Informatiesheets ter ondersteuning van de MJA-monitoring dienstensectoren
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | Januari 2015 Croeselaan 15 | Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht t +31 (0)88 042 42 42 e
[email protected] www.rvo.nl Deze publicatie is in opdracht van RVO.nl opgesteld door ARCADIS Nederland BV
Inhoud 1
Het e-MJV
2
Voorbereiding op de MJA-monitoring
3
Nieuwbouw en het afstoten van onzuinige m2’s als energiebesparingsmaatregel
4
Keten (KE) en Duurzame energie (DE) maatregelen in het e-MJV en uw bedrijfsrapportage
5
Invloedsfactoren
6
Rapportages en het e-MJV
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
1 Het e-MJV Doel en context •
• •
• •
Het elektronisch milieujaarverslag (e-MJV) is een internetapplicatie waarmee bedrijven hun milieurapportages elektronisch opstellen en indienen. Het betrokken bevoegd gezag beoordeelt de rapportages in het e-MJV. Bedrijven voldoen middels de MJA-rapportage via het e-MJV aan de jaarlijkse rapportageverplichting uit het MJA3-convenant. Elke vier jaar stelt ieder bedrijf dat dit convenant heeft ondertekend een energie-efficiencyplan (EEP) op. De MJA-monitoring geeft inzicht in de voortgang ten opzichte van de hierin vastgelegde doelstellingen. De verzamelde gegevens vormen de basis voor het opstellen van een monitoringrapportage per bedrijf en per branche. Hiernaast wordt aan de Tweede Kamer met de MJA3-resultatenbrochure verantwoording over de energiebesparing van de Nederlandse industrie en dienstensectoren afgelegd.
Betrokkenen en werkwijze Bij het invullen van het e-MJV zijn de volgende partijen betrokken: -
-
-
-
Bedrijf: o Is verantwoordelijk voor de ingevulde gegevens; o Vult in; o Past aan; o Publiceert. RVO: o Informeert; o Accepteert; o Vraagt om aanvulling; o Technische helpdesk:
[email protected] of tel. 070 - 3 120 360. Bevoegd gezag: o Accepteert; o Vraagt om aanvulling. Adviseur: o Is gekoppeld aan elk bedrijf; o Geeft feedback; o Informeert in samenwerking met RVO; o Inhoudelijke vraagbaak; o Adviseert RVO en communiceert met haar over de voortgang van de gegevensverzameling.
Informatiesheet 1 blad 1
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
Opbouw van het e-MJV Voor de MJA monitoring zijn 3 modules in het e-MJV relevant: -
Algemene gegevens; Energie algemeen; MJA monitoring.
Deze modules moeten volledig worden ingevuld. Het beste kan gestart worden met “Algemene gegevens”, dan “Energie algemeen” en vervolgens “MJA monitoring”.
1
2 3
Wanneer er sturende vragen in de module zijn, moeten deze als eerst worden ingevuld. Hierna kunnen de submodules worden ingevuld. Deze zijn weergegeven aan de rechterkant van het scherm. Begin hier met de bovenste submodule.
1
2
Informatiesheet 1 blad 2
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet Bij het invullen van de submodules vult u eerst de witte velden in. Vervolgens de overige tabbladen, van links naar rechts, en hierna klikt u op volgende module. Wanneer u dit consequent doet, vult u de modules volledig in.
2
3
1
U heeft de mogelijkheid tot het plaatsen van opmerkingen en het toevoegen van bijlagen. Deze zijn bedoeld voor de beoordelaars en uzelf of voor mogelijke opvolgers binnen uw bedrijf. Opmerkingen en bijlagen zijn van belang: -
-
Indien er sprake is van invloedsfactoren. Het gaat hier om: wat houdt de invloedsfactor in? En: hoe is de grootte van de invloedsfactor bepaald?; Indien de maatregelen onvoldoende in het onderdeel “Energiebesparingsmaatregelen” toegelicht kunnen worden. Er kan bijvoorbeeld een Excel sheet met een getalsmatige onderbouwing worden toegevoegd; Indien er sprake is van een verandering in het energieverbruik die u niet kunt verklaren: hoe is de verandering onderzocht en wat zijn mogelijke oorzaken?.
Resultaten MJA-monitoring -
-
-
RVO laat u per e-mail weten of uw monitoringsgegevens worden geaccepteerd; Uw bedrijfsrapportage kunt u downloaden via www.e-mjv.nl. Log in met uw inloggegevens, en gebruik vervolgens het menu-item “MJA-rapportages” (zie het menu in de linkerkantlijn). De status van de bedrijfsrapportage is concept zolang de OGE geen goedkeuring heeft gegeven; De monitoringgegevens van alle MJA3-bedrijven in uw sector worden verwerkt tot een sectorrapportage. Dit gebeurt wanneer RVO de gegevens van alle deelnemers in de sector heeft geaccepteerd. Deze sectorrapportage wordt definitief vastgesteld door de OGE-vergadering. De digitale link naar de sectorrapportage ontvangt u van RVO; De Resultatenbrochure wordt telkens in de zomer door RVO opgesteld en is na Prinsjesdag beschikbaar. U kunt de brochure dan downloaden via www.rvo.nl/mja. Informatiesheet 1 blad 3
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
2 Voorbereiding op de MJA-monitoring Vanaf de start van het verslagjaar kan elk bedrijf zich voorbereiden op de MJA-monitoring. Wanneer een bedrijf beschikt over een gestructureerde vorm van energiezorg zijn er weinig extra activiteiten nodig om op tijd de gegevens aan te leveren.
Wat houdt de voorbereiding in? De voorbereiding bestaat uit: 1. Registratie van energiegegevens direct na de jaarwisseling; 2. Bijhouden van de voortgang van energiebesparingsmaatregelen, inclusief het berekenen van de besparingen ten gevolge van de besparingsmaatregelen; 3. Registratie van invloedsfactoren; 4. Indien uw bedrijf niet beschikt over energiezorg conform ISO 50001 en u energieaspecten niet heeft geïntegreerd in uw ISO 14001 systeem: Jaarlijkse controle van de Basischeck Energiezorg.
Hiernaast is het van belang er alert op te zijn dat de juiste contactpersoon is opgegeven in het e-MJV. Deze persoon ontvangt namelijk van RVO in december het startpakket. Registratie van energiegegevens rond de jaarwisseling U kunt voorkomen dat u bij het invullen van de energieverbruiksgegevens in het e-MJV afhankelijk bent van uw energiebedrijf. Dit doet u door rond de jaarwisseling zelf uw meterstanden op te nemen. Zo heeft u direct aan het einde van het verslagjaar uw gegevens gereed.
Informatiesheet 2 blad 1
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
Bijhouden van de voortgang van energiebesparingsmaatregelen De volgende activiteiten zijn nuttig ter voorbereiding op de MJA-monitoring: -
-
-
In het energie-efficiencyplan (EEP) zijn de geplande maatregelen en de maatregelplanning beschreven. Gedurende het monitoringsjaar voert u de geplande maatregelen uit, en legt u de behaalde besparingen vast. Wanneer een geplande maatregel niet wordt uitgevoerd, kijk dan of er een vervangende maatregel uitgevoerd kan worden en bepaal de besparing hiervan. De vervangende maatregel kan in het e-MJV worden opgegeven als ‘Aanvullende maatregel’. Als u maatregelen niet uitvoert, vermeld dan de reden hiervoor. Dit moet namelijk, voor iedere niet uitgevoerde maatregel, worden vermeld in het e-MJV. Maatregelen die u uitvoert maar die niet gepland zijn volgens het EEP legt u vast als aanvullende maatregel, inclusief de bijbehorende besparingen.
Over het bepalen van de besparing van maatregelen: Het beste is de besparing van de maatregelen te meten. Houd er hierbij rekening mee dat maatregelen mogelijk een opstarttijd hebben waarin de maatregel nog niet optimaal presteert. Wanneer de besparing van een maatregel niet meetbaar is kunt u de besparing schatten op basis van aannames. Wanneer u hier hulp bij nodig heeft kunt u contact opnemen met uw adviseur. Kies bij het invullen van de energiebesparingen de juiste energiedragers. Voor de utiliteitsbouw komen doorgaans de volgende energiedragers voor: aardgas, warmte, elektriciteit, diesel (noodstroomaggregaten). U geeft altijd de besparing over 12 maanden op. Bijvoorbeeld: als een maatregel gedurende 7 maanden 70 MWh heeft opgeleverd, dan is de totale besparing die u in het e-MJV opgeeft 70 MWh / 7 maanden * 12 maanden = 120 MWh. Wanneer een maatregel geïmplementeerd wordt in het monitoringsjaar, maar nog in haar opstartperiode zit, dan kan besloten worden de rapportage van de maatregel door te schuiven naar het volgende jaar. De maatregel wordt dan pas in het volgende jaar opgegeven in het e-MJV. Ditzelfde besluit kan genomen worden wanneer het een grote maatregel (bijvoorbeeld 10 % van het totale energieverbruik) betreft welke in het monitoringsjaar slechts enkele maanden optimaal heeft gedraaid.
Informatiesheet 2 blad 2
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
Registratie van invloedsfactoren Gedurende het monitoringsjaar noteert u de invloedsfactoren die van belang zijn voor uw energieverbruik, en maakt u een berekening of een accurate schatting van de grootte van deze factoren. Wat een invloedsfactor is, en waarom deze geregistreerd moet worden wordt geïllustreerd in onderstaande grafiek. Deze is afkomstig uit de bedrijfsrapportage van een willekeurig bedrijf. In voorgaand verslagjaar had dit bedrijf een energieverbruik van 856,3 TJ; dit is 3,2 TJ minder dan de 859,5 TJ in het huidig verslagjaar. Het bedrijf heeft voor 49,3 TJ aan besparingsmaatregelen opgegeven. Verder is de productie in het monitoringsjaar gedaald, dit levert een besparing op van 34,0 TJ. Wanneer je nu enkel zou kijken naar de besparing uit maatregelen en de dalende productie, dan zou je een daling in het energieverbruik verwachten. Echter, zoals beschreven, het tegenovergestelde is het geval. De kolom “Overige invloedsfactoren” geeft weer dat invloedsfactoren verantwoordelijk zijn geweest voor een stijging in het energieverbruik van 78,6 TJ. 7,9 TJ stijging in energieverbruik is onverklaard. 78,6 TJ aan ontsparende invloedsfactoren wil zeggen dat er omstandigheden zijn geweest in het bedrijf die gezorgd hebben voor deze stijging in energieverbruik. Mogelijk is er sprake geweest van een incident, een koudere winter en/of een wijziging in de activiteiten. Zie ook informatiesheet 5 ‘Invloedsfactoren’ voor meer informatie. Uw adviseur kan u ondersteunen bij het kwantificeren van invloedsfactoren.
Jaarlijkse controle van de Basischeck Energiezorg Het jaarlijks uitvoeren van de Basischeck Energiezorg is enkel nodig indien uw bedrijf niet beschikt over energiezorg conform ISO 50001 en u energieaspecten niet heeft geïntegreerd in uw ISO 14001 systeem. U kunt de Basischeck uitvoeren op een moment dat u uitkomt. De check vindt u via www.mijnenergiezorg.nl.
Informatiesheet 2 blad 3
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
3 Nieuwbouw en het afstoten van onzuinige m2’s als energiebesparingsmaatregel Aan de hand van het onderstaande schema kunt u vaststellen of er bij u sprake is van energiebesparing. Heeft er een verandering in het gebruikte vloeroppervlak plaatsgevonden?
Nee Geen energiebesparing
Ja
Zijn er duidelijke veranderingen in de bedrijfsvoering doorgevoerd die een energie effect hebben. Bijvoorbeeld introductie van het nieuw e w erken?
Nee
Is er nieuw vloeroppervlak in gebruik genomen?
Nee
Energiebesparing, mits de afgestoten m2's significant onzuiniger zijn dan overige m2's.
1
Energiebesparing, mits de nieuw e m²'s significant zuiniger zijn dan overige m²'s
2
Ja
Ja
Vervangt het nieuw e vloeroppervlak 'oude' m2?
Nee
Ja
Energiegebruik per m2 van nieuw vloeroppervlak lager dan van de 'oude' m2? Ja
Levert de nieuw e situatie een energiebesparing op? Oftew el: Nee Hoew el het energiegebruik per m2 stijgt, is het totaal energiegebruik voor de activiteiten lager dan in de oude situatie? Ja
Nee
Geen energiebesparing, mogelijk invloedsfactor opnemen voor extra energiegebruik
Energiebesparing
3
Geen energiebesparing
Energiebesparing Mogelijk ook invloedsfactor opnemen.
4
Berekening besparing
1
Afgestoten vloeroppervlak (m2) * (jaarlijks energieverbruik per m2 afgestoten m2’s - gemiddeld jaarlijks energieverbruik per m2 oude situatie)
2
Nieuw vloeroppervlak (m2) * (gemiddeld jaarlijks energieverbruik per m2 oude situatie - jaarlijks energieverbruik per nieuw e m2)
3
Nieuw vloeroppervlak (m2) * (gemiddeld jaarlijks energieverbruik per m2 oude situatie - jaarlijks energieverbruik per nieuw e m2)
4
Berekening door vergelijking energiegebruik oud en nieuw , bespreek de berekeningsw ijze met uw adviseur.
Informatiesheet 3 blad 1
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
Het is goed mogelijk dat er bij u sprake is van een combinatie van verschillende situaties, zoals vervanging van bestaande gebouwen en uitbreiding met nieuwbouw. In dat geval moet u de verschillende situaties ieder afzonderlijk beoordelen en rapporteren.
Waarom kan bij het afstoten van vloeroppervlak niet het totale energieverbruik dat verminderd wordt als besparing worden opgegeven? Dit komt doordat in het e-MJV automatisch een “volume-effect” berekend wordt wanneer de hoeveelheid vloeroppervlak veranderd. De hoeveelheid vloeroppervlak wordt in de dienstensectoren als prestatiemaat gehanteerd. Dit betekent dat op basis van het vloeroppervlak wordt bepaald welk energieverbruik wordt verwacht in het verslagjaar wanneer uw instelling precies zo energie efficiënt heeft gewerkt als in het voorgaande jaar. Ofwel in MJVtermen: het referentie energieverbruik van het verslagjaar wordt berekend op basis van de hoeveelheid vloeroppervlak. Wanneer uw instelling in 2012 1.000 m2 vloeroppervlak in gebruik had en in 2013 900 m2, dus 10 % minder, dan is het referentie energieverbruik in 2013 ook 10 % minder dan in 2012. U zal niet gevraagd worden naar een verklaring voor een 10 % daling in uw energieverbruik; deze wordt namelijk verklaard door de daling in vloeroppervlak. Daarom geldt: Wanneer u een deel van uw vloeroppervlak afstoot, is er enkel sprake van een besparing wanneer deze vierkante meters energieonzuiniger zijn dan de overgebleven vierkante meters. Het volume effect is niet direct zichtbaar in het e-MJV, maar wel in uw bedrijfsrapportage. Raadpleeg deze, of uw adviseur voor meer informatie.
Informatiesheet 3 blad 2
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
4
Keten (KE) en Duurzame energie (DE) maatregelen in het e-MJV en uw bedrijfsrapportage
Jaarlijks geeft u uw keten- en uw duurzame energiemaatregelen op. Hoe dit precies werkt is beschreven in deze informatiesheet. Het volgende komt aan bod: -
Hoe geeft u DE en KE maatregelen op? Hoe vindt u ze terug in de bedrijfsrapportage?
Hoe geeft u DE en KE maatregelen op? DE maatregelen U geeft op hoeveel duurzame energie u per monitoringsjaar heeft opgewekt of ingekocht. DE-maatregelen geef u dus, in tegenstelling tot de PE-maatregelen, ieder jaar opnieuw op. U geeft de totale hoeveelheid in het verslagjaar opgewekte of ingekochte duurzame energie op in de module MJA, in de sub-module Energiebesparingsmaatregelen. Naast het rapporteren als DE maatregel wordt de duurzame energie ook opgegeven in de e-MJV module Energie om uw totaal primair energieverbruik vast te stellen. KE maatregelen De besparing van KE maatregelen geeft u altijd op ten opzichte van de referentiesituatie: de situatie waarin de maatregel nog niet werd toegepast. Wanneer u een besparing in vervoerskilometers bijvoorbeeld in 2003 heeft ingevoerd, dan is 2002 uw referentiesituatie. Net als de DE maatregelen geeft u de KE-maatregelen elk verslagjaar op. Hoe vindt u de KE en DE maatregelen terug in de bedrijfsrapportage? De besparing door maatregelen in alle pijlers worden gerapporteerd in absolute energiebesparing. Om het resultaat ook in een percentage te kunnen uitdrukken is een referentie nodig. De referentie voor proces- en ketenmaatregelen is de situatie zonder de uitgevoerde maatregelen, oftewel het energieverbruik plus de besparing. Voor het aandeel duurzame energie is de referentie het energieverbruik. Om het besparingspercentage (ook wel het besparingstempo) in het verslagjaar uit te rekenen, worden dan ook de volgende formules gebruikt: Voor procesmaatregelen:
100% x
energiebesparing procesmaatregelen (J) ̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶ ̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶ werkelijk energieverbruik + energiebesparing procesmaatregelen (J)
Informatiesheet 4 blad 1
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
Voor ketenmaatregelen is de efficiëntieverbetering in de keten:
100% x
energiebesparing ketenmaatregelen (J) ̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶ ̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶ werkelijk energieverbruik + energiebesparing procesmaatregelen (J)
Het aandeel duurzame energie kan bepaald worden door:
100% x
opgewekte/ingekochte duurzame energie (J) ̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶ ̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶̶ werkelijk energieverbruik (J)
Het totaal resultaat bestaat uit de optelling van de resultaten in de drie pijlers. Let op!: indien het behaalde resultaat voor een specifiek verslagjaar of tijdvak, zoals een EEP-periode, berekend wordt, dan is de besparing voor DE en KE maatregelen gelijk aan de bereikte intensivering in het tijdvak. In de onderstaande voorbeelden is dit ook zichtbaar. Onderstaand figuur is afkomstig uit de bedrijfsrapportage. Het laat zien hoe de besparingen uit de categorieën PE, KE en DE worden beoordeeld.
Informatiesheet 4 blad 2
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet Voorbeelden Procesefficiency Stel de totale PE-besparing in het monitoringsjaar was 22 GJ en het totale primaire energieverbruik in 2013 was 3.500 GJ, dan was de PE-besparing gelijk aan 22/(3.500 + 22) GJ * 100 % = 0,625 %
Ketenefficiency KE-maatregelen zijn opgedeeld in KE-productie en KE-product. KE-productmaatregelen gaan bijvoorbeeld over verpakkingsmaterialen en zijn niet relevant voor de dienstensectoren. Het aandeel van KE ten opzichte van het energieverbruik is vastgesteld op ongeveer 0,4 %. Onderstaande tabel geeft aan hoe dit percentage berekend kan zijn. KE-maatregel
Energiebesparing (GJ) in monitoringsjaar 2013
Energiebesparing in 2012 (GJ)
Energiebesparing ten opzichte van 2012 (GJ)
Reductie papierverbruik
10
-
Reductie vervoerskilometers
25
20
10 5
Totaal
35
20
15
Stel het totale primaire energieverbruik in 2013 was 3.500 GJ. De KE-besparing is dan 15/3.500 GJ * 100 % = 0,4 %
De tabel laat zien dat de besparing wordt gerelateerd aan de KE-besparing uit 2012. Enkel de intensivering ten opzichte van 2012 telt als gerealiseerd in een jaar of een EEP-periode. Het is dus belangrijk KE-maatregelen die worden uitgevoerd te blijven opgeven: wanneer een besparing wel is opgegeven in 2012, maar niet in het monitoringsjaar, is de weergegeven besparing negatief.
Duurzame energie De figuur laat een negatieve DE-score zien. Hoe kan dit? Ook de besparing door DE wordt berekend ten opzichte van 2012. In onderstaande tabel wordt dit getalsmatig toegelicht.
DE-maatregel
Energiebesparing (GJ) in monitoringsjaar 2013
Energiebesparing in 2012 (GJ)
Energiebesparing ten opzichte van 2012 (GJ)
Inkoop groene stroom
1.200
1205
-5
Totaal
1.200
1205
-5
Stel het totale primaire energieverbruik in 2013 was 3.500 GJ. De KE-besparing is dan -5/3.500 GJ * 100 % = 0,1 %
Informatiesheet 4 blad 3
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
5 Invloedsfactoren In de MJA-module wordt u gevraagd eventuele invloedsfactoren op te geven. Waarom wordt deze vraag gesteld? Wat zijn veelvoorkomende invloedsfactoren en hoe kunt u deze kwantificeren? Waarom invloedsfactoren opgeven? De basis van controle over uw energieverbruik is inzicht in dit verbruik en met name de veranderingen in verbruik. Wanneer u niet weet wat de belangrijke energieaspecten binnen uw bedrijf zijn, kunt u ze ook niet bewust beïnvloeden. Daarom is registratie en analyse van energieverbruiken een onmisbaar onderdeel van een energiezorgsysteem en wordt hieraan aandacht besteed in de MJA-monitoring. Verandering van energieverbruik kan verschillende oorzaken hebben. Deze oorzaken zijn in vier categorieën te verdelen: - De uitvoer van procesefficiency maatregelen; - Volume-effect ofwel stijging of daling van de prestatiemaat (bijvoorbeeld hoeveelheid productie of grootte van het vloeroppervlak); - Overige invloedsfactoren, zoals klimaat, een productiestop of verandering van de productspecificaties; - Onverklaarde factoren. Met een goede analyse van de overige invloedsfactoren houdt u de categorie “Onverklaarde factoren” zo klein mogelijk. Onze ervaring is dat besparende invloedsfactoren vaak vergeten worden omdat men geneigd is bij invloedsfactoren veelal aan negatieve effecten te denken. Bij besparende invloedsfactoren moet altijd de vraag gesteld worden of het een besparingsmaatregel of een invloedsfactor is. Besparingsmaatregelen moeten in de submodule ‘Besparingsmaatregelen’ gerapporteerd worden. Voorbeelden van invloedsfactoren In de tabel op de volgende bladzijde vindt u voorbeelden van een invloedsfactor per categorie invloedsfactor uit het e-MJV. Niet alle categorieën komen voor in de dienstensectoren. In bijzondere situaties kan het zijn dat uw invloedsfactor toch binnen een van deze categorieën valt. Voor de dienstensectoren geldt dat de invloedsfactoren “Effect klimaat op ruimteverwarming” en “Effect klimaat op ruimtekoeling” elk jaar opgegeven worden. Voor de overige invloedsfactoren verschilt dit per instelling. Kwantificeren van invloedsfactoren Invloedsfactoren kunt u kwantificeren op basis van metingen, kentallen en/of aannames. Voor een aantal invloedsfactoren zijn er spreadsheets beschikbaar die u kunt gebruiken. Deze zijn bijvoorbeeld beschikbaar voor het effect van klimaat op ruimteverwarming en het effect van klimaat op ruimtekoeling. Uw adviseur kan u deze spreadsheets verstrekken. Hij of zij kan u tevens helpen bij het kwantificeren van andere invloedsfactoren. De spreadsheets met de berekeningen voegt u als bijlage aan het e-MJV toe. Informatiesheet 5 blad 1
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet Mocht toch een kwantificering van een invloedsfactor niet mogelijk zijn, ook niet na overleg met uw adviseur of RVO-medewerker, dan wordt deze invloedsfactor alleen kwalitatief gerapporteerd. U vult dan bij de besparing de waarde 0 in. Categorie invloedsfactor B.
Bedrijfsintern: Energie ontsparende maatregelen
C.
Bedrijfsintern: Schaalgrootte en capaciteitsbezetting
D. E. F.
Bedrijfsintern: Grondstofsamenstelling Bedrijfsintern: Productspecificaties Bedrijfsintern: Overige interne invloeden
G. H. I. J.
Bedrijfsextern: Schaalgrootte en capaciteitsbezetting Bedrijfsextern: Grondstofsamenstelling Bedrijfsextern: Productspecificaties Bedrijfsextern: Wet- en regelgeving
K.
Bedrijfsextern: Klimaat
L.
Bedrijfsextern: Overige externe invloeden
Voorbeelden Installatie van airconditioning Aanbrengen van ventilatie Uitbreiding servercapaciteit Introductie van Het Nieuwe Werken 2 Verhuizing naar energieonzuinigere m ’s Organisatie van avondcursussen Deze categorie komt in de dienstensectoren (bijna) niet voor Deze categorie komt in de dienstensectoren (bijna) niet voor Storing klimaatinstallatie Opnieuw instellen WKO Bouwwerkzaamheden Toename/afname van het aantal studenten of fte’s Deze categorie komt in de dienstensectoren (bijna) niet voor Deze categorie komt in de dienstensectoren (bijna) niet voor Vergroting van de afzuigcapaciteit als gevolg van voorgeschreven ARBO eisen. Effect klimaat op ruimteverwarming (elk jaar op te geven) Effect klimaat op ruimtekoeling (elk jaar op te geven) Effect klimaat op ruimtebevochtiging Hieronder vallen alle externe invloeden op het energieverbruik welke niet onder de bovenstaande categorieën vallen.
Screenshot spreadsheet Effect klimaat op ruimteverwarming:
Informatiesheet 5 blad 2
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
6 Rapportages en het e-MJV De gegevens die worden verzameld via het e-MJV worden gebruikt voor drie rapportages: -
Uw bedrijfsrapportage. Deze geeft inzicht in de voortgang van de doelstellingen van uw bedrijf. Hiernaast geeft de rapportage een benchmark waarin uw prestaties worden vergeleken met die van uw sectorgenoten. De bedrijfsrapportage kunt u downloaden via www.e-mjv.nl. De sectorrapportage. Hierin worden de prestaties van uw sector beschreven. De digitale link naar de sectorrapportage ontvangt u van RVO; De resultatenbrochure. Hiermee wordt aan de Tweede Kamer verantwoording afgelegd over de energiebesparing van de Nederlandse industrie. De resultatenbrochure is jaarlijks na Prinsjesdag beschikbaar. U kunt de brochure dan downloaden via website van RVO.nl www.rvo.nl/mja.
-
Hieronder wordt ingezoomd op de bedrijfsrapportage. Hoe verkrijgt u deze? En wat staat erin? Hoe verkrijgt u uw bedrijfsrapportage? Log in op www.e-MJV.nl. Wanneer u uw gegevens met de status definitief heeft gepubliceerd genereert u via het onderstaande scherm uw bedrijfsrapportage.
2 3
1
Informatiesheet 6 blad 1
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
Wat staat er in de bedrijfsrapportage? De bedrijfsrapportage beschrijft: - Uw energieverbruiksgegevens in het monitoringsjaar en de vergelijking van deze gegevens met voorgaande jaren. - De voortgang van de doelstellingen welke zijn beschreven in uw energie-efficiencyplan (EEP). Gekeken wordt naar ontwikkeling van uw energieverbruik en naar de voortgang van de uitvoer van energiebesparingsmaatregelen. - Uw positie in de sector. Let op: Door historische fouten in het e-MJV kan de bedrijfsrapportage die automatisch gegenereerd wordt in het e-MJV afwijken van de door RVO toegestuurde definitieve bedrijfsrapportage. Hetzelfde geldt in het geval dat RVO correcties doorvoert in foutieve gegevens na publicatie van het e-MJV door het bedrijf. Uw energieverbruiksgegevens in vergelijking tot die van het voorgaande monitoringsjaar Uw bedrijfsrapportage bevat verschillende figuren welke de ontwikkeling van uw energieverbruik beschrijven. Eén van deze figuren is hieronder weergegeven. Deze figuur geeft een verklaring voor de ontwikkeling van uw energieverbruik ten opzichte van het voorgaande monitoringsjaar. Uitgangspunt voor deze figuur is dat verandering van energieverbruik vier oorzaken heeft: - De uitvoer van procesefficiency maatregelen; - Volume-effect ofwel stijging of daling van de prestatiemaat (bijvoorbeeld hoeveelheid productie of grootte van het vloeroppervlak); - Overige invloedsfactoren welke zijn opgeven, zoals klimaat, een productiestop of verandering van de productspecificaties; - Onverklaarde factoren.
856,3
–
49,3
-
–
34,0
-
+
78,6
+
+
7,9
=
859,5
+
Het Everbruik in het verslagjaar is 3,2 TJprimair gestegen t.o.v. het Everbruik in het vorig jaar
Informatiesheet 6 blad 2
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
Hoe groter het aandeel van de onverklaarde factoren, hoe minder inzicht u heeft in de factoren die uw energieverbruik bepalen. Wanneer dit aandeel hoog is, denk aan groter dan 5-10 % van uw energieverbruik, dan zal uw adviseur of RVO u vragen na te denken over deze factoren. Is er bijvoorbeeld een incident geweest? Is er misschien een lek aanwezig? Uw adviseur kan u helpen bij het kwantificeren van invloedsfactoren. Volume effect Een verandering van een prestatiemaat, zoals 'vloeroppervlak', leidt tot een zogenaamd 'volumeeffect'. Dit volume effect wordt door het e-MJV berekend op basis van onder andere de waarde van prestatiematen. Het volume effect voor een verslagjaar wordt als volgt berekend:
referentie energiegebruik verslagjaar ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ - 1) referentie energiegebruik voorgaand verslagjaar
Primair energiegebruik voorgaand verslagjaar x (
Het referentie energiegebruik is de som van het specifiek energiegebruik in referentiejaar vermenigvuldigd met de omvang van de prestatiemaat. In de situatie van één prestatiemaat vloeroppervlakte is: Referentie energiegebruik verslagjaar gelijk aan: Vloeroppervlak verslagjaar [m2] x Specifiek energiegebruik in referentiejaar [GJ/m2] Referentie energiegebruik voorgaand verslagjaar gelijk aan: Vloeroppervlak voorgaand verslagjaar [m2] x Specifiek energiegebruik in referentiejaar [GJ/m2] Voorbeeld berekening volume effect voor een bedrijf met de volgende waarden: Primair energiegebruik voorgaand verslagjaar: 260 TJ Specifiek energiegebruik in referentiejaar: 1,4 GJ/m2 Vloeroppervlakte voorgaand verslagjaar: 200.000 m2 Vloeroppervlakte verslagjaar: 215.000 m2 2
Het volume effect is:
2
215.000 m x 1,4 GJ/m 260 TJ x ( ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ ̶ - 1) = 260 TJ x (1,075 – 1) = 19,5 TJ 2 2 200.000 m x 1,4 GJ/m
In de situatie dat het afgestoten of nieuw in gebruik genomen vloeroppervlak een energiegebruik per m2 heeft dat sterk afwijkt van het specifiek energiegebruik in het referentiejaar, dan is het door het eMJV opgenomen volume effect niet representatief. Om de verandering in het energiegebruik beter te verklaren is het opnemen van een invloedsfactor in die situatie gewenst. Overleg dit met uw adviseur.
Informatiesheet 6 blad 3
MJA-monitoring dienstensectoren - informatiesheet
De voortgang van de uitvoering van het energie-efficiencyplan (EEP) U heeft in uw energie-efficiencyplan (EEP) de doelstellingen vastgelegd voor procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Deze doelstellingen heeft u vastgelegd op basis van de planning van zekere en voorwaardelijke maatregelen. Wanneer u al uw geplande zekere en voorwaardelijke maatregelen heeft uitgevoerd, en uw geplande onzekere maatregelen heeft onderzocht voldoet u aan dit element van de MJA-verplichting. Wanneer u een maatregel niet in het geplande jaar uitvoert, dient u bij de MJA-monitoring aan te geven waarom dit het geval is. U geeft de aard van de motivatie voor het niet uitvoeren van een geplande maatregel op via een vaste keuzelijst en licht dit toe in het vrije invoerveld daaronder.
Bij een niet uitgevoerde voorwaardelijke maatregel geeft u aan op welke manier niet aan de door u vermelde voorwaarde(n) is voldaan. Om toch aan de gestelde besparingsdoelstelling te voldoen wordt van u verwacht dat u kijkt of u in plaats van de niet uitgevoerde maatregel een aanvullende maatregel kunt uitvoeren. De resultaten per maatregel vindt u in hoofdstuk 7 van de bedrijfsrapportage. Hieronder vindt u een voorbeeld van een tabel waarin wordt beschreven welke maatregelen nog resteren voor uitvoer. Tabel 4 Cate- Kwaligorie ficatie PE Z PE Z PE Z DE V KE Z
Resterende geplande maatregelen voor de periode 2013-2016 Vebetering klimaatinstallatie Efficientere verlichting Good housekeeping: bewustw. campagne e-verbruik Inkoop groene stroom Stimuleren gebruik OV voor woon-werkverkeer
Gepland effect [TJ]* 0,900 0,030 0,020 3,000 0,020
Gepland uitvoeringsjaar 2013 2014 2014 2014 2016
Informatiesheet 6 blad 4