Innovatieve ontwikkeling. Kleinschalige waterkrachtcentrales voor groene energie. range 2

Innovatieve ontwikkeling

2011

Kleinschalige waterkrachtcentrales voor groene energie

range

2

Inhoudsopgave >>

4

6 8 9

10 12

>> 2

Range interview Voorzitter Koos van Oord van het Topteam Water

Aan de slag met het Nieuwe Werken

Pepsi-Cola’s grootste…..

Minder roetuitstoot

Korte berichten

Intelligente watervoorziening

14 15

16 18

20 22

Professioneel projectmanagement

Slimme toepassing traditioneel contract

Range interview Resident Director Wybe de Jager van Royal Haskoning Indonesia

Groen gebouw voor deeltjesversneller

Royal Haskoning is een onafhankelijk, internationaal actief adviesbureau opererend vanuit een technische achtergrond. Met 3900 medewerkers in 17 landen werken we samen met onze opdrachtgevers aan duurzame en innovatieve oplossingen voor vraagstukken rond de interactie tussen de mens en zijn omgeving. Daarmee dragen we sinds 1881 bij aan het succes van onze opdrachtgevers én creëren we positieve maatschappelijke effecten. Onze opdrachtgevers kunnen we, waar ook ter wereld, onze multidisciplinaire kennisen adviesdiensten lokaal aanbieden: van voorbereiding tot uitvoering, van ontwerp tot realisatie, van een enkel project tot volledige programma’s. Daarbij bestrijken we een breed gebied, variërend van stad en gebouw, infrastructuur en havens, industrie en energie, water en milieu. Uw verhaal ook in Range? Of commentaar op de inhoud? E-mail: a.vanhooijdonk@ royalhaskoning.com

Bescherming overstromingsgevaar

Kleinschalige waterkrachtcentrales

range2 2011

Voorwoord >>

“Klantfocus versterkt door nieuwe organisatiestructuur” De elf divisies van Royal Haskoning zijn vanaf 1 juli opgegaan in vijf marktgeoriënteerde business lines. Waarschijnlijk heeft u daar niet veel van gemerkt en dat was ook precies onze bedoeling. Wij denken echter dat u in de nabije toekomst de vruchten gaat plukken van deze organisatiewijziging, omdat wij u nog beter kunnen bedienen. In de praktijk signaleren we namelijk dat onze klanten steeds vaker worden geconfronteerd met complexe vraagstukken die om een integrale benadering vragen. Daarom hebben we onze organisatie zo ingericht dat we nog meer diepgaande kennis kunnen opbouwen van wat onze opdrachtgevers beweegt. De vraag achter de vraag begrijpen, het krachtenveld kennen en samen met de klant innovatieve en duurzame oplossingen ontwikkelen waarvan de samenleving in zijn geheel profiteert. Dat is niet alleen mijn persoonlijke drijfveer, maar ook die van mijn 3900 collega’s in de zeventien landen waar Royal Haskoning actief is. Royal Haskoning benadert de markt voortaan vanuit de volgende vijf business lines: Planning & Transport, Maritime & Waterways, Industry & Energy, Buildings en Water. Daarnaast zal de gespecialiseerde groep Management Consultancy haar diensten rechtstreeks en gecombineerd met de business lines aan de markt aanbieden. Group Development, tenslotte, zal de business lines ondersteunen bij overnames en investeringen in nieuwe bedrijfsactiviteiten. Mijn collega’s en ik zijn ervan overtuigd dat de nieuwe structuur de toegevoegde waarde van onze diensten zal vergroten. Uiteindelijk gaat het om het resultaat. De uitdagingen van onze klanten hebben we altijd als de onze beschouwd. Wij kijken er dan ook naar uit om samen resultaat te boeken, zoals we de afgelopen 130 jaar hebben gedaan.

Erik Oostwegel, Voorzitter Raad van Bestuur

range2 2011

>> 3

Overzien, inspireren en verbinden Boegbeeld Topsector Water Koos van Oord over leidinggeven “Internationale waterproblematiek is één van de grootste uitdagingen voor de toekomst en de wereld heeft ons nodig.” Stellige woorden van Koos van Oord, voorzitter van het Topteam Water. De Nederlandse watersector kan in 2020 nog steeds tot de wereldtop behoren, is de boodschap aan minister Verhagen. Het advies met actieagenda is in drie maanden opgesteld. Meer dan driehonderd bevlogen ondernemers, onderzoekers en vertegenwoordigers van brancheorganisaties werkten intensief mee en dienden zeventig kansrijke business cases in. Een topprestatie.

Welke impulsen zijn volgens u bepalend voor het succes in de watersector? “Ondernemerschap, leiderschap, samenwerken en verantwoordelijkheid nemen zijn belangrijk. Sectoren, bedrijven, kennisinstituten en wetenschappers moeten de noodzaak inzien en bereid zijn om vol enthousiasme samen de vastgestelde kansen te benutten. In het exporteren van onze kennis en kunde is een straatvechtersmentaliteit vereist om de onvermijdelijke teleurstellingen te incasseren en succes af te dwingen.” Wat heeft u zelf geleerd van de afgelopen drie maanden? “Ik heb meer gevoel gekregen voor de complexiteit en dynamiek van de politiek. In het bedrijfsleven zijn de economische belangen uiteindelijk doorslaggevend, in dit spel heb je veel meer te maken met maatschappelijke en politieke dimensies. Mijn tweede les is dat deelsectoren watertechnologie, deltatechnologie en de maritieme sector veel meer van elkaar kunnen leren. Als waterbouwer was ik verrast door de watertechnologie met talloze vernieuwende ideeën. De samenwerking tussen wetenschappers, kennisinstituten en kleine innovatieve bedrijven is vergevorderd. Van de scheepsbouw kunnen waterbouwers leren hoe ze met een gestructureerde aanpak innovatie kunnen exporteren.”

Het Topteam bestond verder uit Meiny Prins, mkb+-onderneemster Priva, Annemieke Nijhof, ministerie Infrastructuur en Milieu en Nick van de Giesen, hoogleraar waterbeheer TU Delft. Hoe bent u tot deze samenstelling gekomen? “De keuze was deels intuïtief; de klik was belangrijk. Verder heb ik gekeken naar profielen, complementariteit en diversiteit. Annemieke Nijhof was overigens als DG Water door de Rijksoverheid al gevraagd. Ik geloof in teams van mensen met tegengestelde ervaringen, karakters en meningen. We hebben stevige discussies gevoerd en er ook veel plezier aan beleefd. Net zo belangrijk als het team is het secretariaat. Management consultant René Idema van Royal Haskoning heeft als secretaris het Topteam op een geweldige manier gefaciliteerd. René is inhoudelijk sterk en hij kent zowel de overheid als het bedrijfsleven goed.” Hoe heeft u uw leidinggevende rol ingevuld? “Allereerst het hele traject overzien. Doel en reistijd lagen vast en samen met René keken we wekelijks of we nog op koers lagen. Tweede rol is het inspireren van het team en zorgen dat de sfeer goed is. Een derde rol is verbindend. Ik vind discussie en reflectie essentieel en het is belangrijk die meningsvorming aan elkaar

Hoe kijkt Koos van Oord terug en vooruit?

>> 4

range2 2011

te verbinden en conclusies te trekken. Ik heb besluiten in mijn hele loopbaan niet willen afdwingen, ze komen als vanzelf tot stand in de discussie.” U bent ook lid geweest van de Deltacommissie. Wat zijn de verschillen? “De vraagstelling bij de commissie Veerman was heel specifiek: hoe houden we in 2100 droge voeten? Dat maakt het werk relatief eenvoudiger; de opdracht van het Topteam kon niet breder geformuleerd zijn. In de Deltacommissie hadden we geen vertegenwoordiger uit de Haagse top. Met

“

Annemieke Nijhof hier wel, en dat was een voordeel: zij kent de waterproblematiek en de politieke mogelijkheden.” Het advies ligt op tafel. Wat nu? “We moeten dit momentum niet verloren laten gaan. De spirit is er en we mogen niet achteroverleunen. De bal ligt nu bij de sector: de marktkansen en business cases zijn er. Jan Bout is door de sector gevraagd om als kwartiermaker aan de slag te gaan met de verdere uitwerking. Hij zal ook de aanstelling van een waterregisseur in het najaar voorbereiden. Zo zullen we de komende maanden resultaten blijven boeken.”

Koos van Oord is ons altijd een stap voor geweest: zo iemand beweegt je als vanzelf voorwaarts. Koos stimuleert

“

je om strategische uitspraken concreet te maken, handen en voeten te geven. Zijn krachtige en verbindende rol tijdens de soms pittige discussies vond ik heel inspirerend.

Management consultant RenÉ Idema van Royal Haskoning

range2 2011

>> 5

Hoe voer je het Nieuwe Werken succesvol in? Samenhang concept en techniek essentieel >> 6

range2 2011

De medewerkers van verschillende afdelingen van het provinciehuis in Limburg zijn meer met elkaar gaan samenwerken sinds Royal Haskoning een nieuwe ontmoetingsplek heeft gecreëerd, stelt Bert Jongen van de Provincie Limburg. Een mooi voorbeeld van de manier waarop ons bureau organisaties ondersteunt bij de invoering van het Nieuwe Werken. Er is een aardverschuiving aan de gang in Nederlandse organisaties, blijkt uit het recente onderzoek Over het Nieuwe Werken 2011 dat Kluwer heeft uitgevoerd onder 3400 lezers van zakelijke vakbladen. Steeds meer bedrijven zien de voordelen om hun medewerkers zelf te laten beslissen waar en wanneer ze hun werk doen. Door gebruik te maken van de laatste technologie voor (samen) werken en communiceren, zijn mensen niet alleen productiever, maar kunnen organisaties tevens flink besparen op hun IT-kosten en de inrichting van werkplekken. Daarnaast zijn er steeds meer signalen dat ook de files afnemen door thuiswerken en flexibele werktijden. Tegelijkertijd zijn er ook kritische geluiden te horen. De flexibiliteit en de 24/7 bereikbaarheid zouden

range2 2011

juist extra druk voor de medewerkers opleveren. De scheidslijn tussen werk en privé vervaagt. En sommige medewerkers hebben er moeite mee dat ze, ondanks de vele digitale contactmomenten, elkaar minder fysiek ontmoeten.

Ontmoetingsplaatsen

Ellis ten Dam, senior adviseur Corporate Real Estate Management en directeur Business Development van Royal Haskoning, heeft beide geluiden vaker gehoord. Ruim tien jaar ondersteunt zij met teams van architecten, consultants en ingenieurs, organisaties bij het invoeren van het Nieuwe Werken. ‘In een gemiddeld kantoor zit het grootste gedeelte van de medewerkers voor een beeldscherm en zien mensen elkaar te weinig. Onze architecten hebben daarom

de metafoor van de stad ontwikkeld. In een stad begin je ook met de aanleg van de infrastructuur, zoals wegen en pleinen, voordat je gaat bouwen. Doelbewust creëren wij ruimtes waar mensen elkaar, soms zelfs terloops, ontmoeten. Daardoor gaan mensen beter met elkaar samenwerken, waardoor het resultaat toeneemt.”

gaan. Door het Nieuwe Werken krijgen kantoren immers een opener karakter. We hebben daarvoor ook omgevingspsychologen in ons netwerk die werkpatronen meten en adviseren over het gebruik van kleuren en licht, zodat medewerkers lekker in hun vel zitten en optimaal kunnen presteren.”

Visie

Tegelijkertijd is het essentieel dat organisaties hun medewerkers ondersteunen bij de invoering van het Nieuwe Werken. Dat is ook de ervaring van Bert Jongen van de Provincie Limburg. Onze architecten tekenden voor het architectonisch ontwerp van het nieuwe bedrijfsrestaurant. “Sinds Royal Haskoning de voormalige kantine van het provinciehuis heeft getransformeerd in een volwaardig ontmoetingscentrum, zit de ruimte de hele dag vol. Afdelingen werken daardoor meer samen en bovendien hebben we minder vergaderkamers nodig. Dat komt onder meer door de aanwezigheid van een bemensde koffiecorner en de mogelijkheid om de hele dag iets te kunnen eten. Daar hebben wij zelf voor gezorgd. Het nieuwe Prandium (Latijns voor lunchpauze, red.) is vanaf de opening een groot succes.”

Maatwerk is daarbij essentieel, want iedere organisatie heeft weer met andere spelregels te maken. Net zo belangrijk is een logische samenhang tussen conceptontwikkeling en techniek. En juist daar onderscheidt Royal Haskoning zich volgens Ellis ten Dam van andere bureaus. “Wij zijn door onze multidisciplinaire aanpak in staat om samen met de opdrachtgever een duidelijke visie te ontwikkelen en die te vertalen naar de praktijk, waarbij wij ook zorgen dat de plannen worden gerealiseerd. Daarbij houden we rekening met allerlei facetten, zoals een optimale werking van klimaatinstallaties. Die zijn vaak te zwak, waardoor mensen gezondheidsklachten kunnen krijgen. Ook adviseren we organisaties over de akoestische maatregelen die ze kunnen nemen om geluidsoverlast tegen te

Ondersteuning

>> 7

Nieuwe softdrinkfabriek in Dubai Op een hightech bedrijventerrein van het Dubai Investment Park verrijst een door Royal Haskoning ontworpen duurzame productiehal voor Dubai Refreshments Company. Business Line Director Auke Piek woonde onlangs samen met het team van Royal Haskoning Dubai de ‘Ground Breaking’ceremonie bij. De Dubai Refreshments Company heeft het MiddenOosten als afzetgebied en bezit een licentie om voornamelijk Pepsi-Cola te produceren. Daarnaast bereidt het concern ook lokale frisdranken.

Opdrachtgever Dubai Refreshments hecht grote waarde aan duurzaamheid, waardoor in het ontwerp veel aandacht is besteed aan energie-efficiëntie, duurzame materialen, duurzaam gebruik

van water, verantwoord afhandelen van afval en sociale voorzieningen voor het personeel. Het project voldoet momenteel aan de LEED ontwerprichtlijnen.

Toekomstplannen

De bouw van de gigantische productiehal van 50.000 m2 vindt in één keer plaats, waarbij alvast rekening is gehouden met toekomstige expansie. De opdrachtgever wil namelijk voorkomen dat in de toekomst moet worden verbouwd, terwijl de fabriek operationeel is. Mocht de vraag toenemen, dan zijn extra productielijnen zo toegevoegd. De fabriekshal herbergt een technische ruimte waar onder andere warmte, koeling, perslucht en elektriciteit wordt opgewekt en gedistribueerd. Verder

bevinden zich er een grote sectie waterbehandeling met daarin productvoorbereiding, zoals het aanmaken van siropen, en een aantal vullijnen en inpakstraten. Ook zijn er nog gedeeltes waar de halffabricaten binnenkomen en waar blikjes frisdrank klaarstaan voor transport naar een opslaghal elders.

Hoofdkantoor

Projectmanager Darryl Tjin Wong Joe: “Op de proces- en productie-installaties na is alles op dit gigantische terrein ontworpen door Royal Haskoning, inclusief de landschapsarchitectuur. Dit project wordt één van de grootste frisdrankfabrieken ter wereld en voor Pepsi-Cola zelf zal het de grootste worden. Behalve een fabriekhal komt op het enorme fabrieksterrein van 140.000 m2 ook het nieuwe hoofdkantoor van Dubai Refreshments van 5.000 m2. In aparte bijgebouwen worden verkoop en expeditie ondergebracht. Op het grote expeditieknooppunt zal straks elke twee minuten een vrachtwagen aankomen of vertrekken.”

Contactpersoon

Darryl Tjin Wong Joe +97143419495 [email protected]

>> 8

range2 2011

Minder roetuitstoot door aangepaste fakkel

Marktmanager Eric Borst van Royal Haskoning heeft onlangs in Thailand de eerste laserscan opdracht uitgevoerd met collega Piet Zwinkels en de collega’s van Chuchawal Royal Haskoning. Een petrochemisch bedrijf in de regio Rayong gebruikt deze innovatieve technologie om de 125 meter hoge fakkel aan te passen, waardoor onder andere de uitstoot van roetdeeltjes daalt. De laserscan technologie is in Thailand vrij onbekend en wordt nog niet of nauwelijks toegepast. Onze specialisten kunnen met behulp van een laserscanner op zeer efficiënte wijze een exacte, digitale 3D-weergave van bijvoorbeeld een industriële installatie maken. Veilig, snel én nauwkeurig in vergelijking met de traditionele en meer tijdrovende inmetingen. Een petrochemisch bedrijf in Thailand heeft onlangs voor het eerst kennis gemaakt met deze innovatieve technologie, bij de geplande vervanging van een aantal onderdelen van de fakkel. Deze 125 meter hoge stalen toren (met in de top een aantal branders met waakvlam) is een voorziening om een plotseling teveel aan brandbare gassen op een veilige manier af te voeren en te verbranden. De installatie treedt onder meer in werking bij grotere processtoringen.

Schone verbranding

Eric Borst: “De fakkel krijgt onder meer stoomleidingen, waardoor een volledige, schone verbranding ontstaat (smokeless flare). Door middel van de laserscanner hebben wij een nauwkeurig 3D-model van de installatie gemaakt en op basis van dat model een aantal scenario’s ontwikkeld. Die kan het bedrijf gebruiken om de werkzaamheden voor de vervanging van onderdelen goed in te kunnen plannen. Er is bijvoorbeeld maar een beperkt aantal kranen ter wereld dat een dergelijke klus kan uitvoeren. Wij kunnen zo onder andere efficiënte hijsscenario’s uitwerken, zodat het proces zoveel mogelijk door kan blijven draaien.” Het scannen van industriële installaties is overigens maar één van de vele mogelijkheden die de technologie biedt. “We kunnen er bijvoorbeeld ook gebouwen, bruggen, rotondes en wegen mee in kaart brengen. Zeer recentelijk zijn bijvoorbeeld ondergrondse rioolgemalen gescand. De mogelijkheden zijn haast oneindig.”

Contactpersoon

Eric Borst +31 (0)10 4433 666 e-mail: [email protected] range2 2011

>> 9

Jan Bout commissaris Jan Bout is per 1 juli toegetreden tot de Raad van Commissarissen van de Koninklijke Haskoning Groep B.V. Bout was gedurende negen jaar voorzitter van de Raad van Bestuur van Royal Haskoning en is per 1 januari j.l teruggetreden in verband met zijn pensionering. Nu kan Royal Haskoning opnieuw profiteren van zijn brede ervaring, zijn grote kennis van de markten waarin het bedrijf opereert en zijn goede relaties met vele opdrachtgevers. Jan Bout bekleedt ook nog andere functies. Zo is hij lid van de Raad van Toezicht bij het kennisinstituut Deltares en is hij benoemd tot commissaris bij het energiebedrijf Delta N.V. en bij het aannemingsbedrijf Ballast Nedam N.V. De Raad van Commissarissen verheugt zich op een hernieuwde, prettige en vruchtbare samenwerking met Jan Bout in zijn nieuwe functie.

Omslag in ruimtelijke planning Sint Maarten Sint Maarten kiest voor meer sturing in de ruimtelijke planning op het eiland. Royal Haskoning stelt daarom twaalf ruimtelijke ontwikkelingsplannen op, die een belangrijke rol zullen gaan spelen als toetskader voor toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. Daarbij wordt nauw samengewerkt met een lokaal bekende partner. “Onze plannen zijn instrument naar een meer afgewogen ruimtelijke ordening, waarbij in overleg met alle stakeholders heldere afwegingen worden gebruikt om te besluiten of je iets wel of niet ergens lokaliseert”, aldus procesmanager Frank Duenk. “Werkprocessen, werkwijzen en afwikkeling van bouwaanvragen moeten vanaf nu tegen het licht worden gehouden van die nieuwe ontwikkelingsplannen. Dat vergt een aanpassing in denken en handelen van de betrokken overheidsorganisaties en initiatiefnemers. We moeten de organisatie van het ministerie en de werkwijzen daarop ook aanpassen. En werken aan maatschappelijk draagvlak voor de toekomstige ruimtelijke planning.”

>> 10

Partnership in Chinese groeimarkt De Shanghai-vestiging van het Amerikaanse Century 3 is een internationaal samenwerkingsverband aangegaan met Royal Haskoning. Century 3 is een wereldwijd opererend industrieel engineering, consultancy, constructionen projectmanager. Deze bundeling van krachten is voor beide partijen lucratief. Century 3 beschikt over uitstekende kennis van de Chinese markt en wil haar positie in de westerse markt verder verstevigen.

Royal Haskoning kan op deze manier met haar knowhow en technische kennis en in nauwe samenwerking met deze krachtige partner een uitgebreid netwerk opbouwen in groeimarkt China. Onlangs zijn de heren Frank Hu (General Manager) en Rong He (Algemeen Directeur van Century 3 Shanghai Inc.) voor het eerst bij Royal Haskoning in Nederland op bezoek geweest. Meer informatie: www.century3inc.cn

range2 2011



Unieke Limburgse vispassage Trekvissen uit de Itterbeek in Limburg kunnen voortaan zonder problemen stroomopwaarts zwemmen en zo hun leefgebied uitbreiden. De Schouwsmolen in de Itterbeek vormde in het verleden een obstakel voor de optrek van de vissen. In het kader van innovatieprogramma Kader Richtlijn Water legde Royal Haskoning een periodiek werkende vismigratiezone aan, die maart jl. is geopend. Projectleider Hans de Mars: “De vismigratieroute werkt

alleen bij hogere beekafvoeren zoals in het voor- en najaar. De aangelegde ‘groene laagte’ vult zich dan met water, waardoor de vissen zich vrijelijk kunnen verplaatsen. En het werkt! Onze oplossing én het bijzondere samenwerkingsverband, waarbij diverse partners uit de monumentenwereld, terreinbeheerders, waterschappen en universiteit nauw samenwerken bij de totstandkoming, realisatie en onderzoek maken deze vispassage uniek.”

Nieuwe brouwerijen in Vietnam Ook in Vietnam kun je een lekker koel biertje drinken. Recentelijk nam Sabeco twee nieuwe brouwerijen officieel in gebruik, waar Royal Haskoning Vietnam als design consultant nauw bij betrokken was. De eerste is de Saigon-Song Lam brouwerij in Nghe An, Vietnam. De tweede brouwerij is de Saigon-Quang Ngai brouwerij in de provincie Quang Ngai. Met een recordbouwtijd van slechts een jaar is dit de snelst gerealiseerde brouwerij van Sabeco in Vietnam. Beide brouwerijen starten met een productiecapaciteit van 100 miljoen liter bier per jaar. Die indrukwekkende hoeveelheid bier zal volgens planning echter op beide brouwerijen al binnen enkele jaren worden verdubbeld. Hoogwaardigheidsbekleder Ho Duc Phoc in Nghe An roemde de bijdrage die Sabeco levert aan de sociaal-economische ontwikkeling van de regio.

range2 2011

Golden Foods Siam opent fabriek in Thailand

In Thailand opende Golden Foods Siam onlangs een nieuwe fabriek waar per week 540 ton kip kan worden verwerkt. Twaalfhonderd werknemers aan vijf productielijnen verwerken er 24 uur per dag de kip tot ingevroren en verpakte eindproducten. Chuchawal Royal Haskoning verzorgde voor dit nieuwe complex de engineering en het projectand constructiemanagement. Directeur Prapas Puchpongtipakorn: “Wij wisten dit project van 13.000 m2 van conceptueel ontwerp tot ingebruikname binnen een jaar te realiseren.” Meer informatie: http://www. chuchawalroyalhaskoning.com/projects/ GoldenFoods.html >> 11

Domme data of slimme informatie?

Water en ICT >> 12

Nederland kan trots zijn op de manier waarop het watermanagement is ingericht. De rest van de wereld kan er een voorbeeld aan nemen. “Maar”, zegt visionair Marc van Eekeren van Royal Haskoning, “toch staan we nog steeds met één been in de vorige eeuw…De tijd is rijp voor ‘intelligente’ watervoorziening.” Van Eekeren ziet slimme (intelligente) watervoorziening als de volgende evolutionaire stap. “Techneuten denken nog teveel vanuit techniek. Royal Haskoning kan organisaties leren hun manier van denken 180 graden om te draaien, door op een compleet andere manier tegen hun infrastructuur aan te kijken. Dus niet meer vanuit de techniek denken, maar vanuit de functionaliteit van het proces. Ook Steve Jobs van Apple heeft dat succesvol gedaan bij de ontwikkeling van de iPhone en iPad. Die zijn

helemaal ontwikkeld vanuit het idee hoe mensen er intuïtief mee omgaan.” In watermanagement moeten we volgens hem de stap durven nemen van asset management (het beheren en onderhouden van infrastructuur) naar asset control (het bedienen, beheersen en voorspellen met behulp van alle beschikbare data). Door bijvoorbeeld de modernste ICT-technologie toe te voegen aan de bestaande infrastructuur voor drink- en afvalwater kun je

allerlei data verzamelen en gebruiken. Teveel data kan ook verlammend werken. Door deze slim te bewerken, verandert data in informatie, waarmee je sturend kunt ingrijpen.

Geografisch onafhankelijk

Van Eekeren: “Door alle informatie slim met elkaar te verbinden, kun je volkomen geografisch onafhankelijk alle data aan elkaar koppelen. Vervolgens stel je het beschikbaar stellen aan iedereen die dat nodig heeft. Zo kun je met je iPhone of iPad,

range2 2011

overal waar je dat wilt, in één oogopslag inzicht krijgen in de performance van je totale infrastructuur. Die visie achter intelligente watervoorziening kan je natuurlijk ook toepassen op allerlei andere gebieden waar het gaat om beheer en bediening van technische infrastructuur.” De Buienradar is zo’n voorbeeld van slim databeheer. Deze meest bezochte website van Nederland maakt gebruik van ontzettend veel data die het KNMI overal in Europa verzamelt. De gegevens komen in een systeem, waardoor je op zondagmiddag in je eigen achtertuin je iPhone uit je zak haalt, erop klikt en besluit óf en wanneer je de bbq aanzet.

Eén centrale besturingseenheid

Van Eekeren neemt waterbedrijf Vitens als voorbeeld. “Vitens is opgedeeld in separate regio’s

range2 2011

(besturingseenheden), maar wil toe naar één centrale besturingseenheid voor het hele voorzieningsgebied. Royal Haskoning kan er zorg voor dragen dat de opschaling geheel geografisch en tijdsonafhankelijk plaatsvindt. Je kunt dan op elke plaats, op elke tijd in één oogopslag inzicht krijgen in de performance van je totale infrastructuur en op afstand ingrijpen als dat nodig is. Een dergelijk systeem signaleert op voorhand mogelijke problemen, zodat Vitens proactief kan handelen. Dat maakt een centraal bemand bedrijfsvoeringcentrum overbodig.”

Contactpersoon

Marc van Eekeren +31 (0)24 3284 830 [email protected]

Vitens ziet de voordelen

Walter van der Meer van de Raad van Bestuur van Vitens staat positief tegenover het concept ‘intelligente watervoorziening’. Hij ziet de voordelen ervan bij het behalen en verbeteren van de doelstellingen van het waterbedrijf: optimalisering van de klanttevredenheid, leveringsbetrouwbaarheid, efficiency en duurzaamheid. “Met centrale aansturing kunnen we de situatie in pompstations en leidingnet regulier en bij calamiteiten - beter beheersen. Als we de lokale en regionale gegevens ‘aan elkaar knopen’, kunnen we prognoses maken over de druk- en debietontwikkelingen. Kwetsbare afnemers kunnen we zo bijna direct automatisch informeren over deze bewegingen. Tegelijkertijd beperken we bij storingen of lekkages de schade en kunnen we snel tot oplossingen overgaan. We willen alle mogelijkheden als geheel samenbrengen, integreren en op elkaar afstemmen. Dat totaaloverzicht heb je niet als je het proces, zoals nu, alleen lokaal of regionaal aanstuurt. Als we het slim aanpakken, kunnen we bovendien op een hoger niveau tot een vermindering van het energieverbruik komen. Vitens maakt momenteel de slag van een lokaal-regionaal georiënteerde naar een procesgerichte organisatie. Het intelligente watervoorzieningsconcept past hier precies in. Vitens is daarom van plan om dit concept in een pilotomgeving in de praktijk te toetsen. Ik verwacht er veel van.”

>> 13

Verdere professionalisering projectmanagement IPMA en ISO als kwaliteitsgraadmeters Klanten van Royal Haskoning hebben niet alleen recht op de beste oplossing, maar in aansluiting daarop ook op de best denkbare vorm van projectmanagement, vindt directeur Corporate Initiatives Herman Klein Entink. Reden voor Royal Haskoning om de eigen projectmanagementmethodiek aan te passen en vol overtuiging de IPMA- (International Project Management Association) certificering van projectmanagers te omarmen.

Herman Klein Entink schat in dat de markt in toenemende mate garanties zal eisen door om erkende, gecertificeerde projectmanagers te vragen: “Royal Haskoning excelleert in het creëren van oplossingen voor zeer uiteenlopende zaken als infrastructuur, havens, gebouwen, industriële installaties, ruimtelijke inrichting etc. Maar deze oplossingen moeten natuurlijk wel projectmatig tot stand komen; dus op tijd, binnen budget, veilig en in goede samenspraak met de klant en/of andere belanghebbenden. Daarnaast biedt Royal Haskoning ook projectmanagement aan als dienst. Om onze klanten op het gebied van projectmanagement kwaliteitsgaranties te kunnen bieden, werken wij nu al keihard aan het certificeren van onze projectmanagers.

Daarmee lopen we vooruit op de nieuwe ISO 21500-guideline die naar verwachting medio 2012 in werking treedt. Externe certificering is een bewuste keuze om onszelf een spiegel voor te houden, om verder te professionaliseren en onze klanten een onafhankelijk kwaliteitskeurmerk te kunnen bieden.”

Vier kwaliteitsniveaus

De IPMA-certificering is een internationaal erkend keurmerk voor projectmanagement en kent vier kwaliteitsniveaus: A (het hoogst bereikbare niveau), B, C en D. De toelatingscriteria zijn streng en belangstellenden moeten over een jarenlange ervaring met projecten van een bepaalde omvang beschikken. Herman Klein Entink: “Medio 2012 hopen wij honderd IPMA-gecertificeerde projectmanagers in huis te hebben. Zij vormen het neusje van de zalm en kunnen dan al helemaal volgens de eisen van de nieuwe ISO-guideline werken. Daarmee loopt Royal Haskoning een jaar vóór op de markt. Momenteel beschikken we al over circa 40 projectmanagers op D- en C- niveau en de eerste groep op B-niveau komt eraan.”

Contactpersoon

Herman Klein Entink +31 (0)24 3284 165 [email protected] De eerste lichting gecertificeerde IPMA-managers van Royal Haskoning

>> 14

range2 2011

Gunnen op waarde Stadsfietsroute Hengelo

In de gemeente Hengelo heeft Royal Haskoning aangetoond, dat we een opdrachtgever ook meerwaarde kunnen bieden door slimme toepassing van een traditioneel contract. Hengelo wilde een stadsfietsroute in Groot Driene tegen een scherpe prijs, en eiste bovendien dat de aanleg ervan zo weinig mogelijk overlast zou bezorgen aan bedrijven en omwonenden. Adviseur Egbert-Jan Pasman: “Door goed naar die twee doelgroepen te luisteren, verwerkten we in ons Plan van Aanpak gedetailleerde gunningscriteria die de aannemers prikkelden om

range2 2011

met een scherpe prijs te komen. De opdracht werd echter gegund aan de aannemer die daarnaast aan de hand van onze criteria ook een helder faseringsplan wist op te stellen, waarin stremmingen (en dus overlast) tot een minimum werden beperkt. De gemeente boekt daarmee aan alle kanten winst: een goede prijs, een kwalitatief goed logistiek plan en een korte uitvoeringsperiode.”

Bonus of boete

Opdrachtgevers vinden het lastig om bij een EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) kwaliteit te beschrijven en dat te meten in een aanbesteding, weet Pasman: “Daarom hebben wij de aannemer per fase van het werk het aantal stremmingsdagen laten opgeven. De aannemer wordt gewaardeerd voor het nakomen van zijn beloften in zijn Plan van Aanpak. Doet hij het sneller dan beloofd, dan krijgt hij een bonus. Doet hij het langzamer, dan volgt een boete. Een heel transparante manier van werken.”

Planning op maat

Projectleider Marco Nijhuis van Hengelo: “Doordat is gevraagd om een gedetailleerde inschrijving, kunnen wij in

een vroeg stadium melden waar, wanneer en hoe lang er stremming is en daar onze omleidingen op afstemmen. Bedrijven weten tijdig welke overlast ze kunnen verwachten en daar hun planning op aanpassen. Ons voordeel: nauwelijks klachten of schadeclaims. Dat bestekschrijver Gijs Nijhof van Royal Haskoning tijdelijk intern was, betekende grote flexibiliteit en korte lijntjes. Ook bleek al snel de meerwaarde van zijn multidisciplinaire achterban: naast gedegen ervaring met aanbesteding ook binnen een dag een ongeplande extra constructieberekening op ons bureau.”

Contactpersoon

Egbert-Jan Pasman +31 (0)53 48 03 664 [email protected]

>> 15

Resident Director Wybe de Jager van Royal Haskoning Indonesia ontving onlangs de International Safety Award van opdrachtgever en farmaceutisch gigant AstraZeneca als blijk van waardering voor de professionele aanpak van het project- en safetymanagement tijdens de bouw van hun nieuwe fabriek in Jakarta. Geen alledaagse gebeurtenis… Royal Haskoning heeft tientallen kantoren verspreid over de hele wereld. Indonesia was daarvan in 1971 één van de allereerste. Het land heeft veel bodemschatten, waaronder olie, gas en mineralen. Indonesië is vruchtbaar, omringd door zeeën en het vierde meest bevolkte land ter wereld. Politiek gezien is het land in veel rustiger vaarwater dan tien, twintig jaar geleden. Het businessklimaat is er goed. De inflatie is onder controle en men heeft nauwelijks hinder ondervonden van de economische crisis. “Royal Haskoning Indonesia beschikt over specifieke kennis van farmaceutische projecten, maar doet ook veel werk op het gebied van industriële, maritieme en water gerelateerde projecten”, licht De Jager toe. “Ons kantoor beschikt over vrijwel alle disciplines. Safetymanagement was twee jaar geleden nog vrij nieuw voor ons. Dat we er nu van een klant een award voor hebben gekregen is een bijzondere stimulans.”

>> 16

Inmiddels werken er in Indonesië tien safety officers en verzorgt Royal Haskoning ook het safetymanagement voor grootse lokale projecten van GlaxoSmithKline en L’Oréal. “Onze kennis en ervaring op dat terrein is van toegevoegde waarde voor onze klanten.”

Royal Haskon Indonesia floreert Prijs van AstraZeneca voor safetymanagement

Het leuke aan ondernemen in Azië vindt De Jager de snelheid van werken. “Beslissingen worden hier snel genomen. Je kunt door een klant gebeld worden voor een project, je voorstellen indienen en binnen één, twee weken al aan de gang zijn. Anderhalf jaar later is het project dan gerealiseerd. In Nederland is dat bijna ondenkbaar! Je staat hier heel dicht bij je klant, bent bij alle aspecten van de projecten betrokken.”

Eerste Indonesische LEEDcertificering

De orderportefeuille van Royal Haskoning in Indonesië is goed gevuld. “Momenteel verzorgen we voor L’Oréal de grootste fabriek ter wereld die in één keer wordt gebouwd:

range2 2011

oning

een regionale fabriek voor huid- en haarproducten van 65.000 m2. Royal Haskoning ontwerpt alles voor dit complex, behalve de procesapparatuur. De klant wil voor dit gebouw ook een LEED-certificering behalen. LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) van de US Green Building Council is een duurzaamheidslabel van een gebouw of gebied volgens een vastgelegde methode. Als we dat certificaat krijgen, wordt dit het eerste LEEDgecertificeerde industriële project van Indonesië!” Verder voert Royal Haskoning in opdracht van een projectontwikkelaar de supervisie over een groot landaanwinningproject ten noorden van Jakarta. Ook verzorgen wij twee aparte studies op de rivieren Musi en Jambi in Sumatra. Het ene project voor het havenschap en het andere voor een Indiaas mijnbouwbedrijf. Wybe: “Indonesië heeft veel kolen in de bodem, maar vanwege seizoensinvloeden wisselt de waterstand in de rivieren enorm en zijn de gewonnen kolen moeilijk af te voeren. Wij doen een studie naar wat de beste technische/economische oplossing is om die kolen, die hoger stroomopwaarts in de rivier liggen te wachten, naar zee te krijgen.” Daarnaast werkt Royal Haskoning aan sanitatieprojecten (watervoorziening, drainage van woongebieden) die meestal gefinancierd

range2 2011

worden door internationale financieringsinstituten als de Asian Development Bank of de Wereldbank. “Wij ontlenen ons bestaansrecht hier in Indonesië aan het feit dat wij onze klanten toegevoegde waarde kunnen leveren in de vorm van hoogwaardige, multidisciplinaire services”, concludeert Wybe de Jager. “Doordat we bijvoorbeeld naast design, constructie- en project management óók safetymanagement kunnen bieden zijn wij interessanter voor onze klanten dan een lokaal bureau dat niet alles in huis heeft.”

Contactpersoon

Wybe de Jager [email protected] +62 (0) 21 739 45 00

Resident Director Wybe de Jager van Royal Haskoning Indonesia (r) neemt felicitaties in ontvangst voor de AstraZeneca Award

>> 17

CERN selecteert Royal Haskoning Ontwerp industriële faciliteit voor deeltjesversneller in Genève De Europese Organisatie voor Nucleair Onderzoek (CERN) in Genève heeft Royal Haskoning opdracht gegeven voor het volledige ontwerp en de supervisie van een nieuwe industriële faciliteit op hun site.

>> 18

range2 2011

Het betreft een gebouw waarin componenten van onder andere de grootste operationele deeltjesversneller ter wereld een nieuwe coating krijgen. In de deeltjesversneller vindt fundamenteel natuurkundig onderzoek plaats. Wetenschappers uit verschillende landen brengen in een 27 kilometer lang buizenstelsel atoomdeeltjes met elkaar in botsing. Hierbij komen fragmenten vrij die inzicht geven in de kleinste bouwstenen van materie. Doel is om onder meer inzicht te

krijgen in de situatie van net na het ontstaan van het heelal. De onderzoekers maken daarbij intensief gebruik van allerlei (vacuüm) pompen en compressoren die door veelvuldig gebruik slijten en beschadigd raken. In de fabriek zullen onderdelen eerst worden ontdaan van hun beschadigde coating, waarna ze een nieuwe laag krijgen. “Royal Haskoning ontwerpt de hele faciliteit”, licht senior business developer René de Roos toe. “Wij verzorgen het totale ontwerp van het gebouw, inclusief de procesinstallaties.

Bovendien verzorgen wij - in samenwerking met ons kantoor in Frankrijk – anderhalf jaar lang de totale supervisie tijdens de bouw. Het complex met de deeltjesversneller ligt namelijk gedeeltelijk op Zwitsers en Frans grondgebied. Het feit dat we alles onder één dak konden verzorgen speelde duidelijk in ons voordeel. CERN ging niet per se voor een LEED-certificering, maar wilde wel een groen gebouw. De duurzame aanpak die ons bureau hanteert in het merendeel van onze bouwprojecten (Cradle to Cradle® en het gebruik van gunstige materialen met positieve footprint) sprak aan.” “Je probeert te achterhalen wat de opdrachtgever écht wil”, vervolgt de Roos. “In

range2 2011

onze proposals komt dus geen puur technisch verhaal met een standaard ontwerp. We kijken hoe we het proces in zijn geheel kunnen optimaliseren. Voor dat totaalplaatje hebben we gebruik gemaakt van onze disciplines architectuur, procesinstallaties, gebouwinstallaties, constructie, infrastructuur en milieu. In die veelzijdigheid ligt onze kracht.” Het ontwerptraject is begin april 2011 gestart en zal eind dit jaar klaar zijn voor de aanbesteding. De bouw, onder supervisie van Royal Haskoning, start in april 2012.

Contactpersoon

René de Roos +31 (0)10 44 33 899 [email protected]

>> 19

Schotse steden beschermd tegen Verruiming rivierbed voorkomt problemen De Schotse stad Elgin is de afgelopen vijftien jaar drie keer overstroomd door hoge waterstanden van de rivier de Lossie. Het Moray Flood Alleviation-project moet hier verandering in gaan brengen. Daarmee is Elgin de vierde plaats in de provincie Moray die de vruchten plukt van de maatregelen om een einde te maken aan het terugkerend probleem.

>> 20

range2 2011

tegen overstromingsgevaar “De rivier de Lossie loopt door het centrum van Elgin. Het project zorgt voor een breder rivierbed en verwijdert onnodige obstakels. Daardoor kan het water sneller afvloeien. En loopt Elgin voortaan geen risico meer bij hoge waterstanden”, stelt Barbara Hellett, project manager en Associate Director van Royal Haskoning UK. De

range2 2011

werkzaamheden ter waarde van 86 miljoen pond zijn in april 2011 gestart en moeten in mei 2015 zijn afgerond. Naast de verruiming van het rivierbed worden er tevens drie nieuwe bruggen gebouwd. Het Elgin Flood Alleviationproject is het grootste overstromingsbeveiligingsproject van Royal Haskoning in het Verenigd Koninkrijk. Volgens

Barbara Hellett werden wij in 2001 geselecteerd om hieraan mee te werken dankzij onze multidisciplinaire aanpak. “Royal Haskoning was in staat om met opdrachtgever Moray Council gezamenlijke doelen vast te stellen en oplossingen aan te dragen. We hebben niet alleen de milieu-impact van het stelsel in kaart gebracht, maar ook specifieke maatregelen om

wateroverlast tegen te gaan in het ontwerp opgenomen. Daarbij hebben we met bijzondere uitdagingen te maken in deze eeuwenoude stad. Er staan verschillende middeleeuwse gebouwen en ondergrondse kabels en leidingen die niet op kaarten waren vermeld. Daarnaast hebben we ook te maken met verontreinigde grond op plaatsen waar het water langs industriële sites loopt.”

>> 21

Kleinschalige waterkrachtcentrales

Trendsettende op Europa is op zoek naar nieuwe energiebronnen om onafhankelijk te worden van de eindige fossiele brandstoffen die we tot nu gebruiken. Overheden stimuleren het gebruik van groene energie, maar wind- en zonne-energie alleen kunnen die groene energie niet continu leveren. De economisch rendabele kleinschalige waterkrachtcentrales van Royal Haskoning Nederland en België en partners blijken een trendsettende oplossing. Water kan op verschillende manieren energie leveren. Denk aan kinetische energie (energie uit watersnelheid), potentiële energie (hoogteverschil), thermische energie (temperatuurverschil) of osmose (verschil tussen zout en zoet water). Royal Haskoning heeft al deze vormen van waterkrachtenergie in haar pakket. Projectmanager Sustainable Energy Projects Tom Van Den Noortgaete: “Recent voerde Royal Haskoning een haalbaarheidsstudie uit naar getijdenenergie in de haven van Antwerpen. Waterkracht is een haalbare vorm van hernieuwbare energie die vrij constant en continu is. Het is geen goudmijn, maar wel een economisch systeem

>> 22

dat zich in 10 jaar terug kan verdienen.”

Krachtige partners

Samen met Evolion en Hydro Investment Projects heeft Royal Haskoning de ideale oplossing gevonden voor industrieën, privaatpersonen en (semi-)overheden die gebruik willen maken van een kleinschalige waterkrachtcentrale als groene energiebron. Investeringsmaatschappij/ projectontwikkelaar Evolion investeert in duurzame energie van economisch rendabele projecten. Eigenaar Ludo Candries heeft als hydro-expert ervaring opgedaan met grote en kleine waterkrachtcentrales in Europa, Congo, Kazachstan

range2 2011

oplossing voor groene energie

Realisatie in recordtijd

Royal Haskoning heeft de complete, multidisciplinaire waardeketen op het gebied van bijvoorbeeld milieu, engineering, hydrologie en geotechniek onder één dak. Deze unieke combinatie wordt versterkt door de brede kennis van (pre-)commerciële turbinetechniek. Vorig jaar heeft Royal Haskoning met partner Evolion en een lokale aannemer voor Waterschap Veluwe in recordtijd een kleinschalige waterkrachtcentrale (30 kW) gerealiseerd. Het vallende water naast de gerenoveerde Hezenbergerstuw aan het Apeldoorns kanaal brengt een vijzelmotor in beweging, waarvan de draaibewegingen elektriciteit opleveren. Het project duurde in totaal slechts 8 maanden: van haalbaarheidsstudie tot aan ingebruikname.

range2 2011

De eerste vijzel in België

Ludo Candries: “Net onder Brussel wordt eind dit jaar de eerste Belgische waterkrachtcentrale met vijzelmotor in gebruik genomen. Door samen te werken met Royal Haskoning bundelen we de financiële expertise en knowhow op het gebied van projectontwikkeling van Evolion met de brede technische expertise van een internationaal adviesbureau. Synergie op zijn best!”

Binnen handbereik

Wat de vijzelmotor uniek maakt ten opzichte van de gebruikelijke turbines, is dat hij zeer visvriendelijk is. Vooral waterschappen zijn erg tevreden met deze vinding. Overigens kunnen Royal Haskoning en partners snel, goedkoop en onder aantrekkelijke voorwaarden een kant-en-klare waterkrachtcentrale aanbieden. “Wij betalen, ontwikkelen én bouwen de waterkrachtcentrale zelf”, aldus Van Den Noortgaete. “De klant neemt in de vorm van een concessie de groene energie af tegen een tarief dat interessanter is dan de groene energie die hij nu inkoopt.”

Haskoning Nederland en België werken samen met Evolion op een project in de Oekraïne, waar men energie wil opwekken in rivieren. In zeven verschillende rivieren is gekeken waar waterkracht toepasbaar was. Tom Van Den Noortgaete: “Oekraïne kent niet of nauwelijks een goede waterhuishouding. Er is nu een plan opgesteld om in elke rivier een aantal kleine stuwen te gaan plaatsen en daar ook turbines in te integreren. Op die manier wordt niet alleen groene energie geleverd, maar tegelijkertijd ook de waterhuishouding van de rivieren gereguleerd.”

Pompopslag

Een teveel aan groene energie kan met behulp van pompopslag efficiënt als ‘batterij’ worden opgeslagen, door met een lager en een hoger gelegen bassin te werken. ’s Nachts wordt water omhoog gepompt tijdens laag tarief. Bij elektriciteitstekort doe je precies het omgekeerde, dan werkt de pomp als turbine. De opgewerkte energie kan dan tegen hoog tarief worden verkocht. Royal Haskoning onderzoekt de mogelijkheid

of in onze lage landen bijvoorbeeld oude ondergrondse mijnschachten als laaggelegen bassin kunnen dienen.

Contactpersoon

Tom Van Den Noortgaete +32 (0)494 84 72 14 t.vandennoortgaete@ royalhaskoning.com

“

De kracht van onze samenwerking ligt in de synergie tussen de financiële expertise en knowhow op het gebied van projectontwikkeling van Evolion en de brede unieke

“

en Oekraïne. Samen met Royal Haskoning verzorgde hij haalbaarheidsstudies op het gebied van waterkrachtcentrales in Oekraïne, waar zij 120 sites technisch en financieel onderzochten op hun mogelijkheden.

technische expertise van een internationaal adviesbureau als Royal Haskoning.

Ludo Candries, CEO van Evolion

>> 23

Range is een uitgave van Royal Haskoning en verschijnt vier maal per jaar met een oplage van 10.000 (inclusief de digitale versie). Het magazine is bedoeld voor relaties en andere geïnteresseerden. Tevens publiceert Royal Haskoning in het Engels een digitale ‘International Range’ met wereldwijd nieuws, en een digitale ‘UK Range’ die zich met name richt op het Verenigd Koninkrijk. U kunt de laatste edities van onze klantmagazines altijd lezen op: www.royalhaskoning.com/nieuws&documentatie

Royal Haskoning heeft de afgelopen maanden meerdere prijzen gewonnen. Ook zijn verschillende projecten

Eindredactie: Royal Haskoning Marketing & Communications Adriaan van Hooijdonk Postbus 8520 3009 AM Rotterdam T: (010)-4433666E: [email protected]

genomineerd voor onder

Redactie Westra Redactionele Producties Royal Haskoning

van ingenieursvereniging

Drukwerk: Drukkerij Knoops Vragen en/of opmerkingen naar aanleiding van Range? Wilt u zich abonneren op Range, een adreswijziging doorgeven of stelt u geen prijs meer op het ontvangen van Range? Stuurt u dan een e-mail naar: [email protected]. Meer informatie over de activiteiten van Royal Haskoning vindt u op onze website: www.royalhaskoning.com

range

andere de Dutch Design Award, de Delta Water Award en de Vernufteling KIVI NIRIA.

Lay-out: Charles Whalley Advertising Limited UK

2011

Royal Haskoning valt in de prijzen !

2

Een van de meest prestigieuze prijzen die Royal Haskoning ontving is de Queens Award for Enterprise for International Trade. Deze prijs wordt uitgereikt in het Verenigd Koninkrijk aan bedrijven die internationaal een buitengewone groei laten zien over een periode van drie jaar. De Engelsen wisten de omzet uit internationale activiteiten de afgelopen drie jaar bijna te verdubbelen. Ondanks het economische klimaat slaagden zij erin om met hun collega’s in andere landen verschillende nieuwe, innovatieve opdrachten te verwerven in opkomende markten, zoals het Midden-Oosten en Afrika. Royal Haskoning kreeg in het Verenigd Koninkrijk verder twee prijzen voor het ontwerp van het kunstwerk De Hurkende Man in Flevoland, waaronder de Structural Steel Design

Award. In Nederland won Hilde van Duijn van Royal Haskoning de Young Professional of the Year Award voor Beste Adviseur en eindigde het voorstel ‘Welvarend Westerschelde’ bij de laatste vijf inzendingen voor de Delta Water Award. In Frankrijk ontvingen we een innovatieprijs van de Kamer van Koophandel in Lille voor het project ‘Methaan uit water.’ Het ontwerp van walstroomkasten voor binnenschippers in de regio Drechtsteden van VHP (onderdeel Royal Haskoning) is genomineerd voor de Dutch Design Award, terwijl het concept Versterkt Veen van Royal Haskoning op 3 november wellicht in de prijzen valt tijdens de Vernufteling van KIVI NIRIA. Meer informatie over de verschillende projecten: www.royalhaskoning.com

This product is printed according to a Cradle to CradleSM optimised printing process as conducted by Knoops Eco Printing B.V. in collaboration with EPEA Internationale Umweltforschung GmbH