Is thermografie een alternatief? Borstonderzoek. Joost (54) heeft uitgezaaide melanoomkanker Ik zag grote tumoren verdwijnen

Uitzicht

UITGAVE VAN MMV #2 2015 JAARGANG 42

GEZOND ACTIEF – NATUURLIJK BETER

Borstonderzoek

Is thermografie een alternatief?

5 18 22

10

Joost (54) heeft uitgezaaide melanoomkanker ‘Ik zag grote tumoren verdwijnen’ Keukenhulpen onder de loep Bamboe, hout, plastic of siliconen? MMV-directeur Hans Klaasse ‘Heb gerust hoge verwachtingen’

In dit nummer 4 De Elstar

Aanvankelijk heette ze Elstarie 5 ‘Je kunt veel meer zelf doen dan je denkt’

Joost van Diepen kiest eigen weg bij kanker 10 Wat is thermografie?

Multi-Guard Advance 50+

‘Geen kant-en-klare diagnose’

Gezond en fit oud worden willen we allemaal. Op de basis van Multi-Guard is daarom de Multi-Guard 50+ Advance ontwikkeld. Naast vitaminen en mineralen bevat dit preparaat ook Luteïne, Kurkuma, Groene Thee- en Druivenpitextract (OPC). Het heeft een antioxidatieve werking1 en is goed voor het gezichtsvermogen2. 1. 2.

13 MMV op de Gezondheidsbeurs

Ook jongeren geïnteresseerd in voeding 15 Actueel

Fiscus lijkt bij te draaien 18 Ontgift je huis

Snijplanken van plastic, bamboe of hout?

Vitamine C, Vitamine E, Selenium en Zink Vitamine A, Vitamine B2 en Zink

22 MMV-directeur Hans Klaasse

‘Ik zal verbindend moeten zijn’

NIEUW

25 Actueel

Gaat u mee naar Zwitserland?

Multi-Guard ADR

Deze nieuwe multiformule van Lamberts is ontworpen met een focus op het energieniveau en de bijnieren. Door o.a. Magnesium en Vitamine B5 draagt het bij tot vermindering van vermoeidheid en moeheid en bevordert het de energiestofwisseling. Twee tabletten bevatten Vitamine D3 Vitamine C

Twee tabletten bevatten 10µg 100mg

Magnesium (als citraat + oxide)

300mg

Zink (als citraat)

15mg 150µg

Vitamine E (natuurlijke)

12mg

Jodium (als kaliumjodide)

Thiamine (Vitamine B1)

25mg

Mangaan (als sulphaat)

Riboflavine (Vitamine B2)

12mg

Niacine (Vitamine B3)

50mg

200µg 24mg

2mg

Pyridoxine (Vitamine B6)

25mg

Koper (as sulphaat) Selenium (als seleniet + L-selenomethionine) Chroom (als picolinaat)

Foliumzuur

400µg

Choline Bitartraat

Vitamine B12

50µg

Biotine

0.15mg

Pantotheenzuur (Vitamine B5)

150mg

Vitamine K

20µg

Calcium (als carbonaat)

80mg

IJzer (als fumeraat)

14mg

0.5mg

200µg

Inositol

24mg

PABA

24mg

Taurine

50mg

Rhodiola extract Koreaanse Ginseng (10:1)extract bevat 8mg ginsenosiden Co-Enzym Q10

125mg 40mg 30mg

www.hb08.nl

Belangrijkste kenmerken (per 2 tabletten): • 125mg Rhodiola extract • 30mg Co-Enzym Q10 • Koreaanse Ginseng • 150mg Vitamine B5 ( pantotheenzuur) • 300mg Magnesium

Multi-Guard ADR, 120 tabletten slechts € 34,95 voor twee maanden.

Rubrieken

09 In de media 12 Lijf & leden 16 Recepten uit de natuurrijke keuken 21 Kruidentuin 27 Column Gert Schuitemaker 28 Vraag & Antwoord

redactioneel Verbinden en werven MMV heeft sinds 1 januari een directeur. De eerste in het veertigjarig bestaan van de vereniging. In een uitgebreid interview in dit nummer kunt u nader kennis met hem maken. Ik onderstreep twee trefwoorden uit zijn interview: verbinden en werven. Om maar met het eerste te beginnen: Hans Klaasse stelt vast dat verbinden een vitaal aspect van zijn missie zal zijn. Respectvol de opvattingen van Moerman en de daaruit voortvloeiende therapie verbinden met het waardevolle dat nieuwe inzichten en onderzoeken hebben opgeleverd. Het een sluit immers het ander niet uit. Zou Cornelis Moerman het anders gewild hebben? Nee. Nadrukkelijk heeft hij zijn volgelingen voorgehouden dat zij de therapie verder moe(s)ten ontwikkelen.

Met respectvol naar elkaar luisteren, kun je heel ver komen

Nu is het verbinden van verschillende inzichten, ook al hebben ze alles met elkaar te maken en liggen ze feitelijk in elkaars verlengde, vaak minder eenvoudig dan men zou willen. Dat vereist immers onbevooroordeeld kennis nemen van elkaars inzichten, nieuwe benaderingen op hun waarde weten te schatten. Met respectvol naar elkaar luisteren, kun je heel ver komen. Je hoeft immers niet hetzelfde te vinden om geïnspireerd hetzelfde doel te dienen?

Er is nog een tweede trefwoord waar ik graag even een streep onder wil zetten: werven. Dat slaat zowel op het werven van nieuwe leden, als op het werven van fondsen om doelen te kunnen realiseren. Het werven van nieuwe leden laat ik nu rusten, daar heb ik het vorige magazine bij stilgestaan. Ik wil het nog even over fondswerving hebben. In een brief bij de glossy Cornelis deed het bestuur een beroep op u om als jubileumcadeautje een bijdrage over te maken voor twee projecten: een complementair stappenplan en een supplementenlijst. De opbrengst viel niet echt mee. U krijgt een herkansing! Hier is de bankrekening: NL06 INGB 0000 355999 t.n.v. Moermanvereniging voor natuurlijke kankerbestrijding, o.v.v. ‘Donatie Cornelis’. U kunt ook gebruik maken van de doneerbutton op MMV.nl. Warm aanbevolen!

Cor van Groningen hoofdredacteur

Uitzicht

3

kalium 135 mg

calcium 5 mg

‘Je kunt veel meer

fosfor 12 mg jodium 2,5 mg

magnesium 5 mg

voedingsvezel 0,5 g

vitamine 5 mg c

energie 63 kcal

zeldfandoeje dnenkt’

elstar Van de talloze appelrassen die Nederland rijk is, schopte de Elstar het ‘t verst. Sinds de officiële introductie in 1975 koloniseerde de geelgroene vrucht met de rode blos bijna de helft van het 9.562 hectare tellende appelareaal. En ze is tot in Nieuw Zeeland verkrijgbaar. De appel ontstond halverwege jaren vijftig uit een kruising van Golden Delicious met Ingrid Marie – die op haar beurt afstamt van de Cox’s Orange Pippin. Twintig jaar veredelingarbeid onder leiding van ‘Wageningen’ combineerde het beste van deze werelden. Sappig, zoet vruchtvlees met een uniek eigen aroma, een ‘behapbare’, aantrekkelijk gekleurde schil én goede bewaareigenschappen. Haar naam dankt de appel aan haar geestelijk vader: de uit Elst afkomstige Arie Schaap. Aanvankelijk heette ze Elstarie, maar al snel bleek de afgekorte naam beter te passen bij de internationale ambities. De genoemde hoeveelheden gelden per 100 gram rauwe Elstar met schil. Zonder schil bevat de appel wat minder vitamines C, Bètacaroteen en luteïne. Maar vooral veel minder van de talloze

>>

beschermende flavonoïden waar u meer over leest in de voedingsmiddelenlijst op mmv.nl.

4

Uitzicht

Uitzicht

5

Met een diagnose melanoom en continu nieuwe uitzaaiingen kiest Joost van Diepen (54) vanaf 2013 zijn eigen weg in het medisch circuit: voedingstherapie, beweging, ontspanning en complementaire middelen. Van de meeste tumoren is nu niets meer te zien. Alleen op zijn been heeft hij er nog twee, maar daar is hij niet ongerust over. ‘Ik heb ervaren dat mijn lichaam in staat is grote tumoren te doen verdwijnen. Ik weet dat het kan, dus het kan wéér.’

‘Ik kreeg het idee dat de arts een protocol afwerkte en niet afwoog of dat voor mij het beste was’

TEKST PETRA PRONK BEELD GIJS VERSTEEG

J

oost had net een nieuwe vriendin, Nora. Maar in plaats van samen dagdromen en genieten zat zij binnen een paar weken aan zijn ziekbed. Een gewone moedervlek net boven zijn knie veranderde in een harde, bloedende wrat met kloven. De diagnose melanoom kwam hard aan. Hij moest direct geopereerd worden. Hij koos voor een ‘beperkte’ ingreep en liet alleen de poortwachterklieren weghalen. De lymfeklieren waren nagenoeg schoon. ”De tijd verstreek en ik ging me veilig voelen”, zegt Joost. Nora: “Het idee dat hij kanker had, zakte weg.” Toen Joost een paar maanden later een knobbeltje in zijn rechterlies voelde, verdween dat gevoel acuut. Met een operatie werd alsnog de rest van de lymfklieren uit de lies verwijderd. Weer een half jaar later kreeg hij uitzaaiingen op zijn bovenbeen; het leken pukkeltjes. De specialist raadde een chemospoeling aan: een lokale behandeling waarbij ze drie uur lang chemo in hoge dosis door het bovenbeen spoelen. Joost: “Ik had zeventig procent kans dat de kanker daarna niet terug zou komen. Daar ging ik voor!” Toen hij uren later

6

Uitzicht

Wie: Joost van Diepen (54) Privé: Getrouwd met Nora, Joost heeft een (adoptief) zoon (11) , woont in Zandvoort Werk: Had een groothandel in tuinmeubelen. Door zijn ziekte moest hij stoppen. Ziektegeschiedenis: November 2011: diagnose melanoom. December 2011: beperkt operatief verwijderd. Maart 2012: verwijdering twee lymfeklieren in de lies (poortwachterprocedure). Gestart met voedingstherapie en supplementen bij NTTT-arts. Oktober 2012: knobbeltje in de lies. Oudejaarsdag 2012: verwijdering alle lymfeklieren rechterlies. Zomer 2013: uitzaaiingen in de huid. Hierna keuze voor combinatie regulier en complementair (Ozon-zalf). Maart 2014: nieuwe tumoren op nier en tussen longen. Natuurgeneeskundige behandeling met Orasal (blokkeert tumorgroei) en PlusQ (versterkt immuunsysteem). Mei 2014: twee grote tumoren in de longen. Augustus 2014: tumor in borst en nier en in één long verdwenen, de tumor in de andere long is kleiner. Website: www.homocancerus.nl

hoopvol uit de narcose ontwaakte, was er echter niets gebeurd. Littekenweefsel en verklevingen van eerdere operaties hadden de ingreep onmogelijk gemaakt. Een enorme teleurstelling. “Ik viel in één klap terug van zeventig procent naar vijf tot tien procent kans op genezing. Ik heb ontzettend gehuild.”

Ommekeer Nora noemt dat moment het ‘hoogte-dieptepunt’. “Het donkerste stukje in de tunnel. Maar ook het punt waarop er iets veranderde. Die operatie leidde tot een ommekeer.” Joost constateerde dat zijn vertrouwen in de medici afnam. “Ik had het gevoel dat zij ook niet altijd wisten waar ze mee bezig waren. Ook had ik niet het idee dat ik optimaal geïnformeerd werd. Achteraf hoorde ik bijvoorbeeld dat de chemo tijdens de spoeling ook in het lichaam had kunnen lekken, terwijl mij vooraf verzekerd was dat dit niet zou gebeuren.” De schrik hierover zette zijn geest verder open voor andere mogelijkheden. “Een vriend met een bedrijf in gezondheidsproducten gaf mij Ozon-zalf. Hij had dit uitgetest op een kennis met huidkanker en dat pakte goed uit.”

Tegelijkertijd vroeg het ziekenhuis hem of hij mee wilde doen aan een experimentele behandeling met een huidkankerzalf. Joost besloot op eigen houtje beide zalven uit te proberen. Zonder zijn arts in te lichten zette hij een streep op zijn bovenbeen, behandelde de onderste helft met Ozon-zalf en de bovenste helft met de ziekenhuiszalf. “Na twee maanden was op het deel dat met ziekenhuiszalf behandeld was 42 procent van de uitzaaiingen verdwenen, terwijl op het gedeelte met de Ozonzalf 72 procent vermindering te zien gaf. Dat spul werkte verbluffend goed.” Joost weet inmiddels waarom: de ozon valt uiteen in zuurstofmoleculen. “En zuurstof en kanker gaan niet samen.”

Targeted Therapy? Kort hierna kreeg hij een nieuwe klap te verduren: nieuwe tumoren. Dit keer echter in zijn lijf: op een nier en tussen de longen. En niet veel later ook in zijn long en in zijn borst. “Ik verloor alle hoop”, zegt Joost. Het ziekenhuis drong aan op ‘targeted therapy’, maar Joost zag het niet meer zitten. Hij maakte diverse afspraken en verzette ze ook weer. “Ik kon het niet meer aan. Na elke scan, elk onderzoek, weer die spanning over de uitslag.”

Ook voelde hij twijfels over de therapie. De lijst met bijwerkingen was net zo lang als die van de chemotherapie, terwijl hij zich nu fit voelde. “Ik wilde dit middel liever pas inzetten als het écht niet anders kon.” Toen hij het zijn arts voorstelde, bevestigde deze dat het zijn prognose niet zou verslechteren. “Ik kreeg het idee dat de arts gewoon een protocol afwerkte en niet afwoog of dat voor mij op dat moment het beste was.” Na intens wikken en wegen laste Joost een ziekenhuispauze in en ging op zoek naar meer complementaire behandelmogelijkheden. Zo kwam hij Orasal op het spoor. De werkzame stof (die wordt gewonnen uit wilgenbomen) blokkeert de stofwisseling van tumorcellen, zodat het immuunsysteem de kans krijgt deze op te ruimen. Vlak daarna hoorde hij via de huisarts van het plantaardige medicijn PlusQ. “Het is wetenschappelijk bewezen dat het aantal witte bloedlichaampjes door dit middel enorm toeneemt en daarmee de slagkracht tegen de tumor. Het geeft het immuunsysteem een boost.” Het resultaat noemt hij ‘een wonder’. Opgetogen: “QPlus kwam op zaterdag binnen en zondag was de tumorpijn in mijn borst weg. Ook had ik ineens

Uitzicht

>> 7

in de media TEKST ARJAN VAN LAAR

geen last meer van het hoestje dat me al een maand dwarszat. Zo’n duidelijke link tussen iets innemen en het verschil merken heb ik nog nooit gehad.” Na een paar weken voelde hij bovendien dat de tumor in zijn borst weg was. Op de scan die volgde was één van de twee tumoren in de long niet meer te vinden en de ander was kleiner geworden.

Tien tosti’s Naast de medicatie droeg zijn veranderde leefstijl er waarschijnlijk ook aan bij, zegt hij. Direct na zijn eerste operatie besloot hij gezonder te gaan eten. “Daar viel een hoop te winnen, want ik at veel en ongezond, soms wel tien tosti’s per dag.” Op advies van een NTTT-arts paste hij zijn voeding aan in kwaliteit en kwantiteit. “Geen loze calorieën meer en veel groente en fruit.” Ook ging hij meer bewegen: wandelen, yoga, kanovaren en bande hij stressbronnen zoveel mogelijk uit. “Toen ik dacht dat ik doodging, wilde ik boven alles rust ervaren in de tijd die ik nog leefde.” Hij begon met Simontontherapie en meldde zich bij SpiritOn, een stichting die kankerpatiënten leert hun innerlijke kracht aan te spreken. Dat hielp hem rust te vinden en van daaruit te handelen. “Ik had geldzorgen, omdat ik door mijn ziekte niet kon werken en bang was mijn huis te verliezen. Toen ik rust in mezelf vond, stopte ik mijn bedrijf, vroeg schuldsanering aan en zette mijn huis te koop.” Alles wat buiten de ziekte voor stress zorgde, is grotendeels weg. Het maakt een wereld van verschil voor Joost die zichzelf een ‘zenuwpees’ noemt. “Ik kan nu gewoon stilstaan en even naar een vogeltje kijken. Ik richt mijn aandacht op fijne dingen.” Hoewel hij nog twee hardnekkige tumoren op zijn been heeft, maakt hij zich daarover niet meer zo druk. “Ik heb gezien dat mijn lichaam in staat is grote tumoren te doen verdwijnen. Ik weet dat het kan, dus het kan weer! Daar heb ik vertrouwen in.”

iets kunnen doen aan hun gezondheid. Dat er veel meer mogelijk is dan je in het ziekenhuis hoort.” Hij heeft zich verbaasd over de beperkte informatie die hij daar kreeg en de druk die er op hem werd uitgeoefend om mee te gaan in de standaard behandelingen. “Er is sprake van tunnelvisie en een beperkte benadering. Veel artsen doen alsof er buiten hun protocollen niets bestaat.” Toen de internist vorige zomer verbaasd opmerkte dat de meeste tumoren verdwenen waren, vertelde Joost wat hij allemaal gedaan had. “De reactie van de specialist was dat zaken als yoga, meditatie en beweging inderdaad goed zijn voor het immuunsysteem.” Joost, verontwaardigd: “Als je het weet; waarom vertel je dat dan niet?” Joost dankt het aan zijn ‘recalcitrante kantje’ dat hij zijn eigen weg is gegaan, denkt hij. De knoop doorhakken om een pauze in de behandeling te nemen en het advies van de artsen niet op te volgen, was echter loodzwaar. “Ik zweette peentjes.” “De reguliere geneeskunde weet veel van acute ziekten, maar met chronische ziekten weet men minder raad. In al die jaren vroeg geen arts mij welke factoren in mijn leven mijn kanker mogelijk hebben bevorderd. Men beperkt zich tot chirurgie, bestralen en chemo. Maar dat helpt niet bij iedereen en bij velen komt de kanker terug, juist omdat ze niet naar de oorzaken kijken.” Of hij zich in de steek gelaten voelt door de reguliere behandelaars? Het blijft lang stil. Dan zegt hij aarzelend: “Ik wil geen verwijten maken, want dat is niet productief. Maar het antwoord is ‘ja’. Je verwacht dat oncologen zich breed informeren over alles dat relevant is voor de gezondheid en dat ze dat met hun patiënten delen.”

‘Je verwacht dat oncologen zich breed informeren over alles dat relevant is voor de gezondheid’

N

Schipperen

adat PvdA-senatoren onder leiding van Adri Duijvestein haar zorgwet eind vorig jaar in de Eerste Kamer afschoten, presenteerde minister Schipper op 6 februari haar antwoord in vorm van een Zorgplan. Een plan is geen wet en hoeft dus niet langs het parlement en de senaat ter goedkeuring. Vandaar een zorgplan en geen zorgwet. Dezelfde avond zat ze bij Eva Jinek op de bank voor een toelichting en dat begon zo: “U zei gisteren: ‘Een broedende kip moet je niet storen en ik ben dan nu de broedende kip.’ Hoe is het vandaag met de kip?” “Nou, het ei is gelegd.” “De kip is opgelucht?” “Uhm ja. Daarna begint het opvoeden, dus dan is er nog een hele taak te doen.” Even los van het feit dat een broedende kip haar ei uit de aard der zaak al gelegd heeft, klopt het dat er nog ‘een hele taak te doen’ is. Want de minister blijft volhouden dat ze ‘betere zorg voor minder geld’ gaat leveren. Voor leden van MMV klinkt dat minder onmogelijk dan voor een econoom als Sweder van Wijnbergen, die deze ambitie in een reactie ‘onhaalbaar’ noemde. In de nieuwe plannen zijn de scherpste kanten van de bezuinigingen afgeslepen. Zo lijkt het erop dat de keuze van een naturaverzekerde voor niet-gecontracteerde zorg, minder duur uit kan pakken dan in de huidige situatie, en veel minder duur dan in het weggestemde wetsvoorstel. Met excuus overigens voor de vage formulering; liever vaag dan fout zullen we maar zeggen. Het lijkt er dus op dat het financiële risico in dit geval verschuift van de verzekerde naar de verzekeraar. Het belangrijkste minpunt dat de minister in haar nieuwe

voorstel ziet, is vanuit die invalshoek verklaarbaar. Namelijk dat zorgaanbieders kunnen blijven procederen over de hoogte van de vergoedingen voor niet-gecontracteerde zorg. Als de rekening zich dan toch niet laat afschuiven op individuele patiënten, is het extra zaak de kosten zo laag mogelijk te houden. Dat moet lukken met het herhaalrecept van concentratie van specialistische zorg en selectie op kwalitatief goede zorg. Voorbeeld borstkanker. “Dat wordt in een heleboel ziekenhuizen behandeld, maar lang niet overal even goed.“ Nieuw is het voornemen om verzekeraars te belonen als ze chronische patiënten binnenhalen. Tot nu tot valt alleen voor gezonde verzekerden voordeel te behalen en wel wanneer ze minder premie betalen in ruil voor een hoger eigen risico. Chronisch zieken zouden een korting op het eigen risico moeten krijgen als ze gebruik maken van speciaal op hun situatie ingekochte zorg. Zowel bij Jinek als op Radio 1 (11 februari) komt de minister met het voorbeeld van diabeteszorg. Betere samenwerking en informatieoverdracht tussen de verschillende zorgaanbieders in ‘de keten’. Maar ook: ‘aandacht besteden’ aan de leefstijl van de patiënt waardoor deze ‘ook wat afvalt of gezonder eet, zodat ze minder medicijnen hoeft te gebruiken’. Toe maar! Gooit de VDD daar zomaar het stokpaardje van de vrijheid van ongezond voedsel overboord? Is het de louterende afstraffing door de PvdA-senatoren of het politieke pragmatisme dat de regering Rutte kenmerkt, dat Schippers haar sociale gezicht toont en zelfs gezonde voeding als deel van de oplossing noemt? Laat het minst waarschijnlijke antwoord waar zijn.

Kijktips, feedback? [email protected] Jinek.kro-ncrv.nl | www.radio1.nl zoekterm: Schippers betere zorg voor minder geld

Tunnelvisie Zijn energie stopt hij in zijn website. Op www. homocancerus.com deelt Joost zijn inzichten en bevindingen. “Ik wil mensen laten weten dat ze zelf

8

Uitzicht

Petra Pronk is freelance-journaliste en vaste medewerker van Uitzicht

Uitzicht

9

‘THERMOGRAFIE:

AANVULLING, GEEN VERVANGING’ Ieder jaar worden ongeveer een miljoen vrouwen van 50 - 75 jaar gescreend op borstkanker via een mammografie. De methode is omstreden, veel vrouwen vinden het onderzoek onprettig. Zou thermografie een alternatief kunnen zijn? Journalist Matilde Newman liet zich screenen bij het centrum voor Thermografie in Amsterdam. ‘Het is geen kant-en-klare diagnose.’ TEKST MATILDE NEWMAN BEELD CENTRUM VOOR THERMOGRAFIE

E

en statig grachtenpand in Amsterdam. In de spreekkamer verwacht ik apparatuur met snoertjes en knopjes. Birgitte Brouwer, medisch thermograaf en orthomoleculair therapeut, lacht: “Nee hoor dat is alles”, terwijl ze wijst op een camera ter grootte van een schoenendoos. De camera is gekoppeld aan een laptop, ernaast staat een wit kamerscherm waarachter de foto’s worden gemaakt. Thermografie is een onderzoekstechniek die gebruikt maakt van infrarood. De medische camera brengt temperatuursverschillen in de borsten in kaart. De beelden verschijnen als regenboogkleurige tekeningen op een computer en een ervoor opgeleide arts kan de verschillende kleurgebieden uitleggen. Na de eerste afspraak volgt negentig dagen later een tweede ronde foto’s waarna de twee versies met elkaar vergeleken worden. Dit is de baseline, een nullijn waarop de algemene gezondheid van de borsten in kaart wordt gebracht. Brouwer: “Cellen verdubbelen zich binnen negentig dagen, dit

10

Uitzicht

kan zich uiten in een verandering van temperatuur. Bij een gezond persoon zit er meestal niet veel verschil in de patronen links en rechts. Bij een duidelijk verschil kan er sprake zijn van een medisch probleem. Het bevindt zich dan vaak nog in een heel vroeg stadium.” Een röntgenfoto, die tijdens de mammografie gemaakt wordt, toont vaak allerlei afwijkende knobbeltjes en plekjes. Maar die moeten eerst allemaal onderzocht moeten worden. Het wachten op de uitslag zorgt vervolgens voor spanning en onzekerheid. Thermografie is wat dat betreft minder ‘spannend’, weet Brouwer. Haar moeder kreeg jong borstkanker, daarom liet ze jarenlang elk jaar een mammografie doen. Regelmatig moest ze naar aanleiding van de uitslag terug voor een echo of een punctie. Elke keer was het wachten op de uitslag een enorme stressbron. Thermografie is meer dan mammografie gericht op preventie, benadrukt ze.

HOE WERKT THERMOGRAFIE? “Medische thermografie is geschikt voor de vroege opsporing van signalen die kunnen duiden op een verstoring in het borstweefsel. Vaak zijn deze voorstadia nog niet zichtbaar op een mammografie. Thermografie spoort mogelijke afwijkingen op, maar geeft geen kant-en-klare diagnose. Als we een duidelijke afwijking zien, sturen we wel altijd door naar de huisarts. Daarna vindt er vaak alsnog mammografie plaats.” Brouwer hoopt dat de voordelen van thermografie steeds bekender worden. “Thermografie en mammografie zouden naast elkaar moeten bestaan. Ze vullen elkaar aan.”

Vrouwvriendelijk “Met thermografie kun je de gezondheid van de borsten over langere periode monitoren”, vervolgt ze. “Door er op jongere leeftijd mee te beginnen, kun je veranderingen vroeg waarnemen en aanpakken. Vaak gaat iets uit zichzelf weg, borstweefsel kan zichzelf goed herstellen. Als dat niet zo is dan kan de balans soms hersteld worden met verandering in leefstijl, voeding of aanvulling met supplementen. Daarnaast is thermografie met name ook geschikt voor jonge vrouwen die dicht borstweefsel hebben. Voor die vrouwen is mammografie lastig.” De vrouwvriendelijkheid van de screeningsmethode is voor de vrouwen die bij Brouwer komen vaak een factor om voor thermografie te kiezen. In plaats van (het soms meerdere malen) pijnlijk platdrukken van de borsten, is thermografie bijna even eenvoudig als het maken van een pasfoto. Het enige verschil is dat de (boven-)kleding uit moet. Dan is het een kwestie van plaatsnemen op een kruk, armen boven het hoofd, even ronddraaien en de trui kan weer aan. Brouwer: “Voor veel vrouwen is deze manier zo’n opluchting.” Ook de straling van mammografie is soms een reden om voor thermografie te kiezen. Brouwer: “Als je als vrouw in een risicogroep valt en je vanaf jonge leeftijd om het jaar een mammografie moet laten maken, is dit over een heel leven

genomen veel blootstelling aan straling. Thermografie is daarentegen niet schadelijk.” In de praktijk van Brouwer staat het verhaal van de vrouw en persoonlijke aandacht voorop. “Je kunt je flink zorgen maken om een knobbeltje vooral als er kanker in de familie zit.”

Missers Zoals de mammografie niet onomstreden is, zijn er ook bij thermografie tegengeluiden. Thermografie zou niet diep genoeg in de huid kunnen ‘kijken’ en daardoor dingen missen. Ook tumoren waarbij er geen sprake is van angiogenese, de groei van bloedvaten rondom de tumor, zouden gemist worden. Brouwer kent de bezwaren: “Klopt, dat komt voor. Soms heeft iemand een tumor die ingekapseld is en er al jaren zit. Dat is niet altijd zichtbaar, want er is geen weefselverandering. Maar tumoren die thermografie mist, kan mammografie ook missen. Themografie is geen screening met honderd procent zekerheid, geen enkele screeningsmethode is dat.” Aan thermografie hangt wel een prijskaartje. De kosten van een baselineonderzoek (twee scans, interpretatie, verslag en moleculair advies) bedragen 240,- euro. In Nederland wordt thermografie niet vergoed. “Voor artsen is het onbekend terrein. In Duitsland hoort het bij de reguliere geneeskunde, daar heeft het zelfs een innovatieprijs gekregen.”

Vals alarm Tot slot is mammografie niet onomstreden vanwege het percentage foutpositieve uitslagen. Het doel van het landelijk borstkankeronderzoek is onder andere het naar beneden brengen van het sterftecijfer van borstkankerpatienten door vroege detectie. Uit onderzoek blijkt dat er tegenover elk overlijden dat is voorkomen drie foutpositieve uitslagen staan waarbij de patiënt is behandeld voor een ziekte die er niet was. Naast overbehandeling is er ook een percentage vrouwen dat naar aanleiding van mammografie vervolgonderzoeken zoals echo’s en puncties krijgen omdat er

Thermografie is gebaseerd op het meten van de huidtemperatuur die afhankelijk is van de bloedcirculatie in de buitenste laag van de huid. Ziekteprocessen - zoals tumoren, ontstekingen en weefselschade - beïnvloeden de bovenliggende huid. De onderliggende processen leiden tot reacties die door thermografie waar te nemen zijn.

‘iets’ te zien was op de mammografie. Is thermografische onderzoek in dit opzicht anders? Een week na mijn bezoek krijg ik telefonisch de uitslag van mijn thermogram. ‘Gematigd positief’. Ik hoef me geen zorgen te maken, zegt Brouwer, maar er is wel activiteit gesignaleerd ‘die we in de gaten moeten houden’. Ik krijg het rapport per email toegestuurd. Daarin staat dat er op bepaalde plekken een verstoring in de balans te zien is en dat dit kan duiden op bijvoorbeeld fybrotisch borstweefsel. In de maanden erna vraag ik me regelmatig af of ik me nu wel of zorgen moet maken. Het kan wel ‘niets’ zijn, volgens een specialist, maar waarom moeten we het dan in de gaten houden? Ik wacht - zonder huisartsbezoek - de negentig dagen af tot ik voor de tweede serie foto’s moet. Drie maanden later is de uitslag van Brouwer positief. Ik heb me voor niets zorgen gemaakt. Althans, dat hoop ik. Op www.mmv.nl kunt u lezen waarom MMV-lid Marlie Hillekens kiest voor thermografie.

Matilde Newman is freelancejournaliste en vaste medewerker van Uitzicht

Uitzicht

11

actueel

lijf & leden LEDEN VAN MMV VERTELLEN HOE ZE PERSOONLIJK INVULLING GEVEN AAN HET THEMA ‘GEZOND ETEN – GEZOND LEVEN’. TEKST EN BEELD JAN VAN KLINKEN

Een rotsvast geloof Zelf maakte Angré Strijd (48) zich niet eens zo druk om het knobbeltje in haar borst, maar haar man drong erop aan het te laten onderzoeken. In het dagelijks leven is ze doktersassistente dus het onderzoek was zo gereld.

T

oen de vrouwelijke arts het knobbeltje had betast, trok ze wit weg. Ze maakte meteen een afspraak op de mammapoli. Op de echo zag Angré meteen dat het foute boel was. “Toch ben ik geen moment angstig geweest, dankzij mijn geloof.”

In 2012 kreeg ze chemokuren en werd ze geopereerd, maar daarmee was ze er nog niet. Naderhand bleek er een uitzaaiing in de lymfeklieren te zitten. Dat betekende bestralingen. Overleving was allerminst vanzelfsprekend. Gelukkig kreeg ze een gunstige uitslag, maar ze besloot wel op onderzoek uit te gaan. “Op internet kwam ik MMV tegen. Dat gebrek aan goede voeding aan de basis kan liggen van mijn ziekte, was nieuw voor me. Ontzettend jammer dat ik dat niet veel eerder heb geweten. Ik ben ervan overtuigd dat ik bij een gezond voedingspatroon nooit ziek was geworden”, zegt Angré, die moeder is van vier kinderen.

Onwetendheid Sinds ze weet hoe belangrijk voeding is, ging haar dagelijks menu volledig op de schop. Ook gebruikt ze supplementen om haar tekorten aan te vullen. “Ik was een liefhebber van allerlei zoetigheid. Dat laat ik nu staan, maar ook gluten en lactose heb ik geschrapt. Wat heb ik daar veel baat bij. Ik heb me nog niet eerder zo fit gevoeld. Ook de uitslagen zijn tot nu toe altijd goed geweest.” Om zich verder in de materie te verdiepen, besloot ze een cursus orthomoleculaire voedingsleer te volgen. “Ik begeleid nu ook andere mensen. Bij hen zie ik eveneens hoe ze welvaren bij gezonde voeding. Het is heel belangrijk dat de boodschap van MMV verder wordt verspreid. Er is zoveel onwetendheid op dit gebied.”

MMV trekt ook jongeren

op Gezondheidsbeurs Scholieren, ouderen, moeders met hun dochters, kankerpatiënten die niet van het bestaan van MMV afwisten, maar ook trouwe leden die al tientallen jaren gezond eten en leven. Het is een gemêleerd publiek dat de stand van MMV op de Nationale Gezondheidsbeurs aandoet. Neem Barbara en Ren. Barbara schat in dat ze al veertig jaar afweet van het verband tussen voeding en gezondheid. Dat je maar beter zo gezond mogelijk kunt eten, heeft ze ook overgedragen aan haar kinderen. “Ze staken er weleens de gek mee, maar intussen volgen ze ons voor­beeld. Het kwartje is gevallen", lacht ze. De Nationale Gezondheidsbeurs werd dit jaar gehouden van 5 tot en met 8 februari en trok zo’n 33.000 bezoekers en was daarmee drukker dan ooit. MMV nam voor de tweede keer deel aan het evenement. Zeker in de piekuren was het een drukte van belang bij MMV-stand. “Ook jonge mensen wisten ons te vinden”, stelt Wim Kuling van het Centraal Bureau van MMV tevreden vast. Drie van de vier dagen

bemande hij, samen met een team van selenium en vitamine C. vrijwilligers, de stand. “Onder de 40-plussers Beiden zeiden niet de suggestie te willen was er veel herkenning. De naam van wekken dat iedere kankerpatiënt maar naar Moerman klinkt bij hen vertrouwd. Onder de Helioskliniek in Hüls moet omdat de de jongere garde ligt dat duidelijk anders.” artsen daar iedereen zouden kunnen Klazien van der Toorren van MMV-Kookgenezen. Het is wel goed om verder te kijken dan wat de reguliere sector te bieden commissie trakteerde de bezoekers op heeft, benadrukten de twee. hapjes. “Zo konden mensen zich ervan laten overtuigen dat gezond eten tegelijk heel lekker kan zijn.” Ruime belangstelling was er voor het simultaaninterview van vrijdagmiddag met noorderling Martin Lanting en de Werkendamse predikant Tiemen Meijer. Zij vertelden hoe ze beiden slokdarmkanker overleefden, ondanks de prognose dat ze binnen afzienbare tijd zouden overlijden. Zowel Martin als Tiemen lieten zich met succes behandelen bij de Helioskliniek in het Duitse Hüls. Behalve een reguliere behandeling kregen ze hyperthermie (opwarming van de tumor) en injecties met MMV-vrijwilliger Riet van Waveren (l) voorziet twee beursbezoekers natuurlijke middelen, zoals van praktische tips voor hun gezondheid.

(advertenties)

Schade Ze verkeert vanwege haar werk tussen reguliere beroepsbeoefenaars en daar is al helemaal een wereld te winnen. Angré: “Veel artsen zitten nog op de toer van minder vet. Maar de grote boosdoeners zijn de geraffineerde suikers.” Als ze er nog voor zou staan, zou ze niet opnieuw aan chemo beginnen. “Het richt veel schade aan in je lichaam. Ik ben er ook zo ziek van geweest. Nee, ik zou het niet nog een keer doen.” Ze moet bekennen dat het een enorme zoektocht is geweest voordat ze de juiste weg had gevonden. “Gelukkig heb ik een rotsvast geloof. God zorgt voor mij. Ik volg nu voornamelijk het Genesisdieet. Dat lijkt heel veel op het Moermandieet. Puur natuur, zoals voeding is bedoeld.”

12

Uitzicht

VASCULAIRE NUTRIËNTEN

Uitzicht

13

actueel

NIEUW! K2 MENACHINON 7 100

μG

Dé bekendste in zijn soort!

K2 MENACHINON 7 100 60 VEGICAPS

IMUSAN – voor een sterk immuunsysteem om de gezondheid te beschermen

Fiscus lijkt bij te draaien De belastingdienst lijkt bij te draaien in de kwestie van de bijzondere ziektekosten. Enkele leden van MMV hebben van de dienst vernomen dat de kosten van de geneesmiddelen en het oncologisch dieet voor hun complementaire behandeling na eerste afwijzing alsnog zullen worden geaccepteerd.

μG

Te bestellen bij de Roode Roos B.V. onder vermelding van productnummer 7932 • • • • •

Dé bekendste vorm van vitamine K2 Bevat 100 μg vitamine K2 per vegicap Draagt bij aan een normale bloedstolling Ondersteunt de instandhouding van botten Uitstekend opneembaar

TOPKWALITEIT VOEDINGSSUPPLEMENTEN MET EEN GEZONDE PRIJS VitOrtho, exclusief distributeur van NOW Foods-voedingssupplementen | www.vitortho.nl

k j i l r u u t a N an v

IMUSAN LIBITROX Voor meer Informatie: medpro Holland B.V. www.med-pro.org

Weitere Informationen: medpro Holland B.V. Dorpsstraat 182 3925 KG Scherpenzeel Niederlande Tel. +31-33-2867642 Fax +31-33-2867647 www.med-pro.org [email protected]

tel. +31-33-2867642 fax +31-33-2867647 [email protected]

FÜR DEN GANZEN MANN

LIPOSOMAAL VITAMINE-C EINDELIJK LIPOSOMEN DIE HET "ECHT" DOEN. GEGARANDEERD HOGE OPNAME !!!

Curcuma wordt 20 keer beter opgenomen in combinatie met zwarte peper

EEN KWALITEITSPRODUCT VAN

CURESUPPORT BESTELLEN BIJ: WWW.NATURALSUPPORT.NL

In eerste instantie had de fiscus te kennen gegeven de uitgaven voor diverse preparaten en voedingssupplementen niet meer als bijzondere ziektekosten te willen aanmerken. Dat standpunt is kennelijk bijgesteld. Voorwaarde is wel dat de middelen zijn voorgeschreven door een (eventueel complementaire of homeopatische) arts met BIG registratie. In de praktijk betekent dit het volgende: • De geneesmiddelen en het dieet moeten aantoonbaar door een arts zijn voorgeschreven middels een door deze arts ondertekende medicatielijst. • Van deze geneesmiddelen moeten rekeningen getoond kunnen worden. • Aan de hand van bijvoorbeeld bankafschriften moet kunnen worden aangetoond dat deze rekeningen daadwerkelijk betaald werden. MMV geeft een ieder die te maken heeft met een afwijzing in overweging bezwaar aan te tekenen tegen de aanslag. Mocht de bezwaartermijn intussen verstreken zijn, dan kunt u alsnog een verzoek om ambtshalve correctie indienen. Dit kan in principe tot vijf jaar terug. MMV wil graag weten welke ervaringen leden op dit gebied hebben dan wel of er behoefte is aan nadere informatie. Graag mailen naar [email protected] of bellen naar: (0172) 49 79 44, op werkdagen van 9 tot 13.00 uur. Bij voorbaat hartelijk dank!

Kookworkshops in Apeldoorn Wilt u aan de slag met de Moermankeuken? Kom dan naar de kookworkshop op 16 april of op 4 juni 2015. Ervaren Moermankoks Klazien van der Toorren en Annelies Dijksman verzorgen de workshop. U krijgt veel informatie over het Moermandieet, kunt dingen uitproberen en natuurlijk genieten we samen van het resultaat.

WE ES E R SN EL B IJ!

Wees er snel bij, want er kunnen maximaal zes deelnemers mee doen. Locatie: Krijgsmansveld 324 in Apeldoorn. Datum: 16 april en 4 juni. Tijd: inloop vanaf 10.30 tot tot ongeveer 15.00 uur. Kosten: € 25,- per workshop. Opgave: bij het Centraal Bureau, bij voorkeur per mail: [email protected]. Betaling vooraf na ontvangst van de factuur.

Lezing in Den Haag Het bestuur van de afdeling Den Haag van MMV heeft op 25 maart een lezing georganiseerd. Het thema is preventie van kanker en ondersteuning bij ziekteprocessen. Spreker Bert van Aalst zal vertellen over de SCIOnatuurgeneeskunde, waarbij middels bioresonantie, elektro-acupunctuur en kwantum biofeedback, 11.000 verschillende stoffen in het lichaam energetisch worden gemeten en geanalyseerd. De lezing vindt plaats op Laan van Meerdervoort 1A in Den Haag en begint om 20.00 uur.

t 036 5460920 • i www.aov.nl

14

Uitzicht

Uitzicht

15

natuurrijke recepten

Hartige taart

van boerenkool en pompoen

HOOFDGERECHT - 4 PERSONEN - MOERMANPROOF

BEREIDING BODEM 1 K ook de pompoen in 20 minuten met schil en al gaar. 2 Haal de pitten eruit en doe de gare pompoen samen met het amandelmeel en een snufje zout en een ei in de keukenmachine. 3 Maak er een soepel deeg van. 4 Vul een taartvorm met dit deeg.

BEREIDING BODEM 1R  ooster zonnebloempitten in een droge koekenpan met een scheutje pompoenpittenolie en iets Himalayazout op een zacht vuur. 2 Wok de boerenkool met een klontje roomboter en wat kruiden in een andere koekenpan gaar. 3 Klop de 4 eieren met de kruiden (kurkuma, zwarte peper, snuf Himalayazout, milde paprikapoeder, gemberpoeder, oreganopoeder, eventueel ook wat knoflook), 100 gram geraspte geitenkaas en de geroosterde zonnepitten in een kom. Voeg de gewokte boerenkool toe en giet alles in de taartbodem. 4G  arneer de taart met de overgebleven 50 gram geraspte geitenkaas. 5B  ak de taart in de oven op 175 graden in 45 minuten gaar.

emTip! RoostinerTdeamzoannri!eblo pitten INGREDIËNTEN Taartbodem • 1 grote of 2 kleine pompoenen • 375 g amandelmeel • 1 ei Vulling • 1 pond fijngesneden biologische boerenkool • 100 g zonnebloempitten • 4 eieren • 150 g geraspte jonge geitenkaas • 1 dessertlepel kurkuma • 1 tl zwarte peper • snufje Himalayazout • 1 tl paprikapoeder (milde) • 1 tl gemberpoeder • 1 tl oreganopoeder • 2 teentjes Knoflook (optie)

16

Uitzicht

Koekjes

Appelmoes

TUSSENDOORTJE/NAGERECHT - CA. 20 STUKS - MOERMANPROOF

BIJ/NAGERECHT - 4 PERSONEN - MOERMANPROOF

met appelmoes

zelfgemaakt

BEREIDING

BEREIDING

1 Smelt de roomboter in een pannetje en voeg de zelfgemaakte appelmoes (zie hiernaast) erbij. 2 Doe in de keukenmachine de havermout, kastanjemeel, geraspte kokos, walnoten, zout en kaneel en voeg hierbij de roomboter en appelmoes. Als het geheel iets te droog is, voeg dan wat water toe. 3 Doe op het laatst de rozijnen erbij. 4 Smeer het mengsel uit op een ingevette bakplaat en bak het geheel in de oven op 180 graden in een halfuurtje af. De koek laat zich gemakkelijk in gelijke stukken snijden.

1H  aal de steeltjes en het klokhuis uit de biologische appels. Snijd ze fijn en doe alles in een pan samen met de citroen en sinaasappelrasp. 2D  oe de kaneelstokjes, steranijs, kruidnagels en gember in een kruidenzakje en voeg dit toe aan de pan. 3B  reng dit alles op een laag vuur zachtjes aan de kook tot de appels gaar zijn. 4 L aat het geheel een nacht staan (zodat de kruiden goed intrekken). 5D  e volgende dag haal je het zakje met de kruiden eruit, en kun je het geheel pureren of fijn prakken.

T Het smaakt ooipk s!lekker met ee mengsel van diepvriesfruit en n kruiden. Giet deze dan over de koek heen. INGREDIËNTEN • 150 g havermout • 150 g kastanje meel • 50 g geraspte kokos • Snufje Himalayazout • 1 tl kaneel • 100 g ongezwavelde rozijnen of abrikozen • 120 g roomboter • 8 dessertlepels zelfgemaakte appelmoes • 50 g walnoten

Tip! Deze moes kekannmjeet ook prima mafruit. diepvries

INGREDIËNTEN • 1 kilo biologische appels • Scheutje

cranberry sap • 2 kaneelstokjes • 2 steranijs • 4 kruidnagels • stukje verse gember • wat citroenrasp en sinaasappelrasp

Taartje

van havermout NAGERECHT/ONTBIJT - 4 PERSONEN - MOERMANPROOF

BEREIDING 1 S nijd de appels, abrikozen en dadels klein, en houd een halve appel achter voor de garnering. 2M  eng alles in de keukenmachine of met de hand goed door elkaar, totdat er een beetje klef deeg ontstaat. 3D  oe het mengsel in een bakvormpje van 16 centimeter of gebruik een muffin vorm. 4Z  et het taartje in een voorverwarmde oven (160 graden) en bak het in een half uurtje gaar. 5G  arneer op het laatste moment nog met de halve appel en wat kaneel.

Tips! Lekker om zotewetelenko! ud als warm

INGREDIËNTEN • 100 g havermout • 300 ml amandelmelk • 2 bio appels • 1 koffielepel koekkruiden • 50 g bio rozijnen • 3 dadels • 5 bio ongezwavelde abrikozen • Eventueel wat walnoten

Uitzicht

17

ontgift je huis (10)

p l e u n h n e k ek u ONDER DE LOEP

In de keuken gebruiken we allerlei attributen die het werk makkelijker maken. We snijden ons eten op plastic, hout en bamboe, maar hoe veilig is dat voor onze gezondheid? En hoe gezond is het gebruik van siliconen in de keuken? TEKST MATILDE NEWMAN BEELD ISTOCK

Wie kent ze niet: de plastic snijplanken met verschillende kleuren voor vlees, vis, groenten en fruit. Ze voldoen aan de basiseisen voor een goede snijplank: plat, stevig en makkelijk schoon te houden. Ze kunnen na gebruik in de vaatwasser, waardoor er geen bacteriën achterblijven op het snijblad. Maar wat geldt voor andere plastic voorwerpen is ook van toepassing op de snijplanken: plastic kan chemicaliën zoals Bisphenol-A (BPA) lekken. In het geval van snijplanken is extra zorg op zijn plaats. Met een scherp mes komen er gemakkelijk krassen in het blad of snijden we ongemerkt hele kleine schilfers los die zo terecht komen in ons eten. Wel zijn er enkele plastic snijplanken op de markt die van een gerecycled plastic zijn gemaakt zonder BPA of

18

Uitzicht

schadelijke toevoegingen. Een speciale waarschuwing is er voor de zogenaamde antibacteriële snijplanken. Deze zijn vaak behandeld met chemicaliën waaronder triclosan. Deze stof kan hormoonverstorend werken (zie hiervoor deel 5 van deze serie in Uitzicht nr. 6 van 2014).

Hout of bamboe? Houten snijplanken zijn vaak van stevig formaat en gewicht en voldoen daarmee aan een basiseis. Bovendien is het materiaal vriendelijk voor het mes en snijdt het fijn. Hout is een natuurlijk materiaal en is daarmee een veiligere keus, hoewel soms het hout is bewerkt met een beschermend laagje dat niet natuurlijk is. Het is dan beter te kiezen voor zo min mogelijk bewerkt hout dat bestaat uit één

stuk of een plank die is beschermd met een natuurlijke olielaag. Het grote nadeel van hout? Het neemt makkelijk geurtjes op en in de kleine groeven van het hout kunnen bacteriën achterblijven. Hout kan bovendien niet in de vaatwasser: door langdurige blootstelling aan hete temperatuur en water trekt het krom. Het is beter om de plank met de hand te wassen met warm tot heet water en een sopje. Laat de plank op de kant drogen. Bamboe snijplanken zijn tegenwoordig populair. Niet voor niets: bamboe is een veelzijdig materiaal dat op veel manieren gebruikt kan worden. Snijplanken van bamboe zijn non-poreus: het neemt geen geurtjes op en bactieriën kunnen zich niet ophopen. Ook is het materiaal hard en stevig, waardoor de snijplank goed blijft liggen en ook voor messen is bamboe vriendelijk. Bij het kiezen voor een bamboe snijplank is het goed om te controleren of de plank is gemaakt van honderd procent bamboe. Fabrikanten combineren bamboe soms met synthetische materialen om de kosten te drukken. Dit is niet alleen ten nadele van de kwaliteit, het kan ook zorgen voor giftige stoffen.

Alternatief voor plastic? Wie in het schap bij de bakvormen kijkt, vindt er ongetwijfeld een serie siliconen

Fabrikanten combineren bamboe soms met synthetische materialen om de kosten te drukken

voorwerpen. Cakevormen, spatels en deegmatten, siliconen is het tegenwoordig helemaal. Met de vrolijke kleuren en het flexibele materiaal lijkt het op plastic. Het grote verschil? Puur siliconen heeft maar een paar ingrediënten: silicum, een natuurelement, en zuurstof, waterstof en koolstof. Om er een eindproduct van te maken, worden er in de fabriek nog stoffen aan toegevoegd. Welke dat precies zijn is onbekend, omdat dit productgeheim is van de fabrikant. Wel is zeker dat de fabrikant kleurstoffen gebruikt. Er zijn vooralsnog geen gezondheidsrisico’s bekend van het gebruik van honderd procent siliconen keukenproducten. Voorstanders van siliconen producten zien vooral de voordelen. Het materiaal is erg flexibel, wat het geschikt maakt voor veel toepassingen in de keuken. Ook is siliconen goed bestand tegen kou en hitte. Hiermee kun je bijvoorbeeld ijsblokjes maken in een siliconen houder, kun je cupcakes bakken in een siliconen vorm en eten opwarmen in de magnetron in siliconen bakjes. Ook dekken siliconen deksels het eten lucht- en lekdicht af wat handig kan zijn bij bijvoorbeeld bekers en broodtrommels en het voorkomt het gebruik van plastic folie. Tegenstanders van siliconen beweren dat ook siliconen producten chemische stoffen kunnen lekken, met name bij verhitting. Ook zouden de producten chemisch ruiken als ze uit de oven komen. Het advies voor wie twijfelt: gebruik siliconen zo min mogelijk bij hete temperaturen en verwarm in ieder geval niet boven de 200C graden. Siliconen producten als spatels, deksels, handgrepen en onderzetters kunnen handig zijn in het huishouden en zijn een betere

DREIGEND TEKORT AAN BAMBOE Bamboe is gewild, omdat het een ecologisch verantwoord materiaal is: na het kappen groeit het gewoon weer aan. Maar door zijn populariteit dreigt er een tekort te ontstaan. Regenwoud wordt gekapt om plaats te maken voor bamboeplantages waar arbeiders onder slechte arbeidsomstandigheden hard werken. Bovendien wordt het bamboe steeds eerder gekapt, waardoor de plant te weinig tijd krijgt om te herstellen en afsterft. Nog een bedreiging voor de bamboe-industrie: de plant komt pas na een halve eeuw tot bloei waarna de zaden kunnen worden geoogst. Die tijd krijgt bamboe tegenwoordig bijna niet meer. Een goede fabrikant vermeld de duurzaamheid van een bamboeproduct.

keuze dan de plastic variant. Voor de cupcakevormpjes is er nog een extra handigheidje: ze zijn ideaal in broodtrommels om bijvoorbeeld vers fruit apart te houden van boterhammen. Bovendien staat het vrolijk en dat vinden vooral kinderen erg leuk.

TIPS • Kijk bij een kunststof snijplank naar de plastic code. Code 5 betekent dat het gemaakt is van polypropeen, een plastic waarvan bekend is dat er geen gezondheidsrisico’s aan zitten. Bovendien is polypropeen geschikt voor recycling, wat het milieu ten goede komt. • Controleer bij houten en bamboe snijplanken of het bestaat uit één stuk of verschillende losse delen. Losse delen zijn vaak aan elkaar gelijmd. De lijm kan op de lange duur gaan slijten en in contact komen met eten. • Bamboe kan nabewerkt zijn met een chemische laagje of een onnatuurlijke olie ter bescherming. Fabrikanten geven hier vaak geen openheid over, maar navragen kan altijd. • Controleer bij bamboe of het biologisch is geteelt, dit zegt meestal ook al iets over de intenties van de producent. • Zeker weten of een product echt van siliconen is gemaakt? Vouw even een stukje dubbel. Honderd procent siliconen blijft gelijk in kleur. Als de binnenkant van een ander materiaal is gemaakt, verschijnen er witte streepjes in de vouw. De fabrikant heeft dan alleen de buitenkant van een siliconen laagje voorzien. Ook een etiket of kaartje vertelt vaak of het product helemaal uit siliconen bestaat.

Matilde Newman is freelancejournaliste en vaste medewerker van Uitzicht

Uitzicht

19

(advertenties)

kruidentuin TEKST PETRA PRONK INHOUD MARRY FOELKEL, KRUIDENDESKUNDIGE

jk ! Het werkt zó natuurli

Gezond en fit met Malsovit 1 PORTIE VEZELMUESLI HEEFT SLECHTS 220 KCAL. EN GEEFT U LANG EEN VERZADIGD GEVOEL GEEN SUIKER, ZOUT OF VET TOEGEVOEGD EEN VOLLEDIGE MAALTIJD VOOR CA 60 EUROCENT

Voel je gezond met heerlijke Malsovit VezelMuesli. De muesli past in een gezonde levensstijl. De vezels, aangevuld met abrikozen, rozijnen en dadels, zorgen ervoor dat u minder snel hongerig wordt. Tussendoortjes zijn dus overbodig. Er is geen suiker, zout of vet toegevoegd en heeft uitsluitend natuurlijke ingrediënten, dus ook geen toegevoegde geur-, kleur- of smaakstoffen. De voordelen van vezels De vezelrijke graanvlokken en zemelen in Malsovit VezelMuesli bevorderen de stoelgang. De plantaardige vezels komen uit haver, tarwe, gerst en suikerbiet.

Deze vezels zorgen bovendien voor een geleidelijke afgifte van glucose aan het bloed. Uw bloedglucose ‘piekt’ hierdoor minder. Cholesterol Malsovit VezelMuesli helpt bij het verlagen van het cholesterolgehalte. Dat komt doordat havervezels de voedingsvezel Bètaglucaan bevatten, die helpt het LDL cholesterolgehalte laag te houden.* Bètaglucaan is ook een krachtig anti-oxidant. Malsovit VezelMuesli is verkrijgbaar in een verpakking van 1 en 3 kilo. Malsovit raadt iedereen aan een gezonde en evenwichtige levensstijl te hanteren.

* Dit gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 3 gram Bètaglucanen.

Bestel Malsovit via de website: www.malsovit.nl. U kunt nu ook telefonisch bestellen: 06-427 520 52.

NI

EU

Gerstegras-sap-extract met meer dan 70 voedingsstoffen

Gerstegras superfood bevat meer dan 70 voedingsstoffen, waaronder vitaminen, mineralen, antioxidanten, aminozuren, enzymen en chlorofyl. Green Magma is het enige echte superfood dat door Y. Hagiwara is ontdekt. Het is namelijk geen gemalen gerstegras, maar een extract van het sap uit gerstegras. Dat betekent zonder vezels, dus meer ruimte voor de belangrijke bestanddelen zoals vitaminen en veel makkelijker op te nemen voor het lichaam. Door het speciale productieproces wordt de versheid en kwaliteit gegarandeerd. Dus vergelijkbaar met vers geperst sap, alleen makkelijker in gebruik en bovendien smaakt het nog lekker ook! Voor meer informatie kijk op de website www.greenmagma.nl en vraag een gratis proefzakje aan.

biologisch

Graviola (zuurzak) Deze bijzondere plant is steeds meer bekend geworden als een bron van antioxidanten genaamd annonaceous acetogenins, die vooral in de bladeren en zaden voorkomen. Het is verkrijgbaar in capsules en in thee, bij de betere natuurwinkel en gezondheidswinkel (o.a. De Tuinen, G & W). Voor meer informatie belt u met de informatielijn van TS Products: 0341 - 46 21 46 of stuur een e-mail: [email protected].

W

ANIJS: VEELZIJDIG INZETBAAR Anijs is een aromatische plant met heerlijk ruikende blaadjes die allerlei structuren hebben; rond als ze jong zijn en veerachtig als ze groter worden. Dat zegt iets over het karakter van de plant: veelzijdig inzetbaar. Anijs was al bekend in het oude Mesopotamië, 6000 jaar voor Christus. In de huidige tijd is anijs vooral bekend van de beschuit met muisjes, de traktatie voor kraamvisite bij uitstek. Een typisch geval van ‘de klok horen luiden, maar niet weten waar de klepel hangt’, zegt Marry Foelkel. “Anijs werkt op het hormonale systeem. Het bevordert zowel de menstruatie als de zogvorming. Vroeger werd het aan de kraamvrouw of min gegeven om de melkproductie op gang te brengen. Het hoort dus eigenlijk thuis bij de kraamvrouw, en niet bij de kraamvisite.” In de volksmond heet het windkruid of

windzaad. Het helpt ook bij een opgeblazen gevoel en winderigheid.

Verwarmend Net als alle schermbloemigen wekt anijs de eetlust op. Verder is er een licht bloed­ verdunnende, antibacteriële en slijmoplossende werking. Daarnaast werkt anijs verwarmend, weet Marry uit ervaring. “Ik ben eens zonder jas in de winterkou op het grind gevallen en moest met een verzwikte enkel naar het ziekenhuis. Toen ik na een uur versteend van de kou thuiskwam, dronk ik anijsthee. Ik voelde de warmte letterlijk door mijn vaten gaan, van het hart naar de tenen.” Vanwege de verwarmende werking is anijsdrank (slemp) ook populair bij grote schaatstochten. Behalve gezond is anijs vooral ook erg lekker. “Het is een smaakmaker in de keu-

ken vanwege zijn frisse smaak en lekkere geur. Zowel de zaden als de blaadjes zijn heerlijk in soepen, sausen en marinades. De blaadjes staan ook vrolijk in vruchtenbowl en salades. Het verbetert de smaak van koolgerechten, wordt gebruikt bij het inleggen van kool en augurken en is een populair ingrediënt in curries.” Ondanks alle goede eigenschappen is ook een waarschuwing op zijn plaats, stelt Marry. “Anijs bevat rutine en quercitine, vaatwandverstevigende stoffen. Maar wat goed is voor het een is soms slecht voor het ander, dus matigheid geboden. Het feit dat het een probaat middel is tegen luizen en slakken in de tuin, geeft aan dat je er niet lichtzinnig mee om moet gaan. Gebruik anijs dus met mate, en mijd het als je last hebt van hormoongestuurde klachten.”

RECEPT

TANDPASTA INGREDIËNTEN 2 eetlepels anijszaadjes | 1 eetlepel vierge kokosolie

12 3

Rooster de zaadjes in een droge koekenpan. Verpulver ze met een vijzel tot poeder. Voeg de kokosolie toe en vermeng het tot een pasta.

Maak ook zelf mondwater!

glutenvrij

Met hetzelfde gemak maak je mondwater door een handvol anijsblaadjes en 1 eetlepel zaadjes te overgieten met heet water. Tien minuten laten trekken en overschenken in een donkere fles met tien procent brandewijn (voor de conservering). Daarna overdoen in een

www.greenmagma.nl 20

Uitzicht

donkere fles met opnieuw tien procent brandewijn erbij.

Uitzicht

21

“T

‘Verwacht geen wonderen, maar heb gerust hoge verwachtingen’

ijdens mijn directeurschap hoop ik vooral een bijdrage te kunnen leveren aan de uitbreiding van de Moerman Academie, het stimuleren van patiëntervarings- en wetenschappelijk onderzoek en het verder professionaliseren van het vrijwilligersen ambassadeurswerk.” “Mijn gedachten over de toekomst heb ik op papier gezet en het bestuur kon zich daar helemaal in vinden. Daarom gaan we daar als vereniging de komende jaren hard aan werken.” Aan het woord is de eerste directeur van MMV (de vroegere Moermanvereniging), ing. Hans Klaasse (61) MBA uit OudBeijerland. Hij vervult de functie sinds 1 januari jongstleden. Zijn dienstverband blijft voorlopig beperkt tot één dag per week. Hij doet het werk vanuit ‘huis’. Een oud gemaal (anno 1873) pal naast zijn woning doet dienst als kantoor.

Dokter Moerman Instituut

´VERBINDEND LEIDERSCHAP,

daar sta ik voor’

Per januari heeft MMV een directeur voor een dag per week. Hans Klaasse (61), een ervaren bestuurder en ondernemer wiens vrouw het moermandieet volgt, streeft niet alleen naar groei, maar ook naar behoud van de basis van de vereniging. ‘Het gedachtegoed van Moerman is waardevol. Daar moeten we zorgvuldig mee omgaan.’

Leden van MMV kunnen hem kennen van het jubileumcongres ’40 jaar MMV’ (27 september 2014 in Ede),waar hij dagvoorzitter was. Zijn binding met MMV hangt samen met het feit dat zijn vrouw tweemaal werd getroffen door kanker. Ze overleefde mede dankzij het moermandieet. De uitbreiding van de werkzaamheden van de Moerman Academie zijn in de voorgenomen strategie van de allereerste directeur van MMV een essentieel onderdeel. “De Academie biedt basiscursussen aan voor de mensen van de telefonische hulpdienst, voor de vrijwilligers, voor de ambassadeurs en voor artsen en therapeuten. We willen dat aantal cursussen fiks uitbreiden, teneinde de moermankennis over voeding en kanker nóg breder over te dragen. Daarbij willen we ook een Dokter Cornelis Moerman Instituut oprichten om wetenschappelijk onderzoek te doen of te laten doen op datzelfde terrein. De kennis rond alles wat met ‘Moerman’ te maken heeft, zou in Academie en Instituut gecentreerd moeten worden. Het gedachtegoed van Moerman is heel waardevol. Daar moeten we op zorgvuldige wijze mee omgaan.” “Daarbij horen natuurlijk ook inspanningen ten behoeve van fondsenwerving en ledenwerving, want het nastreven van zulk soort idealen gaat niet gratis. In elk geval hoop ik, dat MMV over pakweg vijf jaar een sterke, landelijke vereniging zal zijn van zo’n tienduizend leden (nu: 6500), die op het gebied van voeding en kanker in ons land een bijzondere plek inneemt vanwege de hechte binding met het gedachtegoed van Cornelis Moerman. Het moet meer zijn dan het zoveelste clubje, dat zich met voeding en gezondheid bezighoudt”, aldus de kersverse MMV-directeur.

Zijn persoonlijke inbreng heeft hij daarbij helder voor ogen: “Ik zal verbindend moeten zijn. We hebben immers een belangrijke missie, waarover binnen de vereniging eenduidigheid moet bestaan. Er zijn geledingen die de oorspronkelijke moermaninzichten overeind willen houden, heel legitiem, maar ook geledingen die het voortschrijdend inzicht een kans willen geven. Dat hoort bij een democratische vereniging met mondige leden. Ieder heeft zijn eigen opvattingen en overtuigingen. Ik moet die binden.”

Geen verdeeld huis “Moerman heeft destijds over de relatie tussen voeding en kanker bijzondere dingen ontdekt en beschreven. Dat is nog altijd de basis van onze vereniging. Maar er zijn de afgelopen tientallen jaren natuurlijk ook vernieuwingen en verrijkingen bij gekomen, zoals de Natuurrijke Keuken en de mix van alternatieve en reguliere geneeskunde.” “Die veranderingen mogen echter de eenheid binnen de vereniging niet bedreigen. Visies, missies en strategieën zijn uitermate belangrijk in het huidige maatschappelijk leven. Anders kun je immers geen fondsen werven. Vanuit een verdeeld huis kun je niet regeren, en zeker niet groeien.” “MMV zal zich daarom moeten ontwikkelen tot een serieuze vereniging van mensen die het uitdragen van Moermans gedachtegoed zeker stellen. De strekking van dat gedachtegoed is in het huidige tijdsgewricht het best te omschrijven als ‘de versterking van het immuunsysteem’. Daarvoor zijn een sterk Centraal Bureau en eerlijke voorlichting nodig, maar ook een goed financieel beleid en succesvolle onderzoeksprojecten. Ieder geluid mag daarbij gehoord worden, maar we moeten als vereniging wél eenheid uitstralen. Daar ligt mijn taak: verbindend leiderschap. Dáár sta ik voor.”

Schrappen en schuiven Om de functie als eerste directeur van MMV te kunnen aannemen, heeft hij flink moeten schrappen en schuiven in zijn dagelijkse arbeid van managementconsultant, fiscalist en organisatieadviseur. “Samen met mijn neef Jos heb ik in Oud-Beijerland een drukbeklant adviesbureau, Klaasse & Klaasse. Daarnaast ben ik als fiscalist en organisatieadviseur in deeltijd ‘senior advisory partner’ bij Valeur Accountants, Fiscalisten en & Juristen. Om tijd vrij te maken voor MMV heb ik wat werk moeten afstoten. Ik heb ook het voorzitterschap neergelegd van de vereniging van mensen die een amputatie hebben ondergaan (zoals Hans zelf – red.). Op die manier kon ik een dag vrijmaken voor MMV. Ik doe dat niet gratis. Ik krijg een vergoeding, zodat ik op mijn handelingen juridisch aanspreekbaar ben, maar een deel van

TEKST HUIB BOOGERT BEELD LEONARD DAVIDS

22

Uitzicht

Uitzicht

23

>>

actueel MEER OVER KLAASSE Hans Klaasse (1953) is gepokt en gemazeld in het bedrijfsleven en via bestuurlijke functies ook in de gezondheidszorg. In het dagelijks leven is hij certified managementconsultant, fiscalist en organisatieadviseur. Hij volgde onder meer de volgende studies: Bedrijfskunde, Register Belastingadviseur, de beroepsopleiding organisatieadviseur, de opleiding tot mediator, en verder is hij Master of Business Administration. Met zijn neef Jos had hij in zijn woonplaats Oud-Beijerland twintig jaar een accountants- en belastingadvieskantoor, met drie vestigingen. Toen dat kantoor werd overgenomen door Deloitte Accountants, was hij daar tien jaar lang partner én kantoordirecteur van de vestiging in Rotterdam.

>>

mijn vergoeding stort ik terug in MMV-kas.” Hij verheelt niet, dat de ervaringen van zijn vrouw met de Moermantherapie inspirerend hebben gewerkt om ‘ja’ te zeggen tegen het MMV-directeurschap.

‘Al het goede, dat Hij geeft’ Echtgenote Dini Klaasse (60) kreeg negentien jaar geleden te maken met borstkanker. Na een borstbesparende operatie en een serie bestralingen werd ze geattendeerd op het moermandieet. Daarvan knapte ze snel op. In 2011 werd opnieuw kanker geconstateerd, in de andere borst. Amputatie, zware bestralingen en chemokuren volgden. Het moermandieet intensiveerde ze. Ze is nu weer kankervrij. “Wij schrijven dat onder meer toe aan het moermandieet. Daardoor heeft mijn vrouw ontzaglijk veel weerstand opgebouwd. Maar we zijn gelovig en we geloven vast en zeker, dat God daarin bepalend werk doet. Hij gaf de wereld het moermandieet, Hij bestuurde de hand van de chirurg bij de operaties en Hij zorgt ook dat er medicijnen zijn. Wij maken dankbaar gebruik van al het goede dat Hij geeft”. Overigens is het gezin Klaasse al jaren in de ban van kanker en gezonde voedingsgewoonten. Dini en de twee dochters zijn dragers van het BRCA2-gen, dat

24

Uitzicht

Na een onderbeenamputatie, in 2012, werd hij voorzitter van de vereniging van geamputeerden ‘KorterMaarKrachtig’ en voorzitter van de Cliëntenraad van ‘de Hoogstraat Revalidatie’. Die functies zegde hij onlangs op voor MMV. Hij is initiatiefnemer van het nieuwe Conflictcentrum Nederland BV, een landelijk samenwerkingsverband van onder meer mediators, organisatieadviseurs en gerechtsdeskundigen, ten behoeve van conflictoplossing in het bedrijfsleven. Het eerste centrum gaat dit voorjaar open in de provincie Zeeland. Hans Klaasse is getrouwd met Dini. Ze hebben vier kinderen (twee dochters, twee zoons) en zeven kleinkinderen. Hij is lid van de Hervormde Kerk (PKN).

risicoverhogend werkt op het ontstaan van borsten eierstokkanker. Ze zijn al lange tijd lid van MMV. Dini doet op MMV-site haar verhaal (onder de knop ‘Ervaringen’), een interview dat ook is opgenomen in het boek De Natuurrijke Keuken. Het is ook te zien op de videowebsite Vimeo. Aantredend directeur Hans Klaasse gaat nu bij MMV de hand aan de ploeg slaan. Hij legt de lat voor zichzelf nogal hoog, getuige zijn afsluitende opmerking. “Verwacht geen wonderen, maar heb gerust hoge verwachtingen!”

Huib Boogert werkte bijna veertig jaar in de dagbladjournalistiek en is nu freelance journalist.

Welke invloed heeft leefstijl op kanker?

Met deze vraag stapte het KWF naar TNO en die concludeerde dat dertig procent van de ruim 100.000 jaarlijkse nieuwe ziektegevallen te voorkomen zijn. Dat is minder dan de ’35 tot 50 procent’ waar het Wilhelminafonds een aantal jaar geleden nog vanuit ging. Roken blijft de belangrijkste risicofactor. Het Delfste onderzoeksinstituut schrijft 19.000 gevallen van kanker toe aan roken. Onvolwaardige voeding staat met 9.500 gevallen op de tweede plaats en overgewicht zou jaarlijks bij 3.600 mensen tot kanker leiden. Alcoholgebruik en inactiviteit veroorzaken respectievelijk 2.900 en 2.100 nieuwe kankerpatiënten. Er is wel iets raars aan hand met deze cijfers. Bij elkaar tellen de door TNO geschatte aantallen op tot 37.100 patiënten en dat is een kleine 37 in plaats van 30 procent. Daar komt nog bij dat TNO geen cijfer hangt aan het risico van huidkanker door teveel zonlicht. “De juiste gegevens (..) zijn niet beschikbaar”, meldt de website. Dat vertekent het beeld omdat huidkanker wel in het totaal wordt meegenomen. Zonder de jaarlijkse 14.000 nieuwe huidkankerpatiënten, stijgt het percentage van te voorkomen kankers naar 43. In zijn persbericht noemt het KWF genetische aanleg en leefstijl als factoren die de kans op kanker beïnvloeden. Lucht- en bodemverontreiniging, contact met bestrijdingsmiddelen en andere chemische substanties blijven buiten beschouwing. “In veel gevallen is er sprake van domme pech.” Op het gebied van preventie blijf het KWF de nadruk leggen op roken en uv-straling.

Genieten in Zwitserland? Wilt u ook deze zomer genieten van mooie vergezichten, hoge bergen, ruige gletsjers en lieflijke, bloemrijke alpenweiden? Dat kan. Van 18 t/m 27 juni 2015 is er weer een busreis naar het Saasdal in het kanton Wallis in Zwitserland. De reis kan alleen doorgaan als er voldoende - minstens 25 deelnemers - belangstelling is. We logeren in hotel Mattmarkblick in Saas Almagell (halfpension). Gebruik van het Moermandieet of het dagmenu van het hotel/restaurant is mogelijk. Ontbijt is in de vorm van een buffet. De kosten zullen naar verwachting rond de € 1.000,- bedragen per persoon, inclusief

de toegang tot nagenoeg alle kabelbanen, treinen en ander openbaar vervoer in het Saasdal. De reis staat open voor iedereen! Het Saasdal is bekend om zijn vele hoge bergen, waarvan er achttien hoger zijn dan vierduizend meter. Tijdens de reis is een ervaren reisleider aanwezig. Laat ons weten of u belangstelling heeft voor deze reis. Dat kan telefonisch (0172) 49 79 44 (op werkdagen tussen 9 en 13 uur) of via e-mail: [email protected]

ALGEMENE LEDENVERGADERING OP 25 APRIL IN BAARN Op 25 april 2015 vindt in Het Brandpunt te Baarn de Algemene Ledenvergadering plaats. Leden van MMV zijn van harte uitgenodigd om deze vergadering bij te wonen. Tijdens de vergadering kunt u kennismaken met de nieuwe directeur van MMV Hans Klaasse (zie ook pagina 22 van deze Uitzicht) en wordt u op de hoogte gesteld van actuele ontwikkelingen binnen de vereniging (zoals afscheid, verkiezing en benoeming van bestuursleden). Na een gezamenlijke lunch om 13 uur houdt arts Henk Fransen een lezing over zijn Handboek Kanker. De vergadering begint om 10.00 uur en eindigt tegen ongeveer 15.00 uur. Vooraf aanmelden (voor 18 april) is noodzakelijk. Via e-mail: [email protected] of telefonisch 0172-497944 (op werkdagen tussen 9-13 uur).

Uitzicht

25

(advertenties)

column

FONTEIN DEWaterzuiveringsystemen

TEKST DR. GERT SCHUITEMAKER

IS ER EEN VERSCHIL TUSSEN

Een eigen van

VERSLAAFD ZIJN AAN DRUGS EN VERSLAAFD ZIJN AAN LEGE VOEDING?

bron

G

zuiver water in

huis

Voor service & info bel: 0524-291106 www.defontein.eu

Het eerste boek dat regulier en alternatief combineert Handboek Kanker combineert op unieke wijze reguliere en alternatieve geneeswijzen, zonder het een of het ander af te wijzen. ISBN 9789020211269 | € 19,99

www.ankhhermes.nl

26

Uitzicht

 Voedingssupplementen  Kruiden tincturen  Aloë Vera producten  Zilver- en Goudwater  Stevia  Tandpasta zonder fluor  Vette en etherische oliën www.cruydhof.nl

Natura Sanat BV, Nieuwstraat 8, 7814 PX Weerdinge Tel: 0591-648793

[email protected]

oede voeding en voedingssupplementen verbeteren gedrag en hebben zelden bijwerkingen. Wereldwijd, ook in Nederland, wordt al zestig jaar veel onderzoek gedaan, maar hiermee wordt tot nu toe vrijwel niets gedaan. Niet door de instanties die verantwoordelijkheid dragen, niet door de dokter, niet door de psycholoog of psychiater, niet door andere hulpverleners. Het aantal keren dat de Amsterdamse ambulance moet uitrukken, nadat iemand onwel is geraakt door drugsgebruik, blijkt de afgelopen tien jaar te zijn verdubbeld. Dit gebeurt nu zo’n 1500 keer per jaar. Voor alcoholvergiftiging komt de Ambulancedienst Amsterdam zelfs drieduizend keer per jaar in actie. In 2004 was dat nog ongeveer tweeduizend keer. Veelal betreft het mensen die nog niet eens volwassenen zijn. Wat heeft dit met voeding te maken? Méér dan u vermoedt. Ooit gehoord van de Zwitserse professor Fritz Verzar? In 1955 hield hij een presentatie tijdens het 3e Internationale Congres Voeding in Amsterdam, met als titel ‘Voeding als een middel tegen verslaving’. Hij beschreef daarin waarom de bevolking van Zuid-Amerika cocabladeren kauwt. Het beschermt hen tegen de erbarmelijke omstandigheden waarin ze moeten werken en bovendien kunnen ze er het gevoel van honger mee verdrijven. Bij ondervoeding wordt namelijk de hang naar stimulerende middelen, van koffie tot coca(ïne), groter. Verzar beschreef een onderzoek in Peru, waarbij acht coca-verslaafde proefpersonen gedurende een week overvloedig te eten kregen. De onderzoekers zagen dat ze niet meer spontaan coca namen. Hun voedingstoestand werd duidelijk beter en hun gewicht nam toe. Toen ze voor de keus werden geplaatst om weer coca te gaan kauwen in combinatie met slechte

voeding óf te stoppen met coca en goed te eten, kozen ze allemaal voor het laatste. Verzar: ‘Zo aarzelen we niet om te concluderen dat met een verbetering van de voeding van de inheemse bevolking, de gevaarlijke gewoonte (of verslaving) van cocaïsme zal verdwijnen.’ Wat heeft deze situatie in Peru van toen te maken met de situatie in Amsterdam van nu? Alles. Verzar maakte duidelijk dat honger, ondervoeding, stress en verslaving dicht bij elkaar liggen. Onze kinderen worden tegenwoordig gevoed met lege calorieën. Dat begint al in de baarmoeder. Het leidt tot ‘honger’ die met stimulerende middelen wordt gestild. Het is een nieuwe leefstijl waarin volwaardige voeding, rijk aan vitaminen en gezonde vetzuren, is ver­vangen door suikerrijke voeding, frisdranken, vette hap, alcohol en drugs. Deze leefstijl heeft een enorme weerslag op hun gedrag, leerprestaties en draagt bij tot ernstige gedragsziekten zoals ADHD en autisme. Ik ben van mening dat de oplossingen die regulier worden aangedragen, de wereld op zijn kop is. Aantoonbaar worden moderne gebreksziekten die zich dus al in de baarmoeder ontwikkelen en zich op jonge leeftijd kunnen manifesteren, behandeld met gelegaliseerde (verslavende) drugs zoals Ritalin. In 2013 kregen in ons land 25.000 kinderen jonger dan 10 jaar dit middel voorgeschreven.

….met betere voeding kunnen gevaarlijke gewoonten verdwijnen…

Uitzicht

27

vraag

& antwoord

In deze rubriek gaat een team van ervaren artsen in op de meest uiteenlopende medische vragen, of vragen over voeding en/of suppletie.

ARTS DRS. BERTIL DE KLYN BEANTWOORDT DRIE LEZERSVRAGEN

MINDER MEDICIJNEN?

CANNABISOLIE

GROENE THEE TEGEN ALZHEIMER?

Ik ben een man van 63 jaar. In juli 2013 heb ik een hartoperatie ondergaan waarbij vier omleidingen zijn gemaakt. Ik kreeg de volgende medicijnen voorgeschreven: Simvastatine (cholesterolverlager); Metoprololtartraat (bètablokker); Acetylsalicylzuur (bloedverdunner) en Pantaprozol (maagbeschermer). Metoprololtartraat hoef ik niet meer te gebruiken. Met Simvastatine heb ik moeite, omdat er vele bijwerkingen van bekend zijn. Tot nu toe heb ik dat middel dan ook niet ingenomen, maar geprobeerd op een natuurlijke manier - veel beweging (fietsen en wandelen) en een optimaal dieet - hetzelfde resultaat te bereiken. Maar de cholesterolwaarde blijft volgens de cardioloog te hoog. Wat kan ik nog meer doen om tot het gewenste resultaat te komen? Wat is een acceptabele waarde voor het cholesterol? Moet ik echt het medicijn Simvastatine slikken? Het medicijn Pantaprozol heb ik ook i.v.m. een aandoening in de slokdarm. Is daar ook

Het internet is bezaaid met positieve getuigenissen van kankerpatiënten over cannabisolie. Wetenschappers steunen de bevindingen met onderzoek. Hoe denkt u over dit middel?

In een column in het RD las ik enkele maanden geleden dat groene thee zou kunnen bijdragen aan de genezing van de ziekte van Alzheimer. Kunt u meer inlichtingen geven over de heilzame stoffen in groene thee en de werking ervan?

een meer natuurlijke variant voor? ANTWOORD:

‘Een bypass operatie is een ernstige zaak, waarbij uw coronair slagaders vervangen worden door veneuze vaten afkomstig uit het been. De verwijderde bloedvaten worden onderzocht door de patholoog, waarbij de diagnose atheromateuze plaques kan worden bevestigd. In die plaques wordt veel cholesterol gevonden, waaruit het advies volgt het cholesterol onder een bepaalde waarde te houden door dieet en/of medicijnen. De norm is in dat geval LDL onder 2,5 mmol/l. Plaquevorming als oorzaak van arteriële vernauwing is zo algemeen, dat in die gevallen altijd wordt geadviseerd het cholesterol onder 2,5 te brengen. Anders kan het proces verder gaan, waardoor andere bloedvaten zullen vernauwen, waardoor óf weer hartklachten óf een herseninfarct kunnen ontstaan. Ik raad u dan ook aan het advies van de specialist te volgen. Als u geen last heeft van simvastatine neemt u het gewoon in. Als u er wel last van heeft, bijvoorbeeld spierklachten, kunt u er coënzym Q10 bij nemen, in de vorm van ubiquinol 50 mg. Als u dan nog last heeft, kunt u op een andere statine overgaan. Als dat ook niet zou lukken kunt u rode gist rijst proberen, dat is ook een statine, iets minder effectief, maar ook met minder bijwerkingen. Het wordt echter niet vergoed. Mocht u ook dat niet verdragen, kan policosanol (ook voor eigen rekening) geprobeerd worden, wat duidelijk minder effectief is. En natuurlijk een dieet zonder verzadigde vetten, zoals in vlees, eieren en volle melkproducten. Ook geen kokosolie, wel vette vis. Als u een statine gebruikt, hoeft het dieet niet zo nauw gevolgd te worden, daar de productie van cholesterol er door wordt geremd, wat veel meer effect heeft dan een dieet. U stuurde mij ook waarden toe. Deze zijn nu, ondanks het dieet (dat er goed uitziet op de biogarde volle melk - na), nog niet optimaal voor uw geval. Het is wel goed genoeg voor iemand zonder bloedvatvernauwing. Wat de pantoprazol betreft, dat is een protonpompremmer, een zeer effectieve manier om het maagzuur te verminderen. Als u een aandoening aan de slokdarm heeft, zoals een Barrett oesophagus (een verschrompeling van de slokdarmuitgang naar de maag), is het zeer aan te bevelen dat medicijn te nemen. Deze aandoening kan overgaan in slokdarmkanker bij verdere prikkeling door reflux van maagzuur. Een meer natuurlijke remming van maagzuur bereikt u met bijvoorbeeld aardappelsap, wat iemand met geringere klachten wel kan proberen. Maar als er anatomische veranderingen aan de slokdarm zijn gezien, is dat af te raden.’

28

Uitzicht

ANTWOORD:

ANTWOORD:

‘Cannabinoïden zijn afkomstig uit cannabis sativa, de hennepplant, die populair is als hallucinogene drug. Het zijn stoffen, die werken op onze interne cannabisreceptor. Het is een groep van stoffen - waaronder THC, de hallucinogene stof - die medische mogelijkheden lijkt te bieden. De experimenten op celculturen en proefdieren geven hoopvolle resultaten. Humaan onderzoek is nog niet uitgevoerd op een controleerbare wijze, zoals een gerandomiseerde klinische studie (RCT). Er zijn inderdaad casuïstische mededelingen over behandeling met cannabis producten bij kanker, maar deze zijn oncontroleerbaar. De onderzoeken van Christina Sanchez en Guzman van de Universidad Complutense in Madrid zijn hoopgevend, maar geven nog geen voldoende basis voor brede toepassing. Individueel gebruik van bijvoorbeeld wietolie is natuurlijk al mogelijk, maar het is nog niet voldoende onderbouwd om het voor te schrijven als curatief (genezend) anti-kanker medicijn. Er kunnen ook wel negatieve effecten optreden, zoals blijkt uit een studie over het frequent voorkomen van teelbalkanker bij hasj gebruikende jongeren in vergelijking met een controlegroep zonder gebruik. Voorlopig denk ik dat cannabinoïden, zoals wietolie, bij kanker beperkt zijn tot palliatief gebruik, dat wil zeggen om symptomen te verlichten zoals pijn, onrust, slapeloosheid, enzovoort.’

‘Groene thee bevat (poly)fenolen, dat is een groep plantaardige stoffen met zeer gunstige eigenschappen voor het chemische interne milieu van mens en dier. Deze stoffen komen veel voor in een mediterraan dieet: rijk aan extra virgine olijfolie, rode wijn, specerijen, bessen, vruchten, groenten en aromatische kruiden. In groene thee zit vooral EGCG (epichallocatechinegallaat), een polyphenol met krachtige en veelzijdige eigenschappen: het remt de productie van amyloidogene peptides, bevordert antioxidant activiteit, activeert apoptose (celdood) en vermindert inflammatie (ontsteking). Het is daardoor interessant bij Alzheimer (waarbij amyloïd vorming in de grijze schors optreedt), vele degeneratieve ziekten, die bij veroudering optreden (antioxidant activiteit) en bij kanker (apoptose en inflammatieremming). De werkzame dosis is echter hoog, waardoor uit groene thee niet voldoende te halen valt voor het therapeutische effect. De geconcentreerde extracten kunnen daarin wel voorzien (EGCG is als voedingssupplement verkrijgbaar). In combinatie met andere bronnen van polyfenolen kan groene thee natuurlijk preventief voor bovengenoemde ziekten werken. De thee moet bereid worden met water van 80 graden en minstens vijf minuten trekken. De onderzoeken zijn tot nu toe gedaan op proefdieren; er zijn nog geen betrouwbare humane studies, die een klinisch effect aantonen. Het gebruik als supplement is echter wel voldoende onderbouwd om het voor te schrijven bij kanker en degeneratieve ziekten. Bij Alzheimer heb ik het nog niet geprobeerd, maar het is ook daarbij veelbelovend. Genezing is dan niet haalbaar, maar wel remming van de achteruitgang.’

Heeft u een vraag? Formuleer die dan zo concreet mogelijk en stuur deze naar de redactie van Uitzicht. Via e-mail: [email protected] of naar het postadres van de redactie: Hof van Azuur 30, 2614 TB Delft. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Heeft u dringende persoonlijke vragen? Belt u dan met onze infolijn (088) 24 24 240 (ma-vr 10.00 - 17.00 uur; ma-avond van 19.00 - 21.00 uur).

Uitzicht

29

colofon

Uitzicht is het magazine van MMV en verschijnt tien keer per jaar. HOOFDREDACTEUR Cor van Groningen

Nr Hiernaast treft u een kleine selectie aan van producten, welke door De Roode Roos B.V. geleverd kunnen worden. Hierdoor krijgt u een indruk van ons ruime assortiment van meer dan 4000 producten. Ons volledige assortiment is te bekijken op www.derooderoos.com Al onze producten worden in principe geleverd met een korting van max. 25% ten opzichte van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u gebruik maken van de lijst die hiernaast is afgedrukt. Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze postbus sturen. Vervolgens laten wij de bestelling door PostNL bij u thuis bezorgen. Ook kunt u ons gratis naamnummer 0800-ROODEROOS (0800-7663376) gebruiken. U kunt ook een email sturen naar [email protected] of direct bestellen via onze webwinkel op www.derooderoos.com

Fabrikant

Normaal

Leden

7135 Chia Seed Raw Bio (250 gram)

Mattisson H C

€ 7,95

€ 6,76

7105 Bio-Melatonine 3 mg (30 tab)

Pharma Nord

€ 12,95

€ 9,71

7108 Magnesiumbisglycinaat (100 tab)

Vitals

€ 29,95

€ 22,46

7730 ADAM (60 tab)

NOW Foods

€ 39,95

€ 29,96

268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)

Pharma Nord

€ 47,95

€ 35,96

205 Multi vit.& mineralen (240 tab)

Plantina

€ 99,75

€ 74,81

6790 EKO Krill Neuroplex (120 softgel)

CellCare

€ 56,30

€ 45,04

4667 Intestinal Symbiotic Probiotica (90 gram)

CellCare

€ 33,90

€ 27,12

6989 Alfa-Liponzuur 300 mg (60 vcaps)

Bonusan

€ 26,00

€ 19,50

6706 Vitamine B12 1000 mcg Methylcobalamine Vitals

€ 18,95

€ 14,21

7906 Vitamine D3 druppels 1000 IE (30 ml)

NOW Foods

€ 19,50

€ 14,63

Orthica

€ 40,95

€ 34,81

A. Vogel

106 Orthiflor Original (120 caps) 5603 Echinaforce Forte (60 tab)

Voor een natuurlijke stoelgang

MEDEWERKERS Leonard Davids, Arjan van Groningen, Ellen Hameeteman, Lisette Heijboer, Matilde Newman, Petra Pronk, dr. Gert Schuitemaker, Christine Steenks, Klazien van der Toorren, dr. Hans Stoop, Gijs Versteeg MMV-ARTSENTEAM Bertil de Klyn, Rick van Prooijen, Roland Lugten, Kees

Darmfunctie Complex

Rhee, Erik-Jan de Rijk, An van Veen, Ton Windgassen ONTWERP D&DJ communicatie DRUK BDU

€ 14,99

€ 11,24

REDACTIEADRES

€ 19,95

€ 14,96

Hof van Azuur 30

5028 Magnesium Taurate (120 tab)

€ 24,54

€ 18,40

2614 TB Delft

6961 251 Dibencozide & Foliumzuur (60 zuigtab AOV

€ 17,85

€ 13,39

5968 Prostasol (60 tab)

Medpro

€ 95,00

€ 85,50

6676 Vitamine D3 1000 IE (90 softgel)

NOW Foods

€ 10,95

€ 8,21

3654 Prostaat Formule (60 tab)

Best Choice

€ 11,50

€ 8,63

5765 Astaxanthin-eco (120 caps)

Plantina

€ 60,30

€ 45,22

5856 Kolorex Advanced Intestinal Care (30 caps Sanopharm

€ 20,95

€ 18,86

6213 Elke Dag (90 tab)

Vitals

€ 49,95

€ 37,46

4105 Levertraan Forte (60 capsules)

Bonusan

€ 9,00

€ 6,75

6985 Silicea Original (30 caps)

Hubner

€ 9,95

€ 8,46

2999 Eye Q 500 mg (210 caps)

Springfield

€ 36,95

€ 27,71

Redactie van Uitzicht en bestuur van MMV aanvaarden

3402 MorDHA (citroen) (60 softgel)

Minami Nutrition

€ 29,95

€ 22,46

geen verantwoordelijkheid voor de toepassing van de

3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)

Barlean's

€ 21,03

€ 15,77

inhoud van dit blad. Zie voor overname van artikelen

3338 Glucosamine 1200 mg (120 tab)

Lamberts

€ 19,95

€ 14,96

7407 Silymarine extract (60 vcaps)

NOW Foods

€ 14,95

€ 11,21

7732 Mucoperm (60 sachets)

Nutriphyt

€ 42,75

€ 36,34

€ 21,95

€ 16,46

Douglas

ADVERTENTIES J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36 6006 LL Weert T (0495) 53 22 20 Uitzicht ISSN 0169-9938 I www.mmv.nl E [email protected]

en andere informatie onze website www.MMV.nl/ Magazine/OverUitzicht Centraal Bureau MMV, Postbus 508 2400 AM Alphen ad Rijn T (0172) 49 79 44 (werkdagen tussen 9 en 13 uur)

Prijswijzigingen voorbehouden

Vermeld hier uw adresgegevens:

E [email protected]

• Bevordert de stoelgang

Uw naam: (Dhr/Mevr):

Lidmaatschap nr.:

Adres:

Geboortedatum:

Postcode & Woonpl.:

Email:

Telefoonnummer:

(Evt.) Voorschrift van:

• Natuurlijke kruidenextracten

Lid worden? • e-mail naar [email protected] • www.MMV.nl • of: MMV, Postbus 508, 2400 AM Alphen ad Rijn Kosten € 32,50 per jaar.

Natuurlijk ... het is Wapiti! Wapiti Darmfuntie Complex is verkrijgbaar of te bestellen bij: Drogist, Apotheker, Reform- en Gezondheidswinkel. Voor meer informatie: Emonta B.V. Tel. 0512 - 518 085 www.wapitinatuur.nl

Uitzicht

EINDREDACTEUR Rineke Wisman

5199 Gerijpte Japanse Knoflook One A Day 600 Kyolic

7843 Vitamine D3 1000IE & Vitamine K2 (120 c NOW Foods

30

PLV. HOOFDREDACTEUR Jan van Klinken

U ontvangt dan automatisch tien keer per jaar Uitzicht en krijgt tot 25 % korting op voedingssupplementen bij verzendhuis De Roode Roos. MEER INFORMATIE www.MMV.nl/Over MMV

Uitzicht

31

Elke Dag multi’s serie de eerste keus van therapeuten

Elke Dag is misschien wel de beste één-per-dag multi van Nederland. Zoveel mogelijk biologisch actieve vormen van vitaminen in doseringen die ertoe doen. Optimaal opneembare mineralen en slimme aanvullingen zoals Q10, luteïne en zeaxanthine. Naast de tablet is er ook de capsulevorm (2 per dag) die nog makkelijker te slikken is. En er zijn speciale formules voor (aanstaande) moeders, 50-plussers en kinderen. De meest recente toevoeging is de poedervorm (zie kader). Kijk voor meer informatie ook op www.vitals.nl. En u kunt ons altijd bellen voor meer advies op telefoonnummer 075 6476050. V1668 V1675 V2528 V2122 V2139 V2535 V2542 V2665

Elke Dag Elke Dag Elke Dag Capsules Elke Dag Junior Elke Dag Junior Elke Dag Mama Elke Dag Senior Elke Dag Poeder

Nieuw! 30 tabletten 90 tabletten 60 capsules 30 kauwtabletten 90 kauwtabletten 60 tabletten 60 tabletten 250 gram

€ 19,95 € 49,95 € 24,95 € 11,95 € 24,95 € 39,95 € 49,95 € 39,95 Elke Dag Poeder bevat goed opneembare vitaminen en mineralen in optimale doseringen en is uitsluitend op smaak gebracht met appelpoeder van onbespoten appels!