Inventarisatie Goudse muurplanten

Inventarisatie Goudse muurplanten Uit de serie

Natuur in Gouda

8

colofon tekst: Cyclus lay-out: Studio Steenbergen Bno foto’s: A.J.N. van Kleinwee uitgave: Cyclus en gemeente Gouda

2

Inventarisatie Goudse muurplanten

Muurplanten, een belevenis in Gouda In het algemeen hebben muurplanten een grote belevingsen educatieve waarde. Muurplanten dragen bij aan een levendiger aanzien van muren in de stad. Deze zijn veelal gelegen aan de openbare weg en zijn voor iedereen waarneembaar. Veel oude gebouwen danken een deel van hun schoonheid aan de begroeiing met bloeiende planten. Voor de gemeente Gouda was dit reden om elke twee jaar de Goudse gracht-, sluis- en brugmuren te inventariseren en tevens enkele aanbevelingen te doen ten aanzien van het toekomstige beheer binnen de gemeentegrenzen. Om te zien of deze aanbevelingen resultaat hebben gehad, wordt er om het jaar een inventarisatie uitgevoerd. In de tabellen staan de gegevens van jaren achter elkaar weergegeven, zodat u direct kunt zien hoe de desbetreffende locatie er voorstaat. Cyclus nodigt u uit om de verschillende muurplanten te bekijken, in deze editie, maar vooral in het echt.

1

Muurleeuwenbek

Muurplanten Muurplanten komen van nature voor op stenige substraten zoals rotsen, waar ze groeien op een dun bodemlaagje. Om zich te kunnen vestigen op zulke moeilijke plaatsen moeten de wortels houvast kunnen vinden in de dunne bodemlaag of in spleten en gaten in de ondergrond. Hoewel rotsachtige milieutypen in Nederland van oorsprong zeer zeldzaam zijn, hebben verschillende muurplanten zich een plaats veroverd op een typisch aan menselijke aanwezigheid gebonden milieu, namelijk (oude) muren. Bedreigingen

Muurvegetatie bestaande uit kruidachtige

Door het afbreken van oude verweerde muren

planten brengen geen schade toe aan de muren

gaan vestigingsmogelijkheden verloren. Bij res-

waarop zij groeien. Het wortelstelsel van bij-

tauratie van de oude muren worden tegenwoordig

voorbeeld varens blijft beperkt tot voornamelijk

vaak materialen gebruikt die beter tegen verwering

dunne haarwortels.

kunnen, zoals baksteen en cement. Het schoonmaken met herbiciden is funest voor de

In tegenstelling tot kruidachtige planten kunnen

muurvegetatie. Het reinigen met behulp van een

struiken en bomen (met name vlier, es en els)

hogedrukspuit brengt schade toe die de muurve-

met hun dikke wortels muren ontwrichten en

getatie pas na 6 à 7 jaar weer te boven is.

schade toebrengen (en dienen daarom te wor-

Ook onwetendheid over de effecten van begroeiing

den verwijderd).

op muren moet worden gezien als een bedreiging.

2


Beschermende maatregelen

In 1988 is er ooit door de provincie Zuid-Holland

Het beschermen van muurvegetaties hoeft niet

een steekproef genomen om te achterhalen hoe

veel geld te kosten en kan in sommige gevallen,

het stond met de muurvegetaties in Gouda (zie

zoals het achterwege laten van bestrijding met

hieronder).

herbiciden en het afspuiten van de muren met hoge druk, zelfs besparingen opleveren.

In Gouda zijn gracht-, sluis- en brugmuren niet schaars. Ondanks het veelvuldig voorkomen

Indien de planten bij het restaureren uit de

van ogenschijnlijk geschikte groeiplaatsen is

muur moeten worden gehaald kan dit het beste

de plantengroei tamelijk slecht ontwikkeld.

gebeuren met de stenen er om heen. Het is

Waarschijnlijk heeft dit te maken met uitgebrei-

van groot belang om gedurende de tijd tussen

de restauraties in het verleden en een vrij inten-

afbraak en opbouw (veelal enkele weken) een

sief onderhoud van muren. Ook zijn er muren

goede vochtige opslagplaats voor de muurplan-

geheel of gedeeltelijk verdwenen. Zo is een

ten te maken. Plaats de stenen met blad naar

huismuur aan de Peperstraat waar mannetjes-

het noorden en de wortels naar het zuiden. Door

varen, wijfjesvaren, stekelvaren, blaasvaren en

de wortels met klei af te dekken wordt uitdrogen

tongvaren groeiden deels afgebroken, deels van

voorkomen. Bij vorst is de overlevingskans nihil,

vegetatie ontdaan en geverfd.

waardoor extra maatregelen noodzakelijk zijn.

Het is echter verheugend dat de zeldzame tong-

Eveneens is het van belang de opslagplaats

varen zich op één plaats nieuw heeft gevestigd,

buiten bereik van ‘verzamelaars’ te houden.

zodat deze soort voor Gouda nog behouden is

Het bewaren van losse planten is tijdelijk moge-

gebleven. De muurvaren is de enige soort die

lijk in bloempotten. Het inmetselen van planten

nog op diverse plaatsen vrij algemeen voorkomt.

is een uiterst nauwkeurige aangelegenheid,

Aan de Zeugstraat werd het muurleeuwenbekje

waarbij de rol van de metselaar één van de

aangetroffen op een kademuur. Mannetjesvaren,

belangrijkste is voor het welslagen van overplan-

smalle stekelvaren, wijfjesvaren en eikvaren

tingen.

komen in kleine aantallen voor op muren langs verscheidene grachten. Varens bij de Visbank

3

Muurvaren

Inventarisatie augustus 1997 t/m augustus 2015 Voor het begrijpen van de inventarisatie is het volgende van belang. Muurvaren en mannetjesvaren zijn beide algemene soorten en komen nog vrij veel voor. Wijfjesvaren, eikvaren en muurleeuwenbekje zijn minder algemeen. Tongvaren is zeldzaam en kwam in 1988 slechts op twee plekken in Gouda voor. De hiernavolgende lijst geeft een overzicht van de gevonden soorten, het aantal en de vindplaats (aangeduid op straat, t/o huisnummer) en in welke jaren de soorten zijn gevonden of verdwenen. De genoemde cijfers geven het exacte aantal planten weer. Waar een X staat wordt bedoeld meer dan vijf exemplaren van dezelfde soort en een - betekent exemplaren verdwenen. Voor een aantal zeldzame soorten hebben wij het aantal genoemd in plaats van een X te zetten.

4


Object

Willem Vroesenplein bij brug

1

Koorbrug aan beide zijden

2

t/o kerkingang

het Catharina Gasthuis (open tuinencomplex)

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

Muurleeuwenbek Muurvaren

x

3 x

x x

x x

x x

x x

x x

x x

x x

x

Muurvaren Mannetjesvaren Muurleeuwenbek

x 1

x 1 1

x 1 x

x 1 x

x 1 x

x 1 x

x 1 x

x 1 x

x 1 x

x 2 x

3

Muurvaren Mannetjesvaren Muurleeuwenbek Tongvaren

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x 1

x -

x 1

x x 1

4

Mannetjesvaren Muurvaren Muurleeuwenbek Helmbloem

1 x x

1 x x

1 x x

1 x x

1 x x

1 x x

1 -

1 x -

1 x -

1 x

2 1

2 1

x x x 3 1 2

het Catharina Gasthuis (buitenmuur)

Muurvaren Tongvaren

Willem Vroesenplein, aan de kant van het Catharina Gasthuis

Muurvaren Gele helmbloem Tongvaren Stekelvaren Mannetjesvaren

5

Achter de Kerk

Vrouwtjesvaren Tongvaren Mannetjesvaren Muurvaren Muurleeuwenbek Gele helmbloem

x

x

x

x

x x 2

x x 2

x x 2

x x 2

x x 1

5 -

10 4 1 5

1 25 5 x 5 2

1 21 3 x x 3

18 2 x x x

10 2 x x x

15 2 x x x

10 2 x x x

15 2 x x x

2 2 x x x

t/o Stadsgalerie

6

Tongvaren Mannetjesvaren Eikvaren Vrouwtjesvaren

-

x

x

-

2 2

2 2

10 2

10 2 2 1

1 -

1 -

bij sluisdeuren Stadsgalerie

7

Mannetjesvaren Eikvaren

1

1

1

1

1

1

-

-

8

2

1

Hof van Sint-Jan

9

1 2

1 2

-

-

-

-

Zie plattegrond achterin.

Mannetjesvaren Muurvaren

5

Object Westhaven t/o ‘Restaurant Scheeps’

Mannetjesvaren

10 Muurvaren

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

x

x

x

x

x

x

x 1 1

x -

x 4 -

x 6 1 1

x

x

x

x

x

x

x

x

-

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Mannetjesvaren Stekelvaren Eikvaren

t/o huisnummer 11

Muurvaren

t/o huisnummer 15

Muurvaren

t/o huisnummer 17

Mannetjesvaren Muurvaren Muurpeper

x

x

x

x

x x

x x

3 -

x -

x -

x

t/o huisnummer 19

Mannetjesvaren Muurvaren Stekelvaren Muurpeper

1 x

2 x 1

2 x 1

2 x 1

2 x 1

5 x 1

5 x 1 1

6 x 1 2

7 x 1 -

6 x 2

t/o huisnummer 21

Muurpeper Stekelvaren Mannetjesvaren Muurvaren Eikvaren

3

1 5

1 5 x

1 5 x

1 1 7 x

1 1 7 x

1 1 7 x

1 7 x

7 x

4 x 1

t/o huisnummer 24

Muurvaren Muurpeper Mannetjesvaren

2 -

x -

x -

x -

x -

x 1

x -

x -

5 -

x 1 -

t/o huisnummer 25

Muurpeper Muurvaren Mannetjesvaren Wijfjesvaren Stekelvaren

x -

2 x 1 1

1 x 1 1

x 1 1

1 x 1 2

2 x 3 2

1 x 3 2

1 x 3 2 1

x 4 2 1

x 3 1 1

t/o huisnummer 26

Muurvaren Mannetjesvaren Stekelvaren

x -

x 1

x 2

x 1

x -

x -

x 1 5

x 1 2

x 1 -

x 3 1

t/o huisnummer 27

Muurvaren Mannetjesvaren

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x 1

x 3

x 1

x 1

t/o huisnummer 28


x 2 1

x 3 1

x 3 1

x 3 1

x 3 1

x 4 1

x 2 1

x 1 -

x 1 1

x 1

Muurvaren

Wijfjesvaren

Stekelvaren

6

Soort en aantal



Object

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

Mannetjesvaren Muurvaren Muurpeper Wijfjesvaren

x

x 1

x -

1 x -

x 2

x 1

x 1

x 1

x 1

1 x 1

t/o huisnummer 30


x -

x 1

x 1

x -

x -

x -

x -

x -

x -

t/o huisnummer 31

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 32

Muurvaren Muurpeper

3

x

x

x

x 3

x 3

x -

x -

3 -

x -

t/o huisnummer 33


x

1 x

1 x

2 x

2 x

1 x

2 x

1 x

1 x

1 x

t/o huisnummer 34

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 36

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 37

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 38

Muurvaren

3

x

x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 39

Muurvaren

1

-

-

3

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 40

Muurvaren Tongvaren

x

x

-

-

1

2 1

1 -

1 -

1 1

1 -

t/o huisnummer 42


x

x

x

x 1

x 1

1

-

-

-

-

t/o huisnummer 43

Muurleeuwenbek Muurvaren Gele helmbloem

x

1

-

-

1 1

1 1

2 -

2 -

2 4 -

1 1 -

t/o huisnummer 44

Muurvaren

1

1

1

1

-

-

x

t/o huisnummer 45

Muurvaren

t/o huisnummer 46

Muurvaren

t/o huisnummer 47


Westhaven (vervolg) t/o huisnummer 29


2

x

2

3

2

-

-

-

-

1

1

4

-

2

-

-

-

-

-

1

x x

-

2 -

2 -

2 -

2 1

-

3 -

3 -

7

Object

Soort en aantal


Muurvaren

t/o huisnummer 51

Muurvaren

99

t/o huisnummer 52

Muurvaren

1

1

t/o huisnummer 53

Muurvaren Mannetjesvaren Tongvaren Eikvaren

x

t/o huisnummer 54

Tongvaren Mannetjesvaren Muurvaren Eikvaren

t/o huisnummer 55

01

03

05

07

09

11

13

15

1

1

-

2

3

3

1

3

3

5

x

2

1

1

1

1

-

-

1

x

x

x

x

x

2 1

2 5 1

3 1

x 4

2

1 1

2 x

2 x

2 x

2 3

6 3

3 1

1 x 1

1 1 1

Tongvaren Muurvaren Mannetjesvaren

8 x -

8 x -

6 x -

2 x -

2 x -

2 3 -

3 -

3 -

1 3 1

2 -

t/o huisnummer 56

Tongvaren Muurvaren

2 x

2 x

2 x

2 x

2 x

x

x

1 x

1 x

x

t/o huisnummer 57

Muurvaren Tongvaren

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x -

-

t/o huisnummer 58

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

2

2

x

-

t/o huisnummer 61

Muurvaren Stekelvaren

2

2 1

3 -

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x -

t/o huisnummer 62

Muurvaren

2

1

1

-

-

-

-

3

x

2

t/o huisnummer 63

Muurvaren Stekelvaren Eikvaren

x

x

x

x

x

3 1

5 1

5 1

x 1

x 1

t/o huisnummer 64


2 x

1 x

1 x

x

2

2

1 2

1 2

1

4

t/o huisnummer 65


2 x

x

x

x

x

x

x

x

4

t/o huisnummer 69

Muurvaren

2

2

2

2

2

2

3

-

-

x

t/o huisnummer 71

Wijfjesvaren

1

-

-

-

-

1

-

-

-

-

Tongvaren

Eikvaren

97

Steenbreekvaren

Tong- en Mannetjesvaren

8



Object

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

Muurvaren Gele helmbloem

x

x

x

x

x

x

x

x

x 1

x -

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

1 x 6

1 3 3

1 3 11 7

1 3 11 7

2 3 12 10

2 2 12 10

2 2 x 5 2 2 10 10 6 5 20 60 60 60 7 7 7 19 1 35

Tongvaren Muurvaren Gele helmbloem

x x

-

-

1 -

2 4

1 x 4

x 5

x -

x -

in rooster bij huisnummer 70

Muurvaren Tongvaren

1

1

x

x

x

x

x

x

6

t/o huisnummer 69

Muurvaren

1

1

-

-

-

-

-

-

1

t/o huisnummer 63

Muurvaren Tongvaren

x

x

x 1

x 1

x -

-

-

4 2

3 2

t/o huisnummer 62

Muurvaren

1

1

1

-

-

-

1

2

2

t/o huisnummer 61

Muurvaren

x

3

3

3

2

2

-

-

2

4

t/o huisnummer 58

Muurvaren

1

2

2

-

-

-

-

3

2

2

t/o huisnummer 57

Muurvaren

1

2

2

2

1

2

2

5

x

x

t/o huisnummer 55


1

3

2

3

3

3 1

3 -

6 -

x 1

x 1

t/o huisnummer 54

Muurvaren

1

3

3

3

3

3

3

x

x

x

t/o huisnummer 53

Muurvaren Eikvaren

-

x

x

x

x

x

x

x

x 1

x 1

t/o huisnummer 52

Muurvaren

4

2

-

1

1

-

-

-

1

-

t/o huisnummer 51

Muurvaren Muurleeuwenbek

1

x

3

2

-

-

-

-

x 3

x


‘Tolhuis’

11 Muurvaren

Mannetjesvaren, groot exemplaar Muurpeper Mannetjesvaren Gele helmbloem Wijfjesvaren Tongvaren Oosthaven t/o huisnummer 71


-

9

Object

Soort en aantal

Oosthaven (vervolg) t/o huisnummer 49

Muurvaren

t/o huisnummer 40

muur Noodgodsbrug

Eikvaren, groot exemplaar

97

99

01

-

-

-

Eikvaren Mannetjesvaren

t/o huisnummer 38


t/o huisnummer 33

Muurvaren

t/o huisnummer 34


t/o huisnummer 32

Muurvaren

t/o huisnummer 31

Muurvaren

t/o huisnummer 29

05

07

09

11

13

15

x

12 Muurvaren

Hemelsleutel

03

-

-

-

-

-

-

-

1 x 1

1 x 1

1 x -

2 x -

5 x -

-

x -

1

x

3

x

x

x

x

x

x

x

1 4

x

x

x

x

x

x

x

x

3

3

3

3

3

3

3

x

x

x

x

3

3

3

x

x

x

x

x

Eikvaren Muurvaren

1

1

-

1

1

-

2

2

2

2

t/o huisnummer 25

Muurvaren Muurpeper

1

1

1

2

-

1

-

-

-

-

t/o huisnummer 18

Muurvaren

1

5

t/o huisnummer 16

Muurvaren

-

2

-

1

1

-

-

-

1

1

t/o huisnummer 14

Muurpeper Muurvaren

-

2

-

-

-

-

-

-

2

x

t/o huisnummer 13

Muurvaren

x

x

-

x

x

-

-

-

x

1

t/o huisnummer 12

Muurpeper Muurvaren

-

-

-

-

-

2

2

3

3

3

t/o huisnummer 10

Muurvaren

1

1

1

1

-

-

3

2

-

t/o huisnummer 7

Muurvaren

-

3

2

-

-

x

x

x

1

x

13 Tongvaren

1 x

1 x

2 x

2 x

2 x

x

x

x

-

3

Muurpeper

Gele helmbloem

t/o ‘Cosmo’

Muurvaren

Muurleeuwenbek

10



Object Spieringstraat bij de Walebrug/ Jeruzalemstraat

Soort en aantal

14 Muurvaren 15 Mannetjesvaren

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

x -

x 1

x 1

x 1

x 1

x -

x -

x -

1

2 -

1

-

-

-

2

2

1

1 1

1

-

2

-

-

-

1

x 1

3

3 7

5

2

x

x 1

x 1

Eikvaren t/o huisnummer 69

Muurvaren Eikvaren

t/o huisnummer 81

Muurvaren Eikvaren

t/o huisnummer 97

Muurvaren

t/o huisnummer 107


x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 117

Eikvaren

1

-

-

-

2

3

4

5

30 30

t/o huisnummer 127

Eikvaren Tongvaren Mannetjesvaren

1 1 1

4 -

6 -

8 -

20 -

t/o huisnummer 129

Muurvaren

-

-

-

-

-

t/o huisnummer 131

Mannetjesvaren Eikvaren

5

10 5

10 10

4 7 20 30

t/o huisnummer 137

Muurpeper Muurvaren Stinkende gouwe Mannetjesvaren Stekelvaren Tongvaren Eikvaren

1

-

-

-

-

-

-

2 1 1

1 2 -

2 3 -

1 1 1 2

3 7

t/o huisnummer 141 overzijde

Muurvaren Mannetjesvaren Eikvaren

-

1

2

2 1

2 1

2 1

-

2 1

-

1 1

t/o huisnummer 147

Eikvaren Muurvaren Mannetjesvaren Muurleeuwenbek

-

-

-

-

-

-

1

1

-

1

t/o huisnummer 151

Muurleeuwenbek

2

5

x

x

x


11

Object

Soort en aantal

Spieringstraat (vervolg) t/o huisnummer 161

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

Mannetjesvaren Eikvaren Muurvaren Muurleeuwenbek

-

5 1 x

5 1 x

1 1 x

2 x

1 2 x

1 1 2

1 3 x

1 3 x

1 2 x x

Nieuwe Veerstal kademuur langs weg en binnenplaats

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

16

Mallegatsluis weerszijde

17 Muurvaren

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x -

x 1

-

Muurvaren Mannetjesvaren Tongvaren

x 8

x 8

x 8

x 8

x 8

x 8

x 8

x 6

x 5 1

1 5 2

t/o huisnummer 136

Muurvaren Mannetjesvaren Tongvaren Muurleeuwenbek

x 3 2

x 2 3

x 2 3 1

x 2 3 2

x 2 3 2

1 4

x

3 x

x -

x 1 3 x

t/o huisnummer 132

Tongvaren Muurvaren

6 x

6 x

-

2 3

1 x

1 x

1 x

t/o huisnummer 130

Muurleeuwenbek

t/o huisnummer 126

Mannetjesvaren Muurvaren Tongvaren

t/o huisnummer 124

Muurvaren Tongvaren Eikvaren Mannetjesvaren Smalstekelvaren

t/o huisnummer 120


t/o huisnummer 114

Mannetjesvaren Eikvaren Muurvaren

Mannetjesvaren Tongvaren Peperstraat t/o huisnummer 142

12


x 1 1

1

3 x

2 x 1

1

2

-

1

1

2 1 1

x 1 1

x 2 2

5 2 1 1

x

x

x

x

x

1

1

1

4

x 2

1

1

2 1

1

1

8 10

18

1 18

3 1 25 35 x


Object Peperstraat (vervolg) t/o huisnummer 110

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

Mannetjesvaren Muurvaren Eikvaren Gele helmbloem

1 -

3 x

3 x 1

x -

1

11

2 1 x x 20 25 25 35 1 3

t/o huisnummer 108

Mannetjesvaren Eikvaren Muurvaren Gele helmbloem

t/o huisnummer 104

Eikvaren Mannetjesvaren Muurvaren Stekelvaren

t/o huisnummer 102

Eikvaren

t/o huisnummer 98a

Muurvaren Mannetjesvaren Eikvaren Tongvaren

x 4

x -

x -

-

-

4 -

2 1

t/o huisnummer 96

Muurvaren Tongvaren Mannetjesvaren Eikvaren

1 1 1

x 1

x 1

x -

-

2 -

t/o huisnummer 92

Muurvaren Eikvaren Mannetjesvaren

2 -

x -

x -

x -

x 1

t/o huisnummer 90


1

3

x

x

t/o huisnummer 88

Muurleeuwenbek Muurvaren Mannetjesvaren

t/o huisnummer 84

Muurleeuwenbek Mannetjesvaren Muurvaren Stekelvaren Eikvaren


1 3 3

1 2 3

-

1

11

13

15

1

1

1 x

x 1

5 x

1 5 x

1 4 x

1 7 x 2

1

8

2 1

-

1 8 1

2 3

2 1

2 1 3

x 1 5

x -

2 -

2 1 1

2 2

4 4

x

x

x

x

x 2

2 3

x 2 1

1

3 2 1

3 x -

x -

1 x -

1 x -

1 2 -

2 -

6 1 2 1

2 2 2 2

13


t/o huisnummer 72

14

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15


1

1

1

2

2

x

2 1

2 1

x 3 2

x 1 2

2

x

x

x

x

x

x

x

x 3

2 x 2 1

x

x

x

x

-

x

x

3

1 1

x 1 1

3

x

x

-

x

3

x

x

x 1

x

x

-

-

-

-

-

2

3 2

4 -

4 -

2 -

2 -

2 -

1 -

-

-

Eikvaren Muurvaren Mannetjesvaren Stekelvaren

t/o huisnummer 70


t/o huisnummer 68

Muurvaren Eikvaren

t/o huisnummer 66

Muurvaren

t/o huisnummer 64

Muurvaren Stinkende gouwe

t/o huisnummer 62


x

2

x

x

x

x

2 5

2 6

2 8

3 8 3

t/o huisnummer 58

Mannetjesvaren Eikvaren Muurvaren

1

-

-

-

-

-

-

5

12 1

14 2

t/o huisnummer 54

Eikvaren Muurvaren

1

3

3 x

1 x

3 x

9 x

14 x

t/o huisnummer 52

Eikvaren Muurvaren Gele helmbloem

t/o huisnummer 48

Muurvaren

t/o huisnummer 38

Mannetjesvaren Tongvaren Stinkende gouwe Muurvaren

t/o huisnummer 38

Eikvaren

t/o huisnummer 36

Muurvaren Steenbreekvaren


x 29 1 1

x

x

1 49 49 39 1 1 1 x x x

20 50 50 x 3 x

2

6 x 1

x

x

x

x

5

x

15 1 x

22 1 x

15 x

10 x

16 2

16 2

1

1

-

-

1 1

1 1

4 1

3 1

1



t/o huisnummer 30

ingang Komijnsteeg

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

Muurleeuwenbek Stinkende gouwe Muurpeper Gele helmbloem Muurvaren

1 1 3

1 7 3

2 -

2 2 -

2 2 3

2 2 3

2 2 -

1 1 -

1 -

x x

Muurpeper Mannetjesvaren Muurvaren Tongvaren Gele helmbloem

-

x

2

1

3 3

5 x 1

2 x 1

1 x 1

-

3

2

-

-

1 1

1 x

1 1 x

1

2 2

2

1 2

-

Stinkende gouwe 18 Stekelvaren

Muurvaren Gele helmbloem t/o huisnummer 28

Tongvaren Muurvaren Gele helmbloem

t/o huisnummer 26


t/o huisnummer 22

Mannetjesvaren Muurvaren Steenbreekvaren

-

t/o huisnummer 20

Stinkende gouwe Mannetjesvaren Muurvaren Steenbreekvaren Eikvaren

t/o huisnummer 16

Wijfjesvaren Stinkende gouwe Mannetjesvaren Muurvaren Eikvaren Steenbreekvaren

t/o huisnummer 14


Muurvaren Muurpeper Mannetjesvaren Eikvaren

2

2

2

2

2 1

2 -

3 -

x 7

-

1

1

1 2

6 3

3 1

3 1

1 -

2 x -

1

1 1

1

1

13 x

13 x 1

5 x 1

3 x 1

6 1 1

1 9 x 1

1

1

1 1

-

1

2

1 1

1

1 2 1 1

1 2 3 4 -

-

2 2

2 1 8

2 8

x 6 2

x 15 1

x 4 1

x 1

2 1

1 3

15

Object

03

05

07

09

11

13

15

Muurvaren Mannetjesvaren Tongvaren Steenbreekvaren Gele helmbloem Stekelvaren Vrouwtjesvaren

1

x 3 1

x 2 -

x 4 1

x 3 1 1

x 3 2 1

4 3

t/o huisnummer 4

Muurleeuwenbek Mannetjesvaren Steenbreekvaren Eikvaren Wijfjesvaren

1

1 3

1 3 1

1 3 6

1 2 9 1

3 1 2

1 3 1

t/o huisnummer 2a

Muurpeper Mannetjesvaren Muurvaren Steenbreekvaren Eikvaren

4 2 3

4 13 x

4 13 x

13 x

10 x 1

5 x 1 1

5 x 16 1

2 7 x x 20 30 1 2

10 -

t/o huisnummer 2

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

1

1

1

1

1

1

1

-

-

Peperstraat (vervolg) t/o huisnummer 10

Hoge Gouwe t/o Potterspoort

16

Soort en aantal

19 Vrouwtjesvaren

langs vlonder


t/o het Nonnenwater

Muurpeper Mannetjesvaren Muurvaren

t/o huisnummer 155


t/o huisnummer 149

Tongvaren Muurvaren

t/o huisnummer 147

Muurvaren

t/o huisnummer 143

Mannetjesvaren Muurvaren Stekelvaren

t/o huisnummer 139

Muurpeper Mannetjesvaren Muurvaren


97

99

01

5 2 1

4 2 x

x

3

-

-

-

-

1

1

1 x

1 x

x 1 x

-

-

1

1

1 x

x

x

2

2

-

1 x 1

1 x 1

1 x

x

x

3 x

3 x


Object

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

Hoge Gouwe (vervolg) t/o huisnummer 137

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 131

Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

t/o huisnummer 123

Muurvaren

x

x

-

1

3

-

1

2

t/o huisnummer 109


1

1 2

t/o huisnummer 107a

Muurvaren Tongvaren

4

x

x 1

Joostbrug

Mannetjesvaren Muurvaren Tongvaren

1 4

1 x

t/o huisnummer 91

Muurvaren Mannetjesvaren Tongvaren

t/o huisnummer 85

Stekelvaren Muurvaren Mannetjesvaren

t/o huisnummer 79

Mannetjesvaren Muurvaren Steenbreekvaren Eikvaren Vrouwtjesvaren

t/o huisnummer 77


t/o huisnummer 71

Mannetjesvaren Stekelvaren Muurvaren

t/o huisnummer 69

Muurvaren

t/o huisnummer 65

Vrouwtjesvaren Muurvaren Stekelvaren Tongvaren Mannetjesvaren Eikvaren


x

x

2

2

2

2

2

2

2 x 1

-

1 -

x 1

x 2

x 1

x -

x -

x 2

x 2 -

x 2 1

x -

3 2

3 2 1

x -

x -

2 -

x 2

x 2

x 1

x 1

-

-

-

1

-

2 x

2 x

5 x

3 x 1 1 1

2 1

2 1

-

-

-

1

1

1 1

2 1

-

-

1 -

1 1

1 1

2 1 1

2 1 x

3

x x 2

1 1

1 x 1

x -

1 x 1

1 x -

2 1 1

1 2 1

1 x 1 1

1 x 2 2

1 x 2 1 1

17

Object Hoge Gouwe (vervolg) t/o huisnummer 51

Soort en aantal

97

99

Mannetjesvaren Stekelvaren Muurvaren Eikvaren

03

05

07

09

11

13

15

1

1

1

1 1 x

1 1 x

1 2 x 1

1 1 x -

t/o huisnummer 47


1 1

1 -

1 1

1 1

1 x

1 x

6 x

7 x

7 x

7 x 2

t/o huisnummer 45


1

1

1

-

1

1

2

x 2

x 3 1

x 3 1

20 Mannetjesvaren

1

-

1 1

3

1 3

1 3

5 3

x

2 x 1

1 x 1 1

1 1

1 1

1 1

1 3 1

t/o kerk

Muurvaren Stekelvaren Steenbreekvaren

18

01

t/o huisnummer 39


t/o huisnummer 33

Steenbreekvaren Mannetjesvaren

2 4

3 1

t/o huisnummer 31


x 1

x 1

t/o huisnummer 27

Gele helmbloem Mannetjesvaren Muurvaren Wijfjesvaren Eikvaren Zwartsteelvaren

1 1

1 2

1 1 2

1 5 3 1

1 5 3 1

x 2 x 1

2 x 1 1

4 12 20 21 20 25 x x

x x x x

x x x x

x x x x

x x x x

x x x x x

x x x x x

t/o huisnummer 19 (Visbank)

Gele helmbloem Stekelvaren Mannetjesvaren Muurvaren Wijfjesvaren

t/o huisnummer 9

Eikvaren Muurvaren

1 2

1 1

t/o huisnummer 7

Eikvaren

6

8


9 9 x

1 12 12 x

2

1 1


Object Lage Gouwe Hoornbrug

Soort en aantal

21 Muurvaren

Mannetjesvaren t/o huisnummer 12

Muurvaren Steenbreekvaren

t/o huisnummer 16

Muurvaren

t/o huisnummer 20

Muurvaren

t/o huisnummer 28


t/o huisnummer 34

Muurvaren

t/o huisnummer 50 (Visbank)

Stekelvaren Tongvaren Mannetjesvaren Muurvaren Gele helmbloem Steenbreekvaren

t/o huisnummer 60

Muurvaren

t/o huisnummer 74

Steenbreekvaren Mannetjesvaren Muurvaren Eikvaren Stekelvaren Muurvaren

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

x -

x -

x 1

x 1

x -

x -

x -

x -

x -

x -

1

x

x

x 1

x 1

x 1

x 1

x 1 x

x 1

3 x 1

4 1 12 x 3

4 1 12 x 9

4 10 x 15

x 1

3 x x 1

x 1

x x 1

x 1

x x 1

x 1

1 x x 1

x

-

x 1

x -

x

x

x x 1

x x 1 1

1

1

1

2 1

2 1

2 1 1 1 1

2 1 x x

t/o huisnummer 78

Mannetjesvaren

1

1

t/o huisnummer 82


2

x

t/o huisnummer 86

Muurpeper Muurvaren

t/o huisnummer 96


t/o huisnummer 108

Muurvaren

t/o huisnummer 114



x

1

x

-

-

-

-

1

1

2

x

2

2

2

2 1

3 -

3 -

x -

x -

x -

-

x

x

2

-

1

1

x

x

1

1

-

-

1

19

Object Lage Gouwe (vervolg) t/o huisnummer 124

St. Joostbrug

Soort en aantal

97

99

01

03

05

07

09

11

13

15

Muurpeper Muurvaren

x

x

-

-

3

-

1

1

1

x

1 2

1 2

2 1

2 -

2 -

1 -

3 -

-

x 1

2

2

3

3

3

x

x

x

x

1

-

-

-

-

-

22 Muurvaren

Stinkende gouwe t/o huisnummer 140

Muurvaren

t/o huisnummer 142

Muurpeper

t/o huisnummer 154

Muurvaren

1

1

-

-

-

1

5

t/o huisnummer 162

Muurvaren

1

-

2

x

x

x

x

t/o huisnummer 178


x

x

x

x

x

x

x

x

x 2

x 1

rond het Amsterdams Verlaat, restauratie 1990/1991

Muurpeper Muurvaren

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Muurleeuwenbek

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

1 1

1 1

1 3

2 x 1

2 x 1

1 x 2

2 x 2 1

1 x 1 -

1

1

-

-

-

1 x x

2 x 3

2 x 2

2 x 1

1 x 1

23

Zeugstraat t/o huisnummer 58 Turfmarkt t/o huisnummer 144

Tongvaren Muurvaren Muurpeper Steenbreekvaren

t/o huisnummer 142 Wachterbrug brughoofden Jaagpadkant

20


1

Mannetjesvaren 24

Stekelvaren Muurvaren Mannetjesvaren

1 x x


Varens bij de Visbank

Eindconclusies Eindconclusie 1997

Mannetjes- en stekelvaren zijn op een aantal plekken verdwenen. Doordat we elders in de stad van deze twee soorten weer nieuwe groeiplekken aantroffen, blijft hun aantal gelijk. Als nieuwe soort kunnen we de gele helmbloem aan de lijst toevoegen. Gouda, september 1997 Eindconclusie 1999 Een aantal nieuwe groeiplaatsen van verschillende soorten zijn aan de lijst toegevoegd. Het vermelden waard zijn de visbanken aan de Hoge en Lage Gouwe, waar bijna alle Goudse muurplanten in een oogopslag zijn te bewonderen, voor sommige soorten in grote aantallen. Een fraaie groeiplek van de tongvaren vinden wij in de Peperstraat. Gouda, augustus 1999

21

Eindconclusie 2001

Eindconclusie 2007

Soorten en aantallen zijn ten opzichte van de

De steenbreekvaren die in 2005 weer werd

inventarisatie van 1999 globaal gelijk geble-

gevonden heeft zich op een aantal plekken

ven. Een nieuwe groeiplek van de tongvaren is

uitgebreid. Ook de eikvaren is in aantal vooruit

gevonden op de Turfsingel.

gegaan en op verschillende locaties gevonden. In de Peperstraat kunnen de liefhebbers van

Gouda, september 2001

muurplanten alle soorten aanschouwen. In de Peperstraat is een jonge groeiplek gevonden van

Eindconclusie 2003

vele eikvarens. We zijn benieuwd hoe deze de

Het droge voorjaar en de zeer warme zomer

komende jaren zullen ontwikkelen.

hebben op een aantal locaties varens doen verdrogen. Dit wil niet zeggen dat de muurplanten verdwenen zijn, maar dat ze door de droogte en warmte al in rust zijn gegaan. Het geeft wel een ander totaalbeeld per soort omdat de verdroogde exemplaren niet zijn meegeteld. Gouda, augustus 2003 Eindconclusie 2005 Ondanks de natte zomer zijn op een aantal plekken varens verdwenen. Maar er zijn ook weer een aantal nieuwe groeiplekken vastgesteld. Bij deze inventarisatie is op twee locaties de zeer zeldzame steenbreekvaren ontdekt. Deze varen is niet eerder in Gouda waargenomen. Bij de visbanken zijn bijna alle muurplanten te bewonderen en in grote aantallen. In de tabel hebben we geen aantal meer gezet zoals voorheen maar een X meer als vijf. Gouda, september 2005

22



Eindconclusie 2009

binnenstad. Alle soorten zijn in deze straat

Op een aantal plekken zijn groeiplaatsen van

aanwezig ondanks dat er op een aantal plekken

grote exemplaren mannetjesvarens verdwenen.

mannetjesvaren zijn verdwenen.

Mogelijke oorzaak kan zijn het warme voorjaar en hete zomer van dit jaar. Toch zien we in de lijst


van 2009 ook weer nieuwe plekken waar mannetjesvaren voorkomen. De Peperstraat blijft een

Eindconclusie 2013

prachtige plek voor de verschillende muurplan-

Een lange winter gevolgd door een koud voor-

ten. De laatste ontdekte groeiplek van de eikva-

jaar en een zeer warme zomer hebben op een

ren in 2007 heeft zich zelfs uitgebreid. Het zelfde

aantal plekken de muurplanten geen goed

geldt voor de uitbreiding van de steenbreekvaren

gedaan. Dit is terug te vinden in de inventa-

in de Peperstraat tegenover nummer 2a. De

risatie 2013. Er is ook goed nieuws. De jonge

visbank aan de Hoge Gouwe blijft een mooi voor-

eikvarens in de Peperstraat (gevonden in 2007)

beeld van een hangende tuin.

hebben zich ontwikkeld als volgroeide planten. Overigens is het aantal muurplanten in de hele


Peperstraat gestegen.

Eindconclusie 2011


Het warme voorjaar met een regen tekort heeft langs de Goudse grachtmuren er voor gezorgd dat een aantal soorten zoals mannetjesvaren niet of slecht zijn uitgelopen. Later hebben de natte zomermaanden dit niet meer goed kunnen maken. De groenblijvende steenbreek- en eikvaren hebben hier van geprofiteerd en zijn op een aantal plaatsen fors in aantal voor uitgegaan. De Peperstraat blijft het kroonjuweel van de Goudse

Eindconclusie 2015 Een droog voorjaar en een zeer warme zomer hebben verschillende soorten varens langs de vele Goudse kademuren doen verdrogen door te weinig vocht. In de inventarisatie zijn we nog wel zichtbare verdroogde varens tegen gekomen, deze zijn niet mee geteld in de aantallen in deze inventarisatie. De eikvaren heeft op verschillende locaties spectaculaire aantallen en heeft zich ook op nieuwe locatie gevestigd. Een nieuw soort van de Goudse kademuren is de zwartsteelvaren. Gouda, september 2015

23

Plattegrond binnenstad Gouda Op de plattegrond zijn de locaties aangegeven waar zich muurplanten bevinden; er zijn echter meerdere plekken. Heeft u zelf ergens muurplanten ontdekt, laat het ons dan weten. Hieronder de verklaring van de nummers op de plattegrond met de paginanummers waarop dit beschreven staat. Willem Vroesenplein 1 bij de brug 2 koorbrug aan beide zijden 3 t/o kerkingang 4 het Catharina Gasthuis, open tuinencomplex 5 aan de kant van het Catharina Gasthuis Achter de Kerk 6 t/o de Stadsgalerie 7 bij sluisdeuren 8 Stadsgalerie 9 Hof van Sint Jan Westhaven 10 t/o restaurant Scheeps 11 Tolhuis Oosthaven 12 muur Noodgodsbrug 13 t/o Cosmo Spieringstraat 14 bij de Walebrug Jeruzalemstraat 15 t/o Joods monument Nieuwe Veerstal 16 langs kademuur Mallegatsluis 17 weerszijde Peperstraat 18 ingang Komijnsteeg Hoge Gouwe 19 t/o Potterspoort 20 t/o Kerk Lage Gouwe 21 Hoornbrug 22 St. Joostbrug 23 rond Amsterdams Verlaat Wachterbrug 24 brughoofden Jaagpad kant

24

pagina 5 5 5 5 5 5 5 5 5 6 9 10 10 11 11 12 12 15 16 18 19 20 20 20

P

Inventarisatie Goudse muurplanten VOSSENBURCHKADE N.S.

VOETGANG ERS

-

NS

e

Eers

P

te H

.V

GE

L

ts

tr.

Nieuwe Marktpassage

at

t

raa

lst

Du

Ho utm

m Le

an sg

n ve

ht

lhe

rac

Wi

ha

ad

IN

nv en

raat

ts

ek

SS

Co

tra

lm

e

e uw

an

el

ER

rps

ina

Ni

str

N OO IEU ST WE ZI GO JD U E W

e

pl

He

A12 UTRECHT ROTTERDAM DEN HAAG WADDINXVEEN

nt

e ss

n oe

BL EK

Agnietenst

E TT KA

t

Bo

Kor te Vest

Straa

EL

G IN

ge Re

en

H

CRABET

P

SchouwburgPlein

ik

ES T

raat

Lu

EB

PA

Van Goorst

n

ED

RK

Noothoven

Ja

CRABETHSTRAAT

VR

Jan V.D. Heijdenstr.

STATIONSPLEIN

k

La e

Ho

23

ge Go

uw

La

e

t

n

uw

r

os

ne

er

Ra

22

La

am

sb

21 an

k

9

7 6 8 4 5

10

13

t

Ve s

ra

Ra

4

am

Vijverstr

ave n

en hav

BO

sth

m

a Ra rte Ko

st We

at

t

Oo

st

g

ik

14 12

at

dr

newe

aa

traat

str

rings

am

er

n

18

ave

e

. str

Ra

15

en

20

Ke iz

3

Groe

Vi

ar

Koepoort

sth

uw

ism

2 1

Oo

Go

e

ST. JANSKERK

kt

Spie

c ge A Go uw

r

al

V De

g

tra

en

e ht

da

en hav

sH

eT

we

ers

in

a

g

ge

Gr

en

Pep

Vl

n mi

Ho

e ng

n oe

st We

e ltj tr. Aa aks B

Pr

ng

Go

rlo Ve

k en

n No

t wa

La

de

raat

ge

19

Potterspoort

24

Stadhuis

ien

Geuzenst

er

Markt

at

lw

kt

tra

Bo

ar

t

fm

gs

e

r Tu

u Ze

m Re

ug

Naaierstr.

. St

ijn

r sb

aa

E

GE

M

luis allegat S

17

N AL VEERST

11

25

16

Dit boekje is een onderdeel van een reeks van uitgaven over de vele mooie groenplekjes en hun flora en fauna in Gouda. Deze boekjes zijn o.a. te verkrijgen bij het Infocentrum Heempad of bij Cyclus. Cyclus Cyclus is gespecialiseerd op het gebied van het beheer van de openbare ruimte en afvalbeheer. Cyclus werkt in opdracht van overheden en bedrijven aan een schone, hele en veilige leefomgeving. Bezoekadres: Oostbaan 1090, Moordrecht Telefoonnummer: 0182-547500

Dit is een uitgave van: gemeente gouda

Enkele andere uitgaven zijn: > Wandeling op het Goudse Heempad (1) > Wandeling langs groene plekjes in de Goudse binnenstad (2) > Natuurvriendelijk tuinieren (3) > Excursies in de Goudse groengebieden (4) > Natuurwandeling door het Steinse Groen (5) > De huiszwaluw, gierzwaluw en vleermuis in Gouda (6) > Groenwandeling door Bloemendaal (7) > Goudse muurplanten (8) > Groene wal (9) > Ringslang (10) > Inloopmiddag Infocentrum Heempad (11) > Acht wandelingen door ecologische groengebieden in Gouda (12) 082015/W02B

Voor meer informatie: www.cyclusnv.nl

Inventarisatie Goudse muurplanten

Recommend Documents