Krant
Met in dit nummer: Sinds kort hoort de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB bij de
IKON-kerken. Algemeen secretaris Wies Houweling legt uit wat dit voor ge-
meenschap is en waarom zij zich er bij
thuisvoelt.
> Zie pagina 2
Dit jaar is het 500 jaar geleden dat onze grote reformator Johannes Calvijn is
geboren. In kerkelijk Nederland bruist
het van de Calvijn-activiteiten. De IKON
kan natuurlijk niet achterblijven. LUX geeft de aftrap.
> Zie pagina 3
27
J a a r g a n g
Wat beweegt westerlingen om naar de
meest afgelegen en onherbergzame gebieden af te reizen om daar hulp te verlenen? Filmmaakster Jenniffer Pet-
tersson volgt zes van deze
‘frontsol-
daten’ van de internationale hulpverlening in Zuid-Soedan.
> Zie pagina 5
Januari-februari-maart 2009
Paul Rosenmöller op reis
Een nieuw Europa
‘
Het nieuwe jaar ligt blanco voor ons. Wat zal het ons brengen?
In de programma’s van en met Paul Rosenmöller ligt de nadruk in 2009 op het nieuwe Europa.
“We gaan vanaf half mei met het oog op de Europese verkie-
economie, het milieu en de vluchtelingenproblematiek, maar
afgelopen zomer”, vertelt de presentator. “Je hoopt dan dat de
en armoede in de nieuwe lidstaten. Wat we vooral willen laten
zingen een Europese variant uitzenden van de Chinaserie van honger naar informatie over Europa net zo groot zal zijn als
over China, maar Europa is natuurlijk veel bekender en we maken er zelf deel van uit. Daarom trekken we in de serie letterlijk en figuurlijk langs de grenzen van Europa, op zoek naar verhalen uit culturen waar we in Nederland nog niet veel van afweten.
We doen dat met de kenmerkende kritische IKON-blik aan de hand van een aantal grote issues, zoals vrede en veiligheid, de
bijvoorbeeld ook culturele en religieuze kwesties en corruptie
’
zien is, dat ‘Europa’ lang niet zo anoniem en abstract is als veel
mensen denken. We maken er volwaardig deel van uit.” In no-
vember is het twintig jaar geleden dat de Berlijnse muur viel. Ook daar besteedt de IKON ruim aandacht aan. Verder staan er
weer veel mooie nieuwe afleveringen van oude vertrouwde én van nieuwe, verrassende programma’s op radio, tv en internet
op het programma. Wij houden u met de IKON-krant graag op de hoogte en wensen u een mooi 2009 toe!
De redactie
De Wilde Ganzen vliegen de komende weken voor:
Oprecht
Betrouwbaar
Uitdagend
PROGRAMMA-OVERZICHT
Verdiepend
ZATE R DAG 2 8 F E B R UA R I
ZONDAG 11 JANUARI
ZATE R DAG 7 M A A RT
11.00 uur: Het Vermoeden: Paul van Geest (theoloog) 11.30 uur: Songs of Praise 19.45 uur: Spraakmakende Zaken: Embryoselectie (6) ZATE R DAG 1 7 JA N UA R I
11.55 uur: Het Vermoeden: Paul van Geest (hh) ZONDAG 18 JANUARI
11.00 uur: Het Vermoeden: Hatice Kurşun ( journaliste/presentatrice) 11.30 uur: Songs of Praise DONDERDAG 22 JANUARI
22.50 uur: HOLLAND DOC: Een beter leven ZATE R DAG 2 4 JA N UA R I
11.55 uur: Het Vermoeden: Hatice Kurşun ZATE R DAG 3 1 JA N UA R I
11.55 uur: Het Vermoeden (hh) DONDERDAG 29 JANUARI
22.50 uur: HOLLAND DOC: Ontheemd 11.55 uur: Het Vermoeden (hh) 11.00 uur: Het Vermoeden: Herman van Praag (em. hoogleraar psychiatrie) 11.30 uur: Songs of Praise ZATE R DAG 1 4 F E B R UA R I
11.55 uur: Het Vermoeden: Herman van Praag (hh) ZONDAG 15 FEBRUARI
ZONDAG 8 MAART
23.00 uur: LUX (1)
ZATE R DAG 1 4 M A A RT
11.51 uur: Het Vermoeden (hh) ZONDAG 15 MAART
11.00 uur: Het Vermoeden 11.30 uur: Songs of Praise 23.26 uur: LUX (2) ZATE R DAG 2 1 M A A RT
11.51 uur: Het Vermoeden (hh) ZONDAG 22 MAART
11.00 uur: Het Vermoeden 11.30 uur: Songs of Praise 23.26 uur: LUX (3) ZATE R DAG 2 8 M A A RT
11.00 uur: Het Vermoeden 11.30 uur: Songs of Praise 23.26 uur: LUX (4) De volgende IKON-krant verschijnt begin april 2009. Alle programma’s worden uitgezonden via Nederland 2, tenzij anders aangegeven.
11.00 uur: Het Vermoeden 11.30 uur: Songs of Praise ZATE R DAG 2 1 F E B R UA R I
11.55 uur: Het Vermoeden (hh) ZONDAG 22 FEBRUARI
11.00 uur: Het Vermoeden: Tom Mikkers (alg. secr. Remonstrantse Broederschap) 11.30 uur: Songs of Praise
[Kijk voor meer informatie op www.wildeganzen.nl]
11.00 uur: Het Vermoeden (hh) 11.30 uur: Songs of Praise
ZONDAG 29 MAART
ZONDAG 8 FEBRUARI
Renovatie middelbare school Renovatie basisschool Bouw van klaslokalen Bouw van hangar MAF Scholenproject straatkinderen Vernieuwing weeshuis Uitbreiding technische school ZvK-project ZvK-project Bouw school
11.55 uur: Het Vermoeden: Tom Mikkers (hh)
11.51 uur: Het Vermoeden (hh)
ZATE R DAG 7 F E B R UA R I
Peru Kenia India Indonesië Oeganda Zambia Senegal Oekraïne Zuid-Afrika Rwanda nog niet bekend
TELEVISIE
ZATE R DAG 1 0 JA N UA R I
11.55 uur: Het Vermoeden: Marianne van Praag (hh)
11 januari 18 januari 25 januari 1 februari 8 februari 15 februari 22 februari 1 maart 8 maart 15 maart 22 en 29 maart
De vlucht van de Wilde Ganzen is op zondagmorgen te zien na de uitzendingen van IKON, (11.29 uur) of ZvK (11.59 uur), en na de herhaling van Het Vermoeden op zaterdag (rond 11.55 uur) en na de IKON-documentaires (rond 23.50 uur), op Nederland 2.
Quiz over wereldreligies Welke gedachten, gebruiken en tradities horen bij de vijf wereldgodsdiensten? Op lange winteravonden is er vaak wat meer tijd dan anders om het
leven te overdenken. De IKON-jongerensite KruX haakt daar op in met de
quiz ‘Goedgelovig’. Met de quiz kan iedereen zijn kennis van de vijf wereld-
religies (jodendom, christendom, islam, boeddhisme en hindoeïsme) op een speelse manier toetsen. De vragen kunnen natuurlijk ook dienen als aanjager voor een goed gesprek met vrienden en familie. Iedere ronde van de ‘Goedgelovig’-quiz bestaat uit tien vragen. Dankzij een da-
tabase met ruim 130 vragen kan de quiz meerdere keren gespeeld worden. Na iedere speelronde verschijnt een overzicht van de antwoorden met ver-
wijzingen naar websites met extra informatie en documentaires over het betreffende onderwerp.
[Doe de geloofsquiz ‘Goedgelovig’ op www.KruX.nl]
en
op
de
radio
ZONDAG, RADIO 1
07.05 uur: De Andere Wereld Eén uur verontrustende journalistiek. In het eerste half uur de lange reportage en verder interviews en achtergronden bij het nieuws. Iedere week om vijf voor acht: Aan de grond, de column van chroniquer André Manuel.
ZONDAG, RADIO 5
10.10 uur en 17.02 uur: Kerkdienst IKON-radio zendt iedere zondag één of soms twee kerkdiensten uit vanuit een van de gemeenten van de acht kerkgenootschappen die samen de IKON vormen. Vaak zijn ze als serie geprogrammeerd. Verder zijn er themadiensten in samenwerking met het oecumenisch maandblad ‘Open Deur’. Aansluitend op alle kerkdiensten vliegen de Wilde Ganzen voor een diaconaal doel. De kerkdiensten zijn op elk gewenst moment te beluisteren in real audio op www.ikon.nl (doorklikken naar radiokerkdiensten). Ook alle preekteksten zijn op de site te vinden. 18.02 uur: MUSICA RELIGIOSA Programma over opmerkelijke religieuze muziek.
MAANDAG TOT EN MET VRIJDAG, RADIO 5
19.02 uur: OBA LIVE Dagelijks praatprogramma over cultuur, politiek en moraal verzorgd door IKON, Human, Llink, NIO en NMO. Rechtstreeks vanuit de Openbare Bibliotheek (vierde verdieping) in Amsterdam is de presentatie iedere donderdag in handen van IKONpresentator Jurgen Maas. Publiek is welkom en de toegang is gratis aan de Oosterdokskade 143.
ijk voor de actuele inhoud van radio- K programma’s op de dag van uitzending op Teletekstpagina 250 of op www.ikon.nl
De kerk van Eind vorig jaar is de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB (voorheen: Nederlandse Protestanten Bond) toegetreden tot de IKON. Dat brengt het aantal ‘IKON-kerken’ op acht. Sinds mei 2008 is ds. Wies Houweling algemeen secretaris van de geloofsgemeenschap. Zij is voor de IKON geen onbekende, jarenlang heeft zij de PKN vertegenwoordigd in het IKON-bestuur.
Meer informatie over de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB op www.vrijzinnigen.nl
Wies Houweling
Wat is dat voor gemeenschap, de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB?
Wat is volgens u kenmerkend voor de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap?
en circa 5.000 leden. Veel leden hebben een protestantse achtergrond,
vrijzinnige gelovigen van alle achtergronden. Wat ook kenmerkend is voor
“We zijn landelijk vertegenwoordigd, hebben zestig lokale afdelingen vandaar de vroegere benaming ‘Protestanten Bond’. Veel van onze leden
zijn trouwens naast ons lidmaatschap ook lid van de Remonstranten of Doopsgezinden. Onze afdelingen zijn zelfstandige geloofsgemeenschap-
deze gemeenschap, is haar geschiedenis. Sommige afdelingen zijn al meer dan honderd jaar een vrijplaats voor vogels van diverse pluimage.
pen. Er zijn dan ook grote onderlinge verschillen. Sommige afdelingen
Wat trekt u persoonlijk in deze geloofsgemeenschap aan?
lezingencycli. Maar het zijn wel stuk voor stuk gemeenschappen van men-
op zondag dan hierheen en dan daarheen te kunnen gaan. Daar is in deze
houden kerkdiensten en vieren het heilig avondmaal, andere organiseren sen die zich verbonden voelen door het vrijzinnige gedachtegoed. Hoe laat dit gedachtegoed zich omschrijven?
Dat laat zich eigenlijk nauwelijks omschrijven, want de vrijzinnigheid is
De vrijheid om te kunnen zwerven. Ik vind het in deze levensfase fijn om
tijd denk ik bij veel mensen behoefte aan, zeker bij dertigers en veertigers. Een kerk waaraan je je volledig moet committeren, ik weet niet of dat nog wel toekomst heeft.
per definitie pluriform en in beweging. Zij reageert voortdurend op haar
Wat betekent het voor de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap om een ‘IKON-
geen standaard belijdenis. Iedereen moet voor zichzelf bepalen en ver-
Wist je dat veel van onze leden dachten dat we dat al lang waren? Dus als
omgeving, op de culturele en maatschappelijke omstandigheden. Er is woorden hoe zijn of haar geloof er uit ziet. Dat vergt meer van je,
dan wanneer je in de pas loopt van een kerk. Wat vrijzinnig gelovigen bindt is een spiritualiteit, een bepaalde levensinstelling, die de
kerk’ te zijn?
een grote verrassing kwam het niet. Maar ik denk dat we heel goed bij de IKON passen, én omgekeerd.
verschillen overstijgt.
Wat zijn uw favoriete tv- en/of radioprogramma’s en welke sites bezoekt
Is er een bepaalde kerkelijke structuur of liturgie?
De IKON kerknieuwssite heb ik al jaren als startpagina. Ik kijk ook graag
u graag?
Een kerkelijke structuur zoals in de meeste protestantse kerken, met predikant, ambtsdragers en gemeente, kennen we niet en de meeste afdelingen gebruiken ook geen vaste liturgie. Een afdeling is een
gemeenschap die zich verzamelt rond verhalen van mensen die zoeken naar religieuze voeding. We zeggen wel eens: bij ons moet je zijn voor een goed verhaal!
N ieuwe
Dan noem ik als eerste de enorme gastvrijheid door de jaren heen aan
naar de series met Paul Rosenmöller. De China-serie afgelopen zomer vond ik een hoogtepunt. Een serie als Geloof, Seks & (Wan)hoop is ook ze-
ker aan mij besteed en Het vermoeden vind ik ook prachtig. Ik ben geloof ik wel een IKON-fan he?
Hebt u een levensmotto?
Rustig doorgaan, dan komt het goed.
ui t gaven Mensjesrechten
Op 10 december 2008 bestond de Universele verklaring van de
groepen, catechese en onderwijs.
rechten van de Mens zestig jaar. In de serie ‘Mensjesrechten’ van IKON en HUMAN
links, een liefdesquiz én een uit-
Nederland aan bod. De serie bestaat uit vijf films van drie minuten over een kind
Meer informatie over de inhoud, gebreide liefdestest zijn te vinden
die in die week werd uitgezonden, kwamen de rechten van kinderen en jongeren in
of jongere in de knel. De aangrijpende verhalen zijn voor e15,- op dvd te bestellen.
op www.ikon.nl/gsw. Maak voor de
Maak dit bedrag over op giro 606.000 ten name van IKON, Hilversum o.v.v. ‘Mens-
giro 606.000 ten name van IKON,
gezonden. Kijk voor achtergrondinformatie, links en discussies ook eens op www.
dvd het genoemde bedrag over op
Hilversum o.v.v. ‘GSW2 én uw vol-
ledige adres. U krijgt de bestelling dan binnen 14 dagen toegezonden.
jesrechten’ en uw volledige adres. U krijgt de bestelling dan binnen 14 dagen toemensjesrechten.nl
Ontmoetingsweekend IKON Pastoraat Het IKON Pastoraat viert dit jaar zijn vijftigste jubileum. Dit voorjaar komt een speciale, feestelijke IKON-krant uit met interviews, verhalen, een uitgebreide agenda met
alle jubileumactiviteiten én een spel. Eén activiteit wil het Pastoraat nu al graag onder uw aandacht
brengen: een weekend rond het thema ‘Ontmoetingen Onderweg. De mens als reiziger’, op 4 en 5
Geloof, Seks & (Wan)hoop 2 De tweede, zesdelige reeks van de serie Geloof, Seks & (Wan)hoop die eind 2008 is uitgezonden, is te
koop op dubbel-dvd voor de aantrekkelijke prijs van e25,- (incl. verzendkosten). De serie is bijzonder
geschikt voor gebruik in gespreks-
april 2009 in het Woodbrookershuis in Barchem. Leidraad voor het weekend is een fragment uit ‘De weg van de mens’ van Martin Buber, die in de dertiger jaren zelf in dit huis te gast was : “Men moet
bij zichzelf beginnen, maar niet bij zichzelf eindigen; van zichzelf uitgaan, maar niet naar zichzelf toe streven; zichzelf zijn, maar niet met zichzelf bezig zijn”. In de opzet van het weekend is ruimte voor kennismaking en verdieping. Op het programma staan onder meer een filmvoorstelling en diverse
workshops. Afhankelijk van de aard van overnachting bedragen de kosten e92,60 tot e118,40. Neem
voor meer informatie en opgave contact op met het IKON Pastoraat, tel. (035) 6215555 of mail naar
[email protected]
Calvijn in LUX Op zondag 8 maart start een nieuwe reeks van LUX, het tv-magazine over religie en cultuur in de Lage Landen dat de IKON maakt in samenwerking met Museum Catharijneconvent in Utrecht. In deze reeks onder anderen een tweeluik over het calvinisme. Hoe kan het ook anders in het Calvijnjaar?
Vluchtelingen in Fort Europa Bootvluchtelingen uit Afrika trot-
seren de muren van Fort Europa
op zoek naar een beter leven. Meer dan elfduizend van hen overleefden de tocht niet. De laatste trend is
dat wanhopige Afrikaanse ouders
hun kinderen de zee op sturen. Wie ontfermt zich over deze kinderen? Welke rechten hebben ze? En wat
hebben wij Nederlanders hiermee te maken?
LUX zet de schijnwerper op de Canarische eilanden en volgt de mis-
sie van mensenrechten-activiste Ineke Koops onder het bijbelse
om dit te doen. Wij kennen elkaar
Urban Calvinism
jullie namen mij op.’ (8 maart)
ben we geen respect voor elkaar.
sche
motto: ‘Ik was een vreemdeling en
niet in deze stad en daarom heb-
LUX duikt onder in de calvinisti-
Dat moet anders.” (15 maart)
muzikanten en andere artistieke
Een heidense klus? Een kamermeerderheid van CDA,
De nieuwe calvinisten
tureel geld voor godsdienstig en
jaar geleden dat Johannes Calvijn
PvdA en ChristenUnie wil struc-
Op 10 juli 2009 is het vijfhonderd
humanistisch vormingsonderwijs
werd geboren. Karikaturen over de
op openbare basisscholen. LUX bezoekt een zwarte en een witte
openbare basisschool en laat zien hoe zij omgaan met de levensbeschouwelijke vorming. Op de witte
Willemsparkschool in Amsterdam leidt de charismatische Samuel Ferdinandus de kinderen binnen in
de wondere wereld van religie. “De meeste kinderen weten nauwelijks
iets van religie en zitten boordevol vooroordelen”, zegt hij. Dat komt
volgens hem door de ouders. “Veel ouders hebben religie vaarwel ge-
zegd, maar ze zijn wel zoekende,
Geneefse reformator tieren welig: zo ongeveer alles wat conservatief
en bekrompen is in onze samenleving wordt verbonden met zijn naam. Maar welke ideeën uit de
rijke erfenis van Calvijn inspireren tot nieuwe vergezichten? Wie zijn
de nieuwe calvinisten – bekende en
onbekende, gelovige en ongelovige Nederlanders - onder ons en wat
openbaren ze over onze volksaard en mentaliteitsgeschiedenis? LUX
presenteert een nieuwe beelden-
storm voorbij de clichés. (22 maart)
jongerensubcultuur,
jongelingen te vinden zijn met een calvinistische achtergrond. Ze ver-
loochenen hun orthodoxe traditie niet, maar zoeken ook verbinding
met de hedendaagse postmoderne cultuur. Hoe ziet hun calvinistische levensgevoel eruit? Wat betekent
het voor hen om maatschappelijk
reformatorisch in de samenleving
te staan? En is alles goddelijk voor-
beschikt of is er ook nog vrijheid voor het individu?
[LUX, vanaf 8 maart iedere zondag
om 22.50 uur, herhaling na de eerst-
volgende uitzending van Het Ver-
moeden, 11.30 uur op Nederland 2.
Kijk ook op www.ikon.nl/lux]
zeker voor hun kinderen.” Op Duo 2002, een zwarte openbare basis-
school in Rotterdam, hebben veel
kinderen een islamitische achtergrond. Al zo’n twintig jaar werd er
Nieuwe website LUX Magazine
onderwijs gegeven, tot de school
Liefhebbers van levensbeschouwelijke programma’s doen er goed aan om de IKON-website in de gaten te houden. Dit voorjaar verschijnt er een compleet nieuwe website, LUXMagazine.nl, boordevol informatie, films, links en verhalen die aansluiten bij de levensbeschouwelijke IKONprogramma’s LUX en Het Vermoeden. Zodra de site in de lucht is, wordt daar op de homepage (www.ikon.nl) melding van gemaakt. Tot die tijd kunt u terecht op de ‘oude’ sites www.ikon.nl/lux en www.ikon.nl/hetvermoeden
facultatief islamitisch godsdiensttwee jaar geleden is overgestapt
op lessen ‘wereldreligies’ voor alle
kinderen. Het merendeel van de ou-
ders juicht dit toe. Docente Emine Elmaagac: “Ik ben zeer gemotiveerd P agina 2
|
3
waar
column
Embryoselectie:
Vloek of zegen?
In de laatste uitzending van een nieuwe reeks van Spraakmakende Zaken staat het gevoelige onderwerp ‘embryoselectie’ centraal.
Afgelopen zomer leidde de embryo-
selectie bijna tot een politieke crisis, nadat staatssecretaris Bussemaker van VWS de mogelijkheden voor
embryoselectie wilde verruimen, dit tegen de zin van coalitiepartner
ChristenUnie. Bij embryoselectie
wordt van tevoren onderzocht of
het ziekmakende gen aanwezig is. Alleen een ‘gezonde’ embryo wordt
[Spraakmakende Zaken, zondag
bryo’s die drager zijn van de ziekte
Op 4 januari was Sonja Bakker
in de moeder teruggeplaatst, em-
11 januari, 19.45 uur, Nederland 2.
worden vernietigd.
te gast in een uitzending over
nisch geneticus Christine de Die
uitzendingen van
Paul Rosenmöller praat met kliover de kinderwens van mensen met een erfelijke ziekte. Mag je
door het selecteren van embryo’s kiezen voor gezond leven of leidt
dat tot een griezelige samenleving waarin mensen met een gebrek niet worden geaccepteerd?
‘afvallen’. Deze en andere eerdere Spraakmakende Zaken zijn
nog te bekijken op www.ikon.nl. U kunt de afleveringen ook
bestellen op dvd. Bel voor meer informatie met IKON
Communicatie, tel. (035) 6727103]
Hypersensitief tijdsbesef syndroom Het is alweer even geleden, maar ik weet het nog goed. De dag dat ik
30 werd, voelde ik me anders dan die dag ervoor. Gek eigenlijk: naar
bed gaan als 29 jarige en dan in één nachtje slapen een jaar ouder
worden. En toch was het zo. Ik voelde me gewoon 30 jaar! Vriendinnen verklaarden me voor gek en ik weet dat het vreemd en misschien
zelfs ongeloofwaardig overkomt, maar het was echt zo: ik was ineens volwassener, serieuzer en meer in balans. En dat alles na één nachtje slapen..
En nee, deze transformatie naar the big 3-0 staat niet op zichzelf. Ik ben nu eenmaal erg gevoelig voor tijd en verandering. Zo heb ik vaak gedachten als: ‘vorige week was ik daar en daar, toen wist ik nog niet
dat en dat en over precies een week zal ik nooit meer..’ U begrijpt dat
mijn brein deze tijd van het jaar, de overgang van de laatste dagen
van december naar het nieuwe jaar, overuren maakt. De week voor oudjaar voelt ook echt als de laatste week van een oud jaar en 1 januari.. vul maar in. En ik word elk jaar op 31 december gekweld door deze
nutteloze hersenspinsels: ‘nog drie uur en het is nooit meer 2008’ of ‘dit is de laatste keer in 2008 dat ik deze bank aanraak.’
Waarschijnlijk neemt U me na het lezen van de bovenstaande alinea’s nooit meer serieus, maar –schrik niet- het wordt nog erger. Dit hy-
Een beter leven In een tijd waarin er veel rumoer is rond Marokkanen in de Nederlandse samenleving, laat de film ‘Een Beter Leven’ het verhaal zien van de eerste migranten uit Marokko en hun zonen. Hoe ingrijpend was het om een nieuw leven op te bouwen in een vreemd land en om ver weg van vrouw en kinderen gastarbeider te zijn? Hoe was het voor vrouw en kinderen om na de gezinshereniging te leven met een man en vader die ze nauwelijks meer kenden? Marokkaanse vaders en hun zonen vertellen elkaar in zeer persoonlijke en vaak emotionele gesprekken hun verhaal.
Uit de verhalen tussen de vaders en zonen blijkt, hoe ingrijpend de migratie is geweest. De vaders, die in de zestigerjaren alleen naar Nederland kwamen, hebben geleden onder het afscheid van thuis en
het harde, eenzame en vaak ook vernederende bestaan als gastarbeider. Nog steeds hebben velen een zwakke maatschappelijke positie
en voelen ze zich nergens thuis, noch in Marokko, noch in Nederland. Om hun kinderen een betere kans te geven hebben ze hun eigen le-
ven opgeofferd. Sommige kinderen zijn dankbaar voor dit offer, maar met anderen ging het na de gezinshereniging juist helemaal de ver-
keerde kant op. Ze kenden hun vader nauwelijks en schaamden zich voor zijn analfabetisme en zijn gebrek aan status en assertiviteit. Ze werden opstandig in een land dat hen toch al met tegenzin opnam.
[Holland Doc: Een beter leven, donderdag 22 januari, 22.50 uur, Neder-
land 2. Regie: Karin Junger, co-producent: IDTV Docs. Kijk voor meer informatie op www.hollanddoc.nl]
persensitief tijdsbesef (deze benaming voor mijn afwijking verzin ik ter plekke..) heb ik namelijk ook in mijn werk. We zijn nu bezig met
‘Spraakmakende Zaken’, waarvan de eerste vier afleveringen in december en de laatste twee in januari worden uitgezonden.
Voor de meeste redacteuren is dit uitzendschema slechts een gegeven en ik weet zeker dat de netmanager er niet lang bij stil heeft
gestaan. Want wat is nu helemaal het probleem? Zes uitzendingen, waarvan twee in het nieuwe jaar; so what? Toch baal ik ervan, want in
‘Spraakmakende Zaken’ reflecteren we op spraakmakende gebeurtenissen. En reflecteren doe je wat mij betreft in de donkere dagen van december en niet in de eerste twee weken van januari. Het voelt niet goed, het kan niet..
De meerderheid van de redactie had liever alle uitzendingen in de-
cember gehad, maar de hogere machten van de Publieke Omroep beslisten anders. En ik moet zeggen: de onderwerpen voor de in januari geplande uitzendingen zijn goed gekozen. Er is rekening gehouden
met de tijd van het jaar. Zo beginnen we met een uitzending over goede voornemens, waarbij Sonja Bakker de hoofdgast is. Goed opgelost
dus! Maar ik weet nu al zeker dat voor mij de eerste vier afleveringen heel anders “voelen” dan de laatste twee. Geloof me, lijden aan het
hypersensitief tijdsbesef-syndroom kan heel vermoeiend zijn! Bedenk me ineens dat dit de laatste column is die ik in 2008 schrijf.. [Henriëtte Smit is redacteur van het televisieprogramma
Spraakmakende Zaken. Lees haar weblog op de website van het programma, op www.ikon.nl]
Ontheemd Wat beweegt de westerlingen die zich naar de meest verafgelegen, onherbergzame en soms zelfs gevaarlijke gebieden begeven om daar goed te doen voor de medemens? In Yei, een stadje in ZuidSoedan, is na vele jaren oorlog een groot deel van de gevluchte bevolking teruggekeerd. Enkele westerse hulpverleners proberen de teruggekeerde vluchtelingen te helpen. Filmmaakster Jennifer Pettersson volgt zes van deze ‘frontsoldaten’ van de internationale hulpverlening. Zij zijn verder van huis dan ooit. De zes hulpverleners vertellen on-
gekend openhartig over hun ide-
alen, twijfels en teleurstellingen. Eenzaamheid en heimwee zijn
emoties die regelmatig opspelen.
Zo ook bij de Fries Leo Dijkman (55), psychosociaal hulpverlener, die al
vele jaren in het ontwikkelingswerk zit. Waar hij vooral tegenaan loopt
is het onuitgesproken wantrouwen dat in alle contacten op de achtergrond aanwezig is. “Dat maakt me
soms wel eenzaam.” In zijn werk
Leo Dijkman
stimuleert hij mensen tot zelfred-
zaamheid. “Ik wil bereiken dat ze weer in zichzelf gaan geloven en gaan ontdekken: ik kan het ook zonder jou.”
Hanna Mollan (36) geeft juridische
bijstand aan teruggekeerde vluchtelingen, onder meer bij het terug-
krijgen van grond en bezittingen. “We kunnen de problemen hier niet
oplossen. We kunnen hooguit iets
Hanna Mollan
leren van de problematiek”, vindt de
nuchtere Noorse.” Ze werkt vrijwel continu, haar toekomst en eventu-
ele kinderwens schuift ze voor zich
andere keuzes moeten maken.”
Crisiskaravaan
uit. “Ik zal op een gegeven moment
De
Ook Benjamin Kahn (39), hoofd
Met de publicatie van haar boek ‘De Crisiskaravaan. Ach-
Zuid-Soedan, lijkt in een tussenfase
journaliste Linda Polman eind vorig
ter de schermen van de noodhulpindustrie’ ontketende
Informatie van de VN-delegatie in
jaar een hevige discussie in hulpver-
van zijn leven te zitten. Hij zag het
lenersland. De vraag of humanitaire
ontwikkelingswerk vooral als een volgende stap in zijn carrière. ‘Ik deed het voor het geld’. Maar in de
administratieve rompslomp waar-
in hij terecht is gekomen, wordt hij
De 44-jarige Jean-Christophe Gous-
kind van gescheiden ouders vreest hij
de zes. Het optreden van de ervaren
totaal op zichzelf teruggeworpen. Als
dat een zekere eenzaamheid hem zijn leven lang zal blijven achtervolgen.
De Ieren John en Poppy Spens, beiden
56, zijn hulpverleners van de oude stempel. John runt een technisch col-
lege, Poppy is verpleegster. Ze hebben een comfortabel leven in Ierland ach-
ter zich gelaten om dit werk te doen, maar spijt hebben ze niet. Ze ervaren hun werk als zinvol en nemen de ontberingen voorlief.
organisaties neutraal moeten blijven
Benjamin Kahn
of weggaan als hun hulp misbruikt Jean-Christophe Goussaud
saud is de meest idealistische van
industrie is uitgegroeid tot de vijfde economie ter wereld. Polman durft zeer kritisch te kijken naar deze markt
achter gesloten deuren voelt hij zich
van vraag en aanbod en constateert:
vaak schuldig over het feit dat er in
van ons diepgeworteld verlangen
Europa twee kinderen van hem wo-
goed te doen, worden de ontvangers van hulp lang niet
nen die hij zelden ziet. “Professioneel
altijd beter. Schiet hulp zijn doel voorbij als oorlogvoeren-
maak je fouten maar één keer, op
de partijen er hun voordeel mee doen? Wat te doen als de
emotioneel vlak zijn we ertoe veroorte maken.”
John en Poppy Spens
|
5
concurrentie tussen NGO’s zo groot wordt dat het eigen belang de hulpverlening in de weg staat?
[Holland Doc: Ontheemd, donderdag 29 januari,
[De Crisiskaravaan. Achter de schermen van de noodhul-
Co-producent: CPS Films.
Linda Polman was naar aanleiding van haar boek te gast
22.50 uur, Nederland 2. Regie: Jennifer Pettersson;
pindustrie is uitgegeven bij Balans, ISBN 9789050189736.
Kijk voor meer informatie op www.hollanddoc.nl.
in het IKON-radioprogramma OBA Live op donderdag 16
Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroep-
ren via het archief op de website www.obalive.nl]
Deze productie kwam tot stand met steun van het
P agina 4
ooit, nu veruit de meeste slachtoffers van oorlogen burgers zijn. De hulp-
projectleider is zelfverzekerd, maar
deeld steeds weer opnieuw dezelfde
wordt, is volgens Polman actueler dan
producties en het NCDO.]
oktober. Deze uitzending is terug te vinden en te beluiste-
Non-stop religieuze muziek De digitale radiozender Musica Religiosa is één van de best beluisterde digitale radiozenders van de publieke omroep. De zender is alleen via de website (www.musicareligiosa.nl) te beluisteren. Omdat internet geen drempels kent, is Webradio Musica Religiosa ook in het buitenland een publieksfavoriet aan het worden. Uit mails vanuit de hele wereld blijkt de waardering voor de radiozender met non-stop klassieke christelijke muziek, zónder gepraat er tussendoor. In 2009 worden de mogelijkheden van de radiozender verder uitgebreid.
Aan het begin van het nieuwe jaar komt Rienk Blom, een jonge kerkmu-
Het gelijknamige wekelijkse radioprogramma Musica Religiosa op de
Bijster. Schuurman: “En af en toe
van muziek in het toch al uitgebreide bestand. Daardoor wordt het nog
De serie ‘Kerkmuziek in de Nederlanden’ is aangekomen in de jaren ’30
lichte muziek die in kerkmuzikaal
sicus, de redactie versterken. Dat betekent een versnelling van de invoer aantrekkelijker om verzoeknummers aan te vragen. Verder wordt de
website grondig aangepast zodat de webradio makkelijker te vinden is. Ook wordt het voor de luisteraar eenvoudiger om aan te geven welke
muziek hij of zij mist, zodat de redactie die kan toevoegen. Eindredacteur Kees Schuurman: “We beschikken over bijna 200.000 cd’s waarvan er
meer dan 10.000 geschikt zijn om op de webradio te presenteren. Ook
breiden we de contacten met binnen- en buitenlandse cd-labels, vocale
ensembles en organisten uit, zodat ook minder bekende, maar niet min-
der gedreven musici te horen zullen zijn. Uiteraard wordt ook in 2009 de programmering weer aangepast aan kerkelijke hoogtijdagen als Pasen, Pinksteren, Hemelvaart en Kerst.”
zondagavond biedt in het nieuwe jaar ook een aantrekkelijk programma. van de vorige eeuw met vocale en orgelmuziek uit Vlaanderen, die door
deskundige gesprekspartners wordt toegelicht. Daarna zijn enkele toonaangevende Nederlandse componisten aan de beurt, onder wie Marius
maken we een uitstapje naar de
Nederland steeds meer aandacht krijgt.”
Monnikendam met zijn nog niet eerder geregistreerde ‘Missa Nova’, een
[Musica Religiosa iedere
de Tweede Wereldoorlog langs, met vernieuwing op allerlei gebied. In het
Radio 5 en non-stop via
baanbrekend werk in die jaren. Vervolgens komt de boeiende periode na eerste kwartaal van het nieuwe jaar besteedt Musica Religiosa ook aandacht aan een aantal nieuwe Nederlandse ensembles, die verrassende
zondagavond om 18.00 uur op www.musicareligiosa.nl]
kerkmuziek op hun repertoire hebben of bekende muziek op een voortreffelijke manier uitvoeren. Orgelliefhebbers komen aan hun trekken
met – onder meer - een uitzending over de nieuwe dubbel-cd van Jacob
Tegoedbon voor eerste 50 aanmelders
OBA Live zet deuren open
Heeft u altijd al eens een radio-opname mee willen maken, dan is dit uw kans! De redactie van het radioprogramma OBA Live nodigt u van harte uit om eens een kijkje te komen nemen bij de live opnames op de vierde verdieping van de nieuwe Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA). OBA Live is een dagelijkse talkshow met gasten, discussies en live muziek radioprogramma van Llink, HUMAN, NMO/NIO en IKON. De IKON-opnames zijn iedere donderdagavond, van 19 tot 21 uur. De presentatie van de IKON-uitzending is in handen van Jurgen Maas. Bij hem
aan tafel iedere week gasten uit de wereld van kunst, cultuur, maatschappij en politiek. Vaste onderdelen zijn: het gesprek met de hoofdgast, een
ronde-tafeldiscussie over een actueel onderwerp, de nieuwste culturele uiting in de ‘zendtijd voor Culturele Partijen’ en de ‘IKON Canon’ waarin een gast een boek, schilderij of kunstwerk presenteert dat voor hem of haar persoonlijk de essentie van de christelijke cultuur bevat. Tussendoor
live muziek. Omdat OBA Live inspeelt op de actualiteit is de programmering pas kort van tevoren bekend, dus laat u verrassen! Geeft u zich wel
van tevoren even op? Dat kan bij IKON Communicatie, tel. (035) 6727103 /
[email protected] De eerste vijftig aanmelders krijgen een waardebon van
e 10,- die zij in het restaurant van de OBA op de bovenste verdieping kun-
nen besteden. De bibliotheek is op loopafstand van het Centraal Station. Let wel: dit aanbod geldt alleen voor de opnames op donderdagavond. [OBA Live, dagelijks van 19 tot 21 uur op radio 5, met op donderdag
de IKON met Jurgen Maas. Kijk voor actuele programma-informatie op www.obalive.nl]
Jurgen Maas
gas t column
Verdiepende verhalen in Het Vermoeden
Kerkelijk
gesnater Er heerst in de kerken nog wel eens argwaan tegen ‘de media’. Gemopper ook. Mislukte interviews, uit het verband gerukte citaten, gekort-
wiekte persberichten, ridiculisering – nee, ‘de media’ deugen niet’. De argwaan gaat nog verder: wat in de media wordt uitvergroot, kán niet
belangrijk zijn. Is er een hype rond een atheïstische dominee, dan kán
Ook in 2009 zendt de IKON op zondagochtend weer nieuwe afleveringen uit van Het Vermoeden, het populaire praatprogramma met Annemiek Schrijver. Locatie is een oud bootshuis op het speciale Vermoeden-eiland waar zij haar gasten naar toe roeit. Op een paar zondagen in januari neemt Colet van der Ven de microfoon van haar over.
zijn boek haast de moeite niet waard zijn. Die argwaan is slechts ten dele terecht. Je hebt de media nodig als je een boodschap wilt doorgeven. Mediamensen en journalisten verstaan doorgaans de kunst zich onderwerpen zo snel te maken dat ze de essentie ervan publiek kun-
nen maken. Kerken hebben deze professionals nodig, als zij tenminste buiten de eigen kring bekendheid willen verwerven.
Wie als journalist kerkmensen om een mening vraagt, stuit vaak op
dezelfde argwaan. Heel Nederland snatert sans gêne het ene onbenul-
‘Hij was een ongehoord grote geest, daar kunnen wij
Emeritus hoogleraar psychiatrie Herman van Praag
iets te vertellen hebben, slaan dicht bij het naderen van een microfoon
ken over mens en God.’ Aan het woord is theoloog Paul
verband tussen psychiatrie en religie bespreekt. In zijn
lige tv-programma na het andere vol, maar kerkmensen, die vaak wél of camera. Waarom? Wat weerhoudt leidinggevenden in de PKN er bij-
niet aan tippen. Hij was de ‘founding vader’ in het denvan Geest (1964) over zijn grote voorbeeld, kerkvader
voorbeeld van om fris van de lever en vrijelijk formulerend het publiek
Aurelius Augustinus. In een van zijn teksten waar-
nervositeit tel ik drie kerkspecifieke barrières.
die hij vergelijkt met een kwaadaardige tumor. Van
op hun visie te trakteren met behulp van radio of tv? Naast te billijken
1) “Wat ik te zeggen heb, valt niet in een paar zinnen samen te vatten. Ik heb een genuanceerd en theologisch ingewikkeld verhaal. Daarbij
sta ik op de schouders van de rijke traditie van kerk en christendom. Die hele traditie moet meeklinken. Ik stuur u wel mijn laatste artikel.”
2) “Ik heb wel een mening, maar ik sta hier niet voor mezelf. Ik ver-
schuwt Augustinus voor hoogmoed, een eigenschap der Geest ziet het als een opdracht om zich iedere dag bewust te zijn van zijn eigen hoogmoed en deze aan
te pakken door stilte te zoeken en liefde in praktijk te brengen. Colet van der Ven praat met hem. (11 januari)
tegenwoordig mijn gemeente, mijn kerk. Dus sta ik hier in zekere zin
‘Iedere journalist, ieder mens hoort idealen na te stre-
standpunten zou verwoorden?”
maar voelde zich sterker aangetrokken tot de islam
ook namens de Heer. Wij kennen geen bisschop. Wie ben ik dat ik dan 3) “Tweeduizend jaar kijken over mijn schouder mee. En miljoenen ge-
lovigen. Als ik iets verkeerd zou zeggen, krijg ik van mijn eigen mensen de volle laag. Daarbij gaat het in de kerk niet zozeer om eigen menin-
gen. Wij zoeken de actualiteit van de aloude woorden en rituelen. En we zoeken de consensus.”
Erg mooi. Maar wie een willekeurige buitenstaander vraagt naar zijn
of haar beeld van de kerk, krijgt een mix van praise, SGP en paus. Zo’n
geperverteerd beeld krijg je ervan als je je als kerk niet wilt uiten of ‘de media’ hautain negeert. Kom op, kerkmensen, die ether is ook van ons!
Willem van der Meiden
vakgebied werd lange tijd laatdunkend gedaan over religiositeit als zou het een primitief restant uit een vroegkinderlijk verleden zijn. Daar denkt Herman van Praag heel anders over.
Met Colet van der Ven praat hij over zijn leven, zijn
werk en zijn favoriete bijbeltekst over de zondeval die volgens hem gezien moet worden als een ‘blessing in disguise’.
(8 februari)
Annemiek Schrijver gaat in gesprek met Tom Mikkers,
ven’, vindt Hatice Kurşun. Ze studeerde journalistiek,
de algemeen secretaris van de Remonstrantse Broe-
in al haar facetten. Dus deed ze in Leiden een studie
organiseert. Mikkers vergelijkt de remonstranten met
islamologie. Wat haar daarin vooral boeide was het
kritisch nadenken. Dè islam bestaat niet, zegt ze en ze beschouwt het als haar taak om juist de verschillende aspecten van de islam te laten zien.
Momenteel is ze bezig met een promotieonderzoek
naar de positie van de vrouw in de Koran. Ook presenteert ze voor de Nederlandse Islamitische Omroep in samenwerking met LliNK, IKON en HUMAN het Radio 5 programma OBA-Live, als enige vrouw.
[Willem van der Meiden is journalist en publicist]
Colofon
(1929) schreef het boek ‘God en psyche’, waarin hij het
Redactie-adres: IKON Communicatie Postbus 10009 1201 DA Hilversum tel. (035) 6727103
[email protected] / www.ikon.nl
derschap, die op 14 maart zijn landelijke Beraadsdag
het Asterix en Obelix-dorp van de Nederlandse kerk. Die kerk is in zijn ogen voor het grootste deel oerconservatief. ‘Wat matig je je aan als kerk wanneer je bedenkt dat Jezus zelf nooit een kerk heeft gesticht. Je-
zus heeft ook nooit een boek geschreven: de gedachte dat onze lieve Heer in een boek woont, is het vogeltje
kooien. Het is te beperkt.’ (22 februari)
(18 januari)
[Het Vermoeden, zondag, 11.00 uur, Nederland 2. Kijk ook op www.ikon.nl/hetvermoeden]
Redactie: Mirjam Nieboer Abonnementenadministratie: Ilona Lagcher Foto’s en illustraties van o.a.: Martje v.d. Heijden, Hollandse Hoogte, iStockphoto, Kippa, Sjoerd Mouissie, Martine Sprangers, Bettina Traas Basisontwerp en opmaak: Creatie op de Mac, Hilversum Druk: Drukkerij Van der Weij, Hilversum Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding
