Verandering van tijdperk: Transitie van Zorg & Welzijn Cavent, Rotterdam, 25 September 2014
twitter.com/janrotmans
We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken
Kantelperiode 1. weefsel van de samenleving verandert 2. structuur van de economie verandert 3. ontstaat een nieuwe macht van onderop
Overgang naar Samenleving 3.0 Opbouw van
Voorontwikkelingsfase
Doorontwikkelingsfase
duurzame samenleving
Kantelperiode
Verticaal
Horizontaal
Centraal
Decentraal
Top-down
Bottom-up
We zitten hier
Tijd
Kantel Fase chaos conflicten slagveld
Kantelperiode • energiebedrijven vallen om • massale ontslagen in thuiszorg
• welzijnsorganisaties verdwijnen • bouwbedrijven saneren op grote schaal
Oude Orde vs Nieuwe Orde Oude orde
Nieuwe orde
banken
financiële coöperaties
energiebedrijven
google, tesla, van de bron
taxibedrijven
Uber
hotelketens
Airbnb
thuiszorg organisaties
buurtzorg /zorgcoöperaties
Paradigma Wisseling oude paradigma
nieuwe paradigma
exploitatie
co-operatie
structuren
mensen
waarde ontlenen
waarde creëren
lineair
cyclisch
Sturing wisseling oude sturing
nieuwe sturing
centrale sturing
netwerksturing
controle
ruimte
zekerheid
onzekerheid
regisseren
faciliteren
Samenleving 3.0 Do it ourselves society
burgerkracht Samenleving van onderop Sociaal doe het zelven Participatiesamenleving
Waar zien we die wisseling? Energie
van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
Welzijn
van zorgen voor naar zorgen dat
Bouw
van aanbod & product naar vraag & dienst
Zorg
van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
Onderwijs
van organisatie centraal naar leerling centraal
Burger Initiatieven
Broodfondsen
Lokale energiemaatschappijen
Lokale zorg coöperaties
Economie 3.0 biobased kleinschalig
CO2-arm circulair
bottom-up maatwerk
Nieuwe maakindustrie
centrale systemen zijn niet meer nodig
voor geld, data, kennis, zorg, muziek, energie films, verzekering, boeken, reizen, educatie
Nieuwe Macht opkomende middenklasse tornt aan traditionele instituties kennis, netwerken, sociale media
micromacht
Bedrijven in Transitie Philips transformeert tot zorgbedrijf DSM transformeert tot fijn/biochemie schoonmaakbedrijf stapt in de zorg energiebedrijven gaan in verzekeringen
3 van 5 bedrijven sneuvelen in kantelfase van transitie
Survival of the Fittest niet de grootste bedrijven overleven, ook niet de slimste bedrijven, maar
de meest adaptieve bedrijven
Transitie in het sociaal domein
Decentralisatie Jeugd, Zorg, Welzijn decentralisatie van rijk naar gemeenten integratie van beleidsterreinen
bezuinigingen en efficiency operaties echte transitie = cultuuromslag
Probleem in Zorg & Welzijn mens in dienst van structuur
‘silosering’ van zorg & welzijn van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’
in Amsterdam werken 4500 mensen in jeugdopvang 120 instanties zijn betrokken bij jeugdopvang
Probleem in Zorg & Welzijn mens en systeem zijn vervreemd van elkaar verbroken verbindingen tussen: lichaam
en
geest
management
en
werkvloer
financiering
en
inhoud
gezondheid
en
welzijn, arbeid, sport
zorgverlener
en
verzorgde
Probleem in Zorg & Welzijn Systeemwaarden
Menswaarden
doelmatigheid
aandacht / tijd
efficiency
vertrouwen
controle, beheersing
ruimte
regelzucht
keuzevrijheid
kosten / baten
kwaliteit
Verbroken Verbindingen relatie tussen zorgverlener en zorgvrager vertrouwen, aandacht, passie, bezieling
is verworden tot
relatie tussen leverancier en cliënt kosten, doelmatigheid, efficiency, afrekening
Solvabiliteit Zorgverzekeraars gestegen
Inkomens Zorgbestuurders gestegen
Systeemvernieuwing nodig in zorg & welzijn
Zorg & Welzijn 3.0 mensgericht menslievend
vanuit eigen kracht in eigen omgeving samenredzaam
Nieuwe Solidariteit Nodig kwetsbare groep mensen hebben vangnet nodig vanuit eigen kracht is dus begrensd door kwetsbaren is dus grens aan zelfredzaamheid & samenredzaamheid
Wat betekent dit voor Gemeenten?
Transitie binnen Gemeente faciliterende rol gemeente werk, welzijn, jeugdzorg organisatorisch integreren klimaat creëren van samenwerken en kruisbestuiving welzijn / zorg meer naar de voorkant halen
Faciliterende Rol voor Gemeenten richting geven
& innovatieruimte bieden
Richting Geven richting geven duidelijke, ambitieuze kaders stellen werken volgens heldere spelregels / principes afstemmen van ontwikkelingen in samenhang
Ruimte Bieden innovatieruimte bieden mentale ruimte, juridische ruimte, organisatorische ruimte
belemmeringen wegnemen
ongedachte coalities stimuleren niet alles zelf willen organiseren, maar het mogelijk maken dat anderen het zelf kunnen organiseren
Faciliterende Gemeente agenderen stimuleren verbinden schakelen
Gemeenten zijn nog niet klaar Experimenten zorg 3.0 jeugdzorg, ouderenzorg, wijk/buurtzorg
perspectief voor komende 10 jaar hoe ziet zorg 3.0 er uit in uw gemeente of organisatie?
faciliterende rol van de overheid leggen van verbindingen tussen ‘het veld’ en de zorgvrager
Competentieontwikkeling nieuwe kwaliteiten voor professional
niet voor maar met mensen werken nieuwe kwaliteiten voor gemeente ambtenaren
verbinden, schakelen, faciliteren
Ambtenaar 3.0 zit niet meer achter zijn bureau maar trekt de wijk/buurt in heeft een loket in de wijk/buurt
Mogelijke Aanpak Zorg
Nieuw Zorg Paradigma van zorgen voor naar zorgen dat mensen faciliteren in hun leven zodat zo weinig mogelijk zorg nodig is
diensten aanbieden rondom: werk zoeken, opleidingen, netwerken
Aanpak 3.0 van onderop zelfsturende, multidisciplinaire teams één zelfsturend team van professionals per wijk / gebied
teams zijn volledig mensgericht en werken integraal teams gefaciliteerd door ambtelijk team geef team innovatieruimte en budget voor 5 jaar
Buurtzorg zelfsturende buurtzorgteams zorg op maat in de buurt integratie in netwerk van zorgvrager platte organisatie zonder managers & directeuren
Aanpak 3.0 ga alleen in zee met zorgorganisaties 3.0 selecteer scherp met wie je werkt stop met clubs die traditioneel werken
Aanpak 3.0 Valkuilen keukentafelgesprek arrangement
spoorboekje & marsroute resultaatgericht project
Aanpak 3.0 dit is geen project dat op 1 januari 2015 is afgerond
dit is een proces van zoeken-leren-experimenteren
‘al-doende-leren en al-lerende-doen’
Geen enkele gemeente is klaar op 1 januari 2015!
Wat betekent dit voor zorgbedrijven?
Zorg Bedrijf 3.0 verdient niet zozeer geld met zorg maar met het faciliteren van de klant
van 100% naar 20% zorg helpen met netwerk ontwikkelen helpen met scholing & baan zoeken
Transitie Strategie fundamentele veranderstrategie nieuwe klanten
nieuwe businessmodellen nieuwe oriëntatie
Transitie Strategie Duale Strategie ontwikkel schaduwlijn binnen bedrijf experimenteer met nieuw verdienmodel zoek samenwerken nieuwe partners
Transitie Fasen binnen een Bedrijf Organisatie 3.0
Stabilisatie
Versnelling
uitvoering
DNA
Kantelpunt Voorontwikkeling
strategie / missie
bewustwording
tijd
Wat betekent dit voor zorgprofessionals?
Competenties voor Zorg 3.0 denken vanuit mensen mensen kunnen activeren mensen autonomie teruggeven inspelen op vragen van mensen
Professionals voor Zorg 3.0 kunnen verbinden kunnen netwerken kunnen met groepen & vrijwilligers omgaan zijn activerend, coachend en dienend
Transitie Fasen van een Individu Competent Individu
Stabilisatie
Versnelling
bewust bekwaam
onbewust bekwaam
Kantelpunt Voorontwikkeling
bewust onbekwaam
onbewust onbekwaam
tijd
Wat betekent dit voor u morgen? reflectie spiegel eigen aanpak en niet op basis van tevredenheid patiënten
reflexiviteit waarom doen we de dingen zoals we ze altijd gedaan hebben?
experiment start eens met een paar experimenten die afwijken van gangbare
