1
Klaas Boersma Secretaris Evangelische Gemeente Leeuwarden “de Salvator”. Hieronder volgt een bespreking van de beschuldigingen die gedaan zijn en onder de gemeente verspreid worden. Het betreft de beschuldiging dat de Amerikaanse pastor Rick Warren zich inlaat met New Age en dit ook in zijn boeken “Doelgerichte Gemeente” en “40 dagen doelgericht leven” laat blijken. Worden we met zijn allen misleid? Is Rick Warren een New Age denker? Volgen wij als Evangelische Gemeente de leer van deze misleider en dienaar van Satan? Dit zijn nogal beschuldigingen. Ook worden andere Amerikaanse geestelijke leiders beschuldigd van dezelfde dwaalleer. Rick Warren, Robert Schuller en Bill Hybels worden in één adem genoemd. De Evangelische Gemeenten in Nederland worden ook flink aangepakt. Enkele uitspraken zijn: · Men spreekt stroperig over de liefde van God, om weerstand bij de bezoekers te voorkomen · Gezonde leer wordt niet meer gegeven, het moet allemaal over gevoel en ervaring gaan · In plaats van gehoorzaamheid moet het over praise en worship gaan · Men is zich niet meer bewust van Gods Heiligheid Bijna 10 jaar geleden werd ik verkozen om oudste in de Evangelische Gemeente te dienen en te leiden.Toen heb ik gezegd, dat de Here God 2 dingen op aarde heeft waar hij enorm veel van houdt. Dat zijn Zijn Woord en Zijn Gemeente. Ook wil ik daar voor gaan. Hij wil Zijn Woord en de Gemeente gebruiken om de wereld te laten zien dat Jezus Christus de Redder der mensheid is. Dat is dus onze opdracht als Gemeente. Al een tijdje ben ik op de hoogte van deze beschuldigingen en heb me er dan ook in verdiept. Want als oudste in de Evangelische Gemeente Leeuwarden “de Salvator” voel ik me mede verantwoordelijk dat we de Bijbelse weg volgen en geen dwaalleer volgen. In de gemeentevergadering van april heb ik hier al wat over verteld. Helaas is toen niemand bij mij gekomen om hier over te praten. Dan was deze avond waarschijnlijk niet nodig geweest. Nu die email artikelen verspreid zijn in de Gemeente en ons gevraagd is dit te onderzoeken, zullen we hier dan ook onze mening geven. Laat ik hierbij deze artikelen eens onder de loep nemen en ook de personen die deze artikelen schrijven. Als we de artikelen lezen krijgen we de indruk dat er een groot aantal personen en organisaties betrokken zijn bij de belastende stukken. Dit is op zijn minst overdreven, want in alle artikelen komen dezelfde bronvermeldingen terug en worden dezelfde personen geciteerd. Men gebruikt steeds weer dezelfde bronnen, zelfs als ze allang weerlegd zijn. Het is altijd goed als men kritische verhalen en beschuldigingen ontvangt, om dan naar de bron te kijken waar de kritiek uit voortkomt. Dan kan men ook beter de kritiek begrijpen en een plaats geven.. In de Nederlandstalige artikelen, veelal vertaalde artikelen uit Amerika, komen ook dezelfde personen naar voren. Het betreft hier: Ary Geelhoed, Ruurd v.d. Ven, Van Berghem, L. Brinkman en www. granel.org./ Gods reddende ark Zij citeren elkaar over en weer.
2
1. Achtergronden Dhr A. Geelhoed is iemand met een eigen webside. Hierin heeft hij al verschillende dossiers staan, gericht tegen verschillende personen en organisaties uit de evangelische wereld. Het dagblad Trouw noemt hem de laatste christen fundamentalist. Hij is geschorst door zijn vroegere gemeente “de Vrije Baptisten Middelburg”. Nu kerkt hij in de Vergadering der Gelovigen, te Vrouwenpolder, een gemeente die niets wil weten van hun oude voorman Dr W. Ouweneel. In een artikel tegen het boek van Ouweneel over genezing schrijft Geelhoed zelf dat hij vroeger door handoplegging occult belast is geraakt. Hij meent nu wel bevrijdt te zijn. In een obsessieve manier worden dossiers gemaakt van bijv. Dr W. Ouweneel, Uitgever Medema, de Evangelische Omroep, Opwekking, Evangelische Hogescholen, andere opleidingen en de Alphacursus aangepakt op vermeende ketterij en het loslaten van de bijbelse waarheid. Zijn stijl, ook die van Van Berghem, ook uit Middelburg, zijn regelmatig badinerend, spottend en hatelijk. Ook heb ik u al gewezen dat zinnen compleet verdraaid of er een andere betekenis aan gegeven wordt. Eugene Poppe ( Agape, Voorzitter Purpose Driven Nederland, lid van de Unie Baptisten) schrijft, dat hij Geelhoed al jaren volgt, dat hij ongetwijfelt een goed analytisch vermogen heeft, maar nog nooit een opbouwend stuk van hem gelezen heeft. Hij beoordeelt en schrijft vanuit een beperkte visie op het Koninkrijk van God. Dit is breder dan wat Geelhoed ons wil doen geloven. Dit is ook niet onze visie, getuige de mission statement van onze Gemeente. Zowel het Ref. Dagblad als het Nederlands Dagblad hebben geprobeerd om Geelhoed commentaar te geven op zijn beweringen, maar hij wilde hier niet op ingaan ( juni 2005). Ook een gesprek met de EO en Willow Creek Nederland wil hij niet aangaan. Ruud van der Ven schrijft in zijn commentaren op een Nigeriaanse genezingsprediker Joshua, dat hij zelf vroeger bij een magnetiseur geweest is, zwaar depressief was, natuurarts, acupuncturist en iriscopist is. Na een mislukte zelfmoordpoging is hij tot bekering gekomen. De website Granel.org en de daaraan gelieerde Gods Reddende Ark, een onafhankelijke gemeente, heeft in zijn geloofsbelijdenis staan, dat alleen de Staten Vertaling het Woord van God is. Alle andere vertalingen zijn verdraaide Bijbels. Volgens hen is de Paus de antichrist, het RK geloof heidens, antibijbels en afgoderij. De katholieken dus afgodendienaars. Veel van de artikelen van Amerikaanse hand komen voort uit een zeer conservatieve, “fundamentalische”, groepering, waar al de eerder genoemde organisaties (baptisten) en personen (Graham, Warren, Olsen , Hybels en Schuller) waren aangesloten. Wegens hun conservatieve houding zijn deze en meerdere groeperingen uit deze groepering gestapt. Het komt mij dan ook over als een poging om organisaties en personen, die veel mensen trekken, in een kwaad daglicht te stellen. Dit is hetzelfde met de heren Geelhoed, Van Bergem en Brinkman. 2
Marketing en management Christendom Ik kan me totaal niet herkennen in de kritiek die de schrijvers het hebben over de management en marketing methoden. Men verwijt Warren en Hybles dat hun bewuste marketing strategie leidt tot vervorming van de boodschap. Als ik in de Bijbel lees over de eerste gemeenten en de geschriften van Paulus over de Gemeente, dan denk ik dat ook daar een goede organisatie past. Als je leiders over een
3 gemeente bent waar wekelijks 20.000 mensen binnenkomen, zul je dit wel goed moeten organiseren. Als ik kijk naar de organisatie die Mozes neerzet, volgens het Jethroprincipe, naar David en Salomo die de dienst in de Tempel hebben georganiseerd, doen ze dit volgens de richtlijnen die God hun had gegeven.Dit zijn veelal de zogenaamde management principes die toegepast worden in de genoemde groeiende kerken. Ook zijn de kritieken over Warren en Hybels toegespitst op hun zoekersgerichte of – gevoelige diensten. Zijn ze daarom alleen op zoekers gericht? In deze diensten worden geestelijke liederen gezongen, gebeden, uit de Bijbel gelezen, gepreekt enz. De gemeente heeft toch tot taak om het evangelie van Jezus Christus uit te dragen. Onbekenden met dit evangelie zul je toch anders moeten benaderen dan gelovigen. Niet de tale Kanaans, maar een duidelijke, herkenbare manier van uitleg over het evangelie. Blijde boodschap!! Het is natuurlijk koren op de molen van hen, die gruwen van wat de schrijvers noemen “marketing” christendom. Het lijkt er op, dat er een produkt verkocht moet worden, dat de voorgangers denken vanuit de klant ( en dus niet vanuit God), de klant is koning ( en niet de Here Jezus), de klant heeft altijd gelijk ( en dus niet de Bijbel) en de klant moet terugkomen ( God is liefdeboodschap/ positief/ niet aanstootgevend)).Dit op een modernere manier dan die de schrijvers aanspreekt. Wordt de inhoud van de Bijbel aangepast? Persoonlijk heb ik meegemaakt in een dienst bij Rick Warren, dat het kruis centraal stond, een duidelijke Christocentrische boodschap gebracht werd. In de boeken en artikelen die ik regelmatig van Warren lees, zijn deze ook gericht op Jezus als de opgestane Heer . Betekent zoekersgevoelig dat er een soft evangelie gebracht wordt of dat gelovigen er niets van opsteken..Zeker niet. Trouwens er is in beide gemeenten een uitgebreid bijbelstudiepakket voor mensen die dit willen. Ook bij ons is er elke zondag een prediking, er zijn geregeld themadiensten, bijbelschool en kringen waar men zijn geloof mee verdiepen kan. Ik geloof, dat Jezus wel zoekers gericht is en Paulus ook. Jezus is de ultieme zoekersgerichte persoon die ooit geleefd heeft. Want Hij kwam uit de Hemel om het verlorene te zoeken en te redden. Dáárvoor kwam hij naar deze wereld. ( lucas 19:10) Paulus begint zijn contacten met de ongelovige Atheners met de complimenten en heel subtiel komt het uiteindelijk tot de waarheid die hij verkondigd ( hand.17) Men gaat er eenvoudig aan voorbij dat Warren en Hybels bewogen zijn met mensen die niet gered zijn voor de eeuwigheid ( denk aan de video: doelgericht leven) Save one more for J ezus. Dit is toch ook de drijfveer van God zelf! 3 Valse profeten en onbijbelse leer Men noemt dan ook Warren en Hybels valse profeten en hun visie op gemeentezijn onbijbels. Laat ik hier het volgende over zeggen: Valse profeet wordt omschreven als: · Iemand die Jezus Christus niet belijdt als de Zoon van God ( 1 Joh.4:2) · Die de Here verloochent · Die leeft in losbandigheid · Die handelt uit hebzucht Visie is onbijbels: de visie is gebaseerd op 2 belangrijke gedeelten uit het NT · “Gij zult de Here uw God liefhebben met geheel uw hart en met geheel uw verstand “en Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf” ( Mattheus 22 : 3739)
4 · Gaat dan henen en maak al de volken tot mijn discipelen en doopt hen in de Naam des Vaders, des Zoons en des Heilige Geests en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb”. (Mattheus 28: 1920) · Verbondenheid, Volwassenheid, Vorming, Verkondiging en Verheerlijking. In zijn brochure beticht hij Warren en Hybels glashard van de bedwelmende ver leiding van succes en geldelijk gewin. Dit komt er op neer dat hij Warren beschuldigd dat het er hem om gaat om met valse voorwendsels het bedrijf Kerk is binnengekomen om er zo veel mogelijk geld voor zich zelf uit te slepen en multimiljonair is geworden. In een eerder geciteerd gedeelte uit het blad Christianity Today staat het tegenovergestelde. Wel staat er in Christianity Today dat Rick Warren niet opzichtig woont, met een duur huis, een boot of opzichtige auto. Hij kleedt zich niet opzichtig, komt nooit op TV of radio, bemoeit zich niet met politiek en spreekt bijna nooit in een andere kerk. Hij krijgt geen salaris, de opbrengsten van zijn boeken gaan naar een stichting die zich inzet voor Aidsslachtoffers en voor gemeenteondersteuning
4. Parafrasen en bijbelvertalingen . In één van de websides waar Geelhoed enz hun artikelen weghalen, ik denk dat ze er beide ook bij betrokken zijn, staat dat alleen de Statenvertaling als Gods Woord mag worden gezien.( voor de Nederlands taligen) Alle andere voldoen niet, zijn onbijbels.( Gods reddende Ark) Overigens, uit onderzoek is gebleken, dat de Statenvertaling ook aanvullingen geeft op de oorspronkelijke tekst en ook delen weglaat. Dan de parafrase vertalingen: dezen zijn niet een rechtstreekse vertaling van de Aramese, Hebreeuwse,Griekse schriftgedeelten.Warren gebruikt er meerdere.. Warren geeft wel aan in de aanvulling van het boek waarom hij parafrase vertalingen gebruikt. Het is een uitleg van een Bijbeltekst. Volgens mij gaat elke prediker en bijbelleraar een eigen interpretatie geven van een tekst of schriftgedeelte, anders waren er ook niet zoveel verschillen in interpretatie en zoveel verschillende kerkgenootschappen!! Petersons vertaling ”The Message” vind ik persoonlijk ook niet erg sterk, maar om hier dan meteen het predikaat New Age aan te plakken, vind ik veel te ver gaan. Ergens anders worden de vertalingen van Het Boek, Goed Nieuws Bijbel, de NBG en de NBV met de grond gelijk gemaakt. Trouwens, iedereen kan toch in zijn eigen Bijbel de gedeelten opslaan om ze nader te bekijken? Achter in het boek staan alle gebruikte teksten genoemd. Rick Warren wordt verweten dat hij de gehoorzaamheid aan het Woord en de Persoon van de levende God heeft verruilt voor het lidmaatschap van de Gemeente en het lenigen van noden van ongelovigen. In PDL benadrukt Warren heel stellig de authoriteit van Gods Woord ( lees pagina 191). 5 Anders denkenden
Katholieken: De Paus is de antichrist. Het Rooms Katholicisme is antibijbels en afgoderij. Iemand die dus Moeder Theresa of Henry Nouwen citeert, is dus per definitie fout, want ze gaan om met occultisten. Dit verklaart ook hun antipathie tegen alle katholieke gelovigen en hen die wel eens met hen samenwerken ( bijv. de EO, Billy Graham) en het aanbevelen van de film “The Passion”van Mell Gibson, want die is ook katholiek. Nouwen: ik ken zijn eerdere boeken niet, maar wat ik tot nu toe van hem heb gelezen, komt mij zeer devoot,christocentrisch. Herhaaldelijk geeft hij aan, dat Jezus Christus zijn Verlosser is. Niets heb ik gelezen, dat hij zich ook conformeerd met andere geloven. In zijn dagboek “Brood voor onderweg”schrijft Nouwen op 24 december:,vasthouden aan Christus”: Aan wie kunnen we ons vasthouden, bij wie voelen we ons veilig, op wie kunnen we
5
bouwen? Alleen op Jezus Christus, Hij is onze Heer, onze Herder, rots, sterkte, toevlucht, broeder, wegwijzer, vriend. Hij kwam van God om bij ons te zijn. Hij is voor ons gestorven, is verrezen uit de doden om de weg naar God voor ons vrij te maken en is gezeten aan Gods rechterhand om ons op te wachten in ons eeuwig thuis. Deze belijdenis van Henry Nouwen maakt hem mijn broeder, en ondanks dat hij zich soms wat ongelukkig uitdrukt en ons uitdaagt, heb ik genoten van de 2 boeken, die ik van hem heb gelezen.
Oudsten : In een artikel over marketing betwijfelt Geelhoed of Warren wel omringd is door oudsten. Hij veronderstelt dat Warren als een alleenheerser zijn Gemeente leidt. Dit is zeer zeker niet het geval. Zowel Warren als Hybels hebben een omvangrijk team van oudsten/ diakenen en andere leiders om zich heen.
Robert Schuller en de Christallic Cathedral: Ik kan wel invoelen, dat mensen moeite hebben met de presentatie en boeken van Robert Schuller. Ook op zijn oneindig positiefgeloven boodschap heb ik moeite. Zelf ben ik daar geweest en dat heeft mij versterkt in deze opvatting, het gaat er ook om veel geld te geven en de uitstraling van het gebouw. Wat een verschil met de gebouwen en presentatie van Rick Warren. Hun gebouwen waren voornamelijk houten noodgebouwen en tenten. ( denk aan het klimaat). Br. Van Amerom sr. Vertelde eens, dat Robert Schuller zeer goed begonnen is, maar dat zijn boodschap wel afgezwakt is. 6. Doelgericht leven Natuurlijk moeten we altijd alert zijn op boodschappen, boeken en hypes die veel aandacht trekken. We proberen in ieder geval daar zorgvuldig mee om te gaan en de dingen te toetsen aan het woord van God en ook onze eigen identiteit willen we hierin niet verloochenen. Geelhoed /Brinkman/ van Berghem beginnen met hun kritiek op Rick Warren met een bespreking van het boek”Doelgericht leven”. Men zegt: “Door de marketing benadering van Rick Warren, om klantvriendelijk en zoekersgericht te zijn, moet hij alleen positief zijn en geen aanstootgevende onderwerpen bespreken. Daarom worden in dit boek verschillende aanstootgevende onderwerpen niet besproken. Dit gegeven gaat trouwens op voor alle algemeen evangelische christenen. ( volgens de critici) Men wil deze onderwerpen liever niet horen, vandaar dat er in evangelische kringen niet over gesproken en gepreekt wordt.” Genegeerd worden in het boek onderwerpen zoals: · · · · · · · ·
God is een God der wrake, de toorn van God De eindtijd De valse kerk, valse leringen en dwaalleraren Opdracht tot toetsing en tot afscheiding De noodzaak van het kruis Waarschuwing tegen wereldgelijkvormigheid Oordeel, straf en tucht Concrete zonden.
Warren maakt een selectie uit “ bijbelse beelden”. Men zegt dat hij daarom bewust onvolledig is, omdat hij niet alle bijbelse beelden gebruikt. De beelden die Warren vergeet zijn: oorlog, veldslag en strijd. Men geeft aan dat dit gestoeld is op een onbijbelse filosofie.
6 · Warren doet alsof hij een volledig bijbels beeld geeft · De selectie van beelden is niet toevallig. Hij verdraait hiermee bewust de bijbelse waarheid · Strijd hoort niet bij het christelijk leven. Als ik het boek lees heeft Warren nergens beweerd een volledige bijbelse uiteenzetting te geven over alle kernpunten. Dit is een dagboek met een bepaald onderwerp. Niet één boek met een bepaald thema kan dit garanderen. Warren zegt nergens dat een christen geen strijd en beproevingen zal ondervinden in zijn leven. Integendeel, verschillende gedeelten gaan over strijd en beproeving. ( bl 37, 44, 52) De bijbelse metafoor “strijd”wordt nergens vervangen door andere beelden. Dit is een belasterende, verdraaiende interpretatie. Op blz 8 van zijn artikel spreekt Geelhoed dat Warren de strijd tegen valse leraren verzwijgt, daarna zegt hij dat Warren ze wel noemt, maar weer niet genoeg ( selectieve kritiek). Op blz 11 noemt Geelhoed Warren zelfs een geestelijke moordenaar . Overigens spreekt Warren in zijn boek niet over Israel. Betekent dit dat hij geen visie over Israel heeft of tegen Israel is?? Geelhoed noemt het gedeelte over het lidmaatschap van de Gemeente als bijbels onwelgevallig onderricht. Geelhoed noemt de Gemeente als dé plaats waar de gelovigen tegen valse leringen beschermd worden. Geelhoed noemt dit een hoofdthema in het NT. Warren noemt de beschermende functie van de Gemeente zeer zeker, maar Geelhoed vindt dit onderbelicht. Zeker wordt de beschermende functie van de Gemeente door verschillende bijbelschrijvers genoemd, maar is het daarom een hoofdthema uit de bijbel? Daarna gaat Geelhoed verder met zijn kritiek. Hij vermeldt dat Warren wel zaken benoemd, maar niet uitdiept. Dit boek is dan ook geen theologische verhandeling en theologisch volledig, maar een thema om door het lezen van het boek een verandering in je leven te krijgen, waar God centraal komt te staan. Is het daarom selectief. Ja natuurlijk. Er zijn vele onderwerpen niet besproken en dan ook niet zinvol voor dit boek. Er zijn genoeg boeken verkrijgbaar over de eindtijd en andere onderwerpen. Ook heeft Geelhoed kritiek op de Wereldraad van Kerken, de oecomene,. Warren heeft hier helemaal niets over gezegd, wordt hem dat ook weer in de schoenen geschoven? Geelhoed maakt er helemaal een potje van als hij op blz 14 spreekt over de theologie en lidmaatschap van een gemeente. Warren geeft aan dat God alleen geïnteresseerd is in de vraag “wat heb je met Mijn Zoon gedaan?”.Volgens Geelhoed zal God wel vragen naar je lidmaatschap en je theologie, want dit zijn fundamentele zaken. Net alsof elk lidmaat van een kerkgenootschap de hele theologische visie van dat kerkgenootschap onder woorden kan brengen. Dan heeft Geelhoed kritiek over de pr esentatie van het boek. Dit is niet ordelijk, want er is geen oproep tot bekering ( Warren noemt wel overgave tot God en het aannemen in je leven van Jezus), het kruis ontbreekt, de toorn van God ontbreekt. Hij concludeert ook dat Warren het karakter van God niet weergeeft en dus volledig is. Rechtvaardigheid en heiligheid worden niet genoemd bij Warren. Heiligheid is trouwens niet een karaktertrek, maar een hoedanigheid. Ook de 5 doelen die Rick Warren noemt in zijn boeken geven deze onvolledigheid weer. Geelhoed noemt deze doelen wel centrale en belangrijke zaken, maar de wederkomst van Jezus wordt maar 1 x genoemd. Het toppunt van selectiviteit!!! Het gaat hier met de 5 doelen
om de doelen voor de Gemeente
7 Warren geeft toch duidelijk aan dat zijn boeken handelen over bijbelse principes voor de Gemeente en over een veranderingsproces in het leven van de gelovige en de ongelovige. Over de profetie van de wederkomst zegt Warren dat men niet geroepen is voor het uitpluizen van profetieën, maar dat onze opdracht is, dat we moeten proberen om onbekeerde mensen te bereiken met het Evangelie. Dit is het teken van de wederkomst. Het is dan toch absurd te zeggen dat Warren niet in de eindtijd geloofd. Warren zegt in het begin van het boek, dat 40 dagen in de Bijbel beschouwd worden als een tijd van geestelijke betekenis en verandering. Hij geeft dan voorbeelden van mensen die in die 40 dagen hun geestelijke doel hebben gevonden. Geelhoed zegt dan dat een paar hun doel al hadden gevonden voor die 40 dagen. Dit klopt. ( 40 jaar geeft dit m.i ook) Dus het woordje steeds is ongelukkig gekozen, muggezifterij! Van Berghem noemt er wel wat over, hierover later meer. Over het”ademhalingsgebed” . Als ik dit gedeelte lees, komt het mij over, dat er een meer natuurlijke omgang, spreken en gebed met God is. Niet in een tijd van gebed, maar op elk moment mogelijk. Dit kan volstaan met een enkele zin. Ik gebruik dit ook als ik ergens geen antwoord op weet ( God geef me wijsheid) of geconfronteerd wordt met duisternis ( Jezus is Koning, Jezus is almachtig) Gaat het hier om het beoefenen van een Mantra? Is dit mystiek of kun je het ook omdraaien? Hebben we nog wel een natuurlijke omgang, het wandelen met God?
Claims in het boek van Warren. Het is toch inderdaad zo, zeker kunnen we dat in de Evangelische Gemeente Leeuwarden, wel zeggen, dat velen nu duidelijker voor ogen hebben, wat Gods doel met hun leven is, een andere kijk op het functioneren van de Gemeente hebben gekregen, dichter bij God leven, mensen tot bekering gekomen zijn, velen zich hebben laten dopen. Geelhoed noemt de boeken van Warren hersenspoeling!! Zijn kritiek komt er op neer dat Warren: · · · · · ·
Alleen de positieve filosofie heeft Gebruik van parafrase vertalingen Stimuleren van mystiek Oecumene propagandeert Alle kritiek is fout Geeft een karikatuur van Gods karakter
Van Berghem gaat soms nog verder in zijn kritiek. Hij hekelt de marketing boodschap van Warren en spreekt in zijn algemeenheid over de Evangelische Gemeenten als geheel: het stroperig spreken over de liefde van God, om geen weerstand op te roepen. Er wordt niet meer over zonde gesproken, dat de mens verloren is en alleen behouden kan worden door de genade van God. Toch zijn er vele “traditionele” geestelijke leiders en kerkgenootschappen, die aan de 40 dagen campagne hebben meegedaan. De Saddleback Community Church is trouwens zelf een baptistenkerk. Van Berghem bekritiseert de boeken en de schrijver op 5 hoofdpunten: · De inspiratie van de Heilige Schrift · De Godheid van Christus · Het plaatsvervangend en ver zoenend lijden van Christus · De opstanding van Christus · Zijn wederkomst. Ook de Evangelische Omroep en Prof. W. Ouweneel krijgen een veeg uit de pan als het gaat om het schriftgezag. Helaas heeft Van Bergen zich niet de moeite getroost om de geloofsbelijdenis van de Saddleback Church te lezen. Hij gaat alleen af op de boeken van
8 Warren, die thematisch zijn en dus nooit volledig theologisch in alle facetten van de Bijbelse waarheden kunnen zijn. Beste mensen, welke status heeft dit boek in ons leven? Is het de bijbel?? Nee toch! Warren heeft dit boek in eerste instantie geschreven voor zijn eigen Gemeente, voor gelovigen. Het is niet bedoeld als een evangelisatiemethode. Overigens zijn door de campagne “40 doelgerichte dagen” bij ons toch zeker 40 mensen tot bekering, tot een levend geloof in de Here Hezus gekomen.
Relatie tussen Warren en Schuller. Het blad Christianity Today wordt aangehaald om de relatie tussen Schuller, Warren en Hybels aan te tonen. Dat er een relatie is, is wel duidelijk. In 1979 hebben Rick en Kay Warren, vlak voordat Rick afstudeerde een conferentie bijgewoond van Robert Schullers Institute of Succesful Church Leadership. ( meer dan 25 jaar geleden!!) Daarin werden ze aangesproken op een andere manier die Schuller had om ongelovigen te bereiken. In navolging hiervan hebben Warren en Hybels een manier gevonden om ongelovigen aan te spreken in hun kerkdiensten. Nergens wordt gesproken over een studie van Warren en Hybels aan het Fuller Instituut of University. Deze heeft niets te maken met Schuller. Rick Warren heeft gestudeerd aan het Southwestern Baptist Theological Semenary in Texas ( aan de andere kant van Amerika) Zijn kerk behoort nog steeds bij het Southern Baptist Confention. De kritiek op Bill Hybels van Willow Creek Community Church in Chicago en Warren spitst zich toe op zijn laagdrempelige, zoekersgerichte diensten . Men heeft gekeken naar de behoeften ( waarom komen ze niet meer in de kerk) over geloof en de kerk in de buurt. Van Berghem zegt dat men daarom de opvattingen van Gods woord ombuigen naar de behoeften van de ongelovigen. Een deel van de waarheid wordt weggelaten om het evangelie aannemelijk te maken voor de mensen ( begrippen als zonde en bekering). Bill Hybels heeft een manier van creatieve evangelisatie gebracht in zijn diensten. Hij gebruikt zelfs drama, humor en hedendaagse muziek. Hij heeft zelfs een boek uitgegeven met dramasketches en videoclips. Hij gebruikt management – en psychologische kennis. ( stafmedewerkers). Dit lijkt me niet verwonderlijk als er wekelijks 20.000 mensen de diensten bezoeken. Zoekersgericht of –gevoelig moet toch de 1 e stap zijn om hen tot discipelen te laten worden. Hierbij hoort bekering!!! Herhaaldelijk verkondigt van Berghem, dat Warren de Goddelijkheid van Jezus loochent. Helaas heeft ook hij de belijdenis van Saddleback niet gelezen.Ook schrijft hij, dat Warren artikelen in C.Faith.com schrijft. Deze webside plaatst artikelen van verschillende kerkleiders. Dan kun je toch niet zeggen dat Warren het met alle artikelen en leiders eens is. Trouwens in PDC veroordeelt hij het “welvaartsevangelie”van Kenneth Hagin ( Berea). De conclusie van Van Berghem: · War r en vervangt Bijbelse theologie door menselijke psychologie ( verpakt in Bijbelteksten) · Hierdoor een soft evangelie · Management en mar keting methoden worden in de gemeenten overgenomen en overgoten met een mystiek sausje · Overname van nieuwe bijbelvertalingen
9 · · · ·
Het gaat niet over de kwaliteit maar om de kwantiteit. Hierover schrijft Warren in PDC hoofdstuk 2 Er zijn ver schillende zangbundels in omloop De muziek en kleding wordt veramerikaanst.
7. New Age denken Op de kritiek die in de verschillende artikelen staan over Rick Warren wordt regelmatig een meneer Warren Smith aangehaald. Deze voormalige NewAge aanhanger vindt dat Rick Warren ook tegen NewAge aanhangt. Rick Warren zou beweren in zijn boek, dat God in alles en iedereen is. Deze bewering lees ik nergens, wel dat gelovigen in God zijn. De terminologie dat God in alles en iedereen is, is een duidelijke NewAge term. Ook het begin van het boek Doelgericht leven is duidelijk NewAge ( dag 1) “Het begint allemaal bij God”.en “” wat is de drijvende kracht in uw leven”.Dit zijn een typische NewAge uitspraken. ( dag 2). Warren schrijft hier: “u bent hier niet toevallig”. Hét bewijs dat Warren NewAge is!!! Op blz 177 veroordeelt Warren het New Age denken. Toch kun je volgens mij niet zomaar een zin of titel van een hoofdstuk gebruiken om iemands richting aan te geven, door te bewijzen dat de vertaling van de Message dé authoriteit van het Woord van God heeft. Dit wordt door Warren nergens gezegd.
Volgens Smith is het woord “ doel” ook een echte NewAge term. Betekent het woord “zonde”oorspronkelijk niet “je doel missen”? Warren haalt ook ergens een uitspraak van de atheïst Bertrand Russel aan ( blz 16) Dit betekent toch ook niet dat hij zelf atheïst is? Wel haalt hij de arts Siegel aan over het begrip hoop. Deze zou ook NewAge voorman zijn. Het zou kunnen. Warren had net zo goed elke oncoloog kunnen vragen, die zou hetzelfde zeggen als Siegel. Ook zegt van Berghem dat Warren niet waarschuwt tegen dwaalleringen. Dit betekent toch niet dat hij het er mee eens is wat er beweerd wordt. Smith zegt dat Warren, Hybels, en Colson zich hebben geconformeerd aan de NewAge beweging van Walsh, want ze hebben nooit in hun boeken opgeroepen te strijden tegen deze beweging. Ook Smith haalt de parafrase vertalingen aan. Nergens schrijft Warren dat de Message als een betrouwbaar en gezaghebbend Schriftwoord gezien wordt, maar dat de vertaling gebruikt wordt om een nieuwe, verfrissende kijk te geven op een alom bekend bijbelvers. Jezus zelf gebruikt ook gedeelten van een OT tekst om iets duidelijk te maken. Dit zijn allemaal dus zeer selectieve beweringen en uitspraken die vervolgens als bewijs moeten dienen dat Warren een NewAge aanhanger is. De conclusie, dat Warren een NewAger is, maken nog wel de minste indruk op mij. Het meeste wat ik gelezen heb is een verwijzing van de relatie met Schuller, die weer connecties zou hebben met mensen, die wel eens iets gezegd kunnen hebben wat ook een NwAger zou kunnen zeggen. 8. Muziek in de Evangelische Gemeenten
Muziek : Over de muziekstijlen in de besproken gemeenten wordt veel geschreven.Ik denk dat dit meer met smaak te maken heeft dan met een bijbelse onderbouwing. In een Amerikaans stuk staat, dat alleen een orgel voldoet als instrument van aanbidding. Zover willen de Nederlandse schrijvers nog net niet gaan.
10 Van Berghem noemt de hedendaagse muziek de stijl van de guitarcrazygeneration.. In de Amerikaanse artikelen wordt aangehaald dat alle hedendaagse muziek verkeerd is. Ook wordt de kleding van warren aangehaald. Hij preekt in een gewone broek en zelfs in een Hawaian shirt. Alleen een zwart pak kan de toets der kritiek weerstaan. Deze kritiekpunten neemt Geelhoed niet over, dan maakt hij zichzelf zeker belachelijk. Muziek moet geworteld zijn in het woord van God ( met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen God dank brengen). Goede christelijke muziek moet voortkomen uit de geest van een gelovige, met een intieme relatie tot God, Zijn Woord kent en zijn leven hiermee in harmonie is. Ik denk dat iedereen het hier wel over eens is. Van Berghem zijn kritiek gaat wel heel erg ver: · Teksten zijn wel min of meer gewijd · De presentatie, stijl, compositie is van de wereld · Geluidsversterking, kleding en lichaamsbewegingen zijn humanistisch. · · · · · · · ·
Muziek mag niet vermaken Er mag geen verschil zijn tussen muziek voor ouderen en jongeren Men appelleert aan het sensuele. Hij maakt een verbinding met de hedendaagse praisemuziek met sex, drugs en geweld . Hij geeft hierbij het beeld van de ondergang met de Titanic. Het luisteren naar de hedendaagse christelijke muziek opent je ziel voor een virus, dat infecteert met het occulte. Door de Opwekkingsliederen, teksten die zich herhalen, raakt men in trance en krijgt mystieke invloeden. Met heen en weer wiegende, opgeheven handen en na het zingen klapt men luid voor de “performers van de muziek”.
Hiermee geeft Van Berghem een heel zwaar oordeel over de componisten, de muzikanten en zangers/zangeressen van de hedendaagse christelijke muziek. Onlangs is gezegd, dat er geen christelijke muziek bestaat, alleen christelijke teksten. Ik werd hier op aangesproken, dat er uit onderzoek gebleken is dat er wel degelijk duivelse muziek is. Dit kan, ar is wel een ongekeerde redenering!! Hij zegt dat de “Gele Opwekkings God” lijkt op een westerse psychotherapeut. Het is een projectie van postmoderne van beschadigde en onvervulde verlangens, dus van onze leegte. Hij eindigt dit stukje met een gebed, wat toevallig wel een lied is uit de Opwekkingsbundel “Heer ga uw gang, neem mij, breek mij, vul mij en zend mij”. Ken Blanchard Onlangs zijn we op de Leidersconferentie van Willow Creek Nederland geweest. Ons was ook gevraagd om de persoon van Ken Blanchard te onderzoeken. Deze zou een voorwoord geschreven hebben in een boek over management, met als titel”what would Budda do at work”. Hij gaat hierin mee met zijn oude management goeroe vriendjes. Wel stond in dit voorwoord zijn persoonlijk getuigenis vermeld over zijn geloof in Jezus Christus. Dit getuigenis heeft hij op indringende wijze verteld in een interview met Bill Hybels en uitgezonden op de conferentie. We waren onder de indruk . Bill Hybels heeft zijn afkeuring uitgesproken tegen dit voorwoord. Toch waren we geschokt dat hij aan het eind in beeld kwam met, wat het leek, een bioresonantiearmband. Of dit naiviteit is of onwetendheid of op zijn minst twijfelachtig is weten we niet. Ook hebben we het artikel / voorwoord gelezen en vinden dit toch dubieus.
11 We zullen contact opnemen met Willow Creek om onze bezorgdheid uit te spreken en vinden het onvoorstelbaar dat WC dit interview toch heeft uitgezonden.
9 Conclusie van de Raad van de Evangelische Gemeente Leeuwarden “de Salvator”. Echte feiten over de misleiding van Warren ontbreken in alle teksten en brochures die ik heb gelezen. Veel uitspraken van Warren worden verdraaid, een andere betekenis aan gegeven, hem woorden in de mond gelegd, verkeerde relaties aangetoond. Over zijn uitgangspunten wordt het etiket onbijbels aangehangen. Aan het management denken worden nog duidelijker beschuldigingen gegeven. Warren en Hybels worden als persoon beschuldigd van geldgewin. De geloofsbelijdenis van Saddleback is niet gelezen. De evangelische gemeenten, geestelijke leiders en organisaties worden in een verkeerd daglicht gesteld. De muziekstijl wordt verketterd. Niet misselijke beschuldigingen als geestelijke moordenaar s, dienaren van Satan, dwaalleraar s lopen door deze artikelen heen. Dit de stijl van deze lieden, vanuit een andere geloofsbeleving, met een erg hoog zwarte kousenkerk gehalte. Kijk naar de gehele samenhang in al deze stukken, er is met alle leiders en organisaties iets flink mis. Ik denk dat het niet alleen om Warren, Hybels, Ouweneel of de EO gaat. Het gaat om de gehele Evangelische /Charasmatische / Pinkster / wereld. Het naar buiten gericht zijn, gericht op het bereiken van ongelovigen. In feite naar alle vernieuwende tendensen in de gehele samenleving. We willen ons als Raad geheel distanciëren van deze artikelen, verklaren het als laster! Natuurlijk moeten we waakzaam blijven en dat doen we ook. We beschouwen Rick Warren en Bill Hybels als integere, bijbelgetrouwe leiders, waar niets op aan te merken is. Het zijn 2 geestelijke leiders met een hart voor God, Zijn Gemeente en bewogen met ongelovigen. Al 10 jaar zijn we in de Evangelische Gemeente bezig met diensten gericht op ongelovigen, zoekers. 10 jaar geleden is Nicolas op aanraden van Br. Henk Keizer naar Willow Creek geweest. Toen is de start gemaakt met laagdrempelige diensten. De laatste 3 jaar hebben we op gemeente avonden en in kringen de visie en de koers van de Gemeente, waarden en normen besproken Over de droom die we hebben voor de toekomst van de Gemeente en de stad Leeuwarden, hebben we het vorig jaar nog gehad op de gemeenteinfoavond. Daar leek het mij toe dat er duidelijkheid bestond bij ieder. We zien de vruchten op het werk, elke week bijna nieuwe aspirant leden. Ook gasten en gastsprekers roemen het werk dat god in ons doet, dat God in ons midden is. Natuurlijk kun je twisten over smaak: over toneel, drama, muziekstijl en de manier van preken, behandelde boeken voor studie. Maar ik wil hier nog een keer de visie en de missie van de EGL de Salvator weergeven: Visie: De EGL heeft als doel om de naam van Jezus Christus te verheerlijken en te verkondigen op een aanstekelijke wijze, zodat onkerkelijke mensen tot volledig toegewijde discipelen van Jezus Christus worden gemaakt. Missie: · Delen in de vorm van elkaar bemoedigen, ondersteunen, helpen en aanvuren tot goede werken.
12 · Leren door aantrekkelijk onderwijs, duidelijke bijbelse prediking en participatie aan gemeentekringen · Dienen in de vorm van het leveren van een waardevolle bijdrage aan Christus, de gemeente en de wereld, naar gelang ieders geestelijke gaven. · Getuigen door een waardige levenswandel in overeenstemming met de opdracht die van het evangelie uitgaat. · Vieren in de vorm van dynamische en vrijmoedige lofprijs en aanbidding. Kompas: · Brengt mensen binnen ( in verbondenheid met elkaar) · Bouwt mensen op ( in geestelijke volwassenheid) · Rust mensen toe ( in vorming van hun bediening) · Zend mensen uit ( tot verkondiging van het Evangelie) · Maak God groot ( tot verheerlijking van Gods naam) Deze 5 doelen hebben we zowel in ons leven als in de Gemeente nodig om geestelijk in balans en op de juiste koers te blijven. Dit willen we als Raad benadrukken en blijven stimuleren in de Gemeente en zo ook in ons persoonlijk leven. Hier willen we niet van afwijken. We volgen geen mensen na. We volgen Jezus Christus en Zijn Woord. Anderszijds moeten we onze roeping vervullen in deze wereld. Als we niet bereid zijn met dit spanningsveld te leven en in balans te komen, zullen we uiteindelijk tot één van deze 2 een toevlucht nemen. Onderzoekt u ook uw eigen beweegredenen hierin. Ik wil afsluiten met een hetvolgende:” Doch ik vermaan u broeders, bij de naam vanonze Here Jezus Christus: weest allen eenstemmig en laten er geen scheuringen onder u zijn: weest vast aaneen gesloten, één van zin en één van gevoelen.”. God zegene u. Klaas Boersma. Namens de Raad van de Evangelische Gemeente Leeuwarden “de Salvator”. Hierbij nog enkele opmerkingen over de brief en onderzoek van Rob Bremer. Als men zo’n onderzoek doet, volgens mij alleen een onderzoek vanachter de computer, zou het goed zijn om direct de bron te onderzoeken. Daarbij kun je denken aan de webside van de gemeente van Saddleback. Beter zou zijn om daar eens een bezoek te brengen. Ook is het gemakkelijk om een enkele tekst uit het boek “doelgericht leven “ te halen, uit de contekst te plaatsen en er vervolgens een behoorlijk zware lading aan te geven. Bijv. het aanhalen van een enkele uitspraak van een persoon. Betekent het dan dat men achter de hele filosofie van deze persoon staat? Bij een prediking wordt toch ook wel eens een uitspraak uit een krant oid gehaald? We build people. Dit materiaal is in eerste instantie bedoeld om mensen die tot bekering gekomen zijn, verder te helpen in de plaatselijke gemeente en toe te rusten. Het werk van de Heilige Geest wordt heel duidelijk genoemd in deel 2 en 3. Weet wel, dat het materiaal uit Saddleback geschreven is vanuit een Baptistenachtergrond en niet vanuit een
13 Pinksterachtergrond. Men kan daarom als gemeente het materiaal aanvullen met eigen uitgangspunten en visie. Het contract wat men moet ondertekenen. Dit is duidelijk een Amerikaanse manier van werken., welke precies past bij hun mentaliteit. Als je iets ondertekent, sta je ervoor en ga je ervoor!. Dit is voor de nuchtere Hollander en zelfs Fries een te vergaande activiteit. Vraag je zelf eens af of wij niet te gemakkelijk en vrijblijvend om gaan met verantwoordelijkheid. Als je het er even niet mee eens bent, ga je toch ergens anders shoppen. Trouw aan de Gemeente zou m.i wel eens wart duidelijker omschreven worden. Niets geen sekte toestanden. Vrijmetselaar. Nergens heb ik kunnen vinden dat George Bush of Robert Schuller vrijmetselaar is. Rick warren waarschuwt zelfs tegen Vrijmetselaarij.( DGL) Bekering. Warren gebruikt andere termen, zoals volledige overgave, wedergeboren worden, toen u Christus in uw leven aannam, een nieuw leven en een nieuwe natuur ( bl 58/59) Het kruis Op de omslag van het reeds aangehaalde blad “Christianity Today”staat een foto van Rick Warren, met op de achtergrond “het kruis”. In de dienst die ik heb meegemaakt in Saddleback stond wel degelijk het kruis centraal!!! Bekering. Volgens mij komt men niet door mensen tot bekering, maar door de Heilige Geest. We hebben bij ons in de Gemeente gezien dat door het boek , de prediking en de kringgesprekken wel degelijk mensen tot bekering zijn gekomen, anderen tot verdieping van hun geloof. Het is dan ook wel een opmerkelijke zin, dat RB zegt dat dit ook door demonische invloeden kan komen. Bethelgemeente Drachten. Als er één gemeente in Nederland is, die de gedachten en methodieken van Willow Creek en Saddleback in praktijk heeft gebracht, is dat wel Ds Bottenbley. Overigens was Ds Bottenbley ook op de zelfde conferentie in Saddleback als Nicolas en ik hebben gemaakt in 2003, samen met 50 andere voorgangers, dominees en leidinggevenden uit verschillende denominaties . Maar misschien is het wel zo, dat Doelgericht Gemeente zijn, beter past bij de ene kerk/gemeente dan bij een andere. PEACE plan. R.Bremer zou toch eerst eens gedegener onderzoek moeten doen aan dit plan, voordat hij er het predikaat New Age aanplakt. Overigens zijn de Amerikanen dol het het maken van een acroksicon, om kort en bondig bepaalde ideeen naar voren te brengen en ze zo te onthouden. Dit kan ook beter in de Engelse taal dan in het Nederlands. Verder ben ik van mening dat er natuurlijk best eens wat door Warren of Hybels beweert wordt, niet gedeeld kan worden door ons. We kunnen het deels eens zijn met bezwaren over Schuller en Blanchard, de eerste hoofstukken uit DGL en aanhalingen door verschillende schrijvers. Bekijk het boek “doelgericht leven”niet als de autoritiet voor je leven, dat is de Bijbel, het is en blijft maar een dagboek. Tot zo ver mijn opmerkingen op de studie van Rob Bremer. Het lijkt me goed dat een organisatie als de VPE, maar ook Willow Creek Nederland en Purpose Driven Nederland eens een duidelijk standpunt gaat innemen tegen de aantijgingen over Rick Warren en Bill Hybels. Want nu laat men in kerken en gemeenten deze kritieken smeulen en opwakkeren. Het gevolg hiervan is dat er tegenstellingen kunnen ontstaan en het Koninkrijk Gods hierdoor schade oploopt. Enkele weken geleden heb ik op CNN Rick Warren gehoord en gezien in de meest populaire talkshow van Amerika. Hierin werd een uur lang door hem het Evangelie op een heldere manier uitgelegd, zonder ook maar iets weg te laten. Men kon allerlei vragen stellen en RW heeft deze op een prachtige manier beantwoord. Helaas zien de critici dit niet. Broederlijke groet, In Jezus verbonden
14
Klaas Boersma Secretaris Evangelische Gemeente Leeuwarden “de Salvator”.
Geloofsbelijdenis van de Saddleback Community Church W HAT W E BELI EVE § § § § § § § §
God is bigger and better and closer than we can imagine.
§ § §
Heaven and hell are real places. Death is a beginning, not the end.
The Bible is God’s perfect guidebook for living. Jesus is God showing himself to us. Through His Holy Spirit, God lives in and through us now. Nothing in creation “just happened.” God made it all. Grace is the only way to have a relationship with God. Faith is the only way to grow in our relationship with God. God has allowed evil to provide us with a choice, God can bring good even out of evil events and God promises victory over evil to those who choose him. The church is to serve people like Jesus served people. Jesus is coming again.
W HAT W E BELI EVE A BOUT GOD God is the Creator and Ruler of the universe. He has eternally existed in three persons: the Father, the Son and the Holy Spirit. These three are coequal and are one God. Genesis 1:1,26,27; 3:22; Psalm 90:2; Matthew 28:19; 1 Peter 1:2; 2 Corinthians 13:14
A BOUT MA N Man is made in the spiritual image of God, to be like Him in character. He is the supreme object of God´s creation. Although man has tremendous potential for good, he is marred by an attitude of disobedience toward God called "sin". This attitude separates man from God. Genesis 1:27; Psalm 8:36; Isaiah 53:6a; Romans 3:23; Isaiah 59:1,2
A BOUT ETERNI TY Man was created to exist forever. He will either exist eternally separated from God by sin, or in union with God through forgiveness and salvation. To be eternally separated from God is Hell. To be eternally in union with Him is eternal life. Heaven and Hell are places of eternal existence.
15 John 3:16; John 2:25; John 5:1113; Romans 6:23; Revelation 20:15; 1 John 5:1112; Matthew 25:3146
A BOUT JESUS CHRI ST Jesus Christ is the Son of God. He is coequal with the Father. Jesus lived a sinless human life and offered Himself as the perfect sacrifice for the sins of all men by dying on a cross. He arose from the dead after three days to demonstrate His power over sin and death. He ascended to Heaven´s glory and will return again to earth to reign as King of kings, and Lord of lords. Matthew 1:22,23; Isaiah 9:6; John 1:15, 14:1030; Hebrews 4:14,15; 1 Corinthians 15:3,4; Romans 1:3,4; Acts 1:911; 1 Timothy 6:14,15; Titus 2:13
A BOUT SA LVATI ON Salvation is a gift from God to man. Man can never make up for his sin by selfimprovement or good works. Only by trusting in Jesus Christ as God´s offer of forgiveness can man be saved from sin´s penalty. Eternal life begins the moment one receives Jesus Christ into his life by faith. Romans 6:23; Ephesians 2:8,9; John 14:6, 1:12; Titus 3:5; Galatians 3:26; Romans 5:1
A BOUT ETERNA L SECURI TY Because God gives man eternal life through Jesus Christ, the believer is secure in salvation for eternity. Salvation is maintained by the grace and power of God, not by the selfeffort of the Christian. It is the grace and keeping power of God that gives this security. John 10:29; 2 Timothy 1:12; Hebrews 7:25; 10:10,14; 1 Peter 1:35
A BOUT THE HOLY SP I RI T The Holy Spirit is equal with the Father and the Son as God. He is present in the world to make men aware of their need for Jesus Christ. He also lives in every Christian from the moment of salvation. He provides the Christian with power for living, understanding of spiritual truth, and guidance in doing what is right. The Christian seeks to live under His control daily. 2 Corinthians 3:17; John 16:713, 14:16,17; Acts 1:8; 1 Corinthians 2:12, 3:16; Ephesians 1:13; Galatians 5:25; Ephesians 5:1
A BOUT THE BI BLE The Bible is God´s word to all men. It was written by human authors, under the supernatural guidance of the Holy Spirit. It is the supreme source of truth for Christian beliefs and living. Because it is inspired by God, it is truth without any mixture of error. 2 Timothy 3:16; 2 Peter 1:20,21; 2 Timothy 1:13; Psalm 119:105,160, 12:6; Proverbs 30:5)