Karate Kid, Bill en Hersengymnastiek Merkwaardige titel in deze rubriek genaamd “de basis van technische analyse”, zult u denken. Dat zal snel duidelijk worden. Technische analyse en beleggen is meer dan alleen maar lijntjes trekken, zoals het wel eens oneerbiedig wordt genoemd. Wat is nu écht belangrijk om tot een goede analyse, tot succes te komen? Het eerste deel van de film “Karate Kid” vertelt over een puber die in contact komt met een mysterieuze oosterling, die over bijzondere karate eigenschappen beschikt. De leerling vindt de meester. Natuurlijk wil de leerling zich zo snel mogelijk het niveau van de meester eigen maken. De vaardigheden van de meester tonen zo makkelijk dat de leerling denkt dat ook hij zich dit in een mum van tijd eigen kan maken. De jongen komt in de leer bij de meester en wordt opgedragen om arbeid te doen welke ogenschijnlijk niets met Karate te maken heeft. Wel degelijk is er een prima leerplan van de meester, die meteen test of de jongen wel over de juiste interne persoonlijke eigenschappen beschikt om succesvol te zijn. Na veel twijfels, angsten, zelf- sabotage en met zichzelf geconfronteerd te zijn, blijkt het leerplan de techniek in het onderbewustzijn te hebben gepompt, zodat hij in een bepaalde situatie automatisch én met vertrouwen tot een winnende actie overgaat. Traden is in niets verschillend dan het bovengenoemde voorbeeld. Beschouw het als een metafoor om tot succes in het beleggen te komen. De technische analyse is een prima weg om tot succes te komen, mits U, de belegger, onder alle omstandigheden – met het pistool op het hoofd- een juiste analyse maakt en niet zogenaamd objectief. Vervolgens zal in de markt actie ondernomen moeten worden om deze analyse te gelde te maken. Faalt u op één van beide punten dan zult u behoren tot de 90% beleggers, die geld verliezen. Een goede training en commitment van leraar en leerling zijn essentieel voor succes en het is de moeite waard! Bill Gedurende enige tijd geven wij een Canadese trader een geavanceerde training in de Elliott Wave, de methodiek waarvan wij in belangrijke mate bij onze computermodellen gebruik maken. Wij hebben hem hier even “Bill” genoemd omdat hij niet alleen onze (hoge) rekeningen betaalt, maar ook zelf de rekening gepresenteerd krijgt als hij niet een volledig commitment toont. Een alternatief voor een geavanceerde training is het kopen van analyse software en op de uitkomsten te beleggen. Echter, aangezien u totaal geen idee heeft wat het programma doet, noch weet of u er werkelijk op kunt vertrouwen, zult u bij de eerste de beste negatieve reeks het programma overboord gooien, overstappen op de volgende methodiek en nooit echt ergens goed in worden. Enigszins provocerend, maar u herkent het wel als u om u heen kijkt. Menigmaal heeft Bill mij gevraagd om cursus te geven. Uiteindelijk ben ik akkoord gegaan vanwege de persoonlijkheid van Bill en de wil om te leren. Hij was een doorzetter,een beslisser, maar ook een perfectionist, bereid te investeren, kon eerlijk naar zijn fouten kijken en nam daar verantwoordelijkheid voor. Hij ging zelfs akkoord met een weekend naar Nederland komen, zonder van te voren te weten hoeveel ik hem zou leren, wat aangeeft hoe gemotiveerd hij is. Aanvankelijk leek het er op dat de training van diverse weekenden haar vruchten afwierp. De “trade setup” die we zochten in de grafieken (zie figuur 1), met daarin de vorm van het patroon, werd begrepen. Het werd tijd om hiermee in de markt te gaan traden. Bill had het licht gezien en zag in heldere momenten precies wat we aan het doen waren. Toch was hij erg
terughoudend om te gaan handelen, omdat volgens zijn zeggen het niet verstandig was iets te gebruiken waarover onvoldoende kennis aanwezig was. Plankenkoorts? Al snel bleek dat Bill alleen op het droge kon zwemmen, maar niet in de markt. Tevens bleek hij op knappe wijze verborgen te houden dat hij het eigenlijk helemaal niet zo goed begreep. De analyses waren bij toeval goed en het hebben van posities maakte het voor hem nog moeilijker. Analyses maken is één, maar het uitvoeren en dan rustig blijven is nog moeilijker. Het gebruikelijke patroon volgde, in plaats van zijn probleem aan te pakken, ging hij het uit de weg. Hij wilde in aanvang niet toegeven dat hij het niet begreep en deed steeds minder vaak het werk dat noodzakelijk was, Ook gebruikelijk is dat beginnende beleggers beginnen te twijfelen, denken dat het aan een ander ligt, de leraar, de broker, de methodiek, en niet aan henzelf. De motivatie en de discipline glijdt weg. Bill was al weer bezig een andere cursus te zoeken. Het bleek dat Bill moeite had te erkennen dat hij niet zo slim was als hij dacht, lastig dat begrijpt u, want hij is wel een zeer succesvolle ondernemer. Dat het verwerven van vaardigheid niet hetzelfde was als een auto kopen. Geld neertellen en het is geregeld, zo werkt het niet. Bill had de neiging, zoals een goed ondernemer betaamt, het werk door anderen te laten doen. Ook probeerde hij de leraar te vertellen hoe hem les gegeven diende te worden. Bill ontkende zijn perfectionisme. Aangezien een koersgrafiek zelden exact hetzelfde is als een tekstboek voorbeeld, raakte hij compleet in de war als het niet perfecte gelijkenis vertoonde. Kortom hij blokkeerde zichzelf om de methodiek te leren. Het was nu tijd om de volgende fase van de cursus in te gaan. Een fase waarin het patroon van Bill aangepakt wordt. Neem de blokkades weg en het echte leren kan beginnen. Voor de cursus had ik Bill dit gebruikelijke gedrag en de fases van het leerproces voorspeld, zoals het meestal gaat bij studenten. Daarom was het vrij gemakkelijk om Bill hiermee te confronteren en weer helemaal opnieuw te beginnen. De nieuwe weg voor Bill was het inprenten van het handelspatroon door het keer op keer te herhalen, dag in dag uit. Net zolang tot het analyseren van een chart zo vanzelfsprekend is dat het bij wijze van spreken in één oogopslag kan worden gedaan. Hoe leer je dat? Hersengymnastiek Hiervoor put ik, behalve uit mijn eigen ervaring, uit diverse bronnen, waarbij ik met name het boek Trading chaos van Bill Williams noem. Kort samengevat komt het er op neer dat onze hersenen onderverdeeld kunnen worden in 3 delen, elk met specifieke eigenschappen en mogelijkheden. De linkerhersenhelft die het rationele denken mogelijk maakt, de rechterhersenhelft die onze creatieve vermogens aanstuurt en last but not least “the Core” zoals Williams het noemt. Bent u dit artikel aan het lezen, criteria aan het opstellen, lijstjes maken, voors en tegens aan het afwegen om wel of niet een aandeel te kopen, maar ook aan het twijfelen, dubben, worstelen en wordt u gek van de afweging het aandeel wel of niet te kopen? Dat is uw linkerhersenhelft die de controle heeft overgenomen. Brengt dit artikel u op een idee, krijgt u briljante ingevingen om uw handelssysteem op een geheel nieuwe wijze vorm te geven of gaat u even piano spelen? Dan is uw rechterhersenhelft aan het werk. En wat doet de “Core” dan eigenlijk? The Core regelt alle functies in uw lichaam automatisch op elk moment dat het nodig is, zonder nadenken. De capaciteit om miljoenen stukjes informatie per seconde te verwerken, afgezet tegen de linkerhersenhelft, die slechts een armzalige 16 stukjes informatie per seconde kan verwerken, geeft al voldoende aan dat de Core verreweg superieur is. De Core “weet” oplossingen in een split second, de beste traders gebruiken hun Core om gewaar te worden wat te doen in de markt. De sporters, die fabelachtige acties laten zien, gebruiken de Core.
Paradoxaal genoeg is de linkerhersenhelft de absolute idioot van de drie hersenfuncties, echter hebben we deze nodig om ons te leren traden, terwijl de Core in samenwerking met de rechterhersenhelft voor het traden zelf zorg draagt. De linkerhersenhelft is de leraar en de probleemoplosser, die vervolgens, als beide taken zijn voltooid, het roer dient over te geven. Daar ligt het probleem. Als het probleem is opgelost, is de ratio brodeloos en in plaats van zich over te geven, grijpt hij terug de macht, saboteert het succes en is de bron van een latere traders burn out. Traders die teveel vanuit hun rechterhersenhelft opereren hebben daarentegen geen goede controle, risicomanagement of systematische aanpak en springen van het ene idee op het andere. Dit maakt duidelijk dat de ratio, de Core en de creatieve helft op een gebalanceerde manier dienen samen te werken, met de Core als kapitein. Aangepaste training Welnu, Bill is een type trader/persoon die voornamelijk uit de linkerhersenhelft werkt. Zekerheid, perfectie, controle, alles willen plannen met als gevolg dat zijn brein overbelast raakt en hij de simpelste patronen niet meer herkent. Geef hem teveel informatie in te korte tijd en hij is, na even het licht te hebben gezien, “completely lost” in zijn eigen woorden. Eigenlijk weet Bill alles al en zit hetgeen we hem al geleerd hebben ergens opgeslagen, maar hij kan er niet bij komen omdat zijn Core niet het bevel voert. Zijn linkerhersenhelft saboteert dat onbewust, ook omdat Bill een dieper liggende angst heeft dat hij anders de controle over zijn trading (en zijn leven) verliest. Dat betekent dat we nu bij Bill persoonlijke veranderingen gaan aanbrengen om er voor te zorgen dat hij zijn eigen succes niet saboteert. Dat betekent in de eerste plaats hem bewust te maken van factoren die hem tegenhouden, maar ook het leerprogramma te wijzigen om de Core het roer te laten overnemen. Bill krijgt de opdracht om elke dag ca. 25 grafieken te analyseren, waarbij hij maximaal per grafiek eerst 5 minuten, daarna 2 minuten mag besteden. Hij diende een chart te vergelijken met het meest simpele trading patroon, zonder interne patronen en al te veel koersbewegingen.
Figuur 1: het patroon van een opgaande trend, dat Bill in diverse koersgrafieken diende te vinden: een 1e beweging omhoog (1/A), daaropvolgend een retrace van minimaal 38%. Elke dag het werk doen, ook al begreep hij niet waar het goed voor was. Al zouden alle analyses onjuist zijn, dat was niet belangrijk, het belangrijkste was dat hij het binnen de gestelde tijd zou voltooien. Door het werk te doen zonder het te begrijpen gaf Bill de controle op. Door heel veel fouten te maken, werd elke volgende gemaakt fout onbelangrijker en leerde hij fouten te kunnen maken teneinde zijn perfectionisme te beteugelen. Immers, wie die ene perfecte trade wil doen, gaat nooit traden, kan nooit beslissen. Vervolgens door zoveel analyses zo snel achter elkaar te doen, hij heeft er inmiddels ook 100 in één dag gedaan, kan de linkerhersenhelft het tempo niet bijhouden en haakt af. Daarmee wordt bereikt dat de Core het hele proces overneemt, terwijl de linkerhersenhelft alleen maar waarneemt. Na elke reeks van analyses wordt feedback gegeven over de gedane analyse. Het zoeken naar de juiste formatie in de charts wordt er op deze manier met de paplepel ingegoten. Het resultaat is inmiddels dat Bill bijna foutloos op 3 timeframes tegelijk, binnen 1 minuut per chart, weet te beoordelen of het trading patroon er wel of niet is. Dit laten we hem nog even tot vervelens toe herhalen voordat we naar de het volgende, hogere niveau gaan. We gaan aan elke swing van het te vinden trading patroon extra informatie toevoegen, zoals de vraag of het interne patroon uit 5 golven of 3 golven bestaat. De training zal op dezelfde wijze voortgezet worden tot ook dit een automatisme is geworden. Later zal hem duidelijk worden wat we precies hebben gedaan om hem succesvol te maken, als het lukt. Of het lukt, hangt van Bill af, van zijn bereidheid en vermogen zijn eigen patronen te herkennen en te veranderen, want wat heb je aan de beste methodiek als je deze niet consistent en met een juiste analyse kan uitvoeren?
En dát is de basis van elke goede (technische) trader
