Indicator 5 Gezondheid Gezondheid wordt in de GDI uitgedrukt door middel van de data voor obesitas. Obesitas wordt wereldwijd als een als een ernstig en toenemend probleem gezien, met grote gevolgen voor zowel de individuele gezondheid van velen als van de volksgezondheid als geheel. Gegevens over obesitas worden door het CBS per GGD regio gepresenteerd. Data op gemeenteniveau kunnen voor een groot deel uit de Gezondheidsmonitor 2012 worden gehaald. Deze monitor is voor elke GGD uitgevoerd, zij het niet steeds op dezelfde wijze. Op de volgende pagina’s worden Obesitas voor volwassenen en Obesitas voor kinderen verder uitgewerkt.
45
Indicator 5a Ernstig overgewicht volwassenen
Maximum
22,2 12,7
Gemiddelde
Omschrijving: % volwassenen (> 19 jaar) met ernstig overgewicht 0
Jaar: 2012 Doel: 0% volwassenen met ernstig overgewicht
De jaarlijkse gezondheidsenquête uit het Permanent Onderzoek LeefSituatie geeft landelijke cijfers over de jaren 2000 t/m 2009. Anders dan bij de cijfers uit de Gezondheidsmonitor, betreft dit de gegevens voor alle personen van 15 jaar en ouder. De stijgende tendens voor zowel mannen als vrouwen blijkt duidelijk uit de grafiek. Nederland
totaal mannen vrouwen
% volwassenen met ernstig overgewicht
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6
20 09
20 08
20 07
20 06
20 05
20 04
20 03
20 02
20 01
5
20 00
5
10
15
20
25
% volwassenen > 19 jaar met ernstig overgewicht
Voor volwassenen is door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als norm voor overgewicht een Body Mass Index (BMI) van ≥ 25 en voor ernstig overgewicht een BMI van ≥ 30 vastgesteld.
Bron: Permanent Onderzoek LeefSituatie, CBS
46
4,0
Minimum
Bron: Gezondheidsmonitor 2012 van elke GGD
Grootteklasse x 1.000 inwoners
25
% volwassenen > 19 jaar met ernstig overgewicht
25 20 15 10 5
20 15 10 5 0 1
10
403 Gemeenten
100
1.000
10.000
100.000 1.000.000
Aantal inwoners
25 20 15 10 5
nd de rla Ne
n Dr d en t Ov he er ijs Fle sel vo Ge land ld er la nd No U t or rec dht H Zu oll id an -H d ol la nd No Zee la or nd dBr ab an Lim t bu rg
Fr ie
Gr on i
Provincies
sla
en
0 ng
% volwassenen > 19 jaar met ernstig overgewicht
0
75 5 -1 0 10 0 015 15 0 025 0 > 25 0
22,2
0
22,2
8,0 Oldambt
-7
7,9 Bellingwedde
Zoeterwoude
50
Bussum
0
0
20,6
-5
20,6
7,7 Veendam
40
7,3 Pekela
Bergen (NH.)
0
Veere
5
-4
20,6
30
7,2 Menterwolde
5
Heiloo
10
-3
19,3
25
7,1 Doesburg
Max. Gem. Min.
0
Littenseradiel
15
-2
19,0
20
18,8
6,5 Geertruidenberg
5
6,5 Almelo
Laren
-2
Bloemendaal
20
-1
18,5
15
6,1 Strijen
10
Heemstede
25
5
18,5
10
4,0 Neder-Betuwe
% volwassenen > 19 jaar met ernstig overgewicht
Rozendaal
Maximum, gemiddelde en minimum per grootteklasse
<
Laatste 10
5-
Eerste 10
% volwassenen > 19 jaar met ernstig overgewicht
% volwassenen > 19 jaar met ernstig overgewicht
47
Indicator 5b Overgewicht kinderen
Maximum
Omschrijving: % kinderen (2 – 20 jaar) met overgewicht, per GGD
20,4 13,3
Gemiddelde
regio 0
Jaar: gemiddelde over 2008 – 2011 Doel: 0% kinderen met overgewicht
Omdat kinderen nog groeien en langzaam volwassen worden is één vaste waarde voor overgewicht en obesitas, zoals dat bij volwassenen het geval is, niet bruikbaar. Bovendien is de BMI bij kinderen geslachtsafhankelijk. Bij meisjes is de waarde gemiddeld iets hoger dan bij jongens. In 2000 zijn door de WHO criteria vastgesteld voor het bepalen van overgewicht bij kinderen (CBS). Nederland
totaal jongens meisjes
15
% kinderen 2 - 20 jaar met overgewicht
14 13 12 11 10 9 8 7 6
09 20
08 20
06
20 07
20
05 20
04 20
03 20
02 20
20
01
5
20 00
5
10
15
20
25
% kinderen < 20 jaar met overgewicht
Voor deze indicator gaan we uit van het percentage kinderen van 2 tot 20 jaar met overgewicht, dus inclusief de kinderen met ernstig overgewicht.
Bron: Permanent LeefSituatie Onderzoek, CBS
48
9,4
Minimum
Bron: CBS
De jaarlijkse gezondheidsenquête van het CBS laat een grillig verloop van het overgewicht van kinderen in de periode 1998 – 2009 zien. Hierbij kan een rol spelen de door het CBS gesignaleerde mogelijk onderrapportage door kinderen resp. de ouders. De tendens is dat het percentage kinderen met overgewicht in de loop der jaren toeneemt.
25 20 15 10 5
Grootteklasse x 1.000 inwoners
403 Gemeenten
25 20 15 10 5 0 1
10
100
1.000
10.000 100.000 1.000.000
25 20 15 10 5
nd de rla
Fr ie
Ne
n Dr d en t Ov he er ijs Fle sel vo Ge land ld er la nd No U t or rec dht H Zu oll id an -H d ol la nd No Zee la or nd dBr ab an Lim t bu rg
Provincies
sla
en
0 ng
% kinderen < 20 jaar met overgewicht
Aantal inwoners
Gr on i
0
75 5 -1 0 10 0 015 15 0 025 0 > 25 0
20,4
0
17,8
9,4 s-Gravenhage
-7
9,4 Uithoorn
Hollands Kroon
50
Heiloo
0
0
17,8
-5
17,8
9,4 Ouder-Amstel
40
9,4 Diemen
Heerhugowaard
0
Graft-De Rijp
5
-4
17,8
30
9,4 Amsterdam
5
Enkhuizen
10
-3
17,8
25
9,4 Amstelveen
0
Drechterland
-2
17,8
20
9,4 Aalsmeer
5
Den Helder
Gem. Min.
15
-2
17,6
-1
9,4 Zeevang
15
Castricum
Max.
20
10
17,6
5
9,4 Zaanstad
10
Bergen (NH.)
25
<
17,6
% kinderen < 20 jaar met overgewicht
9,4 Wormerland
% kinderen < 20 jaar met overgewicht
Alkmaar
Maximum, gemiddelde en minimum per grootteklasse
5-
Laatste 10
% kinderen < 20 jaar met overgewicht
% kinderen < 20 jaar met overgewicht Eerste 10
49
