Inventaris van het archief van de Hoofdintendant van de Landmacht te 's-gravenhage,

Nummer archiefinventaris:

2.13.43

Inventaris van het archief van de Hoofdintendant van de Landmacht te 's-Gravenhage, 1881-1941

Auteur: P. Douglas Nationaal Archief, Den Haag 1982 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.

2.13.43

Hoofdintendant Landmacht

3

I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief......................................................................................7

Aanwijzingen voor de gebruiker................................................................................................8 Openbaarheidsbeperkingen....................................................................................................... 8 Beperkingen aan het gebruik...................................................................................................... 8 Aanvraaginstructie...................................................................................................................... 8 Citeerinstructie............................................................................................................................ 8 Archiefvorming...........................................................................................................................9 Geschiedenis van de archiefvormer............................................................................................ 9 1. Het Dienstvak der Militaire Administratie..........................................................................9 Opleidingen...................................................................................................................... 10 2. Personeels-opbouw.......................................................................................................... 10 De Hoofdintendant.......................................................................................................... 10 De Militaire Administratie................................................................................................ 11 Het Bureel van de Hoofdintendant..................................................................................13 De sectie II van de VIe afdeling van het Ministerie van Defensie (Oorlog)......................13 De staven van de Ie t/m IVe Divisie..................................................................................13 Bij de Centrale Magazijnen............................................................................................... 13 Bij de afdeling Intendance der Etappen- en Verkeersdienst...........................................13 Bij het hoofdkwartier van het Veldleger..........................................................................13 Bij de Vesting Holland...................................................................................................... 13 Bij de Stellingen en Linies................................................................................................. 13 Vertegenwoordigingen namens de Hoofdintendant......................................................14 Kapiteins-intendant als leraar......................................................................................... 14 Detacheringen bij vreemde intendances.........................................................................14 Hoofdintendant Zeemacht.............................................................................................. 15 Reserve officieren bij het Dienstvak der Intendance.......................................................15 3. De verpleging.................................................................................................................... 15 3.1. De Centrale Magazijnen voor Militaire kleding, Uitrusting en Nachtleger................15 Het Centrale Magazijn te Amsterdam.........................................................................16 De Centrale Magazijnen te Delft en Woerden............................................................16 3.3. De Militaire Verpleeg Inrichtingen in de mobilisatie centra......................................17 3.4. De Etappen-en Verkeersdienst..................................................................................17 De Etappen-Intendant................................................................................................ 18 Het Centraal Cantine Bedrijf........................................................................................19 De Militair Pharmaceutische Dienst............................................................................19 3.5. De Militaire Bakkerijen.............................................................................................. 20 Het Commissariaat der Economische en Industrieële Verdedigings Voorbereiding. 20 De functie der Intendance in de Etappen en Verkeersdienst...............................................21 Geschiedenis van het archiefbeheer......................................................................................... 22 De verwerving van het archief.............................................................................................. 22 De verwerving van het archief.............................................................................................. 22 Inhoud en structuur van het archief.........................................................................................24 Verantwoording van de bewerking.......................................................................................... 24 Verwant materiaal....................................................................................................................25 Publicaties................................................................................................................................. 25 Bibliografie der qebruikte bronnen......................................................................................25 Bij de Sectie Militaire Geschiedenis v.d. Landmachtstaf.................................................25 Bij het Centraal Archievendepot van het Ministerie van Defensie..................................25 Inventarissen................................................................................................................... 25

4


2.13.43

Beschrijving van de series en archiefbestanddelen................................................27 A. Organisatie en werkwijze........................................................................................................... 27 I. Intendance..............................................................................................................................................27 a. Oprichting.........................................................................................................................................27 b. Organisatie.......................................................................................................................................27 c. Opleiding...........................................................................................................................................27 d. Personeel..........................................................................................................................................28 e. Buitenlandse intendances...............................................................................................................28 f. Herdenking van wapenfeiten waarbij de Intendance betrokken was............................................28 g. Afwikkeling van het Bureau der Hoofdintendant...........................................................................28 II. Commissies waarbij de Intendance betrokken was............................................................................29

B. Organen der Intendance............................................................................................................. 31

I. Centraal Magazijn voor Militaire Kleding en Uitrusting........................................................................31 a. Algemeen..........................................................................................................................................31 b. Centraal Magazijn te Woerden.........................................................................................................31 II. Depot Administratietroepen.................................................................................................................31 III. Militaire Verpleeginrichtingen (M.V.I.'s)..............................................................................................31 a. Algemeen..........................................................................................................................................31 b. Garnizoenswerkplaatsen resp. herstelbedrijven voor lakense kleding, ledergoed en schoeisel..32 c. Militaire bakkerijen en maalderijen.................................................................................................33

C. Materieel, kleding en voedingsmiddelen.................................................................................. 34

I. Algemeen................................................................................................................................................34 II. Kleding...................................................................................................................................................34 III. Onderscheidingstekenen.....................................................................................................................34 IV. Voedingsmiddelen...............................................................................................................................34

D. De Intendance in de practijk...................................................................................................... 36

I. De afdeling Intendance van de Etappen- en Verkeersdienst...............................................................36 II. Legeroefeningen en manoeuvres.........................................................................................................36 III. Economische- en Industriële verdedigingsvoorbereiding..................................................................37 a. Organisatie........................................................................................................................................37 b. Overeenkomsten..............................................................................................................................37

E. Mobilisatie.................................................................................................................................. 39

I. Voorbereiding.........................................................................................................................................39 II. Uitvoering..............................................................................................................................................39 a. Aanschaffing.....................................................................................................................................39 b. Oplegging.........................................................................................................................................40 c. Uitgifte...............................................................................................................................................41 III. Nabeschouwing....................................................................................................................................41

F. Bezettingsperiode...................................................................................................................... 43 G. Agenda's en registers van ingekomen- en uitgaande stukken, 1876-1917...............................44

Bijlagen....................................................................................................................45 Lijst van personen voorkomende in de inventaris van het archief...............................................45 In de inventaris van het archief genoemde instellingen en instanties.........................................46 K.B. 17-7-1815................................................................................................................................ 49 K.B. 29-6-1828, No. 136................................................................................................................. 50 K.B. 27-2-1830, No 118 c................................................................................................................. 53 K.B. 13-8-1923, no. 67..................................................................................................................... 53 's-Gravenhage, 6 maart 1923..................................................................................................... 53 Wij Wilhelmina, bij de gratie Gods Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau enz, enz, enz:............................................................................................................................. 54 Bijlage A................................................................................................................................ 55 Bijlage B................................................................................................................................ 56 Instructie voor den Hoofdintendant 29-5-1876 No. 72 I en 23-6-1876 no. 34 I............................56 Militaire Administratie No. 72 I................................................................................................. 56

2.13.43


5

Wij WILLEM III, bij de gratie Gods, Koning Der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, GrootHertog van Luxemburg, Enz., Enz., Enz.....................................................................................56 R.N. 1876............................................................................................................................... 57 Militaire Administratie. No. 34 I................................................................................................ 61 Instructie voor den Hoofd-Intendant. (K.B. 29-4-1880 No. 27)....................................................62 Overzicht van de vredesgarnizoenen gelegen in de ambtsgebieden van de toeziende chefs per 11-2-1937........................................................................................................................................ 64 Overzicht van de mobilisatiecentra onder controle van de Toeziend Chefs per 11-2-1937..........65 Overzicht van de garnizoensmagazijnen van kleeding en nachtleger per 1-7-1892.....................66 Overzicht van de garnizoensmagazijnen van kleeding en nachtleger per 11-6-1896...................68 Overzicht van de plaatsen waar in 1939 militaire verplegingsinrichtingen en garnizoenswerkplaatsen zijn gevestigd......................................................................................... 70

2.13.43


7

Beschrijving van het archief

BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF Naam archiefblok: Hoofdintendant Landmacht Periode: 1881-1941 Archiefbloknummer: D27113 Omvang: 1,90 meter; 147 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Hoofdintendant Landmacht te 's-Gravenhage Samenvatting van de inhoud van het archief: Het archief van de Hoofdintendant te 's-Gravenhage (1876-1941) bestaat uit archiefbescheiden rakende de organisatie en werkwijze van de intendance, stukken afkomstig van de verschillende organen der intendance, en stukken m.b.t. materieel -kleding en voedingsmiddelen. Tevens bevat het specifiek archiefmateriaal betreffende operationele zaken, de mobilisatie van het Nederlandse leger en de Duitse bezetting in 1940. Het archief bevat o.a. stukken aangaande opleiding, personeel, buitenlandse betrekkingen en attachés, militaire verpleegkunde, bakkerijen en maalderijen, stukken aangaande kledingvoorschriften, de etappenen verkeersdienst, het levensmiddelenmagazijn, legeroefeningen en manoeuvres, en de Duitse krijgsbuit in Nederland.

8


2.13.43

Aanwijzingen voor de gebruiker

Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen

OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar Beperkingen aan het gebruik

BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Aanvraaginstructie

AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op www.gahetna.nl, en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie

CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Hoofdintendant Landmacht, nummer toegang 2.13.43, inventarisnummer ... VERKORT: NL-HaNA, Hoofdintendant Landmacht, 2.13.43, inv.nr. ...

2.13.43


9

Archiefvorming

Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer

GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER 1. Het Dienstvak der Militaire Administratie.

1. HET DIENSTVAK DER MILITAIRE ADMINISTRATIE. De taak der intendance viel vanaf de aanvang in 2 hoofdtaken uiteen nl.: – de verificatie en controle van de leger-administratie = de militaire administratie. – de verpleging van het leger in de ruimste zin van het woord, de eigenlijke intendance. Voor 1793 werd per korps of regiment een "kwartiermeester" aangewezen die voor alle compagnieën gezamenlijk inkocht. De commandanten van die compagnieën bleven echter geheel verantwoordelijk voor kleding, uitrusting, voeding en betaling. In 1793 werd de verpleegdienst gereorganiseerd: de Raad van State stelde een "Commissaris-Generaal tot het departement der vivres van de Armee" aan die belast werd met de levensmiddelen voorziening. Als belangrijkste verpleeginrichting ontstond toen een veldbakkerij met een capaciteit van 24.000 broden per 24 uur. Bij K.B. d.d. 17-7-1815 werd er een Intendant-Generaal van de administratie van oorlog bij de armee benoemd die de functies in zich verenigde die bij vroegere Koninklijke Besluiten en het "Provisioneel Reglement", gearresteerd bij Besluit van de Souvereine Vorst van 14-2-1814 no. 71, aan hem opgedragen waren. Tevens was er een noordelijke en zuidelijke directie. De Intendanten waren "monster-commissarissen". De monster-commissaris in 1815 was kolonel J.P. Reuter ( 9-71814 - 17-3-1815). Op 1 maart 1818 werd deze inspecteur der le klasse met de rang van generaalmajoor. Bij K.B. Litt. N d.d. 1-2-1819 werd een korps agenten van het departement van Oorlog opgericht dat bij K.B. no. 136 d.d. 29-6-1828 werd omgezet in een korps administrateurs onder de naam van "Militaire Intendance". Bij K.B. no.118 d.d. 27-2-1830 werd de eerder genoemde generaal-majoor J.P. Reuter benoemd tot "Oppertoezichthouder" over de administratie bij het leger, waarbij hij tevens Hoofdintendant was, hij zou aanblijven tot 25-2-1834. Volgens een schrijven van de Directeur van het Krijgsgeschiedkundig Archief van den Generale Staf no. 186 d.d. 16-4-1935 werd het korps bij K.B. no. 84 d.d. 22-1-1838 uitgebreid met 14 intendanten. (Dit K.B. werd bij onderzoek in het Algemeen Rijksarchief niet aangetroffen, het hoogste nummer op die datum is 78). Van 1828 tot 1879 waren de hoofden van de Militaire Administratie niet tevens direct Hoofdintendant. Na verloop van tijd werden ze dit door bevordering. In 1878 werd aan de korpsen de reeds eeuwen bestaande zelfstandigheid m.b.t. de kledingaanschaf ontnomen. Tot aan dat jaar werden nl. de kledinguitrusting en fourage zelfstandig aangeschaft of ter plaatse in aanmaak of herstelling gegeven. De legeruitrusting werd nu een zaak van planning en grondige voorbereiding, gecentraliseerde leiding en coördinatie. Het economisch potentieel, zoals dat zo mooi heette, werd ingeschakeld. Dit hield in dat de mogelijke bijdragen van de landbouw, de handel en nijverheid, de beschikbare aantallen voertuigen, de registratie van geschikte gebouwen voor magazijnruimte en de capaciteit van grote bakkerijen, van fabrieken voor de uitrusting van werkplaatsen werden geinventariseerd.

10


2.13.43

Onafhankelijk van de diverse wijzigingen in de loop der jaren was de afsplitsing van de militaire administratie een zeer belangrijke gebeurtenis. (Per K.B. no. 18 d.d. 31-7-1918 en L.O. (legerorder) no. 278 d.d. 30-8-1918, IIe afd.no. 172). In 1922 werd de compagnie Intendance Troepen opgericht die bestemd was voor de dienst in de magazijnen en verdeelplaatsen. Tot deze compagnie behoren o.a. de slagers, bakkers, kleer-, schoen-, en zadelmakers. De goederen werden onderscheiden in intendancegoederen: kleding, uitrusting en nachtleger en verplegingsgoederen: levensmiddelen en fourage. Opleidingen.

OPLEIDINGEN. In 1875 werd aan de Hogere Krijgsschool gestart met een afdeling intendance studiën. Voor alle officieren van alle Wapenen en het Dienstvak der Militaire Administratie bestond de mogelijkheid een toelatingsexamen af te leggen mits men 5 jaar troependienst had. In 1878 werd deze cursus twee en in 1890 drie jarig. In het 2e studiejaar werden de cursisten voor 8 maanden gedetacheerd aan de Landbouw Hogeschool te Wageningen. De studie hier hield o.a. kennis van vee en veeverpleging, zuivelbereiding, landbouwaardrijkskunde, en -statistieken, landbouwproductenkennis en scheikundig onderzoek van levensmiddelen in. In het 3e studiejaar werden de cursisten voor 3 maanden gedetacheerd aan de Hogere Textielschool te Enschede waar gedoceerd werd in de vakken: spinvezels, spinnerij, weverij, blekerij en appretuur. Na het eindexamen moesten de afgestudeerden 13 maanden rouleren langs de diverse intendance bureaux, waarna de benoeming tot kapitein-intendant bij openkomende vacatures mogelijk werd. Tot 1962 werden doorlopende cursussen gegeven van hogere intendance vorming aan de Intendanceschool. Andere cursussen waren b.v. a) de cursus aan het "Station voor maalderij en bakkerij" te Wageningen, die keuring en kennis inhield van granen, zaden, peulvruchten, meel en broodbereiding, b) de cursus voor vee en vleeskeuring aan het Gemeentelijk Abattoir te Rotterdam. (E.e.a. is te vinden in L.O. no. 88 d.d. 27-3-1929, Min.Besch. IIe afd. B. no. 31). Voor de manschappen bestond de mogelijkheid de School voor Res.Dpl.O.Off. der Administratie te Breda te bezoeken alwaar les werd gegeven in de vakken: compagnies-administratie en fourage, die opleidde voor de bijbehorende functies en tevens voor sergeant-toegevoegd aan de verplegings-officier. In 1930 was de gouverneur van de K.M.A.,tevens commandant van de S.R.O.M.A. (School Res.Officieren Militaire Administratie). 2. Personeels-opbouw.

2. PERSONEELS-OPBOUW. De Hoofdintendant.

DE HOOFDINTENDANT. De Hoofdintendant is hoofd van het Dienstvak in de rang van generaal-majoor. In tijd van vrede onmiddellijk onder de Minister van Oorlog (Defensie) geplaatst was hij bij oorlogstoestand Legerintendant, Chef Intendant bij het Veldleger en direct ondergeschikt aan de Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht. Als standplaats had hij 's-Gravenhage. Zijn taak bestond o.a. uit: a. het inspecteren der administratie bij de korpsen, hospitalen, bakkerijen, magazijnen (tot 1918); b. het adviseren inzake administratieve aangelegenheden (idem);

2.13.43


11

c. het aanleggen van levensmiddelen magazijnen; d. het toezicht op de voorraden aan kleding, uitrusting en kampementsvoorwerpen en velduitrusting voor de troepen, zowel in oorlogs- als in vredestijd; e. het verantwoorden van gelden en goederen bij de korpsen en administratieve inrichtingen bij het leger w.o. de militaire bakkerijen en garnizoensnachtlegers; f. het verzamelen van statistische gegevens, welke uit het oogpunt van militaire verpleging belangrijk waren, zoals de voorraden van de voornaamste levensmiddelen op de voornaamste stapelplaatsen; g. de aanschaf in tijd van oorlog van levensmiddelen, conserven en fourage en de aanmaak van intendance materieel in de meest uitgebreide zin, zoals: kookketels, serviezen, lantaarns en luchtdrijfzakken.

De Militaire Administratie.

DE MILITAIRE ADMINISTRATIE. Volgens art.1 K.B. no. 7 d.d. 8-4-1892 bestond het personeel uit: intendanten, kwartiermeesters, magazijnmeesters en administrateurs voor kleding. Onderstaande lijst geeft een overzicht van de leiding bij de Militaire Administratie. De hoofden van de Militaire Administratie (intendance). 17-1-1814 - 17-3-1815

J.H. Kesman commissaris der monstering (kolonel)

9-7-1814 - 17-3-1815

J.P. Reuter commissaris der monstering (kolonel)

17-3-1815 - 1-3-1818

M. Piepers generaal-majoor, insp. gen. (29-7-1815 intendant-generaal der Administratie)

1-3-1818 - 1-2-1819

J.H. Kesman en J.P. Reuter inspecteur 1e klasse (gen. majoor)

27-2-1830 - 25-2-1834

J.P. Reuter, MWO 4 hoofdintendant (generaal-majoor)

25-2-1834 - 2-4-1834

G.A. van Haeften intendant 2e klasse (lt. kolonel)

2-4-1834 - 16-6-1840

J.W.A. van den Bergh, MWO 4 intendant 1e klasse (kolonel)

16-6-1840 - 28-11-1840

J. Wagenaar intendant 1e klasse (kolonel)

28-11-1840 - 1-1-1850

J. Wagenaar hoofdintendant (generaal-majoor)

1-1-1850 - 21-12-1850

G.A. van Haeften intendant 1e klasse (kolonel)

21-12-1850 - 8-4-1853

J. van Oosterhoudt intendant 1e klasse (kolonel)

8-4-1853 - 19-4-1856

W. Craay intendant le klasse (kolonel)

20-9-1860 - 4-10-1876

H. Hardenberg, MWO 4 hoofdintendant (generaal-majoor)

4-10-1876 - 26-11-1876

J.M. v. d. Star

12


De hoofden van de Militaire Administratie (intendance). kolonel Generale Staf, wnd. hoofdintendant 26-11-1876 - 1-2-1879

J.J.C. de Beer Poortugael intendant 2e klasse wnd. hoofdintendant

1-2-1879 - 19-4-1884

C. Thomas hoofdintendant (kolonel)

19-4-1884 - 29-4-1887

W.F. Meyl hoofd intendant (kolonel) 24-11-1884 generaal-majoor

29-4-1887 - 28-2-1895

P.L.G. Doorman hoofdintendant (kolonel) 17-10-1887 generaal majoor

28-2-1895 - 13-11-1900

E. van Gendt hoofdintendant (kolonel) 29-12-1897 generaal-majoor

13-11-1900 - 1-2-1909

F.A. Thmese hoofdintendant (kolonel) 8-12-1900 generaal-majoor

1-2-1909 - 8-4-1914

J.F. de Meester hoofdintendant (kolonel) 1-2-1911 generaal-majoor

8-4-1914 - 31-7-1918

W.A.H. Doorman hoofdintendant (kolonel) generaal-majoor

31-7-1918 - 1-11-1918

J.C.J. Lentz inspecteur der Militaire Administratie (l.kol.)

1-11-1918 - 15-5-1923

B.H. Goudriaan hoofdintendant (kolonel) 15-11-1919 generaal-majoor

15-5-1923 - 1-5-1929

C.M. de Kanter, geb. 4-5-1869 hoofdintendant 9-5-1925 generaal-majoor e.o. lt. generaal-tit. Inv.nr. 9

1-5-1929 - 1-11-1932

A.M. Vorstman, geb. 15-8-1876 hoofdintendant (kolonel) 1-11-1929 generaal-majoor Inv.nrs. 9, 16, 39, 59, 80, 109 en 110

1-11-1932 - 1-11-1936

L.J. de Wolf hoofdintendant (kolonel) 1-5-1934 generaal-majoor 1-12-1937 met pensioen

1-11-1936 - 1-11-1937

W.J.A. de Wolf hoofdintendant

2.13.43

2.13.43


13

De hoofden van de Militaire Administratie (intendance). generaal-majoor Inv.nr. 11 1-11-1937 - ...

A. Numans, geb. 25-12-1880 hoofdintendant 1-11-1938 generaal-majoor

Het Bureel van de Hoofdintendant.

HET BUREEL VAN DE HOOFDINTENDANT. Het bureel bestond uit de Hoofdintendant, 1 kolonel-, 1 majoor-en 2 kapiteins-intendant en daarnaast nog een toegevoegde intendant met de functie van toeziend chef over de Militaire Verpleeg Inrichting te Amsterdam en belast met het beheer over een reeds in vredestijd voor mobilisatie aan te houden hoofdvoorraad tarwe en haver. De hoofdvoorraad van het leger was opgeslagen in de Oranje Nassaukazerne te Amsterdam, van 1933 tot 1940. De sectie II van de VIe afdeling van het Ministerie van Defensie (Oorlog).

DE SECTIE II VAN DE VIE AFDELING VAN HET MINISTERIE VAN DEFENSIE (OORLOG). 1 kolonel-intendant en 1 kapitein-intendant. De staven van de Ie t/m IVe Divisie.

DE STAVEN VAN DE IE T/M IVE DIVISIE. 1 majoor-intendant, behalve bij de IIIe divisie waar 1 lt.kolonel gedetacheerd was. Aan ieder van de intendanten was 1 kapitein-intendant toegevoegd. Elke divisie-intendant was toeziend chef. Bij de Centrale Magazijnen.

BIJ DE CENTRALE MAGAZIJNEN. 1 directeur in de rang van luitenant-kolonel met daarbij 1 majoor-intendant en 2 kapiteins-intendant. Bij de afdeling Intendance der Etappen- en Verkeersdienst.

BIJ DE AFDELING INTENDANCE DER ETAPPEN- EN VERKEERSDIENST. 2 kapiteins-intendant waarvan 1 leraar was aan de Hogere Krijgsschool. Bij het hoofdkwartier van het Veldleger.

BIJ HET HOOFDKWARTIER VAN HET VELDLEGER. 1 luitenant-kolonel intendant met de functie van Legerintendant met daarbij 1 majoor- of kapitein-intendant en 1 luitenant en 1 (hulp)schrijver. Bij de Vesting Holland.

BIJ DE VESTING HOLLAND. Op het hoofdkwartier en aan het westfront 1 luitenant-kolonel-intendant en aan het Oost- en Zuidfront 1 majoor-intendant. (B.O-U.V. onderdelen maakten deel uit van West- en Zuidfront). Bij de Stellingen en Linies.

BIJ DE STELLINGEN EN LINIES. De Stelling-intendant van Den-Helder, 1 luitenant-kolonel, was ondergeschikt aan de Intendant Zeemacht die weer stond onder de Hoofd-Intendant Zeemacht. Daarnaast was er een Intendant Landmacht bij de sectie II en ondergeschikt aan de Hoofdintendant.

14


2.13.43

De Stelling Amsterdam had ook 1 luitenant-kolonel-intendant; in 1905 was dat lt.kolonel C.M.A. Douglas. Bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie was een majoor-intendant gedetacheerd. Onder het Commando Zeeland viel de Stelling van de Monden der Maas en het Haringvliet waar ook 1 luitenant-kolonel geplaatst was. Vertegenwoordigingen namens de Hoofdintendant.

VERTEGENWOORDIGINGEN NAMENS DE HOOFDINTENDANT. De Commissie Economische Verdedigings Voorbereiding stond in 1937 onder voorzitterschap van lt.kolonel-intendant J.B.de Jongh, toegevoegd waren 2 kapiteins-intendant waarvan 1 als secretaris optrad. Kapitein-Intendant L.E.W.van Albada was secretaris van de "Staatscommissie tot voorlichting van de Minister van Oorlog i.z. de verpleging van de bevolking der Stelling Amsterdam" (1909) De "Commissie Aanschaffing van Levensmiddelen" (C.A.L) was samengesteld uit een hoofdofficierintendant als voorzitter, 2 kapiteins-intendant en een officier van de Koninklijke Marine. De commissie werd jaarlijks benoemd. De voorzitters van de commissie, meestal de Legerintendanten, in de periode 1921-1930 waren: 1921-1922 luitenant-kolonel-intendant A.M.Vorstman 1923 luitenant-kolonel-intendant J.H.BuschGeertsema 1924-1925 luitenant-kolonel-intendant W.J.van der Hurk 1926 majoor-intendant J. Zittersteyn 1929 majoor-intendant H.M.M.Buffort 1930 luitenant-kolonel-intendant A.Numans De commissie besteedde de aankoop aan van duurzame levensmiddelen zoals peulvruchten, rijst, gort, kaas,koffie, thee, suiker, zout, rundvet etc. Deze levensmiddelen werden tevens aangekocht voor andere rijksinstellingen, zoals: gevangenissen, tuchtscholen en rijkskrankzinnigengestichten. Door de garnizoenscommandanten werden aardappelen, rundvlees, spek en brood volgens voor die regelingen gesloten contracten tot levering bij mobilisatie aangeschaft. Al het overige door verplegingsofficieren zijnde officieren van het Dienstvak der Militaire Administratie. De legerintendant had de zorg voor de conserven. IN 1928 kwam er een fusie tot stand tussen de departementen van Oorlog en Marine waarna de beide intendances nauwer gingen samenwerken. N.B. Zie ook de Vlootcommissie. Kapiteins-intendant als leraar.

KAPITEINS-INTENDANT ALS LERAAR. De kapitein-intendant, verbonden aan de afdeling Intendance van de Etappen en Verkeersdienst, was leraar aan de Hogere Krijgsschool, de andere was verbonden als leraar aan de K.M.A. Beiden waren toegevoegd aan de IIIe Divisie, waarbij de K.M.A. leraar tevens toeziend chef was (K.B.no.40 d.d. 9-11-1898). Detacheringen bij vreemde intendances.

DETACHERINGEN BIJ VREEMDE INTENDANCES. Om te ervaren hoe de intendance werkzaam was bij buitenlandse legers werden intendanten daar regelmatig gedetacheerd. Zo bleek uit de stukken, dat intendanten gedetacheerd werden in België (majoor-intendant de Kanter), in Zwitserland (majoor-intendant L.E.W.van Albada, 1910), in Frankrijk (J.A.Zittersteyn, 1919-1920) en Duitsland (majoor-intendant N.T.Carstens, 1930).

2.13.43


15

Hoofdintendant Zeemacht.

HOOFDINTENDANT ZEEMACHT. Bij het Departement van Defensie was een Hoofd-Intendant Zeemacht werkzaam, een officier van administratie der le klasse, met als taak: het opleveren van levensmiddelen zoals margarine, reuzel en rundvet die niet bestemd waren voor de Centrale Magazijnen voor kleding en levensmiddelen der Kon. Marine te Amsterdam. Reserve officieren bij het Dienstvak der Intendance.

RESERVE OFFICIEREN BIJ HET DIENSTVAK DER INTENDANCE. Er waren 2 soorten reserve-officieren werkzaam nl.: a. reserve-intendanten en b. reserve-officieren voor speciale diensten. De reserve-intendanten werden verkregen uit de gepensioneerde intendanten. De tweede groep uit de reserve-officieren van verschillende wapens en de Militaire Administratie, die door hun functie in de maatschappij over bijzondere kennis of bekwaamheid beschikten. 1 3. De verpleging.

3. DE VERPLEGING. Tussen 22-12-1922 en 17-8-1925 kwam een nieuw Voorschrift Militaire Verpleeg Inrichtingen gereed. Uit dit voorschrift blijkt, dat de zorg (verantwoording) voor de verpleging nog steeds berustte bij de troepencommandanten die hiervoor over personeel beneden de rang van officier beschikten. De verpleging omvatte o.a.: a. de verkrijging van het intendance materieel in ruime zin; b. het vervoer en de aanvoer van de intendance goederen, zoals: kleding, uitrusting, nachtleger, voedingsmiddelen voor mens en dier, naar de troep; c. de verstrekking van de goederen aan de troepen; d. de watervoorziening te velde en het maken van afspraken met directeuren van waterleidingbedrijven en brouwerijen; e. de bereiding en verstrekking van maaltijden aan de troepen. Aan de Hoofdintendant stonden verschillende uitvoeringsorganen ten dienste zoals: – – – – –

de Centrale Magazijnen voor Militaire kleding, Uitrusting en Nachtleger; (3.1.) de Militaire Verpleeg Inrichtingen; (3.2.) de Militaire Verpleeg Inrichtingen in de mobilisatie centra; (3.3.) de Etappen- en Verkeersdienst; (3.4.) de Militaire Bakkerijen. (3.5.)

3.1. De Centrale Magazijnen voor Militaire kleding, Uitrusting en Nachtleger.

3.1. DE CENTRALE MAGAZIJNEN VOOR MILITAIRE KLEDING, UITRUSTING EN NACHTLEGER. De Centrale Magazijnen te Amsterdam, Delft en Woerden waren alle gelegen binnen de Vesting Holland. N.B. het Centraal Magazijn te Delft werd bij K.B. no. 30 d.d. 4-1-1924 opgeheven. De Directeur Centrale Magazijnen (D.C.M.) stond direct onder de hoofdintendant, terwijl het beheer over elk der magazijnen werd gevoerd door een officier van de Militaire Administratie. N.B. In 1926 was luitenant-kolonel A.M.Vorstman directeur, van 1929-1932 zou deze hoofdintendant worden en daarna belast zijn met het voorzitterschap van de Comm. Econ. Verd.Voorb. De taak van de directie bestond uit: a. het in werking stellen van de voor mobilisatie met fabrikanten aangegane afspraken en bereidverklaringen voor de levering van laken, rijgschoenen , sokken en zakjes voor de 1

In 1939 werd de res.maj.v.spec.diensten van Amersfoort benoemd tot intendant bij de Luchtverdediging.

16


2.13.43

Etappen-dienst; b. het bespoedigen van de aflevering der lopende contracten; c. het plaatsen van bestellingen voor de levering van alle benodigde grondstoffen en gerede producten; d. de aankoop en vordering door officieren en res.officieren van de intendance-voorraden in de bedreigde gebieden; e. de uitbreiding van het snij- en confectiebedrijf; f. de uitbreiding van het keuringsapparaat. Het Centrale Magazijn te Amsterdam.

HET CENTRALE MAGAZIJN TE AMSTERDAM. Dit Centrale Magazijn was het voornaamste en bevatte de hoofdvoorraad van het leger aan nieuwe kleding. Het had de volgende taken: a. de proefneming met nieuwe kleding, veldjassen, regenkleding, uniformen en schoeisel; de aanschaf van die artikelen en van tentmateriaal; b. het verzenden van kleding, ledergoed en uitrusting aan de magazijnen en depôts en mobilisatie-centra; c. de aanname van personeel en het huren van gebouwen; d. de voorbereiding van de ontvangst van voorraden uit opgeheven militaire magazijnen en nachtlegers; e. de huur van auto's e.a. motormaterieel; f. de oplegging van goedgekeurde goederen; g. de verzending van goederen aan de Etappen-intendant. Het Centrale Magazijn had de beschikking over de volgende gebouwen: Sarphatistraat 100; Conradstraat 11 (4 gebouwen en 3 loodsen); Loods Blauwhoedenveem en Levantkade; het Generaal Entrepôt; het Arsenaal; het magazijn aan de Nieuwe Meer en het oude R.A.I.-gebouw. In het Centraal Magazijn te Amsterdam was de keuringscommissie gehuisvest. Aan het hoofd stond een majoor-of kapitein-intendant. Leden van deze commissie waren verder 3 gespecialiseerde burgerdeskundigen. De Directeur Centraal Magazijn, bijgestaan door de commissie, hield de nodige aanbestedingen om te voorzien in de behoefte aan kleding, uitrusting, nachtleger goederen, tentmateriaal, velduitrustingsstukken en grondstoffen. Voorbeeld van zo'n aanbesteding is het volgende: "Openbare aanbesteding door de commanderende officier van het detachement Infanterie te Vlagtwedde . De levering van ca. 50 paar hoge vetlaarzen t.b.v. het detachement" gedrukt door de snelpersdrukkerij E.Verwer & Co. te Winschoten. (bron: F.A.D.) De Centrale Magazijnen te Delft en Woerden.

DE CENTRALE MAGAZIJNEN TE DELFT EN WOERDEN. Stukken betreffende het Centrale Magazijn te Delft werden niet aangetroffen. Het Centrale Magazijn te Woerden, opgericht 1873, had tot taak: a. de uitgifte van opgelegde mobiele voorraden; b. het reinigen en herstellen van gebruikte en defecte kleding en materieel, zoals tenten; c. de uitbreiding van de herstel-en reinigingscapaciteit. Op 30-11-1939 had het magazijn een voorraad van 110.000 gesneden kledingstukken; 16 snijmachines in vol bedrijf; 14 voor lakenseen 2 voor werkkleding en overalls. Op 28-8-1939 was de landmacht op oorlogssterkte gebracht: 300.000 man en 30.000 paarden.

2.13.43


17

In Woerden was een complex van bedrijven gevestigd: kleermakerij, tentenmakerij, smederij en wasserij alwaar gedragen kleding weer bruikbaar werd gemaakt. Bij een stellingenoorlog voldeed het systeem van een hoofdmagazijn (Amsterdam) en een of meer hulpmagazijnen (Woerden e.a.) zeer goed. In het geval van een bewegingsoorlog maakte men gebruik van tijdelijke aanvullingsplaatsen. Tot het verplegend- of intendance personeel behoorden zoals eerder gezegd de intendanten bij het hoofdkwartier,het leger, de divisie, de stelling, de etappenen de compagniescommandanten. In 1940 waren de magazijnen te onderscheiden in: a. Mil. Magazijnen voor Kleding te: Alkmaar, Amersfoort, Apeldoorn, 's-Gravenhage en 'sHertogenbosch; b. Mil. Magazijnen voor Kleding en Nachtleger te Utrecht; c. Mil. Magazijnen voor Kleding, Levensmiddelen en Nachtleger te Amsterdam; d. Mil. Magazijnen voor Levensmiddelen en Nachtleger te: e. Alkmaar, Amersfoort, Apeldoorn en 's-Gravenhage; f. Mil. Magazijnen voor Levensmiddelen en Mil. Bakkerij te Utrecht. 3.3. De Militaire Verpleeg Inrichtingen in de mobilisatie centra.

3.3. DE MILITAIRE VERPLEEG INRICHTINGEN IN DE MOBILISATIE CENTRA. De Militaire Verpleeg Inrichtingen waren gevestigd in de garnizoenswerkplaatsen en herstelwerkplaatsen in de diverse steden. De inrichtingen waren te onderscheiden in: a. herstelwerkplaatsen voor lakensche kleding en ledergoed of kleermakerij; b. herstelwerkplaatsen voor schoeisel of schoenmakerij; c. herstelwerkplaatsen voor-ledergoed of zadelmakerij; d. herstelwerkplaatsen voor uitrusting of smederij. Jaarlijks werden dienstplichtigen bestemd voor de opleiding tot kleer-, zadel-, en schoenmaker. In 1940 waren er Militaire Verpleeg Inrichtingen gevestigd te Dordrecht, Gorinchem, Gouda, Haarlem, Den Helder, Hoorn en Leiden. Te Leiden was de Centrale Ledergoed Herstelwerkplaats gevestigd, waarvan het beheer aan een infanterie officier was opgedragen, overigens stond ook deze werkplaats onder bevel van de Directeur Centrale Magazijnen. De garnizoenswerkplaats voor schoenmakers was gevestigd in het vm. Pesthuis (Psychopaten asyl) alwaar later het legermuseum zou komen. De Militaire Verpleeg Inrichtingen waren gevestigd in het gebouw aan de Doelen en Groenhazengracht, het gebouw aan de Smidssteeg en in de Artilleriekazerne. Last but not least werd ook de Wittepoortkazerne als magazijn gebruikt waar ook het Archief Koninklijke Landmacht, de voorloper van het Centraal Archievendepôt, gehuisvest was. 3.4. De Etappen-en Verkeersdienst.

3.4. DE ETAPPEN-EN VERKEERSDIENST. In 1918 werd de dienst zelfstandig en stond de afdeling Intendance met de Etappen-Intendant, als le afdeling, direct onder de directeur van de dienst. De directeur van de Etappenen Verkeersdienst stond onder rechtstreeks bevel van de Opperbevelhebber Land- en Zeemacht. Bij mobilisatie werd de afdeling te Rotterdam geplaatst. De afdeling zorgde voor een voorraad die in de behoefte voorzag van 120.000 man en 24.000 paarden, voor de eerste 20 dagen. Belast met de aan- en afvoer van verplegings- en intendance materieel per trein, auto, schip. Hiertoe waren in Rotterdam de volgende bedrijven gevestigd:

18


2.13.43

a. etappen slachterij in het gemeentelijk slachthuis met etappen koelinrichting; b. etappen magazijn voor levensmiddelen in het pand St. Job van de N.V.BlauwhoedenveemVriesseveem; c. 8 etappen bakkerijen + 1 etappen meelfabriek; d. etappen maal-, silo- en fouragebedrijf; e. etappen hooi-, haver- en kleding magazijnen gevestigd in de gemeenteloodsen aan de IJsselhaven; f. etappen kledingmagazijn voor res.kleding en res.schoeisel; g. etappen desinfectie inrichting; h. etappen pakmiddelen magazijn; i. centraal cantine bedrijf met cantinewaren magazijn; j. etappen gistbedrijf (gistvoorziening voor de et.bakkerijen); k. militair pharmaceutische dienst. De 2e afdeling was de afdeling artillerie, belast met de aanvoer van munitie. De 3e afdeling was de afdeling genie belast met geniematerieel. De 4e afdeling was de afdeling geneeskundige dienst belast met de zorg voor zieken en gewonden. De 5e afdeling was de afdeling veterinaire dienst belast met de zorg voor zieke en gewonde paarden en de keuring van levend en geslacht vee. Naast deze 5 afdelingen kende de Etappen-en Verkeersdienst nog een aantal secties waarvan de voornaamste waren: • sectie 1: algemene zaken : de afvoer van krijgsgevangenen en burgers; • sectie 2: verbindingsdienst: de aan/afvoer van verbindingsmiddelen. • sectie 3: spoorwegdienst met 20 wagons, belast met mil.vervoer per trein; • sectie 4: motordienst belast met de aanvulling van motorpersoneel, materieel; • sectie 5: vaartuigendienst belast met het militair vervoer te water; • sectie 6: bruggen en veren; • sectie 7: wegen, belast met de aanleg en onderhoud van wegen; • sectie 8: veldpostdienst; • sectie 12: pharmaceutische dienst, o.a. belast met de bestrijding van gassen. Directeuren van de Etappen- en Verkeersdienst waren o.a. in 1932: luitenant-kolonel P.W. Best en in 1935 de majoor der Generale Staf: N.T.Carstens. De taak van de Etappen-en Verkeersdienst bestond uit: de aan- en afvoer van levensmiddelen en intendancegoederen van de stations, depôts, magazijnen en stapelplaatsen in het hart des lands naar de eindstations d.m.v. schip of trein. De zorg voor de afvoer naar de aanvullingsplaatsen voor de troepen berustte bij de commandant Veldleger. Van de aanvullingsplaatsen werden de goederen per proviand- en haverauto's naar de keukenvoertuigen gebracht. De keukenvoertuigen werden per 11-10-1939 vervangen door fornuizen. De Etappen-Intendant.

DE ETAPPEN-INTENDANT. Direct onder de directeur van de Etappen-en Verkeersdienst (in 1940 kolonel der Generale Staf, H.H.Thoden van Velzen) stond de Etappen-Intendant. In de jaren 30 was dat majoor-intendant H.J. de Jongh, die tegelijkertijd leraar was aan de Hogere Krijgsschool. Ingeval van oefeningen of oorlog werd de Etappen-Intendant aangewezen. In vredestijd nam de Legerintendant de functie

2.13.43


19

waar. Bij deze kwamen alle aanvragen binnen voor de goederen en levensmiddelen van de troepencommandanten der onderdelen, korpsen en compagnieën via de divisie-commandant. De taak van de Etappen-Intendant bestond uit: a. b. c. d.

de aankoop of vordering van vee en het slachten daarvan; de vermaling van tarwe tot meel en het maken van brood; het dagelijks versturen van een rantsoen brood, vlees en haver per trein naar het veldleger; het samenstellen van de verplegingsspoortreinen, totaal 60 wagons, die op de 4e, 5e en 6e mobilisatiedag moesten vertrekken naar de eindstations; e. de opslag van de etappen rantsoenen in de verplegings-magazijnen; f. de samenstelling en het op tijd aanwezig doen zijn van de detachementen op de eindstations; g. de afvoer via de aanvullingsplaatsen van de te repareren kleding en motormaterieel; h. de aan- en afvoer van resp. personeel en manschappen, gewonden en krijgsgevangenen; i. de aan- en afvoer van munitie, banden, olie en smeermiddelen; j. de aanleg van nieuwe wegen; k. de aanschaf en het onderhoud van het verbindingsmaterieel bij mobilisatie. Het personeel dat de Etappen-Intendant ter beschikking stond bestond uit: 1. Een detachement administratie, sinds 1-9-1922 intendancetroepen, zijnde alle manschappen beneden de rang van officier zoals bakkers, slagers, kleer-, schoenen zadelmakers. De commandant van deze troepen was gevestigd in de vm. Psychopaten inrichting. (L.O.s no. 345 d.d. 1-8-1922, IIe afd. no. 97 en no.123 d.d. 22-3-1939, Min.Besch. Ie afd. no. 150). Het detachement bestond uit 2 compagnieën; 2. een detachement voor de eindstations; 3. een detachement vaartuigendienst; 4. een bataljon spoorwegtroepen; 5. een depot motordienst. De Etappen-Intendant was gevestigd in een door de directeur Etappen- en Verkeersdienst aan te wijzen standplaats, meestal daar waar zich de voornaamste magazijnen bevonden, ergo te Rotterdam waar zich ook de Etappen-commandant en Etappeninspectie bevonden. N.B. De inspectie was sinds 1914 te Rotterdam gevestigd (schr.O.L.& Z. no. 12083 Geh.Afd. G.S. 8631-DHg 29-8-1914). Het Centraal Cantine Bedrijf.

HET CENTRAAL CANTINE BEDRIJF. Het bedrijf was in beheer en onder de zorg van de afdeling intendance der Etappen-directie. Het had vele filialen. De commissie van toezicht was samengesteld uit de Etappen-Intendant e.a., in overleg met de legerintendant door de Directeur te benoemen personen.Het transport van de cantinewaren vond plaats per verpleegtrein naar de eindstations etc. De Militair Pharmaceutische Dienst.

DE MILITAIR PHARMACEUTISCHE DIENST. In 1938 werd begonnen aan de op- en uitbouw van de dienst, met name Van de chemische strijdmiddelen. Er werden 3 apotheken gevestigd bij de afdeling intendance der Etappen-directie. De militaire apothekers waren ook inzetbaar bij de desinfectie van gebouwen, kleding en materieel, de bescherming van levensmmiddelen e.d. tegen chemische strijdmiddelen. Voor de samenstelling van een handleiding werd de kapitein-intendant A.M. Hylkema, toeziend chef te Amsterdam, aangewezen samen met enige anderen. Onderzoeken werden ingesteld naar de conservering van zandzakken en naar de voorziening hierin.

20


2.13.43

3.5. De Militaire Bakkerijen.

3.5. DE MILITAIRE BAKKERIJEN. In 1887 was de majoor-intendant der 1e militaire afdeling toeziend chef te 's-Gravenhage. In 1940 waren er militaire bakkerijen te Amsterdam en 's-Gravenhage, waarvan die te 'sGravenhage bij het begin van de mobilisatie wegens defecte ketels niet werkte. Deze bakkerij ontving de tarwe en de bloem uit de hoofdvoorraad. De Hoofdintendant schafte de haver, tarwe en tarwebloem aan. De bakkerij zond het ongebuilde meel aan de andere bakkerijen die de tarwe vermaalden en het gebakken brood verstrekten aan de garnizoenen. De overige troepen ontvingen hun brood van particuliere aannemers. Uit 1919 bleef een recept voor munitiebrood bewaard dat als volgt luidt: "Samenstelling munitiebrood: Het brood wordt gebakken van ongebuild meel afkomstig van witte en rode tarwe, gemengd in zodanige verhouding dat het mengsel voor 3/4 uit meel van witte en voor 1/4 uit meel van rode tarwe bestaat. De zemel moet kort vermalen zijn evenals bij het meel dat voor zogenaamd kropbrood wordt gebruikt. De verdere bestanddelen die tot het bereiden van het brood worden gebruikt zijn: zout, gist, water en boekweitmeel voor het opmaken". Het Commissariaat der Economische en Industrieële Verdedigings Voorbereiding.

HET COMMISSARIAAT DER ECONOMISCHE EN INDUSTRIEËLE VERDEDIGINGS VOORBEREIDING. Van november 1932 tot november 1935 was de oud-Hoofdintendant, generaal-majoor A.M. Vorstman belast met het commissariaat waarna zijn taak door anderen werd overgenomen. Zoals eerder opgemerkt werd de legeruitrusting een zaak van planning en grondige voorbereiding, gecentraliseerde leiding en coördinatie. Het economisch potentieel werd ingeschakeld. Er kwamen een (ontwerp-) wet en nieuwe uitvoeringsregelen. De vredesorganisatie der Intendance werd uitgebreid met 4 officieren, terwijl namens de Generale Staf en de intendanceliaison officieren aan het commissariaat waren verbonden. Voor de Intendance was dit kapitein-intendant K.D.Scheffer. In 1937 was lt.kolonel-intendant J.B. de Jongh voorzitter. De taak van het commissariaat bestond uit: a. b. c. d. e. f. g.

de registratie van werklieden via de bevolkings boekhouding (burg.stand); het bijeenbrengen en beheer van de hoofdvoorraad; de organisatie van de Centrale Magazijnen; het weer bruikbaar maken van gebruikt materiaal; het vorderen van goederen; het maken van afspraken en overeenkomsten met fabrikanten; het aantrekken van werkkrachten voor de Centrale Herstelwerkplaatsen te Leiden en Rotterdam. Een nauwe samenwerking met de Directeur Centrale Magazijnen vloeide voort uit de punten c,d, e en f; met de Hoofdintendant gezien b en met de Etappen-Intendant gezien punt a en g.

2.13.43


21

De functie der Intendance in de Etappen en Verkeersdienst

DE FUNCTIE DER INTENDANCE IN DE ETAPPEN EN VERKEERSDIENST

Handboek voor den Res.Officier bij mobilisatie werkz. bij de Intendance of Legerverpleging, 6 april 1938.

22


2.13.43

Geschiedenis van het archiefbeheer

GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Omdat het bureel van de Hoofdintendant steeds in s-Gravenhage gevestigd is geweest mag worden aangenomen dat ook het archief de residentie wel niet zal hebben verlaten. Uit het autoriteiten kaartsysteem van het Ministerie van Defensie is gebleken, dat het bureel op 10-8-1928 naar Koningskade 24 verhuisde. De eerste maal dat het archief genoemd wordt is in 1940 bij de aanvang van de Duitse bezetting wanneer "de Beauftragte des Chefs der Heeresarchive beim Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden" alle stukken en archieven van de Nederlandsche Weermacht naar het Weermachtsarchief dirigeert. Dit archief werd eerst in de vm. sigarenfabriek van Hillen aan de Crommelinlaan te Delft en later in de vm. H.B.S. aan het Bleyenburg 38 te 's-Gravenhage gehuisvest. De directeur van het Weermachtsarchief, de luitenant-kolonel op n.a. G. Fabius had zijn bureel aan het de Eerensplein 2, kamer no. 40, 3e etage. Het bureel van de Hoofdintendant, aan het Sweelinckplein 2, kon de archieven die het op dat moment bezat behouden mits er een uitleenbon werd afgegeven. Aan de hand van de minute van deze bon -d.d. 8-1-1941- kan worden vastgesteld dat deze archieven het tijdvak 1930-1940 besloegen en bestonden uit de geheime en niet-geheime archieven van de Hoofdintendant en het archief van de vm. "Commissie Aanschaffing van Levensmiddelen" (C.A.L). (Inv.no. 122) In 1951 werden de archieven van het adres Bleyenburg te 's-Gravenhage overgebracht naar de Wittepoortkazerne te Leiden. Uit het dossier "Overdrachtsbewijzen van afgevoerde archiefdelen" blijkt, dat de directeur van de Krijgsgeschiedkundige afdeling van de Generale Staf, O.J. Siersema, op 3 maart 1956 18 registers van de Hoofdintendant (1897-1913) en 81 registers van de Directeur Centrale Magazijnen aan de Algemene Rijksarchivaris overdroeg. Hiervan was het algemeen archief gedeelte niet geïnventariseerd, terwijl het geheim archief, na selectie, beschreven werd in inventaris no. 16 (P.V. 103 A/1956 en P.V. 602 A/ 1956. Totaal ± 4 m. Dit archief werd toen overgebracht naar het hulpdepôt van het Algemeen Rijksarchief te Schaarsbergen. In de ca. 4 str.meter was ook nog ca. 1,5 str.meter archief van de Hoofdintendant en directeur Centrale Magazijnen begrepen. De genoemde 18 registers werden later overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage en zijn nu als de no's 123 t/m 140 in de inventaris opgenomen. Daarbij kwamen dan nog 3 registers van ingekomen stukken en 3 registers van uitgaande stukken, inv. no's 141 t/m 146. Bij de opheffing van het archief der Kon.Landmacht te Leiden, juni 1961, werd het archief van de Hoofdintendant, dat achtergebleven was, onder leiding van de kapitein van de Klu Staleman geselecteerd en van 51 str.meter teruggebracht tot 4.05 str. meter. Dit restant werd tussen 29 oktober en 19 november 1962 overgebracht naar het per 1-6-1961 opgerichte Centraal Archievendepôt van het Ministerie van Defensie aan de Breedstraat 108 te 's-Gravenhage. Het was blijkbaar nog onvoldoende uitgedund want in juni 1975 werd het archief-restant opnieuw geselecteerd en ditmaal teruggebracht tot 0,8 str.meter. Bij de inventarisatie nog eens 5 cm. (over de jaren 1918-1940) zodat er nu slechts 0,75 str.meter over is van de oorspronkelijke 51 str. meter of wel 1,5%. De verwerving van het archief

DE VERWERVING VAN HET ARCHIEF Overbrenging van een overheidsarchief De verwerving van het archief

DE VERWERVING VAN HET ARCHIEF Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

2.13.43


23

24


2.13.43

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud en structuur van het archief Verantwoording van de bewerking

VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Bij het begin van de inventarisatie werden de stukken in een vrijwel chronologische volgorde op jaar aangetroffen, opgeborgen in 7 dozen. N.B. 3 dozen Hoofdintendant 1919 t/m 1933 en 1938 t/m 1941 ; 3 dozen GG I t/m GG VII 1930 t/m 1940 en 1 doos PP I 1887 t/m 1940. Hoewel elk stuk een omslag had met een korte omschrijving moesten door de toepassing van het systematisch-numeriek dossierstelsel nieuwe beschrijvingen en omslagen worden gemaakt. Het archief was door de afwezigheid van inventarisnummers of door de duidelijke samenhang van de stukken ontoegankelijk. Bij de herordening van het archief werden de afdelingen A t/m F bepaald door de taakonderdelen van de Hoofdintendant (functioneel beginsel). De stukken werden onderwerpsgewijs ingedeeld ongeacht hun herkomst(pertinentiebeginsel).K.B.'s betreffende de oprichting en wijzigingen van de Militaire Administratie en Intendance en instructies voor de Hoofdintendant werden óók in het archief van het Ministerie van Oorlog niet aangetroffen,waarschijnlijk omdat een belangrijk deel van het archief verbrandde (26 februari 1945). Van de sectie Militaire Geschiedenis van de Landmachtstaf werden K.B.'s van 1815 en 1828 en instructies voor de Hoofdintendant van 1876 en 1880 verkregen. Bij de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief werd het K.B. uit 1830 gevonden waarin de latere Hoofdintendant, J.P. Reuter,tot Oppertoezichthouder der Militaire Administratie werd benoemd. Tenslotte werd een K.B. uit 1923 ontvangen uit het Kabinetsarchief der Koningin betreffende de grote reorgansiatie. Er werden geen stukken aangetroffen van vóór 1881, evenmin als van het Dienstvak der Militaire Administrate dat zich in 1918 losmaakte van de Intendance en toen zelfstandig ging opereren. Voor zover na te gaan bevinden deze zich ook niet bij het Algemeen Rijksarchief. Brief Min.van Oorlog aan Chef Generale Staf en de Hoofdintendant d.d. 13-5-1918 inzake de voorgenomen scheiding van Intendance en Militaire Administratie, op grond van conclusie 7 van het Verslag Legercommissie betreffende de administratie bij het Leger tijdens de mobilisatie toestand. (C.A.D. archief H.K.S., GG 1 / 107, 1918).

2.13.43


25

Verwant materiaal

Verwant materiaal Publicaties

PUBLICATIES Bibliografie der qebruikte bronnen

BIBLIOGRAFIE DER QEBRUIKTE BRONNEN Bij de Sectie Militaire Geschiedenis v.d. Landmachtstaf

BIJ DE SECTIE MILITAIRE GESCHIEDENIS V.D. LANDMACHTSTAF Hoofdintendanten en inspecteurs van het Dienstvak der Intendance 1830-1960 artikel in "De Intendance", 5e jaargang, no. 5 (mei 1960) bibl. S.K. Schrijven van G.J. Potgieser, lt.kolonel-intendant b.d. vm. Dir. Centr.Magazijn te Woerden d.d. mei 1941 Geh. betr. aanbieding van "Beknopt rapport over de ervaringen tijdens de mobilisatie en de oorlogsdagen bij het Centraal Magazijn." 436/1 en 436/3. Verslag betr. de verpleging van de intendance dienst bij de bezettingstroepen in de Vesting Holland gedurende de mobilisatie 1939-1940 door res.lt.kolonel-intendant KNIL b.d. J.J. van de Berge. 479/8. Geschiedenis der intendance oorspronkelijke bijdrage Jaarboek KL 1965 (niet opgenomen, doch een kleinere bijdrage ingediend) ontwerp van lt.kolonel Hamers 196/7, zie ook inventaris no. 5. Verslag betr. de voeding van het personeel van het leger alsmede, nopens de Militaire Verpleeg Inrichtingen welke in de behoefte aan voedingsmiddelen voorzien door de Staatscommmissie ingesteld bij K.B. no. 56 d.d. 12-12-1910. Uitg. 's-Gravenhage Alg. Landsdrukkerij 1913 1e & 2e ged. (bijlagen). Brief Min. van Oorlog aan Chef G.S. en de Hoofdintendant d.d. 13-5-1918 i.z. voorgenomen scheiding van de Intendance en de Militaire Administratie op grond van conclusie 7 van het Verslag Legercommissie betr. de administratie bij 't leger tijdens de mobilisatie toestand. (C.A.D. archief H.K.S., GG 1/107/1918). Iets over de opleiding en vorming, in het bijzonder bij ons leger door W.N. Roldanus in Verslag Krijgswetenschap 1891-1892, bibl. S.K. Hierbij nog 35 documentatiebriefjes + 2 kaarten uit het fotoarchief. Bij het Centraal Archievendepot van het Ministerie van Defensie

BIJ HET CENTRAAL ARCHIEVENDEPOT VAN HET MINISTERIE VAN DEFENSIE Receuils Militaire en Legerorders bevattende de wetten, besluiten en orders betreffende de KL, 1876-1941. "Afstammingen en voortzettingen der Genie en trein" door H. Ringoir (no. 5 in de serie Mil.Historische Bijdragen van de Sectie Krijgsgeschiedenis, 's-Gravenhage, 1980). 294 c. Autoriteiten kaartsysteem, 1921-1929. Agenda's Generale Staf 1931-1933. Inventarissen

INVENTARISSEN Inventaris van het familiearchief van Erp Taalman Kip, 1596-1941, 1e afd. Alg.Rijksarchief, 1976.

26


Inventaris van het familiearchief Douglas, 1746-1982, te Bennekom (Gld)

2.13.43

2.13.43


27

Beschrijving van de series en archiefbestanddelen

BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN A. Organisatie en werkwijze.

I. Intendance.

a. Oprichting.

A. ORGANISATIE EN WERKWIJZE. I. INTENDANCE. A. OPRICHTING.

1

Brief van de directeur van het Krijgsgeschiedkundig archief betreffende de oprichtingsdatum en de organisatie der Intendance, 16-4-1935

1 stuk

b. Organisatie.

B. ORGANISATIE. 2

Stukken betreffende de terugkeer naar de vredesorganisatie; de vredesorganisatie van de compagnie Intendance troepen, de ontwerp-intructies voor de Hoofd Intendant bij algemene mobilisatie en de voorziening in de behoefte aan personeel in oorlogstijd, 31-1-1919 t/m 11-11-1937 1 omslag Schema van de bezette intendance functies.

3

Stukken betreffende het ontwerp-handboek voor res.officieren voor speciale diensten van de Intendance en algemene aanwijzingen voor de werkzaamheden der Intendance bij mobilisatie, 6-4-1935 1 omslag

4

Ontwerp van de algmene aanwijzingen voor de dienst der Intendance in de Stelling Den Helder, opgemaakt door de commandant der Stelling, 9-4-1938 1 stuk

5

Artikel, betreffende de Intendance m.n. de opzet en organisatie, aan n.v. Dagblad "de Rotterdammer" als reactie op het verzoek van 2-7-1938 d.a.v., typoscript. 23-7-1938 1 stuk

c. Opleiding.

C. OPLEIDING. 6

Stukken betreffende a) een opleidingsprogramma voor militaire-administratie en een cursus aan het station voor maalderij en bakkerij te Wageningen t.b.v. officieren der Intendance; b) aanmoediging bezoek aan de Krijgsschool en c) een handleiding voor het gebruik van instructiefilms, 4-6-1919 t/m 1-8-1935 1 omslag

7

Kwesties betreffende de intendance studiën aan de Hogere Krijgsschool zoals: de eisen voor het toelatingsexamen, voorbereidende cursussen, aanvullingen van het dienstvak der Intendance en naamlijsten der leerlingen, 21-12-1925 t/m 8-3-1940 1 omslag

28


2.13.43

d. Personeel.

D. PERSONEEL. 8

Registers van de 1e afdeling met verzoeken van officieren der Intendance en de daarop genomen beslissingen, 6-1-1881 t/m 29-4-1909 3 delen

9

Stukken betreffende de ambtsgebieden en personele gegevens der intendanten in de Stelling Amsterdam, de Peel etc, 10-1-1924 t/m 15-3-1940 1 omslag Bijlagen w.o. een gemeentekaart van Nederland, schaal 1: 600.000. (zie inv.no. 106)

10

Stukken betreffende de Hoofd Intendant Zeemacht en de organisatie van de Intendance te Den Helder, 22-12-1934-26-10-1937 2 stukken

11

Sterkte staten der intendance onderdelen en personeelsaangelegenheden, 23-8-1933 t/m 3-5-1940 1 omslag

e. Buitenlandse intendances.

E. BUITENLANDSE INTENDANCES. 12

Brief van de militaire attaché te Brussel D. van Voorst Evekink aan de Minister van Defensie betreffende de opleiding, de vredes- en oorlogsorganisatie van de Belgische intendance, afschrift. 20-11-1936 1 stuk Zie inv.no.116.

13

Stukken betreffende de Duitse intendance t.w.: a. verslag van de Deutsche Reichsheer manoeuvres van 15-19 september 1930 in Beieren, door majoor van de Generale Staf N.T.Carstens, 15-12-1930 b. overdruk uit de "Illustrierte Zeitung" nr. 4785 "Die Deutsche Wehrmacht" -die Heeresverwaltung von Heeres Intendant Konrad Lau, 23-3-1937 2 stukken

f. Herdenking van wapenfeiten waarbij de Intendance betrokken was.

F. HERDENKING VAN WAPENFEITEN WAARBIJ DE INTENDANCE BETROKKEN WAS. 14

g. Afwikkeling van het Bureau der Hoofdintendant.

Brief van de Cdt.Veldleger, de lt.generaal E.F.Insinger, met het verzoek een voordracht te houden gedurende een krijgsgeschiedkundige herdenking van wapenfeiten tijdens de "Tiendaagse Veldtocht" in augustus 1830, alsmede de gehouden voordracht, 19-24-3-1931 2 stukken G. AFWIKKELING VAN HET BUREAU DER HOOFDINTENDANT.

15

Stukken betr. de oprichting van regelings- voorheen afwikkelingsbureaux voor het afdoen van aangelegenheden betreffende de opgeheven onderdelen der Kon.Nederlandse Weermacht w.o. de Stelling Den Helder, waarbij het bureau van de Hoofdintendant onder het Afwikkelingsbureau van het Min. van Defensie wordt geplaatst, 25-6-1940 t/m 30-6-1941 1 omslag

2.13.43


29

II. Commissies waarbij de Intendance betrokken was.

II. COMMISSIES WAARBIJ DE INTENDANCE BETROKKEN WAS. 16

Totaal overzichten van alle bestaande commissies, waaronder die onder de Hoofd Intendant en voor hem generaal-majoor A.M. Vorstman, 23-11-1929 t/m 29-6-1936 1 omslag

17

Interdepartementale commissie voor exportverruiming. Stukken m.b.t. de in het buitenland geplaatste en te plaatsen orders, 7-21-12-1932 2 stukken

18

Commissie voor de Economische Verdedigingsvoorbereiding. Stukken betreffende ontwerp "Wet medewerking verdedigingsvoorbereiding 1939", 1937 t/m 31-1-1939 1 omslag ingesteld 1936

19

Werkcommissie F 3 van de Commissie voor de Economische Verdedigingsvoorbereiding. Stukken betr. de aanmaak van jutezakken voor luchtbescherming en de door de commissie ingestelde sub-commissie voor de conservering daarvan en de door haar voorlopig getrokken conclusies betreffende methoden voor de verlenging van de levensduur, 28-9-1938 t/m 4-3-1940 1 omslag

20

Werkcommissie "Centraal Vervoersorgaan" van de Commissie voor de Economische Verdedigingsvoorbereiding. Regeling betreffende het verkrijgen c.q. de beschikbaarstelling van transportmiddelen voor vervoer t.b.v. de landsverdediging en de volkshuishouding in tijd van oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden, 26-1-1939, 1 stuk

21

Commissie Herziening Economische Wetten 1938. Stuk betreffende de aanstelling van lt.kol-intendant J.B. de Jongh als vertegenwoordiger in de commissie, 1 stuk Ingesteld bij Min. Beschikking van 14-11-1938 Geh.Litt. Q 288.

22

Commissie onderzoek bewaking en afsluiting munitie magazijnen. Ministeriële beschikking tot ontbinding van de commissie, afschrift 1-12-1936 1 stuk Ingesteld bij Min. Besluit van 17-10-1930 Geh.Litt. C 109.

23

Commissie voor onderzoek magazijnruimte nodig voor oplegging en berging materiaal. Verslagen van werkzaamheden, 13-5 t/m 24-12-1938 1 omslag Ingesteld bij Min. Beschikking van 17-6-1938 Geh.Litt.G 149.

24

Commissie mobilisatiecentra van het veldleger. Verslag betreffende onderzoek naar de werkzaamheden van het personeel, afschrift. 31-3-1930 1 stuk Ingesteld bij schrijven van de commandant Veldleger van 24-1-1930 no. 213.

25

Werkcommissie voor leder. Brief van de Chef Generale Staf betreffende de samenstelling van de werkcommissie waarbij le lt.K.D.Scheffer aangewezen is als vertegenwoordiger van de Intendance, met als opdracht na te gaan welke tuigdelen

30


bij mobilisatie kunnen worden samengesteld uit vervangingsproducten, 18-6-1936 t/m 31-7-1937

2.13.43

1 omslag

Ingesteld bij schrijven van de Chef Generale Staf d.d. 29-5-1936 no. 484/35 Geh.

26

Commissie belast met het onderzoek of de diensten van aanschaffing en keuring van levensmiddelen, kleding etc. welke thans afzonderlijk werken voor leger en vloot gecombineerd kunnen worden. a. Dossiers betreffende de leden van de keuringscommissie welke de titel hebben van keurmeester bij de dienst Directie Centrale Magazijnen voor Militaire kleding en Uitrusting, 17-6-1931 b. Stukken betreffende het ontwerp-voorschrift voor "de Commissie Aanschaffingen Levensmiddelen (C.A.L.) t.b.v. het Departement van Defensie en de diverse inrichtingen ressorterende onder andere Departementen van Algemeen Bestuur", 22-11-1930 t/m 11-4-1932 2 omslagen Ingesteld bij Min. Besch. van 27-9-1928 IIIe afd. A no. 63. Bij Min. Besch. van 4-6-1930 Geh.Litt.S 58 omgezet in de Commissie van Aanschaffing van Levensmiddelen (C.A.L.).

27

Vlootcommissie. Verslag betreffende de keuring en aanschaffing van kleding en levensmiddelen voor de Marine en de Memorie van Antwoord daarop, 10-10-1934 t/m 1-8-1935 1 omslag Ingesteld bij K.B. no. 25 van 24-1-1922.

28

Bepakkingscommissie. Rapport van de bepakkingscommissie met vergelijkende cijfers betreffende het Zweedse-, het Britse-, het Franse- en het Duitse leger, afschrift. 27-11-1930-11-2-1932 2 stukken Ingesteld bij Min. Besch. van 7-3-1928 Geh. Litt. E 23.

29

Commissie "oorlogsbeheer Landmacht". Stukken betreffende de taak en samenstelling van de commissie, 21-3- t/m 5-5-1939 Ingesteld bij Min. Besch. van 2-5-1939 Geh. Litt. B 152.

1 omslag

2.13.43

31


B. Organen der Intendance.

I. Centraal Magazijn voor Militaire Kleding en Uitrusting.

a. Algemeen.

B. ORGANEN DER INTENDANCE. I. CENTRAAL MAGAZIJN VOOR MILITAIRE KLEDING EN UITRUSTING. A. ALGEMEEN.

30

Stukken betreffende de indeling van werklieden, de bezoldiging der meester werklieden t.w. de meester-zadel-, schoenen kleermaker, alsmede personeelsuitbreiding bij de centrale magazijnen, 8-8-1924 t/m 8-3-1938 1 omslag

31

Stukken betreffende herziening en vaststelling van magazijnvoorraden aan nachtleger en oplegging van "een volledige nimmer aan te tasten" mobilisatie voorraad, daarboven een maximum vredessterkte, 5-3-1937 t/m 6-6-1939 1 omslag

32

Het vastgestelde reglement op de centrale magazijnen, 1939

1 stuk

b. Centraal Magazijn te Woerden.

B. CENTRAAL MAGAZIJN TE WOERDEN. 33

Stukken betreffende het centraal magazijn te Woerden t.w.: a. de opheffing van het algemeen demobilisatiepark te Zeist op 1-12-1920 waarbij het als magazijn gaat fungeren onder Woerden. [1920] b. de oprichting van een monument ter herinnering aan het 50 jarig jubileum op 5-9-1923 c. de overgave van de dienst van Hoofd Centraal Magazijn op 19-10-1926, 19-10 t/m 25-11-1926 1 omslag

34

Jaarverslag van het Centraal Magazijn te Woerden, 1931-1933 t/m 1938

II. Depot Administratietroepen.

1 omslag

II. DEPOT ADMINISTRATIETROEPEN. 35

Stukken betreffende de opheffing per 11-2-1919 en de opname van manschappen in de Oranje Nassaukazerne te Amsterdam, 14-1 t/m 6-2-1919 1 omslag Het D.A.T. werd opgesplitst in Ver. Cieën Landweer Hosp. Amsterdam en Cie. A.T. Utrecht.

III. Militaire Verpleeginrichtingen (M.V.I.'s).

a. Algemeen.

III. MILITAIRE VERPLEEGINRICHTINGEN (M.V.I.'S). A. ALGEMEEN.

36

Stukken betreffende de opheffing van miltaire verpleeginrichtingen: a. na W.O. I te Dordrecht, Enschede, Kampen, Leeuwarden, Roermond, Schoonhoven, Zwolle en Zutphen, 10-1-1919 t/m 19-1-1924 b. bij mobilisatie te Apeldoorn, Doesburg, Grave en Zutphen welke buiten de Vesting Holland gelegen zijn,

32

2.13.43


1-2-1939

1 omslag en 2 stukken

37

Stukken betreffende de oprichting, bouw en reorganisatie van mil. verpleeginrichtingen te Amsterdam, Apeldoorn, Delft, Dordrecht, Gorinchem, Kampen en Leiden, 17-11-1923 t/m 7-3-1939 1 omslag

38

(Ontwerp-) Verplegingsvoorschriften van: - het veldleger bij mobilisatie en oorlog - bepakkingslijsten voertuigen der korpstreinen - de militaire verpleeg inrichtingen, 23-10-1924 t/m 1939

39

2 omslagen

Stukken betreffende bijzondere gevallen waarbij de intendance werd ingeschakeld t.w.: a. de watersnood in de omgeving van Nijmegen, 14-5 t/m 31-7-1926 b. de begrafenis van lt.gen.J.B.van Heutsz te Amsterdam, 22-4 t/m 25-5-1927 1 omslag De deputatie der Intendance bestond uit kol.intendant W.J.A. de Wolf, lt.kol.A.M.Vorstman en kapt.int. H.Bakker.

40

Stukken betreffende cursussen en opleidingen in de verpleegdienst voor officieren van mil.administratie, beroeps- en res. officieren, officieren Korps Aan- en Afvoertroepen en mil. werklieden, 14-1-1930 t/m 19-2-1935 1 omslag

41

Stukken betreffende de registratie van militaire verpleeginrichtingen, 6-1-1936 t/m 4-1-1939

3 stukken

Schema waar de garnizoenswerkplaatsen gevestigd zijn. b. Garnizoenswerkplaatsen resp. herstelbedrijven voor lakense kleding, ledergoed en schoeisel.

B. GARNIZOENSWERKPLAATSEN RESP. HERSTELBEDRIJVEN VOOR LAKENSE KLEDING, LEDERGOED EN SCHOEISEL. 42

Verslag van de garnizoenswerkplaats te Utrecht over het 4e kwartaal 1922, 23-1-1923

43

Stukken betreffende de uitbreiding van de organisatie aan personeel en machines van het herstelbedrijf van lakense kleding, schoeisel en ledergoed in Rotterdam en/of Leiden in geval van mobilisatie of oorlog, 3-4-1930 t/m 29-12-1938 1 omslag

1 stuk

Als bijlage een plattegrond van het vm. Pesthuis-complex te Leiden.

44

Stukken betreffende kleer- schoen- en zadelmakers t.w.: a. plaatsing bij het gemobiliseerde leger, 6-12-1930 t/m 18-10-1932 b. regelingen en voorstellen m.b.t. de opleiding, 4-4-1935 t/m 31-5-1939 c. beroepspersoneel werkzaam bij de garnizoenswerkplaatsen te Breda en Harderwijk in vaste dienst, 19-11-1937 t/m 6-1-1938 2 omslagen

45

Reacties op het bezuinigingsvoorstel van de Intendant der IVe Divisie m.b.t. de

2.13.43

33


herstellingen aan lijf- en werkkleding, 3-1 t/m 2-7-1934

1 omslag

46

Stukken betreffende het inrichten van centrale werkplaatsen voor schoeisel en ledergoed en een vachelooierij te Delft in geval van mobilisatie, 15-5-1935 t/m 10-2-1936 1 omslag

47

Stukken betreffende de aanschaffing van machines wegens uitbreiding of oprichting van garnizoenswerkplaatsen te Doesburg, Grave, Harderwijk, Soesterberg, Utrecht en Zutphen, 25-3-1938 t/m 6-4-1939 3 stukken

c. Militaire bakkerijen en maalderijen.

C. MILITAIRE BAKKERIJEN EN MAALDERIJEN. 48

Voorschrift omtrent de inrichting, het beheer en het toezicht op het beheer van militaire bakkerijen en garnizoenskleding- en nachtlegermagazijnen; Ontwerp KB en ontwerp bepalingen tot uitvoering daarvan; Nota van toelichting, 26-11-1889 1 omslag Schema van de gedetacheerde intendanten bij de 3 militaire afdelingen en de 3 divisies infanterie alsmede de 6 militaire bakkerijen.

49

Stukken betreffende het voorstel van de Bezuinigingsinspectie om de militaire bakkerijen en maalderijen te 's-Gravenhage op te heffen en te centraliseren in Amsterdam, 27-1 t/m 13-7-1922 1 omslag

50

Stukken betreffende de werking van de 10 militaire bakkerijen bij voormobilisatie en mobilisatie, 19-11-1930 t/m 1-5-1934 1 omslag

34


2.13.43

C. Materieel, kleding en voedingsmiddelen.

I. Algemeen.

C. MATERIEEL, KLEDING EN VOEDINGSMIDDELEN. I. ALGEMEEN.

51

Stukken betreffende de gehele uitrusting van de cieën wielrijders, 25-3-1924-12-9-1928

52

Stukken betreffende aanschaffing, verstrekking, inwisseling en gebruik van diverse materialen, 8-1-1927 t/m 6-2-1937 1 omslag

2 stukken

II. Kleding.

II. KLEDING. 53

Stukken betreffende ontwerpen en verslagen van proefnemingen met nieuwe kleding, 31-12-1912 t/m 6-5-1940 1 omslag

54

Stukken betreffende officiers-uniformen, 24-1-1919-30-11-1932

2 stukken

55

Stukken betreffende uniformen van diverse wapens en dienstvakken, 16-2-1920 t/m 23-10-1939

56

a. Stukken betreffende proefnemingen met rubberzolen, het bewaren, opleggen en nalooien van schoeisel, 10-3-1922 t/m 10-5-1938. b. Stuk betreffende schoeisel bij het Belgische Leger, 27-3 t/m 20-5-1939 1 omslag en 1 stuk

57

Stukken betreffende proefnemingen met regenkleding, met rapporten van de compagniescommandanten der 1e en 2e cie. politietroepen, 26-2-1925 t/m 27-2-1935 1 omslag

58

Stukken betreffende proefnemingen met veldjassen en de modificaties daarop, 5-11-1930 t/m 12-2-1940 1 omslag

III. Onderscheidingstekenen.

1 omslag

III. ONDERSCHEIDINGSTEKENEN. 59

Stukken betreffende proefnemingen met metalen onderscheidingstekenen op de kraag en veldmuts en de aanschaffing daarvan, 15-3-1923 t/m 23-1-1940 1 omslag

60

Stukken betreffende proefnemingen met onderscheidingstekenen i.z. bedrevenheid, in verkleind model, 6-1-1927 t/m 3-4-1933

IV. Voedingsmiddelen.

1 omslag

IV. VOEDINGSMIDDELEN. 61

Rapport betreffende de tentoonstelling van het volksbrood op 27-7-1887 te Amsterdam en de samenstelling van het munitiebrood, 20-7-2-8-1887 2 stukken

2.13.43


35

62

Stukken betreffende: a. Het verbod op de aankoop van Russische haver en het onderhoud van 2 katten in het havermagazijn, 26-11-1930 en 4-7-1936 b. Verstrekkingen, op afroep, door de leveranciers van inlandse haver, rechtstreeks aan de betrokken mil.magazijnen van levensmiddelen en de garnizoenen met bereden troepen, 27-4-1934-19-3-1935 4 stukken

63

Stukken betreffende de keuring en vordering van vee en paarden, 26-1-1937 t/m 28-2-1940

1 omslag

36

2.13.43


D. De Intendance in de practijk.

I. De afdeling Intendance van de Etappen- en Verkeersdienst.

D. DE INTENDANCE IN DE PRACTIJK. I. DE AFDELING INTENDANCE VAN DE ETAPPEN- EN VERKEERSDIENST.

64

Stukken betreffende de Etappen Inspecties t.w.: a. Verslag door de res.kapt.voor speciale diensten bij de Intendance W. Antheunissen, betreffende de opgedane ervaringen in de mobilisatiejaren 1915-1917 te Rotterdam, 5-2-1917 b. Studie door de majoor der Intendance J.B.de Jongh directeur van de H.K.S. betreffende de vorming van de Etappen-Inspectie Zeeland i.g.v. oorlog, 13-8-1936 1 omslag en 1 stuk

65

Verslagen betreffende etappenen verkeersoefeningen van de Generale Staf, a. 17-22 september 1923, b. 23-29 juni 1924. 1 omslag

66

Stukken betreffende instructies en grondslagen voor de Etappen- en Verkeersdienst,de Etappen Intendant en de onderdelen buiten het veldleger, 20-10-1925 t/m 19-9-1939 1 omslag

67

Stukken betreffende de levensmiddelenmagazijnen te Rotterdam (St.Job, opgericht 6-10-1939) en Westervoort, 5-1 t/m 30-11-1931-2-1940 1 omslag

68

Regeling met betrekking tot het vervoer van speciale voedselvoorraden voor zieken en gewonden per gewonden- en levensmiddelentreinen, 2-2-1936 t/m 30-3-1937 3 stukken

69

Stukken betreffende de Militair Pharmaceutische Dienst, waaronder een verslag van de Artillerie Inrichtingen betreffende een proefneming met gasdichte kleding, 22-3 t/m 2-5-1938 1 omslag

70

Personele- en organieke samenstelling van de Etappen- en Verkeersdienst, 8-12-1938 t/m 2-10-1939 1 omslag

71

Stuk betreffende de samenstelling van de opslagcommissies Amsterdam en Rotterdam onder hun resp. garnizoens-commandanten die als etappecommandanten fungeren, 2-2-1939

1 stuk

Ontwerpschema betreffende het cantinewezen, 23-11-1939

1 stuk

72 II. Legeroefeningen en manoeuvres.

II. LEGEROEFENINGEN EN MANOEUVRES. 73

Oefenprogramma's over de jaren 1923,1924,1926 en 1930

1 omslag

2.13.43

37


74

Stukken betreffende de improvisatie en het gebruik van keukenwagens tijdens legeroefeningen, 1-3-1923 t/m 30-5-1937 1 omslag

75

Verslagen van legeroefeningen in de jaren 1928, 1929, 1931, 1936, 1937 en 1938

76

Stukken betreffende de regeling van voorziening in drinkwater te velde en de levensmiddelenaanvoer tijdens grote manoeuvres, 6-9-1930 t/m 21-1-1933 1 omslag

1 omslag

III. Economische- en Industriële verdedigingsvoorbereiding.

a. Organisatie.

III. ECONOMISCHE- EN INDUSTRIËLE VERDEDIGINGSVOORBEREIDING. A. ORGANISATIE.

77

Stuk betreffende de organisatie van de Economische Voorlichtingsdienst, ingesteld bij gezamenlijke beschikking van diverse ministeries, 6-7-1927 1 stuk

78

Stukken betreffende de uitbreiding der vredesorganisatie van de Intendance met 4 officieren i.v.m. de werkzaamheden van de economische verdedigingsvoorbereiding, 3-4-1930 t/m 16-12-1931 1 omslag

79

Stukken betreffende een studie over de te nemen economische en industriële verdedigingsmaatregelen, zoals het vorderen van goederen en het maken van overeenkomsten en afspraken met fabrikanten, 5-11-1931 t/m 5-1-1934 1 omslag

80

Halfjaarlijkse verslagen van gen.majoor A.M.Vorstman, kol.int.b.d. en lt.kol.int. G.J.Potgieser betreffende hun werkzaamheden met betrekking tot de economische en industriële verdedigingsvoorbereiding, 1-2-1933 t/m 29-11-1935-3-1-1938 1 omslag Zie inv.no.108.

81

b. Overeenkomsten.

Stukken betreffende de aanstelling van officieren der GS en de Intendance (kapt. int. K.D. Scheffer) bij het commissariaat voor de economische en industriële verdedigingsvoorbereiding als centraal orgaan, 17-3 t/m 12-11-1938 3 stukken B. OVEREENKOMSTEN.

82

Stukken betreffende de levering van grijs laken. a. Ontwerp-contract tussen de beheerder van het Centraal Magazijn voor Militaire kleding en Uitrusting te Amsterdam en 8 (vaste) lakenfabrikanten, 2-9-1930 b. Rapport inzake de voorziening in mobilisatieomstandigheden, 1-2-1938 1 omslag

83

Stukken betreffende het verrichten van grote herstellingen aan schoeisel bij mobilisatie en oorlog.

38


2.13.43

a. Ontwerp-overeenkomst met de Ned. Bond van Schoenmakerspatroons en Schoenwinkeliers Verenigingen. b. Ontwerp-bereidverklaring tussen het bestuur der Leidsche Schoenmakerspatroonsvereniging "Nieuw Leven" en de Hoofd-Intendant tot het verlenen van bijstand in het verkrijgen van personeel en machines t.b.v. de centrale herstelwerkplaatsen te Rotterdam en Leiden, 7-3-1933-16-10-1934 2 stukken Zie inv.no. 113.

84

Concept-overeenkomst tot het leveren van noodrantsoenen bij mobilisatie, tussen de n.v. Beverwijksche Conservenfabriek en de Hoofdintendant, 21-3 t/m 8-4-1933 1 omslag

85

Ontwerp-overeenkomst, voor de levering van conserven in blik, t.b.v. de gemobiliseerde weermacht tussen de fa. Tieleman en Dros te Leiden en de Hoofdintendant, 11-4- t/m 21-11-1933 3 stukken

86

Stukken betreffende de geschiedenis der zoutconsessieverlening, de wetsontwerpen daarop en de overeenkomsten in 1910 en 1911 betreffende de leverantie van Portugees zeezout in oorlogstijd, 21-4-1937-3-6-1939 2 stukken

87

Bereidverklaring voor de levering van sokken en korte pantalons tussen J.G.Merkelbach te Lieshout, de Leidsche Breifabriek en de Almelosche Confectiefabriek enerzijds en de Hoofd-Intendant anderzijds, sept. t/m 12-11-1938

88

3 stukken

Ontwerp-bereidverklaringen voor de levering van schoenen tussen J.Mannaarts en J.C.Spapen's Schoenfabrieken te Tilburg resp. Waalwijk enerzijds en de Hoofd Intendant anderzijds, 13-10-8-12-1938 2 stukken

2.13.43


39

E. Mobilisatie.

I. Voorbereiding.

E. MOBILISATIE. I. VOORBEREIDING.

89

Instelling van "kernbureaux" in het kader van de voorzieningsdienst bevolking in oorlogstijd, voor vloeistoffen, vloeibare bedrijfsstoffen, kolen, pharmaceutische artikelen en papier, 13-5-1939 1 stuk

90

Stukken betreffende mobilisatievoorbereiding, van het "bureel Hoofdintendant", de inrichtingen onder de Dir.Centr.Magazijn en de Etappen-Intendant met een gereglementeerde taakverdeling, 5-10-1931 t/m 29-6-1939 1 omslag

91

Stukken betreffende voorbereidende maatregelen tot aanschaffing i.g.v. mobilisatie, in binnen- en buitenland bij vrede en oorlog van granen, schoeisel en ondergoed, steenkool e.a. brandstoffen, voorwerpen en blik en geniemateriaal, 22-11-1930 t/m 12-10-1939 1 omslag

92

Regeling betreffende het beheer van de hoofdvoorraad levensmiddelen in tijd van mobilisatie en de mobilisatie-instructie voor de beheerder, 28-9-1933-17-5-1939 2 stukken

93

Reorganisatie van het mobilisatiecentrum Amsterdam, 9-3 t/m 13-12-1937

1 omslag

Bijlagen: tekening van de Oranje-Nassaukazerne, schaal 1:1000.

94

Lijsten van alle mobilisatie centra in Nederland en de reorganisatie van depots, inspecties en inrichtingen, 29-3-1938-18-1 t/m 8-5-1940 1 omslag

95

Te nemen maatregelen na ontvangst van de telegrammen A en B, 12-5-1939

1 stuk

Telegram A = waarschuwing en B = oproep vóór-mobilisatie.

96 II. Uitvoering.

a. Aanschaffing.

Stuk betreffende beveiliging van de etappenvoorraden te Rotterdam door de gedeeltelijke overbrenging naar Amsterdam, 1-3-1940 1 stuk II. UITVOERING. A. AANSCHAFFING.

97

Stukken betreffende de aanschaffing en aanmaak van materiële behoeften bij mobilisatie; de opleg van voorraden voor 20 dagen of 3 maanden, 23-5-1932 t/m 30-5-1933-14-3 t/m 17-4-1939 1 omslag

98

Algemene regelingen voor het doen van aanschaffingen bij mobilisatie, al of niet door tussenkomst van het Rijks Inkoop Bureau met betrekking tot prijsbepalingen, openbare aanbestedingen en gestichts- of gevangenisarbeid, 5-5 t/m 29-7-1933 1 omslag

40

99


2.13.43

Stukken betreffende het "Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in oorlogstijd" met name het Bureau Ontruiming, 16-11-1938 t/m 23-11-1939 1 omslag Bijlagen met artikellijsten met aantallen.

100

K.B. no.43 d.d. 23-1-1939 houdende de opdracht aan de Dir.Centraal Magazijn tot de aanschaffingen na overeenkomst met fabrikanten en leveranciers bij onderhandse aanbesteding, 8-2-1939 1 stuk, afschrift

b. Oplegging.

B. OPLEGGING. 101

Lijsten van magazijnen voor oplegging van wapens en ledergoed, bestemd voor de enkelvoudige legeronderdelen, 19-1-1932 t/m 19-1-1938 1 omslag

102

Stukken betreffende de opgelegde mobilisatie uitrustingen van de mobiele transport colonnes van: a. het Nederlandsche Roode Kruis b. de werklieden van de garnizoenswerkplaats Amersfoort c. het Vrijwillige Landstormcorps Spoorwegdienst en d. de strategische detachementen marechaussee in de grensplaatsen, 16-8-1933 t/m 16-10-1934-8 t/m 20-7-1937 1 omslag

103

Reacties op het voorschrift Mob.V.L.II betreffende onderdeelsgewijze oplegging van intendance goederen, waaronder ledergoed, bij mobilisatie, 7-2 t/m 16-3-1934-8-7-1936 1 omslag

104

Stukken betreffende de oplegging van zoolbeslag en 30.000 ton tarwe voor mobilisatie binnen de Vesting Holland, 5-12-1936 t/m 19-10-1937 1 omslag

105

Stukken welke geleid hebben tot, en een exemplaar van, de handleiding: "Voor de bescherming en ontsmetting - het wederom geschikt maken voor de consumptievan door strijdgassen getroffen levensmiddelen en fourage", 26-1 t/m 24-2-1937-19-4-1939 1 omslag 19 pagina's, typoscript.

106

Stukken betreffende a. De verpleging van B.O.-U.V. (Buitengewone Oproep-Uitwendige Veiligheid) onderdelen, totaal 50.000 man. De opleg van mobilisatiegoederen zoals reservekleding, ondergoed, schoeisel en ligstro. b. de opleiding van schoenen kleermakers bij de onderdelen en c. een benoeming van een Intendant bij de Luchtverdedigingsafdeling der B.O.U.V., 19-4-1937 t/m 24-6-1939 1 omslag Bijlagen: 1) Gemeentekaart van Nederland, schaal 1: 400.000 waarop de Bat. en Cie's vakken zijn aangetekend met grenswacht-detachementen. 2) Verslag van de ervaringen van 4 Garnizoenswerkplaatsen bij de (B.O.-U.V.) oefening in sept. 1937.

2.13.43


41

c. Uitgifte.

C. UITGIFTE. 107

Stukken betreffende de organisatie en opzet bij de uitgifte van goederen i.g.v. mobilisatie zoals: a. het ter beschikking stellen van goederen aan de Dir. Etappen- en Verkeersdienst, b. het verstrekken van lakense kleding aan het veldleger, c. het vervoer na de ontvangst van telegram B, 13-11-1931 t/m 27-2-1940 1 omslag

108

Stukken betreffende de uitgifte van uitrustingen; bij mobilisatie of aan de hand van het Voorschrift "Buitengewone Oproeping" (B.O.), 11-4-1932 t/m 27-9-1938 1 omslag

109

Studies van gen. maj. A.M. Vorstman betreffende a. "het vervoer van gekoeld vlees bij oefeningen en mobilisatie". b. leveringsovereenkomsten zoals: prijsbepaling, overwerkvergunningen en leveranciersovermacht bij mobilisatie c. de toepassing van het mobilisatievrijstellingsbesluit op de leveringsvoorwaarden, 11-8-1932 t/m 15-8-1933 1 omslag Zie inv.no. 79.

110

Studie van gen. maj. A.M. Vorstman i.z. grote herstellingen aan schoeisel in centrale werkplaatsen van schoeisel en leergoed in geval van mobilisatie, 7-3-1933 t/m 4-7-1934 1 omslag Zie inv.no. 83.

111

Stukken betreffende de levering van hooi, de proefname met paardenkoekjes, de verzending van haver en diverse gesloten overeenkomsten met fabrikanten in het geval van mobilisatie, 18-1-1937 t/m 19-5-1939 1 omslag

112

Rapport betreffende "De voorbereiding in de voorziening in de behoefte aan kleurstoffen voor militair laken in oorlogstijd" door res.kapt. Dr.Th.J.F.Mattaar, res. le lt. K.D.Scheffer en res.le lt. Menko, 18-2-1937 t/m 6-6-1939 1 omslag

113

Regeling betreffende de levering aan gevangenissen bij mobilisatie en de herziening van de instructies van de administrateurs der militaire verpleeginrichtingen, 26-1-1938

III. Nabeschouwing.

1 stuk

III. NABESCHOUWING. 114

Verslagen van het verloop der vóór-mobilisatie in september 1938 - B.O.-U.V. en Sept. 1939, 7-11-1938 t/m 15-11-1939 1 omslag

115

Rapport van de militair-attaché bij het Nederlands Gezantschap te Parijs, D. van Voorst Evekink aangaande de gedeeltelijke mobilisatie der Franse land- en luchtstrijdkrachten in sept. 1938, afschrift. 15-11-1938 1 stuk

42


2.13.43

Zie inv.no. 13.

116

Kort verslag mobilisatiejaren 1914-1918, typoscript. 4-10-1939

1 stuk

2.13.43


43

F. Bezettingsperiode.

F. BEZETTINGSPERIODE. 117

Stukken betreffende de invoering van dolken bij de diverse onderdelen als officieel wapen bij de KL en toestemming van de Duitse bezetter om ze, uit eerbetoon, te blijven dragen, 8-24-5-1940 2 stukken

118

Afvoer op 3-6-1940, van de te Den Helder in magazijn aanwezige voorraden, per 8 Duitse goederenwagens en het verbod door de General -Intendant Boesler om nog langer intendance goederen uit te reiken omdat ze tot de Duitse krijgsbuit behoren, 11 t/m 27-6-1940 3 stukken

119

Stukken betreffende het opzenden van de bibliotheken der vredeskorpsen naar musea ter plaatse evenals de beoordelings- en straflijsten, vredes- en mobilisatieleggers, 4 t/m 13-7-1940 1 omslag

120

Organisatie en legering van de Opbouwdienst, met een overzicht van de voorlopig vastgestelde werkobjecten 11-7 t/m 29-8-1940 1 omslag

121

Stukken betreffende de uniformen en onderscheidingstekens van de Opbouwdienst, 11-7 t/m 29-8-1940

122

2 stukken

Stukken betreffende de oprichting van het Weermachtsarchief waaronder dat van de Hoofd-Intendant, ressorterende onder het Afwikkelingsbureau van het Departement van Defensie te 's-Gravenhage met opgave van de vernietigde, de overgebrachte en de niet-overgebrachte archieven, 28-10-1940 t/m 8-1-1941 1 omslag

44


2.13.43

G. Agenda's en registers van ingekomen- en uitgaande stukken, 1876-1917

G. AGENDA'S EN REGISTERS VAN INGEKOMEN- EN UITGAANDE STUKKEN, 18761917 123-141

Agenda's van ingekomen en uitgaande brieven, 1876-1913 123 1876-1878 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141

142-144

145-147

19 delen

In 1987 aangetroffen in het archief van de Directeur der Centrale Magazijnen (voorheen... inv. 2.13.45 III, LM nrs. 3250-3279, thans in inv. 2.13.59.

1897 nr. 1921-1898 nr. 1600 1898 nr. 1601- 1899 nr. 1590 1899 nr. 1591-1900 nr. 1330 1900 nr. 1331-1901 nr. 850 1901 nr. 851-1902 nr. 770 1902 nr. 771-1903 nr. 800 1903 nr. 801-1904 nr. 530 1904 nr. 531-1905 nr. 330 1905 nr. 331-1906 nr. 500 1906 nr. 501-1907 nr. 60 1907 nr. 61-1907 nr. 2430 1907 nr. 2431-1908 nr. 2070 1908 nr. 2071-1909 nr. 2470 1909 nr. 2471-1910 nr. 2170 1910 nr. 2171-1911 nr. 1550 1911 nr. 1551-1912 nr. 660 1912 nr. 661-1913 nr. 280 1913 nr. 281-1913 nr. 3270

Agenda's van ingekomen stukken, 1916-1917 142 1916 nr. 1551-1916 nr. 11510 143 1916 nr. 11511-1917 nr. 2130 144 1917 nr. 2131-1917 nr. 9300 Agenda's van uitgaande stukken, 1916-1917 145 1916 nr. 1201-1916 nr. 11200 146 1916 nr. 11201-1917 nr. 4420 147 1917 nr. 4421-1917 nr. 11420

3 delen

3 delen

2.13.43

45


Bijlagen

BIJLAGEN Lijst van personen voorkomende in de inventaris van het archief

LIJST VAN PERSONEN VOORKOMENDE IN DE INVENTARIS VAN HET ARCHIEF Naam Inv.nrs. 1. Aalst, J.Ph.van

40, 62

2. Alting von Geusau, Jhr.J.Th.

7

3. Antheunissen, W.

64a

4. Bakker, H.

39

5. Boesler,

118

6. Breunesse, J.

121

7. Burg, P.J.v.d.

24

8. Carol, M.

109, 118

9. Carstens, N.T.

13a

10. Doorman H.J.

54

11. Douglas, C.M.A.

8, 9

12. Erp Taalman Kip, H.K. van

9, 61

13. Fabius, H.A.C.

38

14. Gelder, C.C.de

1

15. Ginkel, C.P.van

90

16. Groothoff, A.

81

17. Heutsz, J.B.van

39

18. Insinger, E.F.

14

19. Jongh, J.B.de

18, 21, 64b

20. Lau, K.

13b.

21. Mattaar, Dr.Th.J.F.

112

22. Menko, E.

112

23. Numans, A.

26

24. Potgieser, G.J.

2, 83, 108

25. Roëll, Jhr.W.

6

26. Roelofsen, J.C.

56

27. Sas, G.J.

21, 109

28. Scheffer, K.D.

2, 19, 25, 81

29. Seyffardt, H.A.

107

30. Smeets, J.Th.

25

31. Stork, W.

79

32. Thoden van Velzen, H.H.

96

46

2.13.43


Naam

Inv.nrs.

33. Tuil, B.J.van

91

34. Uijtendaal, H.J.

56

35. Voorst Evekink, D. van

12, 56, 115

36. Vorstman, A.M.

16, 39, 59, 80, 109, 110

37. Wensink, W.Ch.

2, 40

38. Wolf, L.J.de

11, 59

39. Wolf, W.J.A.de

39, 106

40. Woltman, Mr.J.

5, 62

In de inventaris van het archief genoemde instellingen en instanties

IN DE INVENTARIS VAN HET ARCHIEF GENOEMDE INSTELLINGEN EN INSTANTIES Inst. Inv.nr. a. Militaire. 1. Compagnie Intendance Troepen

2

2. Hoofd Intendant Zeemacht intendant Zeemacht

10, 26

3. de Belgische intendance

12, 56

4. de Duitsche intendance

13

5. de Stelling Den Helder

4, 10, 15

6. de Stelling Amsterdam

9, 35, 49

7. Territoriaal Bevelhebber Oost- en Noord-Brabant

9

8. Vesting Holland

11, 99, 104

9. Centraal Magazijn Woerden

33, 34

10. Etappen- en Levensmiddelen magazijn St. Job

67

11. Peel divisie

9

12. het Duitsche Reichsheer de Duitsche Wehrmacht

13

13. Etappen inspecties

64

14. Verenigde compagnieën landweer hospitaal Amsterdam

35

15. Vrijwillige landstorm corps Spoorwegdienst

55, 102

16. --IVe Legerkorps sectie II de Staf van het

114

17. B.O.-U.V.troepen

106, 108, 114

18. Algemeen demobilisatiepark Zeist

33

19. Oranje Nassaukazerne te Amsterdam

35, 92, 93

20. Cantinewezen

72

21. Opbouwdienst

120, 121

22. Militair Veterinaire dienst

63

23. Militair Pharmaceutische dienst

69

2.13.43

47


Inst.

Inv.nr.

24. Korps Motordienst

58

25. Afwikkelingsbureau Min.v.Defensie

15, 122

26. Militair attaché bij Hr.Ms.Gezantschap Brussel Militair attaché bij Hr.Ms.Gezantschap Parijs

12, 56, 115

27. Regelingsbureau der Vesting Holland

122

28. Bureau krijgsgevangenen en vluchtelingen

36

29. Hogere Krijgsschool

6, 7, 75

30. Gouverneur der Koninklijke Militaire Academie

75

31. Hoofdcursus Kampen

54

32. Krijgsgeschiedkundig archief

1

33. Legermuseum Leiden vm. Psychopateninrichting vm.Pesthuis

37, 43

34. Archief Koninklijke Landmacht later Centraal Archievendepot Leiden en daarvoor Weermachtsarchief geheten

122

b. Overheids. 1. Rijks Inkoop Bureau (R.I.B.)

98

2. Rijksbureaux belast met de voedselvoorziening in 89, 99 oorlogstijd ressorterende onder Min.van Economische Zaken Lange Voorhout 3 's-Gavenhage N.B. met kernen voor vloeibare bedrijfsstoffen kolen papier pharmac.artikelen. 3. Bureau tot aanschaf van groenten en fruit voor Defensie opgericht m.b.v. de Nederlandse groenten en fruit centrale

89, 99

4. Station voor maalderij en bakkerij te Wageningen

6

5. De Economische voorlichtingsdienst

77

6. Bezuinigingsinspectie

49, 56

c. Commissies. 1. Interdepartementale commissie voor export verruiming

17

2. Regeringscommissariaat voor Econ.& Industr. Verdedigingsvoorbereiding

18, 97

3. Werkcommissie "Centraal Vervoersorgaan"

20

4. Werkcommissie "Leder"

25

5. Commissie "Herziening Economische wetten 1839"

21

6. Commissie "Onderzoek bewaking afsluiting wapen

22

48

2.13.43


Inst.

Inv.nr.

munitiemagazijn" 7. Commissie "onderzoek magazijn ruimte"

23, 37

8. Commissie "onderzoek werkzaamheden personeel veldleger mob.cent."

24

9. Keuringscommissie o.l.v. Directeur Centrale Magazijnen

26a

10. Commissie aanschaffing van levensmiddelen(C.A.L.)

26b

11. Vlootcommissie voor aanschaffingen Kon.Marine

27

12. Opslagcommissie

71

13. Commissie "Oorlogsbeheer Materieel Landmacht"

29

14. Bepakkings commissie.

28, 58

15. Sub-commissie voor de conservering van zandzakken

19

d. Toeleveringsbedrijven. 1. Nederlandse Bond van Schoenmakerspatroons en schoen-Winkeliersverenigingen te 's-Gravenhage

83

2. Leidsche Schoenmakerspatroons vereniging "Niew Leven"

83

3. Beverwijksche conservenfabriek

84

4. Tieleman & Dros te Leiden

85

5. Rotterdamsche Zoutziederij v/h Kolff en Vis Kralingsche Veer

86

6. Ymuiden Stores

86

7. Leidsche Breifabriek

87

8. Almelosche Confectiefabriek

87

9. J.C.Spapen's schoenfabriek Waalwijk

88

10. J. Mannaarts Schoenfabriek Tilburg

88

11. Veenendaalsche Stoomspinnerij en weverij

97

12. Hollandia fabriek v/h Kattenburg Amsterdam

97

13. Directie "Verblifa"

111

14. J.G.Merkelbach te Lieshout

87

15. Veenkoloniale Boerenbond

111

16. Ver.tot exploitatie van bakkerijen te Amsterdam

111

17. Sigarenfabriek Hillen te Delft

122

18. Vereniging van slachthuisdirecteuren in Nederland 63

2.13.43

49


Inst.

Inv.nr.

e. Varia. 1. Dagblad "de Rotterdammer"

5

2. Het Nederlandsche Roode Kruis

65, 102

3. de H.B.S. aan het Bleyenburg te 's-Gravenhage

122

K.B. 17-7-1815

K.B. 17-7-1815 WIJ, WILLEM, BIJ DE GRATIE GODS, KONING DER NEDERLANDEN, PRINS VAN ORANJE-NASSAU, GROOT-HERTOG VAN LUXEMBURG, enz, enz, enz. Vermeerdering van het korps Inspecteurs. Gezien Onze besluiten van den 20sten februarij 11. no. 20, van den 27sten maart, daaraanvolgende, no. 11, en nader gelet hebbende op het bepaalde bij art. 13 van Ons besluit van den 29sten junij dezes jaars, no. 64. Op de voordragt van Onzen Staatsraad, Intendant-Generaal van de administratie van Oorlog. Hebben besloten en besluiten: Art.: 1. Het korps Inspecteurs zal worden vermeerderd met twee Inspecteurs van de 1ste klasse, geassimileerd aan den rang van generaal-majoor. Drie onder-Inspecteurs van de 1ste klasse, en Zes onder-Inspecteurs van de 2de klasse. 2. Gevolgelijk zal hetzelve, van nu voortaan bestaan uit: – Een Intendant-Generaal, in zich vereenigende de functien aan den Inspecteur-Generaal van de administratie bij de armee, bij Onze vroegere besluiten opgedragen. – Twee Inspecteurs van de 1ste klasse geassimileerd aan den rang van generaal-majoor, en onder het genot van het tractement aan dien graad verknocht. – Twee Inspecteurs van de 2de klasse. – Negen onder-Inspecteurs van de 1ste klasse. – Achtien onder-Inspecteurs van de 2de klasse, en – Zes Adjuncten, waarvan drie aan den rang van kapitein en de overige drie aan dien van eerste luitenant zullen kunnen zijn geassimileerd. 3. Wij confirmeren de bepaling der rangen, der tractementen en der bureau-kosten bij Ons besluit van den 20sten februarij 11. no. 21. aan de Inspecteurs, onder-Inspecteurs en Adjuncten toegestaan, voor zoo verre daaraan door de dispositien van Ons besluit van den 29sten junij 11. no. 64 en bij het voorgaand artikel van dit besluit niet is gederogeerd. 4. Het door Onzen Staatsraad, Intendant-Generaal van de administratie van Oorlog overgelegd tableau van repartitie, indeeling en bezoldiging der respective administrateurs, wordt bij deze goedgekeurd, en zal aan dit besluit worden geannexeerd. 5. Mitsdien zullen er aan de generale Intendance worden geattacheerd. – Twee Inspecteurs van de 2de klasse. – Twee onder Inspecteurs van de 1ste klasse.

50


– – – – – – – – – – –

2.13.43

Drie onder-Inspecteurs van de 2de klasse. Vier Adjuncten. In de Noordelijke directie zullen worden geemploijeerd. Een Inspecteur van den 1ste klasse. Drie onder-Inspecteurs van de 1ste klasse. Negen onder-Inspecteurs van de 2de klasse, en Een Adjunct bij den Inspecteur zelve. In de Zuidelijke directie zullen worden gestationeerd. Een Inspecteur van de 1ste klasse, geadsisteerd door een Adjunct. Vier onder-Inspecteurs van de 1ste klasse, en Zes onder-Inspecteure van de 2de klasse.

6. Onze Staatsraad, Intendant-Generaal voor de administratie van Oorlog, zal de vereischte orders stellen, dat de dienst bij het mobile leger door het detacheren van de noodige administrateurs, verzekerd zij, en dat de administratie binnen het Rijk door de combinatie van de policie over meer dan ééne provincie of departement geregeld kunne worden gevoerd. 7. Onze Staatsraad, Intendant-Generaal voornoemd is belast met de executie van dit besluit, waarvan een afschriftzal worden gegeven aan Onzen beminden Zoon de PRINS VAN ORANJE, aan Onzen Kommissaris-Generaal voor het Departement van Oorlog ad interim, en aan de Algemeene Rekenkamer, respectivelijk tot informatie. Gegeven in 's Gravenhage, den 17den Julij des jaars 1815, het tweede van Onze regering. (geteekend) WILLEM. Van wege den Koning (geteekend) A.R. FALCK. K.B. 29-6-1828, No. 136

K.B. 29-6-1828, NO. 136 (Besluit van de 29sten junij 1828, no. 136.) Wij WILLEM, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Groothertog van Luxemburg, enz., enz., enz. Gezien het rapport van Onzen Commissaris Generaal van Oorlog van den 24sten dezer, L.K.7 Hebben besloten en besluiten: Art.: 1. Het korps Agenten van het Departement van Oorlog, opgerigt bij Ons besluit van den 1sten februarij 1819, Litt. K.2 zal worden vervangen door een korps Administrateurs onder de benaming van Militaire Intendanten. 2. Dit korps zal zijn zamengesteld uit: – 2 Intendanten van de 1ste klasse, op een tractement van vier duizend gulden. (f 4000.) – 6 Intendanten van de 2de klasse, ieder op een tractement van drie duizend gulden. (f 3000.) – 4 Onder - intendanten van de 1ste klasse, ieder op een tractement van twee duizend zes honderd gulden. (f 2600.) – 4 Onder - intendanten van de 2de klasse, ieder op een tractement van achttien honderd 2

Zie Recueil Militair 1819, Deel I, bladz.41.

2.13.43


51

gulden. (f 1800.) – 4 Adjuncten, ieder op een tractement van twaalf honderd gulden. (f 1200.) – 4. Apiranten, ieder op een tractement van zes honderd gulden. (f 600.) Behoudende Wij Ons voor om des verkiezende, het korps te vermeerderen, met een Hoofdintendant, op een tractement van vijfduizend vijfhonderd gulden. (f 5500.) 3. In ieder van de groote militaire kommando's zal één der Intendanten met de administratieve werkzaamheden worden belast en voorts met de administratie van het korps marechaussée één der Onder - intendanten. Het overig personeel zal bij het Departement van Oorlog of in onmiddelijk onder deszelfs bestuur behoorende betrekkin en, werkzaam wezen, en wel bijzonder bij de Directie van administratie, voor al hetgeen de betaling der armee, de kleeding, de kazernering, de geneeskundige dienst, de hospitalen, de transporten, de levensmiddelen, en het verifieren der monsterrollen betreft. 4. De Adjuncten zullen kunnen worden benoemd, om bij één der korpsen van de armee, de dienst van kapitein kwartiermeester, en de Aspiranten om die van luitenant kwartiermeester waar te nemen, in welk geval zij de tractementen aan die rangen verknocht zullen genieten, doch de uniform van het korps intendanten blijven dragen. 5. De Intendanten, belast met de admistrative dienst in de zes groote Militaire kommando's, zullen ieder voor bureaukosten, genieten achttien honderd guldens (f 1800.) 'sjaars, en de onder Intendant belast met die van het korps marechaussée vijftien honderd guldens. (f 1500, ) 'sjaars -zullende de bureaukosten van de Intendanten en Onder-Intendanten, die tot bijzondere administrative diensten worden bestend, door Ons telkens bij afzonderlijke besluiten worden bepaald. 6. Aan de zes Intendanten in de groote militaire kommando's zal worden goedgedaan de schadeloosstelling van fourage, voor het getal paarden vastgesteld voor de hoofd-officieren van den Generalen staf; zullende zij, daar en tegen, geene aanspraak kunnen maken, op het genot van reiskosten voor de rondreizen, welke zij, ter verrigting van hunne dienst, in die provincie waar zij hun gewoon verblijf houden, zullen moeten doen. 7. Wanneer wij er toe mogten overgaan, om eenen Hoofdintendant aantestellen, zal dezen worden geassimileerd aan den raag van Generaal Majoor. De Intendanten van de eerste klasse, zullen worden geassimileerd aan den rang van Kolonel. De Intendanten van de tweede klasse, aan dien van Luitenant Kolonel. De Onder-Intendanten van de eerste klasse, aan dien van Majoor. De Onder-Intendanten van de tweede klasse, aan dien van Kapitein. De Adjuncten, aan dien van 1ste Luitenant. De Aspiranten, aan dien van 2de Luitenant. 8. De benoemingen van Intendanten, Onder-intendanten en Adjuncten, zullen door Ons, op voordragt van Onzen Commissaris Generaal van Oorlog geschieden.-- De Aspiranten zullen door onzen Commissaris Generaal van Oorlog benoemd en ontslagen kunnen worden. 9. De eventueel openvallende plaatsen zullen gewoonlijk worden vervuld:

52


2.13.43

Die van Intendanten, zoo van de eerste als tweede klasse, uit de daarop onmiddelijk volgende rangen. Die van onder-intendanten van de eerste klasse, uit de Onder-intendanten van de tweede klasse, en in bijzondere gevallen, uit de kapitein kwartiermeesters. Die van Onder-intendanten van de tweede klasse, uit de Adjuncten, uit kapitein kwartiermeesters, of uit de eerste Luitenant kwartiermeesters, welke eenige tijd de administratie van een korps, met onderscheiding, gevoerd hebben, en die van Adjuncten, uit de Aspiranten of uit de 1ste en 2de Luitenant kwartiermeesters van de armee. 10. De Aspiranten zullen gewoonlijk gekozen worden, uit de Adjudanten onder-officieren of Sergeanten - majors, als ook uit den burgerstand, bij voorkeur uit zoodanige jongelieden, die op eene van de hooge scholen gestudeerd hebeen, en bewijzen geven van aanleg om bekwame administrateurs te worden. 11. In enkelde bijzondere gevallen zullen officieren uit de korpsen van het leger, tot Adjuncten of Onder-intendanten, en zelfs tot Intendanten kunnen worden benoemd. 12. De bevorderingen bij het korps zullen, insgelijks gewoonlijk, volgens ancienniteit plaats hebben, mits de oudste in rang volkomen aan alle vereischten tot een hoogeren rang beantwoorde; zullende echter ook aan personen van bijzondere verdiensten en bijzonderen aanleg, buitengewone bevordering kunnen worden toegekend. 13. Het korps Intendanten zal dezelfde uniform hebben als voor de Agenten is bepaald; met dien verstande nogtans dat de Intendanten van de 1ste en 2de klasse zullen dragen, die, bepaald voor de hoofd-agenten; de Onder-intendanten van de 1ste en 2de klasse, die voor de Agenten en de Adjuncten, die voor de Adjunct-agenten. De Aspiranten zullen eene uniform dragen, even als die voor de Agenten voorgeschreven, doch zonder goud borduursel. 3 14. De Agenten en Adjunct-agenten, die in het korps Intendanten niet worden opgenomen, of, ten gevolge van de nieuwe formatie, vermindering in hunne tractementen of personele toelagen mogten ondergaan, zullen het thans door hen genoten wordende behouden, tot dat door Ons nader deswegen zal worden beschikt. Onze Commissaris Generaal van Oorlog is belast met de uitvoering van het tegenwoordig besluit, hetwelk zal worden gebragt ter kennisse van Onzen beminden Zoon den Prins van Oranje, van Onzen Minister van Financien en van de Algemeene Rekenkamer, tot informatie en narigt. Gegeven te 'sGravenhage, den 29 junij des jaars 1828, het vijftiende van onze Regering. (geteekend) WILLEM. van wege den Koning. (get.) J.G. de Meij van Streefskerk. Accordeert met deszelfs origineel. De Griffier ter Staats-Secretarie. (get.) L.H.Elias Schovel. 3

Zie Recueil Militair 1819, Deel I. bladz. 44.

2.13.43


53

K.B. 27-2-1830, No 118 c

K.B. 27-2-1830, NO 118 C Wij Willem, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Groot-Hertog van Luxembourg, enz., enz., enz. te vinden onder no 116 van heden – Admiraal Kolonel Generaal – Oorlog – Prins van Oranje – Financien – Rekenkamer Gelet op ons besluit van heden, No. 116 waarbij de Generaal-Majoor Reuther eervol wordt ontslagen uit zijne betrekking als directeur voor de Administratie bij het Departement van Oorlog, en aanvankelijk gesteld ter beschikking van het zelve Departement; Op de voordragt van Onzen Admiraal en Kolonel Generaal van den 26 dezer La. W. – Hebben besloten en besluiten Art.: 1. De Generaal-Majoor Reuther, wordt belast, met het oppertoezigt over de administratie bij het Leger. 2. Hij zal in die betrekking verpligt zijn, zich te ’s Hage te vestigen, en voorts ter beschikking staan, zoo van Onzen Admiraal en Kolonel Generaal, als van het Departement van Oorlog, tot het doen van Inspectien over de Administratie bij de korpsen en die der Hospitalen, ziekenzalen, bakkerijen en andere inrigtingen van soortgelijken aard. 3. Hij zal wijder gehouden zijn, onzen admiraal en Kolonel Generaal en het Departement van Oorlog, van Consideratien en advies te dienen, omtrent alle zoodanige stukken of onderwerpen, waaromtrent hij bepaaldelijk mogt worden geraadpleegd, en zich in het algemeen met de behandeling belasten van alle zaken, de Militaire administratie betreffende, welke aan hem, tot dat einde, zullen worden opgedragen. 4. Tot goedmaking der kosten voor schrijfloonen en bureaubehoeften, van allerhanden aard, wordt hem eene som van Twaalfhonderd guldens (ƒ 1200) ’s jaars toegelegd. Onze Admiraal en Kolonel Generaal en de Directeur Generaal van Oorlog zijn belast met de uitvoering van dit besluit, waarvan afschriften zullen worden gezonden, aan Onzen beminden zoon, den Prins van Oranje, aan Onzen Minister van financien en aan de Algemeene rekenkamer, tot informatie en narigt. Gegeven te ’s Hage des 27 febr. 1830 Willem J.G. de Mey van Streefkerk K.B. 13-8-1923, no. 67

K.B. 13-8-1923, NO. 67 's-Gravenhage, 6 maart 1923

'S-GRAVENHAGE, 6 MAART 1923 Departement van Oorlog, IIe Afd. No. 39. Onderwerp: Organisatiewijzigingen.

54


2.13.43

Ik moge eerbiedig onder de aandacht van Uwe Majesteit brengen, dat het, tengevolge van de nieuwe vredesorganisatiën van de verschillende wapens van het leger, noodig is geworden ook wijziging te brengen in de samenstelling van: – den Grooten Staf; – den Generalen Staf; – den Rijkspostduivendienst; – de Intendance; en – het Remontedepot, – alsmede in de bepalingen betreffende den Gouverneur der residentie. In het vertrouwen, dat tegen het vorenstaande bij Uw Majesteit geen bezwaren zullen bestaan, veroorloof ik mij Hoogstderzelve hiernevens een 6-tal dienovereenkomstig opgemaakte ontwerpbesluiten ter bekrachtiging aan te bieden. DE MINISTER VAN OORLOG, coll: Wij Wilhelmina, bij de gratie Gods Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau enz, enz, enz:

WIJ WILHELMINA, BIJ DE GRATIE GODS KONINGIN DER NEDERLANDEN, PRINSES VAN ORANJE-NASSAU ENZ, ENZ, ENZ: IV. Overwegende, dat het noodig is wijziging te brengen in de samenstelling van het dienstvak der Intendance in tijd van vrede; Op de voordracht van Onzen Minister van Oorlog van 6 Maart 1923, IIe Afd.no. 39; Hebben goedgevonden en verstaan: I. In te trekken het gestelde onder III van het Koninklijk besluit van 31 Juli 1918, no.45, met de daarbij behoorende bijlagen B en C, zooals dit herhaaldelijk werd gewijzigd, laatstelijk bij Koninklijk besluit van 5 Juli 1921, no.60. II. Te bepalen: Artikel 1. Het dienstvak der Intendance bestaat uit: het personeel der intendanten; de compagnie intendancetroepen. Artikel 2. De samenstelling van het personeel der intendanten en die van de compagnie intendancetroepen is aangegeven in de bij dit besluit behoorende bijlagen A en B. Artikel 3. Van de 8 hoofdofficieren, die in de formatie van heet personeel der intendanten zijn begrepen - de Hoofdintendant zoo deze kolonel is, daar niet onder gerekend - kunnen 1 den rang van kolonel. 3 dien van luitenant-kolonel en 4 dien van majoor bekleeden. III. Vorenstaande bepalingen treden in werking op een nader door Onzen Minister van Oorlog te bepalen datum.

2.13.43


55

Onze Minister van Oorlog is belast met de uitvoering van dit besluit, waarvan afschrift zal worden gezonden aan de Algemeene Rekenkamer. 's-Gravenhagen, den 12 maart 1923 (get.) Wilhelmina De Miniser van Oorlog, (get.) van Dijk. Bijlage A.

BIJLAGE A. Behoort bij Koninklijk besluit van 12 Maart 1923, No. 67. SAMENSTELLING VAN HET PERSONEEL DER INTENDANTEN. (1) Samenstelling.

Officieren.

Bijzondere bepalingen.

Geneeraal-majoor of kolonel Hoofdintendant

1

(1) Behalve het vermelde personeel behooren tot het dienstvak de reserveintendanten en de daarbij ingedeelde reserve-officieren voor speciale diensten.

Kolonenl- luitenant-kolonels- en 1 majoors-intendanten. tooegevoegd aan den Hoofdintendant

Kolonenl- luitenant-kolonels- en majoors-intendanten. werkzaam bij het Departement van Oorlog

1

Kolonenl- luitenant-kolonels- en majoors-intendanten. bij de divisiën

4

Kolonenl- luitenant-kolonels- en majoors-intendanten in de Vesting Holland ..

1

Kolonenl- luitenant-kolonels- en majoors-intendanten. Directeur van de centrale magazijnen van militaire kleeding en uitrusting

1

(2) Hiervan 3 toegevoegd aan den Hoofintendant 1 werkzaam bij het Departement van Oorlog 2 werkzaam bij de directie van de centrale magazijnen van militaire kleeding en uitrusting (waarvan 1 als hoof der keuringscommissie) 4 bij de divisiën en 2 in de Vesting Holland.

N.B. De officieren van de intendance werkzaam bij de inrichtingen van militair onderwijs worden - voor zoover zij niet tevens een andere dienstbetrekking bekleeden - gevoerd boven de formatie van het dienstvak.

Kapiteins-intendanten (2) .. 12 Mij bekend, DE MINISTER VAN OORLOG, coll: (Vgl. Staatsalmanak. J.C. van Dijk. (18.9.1922 - 4.8.1925) 2e Ministerie Ruys de Beerenbrouck)

56

2.13.43


Bijlage B.

BIJLAGE B. Behoort bij Koninklijk besluit van 12 Maart 1923, No. 67. SAMENSTELLING VAN DE COMPAGNIE INTENDANCETROEPEN. Samenstelling.

Officieren.

Onderofficieren en manschappen.

Eerste-luitenant

commandant (1)

1

(1) Kan ook kapitein zijn.

Sergeant-majooradministrateur

-

1

(2) Het tot de compagnie behoorende aantal.

Sergeanten

-

4

(3) Een door Onzen Minister van Oorlog te bepalen aantal

Korporaals

-

8

Dienstplichtigen

-

-2

Schrijvers Mij bekend, DE MINISTER VAN OORLOG,

Bijzondere bepalingen.

-3

coll: Instructie voor den Hoofdintendant 29-5-1876 No. 72 I en 23-6-1876 no. 34 I

INSTRUCTIE VOOR DEN HOOFDINTENDANT 29-5-1876 NO. 72 I EN 23-6-1876 NO. 34 I Militaire Administratie No. 72 I

MILITAIRE ADMINISTRATIE NO. 72 I 's Gravenhage, den 29sten Mei 1876 DE MINISTER VAN CORLOG, Gevolg gevende aan de 's Konings besluit van 17 Mei j.l., no. 30, houdende vaststelling eener Instructie voor den Hoofd-Intendant bij de Militaire Administratie van het Leger; Brengt dat besluit en genoemde daaraan gehechte Instructie bij deze ter kennis van de onderscheidene autoriteiten van het Leger; Gelast voorts, dat deze dispositie met dat besluit en die Instructie in het Recueil Militair (Eerste Gedeelte) zal worden geplaatst tot algemene kennisgeving. G.J.G. Klerck. Wij WILLEM III, bij de gratie Gods, Koning Der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Groot-Hertog van Luxemburg, Enz., Enz., Enz.

WIJ WILLEM III, BIJ DE GRATIE GODS, KONING DER NEDERLANDEN, PRINS VAN ORANJE-NASSAU, GROOT-HERTOG VAN LUXEMBURG, ENZ., ENZ., ENZ. Op de voordragt van Onzen Minister van Oorlog van 13 Mei 1876, Kabinet Lett. NlO; Hebben goedgevonden en verstaan:

2.13.43


57

Vast te stellen de aan dit besluit gehechte Instructie voor den Hoof-Intendant bij de Militaire Administratie van het Leger. Onze Minister van Oorlog is belast met de uitvoering van dit besluit, waarvan afschrift zal worden gezonden aan de Algemene Rekenkamer, tot informatie. Het Loo, den 17den Mei 1876. WILLEM. De Minister van Oorlog G.J.G. de Klerck. R.N. 1876.

R.N. 1876. Behoort bij het Koninklijk besluit van 17 Mei 1876, No. 30. Instructie voor den Hoof-Intendant bij het Leger. Artikel 1. De Hoofd-Intendant bij de militaire administratie van het leger staat, in tijd van vrede, onmiddelijk onder de bevelen van den Minister van Oorlog, en heeft tot standplaats 's Gravenhage. In tijden van oorlog treedt hij op als Intendant en Chef bij het veldleger en is als zodanig ondergeschikt aan den Opperbevelhebber van het lager. Hij houdt alsdan zijn verblijf in het hoofdkwartier van dien Bevelhebber. Artikel 2. De kring zijner dienstverrigtingen strekt zich uit over al hetgeen in verband staat met het voeren der administratie over de korpsen, de administratieve inrigtingen en de magazijnen bij en de verpleging van het leger. Hij heeft toezigt over al hetgeen de geschiktheid en de wijze van leven betreft van de Officieren en het verder personeel, behorende tot het diensvak der militaire administratie. Hij heeft onder zijne bevelen de kompagniën hospitaalsoldaten. Ten opzigte van dit bevel geldt voor hem het bepaalde in de Instructie voor de Divisiekommandanten. Artikel 3. Hij vestigt in het bijzonder zijne aandacht op alles wat betrekking heeft: a. op de verantwoording van gelden en goederen bij de korpsen en administratieve inrigtingen bij het leger, hieronder begrepen de militaire bakkerijen en de garnizoens nachtlegers; b. op den aanleg van magazijnen van levensmiddelen en fourages, wanneer die voedingsmiddelen, onder eigen beheer, voor 'sRijks rekening moeten worden aangeschaft; c. op den voorraad kleding, de uitrustingen kampementsvoorwerpen, benevens de verdere

58


2.13.43

veld-uitrusting ten behoeve van de troepen, zoowel in tijden van vrede als in die van oorlog, aanwezig; d. op het voerwezen en het verder materieel, dat voor de administratieve en geneeskundige dienst te velde, aanwezig moet zijn; e. op de verpleging, de kleeding, de liggingsvoorwerpen en het verder materieel, noodig in de zieken-etablissementen, zoowel in tijden van vrede als die van oorlog, op het zoo noodig oprigten van tijdelijke hospitalen en ambulances, alsmede op de hupmiddelen, welke door het Hoofdbestuur van de vereeniging "het Roode Kruis" worden verstrekt, een en ander in overleg met den Inspecteur van de geneeskundige dienst der Landmagt; f. op het approvisioneren van vestingen en forten, in tijden van oorlog of van voorbereiding daartoe, en op de plaatsing der voorrand- en aanvullingsmagazijnen; g. op het gebruik van spoorwegen, stoomboten, enz. tot het aanvoeren der noodige behoeften, een en ander in overleg met den Chef van den Generalen Staf. Hij doet aan den Minister van Oorlog de noodige voorstellen tot aanschaffing, aanvulling en onderhoud. Artikel 4. Hij is belast met het verzamelen van statistieke gegevens, die uit een oogpunt van militaire verpleging belangrijk zijn, en van (vooral verduurzaamde) levensmiddelen op de voornaamste stapelplaatsen, het aantal paarden, de beschikbare voertuigen, den staat der wegen in de verschillende jaargetijden, de steden en dorpen waar groote gebouwen aanwezig zijn, geschikt voor hospitalen, magazijnen, enz., groote particuliere bakkerijen, brood en meelfabrieken, voorname fabrieken voor uitrusting, groote werkplaatsen, enz. Voor deze gegevens worden tabellen aangelegd. Artikel 5. Hij doet aan de Minister de noodige voorstellen om bij opkomend oorlogsgevaar, onmiddelijk te voorzien in de dienst der militaire intendance bij het hoofdwartiet, de divisiën en de brigades van het veldleger, bij de militaire afdeelingen en inrigtingen in de liniën van de defensie. De Instructiën voor de Officieren, met die diensten belast of te belasten, worden door hem ontworpen en ter goedkeuring aan den Minister van Oorlog gezonden. Hij deelt de Instructiën aan de betrokken Officieren mede, zodat zij bij opkomend oorlogsgevaar en bij verschillende oorlogstoestanden, op de hoogte zijn van hunne taak, of, indien zij hunne functiën reeds in vredestijd vervullen, van de wijze hoedanig zij in de bedoelde omstandigheden hebben te handelen. Artikel 6. Bij het leger te velde heeft hij de directie en het toezigt over het voerwezen, aan de administratie van het leggentoegevoegd, en regelt de dienst der extra-parken, welke hij doet zanenstellen. Hij neemt maatregelen tot het samenbrengen van levensmiddelen, fourrages en brandstoffen, zorgt voor het aanleggen van magazijnen zoowel voor die benodigdheden als voor kleeding, nachtligging, equipements- en kampementseffecten, van bakkerijen, slagterijen, en regelt daarop te houden toezigt, de uitgifte aan de korpsen en de verantwoording deswege. Hij is belast met het oprigten van en het houden van toezicht over de veldhospitalen en ambulances en waakt dat al hetgeen tot deze dienst behoort zich in goeden en completen staat bevindt. Al wat het varvoer en de verpleging der zieken en geworden den betreft is, in overleg met den Chef van de geneeskundige dienst te velde, aan zijne zorg toevertrouwd.

2.13.43


59

Hij is bevoegd alle, door den betaalmeester te velde aan te houden, registers na te zien en inzage te nemen van zijne administratie en van de krijgskas. Hij houdt toezigt over de dienst van de veldpost en verifieert de uitgaven, die daarvoor ten laste van het Departement van Oorlog worden gebracht. Hij regelt, naar gelang hunner rangen en geschiktheid, de dienstbestemming der aan hem toegevoegde leden van het personeel der militaire administratie. Artikel 7. Hij geeft onmiddelijk gevolg aan de bevelen betreffende de administratieve dienst van het veldleger, hem door den Opperbevelhebber gegeven op eigen verantwoordelijkheid. Hij vraagt diens bevelen omtrent al de maatregelen voor de uitoefening van die dienst, bepaaldelijk bij voorgenomen bewegingen der troepen. Artikel 8. Hij treedt in voerleg met den Chef van den Generalen Staf ten aanzien van den tijd en de wijze, waarop de distributiën aan het leger zullen geschieden, over het geven van escorten en wachten bij convooijen, magazijnen, hospitalen, ambulances, enz., omtrent het evacueren van zieken en gekwetsten en allen onderwerp-en waarbij zamenwerking noodig is. Hij ontvangt van den Chef van den Generalen Staf eene opgaaf van de sterkte van het leger, alsmede de voor hem noodige uittreksels van de dagorders en instructiën, door den Opperbevelhebber uitgevaardigd, waarbij de dienst der militaire administratie kan betrokken zijn. Hij brengt de ontvangen bevelen, dagorders, enz., voor zover noodig, ter kennis van de militaire intendanten en van de Chefs der overige administratieve diensten. Artikel 9. Hij tracht de verzamelde statistieke gegevens van de landstreek, waar het leger zich ophoudt, zoo volledig mogelijk te maken. Zoodra het leger zich buiten de grenzen van het Rijk bevindt, zorgt hij dat de registers van den burgerlijken stand worden aangelegd en aangehouden door de daartoe bestemde Officieren. Hij maakt alsdan dadelijk tarieven, aanwijzende de verhouding tusschen de Nederlandsche maten, gewichten en geldspeciën en die van het land, waar het leger zich bevindt en maakt die aan het leger bekend. Artikel 10. Hij houdt, op tijdstippen door den Minister te bepalen, inspectiën over de kompagniën hospitaalsoldaten, over de administratie bij de korpsen, over de magazijnen en de verdere etablissementen en inrigtingen, in artikel 3 aangewezen. Hij doet zich bij die inspectiën vergezellen door den Noofd-officier aan hem toegevoegd of door een officier van het personeel der militaire administratie, daartoe, op zijne aanvraag, door den Minister aan te wijzen. Na den afloop van elke inspectie, doet hij van zijne bevinding verslag aan den Minister.

60


2.13.43

Artikel 11. Hij correspondeert met en is gerechtigd tot het vragen van inlichtingen aan den Chef van den Generalen Staf, de Inspecteurs en Directeurs der verschillende wapens en diensvakken, de Divisiekommandanten en de Bevelhebbers in de militaire afdelingen omtrent alle onderwerpen tot den kring zijner dienstbetrekking behoorende. Hij is gehouden, desgevorderd, aan genoemde autoriteiten de noodige medeelingen te verstrekken, in het belang van de aan hun toevertrouwde dienst. Artikel 12. De verzoeken om een huwelijk aan te gaan, de voordragten en aanvragen tot het bekomen van pensioen, van non-activiteit en van ontslag uit den dienst, de voordragten tot het bijeenroepen van een raad van onderzoek, alsmede de conduitelijsten betreffende de Officieren van het personeel der militaire administratie, worden hem ter inzage gezonden door de Inspecteurs de wapens en de Bevelhebbers in de militaire afdelingen. Hij zendt ze daarna, desvereischt van zij consideratiën voorzien, aan gemelde autoriteiten terug. Artikel 13. De aanvragen om verlof voor langer dan ééne maand, ten behoeve van de Officieren in art. 12 aangeduid, worden door hem voor gezien geteekend en voor zooveel noodig met zijne consideratiën en zijn advies aangevuld. Artikel 14. Hij ontvangt de voordragten tot aanstelling of ontslag van de geëmploijeerden bij de militaire ziekeninrigtingen, mentsvoorwerpen, van nachtligging en bij de militaire bakkerijen, niet ter begeving staande van de toeziende chefs over die inrigtingen, en onderwerpt ze, voorzien van zijn advies, aan den Minister. Artikel 15. Hij doet jaarlijks, in Januarij, verslag aan den Minister van Oorlog, omtrent de uitoefening van de dienst, aan zijn toezigt onderworpen, en mededeeling van de gegevens, door hem, voor de verpleging van het leger in tijd van oorlog of van voorbereiding daartoe, verzameld. Artikel 16. Hij behoeft verlof van den Minister om zich in zijn persoonlijk belang van zijne standplaats te verwijderen. Bij dringende omstandigheden is hij bevoegd, zich zonder voorafgaande magtiging, voor den tijd van hoogstens acht dagen, naar die plaats of plaatsen van het Rijk te begeven waar zijne tegenwoordigheid noodig is, mits hij daarvan onverwijld kennis geve aan den Minister. Artikel 17. Bij ontstentenis wordt, in afwachting dat in zijne dienst door den Minister zal zijn voorzien, de dienstcorrespondentie, op last, gevoerd door den Hoofdofficier, aan hem toegevoegd.

2.13.43


61

Militaire Administratie. No. 34 I.

MILITAIRE ADMINISTRATIE. NO. 34 I. 's Gravenhage, den 23sten Junij 1876. DE MINISTER VAN OORLOG, Heeft goedgevonden, als een vervolg op de dezerzijdsche aanschrijving van 29 Mei jl., No. 72 J (Rec. Mil. 1, blz. 573 vlgg.), waarbij de bij 's Monings besluit van 17 Mei te voren, No. 30, vastgestelde Instructie voor den Hoofd-Intendant bij de Militaire Administratie van het leger, ter kennis van de onderscheidene militaire autoriteiten is gebracht, te bepalen, dat voortaan, te beginnen met 1 Julij aanstaande, door tusschen-komst van genoemde Hoofd-Intendant, moeten worden gezonden: A. Door de Militaire Intendanten: 1. De rapporten van de door hen bewerkstelligde opneming en voorloopige sluiting der geldelijke en materieele verantwoordingen van de korpsen, bedoeld bij artikel 340 van het provisioneel reglement van administratie bij de Landmagt; 2. De verantwoordingstaten, voorgeschreven bij artikel 35 van het voorschrift nopens het beheer enz. van het nachtleger, van 29 Mei 1852, No. 47 B (Rec. Mil., bladz. 165); 3. De staten, bedoeld onder de punten a, b, c en d der aanschrijving van het Departement van Oorlog van 12 Mei 1869, No. 100 J (Rec. Mil., bladz. 169); 4. De sterktestaten, die krachtens de aanschrijving het departement van Oorlog van 21 September 1854, No. 22 B, maandelijks door de Hoofdadministratiën de korpsen worden ingezonden; met bepaling, dat die stukken op den 7den van iedere maand bij den HoofdIntendant moeten zijn ontvangen. R. M. 1876. B. Door de Hoofdadministratiën van de Korpsen: 1. De summiere verantwoording der ontvangsten en uitgaven; 2. De staat der rekening met diversen; 3. De staat der waarde van het magazijn; een en ander voorgeschreven bij de aanschrijving van het Departement van Oorlog van 10 Januarij 1844, No. 36 B (Rec. Mil., bladz. 43). 4. Het duplicaat van den staat, model lett. VV, bedoeld bij de aanschrijving van 7 Januarij 1852, No. 38 B (Rec. Mil., bladz. 4). C. Door de toeziende chefs der hospitalen of infirmeriën: 1. De processen-verbaal van de gehouden bijeenkomsten, bedoeld in de art. 35 en 36 van het reglement over de administratie der hospitalen; 2. De rapporten omtrent belangrijke afwijkingen van de voorschriften nopens de administratie der infirmeriën, bedoeld in het laatste gedeelte der aanschrijving van het Departement van Oorlog van 1 Augustus 1864, No. 701 (Rec. Mil., bladz. 182); 3. De conduite-staten, voorgeschreven bij art. 14 van het voorschrift van 21 Maart 1844, No. 36 B (Rec. Mil., bladz. 107). 4. De verzoeken, door geëmploijeerden bij het hospitaal of de infirmerie onder hun toezicht aan het Departement van Oorlog gerigt. D. Door de Directeurs van 's Rijks magazijnen van militaire kleeding, uitrusting, enz.: 1. De verantwoordingstaten van het materieel, enz., voorgeschreven bij de art. 37 en 38 van de Instructie nopens de dienst in die magazijnen, van 29 Januarij 1855, No. 26 B (Rec. Mil., bladz. 4); 2. De voordragten tot verkoop van buiten dienst gestelde voorwerpen, bedeeld bij artikel 39 van dezelfde Instructie;

62


2.13.43

3. De verzoeken, door geëmploijeerden bij het magazijn onder hunne directie aan het Departement van Oorlog gerigt. E. Door de toeziende Chefs over het garnizoens-nachtleger: 1. De verantwoordingstaten, voorgeschreven bij art. 36 van het voorschrift nopens het beheer, enz. van het nachtleger van 29 Mei 1852, No. 47 B (Rec. Mil., bladz. 165); 2. De staten O, H, K, en L, bedoeld bij punt d de aanschrijving van het Departement van Oorlog van 12 Mei 1869, No. 100 I (Rec. Mil., bladz. 169); 3. De verzoeken, door geëmploijeerden bij het nachtleger onder hun toezicht aan het Departement van Oorlog gerigt. F. Door de toeziende Chefs over de garnizoens-bakkerijen: 1. De verantwoording, bedoeld bij artikel 30 van het voorschrift omtrent de inrigting en het beheer der bakkerijen, van 22 December 1874, No. 38 7 (Rec. Mil., I, bladz. 307); 2. De verzoeken, door geëmploijeerden bij de bakkerij onder hun toezigt aan het Departement van Oorlog gerigt. Gelast, dat deze in het Recueil Militair (Eerste Gedeelte) zal worden geplaatst tot algemene kennisgeving. G. J. G. Klerck. Instructie voor den Hoofd-Intendant. (K.B. 29-4-1880 No. 27)

INSTRUCTIE VOOR DEN HOOFD-INTENDANT. (K.B. 29-4-1880 NO. 27) Behoort bij het Koninklijk besluit van 29 April 1880, No. 27. Art.: 1. De Hoofd-Intendant staat onmiddellijk onder de bevelen van den Minister van Oorlog en is jegens dien Minister verantwoordelijk voor den toestand van zijn dienstvak. 2. De kring zijner dienstverrigtingen omvat al hetgeen in verband staat met het voeren der administratie over de korpsen, de administratieve inrigtingen en de magazijnen en met de verpleging van het leger. 3. De Hoofd-Intendant hout inspectie over de administratie bij de korpsen, alsmede over de magazijnen en verdere administratieve inrigtingen, zoo dikwerf hij dit noodig zal oordeelen en na voorafgaande kennisgeving aan den Minister van Oorlog. In spoedeischende gevallen is voorafgaande kennisgeving onnoodig. Van de gehouden inspectie kan schriftelijk verslag worden gedaan aan den Minister, met toevoeging, zoo noodig, van voorstellen in het belang van de dienst. 4. De Hoof-Intendant verzekert zich, dat bij het dienstvak der militaire administratie de verschillende reglementen en bepalingen stipt worden nageleefd. Aangezien de voordragten tot bevordering der officieren van zijn dienstvak door hem aan den Minister moeten worden gedaan, heeft hij bij zijne inspectiën bijzonder te letten op hunne wetenschappelijke kennis en praktische bruikbaarheid. Officieren, die bijzonder uitmunten, worden door hem gesignaleerd. Bij zijne beoordeeling mag hij niet alleen afgaan op de rapporten, die door de onmiddellijke Chefs zijn uitgebragt. Ook doet hij aan den Minister van Oorlog de noodige voorstellen tot de aanvulling van het korps Militaire Intendanten. 5. De inspectiën worden bij voorkeur onverwachts gehouden. De Hoofd-Intendant kan zich daarbij doen vergezellen door den hem toegevoegden officier, of wel door een der officieren van de VIe Afdeeling van het Departement van Oorlog.

2.13.43


63

6. Hij heeft onder zijne bevelen het personeel dar militaire administratie, dat niet bij het Departement van Oorlog, de Koninklijke Militaire Akademie en de korpsen is ingedeeld. Hij is bevoogd de kapiteins- en luitenants-kwartiermeesters, bij de korpsen ingedeeld, te verplaatsen, indien daartegen bij de betrokken Inspecteurs geen bezwaar bestaat. Bij verschil van gevoelen beslist de Minister. 7. Hij doet aan den Minister de noodige voorstellen, om bij mobilisatie onmiddellijk te kunnen voorzien in de dienst der militaire intendance bij het hoofdkwartier, de divisiën en de brigades van het leger te velde, bij de militaire afdeelingen en bij de liniën van defensie. De door hem te ontwerpen instructiën voor de officieren, met die verschillende diensten te belasten, worden aan die officieren medegedeeld, opdat zij zich reeds in tijd van vrede op de hoogte kunnen stellen van de taak, die hen in oorlogstijd wacht. 8. Ten opzigte van het personeel onder zijne bevelen geldt voor hem, voor zooveel toepasselijk, het bepaalde bij de Instructiën voor de Inspecteurs der wapens. Hij onderwerpt aan den Minister, met zijn advies daaromtrent, de voordragten tot aanstelling of ontslag van de geëmploijeerden bij de magazijnen van kleeding, uitrusting, kampementsvoorwerpen en nachtligging, en bij de militaire bakkerijen, voor zoover de toeziende chefs over die inrigtingen de bevoegdheid missen om dat ontslag of die aanstelling te verleenen. 9. De Minister van Oorlog bepaalt, welke periodieke stukken door den Hoofd-Intendant aan hem moeten worden gezonden. Voorts doet de Hoofd-Intendant van alle buitengewone gebeurtenissen bij zijn dienstvak onverwijld verslag aan den Minister van Oorlog. 10. De Hoofd-Intendant vestigt in het bijzonder zijn aandacht op alles wat betrekking heeft: a. op de verantwoording van gelden en goederen bij de korpsen en administratieve inrigtingen bij het leger, hieronder begrepen de militaire bakkerijen en de garnizoensnachtlegers; b. op den aanleg van magazijnen van levensmiddelen en fourrages, wanneer die voedingsmiddelen, onder eigen beheer, voor 's Rijks rekening moeten worden aangeschaft; c. op de keuring der grondstoffen voor kleeding- en equipementstukken, op den aanmaak der kleeding in de centrale magazijnen en op het behoorlijk volgen der vastgestelde modellen; d. op den voorraad van kleeding-, uitrustingen kampementsvoorwerpen en verdere velduitrusting, welke ten behoeve van de troepen, in tijd van oorlog, aanwezig moet zijn; e. op het voorwezen en verder materieel voor de administratie dienst de velde; f. op het approvianderen van vestingen en forten, en op de plaatsing der voorraads- en aanvullingsmagazijnen; g. op het gebruik van spoorwegen, stoombooten, enz., tot het aanvoeren der noodige behoeften, een en ander in overleg met den Chef van den Generalen Staf. Hij doet aan den Minister van Oorlog de noodige voorstellen en rapporten betreffende het vorenstaande, alsmede voorstellen tot aanschaffing van het ontbrekende en tot aanvulling en onderhoud van het bestaande. 11. Hij is belast met het verzamelen van statistieke gegevens, die uit een oogpunt van militaire verpleging belangrijk zijn ten aanzien van de voortbrengselen van landbouw, handel en nijverheid, ten aanzien van de beschikbare voertuigen en ten aanzien der aanwezigheid van groote gebouwen, geschikt voor magazijnen, enz., van groote particuliere bakkerijen, van brood- en meelfabrieken, van voorname fabrieken voor uitrusting, van groote werkplaatsen, enz. 12. De Hoofd-Intendant is bevoegd met alle autoriteiten van de Landmagt correspondentie te voeren.

64


2.13.43

13. De Hoofd-Intendant is bevoegd ten alle tijde bij het Departement van Oorlog inzage te nemen van de conduitelijsten der officieren van het dienstvak. 14. De Hoofd-Intendant kan zich in zijn persoonlijk belang gedurende acht dagen van zijne standplaats verwijderen, mits hiervan den Minister van Oorlog kennis gevende. Voor langer verlof behoeft hij de toestemming van den Minister van Oorlog. Bij ziekte of afwezigheid van den HoofdIntendant, wordt, in afwachting dat in zijne dienst door den Minister zal zijn voorzien, de dienstcorrespondentie "op last" gevoerd door het Hoofd van de VIe Afdeeling van het Departement van Oorlof. 15. In oorlogstijd of bij mobilisatie treedt de Hoofd-Intendant bij het Hoofdkwartier op als Chef der Intendance. Mij bekend: De Minister van Oorlog, REUTHER. Overzicht van de vredesgarnizoenen gelegen in de ambtsgebieden van de toeziende chefs per 11-2-1937

OVERZICHT VAN DE VREDESGARNIZOENEN GELEGEN IN DE AMBTSGEBIEDEN VAN DE TOEZIENDE CHEFS PER 11-2-1937 Intendant 1e divisie • Dordrecht • Gorinchem • 's-Gravenhagen • Haarlem • Den Helder • Leiden

• • • •

Intendant 2e divisie Arnhem Deventer (+ Milligen) Ede Nijmegen

• • • • • • •

Intendant 3e divisie Bergen op Zoom Breda 's-Hertogenbosch Maastricht Middelburg Venlo Vlissingen

•

Intendant 4e divisie Amersfoort

2.13.43


• • • • • • •

Assen Groningen Harderwijk Kampen Nieuwersluis Soesterberg Utrecht

• •

T.C. A'dam Amsterdam Naarden

65

Overzicht van de mobilisatiecentra onder controle van de Toeziend Chefs per 11-2-1937.

OVERZICHT VAN DE MOBILISATIECENTRA ONDER CONTROLE VAN DE TOEZIEND CHEFS PER 112-1937. Intendant 1e divisie • Brielle • Delft • Dordrecht • Gouda • 's-Gravenhage • Haarlem • Den Helder • Hellevoetsluis • Leiden • Schoonhoven • Willemstad

• • • • • • • • •

Intendant 2e divisie Arnhem Doesburg Deventer Ede Gorinchem Nijmegen Woudrichem Zutphen Zwolle

• • • • •

Intendant 3e divisie Bergen op Zoom Breda Breskens Geertruidenberg 's-Hertogenbosch

66

2.13.43


• • • • • • • •

Maastricht Middelburg Terneuzen Roermond Tilburg Venlo Vlissingen Zierikzee

• • • • • • • • • •

Intendant 4e divisie Amersfoort Assen Groningen Harderwijk Leeuwarden Nieuwersluis Jutphaas Utrecht Vreeswijk Wierickerschans

• • • •

T.C. A'dam Amsterdam Alkmaar Naarden Muiden

Overzicht van de garnizoensmagazijnen van kleeding en nachtleger per 1-7-1892

OVERZICHT VAN DE GARNIZOENSMAGAZIJNEN VAN KLEEDING EN NACHTLEGER PER 1-7-1892 Recueil Militaire 1892 Garnizoens magazijnen van Kleeding en nachtleger te

Klasse.

Gesteld onder het toezicht van den

Worden voorzien uit het Centrale Magazijn van Militaire Kleeding en Uitrusting te

Amsterdam

1ste

Intendant 1ste Mil. Afd.

Amsterdam.

Haarlem

2de


Amsterdam.

Hoorn

2de


Amsterdam.

den Helder

2de


Amsterdam.

Leeuwarden

2de


Amsterdam.

Groningen

2de


Amsterdam.

Utrecht

1ste

Intendant 2de Mil. Afd.

Woerden.

Naarden

2de


Woerden. (c)

2.13.43

67


Garnizoens magazijnen van Kleeding en nachtleger te

Klasse.


Worden voorzien uit het Centrale Magazijn van Militaire Kleeding en Uitrusting te

Amersfoort

1ste


Woerden.

Harderwijk (a)

2de


Woerden. (c)

Goriuchem

2de


Woerden. (c)

Dordrecht

3de


Delft.

Bergen op Zoom

1ste


Delft.

Middelburg

2de


Delft.

Vlissingen

2de


Delft.

's Gravengage

1ste

Intendant 1ste Divisie Inf.

Delft.

Delft

2de


Delft.

Leiden

1ste


Delft.

Gouda

2de


Delft.

Arnhem

1ste

Intendant 2de Divisie Inf.

Woerden.

Doesburg

2de


Woerden.

Deventer

2de


Woerden. (c)

Kampen (a)

2de


Woerden. (c)

Nijmegen

2de


Woerden.

Breda

1ste


Delft.

Geertruidenberg

2de


Delft.

's Hertogenbosch

1ste


Delft.

Venlo

3de


Delft.

Maastricht

2de


Delft.

Roermond

3de


Delft.

Assen (b)

3de

Garnizoens-Commandant.

Amsterdam.

Brielle.

3de


Delft.

Hellevoetsluis (b)

3de


Delft.

Schoonhoven

3de


Delft.

Willemstad

3de


Delft.

Zutphen

3de


Woerden (c)

Zwolle 3de Garnizoens-Commandant. (a) alleen garnizoens-nachtlegermagazijnen.

Woerden (c)

(b) alleen garnizoens-kleedingmagazijnen. (c) te rekenen van 1 Juli 1892. Tot aan dien datum uit het tot dusver aangewezen Centraal Magazijn.

68

2.13.43


Overzicht van de garnizoensmagazijnen van kleeding en nachtleger per 11-6-1896

OVERZICHT VAN DE GARNIZOENSMAGAZIJNEN VAN KLEEDING EN NACHTLEGER PER 11-6-1896 Recueil Militaire 1896 Behoort bij de Beschikking van den Minister van Oorlog van 11 Juni 1896, VIe Afd., no. 76. Tabel, aanwijzende de garnizoenen waar Magazijnen van kleeding en van nachtleger zijn gevestigd, de autoriteiten met het toezicht belast en de Centrale Magazijnen van Militaire kleeding en uitrusting, waaruit in den regel het benoodigde wordt ontvangen. Worden voorzien uit het Centrale Magazijn van Militaire kleeding en uitrusting te

Garnizoensmagazijnen van kleeding en nachtleger te

Klasse


Amsterdam

1ste

Intendant in de stelling van Amsterdam.

Amsterdam.

Assen

2de


Amsterdam.

Groningen

2de


Amsterdam.

Haarlem

2de


Amsterdam.

Den Helder

2de


Amsterdam.

Hoorn

2de


Amsterdam.

Leeuwarden

2de


Amsterdam.

Amersioort

1ste

Intendant in de Nieuwe Hollandsche Waterlinie.

Woerden.

Gorinchem

2de


Delft, (c)

Naarden

2de


Amsterdam. (c)

Utrecht

1ste


Woerden.

Brielle

3de

Intendant bij de 1ste Divisie Infanterie.

Delft.

Delft

2de


Delft.

Dordrecht

3de


Delft.

Gouda

2de


Delft.

2.13.43

69


Worden voorzien uit het Centrale Magazijn van Militaire kleeding en uitrusting te


Klasse


's Gravenhage

1ste


Delft.

Leiden

1ste


Delft.

Arnhem

1ste

Intendant bij de 2de Divisie Infanterie.

Woerden.

Deventer

2de


Amsterdam, (c)

Doesburg

2de


Woerden.

Kampen (a)

2de


Woerden.

Nijmegen

2de


Woerden.

Zutphen

3de


Amsterdam. (c)

Zwolle

3de


Amsterdam. (c)

Bergen op Zoom

1ste


Delft.

Breda

1ste


Delft.

Geertruidenberg

2de


Delft.

's Hertogenbosch

1ste


Woerden.

Maastricht

2de


Delft.

Middelburg

2de


Delft.

Roermoud

3de


Woerden.

Venlo

3le


Woerden.

Vlissingen

2de


Delft.

Harderwijk (a)

2de

Garnizoenscommandant.

Woerden.

Hellevuetsluis (b)

3de


Delft.

Schoonhoven

3de


Delft.

70


2.13.43


Klasse


Willemstad 3de Garnizoenscommandant. (a) alleen Garnizoens-nachtlegermagazijnen.

Worden voorzien uit het Centrale Magazijn van Militaire kleeding en uitrusting te Delft.

(b) alleen Garnizoens-kleedingmagazijn. (c) Te rekenen van 1 Juli 1896. Tot aan dien datum uit het tot dusver aangewezen Centraal Magazijn. Mij bekend: De Secretaris-Generaal van het Departement van Oorlog. Kramer. Overzicht van de plaatsen waar in 1939 militaire verplegingsinrichtingen en garnizoenswerkplaatsen zijn gevestigd.

OVERZICHT VAN DE PLAATSEN WAAR IN 1939 MILITAIRE VERPLEGINGSINRICHTINGEN EN GARNIZOENSWERKPLAATSEN ZIJN GEVESTIGD. Militaire magazijnen van levensmiddelen, van kleeding en van Garnizoens Nachtleger. Militaire bakkerijen. werkplantoen. Met het toezicht belast. AMSTERDAM

AMSTERDAM

DORDRECHT 's-GRAVENHACE

's-GRAVENHAGE

HAARLEM

Kapitein-intendant, toegevoegd aan den Hoofdintendant met standplaats AMSTERDAM.

DORDRECHT

Intendant bij de 1ste Divisie.

's-GRAVENHAGE


HAARLEM


DEN HELDER


LEIDEN ARNHEM DEVENTER

EDE

ARNHEM

LEIDEN (voor kleermakers)


ARNHEM

Intendant bij de IIde Divisie.

DEVENTER


DOESBURG


EDE

Intendant bij de IIde

2.13.43

Militaire magazijnen van levensmiddelen, van kleeding en van Nachtleger.

71


Militaire bakkerijen.

Garnizoens werkplantoen.

Met het toezicht belast. Divisie.

GORINCHEM

GORINCHEM


GRAVE


NIJMEGEN


ZUTPHEN


BERGEN OP ZOOM

BERGEN OP ZOOM

Intendant bij de IIIde Divisie.

EREDA

BREDA


s-HERTOGENBOSCH

's-HERTOGENBOSCH


MAASTRICHT

MAASTRICHT


MIDDELBURG

MIDDELBURG


ROERMOND


VENLO


WEERT


AMERSFOORT

AMERSFOORT

Intendant bij de IVde Divisie.

ASSEM

ASSEM


GRONINGEN

GRONINGEN


HARDERWIJK

HARDERWIJK


KAMPEN


SOESTERBERG


UTRECHT


NIJMEGEN

VENLO

UTRECHT

UTRECHT

72

Militaire magazijnen van levensmiddelen, van kleeding en van Nachtleger.


Militaire bakkerijen.

Garnizoens werkplantoen. LEIDEN (voor schoonmakers en zadelmakers).

2.13.43

Met het toezicht belast. Directeur van de centrale magazijnen van militaire kleding en uitrusting.

Inventaris van het archief van de Hoofdintendant van de Landmacht te 's-gravenhage,

Recommend Documents