Informatiebijeenkomst CO2-Prestatieladder 3.0 29 januari 2015 Bouwend Nederland, Harderwijk 15:00 – 17:00
• SKAO en besluitvorming • Procesomschrijving • Uitgangspunten Handboek 3.0 • Wijzigingen Handboek 3.0: Indeling en inhoud
SKAO en besluitvorming • Schemabeheerder en schema-eigenaar • Informatie en Helpdesk • Handleiding en Werkinstructie • Doorontwikkeling certificeringschema • Uitrol (bedrijven, sectoren, opdrachtgevers, nationaal, internationaal) • Overleg met Certificerende Instellingen, harmonisatie
SKAO en besluitvorming • Bestuur • Adviesraad • Centraal College van Deskundigen • Secretariaat (HIER Klimaatbureau) • Technische Commissie
SKAO en besluitvorming Bestuur • Vertegenwoordigers van OG’s, ON’s en NGO’s • Strategie en visie op CO2-Prestatieladder • Primair verantwoordelijk voor het bestuur van de Stichting • Stelt officiële documenten vast: Handboek, regelementen, statuten, procedures
SKAO en besluitvorming Centraal College van Deskundigen • Vertegenwoordigers van OG’s, ON’s en NGO’s • OG’s: RWS en ProRail • ON’s: Bouwend Nederland, Vereniging van Waterbouwers, MKB Infra, NL Ingenieurs • NGO’s: CROW, HIER Klimaatbureau
• Primair verantwoordelijk voor inhoud van de CO2-Prestatieladder • Doorontwikkeling van de norm • Aanspreekpunt Certificerende Instellingen • Reglement en Werkwijze
Procesomschrijving 1. Inventarisatie: CI’s, marktpartijen en onderzoeken (opdrachtgevers, opdrachtnemers, CCvD, TC, brancheorganisaties, adviseurs, PhD, RvA, e.d.) 2. Visie en strategie CO2-Prestatieladder (Ambities en Prioriteiten) 3. Ontwikkeling Handboek 3.0 (CCvD: Adviesraad en TC) 4. Besluitvorming SKAO bestuur (wijziging laddereisen en systematiek) 5. Vaststellen Handboek 3.0 door CCvD 6. Beoordeling Handboek 3.0 door Raad voor Accreditatie 7. Publicatie Handboek 3.0
Ambities en Prioriteiten • 2013: Gesproken met 12 stakeholders • • • • •
ProRail - Rijkswaterstaat Bouwend Nederland - Adviesbureaus (x2) CI’s (x3) - RvO Natuur & Milieu -Universiteit Utrecht Vereniging van Waterbouwers
• Eind 2013 vastgesteld in bestuur • Begin 2014 gepubliceerd • Kader voor werkzaamheden 2014 en 2015 • 5 ambities en prioriteiten
Ambities en Prioriteiten 1. De CO2-Prestatieladder wordt verder doorontwikkeld met als doel dat de beoordeling van bedrijven voor het CO2-bewust certificaat meer robuust, uniform en onderscheidend wordt, zodat hogere ambities en resultaten ook daadwerkelijk verschil maken. 2. SKAO zet in op de versterking van de rol van brancheorganisaties bij kennisdeling- en ontwikkeling. 3. De rol van NGO’s bij de maatschappelijke dialoog en de opzet van reductieprogramma’s zal meer aandacht krijgen. SKAO zal hiertoe een nieuwe aanpak ontwikkelen, waarin zij een sterkere regierol zal nemen. 4. SKAO zet stevig in op de uitrol van de ladder naar andere opdrachtgevers, bedrijven en sectoren in Nederland. 5. Hoewel de focus van SKAO nadrukkelijk op de doorontwikkeling en uitrol van de ladder in Nederland ligt, zet SKAO ook een aantal stappen om toepassing van het instrument in het buitenland te bevorderen
Harder maken van de ladder • Laddersystematiek Handboek 3.0 - indeling - Inhoud
• Uniforme beoordeling Harmonisatieplan (accreditatie, sanctiebeleid, harmonisatieprocedure, e.d.)
Uitgangspunten Handboek 3.0 • Robuust, uniform en onderscheidend • Geen verzwaring voor bedrijven die reeds op een serieuze manier met de ladder aan de slag zijn: - Tot en met niveau 3 nauwelijks veranderingen - Meer onderscheidend vermogen op hogere niveaus (4 en 5) door het verharden van de ladder
Wijzigingen Handboek 3.0
Indeling
Wijzigingen onder voorbehoud
Inhoud
Wijzigingen Handboek 3.0
Indeling
• Algemene wijzigingen • Inhoudsopgave 2.2-3.0 • Wijzigingen per hoofdstuk
Inhoud
Algemene wijzigingen in indeling • Nieuwe opbouw: High Level Structure (conform internationale normen) • Alle teksten gecontroleerd op: logica, coherentie, consequentie en bondig taalgebruik • Geen verwijzingen naar de manier van aanbesteden • Tabellen CO2-emissiefactoren eruit • Verduidelijking van managementsysteem • Opbouw toelichtingen (en samenvoegen bijlage D en Hfst. 3)
Handboek 2.2
Handhaven of verwijderen
1. Introductie
Handhaven
2. Organisatie (SKAO)
Verwijderen
3. Auditchecklijsten en eisen
Handhaven
4. EMVI eisen
Verwijderen
5. Verifiëren en certificeren (CI’s)
Deels handhaven
6. Reglement (voor bedrijf en CI)
Deels handhaven
Bijlage A. Begrippenlijst
Handhaven
Bijlage B. Organisatorische grens
Handhaven
Bijlage C. Conversiefactoren
Grotendeels verwijderen Deels handhaven Handhaven: auditchecklijst, eisen + toelichting in 1 hfst.
Bijlage D. Toelichting van de eisen Bijlage E. Toelichting op de steekproef
Hoofdstuk 5
Handboek 2.2
Handhaven of verwijderen
Handboek 3.0
1. Introductie
Handhaven
Hoofdstuk 1
2. Organisatie (SKAO)
Verwijderen
Verwijzing SKAO in hoofdstuk 1
3. Auditchecklijsten en eisen
Handhaven
Hoofdstuk 6
4. EMVI eisen
Verwijderen
5. Verifiëren en certificeren (CI’s)
Deels handhaven
Hoofdstuk 7
6. Reglement (voor bedrijf en CI)
Deels handhaven
Hoofdstuk 7
Bijlage A. Begrippenlijst
Handhaven
Hoofdstuk 3 (HLS structuur)
Bijlage B. Organisatorische grens
Handhaven
Hoofdstuk 4
Bijlage C. Conversiefactoren
Grotendeels verwijderen Deels handhaven Handhaven: auditchecklijst, eisen + toelichting in 1 hfst.
Hoofdstuk 5 + verwijzing naar website Hoofdstuk 6
Hoofdstuk 5
Hoofdstuk 7
Bijlage D. Toelichting van de eisen Bijlage E. Toelichting op de steekproef
Inhoudsopgave Handboek 2.2 Voorwoord
Inhoudsopgave Handboek 3.0
1. Introductie
Voorwoord en Inleiding Leeswijzer 1. Toepassingsgebied (scope)
2. Organisatie (SKAO)
2. Normatieve verwijzingen
3. Auditchecklijsten en eisen
3. Begrippen en afkortingen
4. EMVI eisen
4. Grenzen en omvang van het bedrijf
5. Verifiëren en certificeren (CI’s) 6. Reglement (voor bedrijf en CI)
5. Emissies en CO2-emissiefactoren 6. Algemene eisen en Certificeringsschema 7. Certificeren en Verifiëren
Bijlage A. Begrippenlijst Bijlage B. Organisatorische grens Bijlage C. Conversiefactoren Bijlage D. Toelichting van de eisen Bijlage E. Toelichting op de steekproef
Voorwoord en Inleiding • Voorwoord benadrukt succes van de ladder en nodigt uit om gebruik te maken van de ladder • Inleiding geeft korte toelichting op historie ladder en reden doorontwikkeling
Leeswijzer • Bespreking hoofdstukindeling aan de hand van certificeringstraject • Benoeming managementsysteem • introductie symbool voor passages over continue verbetering/PDCA
Hoofdstuk 1. Toepassingsgebied Algemene Inleiding CO2-Prestatieladder: • Overgangsregeling 2.2-3.0 • Doel CO2-Prestatieladder • Hoe werkt de CO2-Prestatieladder • CO2-Prestatieladder en overheidsbeleid • Verwijzing naar SKAO
Hoofdstuk 2. Normatieve verwijzingen Analyse verwijzingen normen: correct, actueel, relevant • Handboek 2.2: verwijzingen naar 15 normen • Handboek 3.0: verwijzingen naar 9 normen Handhaven: 17021, 50001, 14064-1, 14064-3, 14065, 14067, GHGProtocol, Green Gold Label en NTA8080 Verwijderen: EA-6/03, EMAS, 16001, 9001, 14001, OHSAS 18001 en 19011
Hoofdstuk 3. Begrippen en afkortingen • Nieuwe begrippen • Begrippen in tekst worden cursief gemaakt • Digitale verwijzingen
Hoofdstuk 4. Grenzen en omvang van het bedrijf 4.1 Vaststellen organisatorische grens (was Bijlage B) + nieuwe methode 4.2 Vaststelling bedrijfsgrootte (was Bijlage A3, Hfst. 6.4)
Hoofdstuk 5: CO2-emissiefactoren • Toelichting op emissie-inventaris en emissies • Scopediagram en scope-indeling • CO2-conversiefactor wordt CO2-emissiefactor • Tabellen grotendeels uit Handboek 3.0 • Verwijzing naar website www.CO2emissiefactoren.nl
www.co2emissiefactoren.nl
www.co2emissiefactoren.nl
Hoofdstuk 6. Algemene Eisen en Certificeringsschema 6.1. Algemene eisen - Managementsysteem (interne audit + directiebeoordeling) - Eisen aan projecten - Verplichte internetpublicatie 6.2. Certificeringsschema - 1 auditchecklijst - Toelichting (nieuwe opbouw)
Voorbeeld Auditchecklijst ID
1A
K/M/G
Alle
Aspect/ Invalshoek
Bedrijf heeft gedeeltelijk inzicht in energie verbruik.
Eisen
Max score
1.A.1. Identificatie en analyse van energiestromen van het bedrijf en de projecten waarop CO₂-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is, zijn gebeurd.
10
1.A.2. Alle energiestromen van het bedrijf en de projecten waarop CO₂-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is, zijn aantoonbaar in kaart gebracht.
10
1.A.3. Deze lijst wordt regelmatig opgevolgd en actueel gehouden.
5
Doel eis 1A: Het bedrijf weet welke soorten energie gebruikt worden.
Inzicht maakt een bedrijf bewust van de eigen CO₂-prestatie, de risico’s en kansen die de eigen CO₂-uitstoot veroorzaakt en biedt het bedrijf informatie die het kan gebruiken bij het formuleren van effectieve doelstellingen en maatregelen om de CO₂-uitstoot te reduceren. Invalshoek A stimuleert bedrijven om de eigen CO₂-uitstoot en die de keten te kennen. Het bedrijf realiseert continue verbetering in de diepgang, reikwijdte en efficiëntie van inzicht en de kwaliteit van de emissieinventaris.
Voorbeeld Toelichting (nieuwe opbouw) • Eis • Score richtlijn • Toelichting • Ladderbeoordeling door de LadderCI • Verplichte internetpublicatie
Hoofdstuk 7. Certificeren en Verifiëren Alle evidente passages voor CI’s staan in Hoofstuk 7 7.1. Certificeren conform de CO2-Prestatieladder 7.2. Toelichting op de steekproef 7.3. Verifiëren conform de CO2-Prestatieladder
Wijzigingen Handboek 3.0
Indeling
Inhoud
• Algemene wijzigingen • Auditchecklijst (eis +puntentelling + toelichting)
Algemene inhoudelijke wijzigingen • Inpassing ‘Doelstelling per eis’ • Hoofdstuk 6.1 algemene eisen: nadruk op managementsysteem en eisen aan projecten • Aanvullende procedure bepalen ‘organizational boundary’
Doelstelling per eis • Verharden van de ladder • ‘Voldoet mijn organisatie niet alleen aan de eis, maar ook aan het achterliggend doel van die eis?’ • Op alle 20 hoofdeisen zijn doelstellingen benoemd • Beoordeling doelstelling per eis: managementsysteem interne audit + managementreview van het bedrijf (in Hfst. 5.1)
Hoofdstuk 6.1: Algemene eisen • 6.1.1. Eisen aan processen voor continue verbetering • Plan, Do, Check, Act • Circle: herhaal voortdurende bovenstaande stappen • In individuele eisen van het certificeringsschema wordt op diverse plekken verwezen naar of invulling gegeven aan het principe van continue verbetering. Dit is de herkennen aan het symbool
• 6.1.2. Eisen aan projecten • De doelstellingen en eisen van de CO2-Prestatieladder hebben betrekking op het gehele bedrijf inclusief alle projecten. • Het project waarop CO2-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is heeft enkel een aparte status bij de administratieve bewijsvoering voor de ladderbeoordeling.
Hoofdstuk 6.1: Algemene eisen • 6.1.1.1 Interne audit • • • •
Eisen aan interne audit Eisen aan intern audit verslag Eisen aan interne auditor (objectief en onpartijdig) Meenemen doelstelling per eis
• 6.1.1.2 Directiebeoordeling • Eisen aan input en output
• 6.1.1.3 Interne audit, directiebeoordeling en ladderbeoordeling door de CI • Bij de eerste initiële audit volstaat de zelfevaluatie • Bij alle andere ladderbeoordelingen dient er een interne audit en directiebeoordeling te zijn • Anders kan de CI de audit stil leggen.
Organizational boundary • Naast de ‘GHG-methode’ en de ‘laterale methode’ Methode om de boundary bepaling van complexe organisaties te harmoniseren en vast te stellen zodat de boundary bepaling stand houdt bij jaarlijkse beoordelingen en/of certificaatovername door een andere LadderCI • Alleen als andere methoden niet van toepassing zijn: wijst SKAO een ‘ad-hoc’ Boundary Commissie van 3 ervaren auditoren van 3 verschillende LadderCI’s aan • Kosten van de beoordeling worden gedragen door het bedrijf, maar lopen via SKAO.
Wijziging auditchecklijst Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Niveau 4
Niveau 5
1A
1B
1C
1D
2A
2B
2C
2D
3A
3B
3C
3D
4A
4B
4C
4D
5A
5B
5C
5D
1A1
1B1
1C1
1D1
2A1
2B1
2C1
2D1
3A1
3B1
3C1
3D1
4A1
4B1
4C1
4D1
5A1
5B1
5C1
5D1
1A2
1B2
1C2
1D2
2A3
2B2
2C2
2D2
3A2
3B2
3C2
3D2
4A2
4B2
4C2
4D2
5A2
5B2
5C2
5D2
2A3
2B3
2C3
5A3
5B3
5C3
5D3
1A3
2B4
Eisen (+ toelichting) Puntentelling
Toelichting
4A3
Wijziging: Eis + Puntentelling Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Niveau 4
Niveau 5
1A
1B
1C
1D
2A
2B
2C
2D
3A
3B
3C
3D
4A
4B
4C
4D
5A
5B
5C
5D
1A1
1B1
1C1
1D1
2A1
2B1
2C1
2D1
3A1
3B1
3C1
3D1
4A1
4B1
4C1
4D1
5A1
5B1
5C1
5D1
1A2
1B2
1C2
1D2
2A3
2B2
2C2
2D2
3A2
3B2
3C2
3D2
4A2
4B2
4C2
4D2
5A2
5B2
5C2
5D2
2A3
2B3
2C3
5A3
5B3
5C3
5D3
1A3
2B4
Eisen (+ toelichting) Puntentelling
4A3
Eis 1B2 • ‘energie auditverslag’ wordt ‘verslag van een onafhankelijke interne controle’ • De omvang van de onafhankelijke interne controle evolueert mee naarmate het ladder niveau stijgt (t/m niv. 3). • De resultaten van de interne controle worden in de interne audit en indien nodig in de directiebeoordeling meegenomen.
Bedrijf onderzoekt mogelijkheden voor energie reductie.
1.B.1. Het bedrijf onderzoekt aantoonbaar de mogelijkheden het energie verbruik te reduceren van het bedrijf en de projecten waarop CO₂-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is. 1.B.2. Het bedrijf beschikt over een actueel intern audit verslag actueel verslag van een onafhankelijke controle voor het bedrijf en de projecten waarop CO₂-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is.
Eis 2A3 • ‘energie auditverslag’ wordt ‘energiebeoordeling’ conform ISO 50001 • Wijziging in puntentelling: de energiebeoordeling gaat zwaarder wegen
Bedrijf/inschrijver heeft inzicht in eigen energieverbruik.
2.A.1. Alle energiestromen van het bedrijf en de projecten waarop CO₂-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is, zijn kwantitatief in kaart gebracht.
15 10
2.A.2. De lijst is volledig en wordt aantoonbaar regelmatig opgevolgd en actueel gehouden.
5
2.A.3. Het bedrijf beschikt over een actueel energie audit verslag actuele energiebeoordeling voor het bedrijf en de projecten waarop CO₂-gerelateerd gunningvoordeel verkregen is.
5 10
Eis 5A • Van ‘schieten met hagel’ naar ‘gericht schieten’ 5A: inzicht in de relevante scope 3 emissies, mogelijke strategieën en meest relevante partijen in de keten 5.A.1. Bedrijf heeft inzicht in de materiele scope 3 emissies van het bedrijf en de meest relevante partijen in de keten die daarbij betrokken zijn. 5.A.2 Bedrijf/inschrijver heeft 1.Bedrijf beschikt over een portefeuille-brede, onderbouwde analyse van mogelijkheden van het portefeuille breed inzicht bedrijf om de materiele scope 3 emissies te beïnvloeden. in scope 3 2. Bedrijf heeft inzicht in mogelijke strategieën om deze materiële emissies te reduceren.
5.A.3. Van directe (en potentiële) ketenpartners die relevant zijn voor de uitvoering van de scope 3 strategie dient het bedrijf over specifieke emissiegegevens te beschikken die afkomstig zijn van deze ketenpartners.
15 10
5 10
55
Eis 5A1 • Bouwt voort op eis 4A1 • Eis 4A1 wordt meer kwalitatief, zowel upstream als downstream • Grof kwantitatief inzicht in alle materiële scope 3 emissies en meest relevante partijen 5.A.1. Bedrijf heeft inzicht in de materiele scope 3 emissies van het bedrijf en de meest relevante partijen in de keten die daarbij betrokken zijn.
Bedrijf/inschrijver heeft portefeuille breed inzicht in scope 3
15 10
Eis 5A2 • Twee delen • Portefeuille-brede analyse met mogelijke autonome acties • Inzicht in strategiën
5.A.2 1.Bedrijf beschikt over een portefeuille-brede, onderbouwde analyse van mogelijkheden van het Bedrijf/inschrijver heeft portefeuille breed inzicht bedrijf om de materiele scope 3 emissies te beïnvloeden. 2. Bedrijf heeft inzicht in mogelijke strategieën om deze materiële emissies te reduceren. in scope 3
5 10
Eis 5A3 • Toch nog emissie-inventarissen… • Maar ook (of vooral) van producten en processen
Bedrijf/inschrijver heeft portefeuille breed inzicht in scope 3 5.A.3. Van directe (en potentiële) ketenpartners die relevant zijn voor de uitvoering van de scope 3 strategie dient het bedrijf over specifieke emissiegegevens te beschikken die afkomstig zijn van deze ketenpartners.
55
Eis 5B1 • Eis 5B1 is toegevoegd 5B: formuleren strategie en reductiedoelstellingen • Nieuwe puntentelling
Bedrijf rapporteert structureel en op kwantitatieve wijze de resultaten op de CO₂reductiedoelstellingen voor scope 1, 2 & 3.
5.B.1. Het bedrijf heeft voor scope 3, op basis van de analyses uit 5.A.1, een strategie en CO₂reductiedoelstellingen geformuleerd. Er is een bijbehorend plan van aanpak opgesteld inclusief de te nemen maatregelen. 9 Doelstellingen zijn uitgedrukt in absolute getallen of percentages ten opzichte van een referentiejaar en binnen een vastgelegde termijn.
5.B.2. Het bedrijf rapporteert minimaal 2x per jaar zijn emissie-inventaris scope 1, 2 & 3 gerelateerde CO2-emissies (intern en extern) alsmede de vooruitgang in reductiedoelstellingen, voor het bedrijf en 8 de projecten. 5.B.3. Het bedrijf slaagt erin de reductiedoelstellingen te realiseren.
8
Wijziging: Toelichting van eisen Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Niveau 4
Niveau 5
1A
1B
1C
1D
2A
2B
2C
2D
3A
3B
3C
3D
4A
4B
4C
4D
5A
5B
5C
5D
1A1
1B1
1C1
1D1
2A1
2B1
2C1
2D1
3A1
3B1
3C1
3D1
4A1
4B1
4C1
4D1
5A1
5B1
5C1
5D1
1A2
1B2
1C2
1D2
2A3
2B2
2C2
2D2
3A2
3B2
3C2
3D2
4A2
4B2
4C2
4D2
5A2
5B2
5C2
5D2
2A3
2B3
2C3
5A3
5B3
5C3
5D3
1A3
4A3
2B4
Wijziging Toelichting: 4 Dossiers 1. Rol NGO’s: eis 4C 2. MJA’s: eis 5C 3. Maatregellijsten: eis 3B en 4B 4. Invalshoek D: samenhang
Eisen (+ toelichting) Puntentelling Toelichting
1. Toelichting eis 4C: rol NGO’s • Prioriteit van SKAO (Ambities en Prioriteiten) • Dialoog overheid = ongewijzigd • ‘NGO’ dient breder geïnterpreteerd te worden = onafhankelijke deskundige buiten de overheid die beschikt over relevante kennis over de mogelijkheden tot CO2-reductie in de branche en de keten. • De dialoog dient tenminste tweemaal per jaar plaats te vinden, waarvan minimaal tweemaal op directieniveau. • Bewijslast wordt omgedraaid (verklaring van NGO/deskundige) • Pool van deskundigen (door de SKAO samengesteld)
2. Toelichting eis 5C: specificering MJA’s Enkel van belang indien bedrijf bij 5C1 een MJA opvoert als vrijwillig CO2-reductieprogramma MJA3/MEE (of opvolger van deze convenanten) opvoeren bij eis 5C: 1. vermelding in een openbaar register en/of via een actuele voortgangsverklaring t.b.v. vrijstelling van energiebelasting 2. Goedgekeurd Energie Efficiëntie Plan (EEP) 3. EEP in het voorgaande jaar gerealiseerd 4. Geen buitenlandse groene stroom certificaten gebruikt realisatie EEP Of Het bedrijf beschikt over een gecertificeerd energiemanagement systeem
3. Toevoeging Maatregellijsten (1/4) • Maatregellijst wordt hulpmiddel in beoordeling van de doelstellingen en het plan van aanpak bij de eisen 3B en 4B • Maatregellijst wordt hulpmiddel bij invalshoek D • Maatregellijst per type activiteit • Maatregelen zijn informatief, gebruik lijst wordt normatief • CI kan geen maatregelen uit de lijst verplicht stellen
Toevoeging Maatregellijsten (2/4) Drie categorieën (A, B en C): • Algemeen bekende standaardmaatregelen die door de meeste gecertificeerde bedrijven zijn genomen; • Maatregelen die bij een deel van de bedrijven al zijn of worden geïmplementeerd en die naar verwachting de komende jaren door de meeste gecertificeerde bedrijven genomen kunnen worden; • Innovatieve maatregelen die (bijvoorbeeld in het kader van de ladder) door bedrijven zijn ontwikkeld en die een belangrijke extra reductie in de sector kunnen opleveren.
Voorbeeld Maatregellijsten Maatregelen Maatregelen
AAlijst lijst'Standaard‘ 'Standaard‘
BBlijst lijst'Vooruitstrevend' 'Vooruitstrevend'
maatregelen
Beleid t.a.v aanschaf/ lease leasenieuwe nieuweauto's auto's
t.a.v aanschaf/ AM1Beleid Efficiency AM2
Efficiency
Beleid Beleidt.a.v t.a.v aanschaf/ aanschaf/ Efficiency lease leasenieuwe nieuwebusjes busjes
AM3
AM4
Efficiency
A lijst 'Standaard' B lijst 'Vooruitstrevend' Gemiddelde CO2 uitstoot wagenpark auto's (opgave fabrikant) 150 Gemiddelde CO wagenpark CO22uitstoot uitstoot wagenparkauto's auto's Beleid t.a.vGemiddelde aanschaf/lease nieuwe auto's 110gr/km 110-95 gr/km 110-95 110-95gr/km gr/km (opgave fabrikant) 150-110 gr/km fabrikant) gr/km Beleid t.a.v(opgave aanschaf/lease nieuwe 150-110 Gemiddelde CO2 uitstoot wagenpark busjes busjes (opgave fabrikant) 210 -175gr/km 175-147 gr/km Monitoring brandstofgebruik en 3Monitoring brandstofgebruik en jaarlijkse maandelijkse terugkoppeling naar Gemiddelde GemiddeldeCO CO22uitstoot uitstootwagenpark wagenpark 175-147 175-147gr/km gr/km Stimuleren zuinig rijden terugkoppeling naar bestuurders bestuurders
CClijst lijst'Ambitieus' 'Ambitieus'
busjes busjes(opgave (opgavefabrikant) fabrikant)210-175 210-175gr/km gr/km
C lijst 'Ambitieus'
<95 gr/km <95 gr/km <95 gr/km <147 gr/km
<147 <147 gr/km nvt gr/km
Toolbox zuinig rijden ter beschikking Elke chauffeur (busje) heeft cursus Het stellen aan alle bestuurders Monitoring Nieuwe Rijden gevolgd brandstofgebruik en Monitoring brandstofgebruik en3-3-
Stimuleren zuinig rijden
Elke chauffeur(auto, busje heeft cursus het Nieuwe Rijden gevolgd enkrijgt elke 5 jaar opfriscursus
Stimuleren Stimulerenzuinig zuinigrijden rijden
Monitoring Monitoringbrandstofgebruik brandstofgebruiken enjaarlijkse jaarlijkse maandelijkse maandelijkseterugkoppeling terugkoppelingnaar naar n.v.t. n.v.t. terugkoppeling terugkoppelingnaar naarbestuurders bestuurders bestuurders bestuurders
Stimuleren Stimulerenzuinig zuinigrijden rijden
Toolbox Toolboxzuinig zuinigrijden rijdenter terbeschikking beschikking stellen stellenaan aanalle allebestuurders bestuurders
Algemeen Mobiliteit
Advies
Elke Elkechauffeur chauffeur(auto, (auto,busje busjeheeft heeft Elke Elkechauffeur chauffeur(busje) (busje)heeft heeftcursus cursus cursus cursushet hetNieuwe NieuweRijden Rijdengevolgd gevolgd Het HetNieuwe NieuweRijden Rijdengevolgd gevolgd en enkrijgt krijgt elke elke55jaar jaaropfriscursus) opfriscursus)
Bouw Materieel
…
Toevoeging Maatregellijsten (3/4) • Duidelijk in het handboek dat de maatregelenlijsten een hulpmiddel zijn. Een CI kan geen enkele maatregel verplichten. • De maatregellijsten helpen het bedrijf en de Ladder CI inzicht te krijgen in de relatieve positie van het bedrijf in de branche. • Waar het om gaat is dat de door het bedrijf zelf gekozen doelstellingen ambitieus en onderbouwd zijn en dat ze vergelijkbaar zijn met sectorgenoten.
Toevoeging Maatregellijsten (4/4) • CO2/fte en CO2/omzet. • Deze maten zijn op de eerste plaats een hulpmiddel voor het bedrijf zijn om de ontwikkeling van de uitstoot beter te begrijpen. • Het is niet de bedoeling dat de CI deze twee globale maten een centrale rol geeft bij de beoordeling van de reductiedoelstelling en het plan van aanpak van het bedrijf.
4. Invalshoek D, participatie • Samenhang Invalshoek D • Doelstelling eis 4D: “Het bedrijf neemt een leidende rol in de ontwikkeling en bij het bekend maken van nieuwe maatregelen voor verdergaande energieof CO2-reductie in de sector en/of de keten.”
• Ontwikkelingsprojecten dienen te zijn gericht op de ontwikkeling van nieuwe maatregelen voor categorie C, innovatieve maatregelen, van de maatregelenlijst.
4. Invalshoek D, participatie • Doelstelling eis 5D: “Bedrijf slaagt erin, of heeft zich gedurende een bepaalde termijn en op verschillende manieren ingespannen om de andere bedrijven in de sector/branche aan te zetten tot implementatie van kansrijke energieof CO2-reductiemaatregelen.” • Een sectorbreed CO2-emissie reductieprogramma’s onder 5D dient zich te richten op de implementatie van concrete maatregelen uit de categorieën B of C.
En natuurlijk een nieuwe ‘look and feel’!
Wijzigingen Handboek 3.0 Niveau 1
Inhoudsopgave Handboek 3.0 Voorwoord Leeswijzer 1. Toepassingsgebied (scope) 2. Normatieve verwijzingen 3. Begrippen en afkortingen 4. Context van de organisatie
1A
1C
1D
2A
2B
2C
Niveau 3 2D
3A
3B
3C
Niveau 4 3D
4A
4B
4C
Niveau 5 4D
5A
5B
5C
5D
1A1 1B1 1C1 1D1 2A1 2B1 2C1 2D1 3A1 3B1 3C1 3D1 4A1 4B1 4C1 4D1 5A1 5B1 5C1 5D1 1A2 1B2 1C2 1D2 2A3 2B2 2C2 2D2 3A2 3B2 3C2 3D2 4A2 4B2 4C2 4D2 5A2 5B2 5C2 5D2 1A3
5. CO2-emissiefactoren 6. Eisen en Certificeringsschema 7. Certificeren en Verifiëren • • • •
1B
Niveau 2
HLS-structuur Alle teksten herzien Verwijzingen over aanbestedingen eruit Managementsysteem
2A3 2B3 2C3
4A3
2B4
• • • • • • • •
Doelstelling per eis Hoofdstuk 6.1 Boundary Wijziging eisen Rol NGO’s Maatregellijsten MJA’s Samenhang Invalshoek D
5A3 5B3 5C3 5D3
Vragen • Mogelijke knelpunten • Onduidelijkheden •…
