Internationale handel in diensten

Internationale handel in diensten

Statistiekopgave Internationale handel in diensten Toelichting bij de dienstensoorten (uitgebreid) Versie 2012

Centraal Bureau voor de Statistiek

Inhoudsopgave

Pagina

1. INLEIDING....................................................................................................................................................... 4 1.1 WIE MOET GEGEVENS LEVEREN ..................................................................................................................... 4 1.2 VERPLICHTING ............................................................................................................................................... 4 1.3 VERANTWOORDELIJKHEID ............................................................................................................................. 4 1.4 INZENDTERMIJN ............................................................................................................................................. 4 1.5 VERSLAGPERIODE .......................................................................................................................................... 4 1.6 INVOER EN UITVOER VAN DIENSTEN ............................................................................................................... 4 2. ELEKTRONISCHE VRAGENLIJST ............................................................................................................ 5 3. STANDAARD RECORD LAY-OUT .............................................................................................................. 5 3.1 TOELICHTING OP DE STRUCTUUR VAN HET BESTAND ..................................................................................... 5 3.1.1 Record lay-out elektronische aanlevering .............................................................................................. 6 3.1.2 Toelichting op de velden van voorlooprecord 1..................................................................................... 7 3.1.3 Toelichting op de velden van voorlooprecord 2..................................................................................... 7 3.1.4 Toelichting op de velden van het datarecord.......................................................................................... 8 3.2 TELEFOONNUMMER ....................................................................................................................................... 9 3.3 NULOPGAVE ................................................................................................................................................... 9 3.4 CORRECTIEPOSTEN......................................................................................................................................... 9 3.5 SPECIFICATIES VERZENDEN BESTANDEN VIA UPLOAD .................................................................................... 9 3.6 SPECIFICATIES BESTANDEN VIA E-MAIL ....................................................................................................... 10 4. TOELICHTING OP DE DIENSTENSOORTEN ........................................................................................ 10 4.1 CODELIJST DIENSTENSTROMEN.................................................................................................................... 10 4.2 DIENSTENCODE VOLGENS DE STANDAARD DIENSTENNOMENCLATUUR ...................................................... 10 4.2.1 Algemene toelichting op de dienstensoorten........................................................................................ 10 4.2.2 Onderscheid internationale handel in diensten en internationale handel in goederen .......................... 11 4.2.3 Wijzigingen in de dienstencodes met ingang van 2012……………………………….……………....12 4.2.4 Dienstencodes ...................................................................................................................................... 13 4.2.5 Toelichting per dienstensoort ............................................................................................................... 15 Industriële diensten…………………………………………………………………………………...……..15 Onderhoud en reparatie………………………………………………………………………………………16 Zeevaart: passagiersvervoer ........................................................................................................................................ 17 Zeevaart: vrachtvervoer .............................................................................................................................................. 17 Zeevaart: vervoersondersteunende diensten................................................................................................................ 17 Luchtvaart: passagiersvervoer..................................................................................................................................... 18 Luchtvaart: vrachtvervoer ........................................................................................................................................... 18 Luchtvaart: vervoersondersteunende diensten............................................................................................................. 18 Ruimtevaart................................................................................................................................................................. 18 Spoorvervoer: passagiersvervoer ................................................................................................................................ 19 Spoorvervoer: vrachtvervoer....................................................................................................................................... 19 Spoorvervoer: vervoersondersteunende diensten ........................................................................................................ 19 Wegvervoer: passagiersvervoer .................................................................................................................................. 19 Wegvervoer: vrachtvervoer......................................................................................................................................... 20 Wegvervoer: vervoersondersteunende diensten .......................................................................................................... 20 Binnenvaart: passagiersvervoer................................................................................................................................... 20 Binnenvaart: vrachtvervoer ......................................................................................................................................... 20 Binnenvaart: vervoersondersteunende diensten .......................................................................................................... 21 Vervoer per pijplijn en transport van elektriciteit........................................................................................................ 21 Overige vervoersondersteunende diensten .................................................................................................................. 21 Post- en koeriersdiensten............................................................................................................................................. 22 Telecommunicatiediensten.......................................................................................................................................... 22 Bouwdiensten in het buitenland door ingezetenen ...................................................................................................... 23 Bouwdiensten in Nederland door niet-ingezetenen..................................................................................................... 23 Levensverzekeringen en pensioenverzekeringen (premies) ........................................................................................ 25 Levensverzekeringen en pensioenverzekeringen (claims)........................................................................................... 25 Vrachtverzekeringen (premies) ................................................................................................................................... 25 Vrachtverzekeringen (claims) ..................................................................................................................................... 25 Andere directe verzekeringen (premies) ..................................................................................................................... 25

__________________________________________________________________________________________ Handleiding statistiekopgave Internationale Diensten pagina 2 Toelichting op de dienstensoorten (uitgebreid) versie 3.0

Andere directe verzekeringen (claims)........................................................................................................................ 26 Herverzekeringen (premies) ........................................................................................................................................ 26 Herverzekeringen (claims) .......................................................................................................................................... 26 Ondersteunende diensten voor verzekeringen ............................................................................................................. 26 Financiële diensten...................................................................................................................................................... 27 Computerdiensten ....................................................................................................................................................... 28 Informatiediensten ...................................................................................................................................................... 28 Stamrechten................................................................................................................................................................. 29 Franchises en soortgelijke rechten .............................................................................................................................. 29 Andere royalty’s en licentierechten............................................................................................................................. 29 Transitohandel (handelsdiensten)................................................................................................................................ 30 Andere aan de handel gerelateerde diensten................................................................................................................ 30 Operational lease......................................................................................................................................................... 30 Juridische diensten ...................................................................................................................................................... 30 Accounting, auditing, boekhouding en belastingadvies .............................................................................................. 30 Zakelijk advies, managementadvies en public-relationsdiensten ................................................................................ 31 Adverteren, marktonderzoek en opiniepeilingen......................................................................................................... 31 R&D: leveren van op maat en niet op maat onderzoek ............................................................................................... 31 R&D: aan- en verkoop van eigendomsrechten op R&D………………………………………………………...32 R&D: technische testen analysediensten ten behoeve van octrooien…………………………………....32 Architecten- en ingenieursdiensten en andere technische diensten ............................................................................. 32 Afvalverwerking en milieudiensten ............................................................................................................................ 33 Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten ...................................................................................................... 33 Andere niet eerder genoemde zakelijke diensten ........................................................................................................ 33 Intraconcerndiensten ................................................................................................................................................... 33 Audiovisuele en verwante diensten............................................................................................................................. 34 Andere persoonlijke, culturele en recreatieve diensten ............................................................................................... 34 Overige diensten ......................................................................................................................................................... 35

4.3 LANDENCODERING VOLGENS DE GEONOMENCLATUUR................................................................................ 36

__________________________________________________________________________________________ Handleiding statistiekopgave Internationale Diensten Toelichting op de dienstensoorten (uitgebreid) versie 3.0 pagina 3

1. Inleiding Deze handleiding bevat informatie over de wijze waarop de statistiekopgave Internationale Handel in Diensten gedaan kan worden en de toelichting op de dienstensoorten.

1.1 Wie moet gegevens leveren De gevraagde gegevens voor de statistiek Internationale Handel in Diensten dienen geleverd te worden door ondernemingen die, gedurende de verslagperiode, diensten aan niet-ingezetenen hebben geleverd of diensten van niet-ingezetenen hebben afgenomen. Indien bij een onderneming tijdens de verslagperiode geen internationale dienstentransacties hebben plaatsgevonden, is er sprake van een nihil opgave.

1.2 Verplichting Ondernemingen zijn wettelijk verplicht de statistiekopgaven van de Internationale Handel in Diensten rechtstreeks aan het CBS te leveren.

1.3 Verantwoordelijkheid Een informatieplichtige onderneming kan het opstellen van de statistiekopgave uitbesteden aan een zogenaamde derde aangever. De verantwoordelijkheid voor de juistheid, volledigheid en tijdigheid van de opgave blijft echter bij de informatieplichtige onderneming berusten.

1.4 Inzendtermijn De opgave over een kwartaal moet bij het CBS zijn ontvangen uiterlijk 30 kalenderdagen volgend op het kwartaal waarover opgave gedaan wordt.

1.5 Verslagperiode De statistiek Internationale Handel in Diensten is een kwartaalstatistiek. De velden “Begin verslagperiode” en “Einde verslagperiode” moeten bij de kwartaalopgave de eerste respectievelijk de laatste maand van de verslagperiode als inhoud hebben. NB Kwartaalopgaven dienen betrekking te hebben op de kalenderkwartalen (januari- maart, apriljuni etc.).

1.6 Invoer en uitvoer van diensten De diensten zijn ingedeeld in een aantal soorten diensten. Deze indeling staat met een toelichting vermeld in hoofdstuk 4.2 (Dienstencode volgens de Standaard Diensten Nomenclatuur). Met invoer worden de diensten bedoeld die door een Nederlands bedrijf worden verworven (ingekocht) bij een niet in Nederland gevestigd bedrijf of persoon. Met uitvoer worden de diensten bedoeld die door een Nederlands bedrijf aan een niet in Nederland gevestigd bedrijf of persoon geleverd worden. De invoer en de uitvoer vormen de dienstenstromen. Zowel de in- als uitvoer moet gespecificeerd worden naar de soort dienst en naar land (zie hoofdstuk 4 op bladzijde 10 en verder). __________________________________________________________________________________________ Handleiding statistiekopgave Internationale Diensten Toelichting op de dienstensoorten (uitgebreid) versie 3.0 pagina 4

Alle bedragen moeten worden opgegeven in hele Euro’s (€).

2. Elektronische vragenlijst Opgave voor de statistiek Internationale Handel in Diensten kan gedaan worden via het internet vragenlijst. De internetlink (URL) naar de vragenlijst vindt u in de aanschrijfbrief. Per kwartaalopgave ontvangt u een aparte inlogcode. Voor vragen neemt u contact op met het CBS Contact Center via: [email protected].

3. Standaard record lay-out Een tweede mogelijkheid om de statistiekopgave te doen is via de standaard record lay-out. Hieronder zijn de specificaties vermeld die nodig zijn bij het bouwen van computerprogramma’s voor het samenstellen van de statistiekopgaven Internationale Handel in Diensten.

3.1 Toelichting op de structuur van het bestand Bestanden mogen uitsluitend ASCII-tekens bevatten. De volgende gegevens moeten in elke e-mail aanwezig zijn: - één record van het type IDA1 met gegevens over de aangever en - één record van het type IDA2 met gegevens over de opgave. Datarecords: per informatieplichtige per dienstenstroom: een of meer datarecords. Afsluitrecord: een record van het type IDA9, als teken dat het einde van het bestand is bereikt en dat het bestand volledig is. N: Indien een veld niet van toepassing is, moet het worden gevuld met spaties (alfanumerieke velden) of nullen (numerieke velden).


3.1.1 Record lay-out elektronische aanlevering Voorlooprecord 1 Omschrijving Recordtype Naam (derde) aangever Aangevernummer

Positie 1– 4 5 – 44 45 – 63 64 Telefoonnummer contactpersoon 65 – 79 Reserve 80 – 80

Lengte 4 40 19 1 15 1

Waardebereik Vaste waarde IDA1 Alfanumeriek Alfanumeriek Spatie Alfanumeriek Spatie

Positie 1– 4 5 – 10 11 – 16 17 18 – 36 37 38 – 46 47 48 – 55 56 – 61 62 – 80

Lengte 4 6 6 1 19 1 9 1 8 6 19

Waardebereik Vaste waarde IDA2 JJJJMM JJJJMM Spatie Alfanumeriek Spatie Alfanumeriek Spatie JJJJMMDD HHMMSS Spaties

Datarecord Omschrijving Begin verslagperiode Einde verslagperiode Ondernemingsnummer CBS-nummer informatieplichtige Regelnummer Dienstenstroom Dienstencode Land Waardeteken Factuurwaarde Correctiepost Administratienummer Reserve

Positie 1-6 7 - 12 13 – 21 22 - 31 32 – 36 37 – 37 38 – 40 41 – 42 43 – 43 44 – 53 54 – 54 55 – 74 75 – 80

Lengte 6 6 9 10 5 1 3 2 1 10 1 20 6

Waardebereik Vaste waarde JJJJMM JJJJMM Alfanumeriek Alfanumeriek Numeriek Alfanumeriek Numeriek Alfanumeriek +,Numeriek Spatie of “C” Alfanumeriek Spaties

Afsluitrecord Omschrijving Recordtype Reserve

Positie 1– 4 5 – 80

Lengte Waardebereik Vaste waarde 4 IDA9 76 Spaties

Voorlooprecord 2 Omschrijving Recordtype Begin verslagperiode Einde verslagperiode Aangevernummer Ondernemingsnummer Creatiedatum Creatietijd Reserve


3.1.2 Toelichting op de velden van voorlooprecord 1 Omschrijving

Toelichting

Naam (derde) aangever

De naam van het bedrijf dat de statistiekopgave naar het CBS zendt.

Aangevernummer

Nummer van het bedrijf dat de statistiekopgave naar het CBS zendt. Dit “nummer” omvat 19 posities en wordt door het CBS verstrekt.

Telefoonnummer Contactpersoon

Deze informatie is nodig om met de aangever van de statistische opgave contact op te kunnen nemen.

3.1.3 Toelichting op de velden van voorlooprecord 2 Omschrijving

Toelichting

Begin verslagperiode

Eerste maand van de periode (jaar en maand) waarop de opgave betrekking heeft.

Einde verslagperiode

Laatste maand van de periode (jaar en maand) waarop de opgave betrekking heeft.

Aangevernummer

Nummer van het bedrijf dat de statistiekopgave naar het CBS zendt. Dit “nummer” omvat 19 posities en wordt door het CBS verstrekt.

Ondernemingsnummer

Onderneming waartoe de informatieplichtige behoort. Dit “nummer” wordt verstrekt door het CBS. (b.v. “o12345678”)

Creatiedatum

Datum waarop het bestand is aangemaakt. Bij duplicaatbestanden moet de creatiedatum van het oorspronkelijke bestand worden aangegeven.

Creatietijd

Tijd waarop het bestand is aangemaakt. Bij duplicaatbestanden moet de creatietijd van het oorspronkelijke bestand worden aangegeven.


3.1.4 Toelichting op de velden van het datarecord Omschrijving

Toelichting

Begin verslagperiode

Eerste maand van de periode (jaar en maand) waarop de opgave betrekking heeft.

Einde verslagperiode

Laatste maand van de periode (jaar en maand) waarop de opgave betrekking heeft.

Ondernemingsnummer

Onderneming waartoe de informatieplichtige behoort. Dit “nummer“ wordt verstrekt door het CBS. (b.v. “o12345678”)

CBS-nummer informatieplichtige

Dit “nummer” omvat maximaal 10 posities en vormt voor de dienstenstatistiek de identificatie van de informatieplichtige en wordt door het CBS verstrekt. Het “nummer” bestaat uit één letter gevolgd door acht cijfers of negen cijfers. De letter is een “j”, een “b”, “o” of “e”.

Regelnummer

Het volgnummer van de datarecords, beginnend met 00001 en oplopend met 1.

Dienstenstroom

Aanduiding van de aard van de dienstenstroom; zie hoofdstuk 4.1.

Dienstencode

Aanduiding van de soort dienst volgens de Standaard DienstenNomenclatuur. De soort dienst wordt geïdentificeerd door een driecijferig code. Voor de juiste code zie hoofdstuk 4.2.

Land

Land van de niet-ingezetene waarmee uw bedrijf de diensttransactie heeft. Het land wordt geïdentificeerd met de alfanumerieke code volgens de Geonomenclatuur; zie hoofdstuk 4.3.

Waardeteken

Indien een post een correctiepost omvat, kan veld “Factuurwaarde” een negatieve waarde bevatten. In dat geval moet in het veld “waardeteken” met het teken "-" of "+" worden aangegeven of de waarde in het volgende veld negatief of positief is. Ingeval van nulwaarden s.v.p. het teken "+" gebruiken.

Factuurwaarde

Factuurwaarde aangeven in hele euro's. De factuurwaarde is de waarde die de leverancier aan de afnemer in rekening brengt. Indien deze waarde meer dan 10 posities omvat dient deze post opgesplitst te worden over meerdere records.

Correctiepost

Deze optie is uitsluitend bedoeld voor de verwerking van correcties (b.v. creditnota’s) op eerder ingezonden statistiekopgaven. Indien een record een correctiepost betreft, in dit veld een “C” vermelden.

Administratienummer

Een referentie die u naar eigen behoefte kunt gebruiken (b.v. factuurnummer).


3.2 Telefoonnummer Om snel met de (derde) aangever van de statistische opgave te kunnen communiceren, bestaat de mogelijkheid om het telefoonnummer van de contactpersoon in de record lay-out elektronische aanlevering te vermelden. Hiervoor is in het voorlooprecord het veld “Telefoonnummer contactpersoon” gecreëerd. Dit veld bestaat uit 15 posities en is opgebouwd in ‘raw format’. Dit wil zeggen dat deze opbouw overeenkomt met het telefoonnummer, zoals dit gebruikt wordt bij Gsmtelefoons. Als voorbeeld wordt hierna het telefoonnummer van het Contact Center CBS: +31455706627 weergegeven. De opbouw van het telefoonnummer ziet er als volgt uit: landcode +31, netnummer 45, abonneenummer 5706627. Het telefoonnummer moet links uitgelijnd worden.

3.3 Nulopgave Indien in een verslagperiode geen invoer of uitvoer van diensten heeft plaatsgevonden moet een "nulopgave" worden ingezonden. Een nulopgave bestaat uit de voorlooprecords (recordtype IDA1 en IDA2), een datarecord van de dienstenstroom (invoer en / of uitvoer) waarvoor de nulopgave wordt gedaan en het afsluitrecord (recordtype IDA9). In het datarecord wordt het veld "Factuurwaarde" gevuld met “0”. Voorts moeten de velden "Ondernemingsnummer" en "CBS-nummer informatieplichtige" worden ingevuld.

3.4 Correctieposten In de statistiekopgave kunnen correctieposten worden aangeleverd. Deze posten worden in het datarecord in het veld ”Correctiepost” aangeduid met een “C”. Deze optie is uitsluitend bedoeld voor de verwerking van correcties (b.v. creditnota’s) op eerder ingezonden statistiekopgaven. (De volgende velden mogen afwijken t.o.v. de oorspronkelijke statistiekopgave: “Dienstenstroom”, “Dienstencode”, “Land”, “Waarde teken” en “Factuurwaarde”.)

3.5 Specificaties verzenden bestanden via upload Ieder bestand moet volledig voldoen aan de indeling van de hierboven beschreven "record lay-out elektronische aanlevering" (zie 3.1). U kunt uw in te zenden bestanden via upload aanbieden aan het CBS. U heeft hiervoor geen specifieke software nodig. Uploaden van bestanden doet u door via uw internetbrowser een beveiligde verbinding met het CBS te maken. Het HTTPS-protocol (HyperText Transfer Protocol Secure) zorgt voor een veilige uitwisseling van gegevens via het Internet. Het uploaden van bestanden vereist eenmalig een enquêtecode, een inlognaam en een wachtwoord. Wilt u van de uploadmogelijkheid gebruik maken, stuurt u dan een e-mail naar [email protected], met als onderwerp IDG. In deze e-mail vermeldt u verder: • het CBS-informatieplichtige nummer, • de firmanaam van de aangever, • het adres van de aangever, • de naam, het e-mail adres en het telefoonnummer van de contactpersoon. De enquêtecode, inlognaam en wachtwoord en de internetlink worden u dan via e-mail toegezonden.


3.6 Specificaties bestanden via e-mail Ieder bestand moet volledig voldoen aan de indeling van de hierboven beschreven "record lay-out elektronische aanlevering" (zie 3.1). Indien u het bestand beveiligd via e-mail naar het CBS wilt versturen, dan moet u gebruik maken van de hiervoor speciaal door ons ontwikkelde software: CBSsend. Deze software comprimeert de bestanden en voegt een digitale envelop toe, waaraan te herkennen is voor welke statistiek deze informatie bedoeld is. Indien de omvang van de te verzenden bestanden te groot is, dan worden deze over een aantal e-mailberichten verdeeld. Vervolgens worden deze berichten beveiligd door versleuteling. Tevens krijgt u een ontvangstbevestiging dat het CBS uw data heeft ontvangen. Wilt u CBSsend ontvangen, belt u dan met een van de medewerkers van ons CBS Contact Center (045-570 6627, op werkdagen tussen 10.00 - 12.00 en 14.00 - 16.00 uur). U krijgt dan de handleiding en een cdrom met de software toegezonden. Statistische opgaves, die met behulp van CBSsend beveiligd zijn, worden via e-mail gestuurd naar [email protected].

4. Toelichting op de dienstensoorten 4.1 Codelijst Dienstenstromen Code I U

Omschrijving Invoer van een dienst Uitvoer van een dienst

4.2 Dienstencode volgens de Standaard DienstenNomenclatuur 4.2.1 Algemene toelichting op de dienstensoorten Er is sprake van Internationale Handel in Diensten als een ingezetene (in dit geval uw bedrijf) dienstentransacties heeft met niet-ingezetenen (bedrijven zowel als personen). Met ingezetenen worden bedrijven en personen bedoeld die in Nederland economische activiteiten ontplooien en daartoe voor langere tijd over een locatie in Nederland beschikken. Niet-ingezetenen hebben hun economisch belangencentrum buiten Nederland. Ook moeder- en dochterbedrijven in het buitenland worden in dit verband als niet-ingezetenen beschouwd. Als uw bedrijf diensten verleent aan een niet-ingezetene is sprake van uitvoer van diensten. Als uw bedrijf diensten afneemt van een niet-ingezetene is sprake van invoer van diensten. Het land waar de afnemer respectievelijk verlener van de dienst ingezetene is, bepaalt het land van bestemming respectievelijk het land van herkomst van de internationale dienst. Het internationale karakter van de dienst wordt niet door grensoverschrijding (van en naar Nederland) bepaald, maar wel door het feit dat uw bedrijf met een niet-ingezetene dienstentransacties heeft. Voor de vaststelling van de waarde van de afzonderlijke dienstentransacties kunt u in het algemeen de registratie van de facturenstroom van uw bedrijf gebruiken. Let wel: het is de bedoeling dat u de bruto waarde van de in- en uitgevoerde diensten afzonderlijk opgeeft, ook als er onderling verrekening (bijvoorbeeld via een intraconcern boekhouding of clearing) plaatsvindt.


4.2.2 Onderscheid Internationale Handel in Diensten en internationale handel in goederen Internationale Handel in Diensten bevat – over het algemeen - géén goederen. Er zijn echter uitzonderingen: • Bouwdiensten in het buitenland door een ingezetene (code 250) Als uw bedrijf - in opdracht van een niet-ingezetene - in het buitenland goederen aanschaft die noodzakelijk zijn bij de uitvoering van een bouwkundig project in het buitenland, dienen deze goederen opgegeven te worden als invoer onder code 250. • Bouwdiensten in Nederland door een niet-ingezetene (code 251) Als een niet-ingezeten bedrijf - in opdracht van uw bedrijf - in Nederland goederen aanschaft die noodzakelijk zijn bij de uitvoering van een bouwkundig project in Nederland, dienen deze goederen opgegeven te worden als invoer onder code 251. • Transitohandel (handelsdiensten, code 270) Bij aankoop van goederen door uw bedrijf bij een niet-ingezetene en de wederverkoop van deze goederen aan een andere niet-ingezetene, zonder dat de goederen in Nederland komen, dient de waarde van de transitohandel als uitvoer opgegeven te worden, op het moment van de wederverkoop. Overigens: de op te geven waarde is het verschil tussen de waarde van de goederen bij wederverkoop en de waarde van de goederen bij aankoop. Als de goederen worden verkocht voor een lagere waarde dan de aankoopwaarde wordt een negatieve uitvoer van handelsdiensten geregistreerd.


4.2.3 Wijzigingen in de dienstencodes met ingang van 2012


4.2.4 Dienstencodes 202

INDUSTRIËLE DIENSTEN

203

ONDERHOUD EN REPARATIE VERVOERSDIENSTEN

207 208 209 211 212 213 218 220 221 222 224 225 226 228 229 230 231 232

Zeevaart Passagiersvervoer Vrachtvervoer Vervoersondersteunende diensten Luchtvaart Passagiersvervoer Vrachtvervoer Vervoersondersteunende diensten Ruimtevaart Spoorvervoer Passagiersvervoer Vrachtvervoer Vervoersondersteunende diensten Wegvervoer Passagiersvervoer Vrachtvervoer Vervoersondersteunende diensten Binnenvaart Passagiersvervoer Vrachtvervoer Vervoersondersteunende diensten Vervoer per pijplijn en transport van elektriciteit Overige vervoersondersteunende diensten COMMUNICATIEDIENSTEN

246 247

Post- en koeriersdiensten Telecommunicatiediensten BOUWDIENSTEN

250 251

Bouwdiensten in het buitenland door ingezetenen Bouwdiensten in Nederland door niet-ingezetenen VERZEKERINGSDIENSTEN

875 880 876 881 877 882 878

Levensverzekeringen en pensioenverzekeringen Premies Claims Vrachtverzekeringen Premies Claims Andere directe verzekeringen Premies Claims Herverzekeringen Premies


883 258 260

Claims Ondersteunende diensten voor verzekeringen FINANCIËLE DIENSTEN COMPUTER- EN INFORMATIEDIENSTEN

263 264

Computerdiensten Informatiediensten ROYALTY’S EN LICENTIERECHTEN

267 891 892

Stamrechten Franchises en soortgelijke rechten Andere royalty’s en licentierechten ANDERE ZAKELIJKE DIENSTEN

270 271 272 275 276 277 278 379 380 381 280 282 283 284 285

Transitohandel (handelsdiensten) Andere aan de handel gerelateerde diensten Operational lease Juridische diensten Accounting, auditing, boekhouding en belastingadvies Zakelijk advies, managementadvies en public-relationsdiensten Adverteren, marktonderzoek en opiniepeilingen R&D: Leveren van op maat en niet op maat onderzoek R&D: Aan- en verkoop van eigendomsrechten op R&D R&D: Technische testen analysediensten ten behoeve van octrooien Architecten- en ingenieursdiensten en andere technische diensten Afvalverwerking en milieudiensten Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten Andere niet eerder genoemde zakelijke diensten Intraconcerndiensten PERSOONLIJKE, CULTURELE EN RECREATIEVE DIENSTEN

288 289 982

Audiovisuele en verwante diensten Andere persoonlijke, culturele en recreatieve diensten OVERIGE DIENSTEN, niet eerder genoemd


4.2.5 Toelichting per dienstensoort

Industriële diensten Code Dienst 202 Industriële diensten

Omschrijving Industriële diensten betreffen be- en verwerking van goederen, verricht door een onderneming die géén eigenaar van de goederen is. Industriële diensten vinden plaats in opdracht van de eigenaar van de goederen en omvatten uiteenlopende activiteiten als vervaardiging, assemblage en raffinage, maar ook verpakking, etikettering en andere verwante werkzaamheden. Als uitvoer dient te worden opgegeven de door uw bedrijf in rekening gebrachte vergoeding voor industriële diensten aan een niet-ingezeten opdrachtgever (de goederen blijven hierbij eigendom van de opdrachtgever). Als invoer dient te worden opgegeven de aan uw bedrijf in rekening gebrachte vergoeding voor industriële diensten door een niet-ingezetene (de goederen blijven hierbij eigendom van uw bedrijf ). De in rekening gebrachte vergoeding omvat de verrichte werkzaamheden en eventueel door de dienstverlener voor uitvoering van de opdracht aangeschafte goederen en diensten. Exclusief: - assemblage van geprefabriceerde gebouwen (behoort tot Bouwdiensten. code 250 of 251) - (her)verpakken van goederen samenhangend met vervoersdiensten (behoort tot Vervoersondersteunende diensten – code 209, 213, 222, 226, 230, 232)


Onderhoud en reparatie Code Dienst Omschrijving 203 Onderhoud en Deze dienstensoort omvat onderhouden reparatie van goederen door een onderneming die géén eigenaar van de goederen is. reparatie Als uitvoer dient te worden opgegeven de door uw bedrijf aan een nietingezeten opdrachtgever in rekening gebrachte vergoeding voor onderhouden reparatiewerkzaamheden (de goederen blijven hierbij eigendom van de opdrachtgever). Als invoer dient te worden opgegeven de aan uw bedrijf door een nietingezetene in rekening gebrachte vergoeding voor onderhouden reparatiewerkzaamheden van uw goederen (de goederen blijven hierbij eigendom van uw bedrijf). De waarde van reparatie betreft de reparatiewerkzaamheden (niet de waarde van de goederen vóór of na reparatie). De in rekening gebrachte vergoeding omvat de verrichte werkzaamheden en eventueel aangeschafte goederen en diensten ten behoeve van deze werkzaamheden. Inclusief: - onderhoud en reparatie van vervoermiddelen - onderhoud en reparatie van transmissiematerieel en satellieten - onderhoud en reparatie van technische aard (zoals onderhoud en reparatie van consumentenelektronica (geen computers en randapparatuur), elektronische huishoudelijke apparaten, elektronische en optische apparaten, elektrische apparatuur en medische apparatuur) - onderhoud en reparatie van schoenen en lederwaren, meubels (inclusief stofferingen) - onderhoud en reparatie van juweliersartikelen, uurwerken en dergelijke - onderhoud en reparatie van machineparken en telefoonnetwerken - onderhoud en reparatie van industriële machines, robots en fabrieksapparatuur Exclusief: - schoonmaken van vervoermiddelen (behoort tot Vervoersondersteunende diensten – code 209, 213, 222, 226, 230, 232) - onderhoud en reparatie van gebouwen (inclusief onderhoud en reparatie van (lucht)haven- en spoorwegvoorzieningen en inclusief reiniging van de buitenkant van gebouwen) (behoren tot Bouwdiensten – code 250 of 251) - onderhoud en reparatie van computers en randapparatuur (behoren tot Computerdiensten – code 263) - schoonmaken van de binnenkant van gebouwen (behoort tot Andere niet eerder genoemde zakelijke diensten – code 284) - onderhoud en reparatie van boortorens (behoren tot Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten – code 283)


Vervoersdiensten Code Dienst 207 Zeevaart: passagiersvervoer

Omschrijving Vervoer per schip van niet-ingezeten passagiers door uw bedrijf (uitvoer) of van passagiers (in opdracht van uw bedrijf) door een niet-ingezetene (invoer). Inclusief: - goederen (voedsel, drank, enz.) verkocht aan boord voor consumptie tijdens het vervoer - vervoer dat deel uitmaakt van vakantie- en tourpakketten Exclusief: - vervoer van passagiers binnen een ander land dan het land waar ze wonen (behoort tot Reisverkeersdiensten, behoeft niet te worden opgegeven) (ver)huur van schepen zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van vervoermiddelen (wordt niet als dienst beschouwd)

208

Zeevaart: vrachtvervoer

Vervoer van vracht per schip door uw bedrijf in opdracht van een nietingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Inclusief: - sleepdiensten voor het vervoer van olieplatforms, drijvende kranen en baggerschepen Exclusief: - (ver)huur van schepen zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van vervoermiddelen (wordt niet als dienst beschouwd)

209

Zeevaart: vervoersondersteunende diensten

Diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een nietingezetene aan uw bedrijf (invoer) ter ondersteuning van passagiers- of vrachtvervoer over zee. Inclusief: - cargo handling (bijvoorbeeld laden en lossen van containers) - opslag van goederen - in- en omverpakken van goederen - sleepdiensten, loodsdiensten en navigatiehulp - havendiensten - schoonmaak van schepen - bergings- en reddingsoperaties - bemiddeling van vervoersdiensten over zee Exclusief: - reparaties aan havenvoorzieningen (behoren tot Bouwdiensten – code 250 of 251) - onderhoud en reparatie van schepen (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)


211

Luchtvaart: passagiersvervoer

Vervoer per luchtvaartuig van niet-ingezeten passagiers door uw bedrijf (uitvoer) of van passagiers (in opdracht van uw bedrijf) door een nietingezetene (invoer). Inclusief: - goederen (voedsel, drank, enz.) verkocht aan boord voor consumptie tijdens het vervoer - vervoer van extra bagage Exclusief: - vervoer van passagiers binnen een ander land dan het land waar ze wonen (behoort tot Reisverkeersdiensten, behoeft niet te worden opgegeven) - (ver)huur van luchtvaartuigen zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van luchtvaartuigen (wordt niet als dienst beschouwd)

212

Luchtvaart: vrachtvervoer

Vervoer van vracht per luchtvaartuig door uw bedrijf in opdracht van een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Exclusief: - (ver)huur van luchtvaartuigen zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van luchtvaartuigen (wordt niet als dienst beschouwd)

213

Luchtvaart: vervoersondersteunende diensten

Diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een nietingezetene aan uw bedrijf (invoer) ter ondersteuning van passagiers- of vrachtvervoer door de lucht. Inclusief: - cargo handling (bijvoorbeeld laden en lossen van containers) - opslag van goederen - in- en omverpakken van goederen - sleepdiensten, loodsdiensten en navigatiehulp - luchthavendiensten - schoonmaak van luchtvaartuigen - bemiddeling van vervoersdiensten door de lucht Exclusief: - reparaties aan luchthavenvoorzieningen (behoort tot Bouwdiensten - code 250 of 251) - onderhoud en reparatie van luchtvaartuigen (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)

218

Ruimtevaart

Lancering van satellieten door uw bedrijf in opdracht van een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Vervoer van passagiers en uitrusting per ruimtevaartuig door uw bedrijf in opdracht van een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Exclusief: - reparatie en onderhoud van satellieten (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)


220

Spoorvervoer: Vervoer per trein van niet-ingezeten passagiers door uw bedrijf (uitvoer) of van passagiers (in opdracht van uw bedrijf) door een niet-ingezetene (invoer). passagiersvervoer Exclusief: - vervoer van passagiers binnen een ander land dan het land waar ze wonen (behoort tot Reisverkeersdiensten, behoeft niet te worden opgegeven) - goederen (voedsel, drank, enz.) verkocht aan boord voor consumptie tijdens het vervoer (behoren tot Reisverkeersdiensten behoeft niet te worden opgegeven)

221

Spoorvervoer: Vervoer van vracht per trein door uw bedrijf in opdracht van een nietvrachtvervoer ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Inclusief: - laden en lossen door de spoorwegmaatschappij

222

Spoorvervoer: Diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een nietingezetene aan uw bedrijf (invoer) ter ondersteuning van passagiers- of vervoersondersteunende vrachtvervoer over het spoor. diensten Inclusief: - laden en lossen van containers - opslag van goederen - in- en omverpakken van goederen - verkeerscontrole - schoonmaak van treinen - bemiddeling van vervoersdiensten over het spoor Exclusief: - reparaties aan spoorwegvoorzieningen (behoren tot Bouwdiensten – code 250 of 251) - onderhoud en reparatie van treinen (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)

224

Wegvervoer: passagiersvervoer

Vervoer per bus of auto van niet-ingezeten passagiers door uw bedrijf (uitvoer) of van passagiers (in opdracht van uw bedrijf) door een nietingezetene (invoer). Inclusief: - goederen (voedsel, drank, enz.) verkocht aan boord voor consumptie tijdens het vervoer Exclusief: - vervoer van passagiers binnen een ander land dan het land waar ze wonen (behoort tot Reisverkeersdiensten, behoeft niet te worden opgegeven) (ver)huur van bus of auto zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van vervoermiddelen (wordt niet als dienst beschouwd)


225

Wegvervoer: vrachtvervoer

Vervoer van vracht per vrachtauto door uw bedrijf in opdracht van een nietingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Exclusief: - (ver)huur van vrachtwagens en andere wegvervoermiddelen zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van vervoermiddelen (wordt niet als dienst beschouwd)

226

Wegvervoer: vervoersondersteunende diensten

Diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een nietingezetene aan uw bedrijf (invoer) ter ondersteuning van passagiers- of vrachtvervoer over de weg. Inclusief: - cargo handling (laden en lossen van containers) - opslag van goederen - in- en omverpakken van goederen - sleepdiensten en verkeerscontrole voor vervoerders - schoonmaak van motorrijtuigen - bergings- en reddingsoperaties - bemiddeling van vervoersdiensten over de weg Exclusief: - onderhoud en reparatie van motorvoertuigen (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)

228

Binnenvaart: passagiersvervoer

Vervoer per binnenvaartschip van niet-ingezeten passagiers door uw bedrijf (uitvoer) of van passagiers (in opdracht van uw bedrijf) door een nietingezetene (invoer). Inclusief: - goederen (voedsel, drank, enz.) verkocht aan boord voor consumptie tijdens het vervoer Exclusief: - vervoer van passagiers binnen een ander land dan het land waar ze wonen (behoort tot Reisverkeersdiensten, behoeft niet te worden opgegeven) (ver)huur van binnenvaartschepen zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van vervoermiddelen (wordt niet als dienst beschouwd)

229

Binnenvaart: vrachtvervoer

Vervoer van vracht per binnenvaartschip door uw bedrijf in opdracht van een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Exclusief: - (ver)huur van binnenvaartschepen zonder bemanning (behoort tot Operational lease – code 272) - financiële lease van vervoermiddelen (wordt niet als dienst beschouwd)


230

Binnenvaart: vervoersondersteunende diensten

Diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een nietingezetene aan uw bedrijf (invoer) ter ondersteuning van passagiers- of vrachtvervoer per binnenvaart. Inclusief: - cargo handling (bijvoorbeeld laden en lossen van containers) - opslag van goederen - in- en omverpakken van goederen - sleepdiensten, loodsdiensten en navigatiehulp - havendiensten - schoonmaak van binnenvaartschepen - bergings- en reddingsoperaties - bemiddeling van vervoersdiensten per binnenvaartschip Exclusief: - reparaties van havenvoorzieningen (behoren tot Bouwdiensten – code 250 of 251) - onderhoud en reparatie van binnenvaartschepen (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)

231

Vervoer per pijplijn en transport van elektriciteit

Vervoer van goederen zoals olie en gas per pijplijn door uw bedrijf in opdracht van een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Transport van elektriciteit door uw bedrijf in opdracht van een nietingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene in opdracht van uw bedrijf (invoer). Exclusief: - distributie van elektriciteit, olie, gas, enz. (behoort tot Andere niet eerder genoemde zakelijke diensten – code 284)

232

Overige vervoersondersteunende diensten

Diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een nietingezetene aan uw bedrijf (invoer) ter ondersteuning van passagiers- of vrachtvervoer die niet toegewezen kunnen worden aan een specifieke soort vervoermiddel. Exclusief: - onderhoud en reparatie van overige vervoersmiddelen (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)


Communicatiediensten Code Dienst 246 Post- en koeriersdiensten

Omschrijving Post- en koeriersdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Exclusief: - vervoer van post uitbesteed aan vervoersondernemingen (behoort tot Vrachtvervoer – code 208, 212, 221, 225 of 229) - opslag van goederen en verwante diensten (behoort tot Vervoersondersteunende diensten – code 209, 213, 222, 226, 230 of 232) - financiële diensten verleend door postbedrijven (behoren tot Financiële diensten – code 260)

247

Telecommunicatiediensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) Telecommunicatie- of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). diensten Inclusief: - transmissie van televisie- en radio-uitzendingen (beschikbaar stellen van zendtijd) - (ver)huur van satellietruimte - (mobiele) telefonie - diensten van internetproviders - operationele leasing van telecommunicatielijnen of -capaciteit Exclusief: - installatie van uitrusting van telefoonnetwerken (behoort tot Bouwdiensten – code 250 of 251) - databasediensten (behoren tot Informatiediensten – code 264) - onderhoud en reparatie van transmissiematerieel en satellieten (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)


Bouwdiensten Code Dienst 250 Bouwdiensten in het buitenland door ingezetenen

Omschrijving Als uitvoer dienen te worden opgegeven de door uw bedrijf gefactureerde aanneemsommen aan de niet-ingezeten opdrachtgever. Als invoer dient te worden opgegeven de waarde van de aan uw bedrijf door niet-ingezetenen geleverde goederen en diensten voor gebruik in het project in het buitenland. Inclusief: - bouwvoorbereidend werk ter plekke - reiniging van de buitenkant van gebouwen - baggerwerkzaamheden - montage en installatie van machineparken - installatie van uitrusting van telefoonnetwerken - onderhoud en reparatie van gebouwen (inclusief onderhoud en reparatie van (lucht)haven- en spoorwegvoorzieningen) Exclusief: - voorbereidend werk voor mijnbouw en olie- en gaswinning (behoort tot Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten – code 283) - schoonmaak van verontreinigde grond (behoort tot Afvalverwerking en milieudiensten - code 282) - onderhoud en reparatie van machineparken en telefoonnetwerken (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)

251

Bouwdiensten in Nederland door nietingezetenen

Als invoer dient te worden opgegeven de waarde van de aan uw bedrijf (als opdrachtgever) gefactureerde aanneemsommen voor bouwkundige diensten door het niet-ingezeten bedrijf. Als uitvoer dienen te worden opgegeven de door uw bedrijf geleverde goederen en diensten voor gebruik in bouwprojecten die worden verricht door een niet-ingezeten bedrijf in Nederland Inclusief: - bouwvoorbereidend werk ter plekke - reiniging van de buitenkant van gebouwen - baggerwerkzaamheden - montage en installatie van machineparken - installatie van uitrusting van telefoonnetwerken - onderhoud en reparatie van gebouwen (inclusief onderhoud en reparatie van (lucht)haven- en spoorwegvoorzieningen) Exclusief: - voorbereidend werk voor mijnbouw en olie- en gaswinning (behoort tot Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten – code 283) - schoonmaak van verontreinigde grond (behoort tot Afvalverwerking en milieudiensten - code 282) - onderhoud en reparatie van machineparken en telefoonnetwerken (behoort tot Onderhoud en reparatie – code 203)


Verzekeringsdiensten Schematische weergave: Uitvoer verzekeringsdiensten: premies Uw in Nederland gevestigd (verzekerings)bedrijf

ontvangen premies

In buitenland gevestigd bedrijf, bedrijfsonderdeel of persoon

Nederland Invoer verzekeringsdiensten: premies Uw in Nederland gevestigd bedrijf

In buitenland gevestigd (verzekerings)bedrijf betaalde premies

Buitenland

Nederland

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Uitvoer verzekeringsdiensten: claims

Uw in Nederland gevestigd (verzekerings)bedrijf

uitbetaalde claims

Nederland

In buitenland gevestigd bedrijf, bedrijfsonderdeel of persoon

Buitenland

Invoer verzekeringsdiensten: claims

Uw in Nederland gevestigd bedrijf uitbetaalde claims

Nederland

In buitenland gevestigd (verzekerings)bedrijf

Buitenland


Code Dienst 875 Levensverzekeringen en pensioenverzekeringen (premies)

Omschrijving Levensverzekerings- en pensioenverzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (door uw bedrijf ontvangen premies; uitvoer) of levensverzekerings- en pensioenverzekeringsdiensten van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf betaalde premies; invoer). Exclusief: - overlijdensverzekeringen (behoren tot Andere directe verzekeringen – code 877)

880

Levensverzekeringen en pensioenverzekeringen (claims)

Levensverzekerings- en pensioenverzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (door uw bedrijf betaalde bedragen i.v.m. claims; uitvoer) of levensverzekerings- en pensioenverzekeringsdiensten van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf ontvangen bedragen i.v.m. claims; invoer). Exclusief: - overlijdensverzekeringen (behoren tot Andere directe verzekeringen – code 882)

876

Vrachtverzekeringen (premies)

Vrachtverzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (door uw bedrijf ontvangen premies; uitvoer) of vrachtverzekeringsdiensten van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf betaalde premies; invoer). Exclusief: - verzekering van voertuigen die gebruikt worden bij het vervoer van goederen (behoort tot Andere directe verzekeringen – code 877)

881

Vrachtverzekeringen (claims)

Vrachtverzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (door uw bedrijf betaalde bedragen i.v.m. claims; uitvoer) of vrachtverzekeringsdiensten van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf ontvangen bedragen i.v.m. claims; invoer). Exclusief: - verzekering van voertuigen die gebruikt worden bij het vervoer van goederen (behoort tot Andere directe verzekeringen – code 882)

877

Andere directe Andere directe verzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene verzekeringen (door uw bedrijf ontvangen premies; uitvoer) of andere directe verzekeringsdiensten van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf (premies) betaalde premies; invoer). Inclusief: - overlijdensverzekeringen - ongevallenverzekeringen - ziektekostenverzekeringen - verzekering van alle soorten voertuigen - brandverzekeringen en andere verzekeringen tegen schade aan eigendommen - reisverzekeringen


882

Andere directe Andere directe verzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene verzekeringen (door uw bedrijf betaalde bedragen i.v.m. claims; uitvoer) of andere directe verzekeringsdiensten van een niet-ingezetene uw bedrijf (door uw bedrijf (claims) ontvangen bedragen i.v.m. claims; invoer). Inclusief: - overlijdensverzekeringen - ongevallenverzekeringen - ziektekostenverzekeringen - verzekering van alle soorten voertuigen - brandverzekeringen en andere verzekeringen tegen schade aan eigendommen - reisverzekeringen

878

Herverzekeringen (premies)

Herverzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (door uw bedrijf ontvangen premies; uitvoer) of herverzekeringsdiensten van een nietingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf betaalde premies; invoer).

883

Herverzekeringen (claims)

Herverzekeringsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (door uw bedrijf betaalde bedragen i.v.m. claims; uitvoer) of herverzekeringsdiensten van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf ontvangen bedragen i.v.m. claims; invoer).

258

Ondersteunende diensten voor verzekeringen

Diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een nietingezetene aan uw bedrijf (invoer) ter ondersteuning van verzekeringsdiensten. Inclusief: - verzekerings- en pensioenadvies - taxaties en vereffeningen - actuariële diensten - administratief regelen van bergingsoperaties - afwikkelen van schadeverhaling, schadeloosstelling en dergelijke


Financiële diensten Code Dienst 260 Financiële diensten

Omschrijving Financiële diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer), meestal uitgedrukt in provisies, commissies en vergoedingen. Inclusief: - financiële bemiddeling - financieel beheer - financieel advies - kredietverlening - verlening van financiële leasing - factoring - clearingsdiensten - diensten ter ondersteuning van fusies en overnames Exclusief: - rente of de waarde zelf van kredieten, financiële leasing, enz. (worden niet beschouwd als betalingen voor diensten) - verzekeringsdiensten (behoren tot Verzekeringsdiensten – code 875, 880, 876, 881, 877, 882, 878 of 883) - ondersteunende diensten voor verzekeringen (behoren tot Ondersteunende diensten voor verzekeringen – code 258)


Computer- en informatiediensten Code Dienst 263 Computerdiensten

Omschrijving Computerdiensten (m.b.t. hardware, software en gegevensverwerking) van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: - onderhoud en reparatie van computers en randapparatuur - systeemonderhoud en andere ondersteunende diensten - analyse, ontwerp en programmeren van gebruiksklare systemen - advies en implementatiediensten - ontwikkeling, levering en documenteren van software op maat - herstel van gegevens en/of software na calamiteiten - data-entry en tabelleren - webpaginahostingdiensten Exclusief: - levering van verpakte, niet op maat gemaakte software (wordt niet als dienst beschouwd) - diensten van internetproviders (behoren tot Telecommunicatiediensten – code 247) - automatiseringscursussen (behoren tot Andere persoonlijke, culturele en recreatieve diensten – code 289) - databasediensten (behoren tot Informatiediensten – code 264) - licentierechten voor het gebruik van computerprogramma's (behoren tot Andere royalty’s en licentierechten – code 892)

264

Informatiediensten

Informatiediensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: - levering van nieuws, foto's en artikelen aan de media - databasediensten zoals databaseontwerp, gegevensopslag en verspreiding en diensten van internetzoekmachines - abonnementen op nieuwsvoorzieningen, tijdschriften, kranten en krantendatabases (per gewone post of elektronisch)


Royalty’s en licentierechten Code Dienst 267 Stamrechten

Omschrijving Stamrechten (eigendomsrechten op niet-financiële immateriële activa) verkocht door uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of verkocht door een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Exclusief: - aan- en verkoop van eigendomsrechten die voortvloeien uit research en ontwikkeling (behoren tot R&D: Aan- en verkoop van eigendomsrechten op R&D – code 380) Verlening van franchising en van gebruiksrechten op geregistreerde handelsmerken door uw bedrijf aan een niet-ingezetene (door uw bedrijf ontvangen royalty's; uitvoer) of verlening van franchising en van gebruiksrechten op geregistreerde handelsmerken door een niet-ingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf betaalde royalty's; invoer).

891

Franchises en soortgelijke rechten

892

Verlening van andere gebruiksrechten en licenties door uw bedrijf aan een Andere niet-ingezetene (door uw bedrijf ontvangen royalty's en licentierechten; royalty’s en licentierechten uitvoer) of verlening van andere gebruiksrechten en licenties door een nietingezetene aan uw bedrijf (door uw bedrijf betaalde royalty's en licentierechten; invoer). Inclusief: - verlening van gebruiksrechten op niet-financiële immateriële activa zoals patenten, copyrights en industriële processen en ontwerpen (royalty's en licentierechten voor het gebruik van deze activa) - verlening van gebruiksrechten op computerprogramma’s (licentierechten voor het gebruik van computerprogramma's) - verlening van gebruiksrechten op resultaten van R&D (licentierechten voor het gebruik en reproductie van resultaten van R&D). Exclusief: - verlening van rechten op audiovisuele producten (behoort tot Audiovisuele en verwante diensten – code 288)


Andere zakelijke diensten Code Dienst 270 Transitohandel (handelsdiensten)

Omschrijving Aankoop van goederen door uw bedrijf bij een niet-ingezetene en de wederverkoop van deze goederen aan een andere niet-ingezetene, zonder dat de goederen in Nederland komen. De waarde van de transitohandel moet altijd als uitvoer gerapporteerd worden, op het moment van de wederverkoop. De op te geven waarde is het verschil tussen de waarde van de goederen bij wederverkoop en de waarde van de goederen bij aankoop. Als de goederen worden verkocht voor een lagere waarde dan de aankoopwaarde wordt een negatieve uitvoer van handelsdiensten geregistreerd. Exclusief: - vervoersdiensten (behoren tot Vervoersdiensten – code 208, 209, 212, 213, 221, 222, 225, 226, 229, 230, 231 of 232) - verzekeringsdiensten (behoren tot Verzekeringsdiensten – code 875, 880, 876, 881, 877, 882, 878 of 883)

271

Andere aan de handel gerelateerde diensten

Andere aan de handel gerelateerde diensten van uw bedrijf aan een nietingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: - diensten van goederenmakelaars, bemiddelaars, (handels)agenten etc. (meestal uitgedrukt in commissies) - diensten voor de verkoop van goederen bij veilingen (meestal uitgedrukt in commissies) Exclusief: - bemiddeling van vervoersdiensten (behoort tot Vervoersondersteunende diensten – code 209, 213, 222, 226, 230 of 232)

272

Operational lease

Operational lease (=(ver)huur van vervoermiddelen zonder bemanning) door uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Exclusief: - financiële lease (wordt niet als dienst beschouwd) - lease van telecommunicatielijnen of -capaciteit (behoort tot Telecommunicatiediensten – code 247) Juridische diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer).

275

Juridische diensten

276

Accountings-, auditings-, boekhoudings- en belastingadviesdiensten van uw Accounting, bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw auditing, boekhouding en bedrijf (invoer). belastingadvies


277

Zakelijk advies, managementadvies en public-relationsdiensten

Zakelijk advies, managementadvies en public-relationsdiensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: Advies en operationele ondersteuning ten behoeve van: - bedrijfsbeleid en -strategie - planning, structurering, beheer en controle voor de organisatie - verbetering van bedrijfsimago, relatie met publiek en andere instellingen - management auditing - markt-, human resource- en productiemanagement - projectmanagementadvies Exclusief: - adverteren, marktonderzoek en opiniepeilingen (behoren tot Adverteren, marktonderzoek en opiniepeilingen – code 278)

278

379

Adverteren, marktonderzoek en opiniepeilingen

R&D: Leveren van op maat en niet op maat onderzoek

Adverteren, marktonderzoek en opiniepeilingen door uw bedrijf voor een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene voor uw bedrijf (invoer). Inclusief: - ontwerp en ontwikkeling van advertenties en reclame door reclamebureaus - plaatsing van advertenties en reclame in de media, inclusief de (ver)koop van advertentieruimte - diensten voor tentoonstellingen verleend door handelsbeurzen - promotie van producten - marktonderzoek, telemarketing en opiniepeilingen Research en ontwikkeling omvat diensten in verband met het leveren van op maat en niet op maat onderzoek in de natuur-, sociale en geesteswetenschappen en experimentele ontwikkeling van nieuwe producten en processen. Inclusief: - fundamenteel onderzoek: experimentele of theoretische activiteiten aan de vergroting van kennis - toegepast onderzoek: origineel onderzoek gericht op een specifiek praktisch doel - experimentele ontwikkeling: het ontdekken of ontwikkelen van nieuwe producten en processen, waaronder kwaliteitsverbetering - industrieel design Exclusief: - marktonderzoek (behoren tot Adverteren, marktonderzoek en opiniepeilingen – code 278) - aan- en verkoop van eigendomsrechten, die voortvloeien uit research en ontwikkeling (behoren tot Aan- en verkoop van eigendomsrechten op R&D – code 380) - verlening van gebruiksrechten op resultaten van R&D (licentierechten voor het gebruik en reproductie van resultaten van R&D) (behoren tot Andere royalty’s en licentierechten – code 892)


380

381

280

R&D: Aan- en verkoop van eigendomsrecht en op R&D

R&D: Technische testen analysediensten ten behoeve van octrooien

Architecten- en ingenieursdiensten en andere technische diensten

Aan- en verkoop van eigendomsrechten, die voortvloeien uit research en ontwikkeling. Inclusief: - aan- en verkoop van octrooien (patenten) die voortvloeien uit research en ontwikkeling - aan - en verkoop van copyrights die voortvloeien uit research en ontwikkeling - aan- en verkoop van originele ontwerpen, zoals industrieel design, grafisch design en dergelijke Technische testen analysediensten ten behoeve van het verkrijgen van octrooien (patenten). Exclusief: - testen en inspecteren van alle soorten materialen en producten (behoren tot Architecten- en ingenieursdiensten en andere technische diensten – code 280) - certificeren van consumentengoederen, auto's, vliegtuigen, fabrieken etc. (behoren tot Architecten- en ingenieursdiensten en andere technische diensten – code 280) - technische advisering (behoort tot Architecten- en ingenieursdiensten en andere technische diensten – code 280) - technische testen ten behoeve van onderhoud en reparatie van voertuigen (behoren tot Onderhoud en reparatie – code 203) Architecten- en ingenieursdiensten en andere technische diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: - architectonisch ontwerp van stadsontwikkeling en andere ontwikkelingsprojecten - projectplanning en -ontwerp - supervisie over de bouw van dammen, bruggen, luchthavens en projecten die kant-en-klaar worden opgeleverd - topografische verkenningen, cartografie - technische studies naar haalbaarheid en impact van projecten - technisch ontwerp van mechanische en elektrische installaties voor gebouwen - technisch ontwerp van industriële processen en producten - testen en inspecteren van materialen en producten - certificeren van consumentengoederen, auto's, vliegtuigen, fabrieken etc. - technische advisering Exclusief: - mijnbouwkundige ingenieursdiensten (behoren tot Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten – code 283) - technische testen ten behoeve van onderhoud en reparatie van voertuigen (behoren tot Onderhoud en reparatie – code 203) - onderhoud en reparatie van technische aard (behoren tot Onderhoud en reparatie – code 203) - technische testen analysediensten ten behoeve van octrooien (behoren tot R&D: Technische testen analysediensten ten behoeve van octrooien - – code 381)


282

Afvalverwerking en milieudiensten

Afvalverwerking en milieudiensten door uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of door een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: - behandeling en verwerking van afval - verwijderen van verontreinigde grond - schoonmaken van verontreinigingen (inclusief olieverontreiniging) - restauratie en herinrichting van mijnterreinen - decontaminatie

283

Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten

Landbouwkundige en mijnbouwkundige diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Landbouwkundige diensten inclusief: - levering van landbouwmachines met personeel - oogsten - behandeling van gewassen - onkruid- en ongediertebestrijding - diensten voor het onderbrengen, verzorgen en fokken van dieren - diensten met betrekking tot bosbouw en houtvesterij Mijnbouwkundige diensten inclusief: - diensten voor olie- en gaswinning, zoals boren, bouwen van boortorens, maken van olie- en gasputten en repareren en ontmantelen van voorzieningen voor olie- en gaswinning - reparatie en onderhoud van boortorens - onderzoek en opsporing van minerale (brand)stoffen - mijnbouwkundig en geologisch onderzoek

284

285

Andere niet eerder genoemde zakelijke diensten

Intraconcerndiensten

Exclusief: - be- en verwerking van goederen (behoort tot Industriële diensten – code 202) Andere niet eerder genoemde zakelijke diensten van uw bedrijf aan een nietingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: - plaatsing van personeel - veiligheids- en opsporingsdiensten - vertalen en verklaren van teksten - schoonmaken van de binnenkant van gebouwen - distributie van elektriciteit, olie, gas, enz. Exclusief: - overig onderhoud en reparatie (behoren tot Onderhoud en reparatie – code 203) Diensten tussen uw bedrijf en niet-ingezeten verbonden bedrijven (moedermaatschappij, dochtermaatschappijen, zusterbedrijven, verkoopkantoren, agentschappen en andere verwante bedrijven) die niet afzonderlijk zijn toe te wijzen aan elders genoemde dienstensoorten, zoals: - bijdragen van werkmaatschappijen aan hun moedermaatschappij of aan andere verwante bedrijven in de algemene managementkosten voor planning, organisatie en controle - transacties tussen moederbedrijven en hun verwante ondernemingen ter dekking van de overheadkosten


Persoonlijke, culturele en recreatieve diensten Code Dienst 288 Audiovisuele en verwante diensten

Omschrijving Audiovisuele en verwante diensten van uw bedrijf aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Inclusief: - diensten voor de productie van speelfilms, radio- en televisieprogramma’s - werk van acteurs, regisseurs en producenten - diensten voor de opname van muziek - optreden van zangers, muzikanten e.d. - aanbieden van abonneetelevisie - verlening van rechten om films en televisieprogramma's te vertonen (vergoedingen voor distributierechten) - verlening van rechten voor transmissie van uitzendingen van sport- en andere evenementen - werk van componisten, zangers, muzikanten e.d. (royalty's bij de verkoop van cd’s e.d.)

289

Andere persoonlijke, culturele en recreatieve diensten

Andere persoonlijke, culturele en recreatieve diensten van een ingezetene aan een niet-ingezetene (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan een ingezetene (invoer). Inclusief: - cursussen en opleidingen verzorgd in het buitenland door een ingezetene (uitvoer) of verzorgd in Nederland door een niet-ingezetene (invoer) - afstandsonderwijs - gezondheidsdiensten verleend in het buitenland door een ingezetene (uitvoer) of verleend in Nederland door een niet-ingezetene (invoer) - gezondheidsdiensten die op afstand verleend worden - diensten van archieven en bibliotheken - diensten van musea en andere culturele instellingen - diensten gerelateerd aan sport en recreatie Exclusief: - diensten gebruikt in het buitenland door ingezetenen (behoren tot Reisverkeersdiensten, behoeft niet te worden opgegeven) - diensten gebruikt in Nederland door niet-ingezetenen (behoren tot Reisverkeersdiensten, behoeft niet te worden opgegeven)


Overige diensten (niet eerder genoemd) Code Dienst 982 Overige diensten

Omschrijving Overige diensten van uw bedrijf aan niet-ingezetenen (uitvoer) of van een niet-ingezetene aan uw bedrijf (invoer). Deze categorie is alleen van toepassing indien uw bedrijf diensten in- of uitvoert die niet toegewezen kunnen worden aan een van de andere onderscheiden diensten.


Landencodering volgens de Geonomenclatuur Wijzigingen in de landencodes met ingang van 2012 Land

2012

Zuid Soedan

SS

Alfabetische lijst naar de naam van het land of het gebied 4A 4F 7Z

Europese Instellingen (exclusief ECB) Europese Centrale Bank (ECB) Andere Internationale Organisaties

AE PG AF MU AE AL SC DZ WF SC VI AS IN SC TF IN AD AO AI KM AQ AG NZ AR AM AW SH NZ PF AU AZ PT

A Abu Dhabi Admiraliteitseilanden Afghanistan Agalega-eilanden Ajman Albanië Aldabra Algerije Alofi eiland Alphonse Amerikaanse Maagdeneilanden Amerikaans-Samoa Amindivi-eilanden Amiranten Amsterdameiland Andamanen Andorra Angola Anguilla Anjouan Antartica Antigua en Barbuda Antipodeneilanden Argentinië Armenië Aruba Ascension Aucklandeilanden Austral eilanden Australië Azerbeidzjan Azoren

BS BH UM ES

B Bahama's Bahrein Baker Balearen

BD BB FR BY PW BE BZ BJ BM BQ BT SC SC MM PG BI BO BQ BA BW PG NZ BV BR IO VG BN BN PG BG BF CH CH

Bangladesh Barbados Basse Terre Belarus Belau België Belize Benin Bermuda BES-eilanden Bhutan Bijoutier Bird en Denis Birma Bismarckarchipel Boeroendi Bolivia Bonaire Bosnië-Herzegovina Botswana Bougainville Bounty-eilanden Bouveteiland Brazilië Brits gebied in de Indische Oceaan Britse Maagdeneilanden Brunei Brunei Darussalam Buka Bulgarije Burkina Faso Büsingen Büttenhardter Höfe

AO KH NZ CA ES MU KY CF

C Cabinda Cambodja Campell Canada Canarische Eilanden Cargados Carajoseilanden Caymaneilanden Centraal-Afrikaanse Republiek


ES IO NZ CL CN SB CX FM PF CC SC CO KM CG CD CK SC CR CU CW CY

Ceuta Chagoseilanden Chathameilanden Chili China (Volksrepubliek) Choiseul Christmaseiland Chuuk Clippertoneiland Cocoseilanden Coëtivy Colombia Comoren Congo Congo (Democratische Republiek) Cookeilanden Cosmoledo Costa Rica Cuba Curaçao Cyprus

DK FR DJ DM DO AE PN DE

D Denemarken Désirade Djibouti Dominica Dominicaanse Republiek Dubai Ducie Duitsland

EC EG SV TL GB PG GQ ER EE ET FO FK SC FJ PH FI FR TF FR PF

SC AE

Frégate Fujairah

GA EC GM PF PS PS PF GE GH GI SH KM FR PG GD GR GL GB TF SB FR GU GT GG GN GW GY

G Gabon Galapagoseilanden Gambia Gambiereilanden Gazastrook Gebied onder Palestijnse autoriteit Genootschapseilanden Georgië Ghana Gibraltar Gough Grande Comore Grande-Terre Green Grenada Griekenland Groenland Groot-Brittannië Grozeteilanden Guadalcanal Guadeloupe Guam Guatemala Guernsey Guinee Guinee-Bissau Guyana

E Ecuador Egypte El Salvador Enclave van Oecussi Engeland d' Entrecasteaux Equatoriaal-Guinea Eritrea Estland Ethiopië

HT HM VA DE PN HN HU HK UM

H Haïti Heard- en McDonaldeilanden Heilige Stoel Helgoland Henderson Honduras Hongarije Hongkong Howland

F Faeröer Falklandeilanden Farquhar en Desroches Fiji Filipijnen Finland Frankrijk Franse zuidelijke gebieden Frans-Guyana Frans-Polynesië

IE IS FR SH IN ID IQ IR IL IT CI

I Ierland IJsland Iles de la Petite Terre Inaccessible India Indonesië Irak Iran (Islamitische Republiek) Israël Italië Ivoorkust


JM JP UM YE JE UM JO DE

J Jamaica Japan Jarvis Jemen Jersey Johnston Jordanië Jungholz

CV YE CM PA KZ CC KE TF NZ UM TW KG KI KW KP KR XK FM HR OM

K Kaapverdië Kamaran Kameroen Kanaalzone (voormalige) Kazachstan Keelingeilanden Kenia Kerguelen Kermadeceilanden Kingman Kinmen Kirgizië Kiribati Koeweit Korea (Democratische Volksrepubliek) Korea (Republiek) Kosovo Kosrae Kroatië Kuria Muria eilanden

MY IN LA PG FR LS LV LB LR LY LY LI NC LT PG NC LU

L Labuan Laccadive-eilanden Laos (Democratische Volksrepubliek) Lavongai Les Saintes Lesotho Letland Libanon Liberia Libië Libische Arabische Jamahirija Liechtenstein Lifou Litouwen Louisiade-archipel Loyaliteitseilanden Luxemburg

MO MK

M Macau Macedonië, voormalige Joegoslavische

MG PT SC NI SB MW MV MY MY ML MT FK IM NC FR SC MA PF MH FR TW MR MU FR ES MX FM UM IN DE KM MD FR MN ME MS MZ MM

Republiek Macedonië Madagaskar Madeira Mahé Maïseilanden Malaita Malawi Malediven Maleisië Maleisisch schiereiland Mali Malta Malvinas Man Maré Maria Galante Marmelles en Récifes Marokko Marquisaseilanden Marshalleilanden Martinique Matsu Mauritanië Mauritius Mayotte Melilla Mexico Micronesia (Federale Staten) Midway Minicoy Mittelberg Mohéli Moldavië (Republiek) Monaco Mongolië Montenegro Montserrat Mozambique Myanmar

NA NR US NP PG PG NI IN NC NZ NE NG SH NU

N Namibië Nauru Navassa Nepal New Britain New Ireland Nicaragua Nicobaren Nieuw-Caledonië Nieuw-Zeeland Niger Nigeria Nightingale Niue


MP PG VC GB YE KP NO NF

Noordelijke Marianen Noordelijke Salomonseilanden Noord-Grenadinen Noord-Ierland Noord-Jemen (voormalig) Noord-Korea Noorwegen Norfolk

UG UA PN UZ OM AT MY TL NC

O Oeganda Oekraïne Oeno Oezbekistan Oman Oostenrijk Oost-Maleisië Oost-Timor Ouvéa

PK PW UM PA PG PY TZ TW YE PE PN SC FM PL PT SC SC US

P Pakistan Palau Palmyra Panama Papoea-Nieuw-Guinea Paraguay Pemba Penghu Perim Peru Pitcairneilanden Plate Pohnpei Polen Portugal Praslin (inclusief La Digue) Providence Puerto Rico

QA

Q Qatar

AE FR MU RO AQ RU RU RW

R Ras al Kaimah Réunion Rodrigues Roemenië Ross Rusland Russische Federatie Rwanda

BQ

S Saba

MY FR KN LC VC FR SB WS SB SM SB ST SA MY GB SN RS SC AE SL IN SC SG BQ FR SX SI SK NZ YE SD SO ES LK MU SC SH SC TF SR SZ SY

Sabah Saint Barthélémy Saint Kitts en Nevis Saint Lucia Saint Vincent en de Grenadinen Saint-Pierre en Miquelon Salomonseilanden Samoa San Cristobal San Marino Santa Isabel Sao Tomé en Principe Saoedi-Arabië Sarawak Schotland Senegal Servië Seychellen ShariJah Sierra Leone Sikkim Silhouette Singapore Sint-Eustatius Sint-Maarten (noordelijk deel) Sint-Maarten (zuidelijk deel) Slovenië Slowakije Snareseilanden Socotra en aanverwante eilanden Soedan Somalië Spanje Sri Lanka St. Brandoneilanden St. François eilanden St. Helena St. Pierre Islet St-Pauleiland Suriname Swaziland Syrië (Arabische Republiek)

TJ PF TW TZ TZ TH TG TK TO TT SH

T Tadzjikistan Tahiti Taiwan Tanganjika Tanzania (Verenigde Republiek) Thailand Togo Tokelau-eilanden Tonga Trinidad en Tobago Tristan da Cunha


PG TD CZ PF TN TR TM TC TV AE UY

Trobriand Tsjaad Tsjechië (Republiek) Tuamotueilanden Tunesië Turkije Turkmenistan Turks-en Caicoseilanden Tuvalu U Umm al Qaiwain Uruguay

GB AE US VN

V Vanuatu Vaticaan Venezuela Verafgelegen eilandjes van de Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Verenigde Arabische Emiraten Verenigde Staten Vietnam

UM GB WF MA WS BY PG

W Wake Wales Wallis en Futuna Westelijke Sahara West-Samoa (voormalig) Wit-Rusland Woodlark

FM

Y Yap

VU VA VE UM

CD ZM TZ ZW ZA SB GS GD YE SS KR HN SE CH

Z Zaïre (voormalig) Zambia Zanzibar Zimbabwe Zuid-Afrika Zuidelijke Salomonseilanden Zuid-Georgië en de ZuidSandwicheilanden Zuid-Grenadinen Zuid-Jemen (voormalig) Zuid Soedan Zuid-Korea Zwaaneilanden Zweden Zwitserland



Internationale handel in diensten

Recommend Documents