978-3-86927-400-3 €34,90 euro. Deel II 1924-1945. 488 blz. ISBN 978-3-86927-401-0, €39,90. Uitgave Heimatverein Insel Borkum/Oceanum Verlag Wiefelstede. 2011/2012. Helmer Zühlke en Heinrich Teerling.. Der Kampf um die Lukaga. Borkumer retten und bergen. Die rauen Regeln des Bergungsgeschäftes.Burkana Verlag ISBN: 978-3-9816347-9-2, € 9,80. Egge Knol – Groningen

Vriendennieuws blz 7

www.editoo.nl

Indien onbestelbaar retour: Vriendennieuws, Willemsoord 60 G, 1781 AS Den Helder

Beste Vriend(inn)en, Sinds 1 januari 2014 geldt voor een ‘algemeen nut beogende instelling ‘ de verplichting dat zij transparant is voor haar donateurs. Hiervoor moeten op de website een aantal gegevens staan zoals een financiële verantwoording, een jaarverslag en de hoofdlijnen van het beleidsplan. Die treft u dan sinds kort ook aan. De Stichting Vrienden van het Reddingmuseum heeft geen eigen website, maar we hebben een pagina op de website van het Reddingmuseum, onder de kop ‘Informatie’ en dan ‘Vrienden’ aanklikken. Afgelopen december mochten we ons verheugen in een behoorlijke donatie

C o l o f o n

Uitgave van: Stichting Vrienden van het Nat. Reddingmuseum Dorus Rijkers Opgericht: 19 januari 1990 Oplage: ca. 400 stuks Verschijning: vier maal per jaar Redactie: Guus Ooms Gerhard Nijhuis Henk Stapel Wybe van der Wal Redactieadres: Redactie Vriendennieuws Reddingmuseum, Willemsoord 60G 1781 AS Den Helder Tel.: 0223 - 618320 Bank: NL 90 INGB 0673 311872 Website: www.reddingmuseum.nl Dit blad en de eerdere uitgaven zijn ook op de website te lezen

van € 5000,- van de Stichting Maritiem Centrum. Die stichting was ooit opgericht om maritieme publicaties financieel te ondersteunen, maar de laatste jaren werd er weinig beroep meer op gedaan. De bestuursleden waren reeds op leeftijd en besloten de stichting op te heffen en het vermogen te verdelen over stichtingen met gelijksoortige doelstellingen, waaronder onze stichting. Wij zijn daar erg blij mee. Inmiddels is ons eigen vermogen gegroeid tot € 17.000,-. Het bestuur is voornemens van dit bedrag een aanzienlijk deel te gebruiken voor een bijdrage aan de collectie van het Reddingmuseum. Dat zal geschieden

medio 2015 bij de heropening van het museum na de verbouwing vanwege de verplaatsing van de schouwburg. We hebben nog geen concreet cadeau voor ogen, daar praten we binnenkort binnen het bestuur over. Gezien onze doelstelling dragen we niet bij aan de exploitatie van het museum. Onze bijdrage zal blijvend van aard zijn. Henk Stapel, voorzitter

Bestuur Stichting Vrienden van het Reddingmuseum Dorus Rijkers Voorzitter Henk Stapel Secretaris René de Bakker (0229 853763) Lid Guus Ooms Penningmeester Jan Doppegieter (0223 630616)

Publicatie van het Vriendennieuws, geheel of gedeeltelijk, is niet toegestaan zonder voorafgaande toestemming van de redactie. Verwijzen of citeren met bronvermelding is toegestaan. Geïnteresseerd in de geschiedenis van het Nederlandse Reddingwezen? Voor € 17,50 per jaar of voor € 22,50 samen met uw partner wordt u Vriend van het Reddingmuseum. U heeft dan gratis toegang tot het museum en ontvangt viermaal per jaar het Vriendennieuws. Op de website van het Reddingmuseum vindt u meer informatie over de vrienden en kunt u zich aanmelden of anders per brief met vermelding van uw naam, adres, telefoon, e-mail en eventueel ook de naam van uw partner. Vriendennieuws blz 8