Infobrochure Kleuropbouw Drukken versus printen
AK
Design
Inhoudstafel • RGB kleuren • CMYK kleuren • Drukken • Offset drukwerk • Zeefdruk • en de afwerking • Printen • Papierformaten
AK
Design
Kleuren
AK
Design
RGB ??? RGB staat voor Rood, Groen en Blauw. Het is de meest gebruikte kleurmodus en wordt voornamelijk gebruikt om kleuren weer te geven op beeldschermen (TV, monitoren, LCD displays en projectoren, ...) Rood, Groen en Blauw zijn ‘additieve kleuren’. Wanneer je deze 3 kleuren samenvoegt dan krijg je wit licht. Zij bouwen dus licht op! Op onderstaande afbeelding wordt de additieve werking van RGB voorgesteld.
AK
Design
RGB ??? In het RGB kleursysteem wordt de kleur uitgedrukt in totaal zes cijfers. De eerste twee cijfers geven de hoeveelheid van de kleur rood aan, zo is FF0000 puur rood. De tweede twee cijfers geven de hoeveelheid van de kleur groen aan, zo is 00FF00 puur groen. 0000FF is tenslotte zuiver blauw. De zuivere zwarte, grijze en witte kleuren worden aangegeven met 000000 voor zwart, 666666 is een grijs, en FFFFFF is wit. Met deze codering kunnen 166 kleuren, dat wil zeggen 16,7 miljoen kleuren gecodeerd worden. Er is ook een verkorte notatie waarbij per kleur maar één hexadecimaal teken gebruikt wordt, hier is FFF zuiver wit, F00 rood en zo voorts. Met deze verkorte notatie worden 163=4096 kleuren weergegeven. Anders dan bij verf is geel in dit kleurensysteem, dat gebaseerd is op licht met additieve kleuren, geen primaire kleur. Groen echter juist wel. Door combinaties van hoeveelheid intensiteit per kleur ontstaan zeer veel mogelijkheden. De op RGB-waarde gerangschikte tabel geeft een aantal toepasbare kleuren weer. De zichtbaarheid van deze kleuren op een computerscherm hangt af van de mogelijkheden van de monitor. De op kleur gerangschikte tabel geeft meer inzicht in de kleur RGB-relatie.
Beperkingen aan RGB-waarde Niet alle 16.777.216 verschillende combinaties van RGB-waarde zullen resulteren in 16.777.216 verschillende kleurweergaven op een computerscherm. Het zal duidelijk zijn dat dit afhangt van de middelen waarmee de kleur getoond wordt. De 216 combinaties van de RGB-waarde die bestaan uit de getallen 00, 33, 66, 99, CC, FF geven op veel schermen een correcte kleur weergave, de tussenliggende (16.777.000) RGB-waarden zullen niet altijd effectief zijn. De huidige systemen (2007) kunnen meer dan die 216 kleuren weergeven, namelijk ~65.000 verschillende kleuren
AK
Design
RGB ???
CMYK ??? CMYK staat voor Cyaan (blauw), Magenta (roze/paars), Yellow (geel). De K staat voor ‘Key’ (sleutel) en is het zwart in de CMYK kleurmodus. Het is het meest gebruikte kleurenmodel in de drukwereld. CMY hebben in tegenstelling to RGB de eigenschap om een erg donkerbruin/grijs te vormen wanneer hun waarden volledig op 100% worden ingesteld. Er kan met deze kleuren alleen nooit een echt zwart verkregen worden. Daarom werd een apart kanaal toegevoegd namelijk het K-kanaal: het is de ‘key’ of ‘sleutel’ tot het crëeren van het échte zwart dat vaak nodig is bij het drukken van zwarte tekst of van de donkerste schaduwpartijen in afbeeldingen. Men koos ook de letter K en niet de letter B (van Black) om verwarring te vermijden met het Blue uit het RGB kleurmodel. Wanneer CMY wordt gedrukt op wit papier, dan nemen zij het licht weg dat wordt weerkaatst op het papier! Het menselijk oog neemt vervolgens enkel nog zwart waar. Vandaar dat CMY ‘subtractieve kleuren’ worden genoemd.
AK
Design
Drukken Offset drukwerk .... Zeefdruk ... Digitaal drukwerk ...
AK
Design
Kleurendruk ... éénkleurendruk: er wordt met 1 kleur gedrukt tweekleurendruk (steunkleur): meestal zwart gecombineerd met 1 PMS-kleur (of steunkleur), al dan niet gerasterd. tweekleurendruk (duotint): onder de zwarte simili ligt een gerasterd vlak in kleur. tweekleurendruk (duotoon, bichromie): twee aparte PMS-kleuren, al dan niet gerasterd en gecombineerd. driekleurendruk (trichromie): drie aparte PMS-kleuren, al dan niet gerasterd. vierkleurendruk (quadri): de vier basiskleuren - geel, cyaan, magenta en zwart - worden in rasters over elkaar gecombineerd. Zo ontstaan natuurgetrouwe kleurcombinaties. vijf- of meerkleurendruk: quadridruk met extra PMS-kleur(en).
Offset drukwerk Geschiedenis De technologie van het offsetdrukken bestaat al meer dan honderd jaar. De term “Offset” verwijst naar het feit dat de drukcilinder met de te drukken informatie niet in aanraking komt met het papier De term “Offset” verwijst naar het feit dat de drukcilinder met de te drukken informatie niet in aanraking komt met het papier
Procédé Stap 1: Negatieven maken: De eerste stap van het offsetdrukprocédé bestaat uit het aanmaken van een negatief op basis van het originele ontwerp. Vervolgens wordt van dit negatief een printplaat gemaakt.
AK
Design
Figuur 1 toont een digitaal bestand Figuur 2 ontstaat in de image setter
Offset drukwerk Stap 2: Printplaten: Het negatief wordt dan in contact gebracht met een metalen printplaat (fig. 3), die is bedekt met een lichtgevoelige emulsie die inkt opneemt. Deze wordt blootgesteld aan licht waardoor de plaat wordt ontwikkeld, en de emulsie enkel op de belichte plaatsen achterblijft (de magenta afbeelding van het boek). Stap 3: Bevochtigen: Zoals bij steenlithografie wordt ook bij offsetlithografie gebruik gemaakt van het water-versusolie principe. De plaat wordt eerst met water bevochtigd (zie hoofdillustratie bovenaan deze sectie). Hierdoor blijven de zones zonder afbeelding vochtig waardoor deze beter bestand zijn tegen de inkten op basis van olie die in dit proces worden gebruikt. De plaat kan nu worden geïnkt
Stap 4: Het inkten/offsetdrukken: Nadat de printplaat is ontwikkeld, wordt deze vastgehecht aan een cilinder op de drukpers. Terwijl deze ronddraait, brengt de plaat de geïnkte afbeelding over op een rubberdoek waardoor een afbeelding in spiegelbeeld ontstaat. Het doek brengt deze afbeelding op zijn beurt over op het papier, waardoor deze weer wordt gespiegeld en juist wordt weergegeven. Dit is de uiteindelijke afdruk Stap 5: Meerdere passages om alle kleuren te bekomen: Om meerdere kleuren te drukken, wordt in elk kleurstation de inktkleur veranderd, terwijl de afdruk door de pers loopt. Moderne persen hebben niet alleen 4 kleurstations, maar brengen ook een vernislaag aan om vingerafdrukken op het papier te vermijden.
AK
Design
Offset drukwerk Hoe herken je offset ? Papier en stofdeeltjes kunnen zich vastzetten op het rubberdoek en nemen geen inkt aan . Daardoor ontstaan op het te bedrukken materiaal witte plekjes: spanjolen. Er is geen moet. Soms is de inkt/vochtbalans verstoord en is de kleurkracht van de inkt minimaal. Dit resuleert in “afgewassen” of te bleke kleuren. De vocht/inktbalans is dan ook zeer kritiek bij dit drukprocédé. De contouren van de letters zijn “relatief”netjes gevormd: er is geen kraalrand of geen kartelrand zichtbaar. offset of digitaal drukken ? Kies voor offset als : - de oplage groter is dan 1000 exemplaren - de kleurweergave heel belangrijk is - de kwaliteit belangrijker is dan prijs. Kies voor digitale druk als - de oplage klein is bv. minder dan 1000 exemplaren - het drukwerk heel snel klaar moet zijn - de gedrukte informatie vaak wisselt, waarom door stocks aanleggen onherroepelijk leidt tot geregeld weggooien van drukwerk - personalisatie nodig is - je op ongestreken papier drukt
AK
Design
Zeefdruk Zeefdruk is een druktechniek waarmee textiel, posters en vele andere materialen kunnen worden voorzien van beeld. Het is ook mogelijk om 3D vormen te bedrukken. Voor het bedrukken van niet-vlakke voorwerpen zoals flessen, glazen en speelgoed, alsmede textiel en behangpapier is de zeefdruk bij uitstek geschikt. Silkscreen is een andere benaming voor dezelfde techniek. De drukvorm is een met zijde of nylongaas bespannen opklapbaar raam. Dit raam wordt vlak boven het te bedrukken materiaal gehangen. Door met een rakel een dikke inkt over dit gaas te strijken, laten de kleine openingen in het weefsel de inkt op het papier door. Om nu een tekening of beeld te krijgen moet het gaas op bepaalde plaatsen worden dichtgemaakt, zodat daar geen inkt op het papier kan komen. Het gaas zal dus alleen open zijn op de plaatsen die inkt moeten doorlaten. De rest wordt door middel van sjablonen afgedekt. Raster is, afhankelijk van het te bedrukken materiaal, beperkt mogelijk. Kenmerken zijn een dikke inktlaag en felle kleuren. Zeefdruk is een populaire techniek voor het maken van affiches en stickers. De machines wijken sterk af van de andere drie technieken. Rotatiepersen worden gebruikt bij het bedrukken van textiel.
AK
Design
Zeefdruk
AK
Design
Zeefdruk
AK
Design
Zeefdruk
AK
Design
Zeefdruk Voordelen zeefdruk: - lage kosten bij grotere oplage - veel materialen te bedrukken - grotere duurzaamheid bij buitengebruik, de kleuren zijn minder UV-gevoelig en blijven daardoor langer kleurecht - meest geschikt voor volle PMS kleuren door verf in de exacte kleur te mengen
Nadelen: - het prepareren van de filmen en de zeven neemt veel tijd in beslag, en het drukwerk moet kunnen drogen - materialen met structuur zijn moeilijk te bedrukken - zeefdruk is niet geschikt voor fijn kleurendrukwerk.
Digitale Zeefdruk Nooit meer zeefkosten of minimale oplage! Er bestaat nu nieuwe printtechnologie om direct op plaat te printen in oplage vanaf 1 stuk. De digitale zeefdrukmachine werkt met UV- en waterbestendige inkten die ook geschikt zijn voor buitentoepassingen. Materialen Digitaal zeefdrukken De materialen waarop geprint kan worden zijn PVC, Dibond, Forex, karton, Buprint, (flexibele)kanaalplaat en Foam. Maar ook printen op bijzondere materialen zoals hout, glas, staal, traanplaat, plafondpanelen of zelfs vloertegels is mogelijk.
AK
Design
Voordelen digitale zeefdruk - snelle levering omdat er direct op plaat geprint kan worden - oplage vanaf 1 stuk mogelijk zonder hoge opstartkosten - geen loskomende randjes zoals bij stickers op plaatmateriaal - aflopend beeld is geen enkel probleem
Zeefdruk
AK
Design
Zeefdruk
AK
Design
Digitaal drukwerk Zonder film of plaat kan witzwart of vierkleurenwerk ook rechtstreeks vanuit digitale bestanden op papier gedrukt worden: direct-to-paper of computer-to-press. Deze persen werken op basis van zeer fijne toners, soms ook op basis van elektro-inkt. De voordelen van digitaal drukwerk: het is voordelig voor kleine oplages u wint tijd omdat de bestanden quasi onmiddellijk naar de drukpers gestuurd kunnen worden door een database aan het te drukken bestand te koppelen, wordt uw drukwerk gepersonaliseerd.
AK
Design
en de afwerking ...? Pregen of blinddrukken Met een drukvorm wordt een gewenst reliëf aangebracht in de drager (papier, karton of kunststof) waarop gedrukt wordt. Stansen of kappen Als bepaalde delen uit het drukwerk verwijderd moeten worden, wordt een kapvorm gebruikt. Enkele toepassingen: kaftjes met flappen, verpakkingsdozen, tabbladen Ritsen Dit is ‘snijden tussen vlees en vel’, of kappen tot halverwege de drukdrager. Toepassing: bij stickers Rillen of biegen Een voorvouwlijn (ook ril genoemd) wordt aangebracht in zwaardere papiersoorten om het vouwen of plooien te vergemakkelijken Perforeren Dit is het aanbrengen van een scheurlijn in papier Boren Gaten worden geboord, vb in papier voor ringmappen. Thermodruk (inktreliëf of emaildruk) Op de niet gedroogde inkt in offset wordt harspoeder gestrooid. De drukdrager wordt daarna in een oven verwarmd. Onder invloed van de hoge temperatuur zwelt de bedrukking
AK
Design
en de afwerking ...? Vernissen Vernis wordt als een drukinkt op papier aangebracht om het te beschermen tegen schuren, vingerafdrukken en vocht, om metaalinkten te hechten of om het drukwerk meer uitstraling te geven. De meeste papiersoorten kunnen worden vernist zeefdrukvernis: glanzend of mat, kan gedeeltelijk worden aangebracht om details te accentueren, en pigment kan worden toegevoegd. Erg duur en daarom enkel geschikt voor kleine oplagen offsetvernis: discreet glanzend of mat, kan gedeeltelijk worden aangebracht om details te accentueren, en pigment kan worden toegevoegd. Vergeelt, en geeft geur af (niet geschikt voor voeding) dispersievernis: goede bescherming tegen schuren, geurloos (geschikt voor voeding), niet geschikt voor lokaal gebruik UV-vernis: zeer hoge glans, is een erg harde vernis, kan lokaal worden aangebracht om details te accentueren, geeft sterke geur af, is niet geschikt voor vouwen en niet geschikt voor alle papiersoorten en inktsoorten (kleurpigmenten kunnen soms verkleuren)
AK
Design
Printen Een printer is een apparaat dat de uitvoer van een computer, scanner of digitale camera afdrukt op (foto)papier. Men kan printers in categorieën onderbrengen op basis van diverse criteria: drukprocedé, toepassingsbereik, en papierinvoer
AK
Design
Printen Inkjetprinter De werking van een inkjetprinter is grotendeels hetzelfde als die van matrixprinters, maar in plaats van met naaldjes de tekst op papier te zetten, worden er minuscule inktdruppels op het papier gespoten. Intrinsiek is de inkt niet duur (misschien enkele tientallen euro per liter), maar de fabrikanten van dit type printers voor de consumentenmarkt geven hoge kortingen op de aanschaf, en forceren de gebruikers daarna om hun eigen zeer dure inkt aan te schaffen. Men betaalt in de inkt dus eigenlijk de aanschaf van de printer. Voordelen Goedkope printer Mogelijkheid tot kleuren Nadelen Dure inkt (tot wel duizend euro per liter). Niet watervast Laserprinter Een laserprinter maakt gebruik van een fysisch proces waarbij het papier over verschillende rollen geleid wordt, waarbij eerst gedeeltes van het papier elektrisch geladen worden, en daarna een fijn zwart poeder (toner) selectief wordt aangebracht op de geladen gedeeltes. Verhitting van het papier fixeert daarna de toner. Dit type printer geeft op dit ogenblik het beste resultaat.
AK
Design
Een laserprinter slaat een hele pagina tegelijk op in zijn geheugen. Hiertoe had hij vroeger een kleine computer ingebouwd die de binnenkomende gegevens (de paginabeschrijving, bijv. Postscript of PCL) vertaalde in een uit puntjes opgebouwd paginabeeld; nu zowel de personal computer als de verbinding tussen computer en printer veel sneller is geworden, laten de meeste laserprinters het aan de aansturende computer over om het paginabeeld te berekenen.
Printen Voordelen De techniek is snel De toner is relatief goedkoop per pagina. Een laserprinter kost rond 150 euro. Zeer scherpe afdruk Watervast Nadelen Een goedkope laserprinter drukt alleen zwart-wit af. Een nieuwe tonercassette is vaak duurder dan een nieuwe set inktjetpatronnen van een inktjetprinter. Toepassingsbereik Daarnaast kan ook een onderscheid worden gemaakt op basis van het toepassingbereik: er zijn individuele printers, netwerkprinters en productieprinters.
AK
Design
Printen 40 PPM in kleur consistente, professioneel uitziende kleurenafdrukken Geavanceerde afwerkingstechnieken
The image prograf IPF9000S
AK
Design
Drukken versus printen Drukken Drukken is de mooiste manier om een afbeelding op papier te zetten. Bij grotere hoeveelheden is het ook de voordeligste manier. Er kan op van alles gedrukt worden zoals, dun of dik papier, karton, textiel, kunststof en nog veel meer. Bij drukken is het het belangrijkst dat het ontwerp professioneel gemaakt is en met de juiste programma’s.. Hoeveelheid De hoeveelheid is bij het drukken of printen van groot belang. Vaak is het voordeliger als je minder dan 500 exemplaren nodig hebt om het te laten printen. Boven de 500 is drukken de beste oplossing. Dat komt omdat drukken eigenlijk de goedkoopste en snelste methode is alleen zijn daar startkosten van ongeveer tussen de 50 en 500 euro aan verbonden. Als je dus 100 flyers laat printen kosten ze ongeveer 25 cent per stuk. Dat is 25 euro voor 100. Als je ze laat drukken kost het ongeveer 75 euro startkosten en 2 of 3 cent per stuk. Dat is 77 euro. Bij dit voorbeeld is printen veel goedkoper. Als je 10.000 flyers laat printen kosten ze ongeveer 10 cent per stuk. Dat is 1000 euro voor 10.000. Als je ze laat drukken kost het ongeveer 75 euro startkosten en 2 cent per stuk. Dat is 275 euro. Zo ziet u dat hoeveelheid heel veel uitmaakt. Printen Vooral als er in een ontwerp veel kleuren en/of foto’s worden gebruikt, is printen in wat kleinere hoeveelheden het voordeligst. Vaak wordt gedacht dat printen niet mooi is, maar tegenwoordig kun je met het blote oog bijna geen verschil meer zien tussen printen en drukken. Wel moet het bestand dan met een hoge resolutie worden afgeleverd.
Papier De A-standaard De A-serie van papierformaten is een serie van vellen waarbij het eerstvolgende vel steeds een tweemaal zo grote (of kleine) oppervlakte heeft. De verhouding tussen de lange en de korte zijde is zo, dat wanneer het vel over de lange zijde in tweeën wordt gesneden (dus de oppervlakte gehalveerd), een vel ontstaat met precies dezelfde verhouding. Dus als
Ofwel
Ofwel
Hieruit volgt dat de verhouding tussen de lange en korte zijde de vierkantswortel uit 2 is. De serie begint met A0, een vel met een oppervlakte van 1 vierkante meter. Met de berekende verhouding levert dat een vel op van 1189 mm bij 841 mm. Naam Lengte Breedte Door deling volgt hieruit de complete serie: 4A0 2378 mm 1682 mm 2A0 1682 mm 1189 mm In Europa wordt voor correspondentie, printers, A0 1189 mm 841 mm faxen en fotokopieermachines vooral A4 gebruikt, A1 841 mm 594 mm maar voor kleinere boekjes wordt veel gebruikgeA2 594 mm 420 mm maakt van A5, voor bijvoorbeeld handleidingen wel A3 420 mm 297 mm A4 297 mm 210 mm van A6 en voor postzegels van A10 en A10. A5 210 mm 148 mm A6 148 mm 105 mm A7 105 mm 74 mm A8 74 mm 53 mm A9 53 mm 37 mm A10 37 mm 26 mm A11 26 mm 18 mm
AK
Design
