EXCLUSIVE
Jeruzalem Tel Aviv Dode Zee Actief Gastronomie DESTINATION REPORT:
I
S
R
A
Ë
L
Deputy Director Erik Verschoof
Israëlisch Bureau voor Toerisme orig jaar reisde een recordaantal Nederlanders naar Israël. En met de nieuwe vluchten van Corendon naar Eilat zal ook dit jaar gunstig uitpakken voor het toerisme in Israël. Erik Verschoof, deputy director & marketing manager van het Israëlisch Nationaal Bureau voor Toerisme: “Israël, een klein land, groots als de wereld.”
ten opzichte van het jaar daarvoor. En we verwachten dat
”Op nog geen 4,5 uur vliegen vind je een bijzonder land
Veiligheid
met een enorme variëteit aan landschappen. Van besneeuwde
Bij de gedachte aan het land Israël rijst bij velen de vraag of
bergtoppen, groene heuvels en uitgestrekte woestijnen tot
het er wel veilig is. Er is geen reden voor toeristen om zich
heerlijke stranden en het laagste punt op aarde. Tel Aviv
onveilig te voelen. Iedereen die er geweest is, kan dit
bruist van de energie, met haar prachtige zandstranden,
beamen. Wel worden er op de luchthaven veiligheidsmaat-
trendy clubs en toprestaurants. Bezoek tevens Jeruzalem,
regelen genomen. Ook bij onder andere winkels en restaurants
het historische hart van Israël waar de drie monotheïstische
is security personeel aanwezig. Dit is voor je eigen veiligheid,
godsdiensten samenkomen.
na een paar dagen ben je er aan gewend. Dit alles vormt
V
deze trend zich ook in de toekomst zal voortzetten.
Vluchten Naast elf vluchten per week van El Al deze zomer en de dagelijkse vluchten van KLM, vliegt ook transavia.com twee keer per week van Schiphol naar Tel Aviv. Bovendien vliegt Corendon als nieuwe Nederlandse chartermaatschappij vanaf komend najaar twee keer per week rechtstreeks naar Eilat.
geen belemmering om onbezorgd van je vakantie te genieten.
Toeristisch topjaar De laatste jaren hebben we veel reclamecampagnes gevoerd
Zoals je in deze Israël Exclusive kunt lezen zijn er meer dan
ter promotie van toeristisch Israël. In print en online, voor
genoeg redenen om het land te bezoeken. Samen met alle
zowel de algemene als de religieuze consument. Het heeft
collega’s van het Israëlisch Bureau voor Toerisme hoop ik
geen windeieren gelegd: vorig jaar bezochten 56.000
dat je Israël gaat (her)ontdekken, zowel door middel van
Nederlanders het land, een stijging van maar liefst 19 procent
deze Exclusive, maar ook in levende lijve!”
Inhoud
2
israël
04
INTRODUCTIE
14
DODE ZEE
06
JERUZALEM
16
ACTIEF
08
TEL AVIV
17
ACCOMMODATIE
10
EILAT
18
GASTRONOMIE
12
NOORD-ISRAËL
19
PRAKTISCHE INFORMATIE
introductie
Israël, een land om te ontdekken eel landen claimen ‘uniek’ te zijn in diverse opzichten, maar voor één land geldt dat in het bijzonder. Voor miljoenen gelovigen is Israël het ‘heilige land’ of het ‘beloofde land’ en alleen al daarom van onschatbare waarde. Maar je vindt in Israël veel meer dan alleen historie en religie.
V
Diverse ervaringen Maar Israël heeft meer: de bijzondere Dode Zee waarin je blijft drijven, vele kuuroorden, avontuurlijke outdooractiviteiten of een kamelentocht in de woestijn. En Eilat als ultieme winterzonbestemming waar je kunt zwemmen met dolfijnen in de Rode Zee. Voor een andere unieke ervaring verblijf je minimaal één nacht in een kibboets.
Israël kent ruim 7,5 miljoen inwoners, waarvan de meesten joods zijn. Het land bevindt zich op een bijzonder kruispunt in de wereld: drie
Zoet en zout water
continenten en drie religies (jodendom, christendom en islam) komen
Israël ligt in het Midden-Oosten, aan de Middellandse Zee. De vier
hier samen. Het land, waar een eeuwenoude geschiedenis aan is
buurlanden zijn met de klok mee Libanon, Syrië, Jordanië en Egypte.
verbonden, laat op iedere bezoeker een onuitwisbare indruk achter.
Israëls langste rivier de Jordaan doorkruist twee meren: het meer van
Niet alleen gelovigen, maar ook cultuur-, natuur- en strandliefhebbers
Galilea (het grootste zoetwatermeer in Israël) en de zoute Dode Zee
vinden in Israël een perfect vakantieland.
(het laagste punt op aarde). De berg Hermon, in het noorden van Israël is met 2814 meter de hoogste berg van het land.
Land van tegenstellingen Israël is wat betreft oppervlakte slechts half zo groot als Nederland,
Lange zomers
maar biedt een ongekende variëteit aan cultuur, natuur en activiteiten.
De zomers in Israël zijn lang. Van april tot november is het er niet kouder
De tegenstelling tussen Jeruzalem en Tel Aviv bijvoorbeeld, kan
dan 20 graden en valt er weinig neerslag. In het noorden kan het in de
nauwelijks groter. Hoofdstad Jeruzalem barst van de cultuur, geschiedenis
winter wel koel worden (en je kunt er zelfs skiën!), maar in het zuiden
en religie, en in Tel Aviv vind je een bruisend uitgaansleven en de
is het ook in januari zeer aangenaam met perfect strandweer. Sommige
mooiste stranden. Zoals men zegt: In Jerusalem you pray, in Tel Aviv
toeristen vermijden de omgeving van Eilat juist in de zomer vanwege
you play.
de hitte.
Trinidad
4
israël
Haifa
hoofdstad
Klaagmuur
Levende historie in Jeruzalem e Israëlische hoofdstad Jeruzalem 1 is letterlijk en figuurlijk het middelpunt van het land. Volgens velen is dit zelfs het culturele, historische en religieuze centrum van de wereld. Toeristen bewonderen hier de heilige plaatsen en proeven de geschiedenis. Maar er is ook een moderne kant!
D
Klaagmuur De heiligste plek voor joden is de Klaagmuur (Western Wall). De muur is de westelijke buitenmuur van het complex waar de Tweede Tempel heeft gestaan. Vrouwen en mannen bidden gescheiden. Op de sjabbat en joodse feestdagen heerst er bij de muur een indrukwekkende sfeer. Let op: foto’s maken is dan verboden. Mannen moeten bij de
In Jeruzalem leven joden, christenen en moslims samen. Voor iedere
Klaagmuur een keppeltje dragen. Mocht je er zelf geen hebben, dan
bevolkingsgroep is de oude binnenstad dan ook een bijzondere plaats:
liggen er gratis leenexemplaren voor je klaar.
joden bidden er voor de Klaagmuur, moslims gaan er naar de Al Aqsamoskee, en voor christenen is Jeruzalem de plek waar Jezus is
Via Dolorosa
opgestaan. Ook wie niet gelovig is, zal erkennen dat Jeruzalem in cultureel
De Via Dolorosa is de route die Jezus liep van zijn veroordeling tot zijn
en historisch opzicht een bijzondere plek is. Vanuit de hele wereld reizen
kruisiging. De Kruisweg gaat dwars door de smalle straatjes van de
mensen naar deze eeuwenoude stad. Jeruzalem, waar bijna 800.000
Arabische wijk en eindigt in de Heilig Grafkerk in de christelijke wijk.
mensen wonen, kun je verdelen in de oude en de nieuwe stad.
Er zijn 14 belangrijke ‘stops’ (statiën, waarvan 5 in de Heilig Grafkerk) die elk een gebeurtenis tijdens Jezus’ kruistocht aangeven.
Oude stad De toeristische highlights bevinden zich voornamelijk in de oude stad.
Heilig Grafkerk
De ommuurde binnenstad van Jeruzalem bestaat uit een joodse, Arabische,
De Heilig Grafkerk is gebouwd op de plek waar Jezus zou zijn gestorven
christelijke en Armeense wijk. Kom de binnenstad binnen via de mooie
en weer is opgestaan. Je vindt er geen banken zoals in de meeste
Jaffa Gate en slenter door de smalle straatjes vol winkeltjes, restaurantjes
kerken, maar diverse christelijke stromingen hebben hier hun eigen
en markten. Het is gepast hier bedekkende kleding te dragen.
kapel. Het is er altijd erg druk, dus neem even de tijd.
6
israël
Tower of David De Tower of David bevindt zich naast de Jaffa Gate. Vroeger dacht men dat dit het paleis van koning David was, het is echter een oude citadel. Tegenwoordig vind je hier archeologische opgravingen van wel 2500 jaar oud. Bezoek hier ook het Tower of David Museum. In de zomer vinden hier ’s avonds mooie licht- en geluidsshows plaats.
Nieuwe stad De nieuwe stad bevindt zich in West-Jeruzalem. Het is leuk om door de vlakke gebieden een segwaytour te maken. Je kunt er zelf één huren of met een gids meegaan. Ook kun je het ‘nieuwe’ Jeruzalem te fiets bezichtigen.
Yad Vashem Het Holocaust museum Yad Vashem bevindt zich op een rustige heuvel in een bosrijke omgeving. Het indrukwekkende museum geeft een gezicht aan de miljoenen joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Naast de historische feiten, hoor en zie je hier vooral persoonlijke verhalen. Toegang is gratis.
Israel Museum Het Israel Museum is het grootste culturele instituut van Israël. Je vindt er diverse afdelingen met archeologie, joodse kunst en Bijbelse historie. Belangrijkste trekpleisters zijn de Dode Zee-rollen, de oudste Bijbelse teksten ter wereld die in 1947 werden gevonden bij de Dode Zee.
Olijfberg Vanaf de Olijfberg in Oost-Jeruzalem heb je het mooiste uitzicht over de oude stad met de glimmende gouden Rotskoepel in het midden. Loop langs de Tuin van Gethsemane (waar Jezus werd verraden) naar beneden en ga vanaf hier de oude stad in.
Trendy Jeruzalem De vele trendy buurten bewijzen dat de stad meer heeft te bieden dan religie. Emek Refaim wordt ook wel het SoHo van Jeruzalem genoemd, vol leuke winkeltjes, galeries en trendy bars. Voor hippe winkels struin je tevens door de moderne Mamilla-buurt. Ga ook naar de sfeervolle wijk Nahalat Shiv’a en bezoek hier de overdekte markt. Gezellige cafés vind je verder in het voetgangersgebied rondom de Ben Yehuda Street.
Tip: Houd er in Jeruzalem rekening mee dat er tijdens de sjabbat en de joodse feestdagen vrijwel geen openbaar vervoer rijdt, de meeste winkels dicht zijn en je geen foto’s mag maken.
israël
7
Hall of Names, Yad Vashem
stad
Tel Aviv never sleeps et trendy Tel Aviv 2 biedt compleet het tegenovergestelde van hoofdstad Jeruzalem. Op slechts drie kwartier rijden beland je in een geheel andere wereld. Beleef de stad met prachtige stranden, de Bauhaus architectuur, de nieuwste clubs en een levendige gayscene.
H
appelen, echter een kleine buitenwijk van Tel Aviv. Slenter hier door de smalle straatjes langs boetiekjes, galeries, (vis-)restaurants en markten. Ga ook naar de oude haven en de vlooienmarkt. Vooral in het weekend is hier goed de mix van Westerse en Arabische culturen te proeven. Vanaf de heuvel aan de kust heb je een mooi uitzicht over Tel Aviv. Iedere woensdag
Tel Aviv is een bruisende wereldstad aan de Middellandse Zee. De stad
vertrekt er om 9.30 uur een gratis rondleiding vanaf de Clock Tower.
kent zo’n 400.000 inwoners en is hiermee de tweede stad van Israël. Tel Aviv, waar in 1948 de Joodse staat Israël werd uitgeroepen, is het culturele
Neve Tzedek
en economische centrum van het land. Hier bevindt zich ook de inter-
Neve Tzedek was de eerste joodse wijk die in 1887 werd gesticht buiten
nationale luchthaven Ben Gurion.
Jaffa. Nu is het een gezellige trendy en artistieke buurt vol prachtige gebouwen. Je vindt er leuke boetiekjes en bars. ’s Avonds kun je naar live
Tel Aviv wordt ook wel ‘the bubble’ genoemd: een zeldzame plek in het
optredens in één van de cafés.
Midden-Oosten waar religie en politiek geen rol spelen. Het is een trendy stad, waar veel jonge mensen wonen. Volgens Lonely Planet behoort Tel
Bauhaus
Aviv tot de top 3 van leukste steden van 2011.
Tel Aviv staat bekend om de vele witte huizen in de karakteristieke Bauhaus-stijl. Het centrum van de stad, vol huizen met geometrische vormen
Jaffa
en asymmetrie, wordt ook wel ‘de witte stad’ genoemd en dit gebied staat op
Tel Aviv is ontstaan als buitenwijk van het 3000 jaar oude Jaffa, één van
de Unesco werelderfgoedlijst. De huizen zijn gebouwd in de jaren ’30 en
de oudste steden ter wereld. Tegenwoordig is Jaffa, bekend van de sinaas-
aan onder andere de Rothschild Boulevard zie je enkele prachtexemplaren.
8
israël
stad
Shopping Bij trendy inwoners, horen trendy outfits. Modieuze kledingwinkels zijn er dan ook in overvloed. In de Sheinkin Street en Dizengoff Street vind je de leukste winkels naast gezellige terrasjes. Ook de Nahalat Binyamin is een levendige straat en elke dinsdag en vrijdag vindt hier een markt plaats waar lokale kunstenaars hun werk verkopen (van kunst en sieraden tot aardewerk en speelgoed) en straatartiesten optredens geven. Bezoek ook de Carmel Market. Veel inwoners komen dagelijks naar deze drukbezochte lokale markt om verse producten in te slaan. Tevens is er ruime keus aan kleding, keukengerei en souvenirs. Wie verkoeling wil van de airco, gaat uitgebreid shoppen in de Dizengoff Center Shopping Mall.
Strand Tel Aviv heeft diverse prachtige stranden en een levendige boulevard. Het strand is breed, schoon en ideaal voor de perfecte strandvakantie. Er bevinden zich tevens mooie strandtenten, loungeclubs en cocktailbars. Ook veel surfers weten de kustlijn van Tel Aviv te vinden. Zo’n 15 kilometer ten noorden van de stad ligt Herzliya met één van de mooiste stranden van Israël. Populair onder de rijke toerist!
Nightlife Voor een spectaculair nachtleven, te vergelijken met dat in New York, Barcelona of Ibiza, moet je in Tel Aviv zijn. Trendy bars, nachtclubs en discotheken zijn er in overvloed, vooral rond Sheinkin Street, Dizengoff Street, Allenby Street en Nahalat Binyamin. Een must is de Namal, de oude haven van Tel Aviv, waar oude loodsen volledig zijn opgeknapt tot hippe bars, restaurants en winkels. Zowel overdag als ’s nachts is hier altijd wat te beleven. Kunstenaars, modellen en yuppen sluiten de avond af met een zwoele afterparty op het strand. Voor homo’s is Tel Aviv een walhalla; er zijn talloze gay clubs (ga bijvoorbeeld naar de bekende Evita bar) en de lokale bevolking kijkt nergens meer van op. Bezoek in de zomer ook de kleurrijke Gay Pride, een uniek fenomeen in het Midden-Oosten!
israël
9
strand
Eilat in de zomer- en winterzon n de zomer kan het er behoorlijk heet worden, maar in de winter is het een heerlijke strandbestemming… Eilat 3 is dé Israëlische badplaats aan de Rode Zee. Vanaf dit najaar vliegt Corendon rechtstreeks naar Ovda Airport. Midden in de winter zwemmen met dolfijnen was nog nooit zo dichtbij.
’s Avonds slenter je over de boulevard met de vele winkels, terrasjes en
Eilat ligt in het zuidelijkste puntje van Israël bij de grens met Egypte en
Dolphin Reef
Jordanië (je ziet Aqaba duidelijk liggen). Het is de perfecte strand-
Aan South Beach ligt de topattractie Dolphin Reef. Zeer waarschijnlijk
bestemming voor het hele gezin. Aan North Beach vind je de mooiste
zie je vanaf de drijvende pieren de lokale dolfijnen. Zij kunnen zich
stranden, de meeste hotels en een boulevard met palmbomen. Ook kun
vrij bewegen in een afgesloten gedeelte van de zee dat bij het Dolphin
je vanaf hier een boottripje maken, zoals een mooie sunset cruise.
Reef hoort. Elke dag komen ze hier om te worden gevoerd, te spelen en
I
marktkraampjes. Shopaholics worden hier erg blij: Eilat is een duty-free zone, dus je kunt er goedkoop parfum, sieraden en elektronica aanschaffen. Geniet in één van de vele trendy restaurants van een versgevangen visje uit de Rode Zee.
te socializen. De Rode Zee is een paradijs voor duikers en ook parasailen, waterskiën, jetskiën, kajakken en windsurfen is hier mogelijk. En dat het hele jaar
Wil je een extra bijzondere ontmoeting? Dan kun je met een gids het
door. Omdat het in Eilat, dat eigenlijk midden in de woestijn ligt, nooit
water in om te zwemmen, snorkelen of duiken waarbij je de dolfijnen
kouder is dan 20 graden is het een ideale winterzonbestemming.
van heel dichtbij kunt observeren.
10
israël
strand
Onderwater observatorium Verder richting de Egyptische grens ligt Coral Beach. De koraalriffen liggen hier vrijwel direct aan de kust, dus watersporten zijn verboden. De onderwaterwereld van de Rode Zee kun je bewonderen vanuit het Coral World Underwater Observatory: een observatiekoepel zes meter onder de zeespiegel waar je de kleurrijke koraalwereld en honderden verschillende vissoorten kunt bekijken en toch droog kunt blijven!
Excursies Wie even genoeg heeft van het strand en meer van het land wil zien, kan kiezen uit diverse dagtrips. Verruil bijvoorbeeld de Rode Zee voor de Dode Zee (zo’n 200 km rijden) en ervaar hoe het is om te blijven drijven in dit extreem zoute water. Zelfs een bezoek aan Jeruzalem, met eventueel een overnachting, is mogelijk (circa 300 km rijden). Wie minder ver wil rijden, maakt een excursie in de Negev woestijn. Scheur met een 4WD of quad over de zandvlakten of maak een tour per kameel.
regio
Mount of Beatitudes, Galilea
Mystiek in het noorden et noorden van Israël is een must voor de natuurliefhebber. In het uitgestrekte Galilea vind je een gevarieerd landschap van bergen en dalen. Maar ook de Middellandse Zee, het wereldse Haifa, de vele religieuze plaatsen en de Golan hoogvlakte maken dit gebied tot een populaire vakantiebestemming.
H
De meeste grote hotels, winkels, cafés en restaurants bevinden zich in de bovenstad aan HaNassi Avenue. Bekijk ook het Franse Karmelietenklooster Stella Maris en bezoek de wijk Wadi Nisnas, met haar kleurrijke souk en gezellige straatjes. In deze authentieke Arabische buurt kijk je vanaf een terrasje je ogen uit. Haifa ademt cultuur; er zijn talrijke musea, zoals het Haifa Kunstmuseum, het Nationaal Wetenschappelijk Museum
Het mystieke noorden van Israël is voor veel toeristen nog een relatief
en het Natuurhistorisch Museum.
onbekende bestemming. Het is dé plek voor bijzonder ecotoerisme en 5
spectaculaire outdooravonturen. Voor ontspanning ga je naar één van de
Akko
mooie Middellandse Zee-stranden.
Akko, gelegen iets ten noorden van Haifa aan de Middellandse Zee, is een fascinerende oude stad vol kruisvaarderkastelen en forten. Deze
Haifa
4
middeleeuwse vestingstad is door Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed.
Haifa is de derde stad van Israël en ligt zo’n 85 kilometer ten noorden
In de oudheid was Akko één van de belangrijkste steden in de regio. Er
van Tel Aviv. Het is een drukke havenstad, maar biedt tevens veel cultuur
vestigden zich in de loop der tijd verschillende culturen; het werd
en prachtige zandstranden aan de Middellandse Zee. Haifa is gebouwd
veroverd door de kruisvaarders en de Ottomanen leefden hier eeuwen-
op drie niveaus: de benedenstad (de oude stad en de haven), de midden-
lang. Zelfs Napoleon heeft geprobeerd Akko te veroveren.
stad en de bovenstad op de Karmelberg (het commerciële centrum). In de steegjes van de oude stad vind je Turkse baden, kloosters, kerken Het hoogteverschil kun je overbruggen met de Carmelit, de enige metro
en archeologische vondsten, maar dé bezienswaardigheden van Akko
van Israël. Eenmaal boven zie je de mooiste huizen en heb je een prachtig
zijn de vestigingsmuren met een uitgebreid ondergronds gangenstelsel.
uitzicht over de kust.
In de pittoreske vissershaven bevinden zich uitstekende visrestaurants.
12
israël
regio
Nazareth
6
Nazareth is de plaats waar Jezus opgroeide en ligt op zo’n 35 kilometer ten oosten van Haifa. Ooit was het een rustiek Joods dorpje, nu is het een bedrijvige Arabische stad. De meeste bezienswaardigheden zijn te vinden in de oude stad. Bezoek de Basiliek van de Aankondiging, gebouwd op de plek waar het huis van Maria zou hebben gestaan en waar een aartsengel zou zijn verschenen. Ga ook naar de plaatselijke Caesarea
markt en proef het lekkere gebak en andere zoetigheden.
Meer van Tiberias
7
Het Meer van Tiberias wordt ook wel het Meer van Galilea of Kinneret genoemd en is de belangrijkste bron van drinkwater voor Israël. Je vindt aan het meer stranden, campings en hotels en talloze watersportmogelijkheden. Maak een boottocht over het meer, of rij of fiets rondom het meer. Het toerisme concentreert zich vooral in het plaatsje Tiberias. Struin hier over de boulevard en neem plaats in een lokaal visrestaurant. Hamat Gader, warmwaterbronnen met een spacomplex nabij Tiberias, is een must voor elke spaliefhebber. Het Meer van Tiberias is voor veel christenen een bedevaartsoord met kerken en basilieken, omdat Jezus hier wonderen zou hebben verricht.
Safed
8
Het kleine Safed (spreek uit als Tsfat) is de bakermat van de Kabbala en de Joodse mystiek. Gelovigen komen hier naartoe om te studeren, te bidden en te discussiëren, maar ook om begraven te worden. De oude stad is fraai gelegen in de heuvels. Akko
In de schilderachtige steegjes van de Joodse wijk vind je prachtige synagogen. En een bezoek aan het Kabbala museum mag niet ontbreken. Safed is tevens de stad van de kunstenaars. In de gezellige kunstenaarswijk onderaan de heuvel wonen en werken kunstenaars in mooie oude huizen. De etalages zijn gevuld met betaalbare kunst en leuke souvenirs.
Golan hoogvlakte
9
De Golan hoogvlakte bevindt zich in het uiterste noordoosten van Israël. Het is een bergachtig gebied met prachtige natuurparken en archeologische sites (zoals Gamla). Je kunt er door de bergen wandelen, langs watervallen en boomgaarden. ’s Winters is dit de Israëlische wintersportbestemming. Skiën op de Hermonberg is een bijzondere ervaring. Niet alleen vind je op de Golan hoogvlakte enkele uitstekende restaurants, je kunt er ook proeven van de lokale wijn. Bezoek een wijngaard of ga naar een wijnbar om een flesje Israëlische wijn te proberen. Overnacht in één van de vele landelijke guest houses.
israël
Haifa
13
regio
Kom tot rust aan de Dode Zee edereen moet minstens eenmaal in z’n leven meemaken hoe het is om te blijven drijven in de Dode Zee 10 . En hoe het voelt om je hele lichaam in te smeren met modder. De zoute Dode Zee is een bijzondere, gratis spa midden in de woestijn. Verken ook meteen de boeiende omgeving.
I
de Dode Zeerollen gevonden, de oudste Bijbelse handschriften. De rollen zelf liggen in Jeruzalem, maar je kunt wel de grotten bezichtigen. Bekijk ook de resten van het oude Joodse stadje en ga naar het bezoekerscentrum.
Judea woestijn De Dode Zee is de laagste plek op aarde (417 meter onder zeeniveau)
De Judea woestijn, ten westen van de Dode Zee, zorgt met haar steile
en dankt haar naam aan het water, dat té zout is voor leven. Door het
bergen en diepe canyons voor spectaculaire vergezichten. Voor een
hoge zoutgehalte blijft iedereen moeiteloos drijven. Meer voordelen: de
woestijn vind je er opmerkelijk veel groene natuurgebieden, historische
lucht bevat rondom de Dode Zee meer zuurstof en hoewel het er altijd erg
sites, opgravingen en kloosters. Bezoek het Grieks-orthodoxe St. George
heet is, kun je er door de lage ligging en filtering van schadelijke UV-stralen
klooster uit de 5e eeuw, diep verscholen in een bergkloof.
veilig zonnen; verbranden is bijna onmogelijk. Maak in de woestijn ook een jeepsafari bij zonsondergang. Een unieke
Spa’s
belevenis is een overnachting (onder de sterrenhemel) bij de bedoeïenen
De mineralen en zwarte modder in het ‘helende’ water zorgen voor een
van Kfar Hanokdim, ervaar hun gastvrijheid en geniet van de feestmaaltijd
mooie huid, waardoor de Dode Zee populair is onder huidpatiënten.
die ze voor je bereiden.
Aan de Dode Zee (eigenlijk een meer) bevinden zich diverse kuuroorden en spahotels, die beauty- en wellnessbehandelingen aanbieden. Probeer
Masada
bijvoorbeeld de hotelspa’s in het Daniel Dead Sea of Le Meridien Dead Sea
Belangrijke bezienswaardigheid in de Judea woestijn is Masada, op
in Ein Bokek. Uiteraard wordt er gewerkt met lokale Dode Zeeproducten.
zo’n 450 meter boven Dode Zeeniveau. Op de enorme rotsformatie bevinden zich de restanten van een eeuwenoud fort uit de tijd van
Qumran
koning Herodes. Je kunt de kabelbaan naar de top nemen, maar echte
Wie even iets anders wil zien dan water en modder, gaat naar de grotten
avonturiers gaan over het ‘slangenpad’. Jaarlijks vindt aan de voet van
van Qumran, ten noordwesten van de Dode Zee. Hier werden in 1947
de berg het meerdaagse Masada Opera Festival plaats.
Trinidad St. George klooster
14
israël
actief
Avontuur in water en woestijn et landschap van Israël leent zich uitstekend voor spectaculaire outdooravonturen. In de ruige woestijn, de weelderige natuurparken, rivieren en zeeën kun je de hele dag actief bezig zijn. Van parachutespringen boven de Middellandse Zee, golfen in Caesarea tot raften in de Jordaan. Hier volgt een greep uit het activiteitenaanbod.
H
In en op het water De unieke combinatie van zeeën, meren en rivieren zorgt ervoor dat Israël een waar watersportparadijs kan worden genoemd. Rondom Eilat aan de Rode Zee beleven veel toeristen hun eerste duikervaring (met of zonder dolfijnen). Het maken van een mooie snorkeltocht of de waterski’s onderbinden is ook mogelijk. Wie liever voor zoet water kiest, kan terecht in de Jordaan. In het voorjaar, als er veel smeltwater
Hiking
vanuit de Hermon berg de Jordaan in stroomt, kun je in Noord-Israël
Zowel de groene natuur in het noorden als de dorre woestijn in het
spectaculaire raft- of kajaktochten maken op de rivier.
zuiden is geschikt voor een uitdagende hikingtocht. De Israel National Trail is een 1200 kilometer lang pad en loopt van Tel Dan in het noorden
Negev woestijn
tot Eilat in het zuiden. Afhankelijk van waar je verblijft, kun je een deel
Ten noorden van Eilat bevindt zich de uitgestrekte Negev woestijn. Je
van het traject afleggen.
vindt er onder meer ruwe bergen, canyons en zandduinen, ideaal voor spectaculaire tochten. Verken de woestijn en het Ramon Nature
Een andere mooie wandeltocht maak je in het Yehudia Nature Reserve
Reserve op de rug van een kameel, te voet of per mountainbike. Ook
op de Golan hoogvlakte. Loop door de canyons en neem onderweg een
kun je een quad huren en over het zand en de rotsen crossen. Denk ook
verfrissende duik in één van de vele natuurlijke baden. De religieuze
eens aan abseilen en survivaltochten. Absolute aanrader is een wilde
toerist kan kiezen voor de Jesus Trail, een 65 kilometer lange tocht van
jeepsafari bij zonsondergang, ook zeer geschikt voor MICE en
Nazareth tot Kapernaüm aan het Meer van Galilea.
Business Travel excursies.
16
israël
accommodatie
Kibboets Mitspe Ramon
iteraard kun je in Israël overnachten in luxe vijfsterrenhotels, ruime appartementen en simpele campings. Maar wie één van ’s lands bekendste producten wil ervaren, boekt een verblijf in een kibboets, gelegen in de mooiste gebieden van Israël.
U
In heel Israël zijn er ongeveer 270 kibboetsen. In dertig van deze typische leefgemeenschappen kun je als toerist overnachten, met name rond Galilea, Jeruzalem en de Dode Zee. De kibboetsbeweging ontstond rond het begin van de 20e eeuw, toen jonge pioniers uit Oost-Europa hun hang naar gelijkheid, liefde voor de natuur en de bewerking en ontginning van het land combineerden met hun zionistische overtuigingen. Deze eerste kibboetsniks (bewoners) stichtten Degania aan het Meer van Tiberias. Deze kibboets is nog steeds actief en je kunt hier overnachten.
Familieverblijf Aangezien alle kibboetsen ooit zijn begonnen als boerenbedrijven, zijn ze gelegen in rustieke gebieden van Israël. Dat maakt ze tot een aantrekkelijke bestemming voor bezoekers. Vele kibboetsen bieden naast accommodatie ook eetvoorzieningen, ambachtelijke winkels, galerieën, toeristische bezienswaardigheden en allerhande diensten. Bovendien is de unieke, landelijke manier van leven en de ruimte rondom de kibboets zeer geschikt voor gezinnen met kinderen.
Ein Gedi Vlakbij de Dode Zee ligt Ein Gedi, één van de bekendste kibboetsen van het land. Bij deze leefgemeenschap bevindt zich een grote botanische tuin met plantensoorten uit de hele wereld. Er leven een paar honderd mensen in de kibboets, maar ook voor toeristen is dit een ideale locatie om te overnachten. kibboets Yotvata
In de stad Ook wie een citytrip boekt kan terecht in een kibboets. In en rondom Jeruzalem bevinden zich enkele mooie kibboetshotels. Ga bijvoorbeeld naar Ramat Rachel, in Zuid-Jeruzalem. De kibboets ligt vlakbij de historische sites en culturele bezienswaardigheden en heeft uitzicht over Bethlehem. Ook kibboetshotel Ma’ale Hachamisha is een optie, net buiten Jeruzalem in de heuvels van Judea. Een goede plek om van hieruit dagtrips te maken in de regio. Voor een overzicht van alle kibboetshotels, zie www.kibbutz.co.il.
israël
17
gastronomie
Culinair n Israël alleen pita met falafel? Integendeel, het land barst van de bijzondere lokale gerechten, exclusieve sterren-restaurants en verrukkelijke wijnen. Als smeltkroes van culturen, godsdiensten en tradities is de eetcultuur in Israël buitengewoon divers en van hoog niveau.
I
Immigranten vanuit de hele wereld hebben hun eetgewoonten en gerechten mee naar Israël genomen en hierdoor is de Israëlische keuken zeer divers. Tel Aviv is het centrum van de creatieve cuisine, hier vind je dan ook de beste en meest bijzondere restaurants. In Israël wordt er vrij laat gegeten: lunch is tussen één en drie en in de restaurants wordt het doorgaans pas vanaf negen uur ‘s avonds druk. Proef uiteraard de shoarma, falafel, gefilte fisj (gestoofde vis) en verse Israëlische salades, maar laat je ook verrassen in één van de vele toprestaurants.
Verse ingrediënten In het ‘land van melk en honing’ vind je veel gezonde ingrediënten, zoals je kunt verwachten van een land aan de Middellandse Zee. Olijven en olijfolie, heerlijk brood en verse vis, maar ook de Israëlische yoghurt en kaas zijn aanraders. Daarbij wordt er veel groente en fruit verbouwd. Zo zijn er de bekende Jaffa sinaasappelen, maar ook andere citrusvruchten, granaatappels, avocado’s en tomaten. In veel steden zie je sapwinkeltjes, waar fruit op bestelling vers voor je wordt geperst.
Wijn Al meer dan 3000 jaar wordt er in Israël wijn gemaakt, wijn neemt ook een belangrijke plek in bij de viering van Joodse feestdagen en de sjabbat. Er zijn meer dan 200 wijnhuizen in Israël, van klein tot zeer groot, die uitstekende rode en witte kwaliteitswijnen en mousserende wijnen produceren. Breng bijvoorbeeld een bezoek aan de Galil Mountain Winery, Zichron Ya’akov Winery of één van de vele andere wijngaarden in Galilea en de Golan hoogvlakte.
Koosjer In Israël wordt voor een groot gedeelte koosjer gegeten, oftewel, men houdt rekening met de Joodse spijswetten. Kort gezegd: varkensvlees en schelpdieren zijn verboden en vleesproducten worden niet met melkproducten gecombineerd. Bijna elk hotel in Israël is koosjer, dus verwacht geen vleeswaren bij het ontbijt (wel veel zuivel en verse salades). In een koosjer vleesrestaurant kun je geen biefstuk met roomsaus bestellen en bereidt men je cappuccino met sojamelk. Er zijn echter ook veel restaurants die niet koosjer zijn en waar je bijvoorbeeld prima oesters kunt eten.
18
israël
Praktische informatie A-Z
Hoe er te komen
Douane
Ben Gurion International Airport (TLV) ligt zo’n 15 kilometer van Tel
Voor een bezoek aan Israël heb je geen visum nodig, alleen een paspoort
Aviv. Een rechtstreekse vlucht vanuit Amsterdam duurt 4,5 uur.
dat nog minstens zes maanden geldig is bij vertrek uit Israël. Als je
Diverse maatschappijen, waaronder de nationale airline El Al alsook
vanuit Israël doorreist naar Arabische landen (behalve Egypte en
KLM, bieden vanuit Schiphol een dagelijkse verbinding. Verschillende
Jordanië) is het aan te bevelen geen Israëlische stempel in je paspoort
maatschappijen bieden binnenlandse vluchten aan tussen Tel Aviv en
te laten zetten. Vraag bij het douanepersoneel om een apart inlegvel
Eilat of Haifa. Bovendien vliegt Corendon vanaf het najaar twee keer
voor de visumstempel.
per week naar Eilat. Ook is het mogelijk om vanuit buurlanden Jordanië en Egypte naar Israël te reizen. Vanuit Libanon en Syrië is dat niet mogelijk.
Elektriciteit De Israëlische stroomvoorziening heeft 220 volt. De meeste stopcontacten
Hoe er te reizen
hebben drie gaten, maar meestal passen de Europese tweepolige stekkers
Openbaar vervoer
ook. Neem voor de zekerheid een adapter mee.
Israël kent een uitstekend en goedkoop openbaar vervoerssysteem van bussen en treinen. De treinen van Israel Railways rijden van Tel Aviv
Feestdagen
naar de meeste grote steden en de luchthaven. De Haifa Carmelit is de
De Joodse feestdagen worden in Israël officieel en landelijk gevierd.
enige metro in Israël. De metro rijdt van Paris Square in de beneden-
Tijdens bijvoorbeeld het Joods Nieuwjaar, de Grote Verzoendag en het
stad en stopt in vijf andere stations. De meeste bussen en treinen rijden
Joods Paasfeest zijn alle openbare diensten gesloten, net als de meeste
niet op de sjabbat en de Joodse feestdagen.
particuliere bedrijven. Het openbaar vervoer rijdt niet en het is niet makkelijk een geopend restaurant te vinden. Bovendien zitten de meeste
Taxi en sheroet
hotels vol. Hetzelfde geldt voor de sjabbat (van vrijdagavond tot zater-
De meeste taxi’s rijden wel op feestdagen en sjabbat, maar rekenen wel
dagavond), alhoewel dit per stad kan verschillen.
een toeslag. De sheroet (letterlijk ‘service’) is een collectieve taxi met tien zitplaatsen die een vaste route rijdt tussen de grote plaatsen en in
Geld
steden. Het is een aangename manier van reizen en bovenal goedkoop.
De munteenheid van Israël is de Nieuwe Israëlische Shekel (NIS),
De vertrektijden liggen niet op voorhand vast: de taxi vertrekt wanneer
afgekort shekel. Bij de meeste banken kun je met een Nederlandse
hij vol is. Houd er dus rekening mee dat je even moet wachten voordat
bankpas geld opnemen en creditcards worden vrijwel overal geaccepteerd.
de taxi vertrekt. De sheroet heeft vaste stopplaatsen, maar stoppen op
In Eilat wordt geen BTW gerekend. Elders kun je bij winkels met een
verzoek is vaak ook mogelijk, bijvoorbeeld voor de deur van je hotel.
keurmerk van The Ministry of Tourism de betaalde BTW op de luchthaven terugkrijgen. Bewaar hiervoor uiteraard wel de aankoopbon.
Auto In Israël vind je alle grote autoverhuurmaatschappijen, onder andere
Taal
bij de luchthaven en in de grote steden. De wegen zijn uitstekend en de
De officiële talen zijn Hebreeuws en Arabisch, maar bijna iedereen
grote borden op de weg zijn in het Engels, Hebreeuws en Arabisch.
spreekt ook Engels. Vrijwel elk verkeersbord of straatnaambord is naast Hebreeuws en Arabisch, in het Engels.
COLOFON Tijd Het is in Israël één uur later dan in Nederland.
Israël, Exclusive by Travelution Uitgever: XIST! www.xist.nl Redactieadres: Rokkeveenseweg 30a, 2712 XZ Zoetermeer. Tel 31-(0)795939313
Meer info Bezoek voor meer informatie de website van het Israëlisch Nationaal Bureau voor Toerisme: www.goisrael.nl
Vormgeving: Winni Boetje-Verdoold, Xist! Druk: Boom & van Ketel, Haarlem Fotografie: Robert Cooijmans, Marco Ventimiglia, Franco Cappellari, Vanda Biffani en Yossi Ben-David (Yad Vashem)
Mei 2011, Xist!
israël
19
