ilr
Nr.
54
oktober 1995
LfuntnÍxtPPn
Molen "Onze Rika", uerwoest 23-1I-1944.
ISSN: llSl-0-165 oktober 1995
Dli KOS'Ilrlts llrl:N NI{. 54 INIIOUI) Artikelen llestuu rsrncdedc
ÍJlz. I i rr
gen
2
01lroc1l gclncentealch ivaris
_.]
Alleerr in lret belang en tbv de gerrreente 13enrrekonr (2).
4
l-1944 50 Jaar Paclvinders (Scoutirrg) itt Bettrtekorrr De explosic irr de rrrolerr 23-l
12 |
[]estuur Oud Ilerrrrckonr Voorzitter: l).Aalbers, Algerneer 49, 612l CA llertnekortt V ice-Voorzitter: H.Cijsbertserr. Gasthuisbourvittg 9a, 6721
X[]
Benrrekorrt
Sec retari s:
A.Dirkserr. l)r.Bentltarcllaan 22,612| DR Bettnekottt.tel. | 736I l)errrr irrgrneester:
A.v.d. WeerdlroÍ, Molerrs traat | 22, [.ederr:
67 2
|
W P Bettuekotn
'l-l- llerrnekortt S.lvlirrderhoud. llof vatt Putlelt 26. 6]21 A.v'an Sleenbergett. l\'loletrstraat 80, 671 I \\i [) Bettttc'kont Vacatut'e
[)e Verenigirrg Oud lJerrrrekonr llet vereuigingsorgaan vatt Oud Bettttekottt. I)e Kostersteett. verscltiittt ieder krvartaal err rvordt aatt ledett gratis toegezotttlett. De contributie beclraagt f 15,-- per persoon err f 20,-- voor een eclrtpaar oÍarrclcr gezi nsvelband. Opgave varr leden hii lret secrclariaat. Belalirtgerr via de lletutittgttteestet'. Cir orrurrrrner: 908980 t.rr.v. penttirtgttteester Oud Bettttekont.
rfi lH-
mllr
N.[]. Gelreel oÍ-gedeeltelijk overrrerner) \'an artike-lerr is toegestaarr, rrrits ovcr'leg is gevoeld rrret redaktie of bestuur.
c'r'
4
lJest u u rslnetlcdcl i n gerr
De volgende bijeenkorrrst varr de verenigirrg oud Berrrrekorn rvordt gehoudinsdag 7 novenrber in zaal "De Brirrk", Brinkstraat 39 te Bennekonr, aarrvang 20.00 uur. Uitgenodigd is Mevr.Kwiut auticluaire te Culenrborg. zij zal sarnerr tuet haar lllall eelt voordracltt ltoudett over ltet lrerkenrrerr van autieke zilvererr sicreu gebruiksvoorwerpen. Aandacht rvorclt gegeven aan de stijlperioderr vanaf de Gotiek tot aall de Art Deco eu wat zijn de kenrnerkerr. Veelaattdaclrt wordt besteed aan de lrelkeurnogelijklreid boven alles err dat is de keurrnerking uitgevoerd irr de perioden vanaf de gildetijd tot rru toe. Zij doen dit rnet belrulp van dia's waar goed op te zien valt hoe de keurerr er' derr op
uit zien. ledereen krijgt eerr uittreksel nree naar huis. In de pauze kunrrerr voorzover de tijd dit toelaat door de Dlrr. err Mevr. Kwint door u rneegebrachte voorrverpen worden getaxeerd ( rriet op waarde nraar op b.v. stijl ,leeftijd err lrraker). Voorbereid iu g Jaarvergaderirr g. Zoals u rvellicht rveet bestaat de Verenigiug Oud Bennekorn in 1996, 50 jaar. Reden voor het bestuur om dit op gepaste wijze lnet u tijdens de jaarlilkse ledenvergadering te vieren. l{et bestuur roept leden op die in het bezit zijn varr oude nog rriet vertoonde foto's of dia's deze ter beschikkingte rvillcrr stellen voor veíouing op deze avond. Deze leden kurrrren ziclr irr verbirrdirrg stellen rnet de Dhr. H.Cijsbertsen. Oproep aarr de Lederr. Sinds enige tijd heeft de vererriging een redactiecornrnissie waarin op dit rnonrent zitting lrebberr de hererr Cijsbertsen, van de Oever en Lever. Het besturrr zou deze cornnrissie graag willelr uitbreiden rrret een of twee personen die teverrs irr staat zijn ons verenigirrgsorgaan "De Kostersteen" drukproef gereed te maken. Leden die hiervoor belangstelling lrebben of op geschikte kandidaten de aandacht willerr vestigen worderr verzoclrt contact op {e nenreu rnet de voorzitter Dlrr. P.Aalbers.
CorrÍr ibuli
De pcrrrtílr, voldaarr (c kerr.
De lredragt F 15,- per
F 20,- voo
llet
litlnrar
Opzegginl rtietrrve ve IVi
utaties
.ls de
adre
schrilte liil acl
resseri
Oprocp Varr de
rr
ge
verz-oek lr I
liertrij
n
ietrrv op
rvr
tlel ligt
irr
Irebberr vz als uitganl
lroudt dus ten, die irr Varrzelfsp
titelblad
s
grocp. clie Ilr rrorder konren iu rutoet lrebt
brede zin derrkbare
torie.kuns n is.lr istori rr
is errz.
Na irrzerrc
-2-
Corrtr ibuticbctalirru
I
995.
De pcrrnirrgrrreester verzoekt degenerr die de corrtributie rrog rriet lrebberr voldaarr (op dit nlonlent rrog 35) clit zo spoeclig rrrogelilk te rrillen ovenlraordt gehoute Benneterr nret haar 'ererr sierrt aarr de
Art
alles err dat 0t nu toe. Je keurerr er'
ken. De bedragerr zijrr als volgt:
F 15,- per l)ersoon F 20,- voor partners llet lidrnaatschap van de Vererrigirrg loopt gelijk rnet het kalencleriaar. Ollzegging alleerr sclrriílelilk err tot vier rvekerr virór het begirr varr lret rr
ietrrve vererr i gings.jaar.
Nl
utaties
.ls de adresselirrg van "De Kostersteen" rriet juist. darr verzoekerr rvii u clit sclrriíiclilk tc willerr cloorgeven aart de secretaris zodat voor ccrt jrristc adresserirrg en lederradrrrirristratie kan rvorden zorggedlagen
Mevr. t op waarde
ODlocp
Van de genreentearclrivaris Mcvr.Drs.C.C.v.cl.Woude kregerr ri ii lrct verzoek het onderstaande bericlrt irr "De Kostelsteen" te rvillen ol)nenrel).
lliertrij rvordl u vrierrclelijk verzocht kopii
996. jderrs de r die in het
;clrikking te zich in
rirr op dit ,ever. Hel wee tersteett "
laten de net de
aarr te bieden ter prrblikatie irr ee-rr lristorisclre nieurv op te starterr reeks cahiers over de gemeertte lrcle. tlet ligt irr de bedoeling dat eerr aÍlevering irr deze serie een orrrr'arrg z.al lrebben varr 30 à 50 pagina's tekst err illustraties. leder cahier zal eerr thenra als uitgarrgspunl hebben en een doorlolrencle lekst bevatlett. I)eze ser ie houdt dus lret rrridden tusserl een arlikel irr eérr varr de historisclre tijdsclrrif-terr. die in orrze gerneente uitgegeven rvorderr en de publikalie varr een boek. Varrzelfsprekend zal cle rraarn varr de auterrr of rtantett van de auteurs o1l ltet titelblad staan, al darr niet vergezeld varr de vernrelclirrg varr trr'. eerr uerkgfoe l). clie eveneerrs [riigeclragerr heell aart de tot slartdkotnirtg. Er uorderr rveirrig bepelkirrgen gesteld aan de tlrerna's. die aan boil kurutert kornerr in deze reeks.[)e enige beperkingen zijrr. dat lret ondenverp verband
rnoet hebberr rnet de gerneerrte llde en rrret haar ctrltuur-ltistolie in de tneest brecle zilt varr het begrip. Kortorn lvii hoperr artikelen te orrtvarrgeri tril alle derrkbare cultuur-lristorisclre richtingen. zoals bv arclreologie.prehisgeschiedetorie.kunstgeschiedenis.rnonunrerrterrzorg.politiek-lresluurlijke
nis.lristorisclrc geoglafie.sociaal-econonrische gescltiederris. kelkgesclriedelr
is errz.
Na irrzerrdirrg van een arlikel zal eerr reclactie een beslissing nenlen orel
cle
-3-
geschiklre icl varr dc bijdrage orrr deze op te nerncn irr de seric. De ledactic zal orraÍ'hankelijk ziin en santengesteld worden uit rrrerrseu, die zelf ervaring lrebben rnet het schrijverr van Itistorische verltattdelingen en boekerr en boverrdierr belarrgstellirrg hebben voor de culttrur-historie van deze gemeerrte. Voor specifieke orrderrverperr zal de reclactie overigerrs everrtueel rnet een extenre expert aarrgevuld rvorderr. De geureerrtearchivaris zal aan deze redactie toegevoegd worderr af s tritvoerend secretaris. Zi-i zal zelf dus geen redactielid zijn. Er is inrniddels door het genreentebestuur eerr start-subsidie toegekend, rvaaruit de algettterte kostert gedekt kurrrreu rvorden. Voor iedere uitgave zal opttieurv de Ílttattciering (sLrbsidiëring/sporrsorirrg/donaties) geregelcl dienen te rvorden. Varrzelf-sprekend gebeurt dit in sarnenspraak rnet de auteur. Moclrt u ttadere inlichtingen wensen of kopij in willen leveren, riclrt u ziclr dan tot Mevr. Drs.C.C.v.d. Woude,gerneentearclr ivaris,postbus 9022,67 I 0 IIK Ede. 'l'el. 0318-680357. Fax 680577.
kclijkc
rvor
cletr: l;en vr betalerr van de grorrden grorrdbelast
Allecrr de i Velurve J./ irrgespaunt Geureenter warcn van
De ecorrorr en lret part corrservati, besch ikker gerrrccrrscl
biederr vor
"Alleen in hct belang en ten behoeve vau de genreenÍe llennekonr (2)"
De gerrreer
lrr de Kostersteen vatr jarruari 1994, alrveer arrderhalfjaar gelederr dus, heb ik u beloofd dat ik terug zou kornen op de verrvikkelirrgen roltd de buuígrorrden van Bennekorn in het rnidden van de vorige eeurv. Wegens drukke r'verkzaarnheden kornt lret er nu pas vall orn lret irr de Kostersteen te plaatserr. Wat later darr eigenlijk rnijlr bedoeling was. Daaronr zal ik voor u lret eerste gedeelte nog evell santellvatten. Voor nrijzelf is dat ook wel nodig, rvartt als je zo'rr onderzoekje laat liggen zonder er over te schrijverr zakken er veel gegevens \veg. Eerr kaarlje, waarop wordt aangegeven over rvelke gebieden lret gaat, vindt u terug in de gerroenrde Kostersteen. Globaal kun je zeggelt: het gebied tussen Selterskarnpweg, F{eelsulnserveg, Rerrkuurse Beek elr de spoorlijn,
elirrg geret
Burgerneester | 1.'f . Prirrs kon in I 843 de grorrden, die d<-ror de Buurt Berrrrekorn sederf nrensenlreugenis rverden gebruikt als rvoeste grorrd, voor een zaclrt priisje van de Dotneittert kopen. De geureerrteraad lvilde er financieel niet in betrokken rvorden orndat de aankoop niet in het directe belang varr de lrele gerneerrte Ede rvas. De Bennekotnlners braclrten de koopprijs op eu iedereerr r.vas tevreden. De burgerneester, onrdat hij buiterr bezwaar varr de gerneentekas het belarrg van de Buuft Benrrekorl, waar lrij ook nog buurtrichter van was. ltad kunnen dienen. De Benrrekonrrners onrdat ze voor een betrekkelijk gerirrg bedrag de beschikking bleven houden over de rroodza-
-4-
lijnrccltt
llet
te
is de r
rvelk rvesp Slocl. beg, overeenko
niet denkb clragen. Llen eerste eert deel v
Opllaug
Noordett r olrcnbare, gesle ld zij dat dc nier kaar tje rrre lllen.
Ilet
storrd
dat lrct ver
Zij
besclrc
e redactie
lven van ng hebberr derrverperr evu ld
d rvorden ;ekelrd,
uitgave zal ,geld dierren auteur. 'iclrt u zich
)22.67l0
:konr (2)" rt dus, heb Je
buurl-
ens drukke r te plaat-
roor u het el nodig, en
kcli.ikc rvocste glorrd. Ook cle verkopcr', tle dienst del I)orrre irrcrr. rras tcvlcclen: l:en vervelend geschil over lret bezit varr de dortreirrgrorrclert err lret be'talerr van rle grorrdbelasting, \.vas eindeliik opgelosl: I)e buulterr konclen de gronderr voor eell zeer laag bedrag kopen rrrits ze de aclrterstallige grclnclbelasti ng belaalden. Alleerr de irritiator van de overeerrkorrrst. de districtsconrrrrissaris voor cle Velurve J.A.J. Sloet. rvas bepaald uiet tcvredert. I{ij lrad ziclt [riizorrcler irrgespanrrerr orn een corrrprorrris te vindert irt ltet geschil tussert Riik err Genreenterr. Zijn hoolclmotief daarvoor was onr de grorrclerr clie in lrezit waren varr overheden (l{iik of ISuurterr) in particuliere lranden te [rrerrgerr. De ecorrornische hulpbrollllen van Nederland nroesten efÍlciërrter getrrrrikt crr het particulier irritiatieIrvas claarvoor eerr veel gesclrikter rrriddel tlarr de corrscrvatieve aarrpak van de buurterr. Zii rvilderr inrrrrers kunrren bliiverr besclrikkerr ovel tle glorrd zoals ze rvas: rvoc-st err ortv'el'deeld. Opdelirrg ran gerrrccnschappeliike grondcrt rlloest. in cle ogert vatt Sloet. de oplossittg biederr voor de econonrische stagnatie. Privatisering rvas lret sleulelurrorcl. De gerrreerrteraad van Ede (Prirrs) en Gede;luteet'de Statert (Sloet) knatttcrr li-irrrccht tegerrover elkaar te staarr clrrrdat Prins de gronderr rriel voor rerclelirrg gereed rrraakte, nlaar ze ol'eldroeg aan de Belrrrekorrrse IJrrurl.
zakken
gaat, vindt gebied
;poorlijn, uurt Benne/oor eell
'firrancieel :larrg varr ,prijs op en
lar varr de og buurze voor een e rroodza-
llet is de vraagof de gerneenteraad varr Ede helernaal heeft votlrzien irr rvelk rvespenrrest ze doorde truc varr Prins tereclrt ku'arnen. GS. eigerrliik Slocl. begorrnerr in | 844 druk uit te oefeuen onr aan de vooru'aalclert van rle overeerrkonrst, verdeling en ontgitnirtg, te voldoen. Die druk vatt GS nas rriet derrkbeeldig rnaar reëel, u'aut de grond was nog rriet oÍïcieel overgedragen. Een eelste tekerr dat de druk van GS effect hacl r'vas ltet lrlatt latt cle t'aad ottt eerr tleel varr cle grond te gaarr verkopen. Op I I augustus 1845 keurcle de gettteenteraad goed dat de 45 burtder tert Noorden vart de slloorlijrr verkocht kclttden rvordett. Op 4 ttovetttber zou de olterrbare verkoop plaats rnoeten vinden. GS zou darr rvelliclrt ook tevreclett gestc-ld zijrr. rvant in de corrcel'ltovereettkonrst \\'as rradrtrkkelijk ol)sellonlcn dat dc nieurve eigeuaar de grorrd binrten 25,iaar tttoest ottlgittttert. llet kaartfe nret de drie percele'rr is o1r pagirra 27 van Kostersteett rtr.17 ollgetto-
ntell. I let stond irr | 844 voor de Berrrrekonrse geërÍderr als eert paa I lrovert rr atc'r' dal het verkopen van de grond door de genteente voorkorttett rttoest rrordert. Zil besclrourvdert cle lreidegrorrcl als ltutt reclrtrrratig bezit. Delert daarvatt
kottclett triet zotttaar door de genreentelaad verkocht lvorderr. I)ronrirrente Beltnekotttttters gingen zich roeren, bezoclrterr elkaar in die zonter'tnaanden van I 845 en vorrderr eelt beklvaarn belarrgerrbehartiger irr A. van Daalen, gemeenteorltvauger van Wageniltgen en inrvoner varr Berrtrekorn. Op 27 oktober rverd er, rra de trvee verpliclrte convocaties bij de kerk -rnissclrierr rvel op de kostersteeu- een buitengewone buurtspraak gehouclerr. Opvallend afwezig bij die buufispraak, rvas de buurtrichter - tevens burgerneester van Ede - ll.T. Prilrs. Hij had rneegedeeld: "deze vergadering rriet te kurtnert bijrvorterr als zijnde in trveestrijd rnet zijne functie als llooÍcl des Gerneerrte Bestuur." De geërfden konderr de opgegeven reden billijken. Wie rriet trouwerts. Prins had als burgenreester de voorsclrrifterr varr CS uit te voeren, die hij als buurtrichter niet wenste. Van Daaleu deed irr die vergadering op verzoek van de rvaarnelrrend voolzitter, verslag van de gebeurteuissen in die nazornerrnaanden: Voornarne ingezetenen hadden henr gevraagd ziclr nret de zaak te benroeien onr verkoop te voorkomen. Hij is toen naal'de burgerneester geweest onr hem de rederren voor verkoop te vragen. Die had henr nog weer eens forrneel rneegedeeld dat hij de grorrderr Irad aarrgekoclrt van de Donreirren "alleerr en uitsluitend voor de Kadastrale Genreerrte Bennekorr", nraar ook dat lrij door GS gedrvorrgerr rverd een voorstel voor verkoop itr te dienen. Wat er op clat rnornent nog gedaan kon lvorden was niet veel, de tijd drong. Eerr request aan de koning leek een valr de weinige rrrogelijkheden orn de aanstaarrde verkoop tegerr te gaalt. E,en cornmissie, uiteraard onder leiding van Van Daalen, zal als aanvulling van dat request aan de Gouverneur rrroeterr vlagen de verkoop uit te stellerr tot het arrtrvoord van Zijrre Majesteit birtnen is. 'feverrs rverd er afgesproken dat, rvanneer er op 3 novernber geerr bericlrt binnerr zon zijr"t en de verkoop de volgerrde dag toch dreigde door te gaau, de rechter ingeschakeld zou rvorderr. Een kortgeding z-ouden we nu zeggen. Van Daalen werd als darrk voor ziin activiteiterr genraclrtigd andere rrooclzakeliike stapperr in het belarrg varr de [Juurt te net].]en.
va
rvi g0
aal
[err hele
st
ttict zo'n gr U it hct ver
kttnnen
rvr
fornrele zi rnerr irrg.
Sloet rnaa de orrvercl
eeld nord de vcrplic
aarr de Go
Het liikt
e
Sloet verk
Irr de laats varr de []u Z'
gr
re
zi.
dr
w E
Ivlannet je:
verdcdige Wetltoudc intrrssen ir
Dat zijn bezoek aau de Gouverneur lret lreoogde eflect lrad. rverd duidelijk itt de volgertde extra velgadering varr l3 rroverrrber 1845. l'rirrs is oplrieurv aflvezig. lk paraÍr'aseer de trotulen: de geplande verkoop op 4 novernber is niet doorgegaarr. Eerr rrrooi succes, nraal dit is irr de ogen van de strijdbare geërÍtlen sleclrts lret begin. rvarrt rru rnoet ook echt geprobeerd worden de grondoverdraclrt aan de Buurt te bewerkstellisen. Door het succesverlraal
-6-
ver del ings
vergaderir V
ní t.t
l
vÍ Z'
lllrente
ring niet loofd des
vatt Vatt l)aalett korrrerr de geërfclerr zoveï ze eerr lerring geskrterr rvillcrr albluiten ont sttel aan de aÍbctalirrg le beginrrerr err "vervolgcrts ltet getneetttebestuttr tc verzoekerr olll lrarrsl)ort varr aÍstand aarr ltcrr te doen ten eirrde alzoo het rvettig eigendorn te er'larrgcn." Een hele stap in íbite, rvant geld speelde in dc lruislrouding rarr de IJrrurt ltict z-o'r.r grclle rol. Uit het verslag van van Daalerr overzijn bezock aarr de gouvenleul z()u kuttnert rvordert aÍgeleid dat de overclraclrt van de grorrd nog sleclrts eerr Iorrrrele zaak rvas. I)e districtscornnrissaris lratl eclrtcr een lrecl arrdcre
lij kert.
rrrerr irrg.
'rnaanden
)aalen,
Op27 issclr ien
rs
burge-
rur
GS uit
rud
:
zaak te
e vragen.
e grortdert oor de GS ge-
ijd drong. r orn de
r leiding neu
r
: Maje-
SIoet nraakte aan Prins nog eens rvecr duidelrjk dat varr eerr overdraclrt varr de onvercleelcle grorrderr geen sprake kon zijn. De gronden rrroesten vcrdeeld rvorderr oncler de 250 geërÍtlen. die ieder legen betaling van zi.in deel de verplichtirrg lot ontginning zullerr hebben. Deze versie valr het bezock aan de Gouverrreur nroest aan de Buurt rvorderr voorgelegd. Het liikt er sterk op dat Van Daalen infcrrrrratie hee[t achtergelrouclerr. oÍSloet verkeerd heefl begrellerr. Irr de laatste raadszitting van lret.iaar 3l clecernber 1845 is lret ct-rrrrrrrcrrtaar' van de []tturlbestuur bittrren. L,rr dat liegt er rriet orrt. Ze t.i.in rtiet bi-i de Gouverrreur geweest orrr te vragerr of ze heidegrorrd korrden kriigerr, rvant die lrebben ze al. Ze u illen alleerr hrrrr recht. De oprnerkirrg varr de Gouverrteur, door ['rins overÍretrracht. zijrr naar hurr rrrening. niet ter zake. IIet is toch te gek voor rroorderr dat de grond, die al belaald is, nu nog \\'eef betaald zott tttoetett
lvorderr.
rovernber dreigde 1 zouden nraclrtigd
[:n clat rvas dat. Ivlanrretjespulters waren het l50.jaar geleden. klaar orrr hurr glondretriecl le verdcdigerr als ze ee nrnaal rvakker \varen gesclrucl.
l.
Wethoucler I lerrclriks en raadslid llorstirrg. tlie tevens larrdrtteter' \\as. \vafen irrtusscrr irr opdraclrt varr lret gcrneerrtebestuur bezig geweest een nieurr verclelingsplarr te rnakerr op basis varr de eisen varr Sloet. lrr diezelÍile vergaderirrg vart 3 | decernber doert ze verslag vatt ltutt bevindittgert. Varr de 485 burrder zijrr er 400 geschikt voor verdelirrg. I'er eigerraar is dat I burrder 60 roeclen. I)ie perceeldes zrrllerr relspreid ruroelerr liggeu over ltet hele telreiu. (leder rvil zijn deel uatuurlilk varr gelijke grootte err krvaliteit hebben.) Wal kun je daanrree cloen. Ze zi-in allccrr rrraar gesclrikt onr te verhulen aan arrrre'ar'lrcidcrs L)nl
du
idelij k
opn ieurv
:en lttooi leclrts het d:esverlraal
-7-
Itttttelt op te bourvert. I)e lroeveelheiclerr krvaliteit van cle grorrd is zo trtittitttaal, dat die arbeiders op derr duur rvel ten laste korrrerr varr de diakorrie nroetell kouren. De beide experts korrrerr tot de eindconclusie, dat ook gezieu de kwaliteit varr de grond. ze noclr voor velde ling, ttoch voor ontgirrning geschikt zijn. I let kan dus rnaar het beste blijverr zoals lret rru is: orrverdeeld err lvoest. De raad rvas ltet rttet lturt eirtdoordeel. vol boerenslirnlreid lrelernaal eens en dat laat ziclr goed begrijperr. Ilet rvas alleerr jarnrner dat Gedeputeerde Statett ttiet zo ottcler de irrdrLrk waren van het rapport. Err terecltt natuurlijk: ze zullerr het lrele onderzoek als eerr provocatie op hebben opgevat: een pogirtg ltutt strcven onl tot verdeling van cle grorrden te korrreu, belachelijk te ntakett. E,err nieurve opdraclrt tot verdeling'uvas dalt ook al onderrveg.
l)ic 2le
rrr
die dag rvr rvaarirr de
I'rirrs zit
v,
varr zijrr ei
íiorrtat vet'koop br corr
I'r'irrs en lrr
lvorclt het belegd. rvi afrvezige r Op die zat
buurtliclttt Op 23 tttaart | 846 r.vas er weer eetl extra buultvergadering. Gradus van Beek hacl de leidirrg. want Prins was weer afr.vezig. Hij vraagt snel of Van Daalen verslag rvil doen van alles rvat er sinds 27 oktober is voorgevallen. Van Daalerr rvas irrrrners voor van alles eu nog rvat gernaclrtigd door de buurt. (lrr die zelfde vergaderirrg zat hii ook als gernaclrtigde van de kerkvoogden) Na de nieurve verclelingsopdracht rvas de advocaat Nedernreyer varr Roserrthal irrgeschakeld, die was ook nog geërlde dus hil zou ziin best voor de buurt rvel doen. Via de deurrvaarder gaat naar Prirrs (hoold van het gerneentebestuur) eerr protestbrief: t lil rnoet orrrniddelliik stoppen rnet de nieurve pogirrg tot verkoop anders kotnt de reclrter er aall te pas. Ilet getneerttebestuur heeft op die dreigbrief de hakkerr rveer in de sloot getrokkerr. I'let gerneentebestuur rvilde ook niet eclrt verkopen. Nu is Iratuurlijk Sloet ueer aan zet. Prins is intusserr eindelijk tot het besef gekonren dat hij in een onrnogelijke positie is gekorrren rnet zijrr twee peÍten op.Op 2l rnaart, vlak voor de vergadering, stllurt lril een briefie naar het buurtbestuur dat hij "onr deze en andere particulierc rederrerr lreeft verrneend ... (aarr lret buurtbestuur te verzoekert hern) ... Lrit deze betrekking varr stonden aan te ontslaarr". Er is bij de vergaderirrg van de geërfden begrip voor zijn argurnerrten en hij krijgt "eervol otrtslag"
Voordat
er
Danlcrr he, orraris zal
Vooral dal
gerr. r,inde rrraar slecl bepaald rn
hij zelf be, I)e naanr r
A llrertus v de 7-5 sten Nadat Var de íiisse n de baggert
ollblengst voor de aa
Een rrieuw sneld telnp korrderr nri Op nraandr
err rvethou,
Wat die attclere particuliere rederren zijn geweest kunuerr rve rvel invoelen. De drLrk van lret isolerrreut rvaarin hii terecht is gekornen karr wel eens te veel ziirr gerveest.
-8-
besluiten r
II
bt
e gr0nd is korrrerr varr de e indtoclr voor Jus rrraar het raal eens ert teerde
ttatuurlijk: /atl een relachelij k lerweg.
l)ie 2lc tttititt'l tttoct ltcletnttal ccrt rrrociliikc dirg voor'lrerrr gerrecsl ziirr { )p die tlag rvorclt itt de gettteentet'itad de brief varr de cleurrvaarder besprokerr rvaalirr de sclrclrsing varr de verkoclp wodt geëist. I)rirts zit volstrekt klerrr. Doolgaan nret de verkoop betekent eerr reclrtszaak varr zijn eigerr dorpsgenotetr (geleid door Van Daalerr) tegen hern en een corrÍi"ontatie rrret zijrr eigerr gelneetrteraad. Niet door laten gaan varr cle velkoop bctekerrt ol.rrrieuw de corrfi'ontalie lnet GS (Sloet). op voorste I rarr PI'ittsett het raadslid Varr Daalen -olrnoet-je Varr Daalerr en Plins sclrrijverrrvorclt ltet bcsluit uitgesleld tot er eerr nieun,e raaclsvergaderirrg karr uortlcrr belegd. waall)p Prins en Van l)aalcn rriet aarrrvezig zulleu z-ijn en de lreidc aÍ\vez-ige raadsleden Slok err llorsling wel. Op die zalerclag aatt ltet tregirt van cle lente besluit lrij ontslag te nerrien als bu u rtriclrter.
lus varr
Voordat ereerr rrieurve buurtriclrter wordt gekozerr op 23 rnaart rreelnt \/arr ; wat er :rs
voor van
e vergadevan Rosent-
roor de ret genleene nieuwe le sloot
lu
is
rrnogelijke
lor de
rrr deze err uur le
ttt". Er is ert hrj krijgt
Daalcn ltet rvoord ett Íirrnruleert een aarrtal eisen rvaalaarr de rrietrn'e'Íirrrctiottaris zal tttoetett volcloett en eet.r voorstel tot rvijzigirrg varr de reglerrrenten. Voolal dat laatste is ittteressattl, rvarrt hij en nret hern alle arrdere aarrrrezigett, viltdett dat de buurtricltter niet tneer voor het leven berrrletnrl lrroet zijrr. rrraar sf echts voor eet) periocle varr l2 jaar. Zo kun.le terrrrrirrste ol) een bepaald tttotnettt van een buurtrichler aÍkonren err hoe je rriet le u'achterr tot
hij zelf beclankt. l)e ttaattt vatt de ttieurve buurtricltter rvas in Íèite varr 1e vrtren Lrekcncl Albertus varr Daalen. Rijksorrtvanger te Wagenirrgerr. gekozen rrret 74 r,arr :
de 7-5 stenrrnen. Nadat Valr Daalen de leidirrg vatt de vergadering lteeli overgerrornerr rvonlt de Íiisse wirrcl direct voelbaar. llij rveet de vergadering zover te kriigen ilat de baggerlurf uit de Berrnekornse Ivleerrt verkoclrl zal rvorderr err dat cle opblengst gebruikt zal worderr voor de aflossing l'arr de aangegane schuld voor de aankoop varr de buurlgrorrd. Eerr nieurve aalrpak. rvarrt verkopen betekerrde. dat cle I'eerrgrorrcl in versrteld teurpo verbruikt wordt en dat de geërfrlen zelf geen getrruik rrreer konderr nlaken varr de turf.
Op rnaandag 23 rnaart konrt ook de gerneelrteraad bif elkaar. frrins l,ertlekt elt rvetltouder Slok neerrrt lret voorzitterschap op ziclr. FIij laat alle gerronrerr invoe lerr. I eens te
beslLriten varraf'novernber I843 nog eelts de revue passeren: I loe de gerneente Ede de gronderr alleen gekocht heeÍl "voor en tcll belroeve van de Kadastrale Gerrreerrte Benrrekonr". clat de Berrrre-
kottttuers ook betaalcl ltebbert err clat daarorrr de gerncerrte nict karr orttgitrrcrt. Iloe dal alletttaal ook irt lret koclpcorrtract is beschrcvcn. [:r' uorclt rrrct cerrparigheid van stenllnen beslotcrr onl nog ee trs \\'cer aan Sloet duidelijk te rtraken dat Ede geen reclrt lteeÍl op de groncl. orrrdat de grotrd voor de Benrrekonrse geërÍderr is aarrgekocht. zoals ook in lret contract staat. Alleerr Varr I)aalen. clie kennelijk toclr is bli-lven zitten onthoudt zich varr sterrr. 'l'rourverrs u'at ruoet cle Gerneerrte Ede nret de grorrd onder lleunekorn. daar
zuakke kn
hebbcn ze geen errkel belartg bij. trdc z,elz,iclt nog eens schrap tegerr de regclzucltt vart Antlrenr: eer.l volledigc patstellirrg.
nog stceds
ln cle herÍit van 1846 rvoldt een poging geclaarr het schip rveer vlot te trekken. Sloet korrrt uret tw'ce gedeputeelclerr, IJlturtsen eu van ltherrcrr irr [:dc op bezoek. I)rins crr Slok houcleu zich op die vergadcrirrg van l5 oktober absent. Wetlroudel Heudriks neenlt de leidirrg op zich. De verzoeningspoging begirrt na binnerrkornst van de cornrnissie uit Arnhenr "rra eenige rvoorclerrrvisseling tusschen voonnelde cornnrissie eu cle raadslcderr llorstirrg en Varr Daalen". De bijeenkornst leidt tot niets en cle conrnrissie vertrekt al suel rveer. De grond belroon nu eennraal aarr llennekorrr err de raaclslcclen rvillen ook gecrr poging doen die terurg te krijgen. Er valt niets nreer te bespreken. De raadslederr zullerr rvel aarr een borrel toe ziju ge-
tlie irr rtraar Oprricrrrv
s
korttt. l)e v rtor.'errtber
Berclr varr
[]erclr lrceÍ
verkocht. l, clool in lret
"I) ge(
alt sttl
Sklct rcagc tuitirru van' 1oc: "cloclr lezen als: " cle
[]utrlt
hr
\\'eest.
soorl !.ron(l
l.arrgzarrrerhartd koutert de lroofdrolspelers lroverr drijverr: Varr Daalcn err Ilorsting gaan clc conll'ontatie rrret CS aan. l)rins trekt ziclr uleer en nreer
ogcrr lrad g Ook dc ger nrarr icr dat
tel
Zc plaatsen
u-q.
'l
Íi de zaak nrsten. altlrarrs, er rvorden geerr olïciële ot 0 Íèbruari 7 vcrgaderingell nreer aarr gervijd. We rnogerr eclrter rustig aannernen dat de zaak de gerrrocdererr bezig is bliiverr houderr. Prirrs laat irr de raadsvergaderirrg van clie clag een brief van Sloet voorlezerr waarin deze eist dat er binnen l4 clagcn bericlrt zal kornert of de veiliug nog door gaat. Prirrs plaatsl bij dic [rricl'een belangrijke kanttekening. Ilij stelt datcle al-starrd van cle grorrd volgcrrs de ol'eleenkornst van 1843 alleen geldig is rvarrncer de grond orrtgonrren rvoldt. llij stelt voor onr een gedeelte van de grorrd le verkoperr crr lret geld aan cle IJenne-kor.nnrers terug te geven. I)rirrs zal dit starrclpurrt al r.r'eleens ecrdcr verkondigd lrebben, bi-jvoorbeeld rond de 2le rrraart toen lri-i ontslag rranr als buurtriclrter, nraar rru hij dit ook in een laadsvergaderirrg voorstelt rvordt z-iirr positie in de raad ook dLride lijk. Ilij staat allecrr rnc't ziin -
I
l0-
I 84
b lU
gehouden " gckonrcn zhct []rrrrrtbt I)r'ins reage buiten alle orrrspitterr, cle
liclrting
is. l:r klirrkr
"w lJ rr
gel der
ktlt
e
nict kall
re
scll
rcvcn.
g eens eÍt op de aarlger, die
roUwells
lrn, daar rchrap tegerr
ot te renen irr
n
15
)e verzoe-
rlr "lra aadslcderr ,rnrn
issie
'rn en de ralt rr iets ijn ge-
)aalen err
ell nteer
:rr
olllciële
ren dat cle
jsvergadeat ef
)rins plaatst I varr cle er de grond
verkoperr arrclpurtt al aart toert hij
tadering :err rrret zi.jrr
z*akkc kniccrr: dc raad is lret er niet rrree eens en bli.ili bi.i clc stutttlptnrtcrt rlic irr rlaatt crt oklolrer r,'art ltet vorige.iaar zi.irr inl]L'tl()rltcrl. Oprrictrrv suclclert de zaak orttlergronds vetder zottder clat er ectt oplossittg korrrt. [)e volgerrcle stap is voor clc I]r.rurt err lret is eert riskartte stap. Op 4 rrovenrber 1847 verkollerr ze zelf'eerr clecl van de groncl aan tle lreer van rle rt Berch van llcernslecle. Alles is volgcrrs clc rc-gcls geregistteerd crt ratt rlcrt []crch hceÍt er Í--520 vuor betaald. [:err bilzorrtler provocerencle sÍa1l ook: nog steeds uas clc grond niet aan dr: lruurt ovclgcdragcrr err loclt rrenl er' vcrkoclrt. lcts varr cle sparrrrirrg, die dat vour de butrlt rnce [rt'aclrt klirtkt rtorl cloor in het verslag: "l)at varrrvege den I leer Ciotrvenlerrr dezer ['r'ovincie u cl ecne vefklÍu'irrg is ontr''artgcrt. Zll rliett vet kool) \'()ol ttul ett gecrre waarde lrield. doclr dat nietternin alles irr den...... is aígelopen err derr Ileel vrur clen I3ergh cloor lret lJtrrrrttrcsturrr irr hct lustig bezit gelralrdlraaÍi|." I ) Sloct rcagccrt trrcrkuaaldig rrrikl. Welisu'aar ttoetttt lri-l clc rerkoop cctt tuitirrg varr "ollenlijk verzet tegerr lrct lrogele [Jestuur". nraar \ocg1 claar aan toc: "doclr orrbcrvust nlct (lr: dcrrkrvijze der ltooge leeerirtg". lrloet .je rlrrt lezcn als: "Ze rvctcrr niet goecl \\'at ze docrt"'/ Ilii liik{ er stetk op drrt lriitlrrrr dc []uurt lrccÍi onclerschat. Die vrij laurve reactie is ucl tc vclklalcrt. [)it sotlrt gronclllezit uas rrrr precies he1 soort dat Sloet irr al zrjrr l)lanllen \()()r' ogcrr lrad gestaan: kapitaal en irritialieÍ'van particuliererr. Ook de gerrrccnte doet een pogirtg onr grr)r)d te vet'kopctt. nraar op zo'tt nranier clat alleen íblrneel aan de eiserr van de (iorrverrrcur rrolrll rolclaan. Ze plaatserr oprrieurv een advertentie. clie door het plovirrciebcsturrr u,orclt gehouclerr "\oor nulen geene w'aarcle." [)aar zolr dus nooil eeti kolrer op algekonrcrr ziirr of rrrisschicrr een. die l'erder in rrrclerharrdelirrg is gcgaart rttel het lltrrrr tbestuur. Prins reagecrt veel Íellcr. IIii vincll cle hanclelrviize van lret burrrtbcstrrtrr btriterr alle perken en legerr dc rvet. \'an derr llcrgh is al bezig ile lrei tc lulcrr onrspitten, clat gaat echt te vcr. Ílij sclruiÍt nret ziirr visie steeds rneer op irr cle riclrtirrg varr CS en vindt ook dal de vcrkoop Aan van dert llergh orrsekl is is. lrr klirrkt ook Íiustratie door irr ziirr u'oorden. "Warrt rrret cle aankoop varr de lrcirle toch lrecli gedaclrt []urrrtbestuur rriet irr het rnirrst rrreege'rverkl. zijrrcle zLrlks gelreel gesclricd door dcrt []urgertteestef op nlagtigittg ratt rlen (lerrreerrte [{aad aarr welke clrrs alleerr alle bcheer' loe kolrrt." 2)
-ll-
Aan ectt kiutt is ltct cigcrtaarclig clat hil zo Íèl reagcclt. [)l: lratcn varr cle verkoop zijrr irrrnrers voor de buurl Ilet is voor hcur ook een plestigekrvestie ge'',voldert. LIij heeft er ziin best voor gedaan err lret buurtbestuur (lees Van Daalen) neenrt lreur alles uit handen. De rnaat is voor henr vol, hij wilde deurwaarder bij van den Berclr langs sturerr om henr aan de zeggen dat lrij nret de ontginning niet verder nlag gaan. De voltallige raad -ook Van Daalen was raadslid- is tegen zijn voorstel. Ze blijven achter de verkoop staart. Prins raakt irr het belang varr zilrr gerneente steeds nreer geïsoleerd. I
.
2.
Buurtboek Bennekorn lnv VROA 38 11,54 buurtspraak I l rnei 1848.
(
l9l 5) 11.46; (1927)
Voot zover itt dc nrolen
Ecrr varr de;
varicerderr i Ik hcb de ht de volgcrrdi
l. 2. -1. 4.
Wa Wc'
Wa Wa
Ik onll'irrg
I
"lk tregrijp
GAE inv. nr.466 raadsrrotulen, 26 rtovetnber 1847. pag26.
1
die 23e Nor Ik zal probe
ophelderirrg
drs. Gelrit Brcnrarr De explosie in de molen "Onzc
bev'el geplar
llika", 23-ll-1944.
tlag de opdr depol in orrl err legelijkc
Irr "De Kostersteen" nr.29 vatt augusttts 1989 staat een artikel van
kon ik dit
Drs.C.A.Heitink over de "Molens te Bernekorn"(2). Hierirr beschri-jft lri-i de verwoesting van de tnolett "Onze Rika" in 1944, rvaarbij 67 tot 103 Duitse soldateu zoudett zijn ontgekonren. (De schattingen over het aarrtal slachtoffers liepen natttelijk ver uiteen). Zalerdag ljulij.l. kwarn ik's rniddags bij toeval in lret Kijk-ert Luistertnuseurn. Voor de balie stond een echtpaar uit Amsterdarn, dat ont ittliclttingert vroeg over de ontploffing in de nrolen. De balienredewerkster ver,uvees ltert orrrrriddellijk naar mij. Flet eclrtpaar had in een plaats it't Zuid Duitsland op een carnping gestaart en \\'as daar itt kontakt gekottten rnet een iltwotter uit die plaats, de heer Bár, die kerststallen zat te suijden. Zij krvarttett ruet hent in gesprek erl toerr de heer Bár benrerkte, dat zii uit Holland kwarnerr, vroeg hij of zij Bennekorn kerrdert. Hierna vertelde hij lren ltet verhaal van de ontploffirrg irr de molen. I'lij bleek n.l. (rnet nog 3 tnan) deze explosie te
De oorzaak clie eclrter n
Irebben overleefd. lk kreeg ziirr adres en heb hern eett brief geschreven. Zelf ben ik ook al jaren op zoek naar de juiste toedracht vatt de explosie en ltet juiste aarttal
o
Ol'er het tot
rvalerr dest i aÍgevoelcl u eeld. Van d,
irt [icrrrrekor Orrder hen
t
explosie nie die soldaterr
6l
van hcrr
Wii
kurrderr iderrt iÍlcercr
exlrlusie opl
slachtoffers.
rneer van he De clclden lret kerkhol
lk ben lriervoor o.a. geweest naar ltet Duitse Oorlogskerkltof in Ysselsteytr (L.) bU Venray. Hier liggen 31.598 otttgekotnen Duitse soldatett begravett.
rverd. Dit is
-12-
*
Ilet klopt ni
)n van de 3r
ziin best
alles uit an den lJercll niet verder I
;
tegert zijn
eerd.
t)1\
tg26.
44.
vall
konren. :r urteen).
r Luisterrnun inlichtingerr
venvees hen
Duitsland op inrvoner uit tten nret herrr walnelt, vroeg al van de
:xplosie te
ik ook al uiste aarrtal
n Ysselsteyrr en begraven.
Voot zover ik lteb ktttrtett nagaÍln zilrr hielbii eclrter rrraar 26 solclaterr.
cl
ie
itt dc rttolen orrrkrvarrrerr. (Vak tlQ rrrs.75- | 00). Ijért vatt deze soldaten lvas tle l]eldwebel Gerlaclr. oud 33 jaar.De overigen varicerdert irr leeíiijd varr I 7 tot 38,iaar. lk lrcb de lrcer []ár gesclrreverr rvat n'ij over cle explosie r,r'eterr err heb lrerrr de volgerrde vragen gesteld: l. Was WolÍgarrg (ierlaclr de l;eldrvebel die de explosie veroorzaaklc'/ 2. Weet U het.juiste aarrtal slachtoÍIèr's? 3. Wat voor legelorrderdeel was het? 4. Waar zijrr rle overigerr begraven? lk orrlvirrg lrierop lre t volgende arrtrvoord. (Vr if vertaald). "lk begriip lteel goed. dat U ook nu llog gei'rrteresseercl berrt in nat ziclr o1r die 2le Noverrrbcr 19.14 in Urv dorp heeÍlaÍgespeelcl. lk zal lrrobelen. voor z.over rrrijrr lrerirrrrerirrg het nog toelaat, [-l lrie rovcr ophelderirrg te geven. Wij rvaren eerr Corrrpagnie Pioniers ert naren onder bevel geplaittst van cle 6e. Paraclrutisten Divisie. Onz-e Cornpagrrie hacl deze dag de opdracht ottt l)ionienttateriaal (rrrif rren en springstoí) in ltet \\'al)clldepot irr otttv'angst te nernen. Deze clag rvas ik als OnderofÍlcier van l)ierrst en legeli.iker'lijd als n'achl ingccleelcl. Dat rvas rrrijrr geluk. u'arrt tlaardoor korr ik dit orrgelrrk overleven. [)e oorzaak vatt de explosic is rrnoit vastgestelcl. Er rvarerr veel gertrcltten. dic cclrtcr rriet korrcleruuvorclerr bevestigd. Over het totaal aarrtal cloden karr ik tJ helaas geerr oplrelderirrg geren. l:r rvarett destijcls 40 zrvaar gervorrderr, die rnet ziekerratrto's onrrriclclellijk algcvoercl rverderr. Zij rverden over veldlrospitalelr en ziekenhuizcrr ver deeld. Vart deze gerrorrden zijlt er zeker nog veel gestorven. Zij u,erclerr nie{ irr []e rrrekorrr beglaven. Ortclcr herr bevorrd zich ook Feldrvebel Cerlaclr. clie zeer zeker deze exlrlosie niet lreeft veroorzaakt. Precieze oplrelilering karr ik Ll geven over die soldaterr, die rra cle explosie direct dood \\'aren. Ilet n'arerr 7l rnanlrerr. 6l r.'art lrert ltebbcrt rvij rrit de prrirrltopelr geborgerr err irr de school gelegd. Wij korrderr lre lr naal hurr z-akboekje crr idcntiteitsplaatjes olrrvec-r'lc-gbaar iderr(iÍlcercrr. l0 Solclaterr. die zich irr de orrrrriclclelliike nabi-ilreitl v'arr dc expkrsie opgeltouderr lracldert, rvarerr derrnate verrninkt. dat ui-j bilrra nicts nleer vall ltcrt konderr virrcletr. We nistert welisr.vaar precies lie zij \\Alen. De clodett u'erclen irr 62 doodkisterr (de resten vau de l0 rrrarr rrr eerr kist) op lret kerklroÍ- in Berrrekonr in 2 grote nlassagravetr begraven. IIet klopt rriet. dat cle berging van de cloden door 8 Neclerlarrclers gedaarr rvcrcl. I)it is rritsluitend door nrii en nriin n'aclrtsoldaten gedaalt."
li-
'l'ot zover de brieÍ'varr de lreer []2ir'. lleitink schriili irr ziin artikel: "Het zoeken err overbrengen van de liiken getrerrrde vooral door ongeveer
glocp l\lusi
een achttal Nederlanders waarouder Paul de Nooil. ook die dag als bijrra alle dagen nlet toesternrtringspapierell van de Duitse autoriteiten toch in Bcrnekorn. err rvaarschijrrlijk ook Cerrit vau llarneveld (vraclrtrijder) van
Vcrcrr igirrg. Mtrsirrga is t LJit u'elke lrr
cle Bovenweg."
De kleur var
De heer lliir ontkerrt dit dus uitdrukkelijk. Zo is er toch rveer een kleirr stukje varr het nrysterie opgelost. Ik rvil proberen via de Drritse Oorlogsgraverr sticlrting irr Kassel nadere gegevells te krijgen. Als dit lukt hoort U nog vall llle.
oran je, eerr t rvaakzaarrtlrt
[)czc oproel Err zo rverd
De lerdirrg v
Wclperr (l Verkenners
l.l. Giisbertsen Voortrekker 50 Jaar Padvinders (Scouting) in Bennekom. 1945-199s
De ecrsle bi de zilvervos
(Achter het
,
Op l0 jurri 1995 rverd ltet 50-jarig bestaan van de Padvinderij in Benrrekont
Varr tlc 109
lrerdaclrt.
Per I Oktob naal lloofdk Welpen 24, Irr oktober v
Tijdens de daarbij gehouden retinie werd nrij gevraagd of ik hierover ook rvat irt "De Kostersteen" zou willen schrijverr. Aangezierr el niet voldoende archiefrnateriaal belvaard gebleven is, zal ik rnij hoofdz-akelijk beperkerr tot de eerste vijftien jaar, ook al onrdat dit intussert rvel gesclriedenis is. In de loop van die vijÍ-tig jaar zijn er rvel een paar duizertd Bertnekornse kinderen lid geweest van éérr van de Padv
i
rrtlers/slers Êlroepen.
Direct na het eirrde van de tlveede wereldoorlog en nog nraar net terug vatr de evacuatie, kreeg I-lerrnekorn een Padvindersgroep. L,r versclrerren eirrd rnei aanplakbiljetten irr het dorp rnet de volgerrcle
oproep:
'lalèlronde
i
De cerste ve groe p volgc|r
tlocp
L'.en
W i I je graag Padv inder rvorderr Berr je tussen de 8 err I 8 jaar Iln rvoon je irr [3ennekorn
bcetie tc vee
l-{OPfvlAN DONKE[I. Die rvoont in het stukke witte huis Op de Keijerrberg (hoek Hertenlaarr).
l4-
Wagerrirrger kozerr al:
Zij
JONCEN
Ca dart na zes uur praterr rrret
-
Deze rvoottc rveg err de ll De voortrek bijeerr. in ee
J trrr
llct
nr
iole n-err Jurriorer
orrder leidirrl De overigerr
Vaarrtirig
Srr
Irr de l)aasva
)or ongeveer' lg als bijna len toclr in htrijcler) van
[)cze oproep sloeg enonn aan. l:r rrrelclden ziclr nraar lieÍit 109 liellrctrbers []rr zo rl'erd per l.juli 1945 de "[:.erste Berrrrekorrrsc l'aclvindersgroep lvlusirrga" opgericlrt, als afd. varr de N.l'.V.(Nederlandse l'advindcrs Vcrerr igirrg. ) Nltrsirtga is eerr lrrdiaarrs rvoorcl eu betekerrt "Vredelieverrd". LJit rvclke Irrdiaanse taal lret woord starnt is rnij niet bekerrd.
[)e kleur varr de clas rverd dorrkcrgroerr, rrret irr de prurt, geboldurrrd in oranje. eert opgaarrde zorr. Irr lret cerrtrurrr hiervarr eer) oog. IIet oog der Ik rvil plobe-
waakzaarnlreid.
)gevens te
Dc leidirrg van tlcze eerste grocp bestorrd uit: Wclpen (llorde) Akela Stel err D.SuLrring Verkenners ('l'roep) Iloprrran Donke r err dc Vaandr igs G.varr Altcrra
l.l. C ijsbertserr
Voortlekkers l.
(Stanr)
err
P. Suurirtg
Oubain G. Koster
De ecrste bijeenkorrrsten van de troep rverden gehouderr op het terreirr rarr de zilvervosserrfarnr varr de fanrilie (iundersen op de Frarrse Karrrp.
(Achter ltet clierertteltuis "De Wagerrrenk" op de Keijenberg).
j in Berrnekorn rierover ook ,en is, zal ik rnrdat dit n er rvel een Je Pad-
net terug van
rlgerrde
Varr dc 109 aarrrrreldirrgerr zijn er nog rvel een aarrtal algevallerr. I'er I Oktober 1945 rverden erop lret aanrneldingsforrrrulier varr lret Natiorraal IIooídkrvartier (N.ll.K.) te Derr lraag 8l personerr vernrelcl.
Welpen 24. Verkenners 48, Voortrekkers 3, Leidirrg 6. In oktober verhtrisclen de Verkenrrels naar de tuin van Iloprrrarr Dorrker. I)eze rvoonde desti-ids irr het lruis "lscra" o1r de hoek van de Keijenbcrgse\\'eg en de I Icrterrlaarr. De voortrekkers kregen er 4 rticurve leclen bij err zii kwarrren rra 2l oktobe'r bijeerr. itt eert scltuur aart de Bovertrveg op de grerts varr [Jerrrrekolll en Wagenirrgen. '/.i.ikoz-en als rraarrr "Parcivalstanr". Parcival was ridder err lid r,arr de 'laÍèlrorrde in de tijd varr Korring Artlrur varr [:rrgeland. De celste verkenrrers rverclen al op 4 augustus geïrrstalleercl. Ierr trreede groep volgde op 5 selrternber. [.:en tloep nret 48.jongens (8 patrouilles van 6 rrran) [rleek toclr rvel eerr bcctje tc vecl te ziin. l)aarorrr u'erd op I nraart 1946 de troep gc'splitst in cerr .l rrr iolerr-err Seniorerrverrdel. llct Jurriorerrverrclel rverd gevonrrd door.jorrgeus vall l2-14-jaar err kuarrr orrder leidirrg varr Vaarrdrig G.varr Alterra. [)e overigett ku'atrrerr irt het Serriorerrvendel orrder lloprrran Dorrker err
Vaarrdrig Suuling. lrr de l)aasvakarrtie varr 1946 rr'erd er voor lrct eerst gekarrrlleeltl.
t5-
Orndat t:r nog geen tenten \\'alcn werd erovernaclrt irr cen sclrrrtrr irr Vier-
dc l'irtlvirrdsl
houlerr.
l-uisterrrruser Irr auguslus Irtoesterr in l\
Veel leverrsrniddelen waren rrog steeds op de bon err daaronr ziirr er ilr dit kantp orutoerrrelijke hoeveellreden partrtekoeken gebakken. Op l3 juli rverd Oubaas Kosler geïrrstalleerd als Croepsleider. Irrtussen had Berrrekorn ook zijn tweede Padvindersgroep gekregen. Dit was een zogenaanrde "X" groep.l:Clrristelijke groep). Deze kreeg de naarn van ALSAI{EKO-groep en stond onder leidirtg van I{oprnan Den
Duyrr. (ALles SAI REg KOnr). Ook rverd een Padvindstersgilde opgericht. Een pogirrg varr de Voortrekkers oln een eigerr groepsblad uit te geverr nrislrrkte. lrr Novenrber 1946 nanreu de Verkenners dit initiatief over err zo versclreerr "llet Surrogaade". Een toepasseli-jke naanr voor een blad dat bestond uit een paar getypte velletjes papier. De t,'veede wereldoorlog nret al zijn surrogaten lag nog vers irr het geheugen. E,ind december veírok lJoprnan Douker en hij werd opgevolgd door llopnrarr Koster. In april 1947 krvarn de toen zeer bekende Schipper Johan Bodegraverr uit Hilversunr (nrederverker vau de NCRV) naar Bennekom on.l aarr de Padvindsters en de Verkenners zangles te geven. Begonnen werd rnet het Wilfrelrrrus. Dezez,angles werd gegeven in één van de lokalen van de Herv.School aarr de Schoolstraat. Op 2l juni 1947 rverd achter lret huis "Selterskarnp" het eerste dernonstratiekanrp georganiseeLd. l-lier kondeu de ouders err arrdere belarrgstellenden de jongerrs zien koken en pioniererr. Er was tevens eerr rnodel karnp ingericlrl. Nog steeds waren bepaalde levensnriddelen op de borr. E,rr zo vroeg Iloprrran Koster onr een extra toervij zing aan het distributiekantoor van Ornrnerr.['lier rverd varr 26 juli t/rn 6 augustus 1947 met 25 man gekanrpeerd. Uit Onrnreri krvarrr het bericht terug, dat voor karnpeerders van l0-18 jaar per persoon per rveek 800 grarn brood, 50 grarn nrargarine en 25 grarrr suiker extra beschikbaar gesteld kon worden. I liervoor was een lijst van de deelnerrrers en lrurr geboortedaturn nodig. Naar de eerste naool'logse Jarnboree (te Moisson,Fraukrijk) lverdeu 2 Benuekourse Verkenrrers aÍ'gevaardigd. Het lriervoor berrodigde bedrag (f 200,00 p.p.) rverd door de lrele troep verdiend. Er werderr lege flesserr ingezarneld voor het statiegeld. Resultaat ruim 4000 flessen. Ook werd de grote vijver van "Selterskanrp" schoongemaakt. Op Vrijdagavorrd 6 febr. en Zaterdagnriddag 7 febr.l948 werd sanlerr nlet
-1
6-
I
I
Iet.jaar 194'
rverd irr lret \ opgevoerd. Ir gelegd voor,
krccg
rrrerr lc
te rrrogcrr bor attclcls trreer stottrllcrr rooi schaaldelerr.
Alleen voor'l
Op tl 0ktobe aÍ\r er king be riclrt. Ondanks alle
dingen gedac cle lerlerr orrr Netl. Irrdië.
l3egin april roOster
I
tul'ercl
geboorcl was I!1ci krvartr cl,
Op I 5.luli l! troeplruis oÍ1 onlhrrlde daa Verblij Í'plaal
irr Onrrnerr vr narrrcn 7000
rrel 22 rnan' geopcnd cloo
[)ad v inders bi
IJerrrhard bra clit karnp. Korrirrgin Jul eretile I van N ln 1952 trok
lur in Vierijn er irr dit
Dit
i'egerr.
kreeg de nrarr Derr
e geven
fover en zo blad dat
loorlog rrret I door
rlc l'irtlvirrdstcls irr hct Vererrigirrgsgebotrrv aarr de Kerkslraat ltrtr I(i.ik-clr l,uistcrrrruserrrn) de eerste uitvoerirrg gegeverr. Irt auguslus I948 rverd doorvertrek van vijf lederr de Starrr opgelreierr. (Zii luoesten irr Mil.Diensl en rraar Ned.lndië). llet.iaar 1949 rverd voor de groep et:n belangrijk-jaar.Op 2-5 en 26 nraarl rveld irr het Verenigirrgsgebourv lret toneelstuk "De Vreernde IIoltrrralr" opgevoerd. Níet de opbrerrgst varr deze uitvoerirrg (+ 300.--) uercl de lrasis gelegd voorcle bourv van eerr eigen tloephuis. Van Freule varr Wasserraer
krceg rrrerr loe- slerrrnrilrgorrr irr eerr stuk bos gelegen aan cle Vosscrrneg te rrrogerr lrourverr. lvlaandcnlaltg rverd er cloor de otrdere.jorrgens rricts arrdcrs nreer gedaan dan rverken aan lret tloephuis. 'ferrein egaliselcrr. stonrlrcrr rooierr, lrornerr schillerr zodal ze gezaagd kondert rvolden tot sclraaldelerr. Daanra lret gebourv uitzetterr err fundelingssleuven gravell. Allcerr vour het ntetselrverk krvanrerr echle rnetselaars. Op tt Oktober rverden de panrrerr o1l hel dak gelegd err korr rnerr rrret cle aÍ\re rkirrg begirrrren. Írr oktober rverd er ook u,eer een nierrwe Starrr opgerich1.
:graven uit rur de Padnet het van de
dernonstrargstellenderr
tarnp ing,roeg
llop-
van Ornkarupeerd.
l0-lSjaar 15
granr
r lijst van de rden 2 e bedrag (f flesserr ,ok werd de satnen ntet
Onclarrks alle clrukke lverkzaarrrheclen rvercl er toclr ook nog aan arrdele ditrgert gedaclrt. Itt Novetnber 1'949 rverd er een irrzalnelirrg gehouclcrr orrcler de lederr cltn Kerstllakkettert te kurrnen velstrrrerr naar de 5 otrd Slarrrleclerr irr
Ned. Irrdie. Begin aplil 1950 rvercl lregorrrrerr nret lret slaan van een ponll). Volgens rooster vvercl er iedere avorrd rrret 4 rrrarr geuerkt. Toerr er 20 rnetcr diep geboord rvas. brakett cle buizett en nroesl er oprrieuu u'orrlerr begorrnerr. 5 Nlci krvanr cle potnlt klaar err \\as er o1l 2l tneter cliepte rvater. Op I 5.iuli 1950 rverd door de oprichter varr de groep. Ilopnrau Donker. het troeplruis oÍllcieelgeopend. Na een toespraak trok lrij een vlag \\eg ell onthulde daarnree de rraarn varr lret nieurve onderkonrelr. I{OGAN: Vaste Verblrjlplaats. 'fer gelegenlreid van het 40-jarig bestaan varr cle N.l).V. werd itr Orrrrnen van l-10 Augustus een Natiotraal Karnlt gelrouderr. llieraarr nar)lcn 7000 I'advirrders uit binrren err buitenland deel. Bennekorrr \\,as er ntct 22 nran vertegenrvoordigd. flet karnp u'erd op 2 Augtrstus ofllcieel geope ttd cloor II.M.Kolrirrgin Juliana. Vooralgegaarr door cle [JrrsclredescPaclvirrdersbarrd defileerden de 7000 padvinclels voor de Konirrgilr. Prirrs Ilcrrrlrald bracht op 3 auguslus, als Konirrklijk Conrrnissaris, eerr trezoek aan clit karnp. Korringin Juliarra, die irr haar jeugd zelf padvinclster was ge\\eest, clroeg de eretitcl varr iVIOVAVEDO (MOeder VAn VEle DOclrters). ln lt)-52 trok Ilol;rnan Koster ziclr terug als Verkerrrrersleider. I lij rr'erd
-t7 -
opgevoIgd door C.(errit)Klornp. Koster bleeInog rvel Groepsleider. Na de storurlaurp in 1953 r.verd ereen landelijke aktie gehouden onder het nrotto: "Mourverr ourlroog, orrs larrd rnoet droog". In de volrn var) een "l'leide voor een Karrveitje" bracht Musinga f ló3,-- o1r. Larrdef ijk ging er f 193.825,24 naar het Nationaal Rarnperrfonds. De gerneente Dde adopteerde de gerneente Strijen. In Ede rverd een Cornité
"Kindervakantie Strijen-Ede" opgericht. Dit Colnite wilde + 500 kindereu van 8- l6 jaar een vakarrtie in Ede aalrbieden. Er werd kontakt opgenonrerr nret dit Conrité en zo kon er van l4-24 augustus op de I{irtderrkarnp (Ede) eerr zonterkarnp geltouderr worden, rnet l6 Musitrgaverkenners en 42 jongerrs uit Strijerr. Flet kantp stond onder leiding varr G. Klornp. De padvindsters organiseerden eerr rneisjeskarrrp rnet l8 rneisjes uit Strijerr. Valt ltct Natiorraal lloofdkwarlier werderr l0 grote Aurelikaarrse legeltenterr eu éért tent voor 70 persouen geleend. Ilet Rode Kruis zorgde voor een ziekentent. Via Bruil Ede, kreeg rneu cle beschikking over een watertank van 1000 liter, tlie dagelijks gevuld werd door de E,dese Brandweer. [Jet Depot Verbindingstroepen zorgde voor de wanne rnaaltijden. De broodrnaaltijden werden itr lret karnp zelf klaargenraakt.
l'l.M.Calltrna Xll braclrt ook een bezoek aarr het karnp. llelaas krvanr zij rret onder het eten. Haastig werden de borden in de tenteu gezet orn [J.lVl. waardig te kunrrerr orrtvangerr. ln de karnpkrarrt "llet l'lerde" staat in een verslag over dit bezoek o.a.het volgende: "Langzaant en statig. orngeven door Ilaar Fioflroudirrg, zijrrde twee [{o[darnes, schreed Ílare Ilooglreid voort, in de riclrting van de vlaggernast. llier storrderr rvij allen opgesteld oln lraar op te wachten. Met ons elle oog keken wij naar Hare Majesteit en met orrs andere naar ons bord nret eten, dat ijlings door orrs in de tent rvas gezet. Wij vonden het geweldig, dat de grote Heerseres varr de lleide orrs krvarn bezoeken, rnaar lvij wisterr ook lreel goed dat eell tent geen hooikist is. lrr gedachten zagen rvii de jus, die ouze sla rnet aardappelerr rijkelijk otngal, nleer en rrreer stollerr. Zelfs als H.M.Callurra kurr je toch ook niet rnakelt olll een Verkenuer tijderrs zijrr eten te storelt". Van B.err W. varr Strijen kreeg de groep een officieel bedarrkbrieÍje. Itt septetnber 1955 werd er begourren nret de bouw van een orrderkornen voor de Welperr. Irr novenrber werd dit in gebruik gerromen. In Augustus 1957 werd er voor de eerste rnaal in het buiterrland gekarn-
-18-
pcerd. llct ncll.
Op l2 okt, eerr 1-eevc
;leider. Jeri
onder lret
rga l' 163,-- op. rds.
pee
td. llet zottterk:rrrrp rverd gelrouderr in ltettigny irr de Ilelgisclre Arderr-
llell.
Op l2 oktober 1957 begon ltcin van Schalkr.vijk lnet 5 oudere verkerrrrers cen Zeeverkellncrsgroep irr Wagerringen orrder de ltaarn "Nlrrsirrga Ilijrr".
rd eerr Cornité ieden. Er werd ,rgustus op de 6 Musingavering varr G.
jes uit Strijerr. rrse
legellerrtett
reeg rnen de gevuld rverd
rgde voor de :elf klaarges krvanr zij net rrn [-|.Nl.
roek o.a.het : twee l{ofdalgernast. l{ ier :ne oog kekert eten, dat g, dat de grote r ook heel
jus, die ouze :lfs als
lijdens zijn brielje. nderkornerr Lnd
gekanr-
-19-
Eind 1957 kreeg cle groep korrtakt lnet een Ned.l lerv.Zondagsuit l(otterdanr. Zij zocltlen irr Bennekorrr grond onl eell kanrplruis te bouwen, orn rnet de kirrderen in de zorner een paar weken irt de bosserr te kunnerr karnpererr. Daar dit niet lukte, vroeg nrell nu onl gebruik
scfroof vererriging
te nlogen rnaken van de bestaaude gebouwert vatt Musirtga. De verertigirrg -fevetts zou zou clan zelf een derde gebouw erbij plaatseu nret slaapzalett. een keukerr aangebouwcl rvordert aan éért der bestaande gebourven. Van 3 tot 5 April 1958 rverd er een kanrp gelroudett waar sanlen tttet eett grote groep Rotterdanrnrers (alles bij elkaar * 70 rnan) eett begirt gerttaakt rverd nret de bourv. In juli 1958 kon het gebourv (De Krornsclrutte) aldoorde Rotterdarnrners in gebruik worden genouren. Door het drastisch terug lopeu vau het aautal zondagsschool kirrdercrr in Rotterdanr rverd het gebourv later aatt Musittga vet'kocltt. E,rr zo beschikt Scouting Benrrekorn nu over drie gebourven, waaritt alle
speltakken ziin ondergebraclrt. (ln l99l ziin de Schakelgroep (nreisjes) ert de Musittgagroep (ongetts) geÍirseerd nret als naaur Scouting Benuekotu.) l{.G ijsbertserr
re I
I I I I I I I I I I
o"
ruooou'.
idee dat je si heef
t
als
g
samenwerkr is een bank Dat merkt
u:
ti;tre contact
staat midder
levrng. Daa
vaak betrokf
teiten in
hr
| *rï:rï; I
om
oant
| :ï,.ï,:il I
-20-
