Internet:

Us fokferiening is oprjochte op 12 maart 1952 yn Hotel ‘Read Hert’ te Burgum Adresgegevens: Bestjoersgearstalling ‘Ta it Bihâld’: Gerda Veenje-Samplonius 1 ste Foarsitter Jelte Wiersma 2 de Foarsitter Age van der Zee Skriuwer Harm van der Meulen Ponghâlder Lucas Reinds lid

Garyp Damwoude Oudwoude Noardburgum Munein

Post adres ‘Ta it Bihâld’: Foarwei 17, 9294 KC Oudwoude Tel. 0511-452594 Mailadres: [email protected] Gearstalling kontactkommisje: W. v.d. Vlugt Dr. Compagnie J. van der Veen Kootstertille J. Wierstra Marrum Tr. Boersma Damwoude W. Sonnema Anjum K. Sipma Aalzum A. Visser Damwoude Gearstalling dressuurkommisje: Menno Visser Rinsumageest Hans en Tony de Heer Triemen Jelte Wiersma Damwoude Aukje Boersma Damwoude Post-adres dressuurkommisje: Hereweg 3, 9104 CR Damwoude Tel. 0511-422134 Mailadres: [email protected]

Internet: www.ta-it-bihald.nl

1

Gearstalling redaksjekommisje: Harm van der Meulen Noardburgum Evertje Sybesma Hurdegaryp Betty Lázló – Eldering Garyp Popke van der Meulen Hurdegaryp Postadres redaksjekommisje: Rijksstraatweg 179, 9254 DG Hurdegaryp Tel. 06-53352797 Mailadres: [email protected] Ere-leden: E. Dijkstra A.K.W. Douma

Kollum Leeuwarden

Internet: www.ta-it-bihald.nl Adres Ponghálder en adreswizigingen opstjoere nei: Oude Commissieweg 20, 9257 MC Noardburgum Tel. 0511-472405 Mailadres: [email protected] Bankrekeningnummer Ta it Bihâld: 34.98.11.776

2

INHOUDSOPGAVE - Van de voorzitter - Activiteiten Agenda - Winteractiviteiten - Sticker fokforiening ta-it-bihâld - Onze website-www.ta-it-bihald.nl - Jonge Friese paarden met tuigaanleg - Selectie wedstrijd te Garijp, 17 juli 2008 - Vrijwilligers Fokdagen - Op bezoek bij Doede v.d. Meer (van PTC+ oentsjerk) - De zevenenvijftigste Fokdag - Algeheel Fokdagkampioen 2008 ta it Bihâld - Feiten over de 57ste Fokdagen van ta it Bihâld - Foto’s Fokdagen 17 en 18 juli 2008 - Uitslagen Fokdagen donderdag 17 juli 2008 - Vrijdag 18 juli Dressuuraanleg - Uitslagen Fokdagen zaterdag 19 juli 2008 - Uitslagen Kampioendag Fokdag 2008 - Zaterdagmiddag Wisselprijs de Zilveren Karwats - Keuring resultaten ta it Bihâld 2008 - Medicijn op recept - Spreekt u maar..... (Op bezoek bij Pieter Wijbenga in Oudwoude)

4 8 9 13 15 17 18 18 19 22 24 25 28 29 34 36 39 46 46 47 50

3

VAN DE VOORZITTER Het is maar goed dat ik niet meteen na de fokdag ben begonnen aan het opstellen van mijn voorwoord in It Alde Skaei. Wat een water en wat een hoosbuien!!! Dan ben je niet in een opperbeste stemming. Dus, dat heb ik ook maar niet gedaan. De “Hynstedagen Tytsjerksteradiel” kamt de laatste jaren steeds met slecht weer. Jammer, want er wordt heel wat werk verzet door de vele vrijwilligers. Wel moet ik zeggen dat we er met elkaar van hebben gemaakt wat we er van konden maken. Een woord van dank aan de vele vrijwilligers is hierbij zeker op zijn plaats. Zonder jullie inzet is zo’n evenement niet te organiseren!! Wij hebben nog wel onze fokdag af kunnen maken, maar het was natuurlijk niet de bedoeling om dat op deze manier te doen verlopen. En wat fijn dat er ondanks al dat water nog zoveel mensen bleven kijken naar alle kampioensrubrieken op de middag. Ik wil mijn waardering uitspreken voor de voorbrengers die ondanks alle regen zo geweldig zijn doorgegaan. En, ik benijd niet diegene die dit alles weer heeft moeten wassen. En ook voor de lintendames in Fries kostuum was het op zaterdag onmogelijk dit aan te trekken. Heel jammer. Hopelijk volgend jaar beter. Jammer dat de tuig rubrieken, regionaal en nationaal, met de Friese paarden geen doorgang meer konden vinden. Beslissingen nemen is dan ook best moeilijk. Collega-fokvereniging ‘It Fryske Greidhynder’ bood ons aan om tijdens hun fokdag de rubriek tuigaanleg voor jonge Friese paarden te komen verrijden. Hier hebben we dan ook dankbaar gebruik van gemaakt, anders zou er geen uitzending van onze fokvereniging naar de centrale keuring hebben kunnen plaatsvinden. Jammer dat de merries verstek lieten gaan, en ook niet alle hengsten/ruinen hebben meegedaan. Maar ze deden het goed die vier die wel mee deden. Twee ‘Ta 4

it Bihâld combinaties’ eindigden bovenaan bij ‘It Fryske Greidhynder’; Age Okkema met Maik fan Fjildsicht en Udo de Haan met Martinus fan e Cooypleats mogen door naar de centrale keuring. Gefeliciteerd eigenaren en rijders. En mensen van het Greidhynder: nogmaals hartelijk bedankt voor de gastvrijheid. We kunnen wat betreft de kwaliteit van de paarden terugzien op twee succesvolle dagen met veel eerste en tweede premie’s. ‘Ta it Bihâld’ draait wat dat betreft bovenaan mee in vergelijking met de overige verenigingen in Nederland. Dat er wat minder stermerries waren voor een startbewijs naar de Centrale Keuring was te verwachten. Er bestond immers op dat moment twijfel over doorgaan van een extra keuring voor deze paarden. (Naderhand bleek dat de extra keuring pas volgend jaar georganiseerd wordt.) De twijfel bleef denk ik bij velen. Zo van; wat zal ik doen. Fijn dat er nog leden zijn die met hun modelmerrie naar de keuring komen, en dan ook nog paarden van zo’n goede duurzame kwaliteit. Duurzaamheid is belangrijk voor onze fokkerij. Daar zijn er nooit genoeg van. Maar volgend jaar hopen we toch op meer modelmerries. Maak er eens een strijd van wie nu de beste is. Of de duurzaamste. Wat was het weer een gezellige avond op de donderdag, met al die dressuurpaarden. En volle dressuurbanen. Iedereen probeerde het hoogst aantal punten te behalen, om toch maar vooral die plaats voor Kootwijk te bemachtigen. En dan nog zoveel op de wachtlijst. We moeten proberen hier toch wat aan te doen. Misschien moeten we met een gedeelte wel naar de vrijdag morgen. Nu er voor de menners ook een competitie is, komen er ook steeds meer menners bij. We krijgen te kampen met een luxe probleem. Dit alles is een gevolg van onze goede fokproducten, en steeds meer animo voor het mennen. Vrijdagmorgen was er de rubriek dressuuraanleg voor jonge Friese paarden. Heel veel deelnemers hadden zich hiervoor aangemeld. Maar helaas waren er te veel afmeldingen. Wat hier de reden van was, kom je niet achter. Het weer was toch redelijk goed te noemen. 5

6

De rubriek bestgaand rijpaard wil ik ook nog noemen. Deze fokdagrubriek is bij onze leden zeer in trek. Jammer dat deze keer de prijsuitreiking niet te paard was. Wel jammer voor de winnaars van de zilveren karwats. En achteraf had het wel gemoeten. Zo eerlijk wil ik wel zijn. Maar je kunt niet steeds aan het terugdraaien blijven. Rest mij nog, ook al is het al weer een tijdje geleden, jullie allemaal te feliciteren met de kampioenen en alle andere behaalde premies en prijzen. En hopelijk zien we de paarden weer terug op de CK te Drachten. We zijn als bestuur en commissies alweer bijeen geweest. Natuurlijk om de fokdagen te evalueren, maar we hebben ook stil gestaan bij de te organiseren activiteiten voor de komende winter. Er is voor elk wat wils, ook voor de dressuurmensen onder ons. En noteer alvast de data in jullie agenda. De eerstkomende vergadering is trouwens de regiovergadering. Deze is voor onze regio op 13 november, aanvang 20.00 uur in Glinstra state te Burgum. Komt allen!!! Voor meer informatie hierover zie elders in it Alde Skaei. En….weet iemand iets leuks, wij staan er natuurlijk open voor. Dit was het dan weer voor wat betreft deze Alde Skaei. Veel leesplezier. En ik wens jullie heel veel succes op de CK. Niet alleen voor de vrijdag (Sportdag) maar ook op de zaterdag (Centrale Keuring). En voor de komende tijd: veel warmte en gezondheid toegewenst, voor mens en dier. Garyp, September 2008, Een hartelijke groet, Gerda Veenje-Samplonius

7

ACTIVITEITEN AGENDA Centrale Keuring & KFPS Sportdag 17 t/m 18 oktober 2008 Op 18 oktober organiseert het Fries Paarden Stamboek de Centrale Keuring in het Fries Congrescentrum te Drachten. In de keuringsrubrieken worden de beste merries van het keuringsseizoen 2008 gepresenteerd. Het bestuur van de Fokforiening Ta it Bihâld wenst onze leden die hun paard(en) uitbrengen op deze keuring veel succes toe.

Regiovergadering ta it Bihâld Op donderdagavond 13 november, aanvang 20.00 uur, vindt de halfjaarlijkse regiovergadering plaats. Wederom in Glinstra State te Burgum. De agenda wordt gepubliceerd in de Phryso en op de website van het stamboek: www.kfps.nl De notulen van de vorige vergadering zijn na te lezen op onze site: www.ta-it-bihald.nl

Belangrijke Data 17 t/m 18 oktober Centrale Keuring en KFPS sportdag, Fries Congrescentrum Drachten 13 november Regio vergadering Ta it Bihâld in Glinstra State Burgum

8

WINTERACTIVITEITEN ● ● ●

workshop hengstenkeuze cursus voorbrengen/keuringsklaar maken Clinic beoordeling bij IBOP

Hengstenkeuze blijft een beslissing die niet op harde maatstaven gebaseerd is. Was het vroeger vooral de hengstenkeuring, het afstammelingonderzoek van de hengsten en natuurlijk eigen smaak, tegenwoordig heeft de fokker veel meer hulpmiddelen tot haar/zijn beschikking. De indexen gebaseerd op de testen van de nakomelingen, de veulenrapporten, prestaties van de hengsten en de gegevens van de merries. De lineaere scores zijn ook een goed hulpmiddel in de keuze welke eigenschappen moeten gehandhaafd worden en welke zouden versterkt moeten worden. We gaan een workshop organiseren van 2 avonden waarin we proberen wat licht in het bos te krijgen door de aspecten 1 voor 1 te behandelen. We denken dit te doen op maandag 19 en 26 jan. Zodat de hengstenkeuring nog vers in het geheugen ligt. Dit gaat plaatsvinden bij PTC+ aangezien daar veel materiaal is dat gebruikt kan worden. Tweemaal een avond van 19.30 tot 22.00 uur lijkt mij voldoende om de meeste zaken te behandelen en antwoord te vinden op de meeste vragen. Zo spoedig mogelijk opgegeven bij: Lucas Reinds tel. 0623962591 of [email protected] Cursus voorbrengen/keuringsklaar maken bestaat eigenlijk uit 2 begrippen nl het leren voorbrengen van veulens en paarden van jezelf of van iemand anders op de keuring en het keuringsklaar maken wat thuis gebeurd vooraf aan de keuring. Binnen het bestuur heerst enige onzekerheid over de doelgroep en de behoefte van deze activiteit. We willen dus ook graag eerst inventariseren wat jullie willen: 3 mogelijkheden: 9

Verkrijgbaar bij

ELZINGA GARYP

diervoerders-/agrarischewinkel

0511-521419 www.elzingagaryp.nl

Biedt paardenhouders: Een breed assortiment Havens paardenvoeders Mineralenblokken Graszaadmengsel voor paarden Meststoffen Tevens kunt u bij ons terecht voor granen, gewasbeschermingsmiddellen, zaaizaden, veevoeders, honden- en kattenvoer, stekpalen, plastic e.d. Hegebeintumerdyk 33b 9172 GP Fer wert Telefoon 0518-411400

10

●

●

●

het voorbrengen; dus leren hoe je het veulen/paard op z’n voordeligst aan de jury Presenteren kunt. Hoe te lopen en aan te jagen en grenzen ontdekken van de voor te brengen paarden. Dus jonge mensen die goed kunnen lopen en misschien een zakcent willen bijverdienen op de keuringen. Keuringsklaar maken van je dieren, veulens en thuis gehouden paarden. Hierbij denk je dus aan het toiletteren, longeren, trainen van de dieren die dan meestal door anderen uit categorie 1 of beroeps worden voorgebracht. Een combinatie van beide zaken, dus van alles een beetje

Dit zal plaatsvinden in april maar graag zo spoedig mogelijk je voorkeur laten weten om de cursusleiders te kunnen regelen. Opgave bij Lucas Reinds tel 0623962591 of [email protected] Clinic beoordelen bij IBOP-proeven komt steeds meer in de belangstelling aangezien de IBOP proef vaker voorkomt. Denk alleen maar aan de kroonmerries en de behoefte van de fokkers aan meer informatie. Hiervoor zullen we in maart proberen jurylid Herman Smit, heel vaak betrokken bij de IBOP proeven, te strikken om een avond uitleg te geven. Dit sluit mooi aan bij het uitstekende verhaal van Gerard Vermunt op de ledenvergadering, alleen is het nu in de praktijk onder praktijk omstandigheden. Datum en plaats zijn nog niet bekend en hangt af van de belangstelling. Dus ook hier geldt; zo spoedig mogelijk opgeven bij Lucas Reinds.

Leren rijden

11

12

STICKER FOKFORIENING TA IT BIHÂLD Alle leden hebben bij het programmaboekje van de fokdagen een sticker ontvangen met daarop het logo van onze fokvereniging, en vermelding van onze website.

Bijzonder van de sticker is dat deze correspondeert met onze website (logo en kleurstelling). Reden van het maken van de stickers was dat we meer wilden doen aan onze naamsbekendheid (promotie), en natuurlijk iedereen verwijzen naar onze website. Leuk te zien dat je hier en daar nu auto’s/paardentrailers tegenkomt met onze sticker. We hebben nog een aantal stickers in voorraad. Deze zullen worden gebruikt bij promotieactiviteiten van onze vereniging. Nieuwe leden ontvangen deze sticker na aanmelding. Formeel (in de statuten) wordt onze fokvereniging aangehaald als: Hynstefokforiening Ta it Bihâld. Daaraan wordt niets veranderd. In de ‘staveringshifker’ van de Fryske Akademy is de Fryske vertaling van ‘vereniging’; ‘feriening’. In de laatst verschenen Phryso zie je bij het verslag van onze fokdagen dat de redacteur ‘Ta it Behâld’ aanhaalt in plaats van ‘Ta it Bihâld’. Dit is een fout van de redacteur. De benaming Ta it Bihâld is zo verbonden aan onze fokvereniging dat dit zeker niet moet worden aangepast.

13

Nieuw bij Jannets Repartie Service

Horsefood paardenvoer Zeer hoge kwaliteit tegen een lage prijs!

Ook nog steeds het adres voor: * Reparatie aan ruitersportartikelen en kleding * Bedrukken van paardendekens, kleding en petjes * Wassen van paardendekens, dekens stoelhoezen enz.

Telefoon 0511-474979 Autotelefoon 06-53738198

14

nz.

ONZE WEBSITE: WWW.TA-IT-BIHALD.NL Sinds oktober 2006 is ons vernieuwde website in de lucht. Geprobeerd wordt om binnen de mogelijkheden de site steeds actueel te houden. Dit betekent dat alles wat onze vereniging aangaat zeer nauwkeurig gevolgd moet worden. De Webmaster realiseert zich dat de tuig- maar zeker ook de dressuursport onderbelicht wordt. Hiervoor ben je afhankelijk van aanspreekpunten uit deze takken van sport. Als u een nieuwsfeit heeft op het gebied van de tuig- en dressuursport, mail het naar: [email protected] Het moet natuurlijk wel een relatie hebben met onze fokvereniging (fokker en/of amazone/ruiter is lid van onze vereniging).

Gelijk na het sluiten van de fokdagen zijn de uitslagen geplaatst op onze site. Na de voorkeuring op donderdag de 17de juli zijn de bestanden ook direct geplaatst. Echter deze waren niet te openen. Na navraag bleek dat er leestekens gebruikt zijn in de bestandsnaam. De meeste pc's/browsers kunnen hier niet mee overweg. Voortaan dus geen ^ (dakje) op de a meer plaatsen (Bihâld). Excuses nog hiervoor. Vorig jaar is het systeem er enkele keren uitgeweest, de site was toen overbelast. Gelijk hebben we actie ondernomen, de bandbreedte is toen fors uitgebreid. Dit jaar hebben we gelukkig geen problemen hiermee gehad. Gemiddeld zijn er 1800 bezoekers per maand. In de maand juli, natuurlijk dan vinden ook de fokdagen plaats, zie je een verdubbeling.

15

Enkele actuele feiten over het gebruik van de website in de periode april-juli 2008: Aantal bezoekers

Juli 3553

2008 V

O

O

R

S

E

L

E

C

T

I

E

WI E

Juni 1882

Mei 1897

April 1773

HE E F T D E M E E S T E A A N L E G A L S T O E K O M S T I G S P O R T P A A R D ?

S

8 & 9 N O V . 2008 "D E D I A M A N T H A L " B A L K B R U G 16 N O V . 2008 "D E V O S B E R G " H E L D E N P A N N I N G E N 23 N O V . 2008 "D E D I A M A N T H A L " B A L K B R U G

De Eurobottle Cup, een competitie voor 3-jarige Friese paarden, is ruim ruim drie jaar geleden in het leven geroepen. Hierbij kijkt de jury voornamelijk naar “de aanleg als toekomstig sportpaard”. Tijdens voorselecties wordt middels een proef onder het zadel bepaald welke paarden doorgaan naar de kwartfinale op 20 december 2008.. Zowel voor de Kampioen hengsten/ruinen als de Kampioen merries ligt er 1000 euro prijzengeld klaar. Voor ieder van de beide reservekampioenen is er 250 euro gereserveerd. Indien aanwezig ontvangen de fokkers van de twee kampioenspaarden een premie van 500 euro. Voor de beste B of L ruiter/amazone is een Stimuleringsprijs van 500 euro ter beschikking gesteld..

20 D E C . 2008, F I N A L E S “M A N E G E B A R T E L S ” M A R I Ë N H E E M Let op: Inschrijven k an tot 31 oktober 2008! Voor vragen over uw inschrijving: E-mail: [email protected]

Voor het aanmeldformulier en uitgebreide informatie, waaronder het reglement, data en uitslagen, kunt u terecht op:

www.eurobottlecup.nl

16

JONGE FRIES PAARDEN MET TUIGAANLEG Sinds twee jaar maakt de rubriek Jonge Friese Paarden met Tuigaanleg onderdeel uit van de rubriek bestgaand rijpaard. Paarden van alle leeftijden kunnen meedoen aan de rubriek bestgaand rijpaard, echter de paarden in de leeftijd 3,4 en 5 jaar mogen meedoen voor een startbewijs voor de Centrale Keuring. De rubriek bestgaand tuigpaard kon door het slechte weer geen doorgang vinden. Om de deelnemers aan onze rubriek nog een kans te bieden voor een startbewijs naar de CK te Drachten heeft de fokvereniging It Fryske Greidhynder ons aangeboden om deze rubriek te houden aansluitend aan de rubriek van deze fokvereniging op zaterdagmiddag 26 juli bij het Fries Congres- en Evenementencentrum te Drachten. Dank gaat hierbij uit naar de fokvereniging It Fryske Greidhynder dat de rubriek Jonge Friese met Tuigaanleg daar kon worden gehouden. In eerste aanleg hadden zich tien combinaties opgegeven voor de rubriek Jonge Friese Paarden met Tuigaanleg. Uiteindelijk hebben vier combinaties deelgenomen aan de rubriek in Drachten. Maik fan Fjildsicht gereden door Age Okkema en Martinus fan ‘e Cooypleats gereden door Udo de Haan gaan Ta it Bihâld vertegenwoordigen op de Centrale Keuring te Drachten. De uitslagen Cat. Naam Paard nr 21 Maik fan Fjildsicht Vb H 20 Martinus fan 'e Cooypleats Vb Ster 23 Jilt fan é Mounepôlle Vb Ster 22 Jan fan 'e Huchten Rb Ster

Vader

Moedersvader Rijd(st)er

Totaal punten 89

CK

Rindert 406

Jurjen 303

A. Okkema

Tsjerk 328

Brandus 345

U. de Haan

77

Ja

Fetse 349 Leffert 306

Sjaard 320 Lammert 260

S. Riemersma M. Algra

64 63

Nee Nee

Ja

Daar de rubriek bestgaand tuigpaard niet is gehouden zijn de zilveren zwepen ook niet uitgereikt. De zwepen blijven een jaar liggen bij het bestuur. 17

SELECTIE WEDSTRIJD TE GARIJP, 17 JULI 2008 (Overgenomen van de website www.dressuurkampioenschapfrieschpaard.nl)

Selectiewedstrijd te Garijp door een deelnemer geschreven. Hallo paardensportvrienden, Fokvereniging Ta it Bihâld organiseerde op de donderdagavond na de voorkeuring op 17 juli in Garijp de selectiewedstrijd voor Post Kogeko KFPS Kampioenschap Dressuur. ‘Ik als deelnemer werd op de website al gealarmeerd dat het terrein uitgestrekt was. Het wedstrijdterrein was inderdaad zeer groot met 14 ringen, en het deelnemersaantal is volgens mij ook gegroeid. Het zag er in ieder geval zwart van de zwarte paarden. De menners waren ook van de partij. Ik constateerde dat er steeds meer rijtypische Friese paarden waren en dit is goed voor de sport. Wij willen natuurlijk niet onderdoen voor de KWPN’ers. Hoewel de voorspellingen niet goed waren, was het mooi weer om te rijden en de conditie van de ringen uitstekend. Ideale omstandigheden om een wedstrijd te rijden, tenminste als de paarden en jury’s ook meewerken. Ik vond het leuk om weer deel te mogen nemen aan deze, toch wel speciale wedstrijd.’ Groet, deelnemer dressuur VRIJWILLIGERS FOKDAGEN Voor het slagen van een buiten evenement ben je natuurlijk afhankelijk van de weersgesteldheid. (Dat hebben we dit jaar wel gezien.) Een evenement zoals onze fokdagen in combinatie met de Hynstedagen kan verder niet worden georganiseerd zonder mensen die zich belangeloos inzetten; de vrijwilligers. Vrijwilligers voor- en achter de schermen. Of het nu gaat om de keuring of de dressuur- en tuigcompetitie. Het bestuur van Ta it Bihâld wil alle mensen die zich belangeloos inzetten voor onze vereniging van harte bedanken voor jullie geweldige inzet. Zonder jullie inzet is zo’n evenement gewoonweg niet te realiseren!!!!!!! Nogmaals bedankt!!! 18

OP BEZOEK BIJ.....DOEDE VD. MEER VAN PTC+ TE OENTSJERK" MENNEN VOOR MENSEN.

Toen ik de oefenbak binnen stapte dacht ik meteen terug aan mijn menlessen in 1983. Er stonden 3 groepjes mensen te overleggen hoe de paarden opgetuigd c.q. ingespannen moesten worden. Voor mij was dat altijd zweten!. En net als toen stonde de brave paarden geduldig te wachten tot ze eindelijk gereed waren om te rijden. Er is dus nog maar weinig veranderd dacht ik. Alleen reden wij nog met van die wankele concourswagens i.p.v. de huidige stevige marathonwagens. Onder het genot van een bakje koffie ging Doede vd. Meer mij heel enthousiast uitleggen wat "Mennen voor mensen" met als specialiteit 'mennen voor managers' eigenlijk inhield. Het werd een heel verhaal. Henk Brouwer uit Ter Idzard (4-span rijder) heeft het allemaal mee opgestart en hij doet nog steeds de organisatie. Doede doet de "mennerij "en alle verder omballingen". Paarden zijn net mensen volgens Doede. Ze hebben een leider nodig waarop ze volledig kunnen vertrouwen en die ze doorgaans ook altijd zullen volgen. Maar een Paardenleidsman ben je niet zomaar. Daarom zijn de volgende punten heel erg belangrijk om een goeie te worden. OBSERVEREN. Het begint al met de paarden van stal halen. Hoe gedraagt het zich? Is het blij/enthousiast of doet het de oren in de nek en is moeilijk mee te krijgen. Je moet je dan afvragen waarom doet-ie dat. Is er iets met hem aan de hand of moet je gewoon doorpakken en het gedrag negeren. Of moet het eerst even op gang komen enz. Je hebt net als bij de mensen, verschillende typen paarden o.a het Zeeuwse Trekpaard= een echte "wrotter"en oersterk. Gaat altijd in hetzelfde tempo door. (rustig type) Dravers= Gang is alles. Blik op oneindig, verstand op nul. Doordraven. (onrustig druk type). Yslanders= aparte gangen, beetje klein van stuk. Iets voor volwassenen? Jazeker, is een pittig paardje. KWPN-er= géén Fries (maar kan wel tuigen en nog veel meer) KFPS-er= wél Fries (kan ook tuigen en nog veel meer.) maar is een Ras-paard!! 19

Ook hebben ze allemaal verschillende karakters. Een karakter kun je niet veranderen, dus maak gebruik van de karaktertrekken. Aan een paard kan men zijn eigen karakter spiegelen, men wordt nl. geconfronteerd met zijn eigen gedrag. Zo kun je nog wel even doorgaan. Misschien herken je in het bovenstaande wel iemand uit je naaste omgeving. COMMUNICEREN= werken op afstand. Dit is zeer belangrijk in leiding geven zowel aan paarden als aan mensen. Met name je lichaamshouding ie erg belangrijk. Sommige mensen hebben het gewoon in de vingers. Leiding geven kan men namelijk leren, maar echte leiders worden geboren. Leiden = aanleunen, vertrouwen kweken. Houd de teugels niet strak in handen maar laat ze iets vieren, anders bereik je nooit wat, want het paard kan niet voorwaarts. Heb vertrouwen in elkaar. Het paard in zijn "leidsman" en de koetsier in zijn paard. Het is de puurste vorm van teamwerk. Leg alles goed uit houd rekening met elkaar en geef mekaar de ruimte. Zo kun je met een gerust hart met meerdere mensen in de bak rijden en zal er niet zo gauw een combinatie op hol slaan. Samenwerken= iets bereiken ,dat doe je samen. Als het goed gaat altijd belonen. Gaat het fout corrigeren. Blijf duidelijk, een keer fout is altijd fout. Afleren dus. Als je goed op elkaar bent ingespeeld kun je veel hindernissen nemen/overwinnen. Heel vaak is dit een eye-opener voor managers. Eigenlijk geldt dit voor iedereen. Onderneem verschillende dingen met elkaar, geniet ervan en van alles om je heen, je paard zal blij en opgewekt "de kar trekken". Werken met paarden/mensen is werken met levend materiaal. Een paard is een kuddedier. Bij gevaar gaat hij er vandoor. Elk paard is een individu het reageert steeds weer anders, Als leider moet je tijdig de signalen opvangen=reageren. Je moet dus altijd een paar stappen voorop lopen, kijken, denken. Sommige paarden passen niet in het span. Wat je er ook aan doet, er valt niet mee samen te werken. Die moet je verwijderen, ze passen niet in de organisatie. Ook voor paardrijden onder het zadel kun je PTC+ terecht. In 2007 hebben Doede van der Meer, de stagiares Leslie Agricola en 20

Renate van Bodegraven in samenwerking met de Paardensportvereniging Trynwâlden hun eerste Cross georganiseerd. 's Ochtends trainen, 's middags het geleerde in praktijk brengen in de "Cross". Iedereen was enthousiast, zowel berijders als paarden. Momenteel zijn ze bezig met het ontwikkelen van een eigen crossterrein, speciaal voor de recreatieve ruiter en menner. Architect Jan Dorenbos uit Roodkerk zal hun hierin begeleiden. Hun streven is om in het voorjaar van 2009 los te gaan. Doede is zijn werkzame leven gestart in de veehouderij. Ook is hij vrachtwagenchauffeur geweest en concierge. Hij is erg flexibel en houdt van mensen en van vernieuwingen. Uiteindelijk heeft hij de koeien via omwegen ingewisseld voor paarden. Hij is een bevlogen Mentor/stagebegeleider, voelt zich als een vis in het water bij PTC+. Doede vertelt: "Iemand kwam eens met zijn eigen paard hier omdat het dier niet durfde te springen. Ik dacht het paard durft wel, maar de ruiter niet. Toen dat duidelijk was, hebben ze net zolang geoefend tot paard en ruiter durfden te springen. Het ging heel goed. Ik was zo trots en blij dat lukte. Ik had er uitgehaald wat er in zat! Daar geniet ik heel erg van" . In zijn vrije tijd werkt Doede graag en veel met de jeugd. Ik vind dat heel boeiend, de teugelvoering is ook hier erg belangrijk. Je kunt ook van hun wat leren, en omgekeerd, zij van ons. Zelfs in zijn vrije tijd is Doede bezig met "Mennen met Mensen". Het verwondert me helemaal niet. Het is hem op het lijf geschreven, "omgaan met paarden en mensen. Want paarden houden van mensen en mensen gaan van paarden houden". Doede ik wens je nog heel veel succes met je werk als bezielende instructeur bij PTC+. Bedankt voor de prettige leerzame ochtend het was een waar genoegen om deze uitleg te mogen ontvangen. Als ik nog geen mendiploma had, zou ik graag bij jou komen lessen. Betty László-Eldering

21

Regen vooral zaterdag spelbreker DE ZEVENENVIJFTIGSTE FOKDAG Voor onze fokdag-2008, die gehouden werd op donderdag 17 en zaterdag 19 juli onder Sumarreheide waren 365 individuele dieren (vorig jaar 427) aangegeven, verdeeld over 17 rubriekenaangegeven. Ook dit jaar vormden de (180) veulens (76 hengstveulens en 103 merrieveulens) weer verreweg de hoofdmoot van de keuring met nagenoeg de helft van het totale aanbod. Daarnaast was de rubriek driejarigen voor opname in het stamboek en eventuele sterverklaring (de zogenaamde "koninginnerubriek") een forse groep met maar liefst 87 jonge merries ofwel een kwart van het aanwezige areaal. Voor de andere rubrieken daarentegen bestond aanmerkelijk minder belangstelling van de kant van de fokkers. Met name de rubrieken voor ster- en modelmerries bleven getalsmatig onder de maat. Jammer, want zij vormen immers de "crême de la crême" van de fokvereniging en kunnen als visitekaartje van Ta it Bihâld extra glans aan de fokdag geven. Een compliment voor de inzenders van deze kwaliteitspaarden is dan ook zeker op zijn plaats. De grote aangifte voor de tegenwoordig populaire rubrieken (veulens en driejarigen) vraagt echter al veel van eigenaren en organisatie. Temeer, omdat het programma binnen een bepaald tijdsbestek moet zijn afgerond, willen de andere onderdelen van de Hynstedagen Tytsjerksteradiel niet in het gedrang komen. Het is overigens onmiskenbaar duidelijk, dat het karakter van de fokdagen langzaam maar zeker aan verandering onderhevig is: het amateurisme maakt plaats voor professionaliteit en het gemoedelijke wordt steeds meer vervangen door het zakelijke. Om het te zeggen met een citaat van de bekende Driesumer schoolmeester uit de negentiende eeuw Hjerre Gjerrits van der Veen (mijn overgrootvader): "Oars is `t no". Desondanks was het weer ouderwets gezellig rondom de diverse keuringsbanen, waar oudere en jongere liefhebbers/sters van onze Friese paarden elkaar ontmoetten en het voorgebrachte materiaal aan een kritische blik onderwierpen. 22

Een fokdag is nu eenkeer ook een reünie van oude bekenden. De jury was over het algemeen redelijk tevreden over het aangeboden materaal, maar maakte (uiteraard) ook een aantal kritische opmerkingen. Inspecteur Draaijer over de driejarigen: "Royaal gebouwde paarden, die echter de kracht in de achterhand wat missen". Dat de jury haar beslissingen publiekelijk helder en duidelijk motiveerde, werd buitengewoon op prijs gesteld. Het weer, altijd een essentiële factor voor openluchtevenementen, hield zich donderdags, ondanks dreigende wolkenluchten, betrekkelijk goed: het bleef overwegend droog. Helaas was dat zaterdags niet het geval. De keuring werd geteisterd door een aantal zware regenbuien, maar kon gelukkig toch volledig doorgang vinden. Alleen de aangespannen rubrieken moesten (evenals het voor `s middags geplande nationale concours-hippique) vanwege het slechte weer en vooral in verband met het doorweekte terrein worden afgelast. Het Algemeen Fokdagkampioenschap 2008 ging naar de driejarige kersverse stermerrie Rixt (Onne) van J.C.van der Ark en P.Wijbenga te Oudwoude en het reserve-kampioenschap naar de entermerrie Wilmke fan ‘e Skâns (Tsjalke) van R.enT.Bijker te Jistrum. Kampioene bij de driejarige en oudere merries werd de genoemde Rixt en reservekampioene de vijfjarige stermerrie Lyrieke Dame (Jasper) van Y.de Vries te Drogeham. Bij de enters en twenters ging de hoogste eer naar de al genoemde Wilmke fan ‘e Skâns, terwijl op de reserve-plaats naast haar de twentermerrie Tynke Hester (Ielke) van J.M.Kommery en J.Kommery-de Jong te Buitenpost stond. De hengstveulens werden aangevoerd door Boate (Tsjalke) van S.Bruinsma te Oudega (Sm). Bij de merrieveulens zegevierde Afke fan ‘e Sânharst (Tsjerk) van W.Lourens te Wouterswoude. Burgemeester Polderman van Tytsjerksteradiel hing de Algemeen Fokdagkampioene het rood-wit-blauwe kampioenslint om. A.K.W.Douma 23

ALGEHEEL FOKDAGKAMPIOEN 2008 TA IT BIHÂLD Het bestuur van de Fokforiening Ta it Bihâld feliciteert Pieter Wijbenga uit Aldwâld met het behalen van het kampioenschap 3 jaar en oudere stermerries en natuurlijk het behalen van het algeheel fokdagkampioenschap 2008 met de merrie: Rixt (Onne x Feitse) (Fokker: G.H. Kingma & H.P. Kingma, Akmarijp, Eig.: Mevr. J.C. v.d. Ark & P. Wijbenga, Aldwâld)

(van links naar rechts: Gerda Veenje-Samplonius, Janet v.d. Ark, Pieter Wijbenga, Rixt en voorbrenger Piet Sibma)

24

FEITEN OVER DE 57STE FOKDAGEN VAN TA IT BIHÂLD 1. In vergelijking met de overige fokverenigingen in Friesland heeft Ta it Bihâld de grootste fokdagen georganiseerd. Graadmeter: aanmeldingen 3 jarigen voor opname. Bij Ta it Bihâld 82 paarden aangemeld. Bij Blauwhuis en Wolvega ongeveer 55 stuks en It Fryske Greidhynder 25 stuks. 2. Dit jaar 33 paarden het sterpredicaat behaald, vorig jaar 45. Een achteruitgang van 12. 3. Het totaal aantal eerste premies is lager uitgevallen dan in 2007 (in 2008 acht paarden, in 2007 dertien paarden). In vergelijking met andere fokdagen doet Ta it Bihâld nog steeds bijzonder goed mee. 4. Trend waarneembaar teruggang aanmeldingen veulenrubrieken. Het aantal merrieveulens was vergelijkbaar bij 2007, het aantal hengstveulens is fors teruggelopen. Er worden meer veulens aangeboden bij separate veulenkeuringen bij hengstenhouders. Echter waarom is dit alleen waarneembaar bij de hengstenveulens? 5. Aantal enters, twenters en driejarigen vergelijkbaar met vorig jaar. 6. Aantal merries die aangemeld waren voor een startbewijs voor de Centrale Keuring was minder dan voorgaande jaren. We hadden meer aanmeldingen verwacht door het sinds 2008 te kunnen behalen van het (voorlopig)kroonpredicaat. Bij de overige fokverenigingen was er een sterke toename, bij Ta it Bihâld een afname. Reden? 7. Door het slechte weer mochten de amazones niet met hun paarden in de hoofdring verschijnen. Het is alleen bij een prijsuitreiking aan de amazones gebleven. 8. De rubriek bestgaand tuigpaard is in zijn geheel niet verreden. De deelnemers met een paard in de leeftijd tot en met 5 jaar hebben we nog een mogelijkheid geboden om deel te nemen aan de rubriek Jonge Friese Paarden met Tuigaanleg gehouden op zaterdag 26 april bij de fokvereniging It Fryske Greidhynder. Vier combinaties hebben hieraan deelgenomen. Twee combinaties mogen starten op de Centrale Keuring te Drachten.

25

ALLEEN EERSTE PREMIE HENGSTEN

ARJEN 417 Stk.m. 1.64 m. V: Erik 351 M: Femke van Hiddum ster afstamming Erik x Nikolaas

VEULENKEURING 4 SEPTEMBER 2008 AANVANG 10.00 UUR HENGSTENSHOW 12 APRIL 2008 AANVANG 20.30 UUR

ARJEN

is vooral interessant door zijn unieke bloedlijn en laag verwantschap en is daardoor geschikt voor vele merries

ARJEN

doorliep met glans het verrichtingsonderzoek van 2004. Hij was het lievelingetje van de klas en slaagde als bijna beste met ruim 83 punten.

ARJEN

liet goede veulens zien en géén witpercentage.

ARJEN

laat in de sport van zich spreken: - Fries Indoor Kampioen klasse M - Winnaar Noordelijke Indoor Competitie klasse M en zilveren zweep - Kampioen klasse M2 te Kootwijk 2006 - Kampioen Noordelijke Indoor competitie klasse Z1 - Kampioen klasse Z1 te Kootwijk 2007 - Thans Z2 dressuur met vele winstpunten

ARJEN

komt voort uit stam 103 de Gona 2813 Model-preferent stam. De merrie Femke van Hiddum een dochter van Nikolaas, Nikolaas. Werd vooral geroemd om z’n werkwilligheid, en dan terug naar Jenneke T en vervolgens Lokke ster en preferent. Een doorlopende Stam met ster en preferente merries.

-

DE MEES

IELKE 38

IELKE

is goedgeke interessante

IELKE

heeft een z

IELKE

is één van d dressuurspo

IELKE

vererft maa Hoogste in

”de Friese Wouden” • Trainingsstal: U kunt uw paarden voor de keuring of te • Handelsstal: In- en verkoop van p • Binnenmanege: Privé- en clublessen • Foyer: Voor vergaderingen,

De

Hengstenhou Voorwaarden conform de bond van hengstenhouders in de provincie Friesland. Veterinaire begeleiding iedere maandag-, woensdag- en vrijdagmorgen vanaf 10.00 uur.

Obbe en Margrie Tel. 0512-371950

HENGSTEN

vooral interessant door zijn ieke bloedlijn en laag wantschap en is daardoor chikt voor vele merries

-

DE MEEST INTERESSANTE BLOEDLIJNEN OP ÉÉN STATION

IELKE 382

Nykle x Tsjalling x Ewoud Stk.m. 1.69 m.

LEFFERT 306 PREFERENT

Tamme x Oepke Stk.m. 1.65 m.

orliep met glans het richtingsonderzoek van 04. j was het lievelingetje van klas en slaagde als bijna te met ruim 83 punten.

goede veulens zien en én witpercentage.

t in de sport van zich eken: ries Indoor Kampioen lasse M Winnaar Noordelijke ndoor Competitie klasse M n zilveren zweep Kampioen klasse M2 te Kootwijk 2006 Kampioen Noordelijke ndoor competitie klasse Z1 Kampioen klasse Z1 te Kootwijk 2007 Thans Z2 dressuur met vele winstpunten

mt voort uit stam 103 de na 2813 Model-preferent m. De merrie Femke van ddum een dochter van kolaas, Nikolaas. erd vooral geroemd om z’n rkwilligheid, en dan terug ar Jenneke T en vervolgens kke ster en preferent. n doorlopende Stam met r en preferente merries.

IELKE

is goedgekeurd op afstammelingen en voert een zeer interessante bloedvoering

IELKE

heeft een zeer laag verwantschappercentage van 16,3%

IELKE

is één van de hoogst presterende Dekhengsten in de dressuursport. Was ondermeer tweemaal Fries Kampioen

IELKE

vererft maat en zijn dressuuraanleg. Hoogste index van 111 voor de galop

”de Friese Wouden” biedt nog meer: • Trainingsstal: U kunt uw paarden aanbieden om klaar te maken voor de keuring of te laten beleren. • Handelsstal: In- en verkoop van paarden • Binnenmanege: Privé- en clublessen en vrij rijden. • Foyer: Voor vergaderingen, cursus of een gezellig feest.

LEFFERT PREFERENT VERKLAARD OP ZIJN NAKOMELINGEN LEFFERT behaalde zijn hele leven een 1e premie en hij was tweemaal ALGEMEEN KAMPIOEN op de HK LEFFERT SCOORT ZEER HOOG STERPERCENTAGE EN HEEFT REEDS MEERDERE MODELMERRIES LEFFERT heeft reeds 5 goedgekeurde zonen, en 6 kleinzonen LEFFERT PREFERENT IETS OM MET Z’N ALLEN TROTS OP TE ZIJN!!

De koffie staat niet klaar, wij zetten verse! Hengstenhouderij ”de Friese Wouden” Obbe en Margriet van der Weide • Hearrewei 13, 9217 VN Nijega Tel. 0512-371950 • Mob 06-53751411 • Fax 0512-372997 • www.defriesewouden.nl

FOTO’S FOKDAGEN 17 EN 19 JULI 2008 In de vorige It Alde Skaei hebben we een oproep geplaatst dat we op zoek waren naar een fotogra(a)f(e) die voor onze website foto’s wilde gaan maken. Mw. Loekie Veenje uit Garyp was bereid dit voor ons te gaan doen. Het resultaat kunt u bekijken op onze website. We hebben diverse positieve reacties ontvangen van leden, die foto’s wilden gaan bestellen. De foto’s zijn gewoon gratis te downloaden. Het bestuur wil Mw. Loekie Veenje van harte dank zeggen voor het maken van de foto’s. Hieronder een bijzondere foto:

(De heer en mevrouw De Vries uit Drogeham met Lyrieke Dame, van de hengst Jasper, 1ste in de rubriek 4 t/m 6jarige stermerries en reserve kampioen 3 jaar en oudere stermerries) 28

UITSLAGEN FOKDAGEN DONDERDAG 17 JULI 2008 VAN TA IT BIHALD

29

32

33

34

35

UITSLAGEN FOKDAGEN ZATERDAG 19 JULI 2008 VAN TA IT BIHALD

36

37

38

Uitslagen kampioenschap fokdag 2008 ta it bihâld

39

Hengstenhouderij

Fam. Bosma

Biedt ter dekking aan

Tevens in- en verkoop van friese paarden Spoarbuorren Sùd 38 9298 WC Kollumerzwaag Nederland Tel/fax: 0511-444820 E-mail: [email protected] www.fam-bosma.nl

Hoefsmederij Gerard van der Meulen • Gediplomeerd hoefsmid • Bemiddeling in- en verkoop paarden • Paard- en ponyrijlessen • Keuringsklaar maken Gerard v/d Meulen en Helen Rijks, Tolhekbuurt 5, 9245 HX Nij Beets Tel.: 0512 - 462 060, Fax: 0512 - 461 026, Mobiel: 06-53415475 E-mail: [email protected]

40

41

De elektronica occasionwinkel van het Noorden Uw adres voor een uitgebreide keuze in gebruikte kleuren tv’s, videorecorders, stereosets en witgoed, alles met garantie! Natuurlijk kunnen wij U ook nieuwe apparatuur leveren Eigen technische dienst voor al uw reparaties van KTV, Video, DVD en Audio witgoedreparaties aan huis Installatiewerk en onderhoud elektra, gas, water, CAI, schotel- en antenneïnstallaties omroepinstallaties in winkel etc. Verhuur professioneel geluid en licht Beamerverhuur Wij verzorgen een uitgebreide geluidsinstallatie bij *grote* en kleine evenementen binnen en buiten PA zanginstallatie verhuur, lichtshow. Tevens verzorgen wij met onze disco “BREAKDANCE” 60-70-80-er jaren avonden Karaoke-Playbackshows-Disco

Graag tot ziens op de Oudbuurt 8 in TERNAARD Geopend di-do-vr middag van 13.00-17.00 uur vrijdagavond van 19.00-20.30 uur zaterdag 9.00-12.00 en 13.00-14.30 uur ‘s avonds op afspraak! Telefonisch bereikbaar van 9.00-17.00 uur Telefoon 0519-571870 Fax 0519-572035 E-mail [email protected]

42

43

44

45

Zaterdagmiddagprogramma bestgaand rijpaard voor merries om de wisselprijs “De Zilveren Karwats”

Zaterdagmiddagprogramma bestgaand rijpaard voor hengsten en ruinen om de wisselprijs “De Zilveren Karwats”

46

MEDICIJN OP RECEPT In 2008 veranderen er belangrijke zaken op het gebied van de verkoop van diverse geneesmiddelen voor paarden. Producten die tot op heden vrij verkrijgbaar waren, moeten voortaan op recept van de dierenarts. Over deze nieuwe regelgevang is al veel gezegd en geschreven maar er blijken ook steeds weer veel vragen. De nieuwe regels zijn officieel sinds 1 januari 2008 van kracht. Dat het om een gecompliceerde zaak gaat, blijkt uit het feit dat er nog steeds onduidelijkheden zijn en we daarom nu een overgangsperiode hebben. Paardensport zet de meest recente gegevens vast op een rij. Waarom recept? Aan de nieuwe diergeneesmiddelenwetgeving ligt een Europese richtlijn ten grondslag. Deze richtlijn heeft tot doel de interne markt voor diergeneesmiddelen in de Europese Unie te bevorderen en daarbij de diengezondheid, volksgezondheid en het milieu beter te beschermen. Paarden worden in deze Europese regelgevang als voedselproducerende dieren gezien. En dat is nu precies de reden waarom Europa regels stelt aan wat paarden en pony’s in hun lichaam mogen hebben. Heeft een dier een stof in zijn lichaam die als schadelijk voor de volksgezondheid wordt gezien, dan willen we het niet op ons bord. Klinkt voor de liefhebber misschien een beetje cru maar ook het einde van een paard/pony hoort er nu eenmaal bij. Verschillende type geneesmiddelen In principe mogen er alleen maar diergeneesmiddelen worden toegepast die voor een bepaalde diersoort en een bepaalde indicatie geregistreerd zijn. Voor paarden is er in Nederland maar een beperkt aantal diergeneesmiddelen geregistreerd. De ontwikkeling en registratie van diergeneesmiddelen is een erg kostbare zaak en voor farmaceuten is de paardensector in economisch opzicht nu eenmaal geen interessante markt. Daarom maakt de paardendierenarts bij bepaalde aandoeningen ook vaak gebruik van diergeneesmiddelen die voor andere diersoorten zijn geregistreerd. Daarnaast worden soms ook humane geneesmiddelen toegepast. Wachttijd Voor alle diergeneesmiddelen die worden toegediend aan voedselproducerende dieren, moet een wachttijd bepaald zijn. De wachttijd is de

47

periode die moet zijn verstreken tussen toediening van het diergeneesmiddel en het moment van slacht. Na de wachttijd zullen er geen residuen van diergeneesmiddelen meer in het vlees zitten, en is het veilig voor humane consumptie. Bij het toedienen van diergeneesmiddelen aan voedselproducerende dieren moeten zowel de dierenarts als de eigenaar een administratie bijhouden. Afhankelijk van het toegediende middel moet het gebruik geadministreerd worden door middel van een logboek of registratie in het paspoort. Hierdoor kan men controleren of alle wettelijke wachttijden zijn verstreken als het dier ter slacht wordt aangeboden. Dit wordt in Nederland op de slachthuizen gecontroleerd door de Voedsel en Warenautoriteit. De AID (Algemene Inspectie Dienst) is de controlerende instantie als het gaat om overtredingen van de Diergeneesmiddelenwet. Voor sommige middelen geldt dat er een wachttijd is van bijvoorbeeld een halfjaar. Van andere middelen is helemaal geen wachttijd voor paarden vastgesteld. Dit kan bijvoorbeeld als een middel uit de humane geneeskunde aan het paard wordt toegediend. Krijgt een paard een middel uit die categorie, dan betekent dit dat eigenaar en dierenarts in het paspoort van het dier aan moeten geven dat het betreffende paard nooit meer in de voedselketen terecht mag komen. Hoe dit moet staat op pagina 12 van deze Paarden Sport. Het is overigens een veel voorkomend misverstand dat dergelijke middelen überhaupt niet voor paarden gebruikt mogen worden. Het is wel aan regels gebonden maar zeker niet verboden. Zo kan het ook heel goed gebeuren dat de schattige Shetlander een bus medicijnen krijgt waarop staat dat het voor varkens is. Daar hoeft helemaal niets mis mee te zijn, het kan heel goed zo zijn dat de werkzame stof in dat middel bij uitstek geschikt is om de kwaal te bestrijden maar helaas niet voor paarden geregistreerd is. Niet voor consumptie Voor wie niets voelt voor het bijhouden van een logboekformulier en melding van medicatie in het paspoort is er een redelijk eenvoudige oplossing. Voor dieren waarvan in het paspoort is vastgelegd dat ze niet bestemd zijn voor voedselproductie, hoeft ook niet te worden bijgehouden wat ze krijgen toegediend. Van die paarden en pony's hoeven alleen de vaccinaties in het paspoort te worden vastgelegd. Voordat je echter deze speciale pagina in het paspoort invult moetje je als eigenaar wel bedenken dat dit een onomkeerbare handeling is. Als een paard eenmaal is aangemerkt als 'niet voedselproducerend' blijft het dit. Dit kan van invloed zijn bij eventuele verkoop van het dier. Niet iedere koper is immers even blij met een dergelijke verklaring. Het 48

heeft ook voor het verzekeren van het paard invloed. Vaak zijn de bedragen die een verzekering uitkeert gebaseerd op de veronderstelling dat het dier nog de slachtprijs opbrengt. Per verzekering zijn deze consequenties echter verschillend. Praktijk Wat betekent deze regelgeving nu daadwerkelijk in de praktijk? In de EU richtlijn is onder andere bepaald dat voor alle diergeneesmiddelen die aan voedselproducerende dieren worden toegediend een voorschrift noodzakelijk is. In Nederland betekent dit dat een dierenarts na onderzoek van het paard een recept moet uitschrijven. Voor paarden is besloten om voor de receptplicht geen onderscheid te maken tussen voedselproducerende paarden en niet voor de humane consumptie bestemde paarden. De handhaving zou anders te zeer worden bemoeilijkt. In de praktijk zullen de gevolgen van deze regelgeving vooral merkbaar zijn bij het verkrijgen van ontwormingsmiddelen. Deze vallen namelijk in de nieuwe categorie van producten die uitsluitend op recept van een dierenarts door een dierenarts, apotheker of een erkende handelaar mogen worden afgeleverd (URA; Uitsluitend op Recept Afleveren). Ook andere diergeneesmiddelen zoals middelen tegen parasieten en schimmels, kalmeringsmiddelen en niet steroïde pijn-, koorts- en ontstekingsremmers gaan onder de nieuwe receptplicht vallen. Dit betekent niet dat de middelen nog uitsluitend via de dierenarts te verkrijgen zijn. Ook erkende handelaren mogen ze nog verkopen, maar moeten dan wel een door een dierenarts afgegeven recept ontvangen van de eigenaar. Meer paarden Voor eigenaren van meerdere paarden en pony's is het ook van belang te weten of voor ieder dier apart een recept verkregen moet worden. Of dat er voor verschillende diergeneesmiddelen ook één recept kan worden uitgeschreven. Een duidelijk antwoord op deze vragen is er echter nu nog niet. Net zoals het nog niet duidelijk is of je bijvoorbeeld voor een heel jaar tegelijk recepten voor wormmiddelen uit mag schrijven. Deze uitvoeringsregelgeving moet nog in de wet worden vastgelegd. Zodra er meer duidelijkheid is, zullen we hierover berichten via PaardenSport en www.knhs.nl. Jantien van Zon Overgenomen uit: PaardenSport 01-2008 49

SPREEKT U MAAR........" Op bezoek bij PIETER WIJBENGA in Oudwoude. Blij verrast was hij, Pieter Wijbenga uit Oudwoude op zaterdag 19 juli op de Fokdag van ta it Behâld op de Summarreheide. Het was erg slecht weer, maar voor hem scheen de zon !!!! Zij 3-jarige Rixt (Onne x Feitse) werd Dagkampioen. Hij had haar als veulen gekocht op de Veiling te Joure. Eigenlijk waren er maar weinig mensen in haar geïnteresseerd, want het bieden ging niet erg vlot."Toch had ze iets aparts, wat weet ik niet, maar ze had iets. Bovendien zat er een goed papier bij en Onne staat meestal garant voor houding en front, ze moest eigenlijk maar mee naar huis,"vond Pieter, hij was benieuwd wat of het werd. Nou en of het wat werd. Soms kwamen er wel eens kopers, want ze ontwikkelde zich heel goed. Dat ontging Pieter ook niet. Ze moet maar blijven vond hij. "Ach in avontoerke"" . Het werd een avontuur met een geweldig "happy-end". Als Pieter dit vertelt straalt hij nog aan alle kanten. Als veulen veroverde Rixt op de Fokdag in Vries al een 1e premie en als twenter werd ze daar Reserve-kampioen. Je begint dan wel te hopen op "iets" maar als het dan ook nog eens werkelijkheid wordt dan geloof je het haast niet eens. Rixt loopt nu weer lekker in de wei. Binnenkort gaat ze op stal want ze gaat naar de Centrale keuring in oktober 2008. Rixt is gefokt door de fam. Kingma uit Akmaryp, zij komt uit de stam van Mefrou. Thuis bij Heit en Mem op de boerderij hadden ze maar 1 paard. De buren van de fam. Wijbenga waren de fam. Eelke Dijkstra. Die hadden wel paarden, Friezen. Prachtige noflike hynders volgens Pieter. Hij was daar dan ook vaak te vinden. Hij ging zelfs met Eelke naar de Keuring op het Marktterrein in Burgum om de paarden voor te brengen. Het is dan ook geen wonder dat Pieter zijn eerste paard van Eelke Dijkstra kocht. Zijn vader vond het maar niks."Weismiten jild", Heit had meer met koeien. Pieter heeft ook nog een KWPN-er gehad. Daar sprong hij mee. Helaas door tijdgebrek moest hij er mee stoppen. Toch ligt de paardensport hem wel. Onder het zadel, aangespannen, hij vond en vindt dat nog steeds leuk. Daarom doet hij nog altijd 1x per jaar mee met Tuigen op de Fokdagen van Vries en Garyp. Hij geniet er erg van. Ook van het kijken naar de andere rijders. Door tijdgebrek kan hij niet vaker meedoen. Jonge paarden beleren vindt Pieter geweldig. Zien er uit te krijgen wat jij denkt dat er inzit. 't Is elke keer weer een uitdaging . 50

Toen hij nog melkveehouder was liep er ook altjd een paard of het erf rond. Gewoon voor het plezier. Soms verkocht hij haar maar dan kwam er altijd weer een nieuw paard voor in de plaats. Toen eind vorige eeuw de MKZ uitbrak, is Pieter gestopt met de melkerij enz. Hij zei zijn koeien vaarwel en richtte zich helemaal op de paardenhouderij. Hij koopt veulens en doet ze metelkaar in 't land.In de winter komen ze dan in groepjes van 10 á 15 binnen. Als ze 2,5 jaar oud zijn gaan ze de box in in de winterperiode. Dan worden het ineens paarden zegt Pieter. Als ze dan 3 jaar zijn gaat hij ze zelf beleren.Als hij denkt dat is "een aparten ien", wordt ze niet meteen verkocht. Hij houdt haar nog een poosje aan. Eens kijken wat er allemaal uitkomt. Dat houdt de spanning er een beetje in en maakt dat hij veel plezier heeft in zijn werkzaamheden. In de zomer van 2000 kocht hij een merrie voor privé-gebruik. De toen 11jarige Renneke V/Tjalling MV Keimpe,(stam 103 ) deed haar intrede bij de fam. Wijbenga. Het was een "hwat-tipelsinnige-merrie met beste bewegingen". Dat type lag hem wel.Ze staat nog steeds bij Pieter op stal. Ze wordt niet meer uitgebracht in de sport .Ze heeft Pieter al vele veulens gebracht, momenteel staat er nog een 1e premie veulen V Harmen en een 3-jarige Tjesse van haar op stal. De 9 prive-paarden ( allen fok-merries) wordten wel uigebracht in de sport. 90 % onder het zadel, 10 % aangespannen. 29 augustus Zaterdag jl. was er weer een paard van Pieter erg succesvol in Drogeham. Zijn 4-jarige hengst Martinus (Tjerk x Brandus x Oege) , werd kampioen in de Competitie-finale voor Friezen over 8 wedstrijden met Udo de Haan als menner. In Norg werd Martinus 1e in het Klavertje-3 rijden met wederom Udo de Haan als menner. Samen met Keimpe en Wate (eigenaar Udo de Haan) in het span. Udo de Haan was in het voorjaar op zoek naar een Tuigpaard. Hij belde Pieter. Ëigenlijk had Pieter niks staan, maar de 4-jarige Hengst Martinus stond stil, omdat zijn vaste rijdster Harmina Holwerda uit Kollum, haar enkel gebroken had. Dus, kom maar langs zei Pieter, want hij kan wel wat. In 2007 werd ik 2e met hem met het Tuigen in Garyp. Udo had eerst zo zijn bedenkingen, maar na zo’n 2 á 3 weken werd hij laaiend enthousiast. Het paard werd 2e in Doornspijk, 1e in Ermelo en in de volgende 6 wedstrijden eveneens. Martinus is een nakomeling van Noes, uit de stam van Lieuwe Fokkema. (stam 13 ). Toen Harmina haar enkel weer genezen was, had ze dus geen paard meer. Gelukkig had Pieter nog de 4 jarige merrie Marit (Mintse x Oege) 51

op stal staan. Zij deed met deze merrie mee aan de Euro-Bottle-Cup in Marienheem. Hier werd ze Reserve Kampioen. In de Post-Kogeko-Cup deed ze aan 6 wedstrijden mee. Hiervan won ze er 5. Een hele goede combinatie dus. Met de merrie Anjo (Ritse) , een kleinkind van Noes, en de tante van Martinus, bereikte Harmina in de dressuur het Zniveau. Van haar heeft Pieter een enter en een twenter aan gehouden. Het zijn nakomelingen van Beard en Gjalt. Momenteel is Pieter in het bezit van 10 Fokmerries. Met uitzondering van Renneke (19 jaar) worden ze allemaal uitgebracht in de sport. Ook heeft hij nu een Olrik-merrie met een apart papier op stal staan. Zij mag voorlopig blijven. “Want als je naar een keuring toegaat, moet je ‘ wat knaps’meenemen. Verder lopen er in Burum, Kollum en thuis in Oudwoude zo’n 120 paarden ( veulens, enters en twenters) rond. Pieter kan binnenkort zijn hart weer ophalen aan de Twenters die de box in gaan. “Als er een ‘ aparten ‘bij zit wil hij haar in eerste instantie houden. Iets wat mooi is wil je eigenlijk niet verkopen,want je bent altijd benieuwd wat er uitkomt, ook al hebben anderen soms een andere mening. Naar een andere luisteren is natuurlijk nooit verkeerd, maar je moet wel je eigen gevoel blijven volgen. Je moet er altijd achter blijven staan. Houding en front + een goed papier zijn belangrijk. Maar het blijft altijd afwachten “. Daarom beleert hij zijn paarden ook altijd zelf. Weet je tenminste wat erin zit en wat je eruit kunt halen. Pieter is erg geporteerd van het Oege-type = houding-front-voorwaarts. Jammer dat er niet zoveel meer rondlopen. Een goed karakter is ook belangrijk. Soms geeft dat nog wel eens de doorslag bij het aanhouden van een paard. Op mijn vraag hoelang hij denkt met dit werk te kunnen doorgaan, antwoordt hij enthousiast: “ Och, zolang er Friese Paarden zijn zullen er ook altijd wel een paar aparteopvallende tussen zitten. Die houd ik dus aan , kijken wat er in zit. Dat maakt dit werk zo spannend en interessant. Zo kan ik het nog wel heel lang volhouden.” Pieter, wij met zijn allen zijn heel erg benieuwd naar wat voor “aparte “merries jij ons in de toekomst nog laat zien. Hopelijk zitten er nog veel Toppers bij. Bedankt voor je gastvrijheid en je bijzondere enthousiaste uiteenzettingen over je “aparte Friese Paarden “. Je hebt gelijk, fokken is gokken. It bliuwt altyd wer in avontoer. Betty László-Eldering 52