09/02/2008 www.depers.nl
inbSe e el d
opzaterda g
Seks op kantoor Vind een Valentijn op je werk
Protest a
an je lijf
Mode m
et een m
ening >>
p
28
Actueel P4
Museumnach t Loungen tussen de foto’s
Beeldspecial 60 jaar MAGNUM Photos: Het fotobureau dat de wereld veranderde Vacature-index P10
Pagina 37
_3e_01_CovM agn 1
‘Ik wil niemand voor lul zetten’
Presentator Jörgen Raymann
DORDRECHT DAAR BEN JE ZO
WANT JIJ BESTUURT LIEVER WAT ANDERS DAN JE AUTO
Wij zoeken een breed team hoogopgeleiden. Kijk voor het vacatureoverzicht op www.DordrechtWerktDoorJou.nl
MARCO HOFSTE
Zie
pagina 8
2
Respons
‘Welkom aan tafel als je meer voor het Nederlandse bedrijfsleven wilt betekenen’
Financiële hoogvliegers solliciteren niet. Ze ontbijten met de top van ING Ontbijten met Diederik van Wassenaer
en Vedior bij hun integratieplannen. Onze medewerkers zetten zich 200%
Als hoogvlieger wil je meer betekenen voor het Nederlandse bedrijfsleven.
voor de klant in. Om verder te groeien zouden we 300% van ze moeten
En wij meer voor jou. Daarom nodigt de top van ING Wholesale Banking
vragen. Dat gaat wat ver. Daarom zijn we op zoek naar gedreven hoog-
je uit voor een ontbijt. Met Diederik van Wassenaer bijvoorbeeld. Hij is
vliegers. Ondernemende mensen die bewezen succesvol zijn in de financiële
Global Head Wholesale Banking Products. En sinds kort lid van het
wereld. En net zo ambitieus als wij.
Bestuur ING Nederland. Met zijn aangeboren drang tot verandering is hij constant op zoek naar nieuwe producten. Er valt nog veel meer te vertellen.
Hoe kom je aan tafel?
Maar dat doen we wel aan tafel.
Aan een overname gaat uitgebreid boekenonderzoek vooraf. Bij een over-
200% inzet voor het Nederlandse bedrijfsleven
als je bent, wil je gelijk met de top aan tafel. En wij met jou. Onze ontbijt-
Dé financiële partner voor het Nederlandse bedrijfsleven. Die rol vervullen
gesprekken vinden plaats in februari en maart. Kijk voor meer informatie
we meer en meer. Neem de claimemissie voor Fortis. Een deal die vorig
op www.ingwholesalebanking.com/careers.
stap naar een andere werkgever, ben je uiteraard even secuur. Ambitieus
jaar € 13,4 miljard opleverde. We begeleidden de overname van Essent Kabelcom door Warburg Pincus. En recentelijk adviseerden we Randstad
DOING WELL BY DOING RIGHT
Actueel 3
World Press Photo
Waarin een klein land somber kan zijn
eerste prijs gewonnen in de categorie Dagelijks leven van World Press Photo. De in 1974 in Tubbergen geboren fotograaf is daarmee de enige Nederlander die in de prijzen viel.
De Brit Tim Hetherington won de belangrijkste prijs met een foto van een uitgeputte Amerikaanse soldaat na een zwaar vuurgevecht in Afghanistan.
Belonen Tegoedbonnen voor afkicken
Clean naar de bioscoop M Motivatie Belonen
blijkt effectief tegen drugsverslaving
M Alcohol Therapie werkt ook bij drank Ana Karadarevic AMSTERDAM
Methadon, God en de politiecel: het helpt allemaal niet veel om drugsgebruikers van hun verslaving af te krijgen. Zeker langdurig verslaafden vallen, ook na succesvolle afkickpogingen, doorgaans terug in hun oude habit. Dat lijkt anders te liggen wanneer er bioscoopbonnen gebruikt worden, blijkt uit een onderzoek van het Nispa (een kennisinstituut op het gebied van ver-
slaving) en vijf instellingen voor verslavingszorg. Tegoedbonnen die fanatieke cokesnuivers kunnen inwisselen voor bioscoopkaartjes (en bloemenbonnen) motiveerden eenderde van de deelnemers zodanig, dat zij cocaïnevrij de eindstreep van een experimentele behandeling haalden. De gebruikte methode is de Community Reinforcement Approach (CRA) plus Vouchers. Het laatste slaat op de tegoedbonnen. Uitgangspunt, plat gezegd: de wortel is beter dan de stok, goed gedrag belonen werkt beter dan slecht gedrag afstraffen. Deelnemers worden overigens niet alleen beloond, zij leren in deze Amerikaanse methode hun gedrag ook veranderen met cognitieve gedragstherapie. In de VS gebruiken psychologen CRA ook voor alcoholisten. Volgens CRA-deskundige en
psycholoog bij Bouman GGZ, Hendrik Roozen, is het een van de effectiefste methoden om van drank en drugs af te blijven. In Nederland werkte de behandeling bij 12 van de 35 deelnemers. Voor een groep chronische verslaafden, waarvan sommigen ook kampen ook met psychiatrische problemen, is dat indrukwekkend. Eerdere afkicktherapieën mislukten bij deze mensen. Een controlegroep van 31 patiënten kreeg de gebruikelijke behandeling met methadon. Veertien deelnemers maakten deze behandeling af, maar slechts een lukte het om van de cocaïne af te blijven. Nispa-directeur Cor de Jong is zo enthousiast over de uitkomsten dat hij de methode graag ook beschikbaar wil stellen aan andere verslaafden. P
Zie ook het katern De Pers in Beeld voor een selectie net iets treffender op de plaat vastgelegd wereldnieuws. PIETER TEN HOOPEN/AGENCE VU
COLOFON De Pers op zaterdag is een uitgave van Mountain Media BV ... Uitgever Gert Jan Laurman Hoofdredactie Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst (adjunct) Art Director Liesbeth Melkert Redactie: Tisha Eetgerink, Anna van der Gaag, Myrthe Hilkens, Jerry Huinder, Marius Roos, Britt Stubbe, Robert Vuijsje, Pamela Wilhelmus, Judith Zilversmit Distributie Dick van Geemen Commercieel directeur Jerrel Oron Finance Ruud Swart Internet Rik Nizet Ontwerp Cases i Associates Druk Persgroep. Directie Cornelis van den Berg ... De Pers op Zaterdag is de weekendeditie van Dagblad De Pers, een onafhankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 290 keer per jaar verschijnt. De Pers op Zaterdag is verkrijgbaar in winkels, in de horeca en op vele andere locaties. Ontvangt u De Pers op Zaterdag thuis en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren: 0900-INTERLANDEN (0900-4683752) of www.bezorgingdepers.nl. Ontvangt u De Pers op Zaterdag in uw winkel en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 020-3460530 (bereikbaar van 8.00 tot 11.00 uur) of stuur een e-mail naar
[email protected] Reageren? Dat kan via
[email protected]
Manager TANS/ Projectmanager Zuidas Amsterdam Bright City pionier in het maatschappelijke werkveld Aan de Amsterdamse Zuidas verrijst op initiatief van ABN AMRO en de Vrije Universiteit een businesscenter dat een platform wil creëren, waar allochtone en autochtone hoogopgeleide studenten en jonge professionals elkaar, het bedrijfsleven en de onderwijswereld kunnen ontmoeten. Om dit streven te verwezenlijken, hebben de Stichting TANS en Zuidas Amsterdam Bright City (Zuidas ABC) de handen ineengeslagen om deze brug te bouwen. De Stichting TANS is door een groep hoogopgeleide Marokkaanse jongeren in 1997 opgericht met als doel impulsen te geven aan een meer positieve beeldvorming over Marokkanen. De stichting beschikt over een landelijk netwerk van talenten en trekt inmiddels ook hoogopgeleiden aan met een andere dubbele culturele achtergrond.
De functie is tweeledig: u komt in dienst bij de Stichting TANS. In die hoedanigheid bent u twee dagen per week verantwoordelijk voor het werven van fondsen, het opbouwen van langetermijnrelaties, het aansturen van vrijwilligers en de professionalisering van de organisatie. Daarnaast wordt u vanuit TANS voor drie dagen per week gedetacheerd bij Zuidas ABC. Voor deze organisatie levert u een actieve bijdrage aan het op de kaart zetten van het businesscenter. U bent verantwoordelijk voor het ontwikkelen van een jaarprogramma voor jonge allochtone en autochtone hoogopgeleiden. Daarvoor zoekt u deze doelgroep actief op en verbindt u haar met het Businesscenter Zuidas ABC. U zorgt ervoor dat het businesscenter een ontmoetingsplek wordt, waar informatieve activiteiten, sociale evenementen en ontspanning plaatsvinden. U beweegt zich gemakkelijk in netwerken van verschillende signatuur en bent gesprekspartner voor de organisaties die betrokken zijn bij Businesscenter Zuidas ABC. De functie vraagt naast een aantoonbare affiniteit met interculturele diversiteit om ondernemerschap, om maatschappelijk engagement en om een hbo-/academische achtergrond. U bruist van de ideeën, neemt graag het initiatief en blijft doorzetten ondanks tegenslagen die bij het pionieren horen. Drie tot vijf jaar werkervaring, zeker met projectmanagement is een voorwaarde. Uw gemotiveerde sollicitatie met curriculum vitae kunt u binnen twee weken versturen via www.gitp.nl/vacatures. Voor meer informatie kunt u bellen met mevrouw drs. A.M.O. Raymakers, senior adviseur, GITP Amsterdam, (020) 575 07 30. Een individueel assessmentprogramma kan deel uitmaken van de selectieprocedure.
Meer info: www.gitp.nl/ vacatures
Helemaal naar Rusland geweest en dan thuiskomen met dit… Met een serie sombere foto’s van sombere inwoners van het sombere stadje Kitezh in Rusland heeft Pieter ten Hoopen de
4
Actueel
Bijzaken
Relaties Prestaties werknemers optimaal in een hecht team
Nederhop
Seks is heel goed
Royston Drenthe kan meer dan alleen tegen een balletje schoppen. De middenvelder van Real Madrid rapt mee op het nieuwe album van de Rotterdamse rapper U-Niq, dat Kapitalisme heet en vanaf 29 februari in de winkel ligt. ‘Hij is heel goed, anders had het nummer het album niet gehaald. Ik ga geen rotzooi op de plaat zetten’, zegt U-Niq in het AD over de inbreng van de voetballer.
M Valentijn Meer singles zoeken een partner op het werk M Regels Betutte-
lende afspraken leiden tot ongemotiveerd personeel
Heidi Zandbergen AMSTERDAM
Koude Oorlog II Amerika en Rusland hebben niks geleerd van het verleden, waardoor een nieuwe Koude Oorlog dreigt. Vladimir Poetin heeft de Verenigde Staten en de NAVO gisteren bekritiseerd wegens hun militaire expansie naar de grenzen van Rusland. Hij laat het er niet bij zitten. Rusland gaat zijn krijgsmacht moderniseren en nieuwe wapens ontwikkelen om de nieuwe bedreigingen het hoofd te bieden. Klinkt als…?
Weg vertrouwen Nederland gelooft niet meer in de economie. De Postbank BeleggersBarometer is in januari 2008 met 27 punten afgenomen tot 92 punten, de sterkste daling sinds de introductie in 2002. Raar is dat natuurlijk niet. De helft van alle Nederlandse beleggers zag de waarde van de portefeuille de afgelopen drie maanden dalen, terwijl slechts een kwart de waarde zag stijgen. Volgens 47 procent van de respondenten is de Nederlandse economie het afgelopen kwartaal slechter gaan draaien.
Slimme singles zoeken naar werk waar ze hun Valentijn kunnen ontmoeten’. Dat zegt Muel Kaptein, hoogleraar Bedrijfsethiek aan de Faculteit Bedrijfskunde van de Erasmusuniversiteit in Rotterdam. Kaptein, die ook werkzaam is bij adviesbureau KPMG, weet veel van liefde op het werk omdat hij bedrijven helpt er regels voor te maken door middel van zogeheten gedragscodes. Toch is de professor geen voorstander van strenge regels, eigenlijk vindt hij vooral dat er méér liefde op het werk zou moeten zijn. Het is geen wonder dat veel werkgevers vinden dat ze maatregelen moeten nemen, want het aantal liefdesrelaties op de werkvloer is de laatste decennia drastisch gestegen. Dat komt doordat er steeds meer vrouwen buiten de deur werken en het werk daardoor meer en meer een ontmoetingsplaats voor partners is geworden. Uit onderzoek van de carrièresite Monsterboard blijkt dat maar liefst de helft van alle werknemers een amoureuze ervaring op het werk heeft (gehad). Onderzoek van Singlessite.nl geeft aan dat onder vrijgezellen maar
Op Pad
Commotie om de vissenkommotie
Myrthe Hilkens
Op de vlucht Twee kinderen in een vluchtelingenkamp in Kenia proberen elkaar warm te houden. Ze zijn twee van de 300.000 mensen die hun huis zijn ontvlucht wegens het aanhoudende etnische geweld. Hoewel binnen- en buitenlandse waarnemers zeggen dat er bij de verkiezingen op 27 december is geknoeid, weigert Mwai Kibaki zijn positie als president ter discussie te stellen. Protesten tegen de gang van zaken zijn ontaard in etnisch geweld tegen de Kikuyu-stam van Kibaki, waarbij al meer dan duizend doden zijn gevallen.
„
Een typische geur van voer, uitwerpselen en mens vult de dierenwinkel in Amsterdam oud-Zuid. Tussen de hondenmanden, kattenbellen en de knaagdiertjes, vallen de oranje glinsterende zwemmers meteen op. Vanuit een aquarium staren hun bolle ogen nieuwsgierig naar de wereld achter het glas, mijn wereld. Suf trekken andere goudvissen hun baantjes, op en neer, op en neer. Op de bodem wuiven, tussen de kiezels, groene plantjes. Een paradijsje, klein, maar toch. Ik herinner mij de vele pogingen die ik in mijn jeugd ondernam om visjes te houden. Herinneringen, ruw verstoord door het beeld van gouden staartjes die lusteloos, want
dood, in een troosteloze toiletpot liggen. Vissen gaan snel dood, althans in mijn buurt. Waarmee zou dat samenhangen? Virusgevoelig, steken ze elkaar aan? Of sterven ze aan de gevolgen van hevige claustrofobie? Wie op deze wereld bekommert zich eigenlijk om de vis? Tot voor kort waarschijnlijk niemand in het bijzonder, maar goddank ligt die tijd achter ons. Eindelijk staat iemand op om een vuist te maken voor de vis en tegen de vissenkom. Marianne Thieme, oprichter en fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, diende begin deze week maar liefst zestig moties in tijdens een debat over dierenwelzijn. Een van de voorstellen gaat over het visonwaardige karakter van de vissenkom. De fractie van Thieme pleit voor een verbod op de ronde, glazen bollen. Dat hadden we nog niet, maar geef toe, het verbieden van de vissenkom misstaat niet tussen eerdere (kabinets)voorstellen om bijvoorbeeld roken op terrassen, paddo’s en het aannemen van een valse identiteit op internet strafbaar te stellen. De dierenpartij voelt de trend goed aan. Terug naar de dierenzaak, waar de kleine, geschubde vriendjes nog
steeds sloom zwemmen. Ik gun ze, als ik ze zo bestudeer, het allerbeste. Onschuldige, beetje kneuzige schepsels wier op en neer gezwem een rustgevend effect heeft op de aanschouwer. Als blijkt dat een vierkant aquarium voor de glibbers gezonder is dan de ronde variant, prima, weg dan met die kommen. Maar, maar... Ondanks het feit dat ik de dierenbezetenheid van Thieme en de haren sympathiek vind, houdt een ongemakkelijk schaamtegevoel mij sinds de vissenkommotie in de greep. Terwijl Nederlandse Kamerleden zich buigen over de huisvesting van de vis, onderneemt voormalig secretaris van de Verenigde Naties Kofi Annan verwoede pogingen de bloederige opstand in Kenia te stoppen. Blub zwemt zijn rondjes, wetenschappers beweren dat het visgeheugen maar drie seconden duurt dus elke tocht voelt voor het dier als een nieuwe ontdekkingsreis, en Amerika zoekt zijn nieuwe president. Economen maken zich nog steeds ernstige zorgen over de gevolgen van de kredietcrisis op de markten wereldwijd, wij leren onderwijl dat vissen slecht tegen tem-
peratuurwisselingen kunnen. Het Israëlisch-Palestijnse conflict laait weer in volle hevigheid op en onze minister van Landbouw Gerda Verburg legt uit waarom zij denkt dat een totaalverbod op de vissenkom onhaalbaar is. ‘Een kom is moeilijk te onderscheiden van een ronde vaas.’ Zoveel wijsheid doet bijna pijn. Letterlijk, want Nederlanders die in het buitenland werken, denk aan Neelie Kroes, gaven in het verleden meermalen te kennen dat het pijn doet om op internationaal niveau uit te leggen dat wij een politieke partij speciaal voor de dieren kennen. Hoe verklaar je dat aan vertegenwoordigers van landen die strijden tegen armoede, dreigende conflictsituaties en ziektes als aids? Hoewel ons land sinds de moord op Fortuyn nooit meer echt tot zichzelf kwam, bewijst de Partij voor de Dieren dat het met ons toch vooral enorm goed gaat. Integratieproblemen en politieke onrust ten spijt, wij ruimen tijd, werkuren en ambtenaren in om moties betreffende een verbod op de vissenkom serieus te bekijken. Kortom, Nederland kan rustig slapen.
„
Actueel 5
voor de werklust liefst 71 procent het ooit aanlegde met een collega. Kaptein: ‘Veel werkgevers zijn bang dat liefdesrelaties op het werk ten koste gaan van de productiviteit. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat de geliefden onder werktijd flikflooien, of dat de lovers een front vormen tegen andere werknemers of tegen de werkgever. Daarom halen werkgevers tortelduiven geregeld uit elkaar, bijvoorbeeld door middel van een overplaatsing. In Amerika gaan bazen nog veel verder, daar laten ze vaak schriftelijk vastleggen dat ze niet aansprakelijk zijn voor eventueel liefdesverdriet omdat ze anders bang zijn voor schadeclaims.’
Schadevergoeding Begrijpelijk, want relaties kunnen ook voor juridische problemen zorgen. Vorig jaar veroordeelde het hof in Den Bosch een bedrijf tot een fikse schadevergoeding nadat een werkneemster overspannen was geraakt door een relatie met de directeur. Die had haar toen het uit was weggepest en ontslagen. Mag niet, oordeelde de rechter: het voorkomen van problemen rond relaties is vooral een zaak van de werkgever, en die had er in dit geval een potje van gemaakt. Maar verstandig is het niet, die regelzucht. Liefde op het werk kan soms
voor spanning zorgen, maar die lost meestal vanzelf op. Doorgaans wordt het niks met de verkering (zo’n 70 procent van alle werkrelaties) en dan verdwijnen de spanningen uiteindelijk vanzelf. Maar ook als van blijvende liefde sprake is, blijken de problemen in de praktijk, voor collega’s, alleszins te overzien.
71 procent deed het ooit met een collega Dat blijkt ook uit de rubriek Werklust, die nu twintig keer in De Pers op Zaterdag is verschenen. Singles met een langdurige relatie melden dat meestal keurig op hun werk, al wachten ze er wel vaak een paar maanden mee om te kijken of het serieus is. In de meeste gevallen reageren bazen en collega’s positief – soms zelfs ronduit hartelijk – op het geluk van hun collega’s. Zo vertelde juridisch secretaresse ‘Ruth’ (niet haar echte naam) onlangs dat het hele advocatenkantoor meeleefde toen ze een relatie kreeg met een klant. Helaas bleek de man getrouwd en toen dat uitkwam vertrok hij als klant met stille trom. Opmerkelijk genoeg was er niemand boos dat Ruth het met hem had aangelegd.
‘Uit onderzoek blijkt telkens weer dat mensen het best functioneren als ze onderdeel zijn van een hecht team waarin ze zich gewaardeerd en veilig voelen’, zegt Kaptein. Daarom doen werkgevers er verstandig aan om de werknemers juist álle gelegenheid te geven om onderling te socializen. En laat er dan eens een liefdesrelatie ontstaan, dat risico moet je als baas dan maar nemen. Want als de sfeer goed is, is de kans groot dat het onderwerp makkelijk bespreekbaar is en werknemers en de werkgever onderling afspraken kunnen maken, bijvoorbeeld dat de geliefden op
Ook een beetje klaar met de datingsites? Vijf tips om een Valentijn te vinden op je werk.
1 2 3
Ga werk doen waar veel mensen zijn die op je lijken, qua interesses en opleidingsniveau. Let op de verdeling man-vrouw onder de medewerkers, voordat je de baan accepteert. Zoek werk waarbij je veel op je collega’s bent aangewezen, bijvoorbeeld projectmatig werk.
4 5
Zoek een baan waar je tot ’t uiterste moet gaan, waar je moet ‘ knallen’. Want daarna volgt vaak de ontlading door middel van feestjes of in de kroeg. Zeg ‘ ja’ tegen overwerk, nachtdiensten of reizen naar het buitenland.
Successtory’s, teleurstellingen en geheimen tekenen we graag op in nieuwe afleveringen van Werklust. Meedoen? Mail dan naar
[email protected] en u wordt zo spoedig mogelijk gebeld voor een interviewafspraak. Want in Werklust gaat het niet alleen met Valentijnsdag over de liefde maar het hele jaar door.
Het zelfstandig kunnen berekenen van beton-, staal en houtconstructies Het intern begeleiden van tekenaars Contact onderhouden met onze relaties
Functie-eisen
TU Bouwkunde of Civiele techniek HTO met HTI Beton & Staal
Tekenaar-constructeur Het zelfstandig kunnen tekenen van beton- en staalconstructies Contact onderhouden met onze relaties
Functie-eisen
MTS Bouwkunde of Civiele techniek Ervaring met Auto-Cad
Geschikte kandidaten bieden wij een prettige werksfeer, interessante projecten en een modern geoutilleerd bureau. U werkt zelfstandig en in direct overleg met opdrachtgevers, zodat kennis en creativiteit zo goed mogelijk tot hun recht komen. De primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn uitstekend en sluiten aan bij de zwaarte van de functie.
Interesse?
Stuur dan uw schriftelijke sollicitatie met C.V. naar onderstaand adres of per mail naar ‘
[email protected]’.
Vragen?
Voor aanvullende informatie belt u met dhr. P. Peters of bezoekt u onze website ‘www.pelecon.nl’. WONINGBOUW ADVIES
Almelo (bus) Wegwerkzaamheden Connexxion-lijnen 21, 22 en 26. Halten Wingerd en De Koppel zijn vervallen.
Amsterdam (bus/tram) Spoorvervanging Marnixstraat/ Leidseplein GVB-lijnen 7, 10, 351, 352, 353, 354, 356, 358 en diverse Connexxionlijnen. Halten Leidseplein, Elandsgracht en Raamplein vervallen.
Assen (bus) Wegwerkzaamheden Arriva-lijnen 50 en 51. Halten Thorbeckelaan/Oldenhofstraat, Thorbeckelaan/De Timp, Groningerstraat/Smetanalaan, M.L. Kingweg vervallen.
UTILITEITSBOUW
Kampenringweg 44, Postbus 457, 2800 AL Gouda Telefoon 0182 559770, Website: www.pelecon.nl
RENOVATIE
Van Dale geeft antwoord Zondag Morgen verdwijnt de zon nog niet, het is opnieuw droog en aangenaam. De temperaturen variëren van 11 graden landinwaarts tot 8 graden aan de noordkust. Erg veel wind staat er niet, er waait slechts een zwakke wind uit het oosten tot zuidoosten. ‘s Nachts liggen de temperaturen rond 0 graden.
Lisse (bus) Wegwerkzaamheden Connexxion-lijnen 51, 55, 59, 61, 89 en 403. Halten Hyacintenstraat, Nassaupark, Kanaalstraat, Nassaustraat/Blokhuis, Uitermeer, Sportlaan, Vreewijk vervallen. Harderwijk (bus) Rioolwerkzaamheden Veolia-lijnen 1 en 2 (stadsdienst). Halten Lammertkamp, Walstein, Anne Franklaan en Kiekemuren zijn vervallen.
Frisfeest Natuurlijk waren er in het verleden ook weleens feestjes waar geen druppel alcohol geschonken werd, maar sinds vorig jaar hebben zulke feesten ook een naam: frisfeesten. Alcoholvrije feesten worden georganiseerd voor jongeren en zijn bedoeld om duidelijk te maken dat een feestje ook leuk kan zijn zonder dat je je helemaal klem zuipt. En als je je geest fris houdt, want op frisfeesten is niet alleen alcohol verboden, in principe is ook drugsgebruik taboe. Frisfeesten zijn de hedendaagse reactie op het drankmisbruik door jongeren, dat de laatste tijd gezien wordt als een groot maatschappelijk probleem. Jongeren gaan niet alleen steeds vroeger aan de breezers en de biertjes, ze laten zich bovendien regelmatig helemaal vollopen in
Selectie tijdelijke wijzigingen ov: Rotterdam (bus) Wegwerkzaamheden RET-lijnen B7, B11, 64, 68 en 70. Halten Metrostation Slinge, Asterlo, Plein 1953 vervallen.
Ontslag nemen omdat je niet mag sjansen op het werk? Daar zijn we in de rubriek Werklust nog geen voorbeelden van tegengekomen. Tot nu toe zijn diegenen die een andere baan zoeken vooral exen die het ge-
Constructeur Functie
Weerbericht Nederland Zaterdag Vandaag wordt een droge en zonnige dag. De temperatuur loopt op tot 11 graden landinwaarts en aan zee tot ongeveer 9 graden. Er waait een zwakke tot matige wind uit het zuiden tot zuidoosten. Vannacht komen de temperaturen rond het vriespunt uit.
Vergrijzing
voel hebben dat er met hun gevoelens is gespeeld, bijvoorbeeld omdat zij de relatie serieus namen, maar het voor de betreffende collega slechts een avontuurtje was. Toch is het volgens Kaptein wel degelijk een reële veronderstelling dat werknemers in de toekomst om dit soort redenen zullen opstappen. Dat komt omdat er door de vergrijzing de komende decennia werk in overvloed zal zijn en daarom is het gemakkelijk voor vrijgezellen om verder te neuzen als ze in hun huidige baan weinig kans hebben in de liefde. P
Peters & van Leeuwen BV is een dynamisch constructie- en adviesbureau voor de bouw. Ons werkveld is breed: woningen, kantoren, scholen, bedrijfshallen, sportaccomodaties, distributiecentra, etc. Zowel nieuwbouw, verbouw, als renovatie. Vanwege een groeiende orderportefeuille, is er in ons team van 14 personen plaats voor een
Functie
Vind een valentijn op je werk
aparte kamers gaan zitten om zo de indruk te vermijden dat ze een front vormen op het werk. Maar als je menselijk gedrag in betuttelende regels gaat vatten, loop je dikke kans dat het personeel gedemotiveerd raakt en misschien zelfs uiteindelijk wel vertrekt.
WERK AAN HET SPOOR (ALLEEN TREINEN) Rotterdam C-Dordrecht • 10 feb Maastricht-Heerlen • 9 en 10 feb Veolia
Grote Van Dale
drankketen en zuipschuren, en schijnen dan soms in korte tijd zoveel glazen achterover te slaan, dat ze ervan in coma raken. Dit zogenaamde bingedrinken of comazuipen is niet alleen levensgevaarlijk, ook wie het overleeft, kan er jaren later nog steeds de vervelende gevolgen – bijvoorbeeld concentratiestoornissen – van ondervinden. Frisfeest is samengesteld met fris, de verkorte vorm van frisdrank. Een frisfeest is namelijk primair een feest waar alleen frisdrank wordt geschonken. Waar je dus fris blijft in de Van Dale-betekenis ‘niet onder de invloed van drank’. Maar ook ‘niet onder de invloed van drugs’ kan daar inmiddels aan worden toegevoegd. Want hoewel nog niet in Van Dale, komt fris ook in die betekenis tegenwoordig voor.P
6
Respons
MET STERKE GEVESTIGDE MERKEN ALS MAXI-COSI EN QUINNY IS DOREL NETHERLANDS WERELDWIJD ERKEND MARKTLEIDER OP HET GEBIED VAN VERVOER VAN KINDEREN. DOREL NETHERLANDS MAAKT DEEL UIT VAN HET CANADESE, BEURSGENOTEERDE DOREL INDUSTRIES. ONZE ORGANISATIE BESTAAT
UIT
200
MEDEWERKERS,
IS
AMBITIEUS,
SNELGROEIEND
EN
INTERNATIONAAL GEORIËNTEERD. VANUIT HELMOND VINDT DE MARKETING EN PRODUCTONTWIKKELING VAN ONZE MERKEN PLAATS EN WORDT DE INTERNATIONALE SUPPLY CHAIN VAN HET VOLLEDIG UITBESTEDE PRODUCTIEPROCES AANGESTUURD. DOREL NETHERLANDS DISTRIBUEERT MAXI-COSI EN QUINNY IN MEER DAN 70 LANDEN.
Inspired by mobility Onze merken behoren tot de internationale top qua design,
Ben jij pro-actief en ondernemend?
veiligheid, gebruiksgemak en kwaliteit. Het succes wordt
Dan vind je bij Dorel een mooie uitdaging. Kijk op www.dorelnl.nl
bepaald door een enthousiast, jong en betrokken team waarbij
voor uitgebreide informatie en sollicitatie. Voor vragen kun je
creativiteit, innovatie en plezier een belangrijke rol spelen.
contact met ons opnemen: 0492-578111. Dorel Netherlands,
Dorel is een informele organisatie met korte communicatielijnen en
Korendijk 5, 5704 RD Helmond
een goede, open sfeer. Groei vraagt om een inspirerende en originele benadering. Wij zoeken ambitieuze en daadkrachtige professionals die ons helpen de groeiplannen te verwezenlijken.
VACATURES: • Senior Buyer • Buyer (NPR) • Master Production Planner • ERP Applicatiebeheerder
Het werk is als het merk Het merk Heineken staat voor innovatie, marktsucces en kwaliteit. Heineken is een van de meest tot de verbeelding sprekende biermerken in de wereld. Dit geldt ook voor werken bij Heineken. We bieden je een premium werkomgeving waar je eersteklas werkervaring opdoet. Plezier en hard werken gaan bij ons hand in hand. Oftewel: het werk is als het merk. Finance neemt een vooraanstaande plaats in binnen Heineken Nederland. Het recent opgerichte Shared Service Center Financial Services is een voorbeeld waarmee we onze ambities op het gebied van efficiency en resultaatgerichtheid vormgeven. Samenwerken is een essentieel kenmerk van de manier waarop wij werken in de Finance discipline.
Binnen Heineken Nederland zijn er op korte termijn mogelijkheden voor Finance Professionals met 2 – 6 jaar werkervaring. Business Analist Commercie - Zoeterwoude • Verantwoordelijk voor het leveren van betrouwbare financiële informatie op tactisch en strategisch niveau binnen het bedrijfsonderdeel Commercie; • Adviseert controllers en lijnmanagement; • WO opleiding met 4-6 jaar werkervaring.
Regional Sales Controller - Diverse standplaatsen mogelijk • Verantwoordelijk voor het managen van financiële processen en middelen in de commerciële organisatie; • Adviseert over haalbaarheid van horeca exploitaties; • WO opleiding met 2 – 4 jaar werkervaring. Een uitgebreide functiebeschrijving vind je op www.heineken.nl/werken onder vacatures voor professionals.
Het aanbod Wij bieden je de start van een loopbaan bij Heineken in een eigentijds sociale, eerlijke en transparante werkomgeving. Onze arbeidsvoorwaarden zijn aantrekkelijk. Er is volop ruimte om jezelf te ontwikkelen in de Finance discipline, zowel vakinhoudelijk als competentiegericht.
Solliciteren Voor meer informatie kun je contact opnemen met Ton van der Vlugt, HR Adviseur, te bereiken op telefoonnummer 071-5457068. Graag ontvangt Marijn Reijners, HR Support, voor 26 februari a.s. jouw sollicitatie bestaande uit een motivatiebrief en cv via het e-mailadres:
[email protected]
Het werk is als het merk
Sport 7
Voetbal Heerenveen heeft ambitieuze toekomstplannen
‘We kunnen van iedereen winnen met ons eigen spel’ M Competitie Heeren-
de Friezen grote kans op het landskampioenschap
De scheidende oefenmeester van Heerenveen gaat vanavond op bezoek bij koploper PSV. Bij een overwinning van de Eindhovenaren werpt de ploeg zich definitief op als gegadigde voor de landstitel. Waar supporters, media en zelfs concurrerende coaches lyrisch zijn over het spel van Heerenveen, daar blijven de Friezen met beide benen op de grond staan.
Fokko Ebbens
Cruciaal potje
HEERENVEEN
Dinsdagmiddag. In de schaduw van het Abe Lenstra Stadion, aan de rand van de A32, doemt sportpark Skoatterwâld uit het niets op. Het trainingscomplex van Heeren-
veen gaat vanavond op bezoek bij koploper PSV
M Titel Bij winst maken
‘Het kampioenschap? Daar zijn wij helemaal niet mee bezig.’ Grootspraak is Gert-Jan Verbeek vreemd.
Coach Gert-Jan Verbeek.
PICS UNJTED
Intern accountmanager bancair Commercieel binnendienst bancair
JIJ?
Adviseur hypotheek & vermogen
Doe met ons mee! Nieuwe uitdagingen? ?d^ekZ[b_`a[dXe[_[dZm[ha5M_b`[c[[h f[hieedb_`a[WWdZWY^j5;[d]e[ZX[jWWbZ[lWij[XWWd5 A_`aid[befwww.doemeemetnig.nlleehc[[h_d\ehcWj_[ e\X[bedief&)+,(+&+&+
NIG Midoffice is een onderdeel van de Nederlandse Interim Groep
veen oogt, geteisterd door de gure wind, uitgestorven. Supporters, spelers en coaches, allen ontbreken. Ook het wagenpark geeft weinig hoop. Immers, de geparkeerde auto’s passen niet in het beeld van de vermogende profvoetballer: geen Mercedes of BMW, slechts de aanblik van een enkele VW. Niets wijst erop dat de derde voetbalclub van Nederland zich elk ogenblik kan gaan voorbereiden op een cruciaal potje voetbal. Maar niets is minder waar. Als duveltjes uit doosjes komen dertien Friese voetballers uit een drietal auto’s tevoorschijn, aanvoerder Michael Dingsdag voorop. De sfeer is uitstekend, niet erg verrassend gezien de vorm waarin Heerenveen verkeert. Met vier overwinningen op rij heeft de plaatselijke SC zich voorzichtig richting een toppositie gemanoeuvreerd. Een positieve ontwikkeling die de 45-jarige Verbeek helemaal niet verrast. ‘Dat heeft te maken met de groei die de club al een aantal jaren doormaakt. Ons niveau stijgt in de richting van de top-drie.’ De fantastische prestaties van de laatste weken ten spijt, laat de technische staf van Heerenveen de touwtjes tijdens de oefensessie geen moment vieren. Scherp en fanatiek trainen is het devies. Verbeek: ‘We hebben zelfvertrouwen en een goed gevoel aan de afgelopen weken overgehouden. PSV zal daar ongetwijfeld een stokje voor proberen te steken, maar als ook zaterdag ieder individu zijn niveau haalt, kunnen we winnen.’ Een besef dat ook Dingsdag deelt. De robuuste verdediger probeert zijn teamgenoten te allen tijde alert te houden. ‘Kappen nou, met die kutballen’, schalt het over de velden tijdens een ogenschijnlijk simpele pass- en trapoefening.
Voorbereiding Overigens kan Verbeek niet elke speler het vuur aan de schenen leggen. Danijel Pranjic, Gianni Zuiverloon, Miralem Sulejmani, Henrico Drost, Thomas Prager en Michael Bradley, het is slechts een kleine greep uit het grote aantal Friezen dat ontbreekt vanwege interlandverplichtingen. Het maakt de voorbereiding op de voetbaltopper verre van ideaal. ‘Dat maakt het wel moeilijker, simpelweg omdat we minder tijd hebben om met de hele selectie te oefenen op spelpatronen’, concludeert Verbeek. De oefenmeester kan zich troosten met de gedachte dat PSV met precies hetzelfde probleem kampt. Bovendien is het nog maar de vraag in hoeverre de geoliede machine van Heerenveen gesmeerd moet worden. Het team van Verbeek scoort namelijk als nooit tevoren. Daar komt bij dat
de Friese subtopper niets te verliezen heeft, in tegenstelling tot het PSV van Sef Vergoossen. Misschien is het daarom ook niet ondenkbaar dat de Eindhovenaren hun formatie aanpassen aan de Friese furie. ‘Daarvoor moet je bij PSV
Het niveau van Heerenveen stijgt richting de top-drie zijn. Wij passen ons in ieder geval helemaal niet aan, dat doen we nooit’, zegt de coach van Heerenveen stellig.
Hiddink Ondertussen heeft ook een tweetal supporters de weg naar het trainingscomplex gevonden. Keuvelend over koetjes en kalfjes komt al snel het gerucht over de nieuwe trainer van Heerenveen ter sprake. Zou het echt zo zijn, Guus Hiddink als opvolger van Verbeek? De vriendin van de Russische bondscoach zou al een huis hebben ge-
Sport
Objectiviteit
Johan Faber
„
Michael Boogerd beschuldigen van dopinggebruik is voor weldenkende mensen net zoiets als Nelson Mandela vergelijken met Saddam Hoessein. Tenminste in Nederland, waar Boogerd na diens heldenrol in de Tour de France van 2007 zo’n beetje heilig is verklaard. Het was dan ook een Duits tvstation dat de inmiddels afgezwaaide renner in verband bracht met een geheimzinnige bloedbank in Wenen. Tientallen atleten, onder wie Boogerd, zouden daar verboden bloedtransfusies hebben ondergaan. De ARD, want om die zender ging het, trok de beschuldigingen aan het adres van de sporters twee dagen later overigens weer in. Oud nieuws, zult u zeggen, en bovendien alweer achterhaald. Inderdaad. En toch laat het me niet los. Niet omdat ik Michael Boogerd verdenk van ‘vals spel’, maar omdat het verhaal over bloedtransfusies nu als het ware in het luchtledige hangt. Zeker is dat die Weense bloedbank, met de omineuze naam HumanPlasma, onder verdenking staat van de Oostenrijkse justitie. Het ARD-verhaal is dus niet helemaal uit de lucht gegrepen. Je zou zeggen: een gouden kans voor een alerte verslaggever om naar Wenen af te reizen en uit te zoeken hoe het zaakje nu echt in elkaar zit. Wie weet slaag je er zelfs in om
kocht in de gelijknamige woonwijk Skoatterwâld. Tel daar de goede relatie van Hiddink en voormalig Heerenveen-voorzitter Riemer van der Velde bij op en het feit dat de wereldburger uit Varsseveld zijn contract bij de Russische voetbalbond nog steeds niet heeft verlengd, en voilà: de link van Moskou naar Friesland is gelegd. Hoewel het blijft bij een op hol geslagen geruchtenmachine, zou Hiddink wel uitstekend passen bij het ambitieuze toekomstplan van Heerenveen. Het zou ook een van de weinige legitieme redenen zijn om succescoach Verbeek aan de kant te zetten. Terwijl het dromende supportersduo de voetbalvelden verlaat, zet de selectie van Heerenveen nog één keer aan voor de afsluitende partij. De Friezen hopen vanavond de competitie open te breken. Verbeek ziet het goedkeurend aan, het vertrouwen in eigen kunnen is groot. ‘Mits wij in staat zijn om ons eigen spel te spelen, kunnen we van iedereen winnen. Ook van PSV, dat hebben we dit seizoen in eigen huis al laten zien.’ P
Boogerd definitief en onweerlegbaar vrij te pleiten. Niks daarvan. Kennelijk beschouwt de Nederlandse sportpers zoiets als een hinderlijke onderbreking van de dagelijkse plicht: het bewieroken van vaderlandse sporthelden. In ieder geval wacht ik al weken op een follow-up over HumanPlasma. For the record: ik ben niet uit op een ‘heksenjacht’ (een woord dat wielerinsiders de laatste tijd in de mond bestorven ligt), en zolang het tegendeel is bewezen geloof ik in Boogerds ‘onschuld’. Maar we mogen toch op zijn minst weten wat er wél aan de hand is? Helaas, zodra de nationale eer op het spel staat, gaat alle objectiviteit het raam uit, en is er geen enkele behoefte aan nader onderzoek. Een prachtig voorbeeld van die reflex vind ik nog altijd de reactie op een artikel dat jaren geleden verscheen in ‘FEM/De Week’. Volgens dit zakenblad had de toenmalige bondscoach Frank Rijkaard als speler bij AC Milan voor miljoenen aan zwart geld opgestreken via nepcontracten en dubieuze constructies in belastingparadijzen. Dit opzienbarende verhaal was voor een groot deel gebaseerd op dossiers van de Italiaanse justitie. Het leek me behoorlijk betrouwbaar. Wat deed vervolgens de Nederlandse voetbaljournalistiek, altijd zo kritisch als het gaat om de vraag wie er rechtsbuiten moet spelen in het Nederlands elftal? Niets. (Overigens: ook de huidige bondscoach werd door ‘FEM/De Week’ genoemd als een van de Milan-spelers die op creatieve wijze zijn salaris aanvulde. Toch handig om te onthouden.) Wat Boogerd betreft, kan ik nu al anticiperen op de counter. Inderdaad, waarom ga ik zelf niet naar Wenen, en zoek ik die hele affaire rond HumanPlasma tot op de bodem uit? Een goede vraag, waar ik eerlijk gezegd geen goed antwoord op heb. Bij nader inzien is het misschien meer iets voor Peter R. de Vries.
„
8
Interview
Presentator
Jörgen Raymann
‘Voor dit werk moet je egotripper zijn’ 16 februari begint ‘Raymann is Laat’ weer. ‘Soms denk ik, het was best leuk, maar zó leuk nu ook weer niet.’ Robert Vuijsje ‘Ik vertelde altijd moppen’, zegt de multiculturele komiek. ‘Op verjaardagen en op school. Als ik een mop hoorde, kon ik die makkelijk aanpassen, ik maakte er mijn eigen verhaal van. Bij mij werd die mop veel langer dan het origineel. Ik vond het fijn als mensen om me lachten. ‘Toen ik vier was, liep ik een modeshow. Het was in Suriname, bij Oase, dat is een zwemvereniging. Al die tienermeiden schreeuwden, ik begon te dansen. Ik dacht, dit is wat ik wil. Je hebt cabaretiers die zeggen dat ze het om de kunst doen. Onzin. We krijgen allemaal een grote lul van de aandacht. Je moet een egotripper zijn om dit werk te doen.’ Waarom moeten de mensen in uw publiek altijd zo hard lachen? ‘Surinamers lachen uitbundiger. In Suriname had je geen buren naast je, we mochten meer lawaai maken. Nederlanders hebben minder van die tropische warmte. In Friesland lachen ze meer. Brabanders zijn afwachtend, Limburgers weer warmer. Antillianen lachen ook uitbundig, die zijn hetzelfde als Surinamers. We hebben een snelle lach.’ Vinden ze u echt zo grappig? ‘Soms denk ik zelf ook, het was best leuk, een aardige grap, maar zó leuk was het nu ook weer niet. Ze rekenen erop dat ze gaan lachen, van tevoren zeggen ze tegen elkaar: we gaan naar Raymann, daar gaan we lachen. Bij de warming-up voor Raymann is Laat zeggen we altijd tegen het publiek: als je het niet begrijpt, maar iedereen begint te lachen, lach gewoon mee voor de zekerheid.’ Een verrassende observatie is het niet, maar toch: Raymann is laat. Veertig minuten te laat. (De oorspronkelijke titel van zijn tv-programma luidde Raymann Praat Laat. Zo heette de talkshow die hij in Suriname presenteerde. In Nederland vertelde hij die titel aan de toenmalige tvpresentatrice Rémi van der Elzen. ‘Ze vond het zó’n leuke titel, ze raakte er niet over uitgepraat.’ Een paar maanden later werd ineens de eerste aflevering van de talkshow Rémi Praat Laat uitgezonden. De Nederlandse naam van zijn programma werd Raymann is Laat.) Hij komt het restaurant in Almere binnen, maakt excuses, en zegt: ‘Soms zien ze me op straat en beginnen ze al te lachen. Terwijl ik op dat moment serieus ben. Het is beter dan dat ze beginnen te huilen als ze je zien.’
In Suriname kun je vijf of zes keer dezelfde show geven, dan heeft iedereen het gezien
Wie is de beste comedian van Nederland? ‘Najib Amhali, zonder twijfel. Zijn timing, de snelheid. Hij heeft het niet nodig om andere mensen af te kraken. Het is een funny guy, zonder dat hij hoeft te kwetsen.’ U houdt niet van scherpe humor? ‘Het is niet mijn stijl, het is te makkelijk. Er is al genoeg negativiteit, ik wil niet iemand voor lul zetten. Afzeiken is de makkelijkste manier van comedy. Van tevoren vraag ik me altijd af: kwets ik hier iemand mee?’ Hoe politiek correct bent u? ‘Het liefst ben ik dat niet. Ik wil gewoon correct zijn, en respectvol. Politiek correct is huichelarij, dat is alleen correct zijn omdat het wordt gevraagd. Het heeft ons gebracht waar we nu zijn. We hadden van immigranten moeten eisen dat ze zich aan onze regels houden. Je mag je eigen identiteit bewaren, maar je moet niet jouw regels aan mij opdringen terwijl jij hier te gast bent. Als ik hoor dat in Amsterdam homo’s in elkaar worden geslagen – dat kan niet. Tief lekker op.’ Snel zegt hij: ‘Sorry hoor.’ Volgens Jörgen Raymann is dit de oplossing van het probleem: ‘Het heeft met opvoeding te maken, niet met religie. Als je in Amsterdam-Slotervaart vijf agenten neerzet uit Marokko, die daar net zo te werk gaan als in Marokko, heb je na een paar maanden geen problemen meer. Maar dat mag dan weer niet, want dat is niet politiek correct. We willen toch een oplossing?’ Het theaterprogramma Nummer 13866, waarmee hij nu in het theater staat, gaat over een manisch-depressieve accountant. Van zijn vrouw mag hij zijn kinderen niet meer zien. Zelf is hij bij zijn vader opgegroeid, zijn moeder was weggelopen. ‘Ik laat de aftakeling zien. Het is een triest verhaal, maar met grappen. Een op de vier Nederlanders is een potentiële cliënt van de geestelijke gezondheidszorg. Dat betekent niet dat ze gek zijn. Na behandeling kunnen ze weer meedoen in de maatschappij. Maar daar besteedt niemand aandacht aan. Wij geven aandacht aan een paar teringlijders in Slotervaart of Kanaleneiland. Of aan Geert Wilders, een man die niet spoort.’ Wat zou minister voor Integratie Raymann als eerste veranderen? ‘Ik zou stoppen met al die integratieprojecten. Zo zit de wereld niet in elkaar. Je moet zorgen dat ze niet alles meer eng vinden. Praat met elkaar, praat met je buren. Wat die teringlijders vergeten, is dat we allemaal ambassadeurs zijn van onze eigen achterban. Je vernaggelt
het voor iedereen. Nederland zou kleurenblind moeten zijn, zoals kinderen. Sjors en Sjimmie waren de beste vrienden. ‘Ik ben een keer een keer benaderd door een politieke partij, ik zeg niet welke. Ze wilden dat ik zou helpen bij hun campagne. Ik moest ze helpen hun doelgroep verbreden. Hoe konden ze de allochtonen bereiken? Voor dat karretje laat ik me niet spannen.’ Bent u een aantrekkelijke man? ‘Dat moet je aan vrouwen vragen. Ik ben niet gespierd, ik heb een pokdalig gezicht. Ik vind mezelf niet aantrekkelijk.’ Bent u een player? ‘Dat ben ik nooit geweest, ik was altijd monogaam. Eén keer ben ik vreemdgegaan, twee relaties geleden, daarna heb ik een jaar in de rats gezeten.’ Wat is uw talent? ‘Ik kan me makkelijk verplaatsen in een typetje, in de positie van een ander. Hoe zeg je dat, empathisch vermogen?’ Hoe komt dat? ‘Ik weet het niet. Je moet het aan de Lieve Heer vragen, hij heeft me het talent gegeven.’ Jörgen Raymann werd geboren in Amsterdam, verhuisde als kleuter naar Suriname, kwam naar Rotterdam en woont nu in Almere. In zijn huis staan de volgende attributen: een Mariabeeld, een beeld van de hindoegod Natradj, een Afrikaans masker, de kop van oude Indiaan en een Ghanesha, een god met een olifanthoofd. Boven de deur hangt een bordje met een islamitische tekst: ‘Degene die dit huis verlaat, krijgt de zegen van Allah.’ Aan diezelfde deur hangt een mezuza, een kokertje met daarin een Hebreeuwse tekst die eraan herinnert dat je moet leven volgens de Torah. En daar gaan we: ‘De moeder van mijn vader was Creools en blank, zijn vader was Duits, Nederlands, Creools en hindoestaans. De vader van mijn moeder was een indiaan, een Caraïb, en haar moeder was joods. Ik ben dus joods, maar mijn moeder was getrouwd met een rooms-katholieke man. Ik ben katholiek opgevoed. Ik bid tot een God, maar niet tot de katholieke God. Ik ben multi-etnisch en multi-religieus. Alle geloven hebben dezelfde normen en waarden. Het ene is niet beter dan het andere. Ik verzet me tegen de druk op de achterban om bepaalde dingen te moeten doen. ‘Ik ben een nakomeling van slaven, maar ook van slavenhouders. Ze hebben de Marrons bewaakt, de slaven die naar het binnenland van Suriname wilden vluchten,. En wat mijn familie met die Javaantjes deed, daar word je ook niet vrolijk van.’ Hoe was uw jeugd? ‘Tot mijn veertiende: onbezorgd. Mijn vader was accountant, we hoorden bij de upper class. We gingen twee keer per jaar op vakantie. Naar Nederland, naar Miami, Orlando, Barbados, Trinidad. Mijn vader had veel vrienden, als we naar club gingen, trakteerde hij. Hij betaalde voor iedereen. Mijn vader was mijn grote held, ik keek tegen hem op. ‘Toen ik veertien was, kreeg hij een inzinking. Hij liep hersenbeschadiging op. Mijn grote held kwam uit het ziekenhuis met het verstandelijk vermogen van een achtjarige. Een briljante rekenaar die nu moeite had met de tafel van drie. Ik moest hem leren lezen en schrijven, hoe hij zich moest aankleden. ‘We waren niet rijk meer, ik kon niet meer zomaar een nieuwe jeans kopen. Als veertienjarige ging ik in een disco achter de bar werken. Alle vrienden van mijn vader bleven weg, daar bleven er drie of vier van over. In 1980 kwam hij uit het ziekenhuis, mijn zus overleed in 1985, mijn moeder raakte drie zusjes kwijt, en haar ouders. Tara Oedayraj Singh Varma regelde dat mijn vader in Nederland goede therapie kon krijgen. Daar kreeg hij kanker, binnen een jaar was hij overleden. Het leerde me dat niets uitzichtloos is. Je kunt de ergste dingen overleven. En als je geen echt verdriet hebt gehad, weet je niet wat plezier is.’
MARCO HOFSTE
Het begon als volgt. ‘Ik wilde accountant worden, net als mijn vader. Ik was opgegroeid met het idee: artiesten zijn paria’s. Die kunnen er niet van leven. Het is geen echt beroep. Ik moest accountant worden, dat was erin geslagen. Ik ging naar Rotterdam om te studeren. Zonder studiebeurs, die kreeg je
Er is al genoeg negativiteit, ik wil niemand voor lul zetten
Interview
9
niet als Surinamer. Maar ik was niet uit het juiste studentenhout gesneden. ‘In Suriname begon ik een restaurant. Daar gaf ik shows, terwijl de mensen zaten te eten. Er kwam steeds meer vraag naar. Ze kwamen alleen nog voor de show, stonden met een cola aan de bar. Daar had ik in een restaurant niets aan. Het probleem is dat je in Suriname vijf of zes keer dezelfde show kunt geven, dan heeft iedereen het gezien. In Nederland sta ik honderdvijftig keer in het theater. De eigenaar van mijn restaurant wilde iedere keer de huur verhogen. Dat wordt daar niet beschermd. Ik zei dat hij de sleutel kon steken waar de zon niet schijnt. ‘Een vriend van me had een bedrijf in wasmiddelen, Witboi. Hij vroeg of ik niet wat humoristische reclamefilms voor hem kon maken, met wat van die typetjes van mij. Vijfhonderd dollar kreeg ik ervoor. Ik trok een jurk van mijn moeder aan en Tante Es was geboren. Ze was de buurvrouw en ik speelde zelf ook de buurman. Coca Cola deed een geheim onderzoek naar de populairste reclames van Suriname. Nou ja, geheim – het was in Suriname, daar blijft niets geheim. Ik stond op nummer een en twee, zij stonden op nummer vier.’ Wat is er gebeurd met uw snor? ‘Mijn vader had een snor. Vanaf mijn vijftiende had ik er een op mijn gezicht. Ik zat bij de kapster. Eerst vroeg ik of ze ’m wilde trimmen, daarna zei ik: “Haal er maar helemaal af.” Ze raakte in paniek, eerst moest ze mijn vrouw bellen. RTL Boulevard kwam me interviewen over mijn afgeschoren snor.’ Wordt Tante Es minder geloofwaardig zonder snor? ‘Ik draag geen make-up, ik bleef een lelijke man met een snor. Zodra ik die jurk aantrek, neemt zij over, ik draag geen verantwoordelijk over wat Tante Es zegt.’ Zijn dochter belt, ze staat voor school. Jörgen moet haar komen ophalen. Een kwartier later stapt ze in de witte Volvo-terreinwagen. Op het gymnasium ging het vandaag weer over het milieu. Ze moesten nog een keer naar die film van Al Gore kijken. Jörgen: ‘My daddy drives a diesel, he doesn’t give a damn.’ Daarna zegt hij: ‘Als ik kijk naar wat ik tot nu toe heb bereikt, krijg ik een voldaan gevoel. Ik ben er alleen achter gekomen dat je niet iedereen tevreden kunt stellen. Na mijn vorige theatershow stond er een recensie in de krant: de show was onsamenhangend, niet grappig. Ik dacht, wat is er met die man aan de hand? Heb je niet zelf in die zaal gezeten? Iedereen lag plat, maar jij vindt het niets? Ik heb me een week lullig gevoeld. Als iedereen het mooi vindt en alleen die ene niet, is dat waar je over blijft nadenken.’ p
CV Jörgen Raymann GEBOREN: 13 augustus 1966 te Amsterdam VADERS- OF MOEDERSKIND: Moederskind. Ze
gaat nog steeds met me mee op tournee. Van ons gezin zijn we de enige die over zijn gebleven. Mijn zus liet toen ze overleed een dochtertje van één achter. Zij is opgegroeid als mijn zusje.
HAD IN DE OORLOG GEDAAN: Ik ben geen held,
maar ik was zeker niet een NSB’er geweest. Ik zou in het verzet hebben gezeten, maar dan wel elke dag met een streep in mijn broek thuis komen.
BEKIJKT EERST BIJ EEN VROUW: De ogen, daarna
het figuur. Ik ben geen tieten- of billenman, ik hou van een petite figuur. Ja, dat kan als je een Surinamer bent.
FAVORIETE FASTFOOD: Chicken Wings van
Kentucky Fried Chicken en Whopper Cheese van Burger King.
LAATSTE KEER ZIEK GEMELD: Drie jaar geleden,
ik was oververmoeid en had griep. Ik zit niet in een vakbond waarbij je je ziek kunt melden. Vorige week was ik doodziek, maar ik kon niet zevenhonderd mensen in Deventer naar huis laten sturen. Dan gooi ik er een paar pillen in.
Respons
10
ZATERDAG 9 FEBRUARI 2008
VACATUREOVERZICHT Bekijk deze en meer vacatures op www.depers.nl/carriere BEDRIJF
FUNCTIE
KORTE OMSCHRIJVING
PLAATS
JOB-CODE
LOCATIE
BONUS
Oracle (eBusiness Suite) specialisten Lead Developer Java
Wil je ook werken bij een ICT dienstverlener waar persoonlijke aandacht nog de normaalste zaak van de wereld is? Als meewerkend voorman vormt de Lead Developer de spin in het web.
Rijswijk (ZH) Utrecht
SYJCYTTB S3XJNSA9
Online Online
€ 2.000 € 3.000
Constructeur Tekenaar-constructeur
Het zelfstandig kunnen berekenen van beton-, staal en houtconstructies Het zelfstandig kunnen tekenen van beton- en staalconstructies
Gouda Gouda
PTZ69VEX PZS3K78D
pag. 5 pag. 5
n.v.t. n.v.t.
Management Consultants
Zorgt voor succesvolle veranderingen door proceskennis te combineren met faciliteren, coaching en kennisoverdracht.
Landelijk
PKC8ZRS9
pag. 16
n.v.t.
Senior Projectmanager ICT
Zet projecten op, zorgt voor goede samenwerking binnen projectteams en andere partijen.
Zoetermeer
P8FJ1SNE
pag. 16
n.v.t.
Manager TANS/Projectmanager Finance Professionals Hoofd Finance & Control Teammanager Performancemeting Finance Manager
Gevraagd een hbo-/academische achtergrond. Binnen Heineken Nederland zijn er op korte termijn mogelijkheden voor Finance Professionals met 2 – 6 jaar werkervaring. Stuurt de afdeling op een zo optimaal mogelijke inrichting van de financieel administratieve processen. Verantwoordelijk voor de berekening van de rendementen van beleggingsportefeuilles en benchmark. Geeft leiding aan een team van 6 medewerkers en is eindverantwoordelijk voor de volledige administratie.
Amsterdam Landelijk Groningen Rijswijk (zh) Amsterdam
P2YCV9AZ PYTEF9AX PCFBEV1Y PEJVFAYV PDYD99ST
pag. 3 pag. 6 pag. 16 pag. 16 pag. 16
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
ColdFusion engineer SAP BW Consultant IT Consultants
Je bent een software engineer met kennis op het gebied van ColdFusion en Fusebox (of bereid dit te leren). Bij Magnus werk je in wisselende teamsamenstelling op projecten bij diverse klanten in de media-, retail- en industriële sector. Adviseurs die dé 2e stap in hun carrière willen maken, de opstap naar een absolute top positie binnen het IT domein.
Utrecht Naarden Landelijk
SEZHH8AR PBVB7HHF PXSARSCT
Online Online Online
€ 1.500 € 6.000 € 1.000
Trade Marketeer Technical Marketing Engineer
Verantwoordelijk voor branding van aantal Labels, ontwikkeling van categorievisie en ondersteuning van Key accountmanagement. You are the spin in the web between customers, Production, Logistics, R&D, Marketing and Sales.
Bodegraven Sittard
P4E3N8D9 PQ9YHCYV
pag. 16 pag. 16
n.v.t. n.v.t.
Recruiter Officemanager
Verantwoordelijk voor het opzetten van het werving- en selectiebeleid. Stelt het arbeidsmarkt communicatieplan op. Verantwoordelijk: voor de aansturing van de binnendienst, facturatie, communicatie naar klanten, offertes en meer.
Hoofddorp Oosterhout
PF8JJC1N P2S2Y7G2
pag. 16 Online
n.v.t. € 2.000
Jurist
U adviseert het college van bestuur op bestuursrechtelijk terrein
Nijmegen
PTYX3CRK
pag. 12
n.v.t.
Process engineer
Om onze verdere groei te realiseren zoeken we engineers, met enige jaren ervaring.
Zaandam
SRXTXZBV
Online
€ 1.500
Commercial Manager Account Manager Sales Manager Business Development Professional New Business Account manager Key Accountmanager Online
Zelfstandig managen van een groep distributeurs te managen en deze ondersteunen bij het verder uitbreiden van hun business. Toont middels expertise en gedrevenheid aan, de business van de klant te begrijpen. Finalize new and existing contracts and manage the related administration. Maintain customer relationships. Richt je op sales- en marketingactiviteiten binnen de gehele waardeketen teneinde groei te genereren. Verantwoordelijk voor een optimale uitbreiding van de deelnemers aan onze programma’s. Verantwoordelijk voor het realiseren van optimale verkoop resultaten door het pro-actief en planmatig benaderen van “large” accounts.
Meppel Eindhoven Rotterdam Area Region Rotterdam Amsterdam Diemen- zuid
PXY31G1E PSS2Z9HV P55D8NCN PGC4E4TJ SAT2YDQ9 SVGTX447
pag. 16 pag. 16 pag. 16 pag. 16 Online Online
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. € 3.000 € 2.750
Onderzoekprogramma’s binnen het Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Cultuur The primary aim is to unravel mechanisms how proteins and/or their fractions affect blood pressure. Het onderzoek kent een sterke verankering in het praktijkveld van ongevallenpreventie en traumazorg. Fieldwork takes place in research sites in Jiangxi, Yunnan, Ningxia, Gansu, and Inner Mongolia. Academici met aantoonbare belangstelling voor de oncologie met tenminste enkele jaren onderzoekservaring. We aim to study the role of stress in the etiology of asthma in a cohort of adolescents. Areas of research include the survival, adaptation of micro-organisms and the impact of microbial diversity This research aims at a maximization of the power rating of the HTR-PM without increase of reactor vessel dimension. Verantwoordelijk voor de diagnostiek en behandeling van patiënten met functionele urologische problematiek The role of BDNF in anxiety and depression: from genetic vulnerability to the impact of environmental stressors Responsible for the improvement of existing models and the development of stochastic models for making demographic projections Onderzoek naar de belangrijke rol die de Von Willebrand factor speelt bij de bloedstolling. Een onderzoeksproject naar de cortico-subcorticale en cortico-corticale connectiviteit bij de ziekte van Parkinson.
Utrecht Maastricht Rotterdam Wageningen Amsterdam Groningen Groningen Delft Amsterdam Leiden Den Haag Leiden Amsterdam
PV6J35SX P5QGVQ64 PGZ21HQ8 PFS6K15X P7SJV72J P98GDJYN PDF93QCT P75FTBCH P2A6H1S3 PZQDFGDQ PHDNJZQ5 P5V7BCVH P7E3DRHR
pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12
n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.
Automatisering SQL Integrator Ingenium Groep
Bouw Peters & van Leeuwen BV Peters & van Leeuwen BV
Consultancy Kepner-Tregoe - YER
Directie/Management GBO - YER
Financieel/Economisch Stichting TANS - GITP Heineken Nederland Waterbedrijf Groningen - YER Mn Services - YER Hotel De l’Europe - YER
IT Services Bright Alley Knowledge & Learning Magnus Totem
Marketing Menken Drinks - YER SABIC - YER
Personeel/Organisatie Dura Vermeer - YER Rens Joosen
Staf/Beleid Radboud Universiteit - AcademicTransfer
Techniek Continental Engineers BV
Verkoop Friesland Foods Kievit - YER Egelie Projects – YER Royal Vopak – YER Eastman Chemical - YER CRF BV Wegener Dagbladen Groep BV
Wetenschap/Onderzoek Universiteit Utrecht - AcademicTransfer TI Food & Nutrition - AcademicTransfer Erasmus MC - AcademicTransfer Wageningen Universiteit - AcademicTransfer KWF Kankerbestrijding - AcademicTransfer UMC Groningen - AcademicTransfer RUG - AcademicTransfer TU Delft - AcademicTransfer AMC - AcademicTransfer Universiteit Leiden - AcademicTransfer KNAW - NIDI - AcademicTransfer LUMC - AcademicTransfer VU medisch centrum - AcademicTransfer
Hoogleraar Scientific researcher Junior onderzoeker Postdoc Fellowships PhD student Assistant Professor PhD student Uroloog PhD student Quantitative Researcher Onderzoeker in opleiding Promovendus
Vacatures direct in je mailbox? 1. Zelf interesse Wil je een link naar de vacature in je mailbox ontvangen? SMS dan JOB gevolgd door de job-code van de gewenste vacature en je e-mailadres naar 5566. 2. Tip een vriend Wil je iemand anders op de hoogte brengen van een vacature? SMS dan TIP gevolgd door de job-code van de gewenste vacature en het e-mailadres van degene die je wilt tippen naar 5566.
Kijk voor meer vacatures op www.depers.nl/ carriere Ons bonussysteem In exclusieve samenwerking met Spotajob bieden we u nu de mogelijkheid om niet alleen voor uzelf op zoek te gaan naar een baan. Spotajob gaat op innovatieve wijze om met het aloude gegeven dat mensen meestal vanuit hun netwerk op nieuwe carrièremogelijkheden worden gewezen. Door de kracht van dit netwerk te benutten kunt u vrienden, oud collega’s en andere contacten op interessante banen wijzen. Worden zij aangenomen, dan ontvangt u daarvoor de vermelde bonus. Spotajob – Targeting Talent
Economie 11
Levenswerk Jong en hard op weg
Werklust Joyce (33)
Carrière maken met een koffer
KAPSTER
Arie Pols, Remko Leinenga en Jasper Drenth blijven op zoek naar bedrijven die met hen de ‘carrièrekoffer’ in willen duiken. CAROLYN RIDSDALE ILLUSTRATION
Trillende tondeuse ...
Heidi Zandbergen Nog vijf nachtjes slapen en dan is het Valentijnsdag. Ik denk tijdens mijn werk in de kapsalon aan bijna niets anders meer. Want sinds een jaar ben ik smóórverliefd op een klant. Hij werkt bij een vastgoedkantoor vlakbij onze winkel en komt elke twee weken zijn haar laten millimeteren. Dan trilt de tondeuse in mijn handen van de zenuwen. En elke dag tijdens lunchtijd kijk ik zoveel mogelijk uit het raam want dan komt hij altijd voorbijlopen en dan zwaaien we naar elkaar. Ik weet niet goed waarom ik nou zo verliefd ben, het is gewoon een gevoel dat ik had vanaf de eerste keer dat ik hem knipte. Ik vind hem er prachtig uitzien; het is een Italiaanse jongen in dure pakken met omhoogstaande boorden. Nogal raar van mezelf want ik hou normaal gesproken meer van de mannen in spijkerbroek. Lucio is ook verlegen, dat vind ik ook zo schattig. Zodra het gesprek persoonlijk wordt, krijgt hij een hoofd als een boei. Mijn collega-kapsters zeggen dat ze zeker weten dat hij mij ook leuk vindt. En pas had ik hem geknipt terwijl er een oude man onder de droogkap zat, dus die had helemaal niet kunnen horen waar we het allemaal over hadden gehad. Hij zei toen Lucio weg was: ‘Die jongen is stapelgek op jou, dat zie ik aan zijn lichaamstaal.’ Mijn bazin heeft het Lucio een keer op de man af gevraagd toen ik er niet was. Toen hij daarna weer in de winkel kwam, siste ze me plotseling in mijn oor: ‘Hij vindt jou ook leuk! Ik laat jullie alleen.’ Ik voelde me zo opgelaten door de onverwachte actie van mijn bazin, dat ik van de schrik aan één stuk heb doorgerateld over mijn vakantie in Gran Canaria. Het sloeg helemaal nergens op wat ik allemaal vertelde, ik kakelde als een kip zonder kop. Toen Lucio weg was wist ik niet meer wat ik nou in vredesnaam allemaal had gezegd. De keren daarna had ik mezelf onder controle maar nog altijd bibberen mijn handen als hij in de stoel zit. En ik vertel hem nog steeds de gekste dingen, bijvoorbeeld welke lingerie in de etalages in de straat ik wél en niet mooi vind. En meestal wordt hij dan weer knalrood. En zo gaat dat nu al bijna een jaar. Mijn bazin zegt dat ik hem een briefje in zijn handen moet duwen met de tekst: ‘Ik vind je leuk, zullen we een keer wat gaan drinken? PS Als je daar geen zin in hebt, even goeie vrienden.’ Maar dat durf ik niet, ik heb het met een aantal klanten besproken maar de meesten zeiden dat zij zoiets ook niet zouden durven. De zaak is nog extra gecompliceerd omdat Lucio een vriendin heeft, maar hij wil het nooit over haar hebben. En pas heeft hij me verteld dat hij eigenlijk liever vrijgezel was, net als ik. Ondertussen word ik ongeduldig omdat ik hem al zo lang leuk vind en er maar geen duidelijkheid komt of dat wederzijds is. En hoe het nou zit met die vriendin want ik wil geen man van een andere vrouw afpakken. Vorige week was Lucio hier en toen heb ik zomaar pats boem gezegd: ‘Je wéét dat ik je leuk vind, maar ik doe niets zolang je een vriendin hebt.’ Toen bloosde hij weer zoals gewoonlijk maar zei verder niets en nu ben ik toe aan drastischer stappen. Daarom stuur ik hem op Valentijnsdag een kaart op kantoor, anoniem natuurlijk zodat ik het altijd nog kan ontkennen als ik een blauwtje dreig te lopen. Als het goed is moet zijn haar daarna snel genoeg weer worden gemillimeterd. Ik begin nu al te shaken van de zenuwen bij het idee: hoe zal Lucio op mijn kaart reageren?
Lucio is ook verlegen, dat vind ik zo schattig
De oprichters van ‘carrièrekoffer’, een intermediair tussen bedrijven en studenten.
Hafida Aabbad
H
et is beetje een gênant, maar de koffers die we hadden meegenomen zijn nu ongeveer in Rotterdam aangekomen.’ Met het schaamrood op de kaken vertelt Remko Leinenga (24) dat ze de carrièrekoffers, die ze hadden meegenomen voor het interview, in de trein hebben laten liggen. Gelukkig zijn de drie jonge honden als het om inhoudelijke zaken van hun kersverse bedrijf gaat, een stuk professioneler. De in april 2007 opgerichte ‘Carrièrekoffer’ is een intermediair tussen bedrijven en studenten. De carrièrekoffer zelf zit vol brochures, bedrijfspresentaties, gadgets en andere interessante dingen voor net afgestudeerden. ‘We hebben op dit moment twee soorten, de technische- en de economische koffer. Die delen we dan uit op hogescholen en universiteiten en via onze website zodat de studenten een goede en gerichte keuze kunnen maken voor hun verdere carrière’, vertelt Arie. Wat begon als een project voor stu-
diepunten is inmiddels uitgegroeid tot een echt bedrijf. ‘We hadden het concept bedacht met zeven studenten. Toen we eenmaal bezig waren, besloten Remko en ik het verder uit te werken en in werkelijkheid een bedrijf te starten. De andere studenten zagen dit niet zitten, dus vielen zij af’, vertelt Arie Pols (22). ‘Ja, en toen kwam ik erbij’, valt Jasper Drenth (24) in.
MARTIJN DE VRIES
In Twente ging een hele klas in de rij staan voor een koffer
Competitie Ze presenteerden hun bedrijfsplan tijdens Summerschool, geïnitieerd door ABN Amro. Dit is een competitie voor studenten met ondernemende plannen, in de vorm van een werkweek. Gedurende die week moeten ze keihard werken aan een bedrijfsplan en deze vervolgens presenteren. Van alle ‘bedrijven’ blijven uiteindelijk twee ‘winnaars’ over en die mogen hun plan presenteren op het hoofdkantoor van ABN Amro. De carrièrekoffer werd een van de winnaars en kort daarna schreven de drie ondernemers zich in bij de Kamer van Koophandel. Arie: ‘Juist omdat we zo goed begeleid werden, dachten we dat we overal op waren voorbereid, maar dat viel soms zwaar tegen. We liepen tegen van alles aan, plotselinge veranderingen in
In de rubriek Levenswerk portretteert De Pers op zaterdag startende ondernemers en jong talent in het Nederlandse bedrijfsleven.
planning, extreem lange beslissingsprocedures van bedrijven en miscommunicaties.’ De fraaie koffers die de mannen uitdelen op hogescholen en universiteiten door heel Nederland, worden goed ontvangen. ‘We waren een keer op de universiteit in Twente en daar hoorde een aantal studenten dat we de koffers uitdeelden. Er kwam ineens een hele klas naar buiten die letterlijk in de rij ging staan.’ Niet alleen studenten, maar ook bedrijven zijn geïnteresseerd in dit vernieuwende concept. ‘De SNS Bank en ABN zijn een paar van de bedrijven die in ons product adverteren’, vertelt Jasper trots. Vanaf april gaan de jongens 10.000 koffers door het land sturen. Ze blijven daarnaast op zoek naar nieuwe adverteerders. Verder willen ze in 2008 als een verlengde van de koffer ook een interactieve website lanceren. ‘Deze website moet de juiste studenten met de juiste bedrijven matchen. Een soort monsterboard waar werkzoekenden in contact kunnen komen met werkgevers, maar dan veel interactiever en beter.’ En op de vraag of ze er nu al iets aan verdienen antwoordt Jasper: ‘We kunnen er een biertje van tappen.’ Het blijven toch studenten. p Opgericht: 1 april 2007 Aantal medewerkers: 3 Omzet: genoeg om door te starten Website: www.carrierekoffer.nl
De namen zijn om privacyredenen gefingeerd
SMACHTEN OP JE BUREAUSTOEL, STIEKEME DATES IN DE LUNCHPAUZE: IEDEREEN DOET HET, HET LIEFST IN STILTE. In de rubriek ‘Werklust’ staan portretten van mensen die het laatste taboe op kantoor overschrijden. MEEDOEN? MAIL AAN
[email protected]
12
Respons
WBDBUVSFT "DBEFNJD5SBOTGFSOMJTEFWBDBUVSFTJUFWPPSXFUFOTDIBQQFMJKLQFSTPOFFM*OPOUTUBBOBMTHF[BNFOMJKLFWBDBUVSFTJUF WBOEFVOJWFSTJUFJUFO BDBEFNJTDIF[JFLFOIVJ[FOFOPOEFS[PFLTJOTUFMMJOHFOFOVJUHFHSPFJEUPUFFOOJDIFTJUFWPPS NFFSEBOXFSLHFWFSTNFUPOEFS[PFLTFOSFTFBSDIBGEFMJOHFO"DBEFNJD5SBOTGFSIFFGUUPUEPFMIFULVOOFOMBUFO FYDFMMFSFOWBOXFUFOTDIBQQFSTEPPSNPOEJBBMWSBBHFOBBOCPEWBOXFUFOTDIBQQFMJKLFGVODUJFTCJKFMLBBSUFCSFOHFO FOPOEFSTUFVOJOHUFCJFEFOCJKIFUNBLFOWBOEFKVJTUFNBUDI
)PPHMFSBBS
4DJFOUJmDSFTFBSDIFS
+VOJPSPOEFS[PFLFS
1PTUEPD
'FMMPXTIJQT
6OJWFSTJUFJU6USFDIU .PEFSOFFO&JHFOUJKETF,VOTU .FUVXPOEFS[PFL XBBSWPPSHMPCBBM EFIFMGUWBOVXXFSLUJKEJTHFSFTFS WFFSE ESBBHUVCJKBBOFFOPGNFFS WBO EF CFTUBBOEF POEFS[PFL QSPHSBNNBTCJOOFOIFU0OEFS[PFL JOTUJUVVU WPPS (FTDIJFEFOJT FO $VMUVVS 0($ 6POUXJLLFMUFOHFFGU POEFSXJKTPQWFSTDIJMMFOEFOJWFBVT M
5*'PPEBOE/VUSJUJPO #MPPEQSFTTVSF 5IF QSPKFDU GPDVTFT PO UIF VOEFS TUBOEJOHPGUIFSPMFPGEJFUBSZQSPUFJO BOE QSPUFJO GSBDUJPOT JF QFQUJEFT BOEBNJOPBDJET JOCMPPEQSFTTVSF SFHVMBUJPO 5IF QSJNBSZ BJN JT UP VOSBWFM NFDIBOJTNT IPX QSPUFJOT BOEPS UIFJS GSBDUJPOT BGGFDU CMPPE QSFTTVSF M
&SBTNVT.$ .BBUTDIBQQFMJKLF(F[POEIFJET[PSH 7PPSIFUPOEFS[PFLSPOEA7FJMJHIFJE TUBSUFOCJOOFOLPSUOJFVXFBDUJWJUFJ UFOPNIFU[PSHHFCSVJL EFLPTUFOFO EFMJDIBNFMJKLFFOHFFTUFMJKLFHFWPM HFO WBO MFUTFMT JO /FEFSMBOE FO &VSPQBUFLXBOUJmDFSFO)FUPOEFS [PFLLFOUFFOTUFSLFWFSBOLFSJOHJO IFU QSBLUJKLWFME WBO POHFWBMMFO QSFWFOUJFFOUSBVNB[PSHM
8BHFOJOHFO6OJWFSTJUZ 4VTUBJOBCMFSFTPVSDFVTF .BOTIPMU(SBEVBUF4DIPPMGPS4PDJBM 4DJFODFT 8BHFOJOHFO 6OJWFSTJUZ BOE/BOKJOH"HSJDVMUVSBM6OJWFSTJUZ $IJOB BSF TFBSDIJOH B 1PTUEPD GPS UIF FYFDVUJPO PG UIF mWF ZFBS SF TFBSDIQSPHSBNA*OTUJUVUJPOT QPMJDJFT BOENBSLFUTGPSTVTUBJOBCMFSFTPVSDF VTF JO SVSBM $IJOB 'JFMEXPSL JO SFTFBSDITJUFTJO$IJOB M
,8',BOLFSCFTUSJKEJOH "DBEFNJDJNFUBBOUPPOCBSFCFMBOH TUFMMJOHWPPSEFPODPMPHJFFONJOTUFOT FOLFMF KBSFO POEFS[PFLTFSWBSJOH 7PPS FFO BBOUBM GFMMPXTIJQT LPNFO BMMFFOHFQSPNPWFFSEFBDBEFNJDJJO BBONFSLJOH,BOEJEBUFOTUFMMFO[FMG FFOGFMMPXTIJQQSPHSBNNBTBNFOFO IFCCFO EF JOUFOUJF PN [JDI OB IFU GFMMPXTIJQWPPSEFPODPMPHJFJO/F EFSMBOEUFCMJKWFOJO[FUUFOM
1I%TUVEFOU
+VSJTU
"TTJTUBOU1SPGFTTPS
1I%TUVEFOU
6SPMPPH
6.$(SPOJOHFO &QJEFNJPMPHZ 8FBJNUPTUVEZUIFSPMFPGTUSFTTJO UIFFUJPMPHZPGBTUINBJOBDPIPSUPG BEPMFTDFOUT5IFTUVEZXJMMCFQFS GPSNFEJOUIF53BDLJOH"EPMFTDFOUT *OEJWJEVBM -JWFT 4VSWFZ XXX 53"*-4OM
B QPQVMBUJPOCBTFE DPIPSUTUVEZPGO BEPMFTDFOUT XIPXFSFCPSOJO M
3BECPVE6OJWFSTJUFJU "GEFMJOH#FTUVVSMJKLFFO+VSJEJTDIF ;BLFO $PMMFHFWBO#FTUVVS $W#
6BEWJTFFSUIFU$W#PQCFTUVVSTSFDI UFMJKLUFSSFJO CJKWCF[XBBSFOCFSPFQ TDISJGUFO WFSHVOOJOHFO
NBBS PPL PQBOEFSFSFDIUTHFCJFEFO [PBMTQSJ WBDZCFTDIFSNJOHFOWSFFNEFMJOHFO XFUHFWJOH6USFFEUJOWPPSLPNFOEF HFWBMMFOPQJOKVSJEJTDIFQSPDFEVSFT OBNFOTIFU$W# M
3JKLTVOJWFSTJUFJU(SPOJOHFO .JDSPCJBM&DPMPHZ "SFBTPGSFTFBSDIJODMVEFUIFTVSWJW BM GVODUJPOJOHBOEBEBQUBUJPOPGNJ DSPPSHBOJTNTJOUIFJSOBUVSBMIBCJUBU UIF SPMF PG IPSJ[POUBM HFOF USBOTGFS QSPDFTTFTJOOBUVSBMNJDSPCJBMDPN NVOJUJFT BOEUIFJNQBDUPGNJDSPCJBM EJWFSTJUZPOFDPTZTUFNGVODUJPOJOH .BJOIBCJUBUTPGJOUFSFTUBSFUIFTPJM BOEUIFSIJ[PTQIFSF M
5FDIOJTDIF6OJWFSTJUFJU%FMGU /FYUHFOFSBUJPO3FBDUPS 'PDVTPOUIF$IJOFTF)531.EFTJHO JODMPTFDPPQFSBUJPOXJUIUIF*/&5PG 5TJOHIVB6OJWFSTJUZJO#FJKJOH"JN NBYJNJ[BUJPOPGUIFQPXFSSBUJOHPG UIF)531.XJUIPVUJODSFBTFPGSFBD UPS WFTTFM EJNFOTJPO 'PDVT PO UIF )53 UP WBMJEBUF UIF DBMDVMBUJPO TDIFNFXJUIUIFNPEFMTGSPN*/&5 BOEFYQFSJNFOUBMEBUB M
"DBEFNJTDI.FEJTDI$FOUSVN 6CFOUTBNFONFUEFHZOBFDPMPHFO WFSBOUXPPSEFMJKL WPPS EF EJBHOPT UJFL FO CFIBOEFMJOH WBO QBUJÑOUFO NFU GVODUJPOFMF VSPMPHJTDIF QSPCMF NBUJFL JO SVJNF [JO 0PL QBSUJDJ QFFSU V JO EF MPQFOEF GVODUJPOFMF POEFS[PFLTMJKOFOCFOUVNFEFWFS BOUXPPSEFMJKLWPPSEFEBHFMJKLTFCF HFMFJEJOHWBOEF"*0TEJFXFSL[BBN [JKOPQEJUHFCJFE M
1I%TUVEFOU
2VBOUJUBUJWF3FTFBSDIFS
0OEFS[PFLFSJP
1SPNPWFOEVT
4OFMDPEFT
-FJEFO6OJWFSTJUZ 1TZDIPMPHJDBM3FTFBSDI .BJO UPQJD i5IF SPMF PG #%/' JO BOYJFUZBOEEFQSFTTJPOGSPNHFOFUJD WVMOFSBCJMJUZUPUIFJNQBDUPGFOWJ SPONFOUBM TUSFTTPSTw *NCFEEFE JO UIF TVCQSPHSBN i4USFTT SFHVMBUJPO DPHOJUJPO BOE QTZDIPQBUIPMPHZw PG UIF $MJOJDBM 1TZDIPMPHZ 6OJU mOBO DJBMMZ TVQQPSUFE CZ B /80 7*%* HSBOU M
/*%*,/"8 5IFSFTFBSDIFSJTSFTQPOTJCMFGPSUIF JNQSPWFNFOUPGFYJTUJOHNPEFMTBOE UIFEFWFMPQNFOUPGTUPDIBTUJDNPE FMTGPSNBLJOHEFNPHSBQIJDQSPKFD UJPOT BT XFMM BT QPQVMBUJPOCBTFE QSPKFDUJPOTJOSFMBUFEBSFBTTVDIBT UIFMBCPVSNBSLFU QVCMJDIFBMUIBOE TPDJBM TFDVSJUZ 5IF NPEFMT JODMVEF CPUI NBDSP BOE NJDSPTJNVMBUJPO NPEFMT M
-6.$ )FNBUPMPHJF 8JK[PFLFOFFO0*0WPPSFFOPOEFS [PFLOBBSEFCFMBOHSJKLFSPMEJFEF 7PO 8JMMFCSBOE GBDUPS TQFFMU CJK EF CMPFETUPMMJOH%PFMJTJO[JDIUWFSLSJK HFO JO EF NFDIBOJTNFO EJF UFO HSPOETMBHMJHHFOBBOEFJOWMPFEWBO EF"#0CMPFEHSPFQPQEF7PO8JMMF CSBOEGBDUPSDPODFOUSBUJFFOGVODUJF M
76NFEJTDIDFOUSVN )FUPOEFS[PFLTJOTUJUVVU*$&/ #SBJO *NBHJOH FOEF"GE"OBUPNJF/FV SPXFUFOTDIBQQFO GJOBODJFSFO FFO POEFS[PFL OBBS EF DPSUJDPTVCDPSUJ DBMF FO DPSUJDPDPSUJDBMF DPOOFDUJWJ UFJU CJK EF [JFLUF WBO 1BSLJOTPO .JEEFMTSFQFUJUJFWFUSBOTDSBOJFMFNBH OFUJTDIF TUJNVMBUJF S5.4 XPSEFO EFCFUSPLLFOIFSTFOTZTUFNFOFYQF SJNFOUFFMHFNPEVMFFSE M
"DBEFNJD5SBOTGFS 4OFMEFDPNQMFUFWBDBUVSF[JFO 3FDIUTPOEFSBBOFMLFWBDBUVSFTUBBU FFOTOFMDPEF7VMEFDPEFJOPQEF TUBSUQBHJOB WBO EF WBDBUVSFTJUF XXXBDBEFNJDUSBOTGFSOMFOKFLSJKHU EJSFDU EF WPMMFEJHF WBDBUVSFUFLTU UF [JFO
JOGPBDBEFNJDUSBOTGFSOMBDBEFNJDUSBOTGFSPSH
M
AcademicTransfer, your next step in excellence
WPPSEF[FFOSVJNBOEFSFXFUFOTDIBQQFMJKLFWBDBUVSFTGPSUIFTFBOEPWFSPUIFSTDJFOUJmDWBDBODJFT
Je volgende carrièrestap heb je zelf in de hand Ij[[Zi c[[h edZ[hd[c_d][d cWa[d leeh ^kd Z[X_j[kh[dX[^[[h ][Xhk_a lWd Ed=kWhZ Yh[Z_j cWdW][c[dj ie\jmWh[$ :WWhc[[ a_[p[d p[ d_[j Wbb[[d leeh c[[h ]h_fef^kd][bZijhec[d"cWWheealeehefj_cWb[edZ[hij[kd_d]$ YcGk_Yaij[f X_[Zj Ed=kWhZ#abWdj[d [njhW cWdahWY^j [d [nf[hj_i[" pem[b ef j_`Z[b_`a[ Wbi f[hcWd[dj[ XWi_i$ PedZ[h k_jpedZ[h_d] ]e[Z ][amWb_\_Y[[hZ[ Yh[Z_j cWdW][hi[dZ[X_j[kh[dX[^[[hZ[hi$ LeehZ[p[\kdYj_[ipe[a[dm_`][cej_l[[hZ[[dakdZ_][c[di[d$?diWc[dm[ha_d] c[jEd=kWhZX_[Z[dm_``[WWdlkbb[dZ[efb[_Z_d][d[djhW_d_d][dpeZWj`[ZWWhdW c[j[[d_dp[jXWWhX[djX_`edp[efZhWY^j][l[hi$ :ki e\ `[ dk a_[ij leeh Z[jWY^[h_d] _d lWij Z_[dijl[hXWdZ e\ leeh [[d lWij[ XWWdX_`[[dlWdedp[h[bWj_[i"p[j_dX[_Z[][lWbb[ddkZ[[[hij[ijWf[dX[b8[b_dZW HeeZ[dXkh]ef&-),*&.+.&$E\cW_b`[YldWWhX[b_dZW6Ycgk_Yaij[f$db C[[h_d\ehcWj_[el[hZ[lWYWjkh[il_dZ`[efmmm$Ycgk_Yaij[f$db
YcGk_Yaij[f$H[dZ[c[djif[Y_Wb_ij[dlWdEd=kWhZ$ 8Whed_[m[]-X+)('@L>[Z[bJ!)'&-),*&.+.&
ZATERDAG 9 FEBRUARI 2008
Per Se
opzaterdag
Het échte New York De opkomst van Brooklyn >>p 14 Lissabon Een weekendje overwinteren
Festival Jazz Enz Bühnebeest maakt crispy muziek
Pagina 17
Pagina 18
14
Doen
BROOKLYN
Het échte New York Brooklyn gold lang als het lelijke stiefzusje van Manhattan. Maar dankzij een stortvloed aan nieuwe hotels, galeries en winkels profileert het stadsdeel zich als een geduchte concurrent. HOLLANDSE HOOGTE
Kunstenaar in de Brooklyn Artist Gym.
Wie goed zoekt, vindt nog sporen van de vroege Nederlandse immigranten
De wijk ontwikkelt zich razendsnel van achterbuurt tot urban chic
Jeroen Ansink
O
p het eerste gezicht is Gowanus geen plek om vakantie te vieren. De wijk in Brooklyn ligt ingeklemd tussen een snelweg, een industrieterrein en een bovengrondse metrolijn die de onderliggende pakhuizen permanent in de schaduw zet. Het Gowanus-kanaal, in vroeger jaren de levensader van de arbeidersbuurt, is inmiddels dichtgeslibd met olie en zwerfafval en voert langs vervallen fabrieken en troosteloze schroothopen. Toch opende hier onlangs het eerste boetiekhotel van Brooklyn zijn deuren. Hotel le Bleu heeft plasmatelevisies van 107 centimeter, kingsize bedden en kamers met uitzicht op het Vrijheidsbeeld. ‘Deze buurt is in hoog tempo aan het veranderen’, zegt general manager Robert Gaeta. ‘Een paar jaar geleden zou ik me hier niet wagen, zelfs niet overdag. Nu kun je zelfs als vrouw alleen ‘s nachts over straat.’ Hotel le Bleu, dat tussen de 270 en 399 dollar per overnachting rekent, is niet het enige hotel dat zijn zinnen op Brooklyn heeft gezet. Niet ver verwijderd wordt de laatste hand gelegd aan het Smith Hotel, dat adverteert met een yogastudio en ecovriendelijke vloeren van kurk. Luxeketen Starwood, eigenaar van onder meer het Sheraton, heeft plannen voor twee hotels aan de waterkant in de hippe wijk Dumbo. En in downtown Brooklyn heeft het Marriott, dat in 1998 een vestiging opende, het aantal kamers onlangs verdubbeld tot 280. Alles bij elkaar zullen er in Brooklyn de komende jaren meer dan tweeduizend hotelbedden bijkomen. Niet slecht voor een borough waar tussen 1930 en 1998 geen enkel nieuw hotel zijn opwachting heeft gemaakt. Vanwaar die belangstelling voor een stadsdeel dat in de meeste toeris-
tengidsen nog steeds als een afterthought wordt gezien? De drukte op het dominante Manhattan, dat zich zonder enige gêne synoniem stelt met alles wat New York te bieden heeft, speelt een rol. Met een bezettingsgraad van maar liefst 90 procent is daar het vinden van zelfs een bescheiden hotel geen gemakkelijke opgave, wat zich weerspiegelt in een gemiddelde prijs van tegen de 300 dollar per nacht. Maar het is ook Brooklyn zelf, met 2,5 miljoen inwoners de grootste van de vijf boroughs in New York, waar bezoekers in toenemende mate op af komen. ‘Manhattan is een speeltuin voor de rijken’, zegt hotelmanager Robert Gaeta. ‘Hier in Brooklyn kun je nog het echte New York vinden, het New York van de immigranten en de diversiteit. Het is een ideale plek voor toeristen die de bekende trekpleisters als het Empire State Building en Central Park al eens hebben bezocht, en nu eens wat anders willen zien.’ Gaeta’s hotel richt zich op het naburige Park Slope, dat bekend staat om zijn historische brownstones, lommerrijke straten en uitstekende restaurants. De buurt is in december 2006 door het tijdschrift Natural Home uitgeroepen tot een van de tien beste wijken in Amerika vanwege de overvloed aan groen, de kwaliteit van het openbaar vervoer en de gevarieerdheid van de lokale middenstand. Met name Fifth Avenue, met een sympathiekere uitstraling dan de gelijknamige winkelstraat op Manhattan, blinkt uit in hippe kledingwinkeltjes, boekhandels en uitstekende eetgelegenheden. Gaeta: ‘Het type restaurant waar de eigenaar na afloop nog komt vragen of het gesmaakt heeft.’ Aan de andere kant van het kanaal ligt Carroll Gardens, een tot voor kort bijna puur Italiaanse buurt. Hoewel de wijk inmiddels een trekpleister is voor jonge artistiekelingen die de exorbitante huren in Manhattan ontvluchten, is het dorpse karak-
Doen 15
WEEKENDJE BROOKLYN Vrijdag: Brooklyn Heights ‘s Ochtends: Haal een kop koffie en een broodje bij Connecticut Muffin (115 Montague Street). Wandel naar de promenade, en bewonder het spectaculaire uitzicht op het Vrijheidsbeeld en de skyline van New York. Loop daarna via de statige lanen van Brooklyn Heights naar Atlantic Avenue. RENE CLEMENT
‘s Middags: Lunch bij Tripoli (156 Atlantic Avenue), een van de talrijke etnische restaurantjes in deze van origine Arabische buurt (met op zaterdagavond buikdanseressen). Even verderop zijn er antiekwinkeltjes, zoals the Incurable Collector (354 Atlantic Avenue). Wandel naar Carroll Gardens via Smith Street, een hippe winkelstraat vol alternatieve kledingzaken. Wip even binnen bij de legendarische slager Esposito’s (357 Court Street), voor de voortreffelijke, zelfgemaakte salami. ‘s Avonds: Pizza bij Lucali’s (575 Henry Street), dat bekendstaat om de beste calzones in Brooklyn. Zaterdag: Grand Army Plaza. ‘s Ochtends: Drink een beker warme appelcider in de Farmer’s Market, waar boeren uit de omgeving hun producten vers van het land aanbieden. Breng daarna een bezoekje aan Prospect Park, dat bijna net zo groot is als Central Park, maar weidser van opzet. Het heeft ook een wat ruigere natuur te bieden. ‘s Middags: Bezoek de voormalige Nederlandse boerderij the Old Stone House (Fifthe Avenue, tussen Third en Fourth Street, www.theoldstonehouse.org, wel even vooraf bellen). Op zaterdagen houden de kunstenaars van de Brooklyn Artist Gym doorgaans open huis (168 Seventh Street, www.brooklynartistgym.com). Als je een persoonlijke rondleiding door de buurt wilt, kun je terecht bij gids Norman Oder van de toerorganisatie New York Like a Native (www.nylikeanative.com) ‘s Avonds: Diner bij de Blue Ribbon (280 Fifth Avenue), geroemd om zijn surf-&-turf-gerechten, een combinatie van vis en vlees. Later op de avond naar Southpaw (125 Fifth Avenue), een van Brooklyns hipste poppodia, dat op zaterdagen dansfeesten met een dj organiseert ter bewaard gebleven. Bij de bakker op de hoek wordt nog steeds Italiaans gesproken, en bij mooi weer zitten de ouden van dagen met een eigen stoel op de stoep.
Nederlandse sporen Wie goed zoekt, kan hier en daar ook nog sporen terugvinden van de vroege Nederlandse immigranten. The Old Stone House bijvoorbeeld, gelegen aan een parkje pal tegenover Hotel le Bleu, is een reconstructie van een meer dan driehonderd jaar oude boerderij, die in 1897 bij brand verloren ging. Het huis werd oorspronkelijk bewoond door de familie Vechte en speelde een belangrijke rol in de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog, toen de Britten het gebruikten als fort tegen de rebellerende Amerikanen. Op 27 augustus 1776 viel het pand tijdens de Slag om Brooklyn tot twee maal toe in Amerikaanse handen, maar het lukte de soldaten onder leiding van George Washington uiteindelijk niet om het fort in handen te houden. Vandaag de dag fungeert the Old Stone House als cultureel centrum en kunnen bezoekers een rondleiding krijgen. De voormalige boerderij was lange tijd een buitenbeentje in een wijk waar fabrieken en bedrijfsterreinen de boventoon voerden. Maar dankzij een verandering in het bestemmingsplan is op kavels die voorheen waren bedoeld voor industrie sinds kort ook bebouwing met winkels en woningen toegestaan. Langs Fourth Avenue, dat nu nog het karakter heeft van een strip mall met tankstations, hamburgerrestaurants en autosloperijen, verrijzen appartementencomplexen. Op een zompig veldje pal aan het kanaal, dat enkele jaren geleden nog vervuild was met zware metalen, verrijst over niet al te lange tijd een biologische supermarkt met een oppervlakte van 7000 m2. Ondanks alle nieuwe projecten zal Gowanus zijn industriële karakter wel nooit helemaal kwijtraken, maar het is nu al te zien dat de wijk
hard op weg is zich te transformeren van achterbuurt tot urban chic. Inmiddels zijn ook beroemde architecten in Brooklyn neergestreken. De Italiaan Renzo Piano heeft plannen voor een wolkenkrabber die met een slordige 350 meter de hoogste toren van Brooklyn moet worden. Het gebouw, dat maar iets lager zal zijn dan het Chrysler Building op Manhattan, maakt deel uit van de renovatie van het voormalige rangeerterrein The Atlantic Yards. Naast de Piano-wolkenkrabber voorziet het 2,5 miljard dollar kostende project in vier kantoortorens met een gezamenlijke oppervlakte van meer dan 200.000 m2 en 4.500 appartementen. Hoogtepunt is de komst van het basketbalteam de New Jersey Nets, dat voor een deel eigendom is van de in Brooklyn geboren rapper Jay-Z. De Nets, die de oversteek naar alle waarschijnlijkheid binnen enkele jaren zullen voltooien, worden ondergebracht in een gloednieuw stadion van Frank Gehry, beroemd van het Guggenheim Museum in het Spaanse Bilbao. Precieze plannen zijn nog niet bekend, maar volgens de in Canada geboren architect zal het in elk geval gaan om een hypermodern gebouw met veel glas. Niet ver van de gigantische bouwput legt celebrity-architect Richard Meier de laatste hand aan een peperduur appartementencomplex dat Brooklyn definitief op de kaart moet zetten. Met zijn glazen pui en hoekige constructie lijkt On Prospect Park in niets op de omringende gebouwen, maar dankzij het samenspel van licht en lucht past het modernistische werk naadloos in de negentiende-eeuwse panden aan het Grand Army Plaza. De architectonische grandeur van het verkeersplein voorziet ook het naburige Brooklyn Museum van een nieuwe glans. Het museum is op het Metropolitan na het grootste van New York, maar is tot nog toe altijd een ondergeschoven kindje gebleven. Met name de
Egyptische collectie en de inheemse Indiaanse kunst zijn een bezoek echter meer dan waard.
Stijgende huren Voor het experimentelere werk moeten we echter terug naar de pakhuizen van Gowanus. Want zoals zo vaak in New York zijn het toch vooral de jonge kunstenaars die een vervallen buurt nieuw leven inblazen. ‘Op artistiek vlak is dit een van de interessantste plekken in New York’, zegt de Frans-Amerikaanse schilderes Alexandra Rancier. Zij werkt in de Brooklyn Artist Gym, een tochtig pand op Seventh Street, waar zo’n vijftig beeldende kunstenaars voor weinig geld een studio en expositieruimte kunnen huren. Het collectief maakt deel uit van de belangengroepering AGAST, dat eens per jaar een toer organiseert waarbij kunstenaars hun deuren openstellen voor het publiek. Aan de Annual Gowanus Artist Studio Tour deden afgelopen herfst al 140 kunstenaars mee, een vertienvoudiging in vergelijking met de eerste keer in 1996. Hiermee loopt Gowanus het risico slachtoffer te worden van zijn eigen populariteit. Het succes van de wijk trekt steeds meer welvarende niet-creatievelingen aan; hun komst drijft de huren gestaag omhoog. De afgelopen vijf jaar zijn de huren in Carroll Gardens verdubbeld; een appartement van zo’n 75 m2 kost 2000 dollar per maand. De prijzen van huizen variëren van een miljoen dollar voor drie verdiepingen in Gowanus tot 4 miljoen voor een brownstone in Park Slope. In Gowanus zijn de prijzen de afgelopen twee jaar verdubbeld. De hypotheekcrisis in de VS heeft New York duidelijk nog niet bereikt. De afgelopen weken heeft Rancier er in de buurt al een bar, een restaurant en een nachtclub bij zien komen. ‘Deze plek is eigenlijk al te beschaafd geworden. Als dit nog even zo doorgaat, is er straks nauwelijks nog een verschil met Manhattan.’ p
Zondag: Prospect Heights ‘s Ochtends: Brunch bij Tom’s Restaurant (782 Washington Avenue), een authentieke Amerikaanse diner die al meer dan zeventig jaar in familiehanden is. Daarna naar het Brooklyn Museum (200 Eastern Parkway), en een wandeling door de aanliggende Botanical Gardens. ‘s Middags: koffie bij Ozzie’s (249 Fifth Avenue), Brooklyns antwoord op de dominantie van Starbucks. Shoppen op trendy Fifth Avenue voor kleding, schoenen en onalledaagse souvenirs, zoals een beschermhoesje voor je iPod dat gemaakt is van oude grammofoonplaten, bij cadeaushop Cog & Pearl (190 Fifth Avenue). Sluit de dag af met een hapje en een drankje in een van de talloze cafés en restaurants op Fifth Avenue.
SLAPEN Gowanus: Hotel le Bleu, 370 Fourth Avenue, www.hotellebleu.com Gowanus: Holiday Inn Express, 625 Union Street, www.hiexpress.com Downtown Brooklyn: 333 Adams Street, Marriott, www.marriott.com ZIEN Bargemusic, Fulton Ferry Landing, net onder de Brooklyn Bridge): drijvende concertzaal met een spectaculair uitzicht op Manhattan (www.bargemusic. org) Pieter Claesen Wyckoff House, 5816 Clarendon Road: het oudste huis in New York, gebouwd in 1652 door Pieter Claesen, die zich had opgewerkt van bediende tot miljonair (www.wyckoffassociation.org) Williamsburg Galleries, tussen Broadway en North 12th Street, de BQE en Kent Avenue: verzameling galleries van beginnende en gevestigde kunstenaars (www.williamsburggalleryassociation.com) UITGAAN Galapagos, 70 North Sixth Street: ruime art bar waar regelmatig concerten worden gehouden, van cabaret tot lokale bands (www.galapagosartspace. com) Stonehome, 87 Lafayette Avenue: stemmige wijnbar waar je ook kunt eten (www.stonehomewinebar.com) Union Hall, 702 Union Street: excentrieke lounge met alternatieve muziek tegen het decor van een bibliotheek (www.unionhallny.com)
16
Respons
Your last stop before the top HOOFD FINANCE & CONTROL
TRADE MARKETEER
€ 60,000,= - € 70,000,= - Groningen Waterbedrijf Groningen is een dynamische en innovatieve organisatie die actief is in een sector waarin technologie zich razendsnel ontwikkelt en hoge eisen worden gesteld aan het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Waterbedrijf Groningen levert goed en betrouwbaar drinkwater en in toenemende mate proceswater aan de zakelijke markt. Ze zijn de op één na grootste leverancier van water op maat in Nederland. Het Hoofd Finance & Control geeft leiding aan de assistent controllers en de financiële administratie van de afdeling FA & Control. Naast de financiële administratie van het drinkwaterbedrijf verzorgt de afdeling deze ook voor een aantal afzonderlijke BV’s. Stuurt de afdeling op een zo optimaal mogelijke inrichting van de financieel administratieve processen. Draagt zorg voor het opstellen van begrotingen, jaarrekening, consolidatie en Plan & Controlcyclus. Optimaliseert managementinformatie en draagt zorg voor financiële rapportages. Profiel: HBO/academisch niveau en minimaal 5 jaar ervaring in een vergelijkbare functie in bij voorkeur een industriële omgeving. Stevige resultaatgerichte persoonlijkheid met uitstekende leidinggevende kwaliteiten. Goede sociale en communicatieve vaardigheden. Zet lijnen uit en houdt deze vast. Consultant (Zwolle): Evelyn Screever, mobiel 06 - 22 79 15 45
Marktconforme arbeidsvoorwaarden - Bodegraven Menken Drinks BV is één van de drie productiebedrijven van Refresco Benelux. Onderdeel van Refresco Holding BV, een Europese groep van producenten van vruchtensappen, fruitdranken en soft drinks t.b.v. vooraanstaande (inter-) nationale retailers en A merken leveranciers. Menken Drinks (150 fte) ontwikkelt en produceert vanuit een geavanceerde plant en verkoopt aan klanten in de Benelux. Bij Menken Drinks te Bodegraven is de vacature ontstaan voor een proactieve, initiatiefrijke Trade Marketeer. In deze functie rapporteer je direct aan de Sales Director Benelux en ben je verantwoordelijk voor branding van een aantal Labels, ontwikkeling van categorievisie en voor de ondersteuning van Key accountmanagement. Daarnaast ben je verantwoordelijk voor analyse van markt- en consumer trends ten behoeve van nieuwe innovaties en voor het initiëren van Sales Promoties. De ideale kandidaat heeft minimaal HBO-niveau met specialisatie in commercie of marketing, circa 4 jaar relevante werkervaring bij voorkeur in FMCG en denkt in business opportunities. De kandidaat is een teamspeler, analytisch ingesteld, gedreven, ambitieus en heeft een no-nonsense mentaliteit. Kennis van Engelse en Duitse taal en kennis van SAP is pre. Consultant (Breda): Florez de Leeuw, mobiel 06 - 29 23 90 06
MANAGEMENT CONSULTANTS
TECHNICAL MARKETING ENGINEER
Uitstekende arbeidsvoorwaarden - Nederland Kepner-Tregoe is een inspirerende en innovatieve advies- en trainingsorganisatie met een wereldwijde reputatie in het ontwikkelen en toepassen van praktische denkprocessen. Daarmee brengt Kepner-Tregoe creativiteit, kritisch denkvermogen en analytische diepgang in al hun projecten, die leiden tot tastbare verbetering van de bedrijfsresultaten voor hun opdrachtgevers. De klanten van Kepner-Tregoe zijn veelal toonaangevende multinationals. Er zijn twee posities binnen verschillende Europese marktteams: Consumer Products (richt zich o.a. op Lean en Process Improvement of R&D) en Industrie (Lean Manufacturing, Maintenance Consulting of Process Perfomance Improvement). In beide functies zorgt de Consultant voor succesvolle veranderingen door proceskennis te combineren met faciliteren, coaching en kennisoverdracht. De projecten omvatten, naast het bedenken en formuleren van een advies, ook de implementatie. Profiel: HBO/WO-niveau, sterke drive en ambitie en kan zich identificeren met bedrijfsprocessen. Wordt uitgedaagd door het analyseren van problemen en deze te vertalen naar optimale oplossingen. Een netwerker en sparringpartner. Zelfstandig, energiek, organisatiesensitief en teamplayer. Beheerst de Engelse taal en bereid te reizen. Consultant (Zwolle): Evelyn Screever, mobiel 06 - 22 79 15 45
Excellent remuneration and career prospects - Sittard SABIC Europe is an affiliate of SABIC, one of the largest global petrochemical players in polyolefins with, in Europe, three world scale manufacturing facilities as well a network of sales offices. This fast growing and ambitious organization would like to strengthen its Technical Marketing Department with Product Marketing Managers, responsible to provide optimal support to both customers and business processes and good technical/market knowledge. Overall you are responsible for as well the product creation as the product introduction process. More specific you primary contribute to deliver optimal support, follow/analyze market developments, identify and launch new product market combinations, dealing with technical complaints and initiate corrective measures. You are the spin in the web between customers, Production, Logistics, R&D, Marketing and Sales. Ideal candidates have at least 4 years of working experience in technical marketing and project management with a Master degree in (chemical) engineering and a good knowledge and experience in the field of polymers. Furthermore, an enthusiastic team worker who is result and customer driven and willing to travel. But above an ambitious candidate who can make the difference for SABIC. Consultant (Maastricht): Ewout Eenhoorn, mobile 06 - 50 64 69 66
RECRUITER
ACCOUNT MANAGER
Uitstekende arbeidsvoorwaarden + auto - Hoofddorp Dura Vermeer is een landelijk opererend bouwconcern dat actief is in de sectoren Bouw en Vastgoed, Infrastructuur, Advies en Dienstverlening. Met circa € 1 miljard aan bedrijfsopbrengsten en zo’n 3.500 medewerkers behoort Dura Vermeer tot de top van de Nederlandse bouwbranche. Samenwerking, creativiteit en innovatie vormen de pijlers van de organisatie om optimale producten en diensten te leveren voor opdrachtgevers en medewerkers een uitdagende werkomgeving te bieden. De Recruiter, werkzaam binnen de Divisie Infra (1.700 mw.), rapporteert rechtstreeks aan de HR Manager en werkt nauw samen met HR Adviseurs en lijnmanagers. De Recruiter is verantwoordelijk voor het opzetten van het werving- en selectiebeleid. Stelt het arbeidsmarktcommunicatieplan op, onderhoudt contacten en maakt samenwerkingsafspraken met diverse (W&S-)bureaus en opleidingsinstituten. Doet de eerste intake met kandidaten en ondersteunt de lijn in het vinden van de juiste kandidaten. Bouwt een netwerk op. HBO werk- en denkniveau met relevante werkervaring. Energieke en enthousiaste persoonlijkheid. Hands-on. Stressbestendig. Creatief. Zelfstarter en proactief. Humor. Uitstekende sociale en communicatieve vaardigheden. Consultant (Amsterdam): Viviana Poort-Lerant, mobiel 06 - 50 69 03 04
Uitstekende arbeidsvoorwaarden + auto - regio Eindhoven Egelie Projects, onderdeel van de Egelie Group (omzet; € 80 mln.; 85 FTE), is actief op markt voor het inrichten en (ver)bouwen van bedrijfspanden voor retailorganisaties. Zij onderscheidt zich door; jarenlange ervaring, complete dienstverlening en nauwe betrokkenheid bij de uitvoering van formulemanagement van retailorganisaties. Derhalve zijn zij in staat een goede vertaalslag te maken tussen de positionering en het inrichten van de winkels. Door de sterke klantgerichtheid is zij marktkleider in het (food) retailsegment. Doel is het verder uitbouwen van deze positie naar mede het non-food retailsegment. De Account Manager rapporteert aan de Directeur. Stelt accountplannen op en werft zelfstandig nieuwe klanten en gaat een langetermijnrelatie met ze aan. Toont middels expertise en gedrevenheid aan, de business van de klant te begrijpen. Werkt in nauwe samenwerking met de interne organisatie aan oplossingen voor de klant. Profiel: HBO achtergrond en relevante saleservaring in Retail en FMCG. Kennis van (ver)bouw of inrichtingsprocessen is een pre. In staat om op basis van toegevoegde waarde te verkopen aan grote accounts. Ervaring met consultative selling en complexe processen. Uitstekende commerciële, analytische en netwerkvaardigheden. Consultant (Eindhoven): Rob Engels, mobiel 06 - 45 57 88 00
COMMERCIAL MANAGER Uitstekende arbeidsvoorwaarden - Meppel Friesland Foods Kievit encapsuleert functionele ingrediënten voor de levensmiddelenindustrie. Encapsulatie wordt steeds belangrijker voor het toegankelijk maken van functionele ingrediënten in producten. Met vestigingen in Meppel en Salatiga (Indonesië) bedient Friesland Foods Kievit wereldwijd klanten die actief zijn in verschillende marktsegmenten: Beverages, Enhanced Nutrition, Infant Formula, Savoury en Bakery. Aantal medewerkers: 420. Binnen het segment Distributie zal de Commercial Manager een groep van circa 35 distributeurs in Europa aansturen. In het kader van een sterk veranderende omgeving (zowel intern als extern) zal deze persoon in staat moeten zijn om zelfstandig deze groep distributeurs te managen en hun ondersteunen bij het verder uitbreiden van hun business. 25% reizen. Rapportage aan de Manager Sales Operations. Profiel: HBO/ academisch niveau, minimaal 5 jaar relevante (internationale) werkervaring bij voorkeur in de B-t-B ingrediëntenindustrie. Kennis of ervaring met levensmiddelentechnologie. Ondernemend, resultaaten servicegericht. Communicatief sterke onderhandelaar. Gestructureerd flexibel. Overtuigingskracht en doorzettingsvermogen zijn onontbeerlijk. Beheersing van Engels en Duits. Consultant (Zwolle): Erik Bakker, mobiel 06 - 46 37 79 25
TEAMMANAGER PERFORMANCEMETING Uitstekende arbeidsvoorwaarden - Rijswijk (zh) Mn Services ontwikkelt zich in een hoog tempo en dat geldt zeker voor Vermogensbeheer. Bij Mn Services is de unit Vermogensbeheer primair verantwoordelijk voor alle aspecten waar het gaat om het integraal beheer van het vermogen voor institutionele beleggers. Met een beheerd vermogen van ruim € 60 miljard is Mn Services is één van de snelst groeiende vermogensbeheerders van Nederland. Een team optimaal laten functioneren is een uitdaging en tegelijkertijd vanzelfsprekend voor je. Het team (7 jonge, hoogopgeleide medewerkers) Performancemeting is verantwoordelijk voor de berekening van de rendementen van beleggingsportefeuilles en benchmark, maar ook voor de analyse van deze rendementen. Draagt mede zorg voor het realiseren van verbetertrajecten. De performance berekening wordt uitgevoerd conform de GIPS standaarden. Voor dit team zijn wij op zoek naar een bevlogen en kundig manager. Ben jij iemand die rendementsanalyses bij acquisitie trajecten kan ondersteunen, in bezit is van een kwantitatieve WO-opleiding en minimaal 4 jaar relevante werkervaring heeft. Leef jij voor het behalen van afgesproken service levels en heb je zin om met plezier naar je werk te gaan, zet dan nu die stap. Consultant (Amsterdam): Annelies Pruik, mobiel 06 - 11 00 46 55
SENIOR PROJECTMANAGER ICT € 58.000,= (36 uur) + uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden - Zoetermeer De Gemeenschappelijke Beheerorganisatie (GBO) is de centrale ICT beheerorganisatie van het Ministerie van Justitie. GBO voert technisch en applicatiebeheer uit van centrale ICTsystemen van Justitie en concurreert als semi-commerciële organisatie met externe ICT leveranciers om opdrachten binnen de Rijksoverheid te verwerven. GBO is een jonge, sociale organisatie gericht op uitvoering en concrete resultaten. De afdeling Portfoliomanagement is verantwoordelijk voor acquisitie van nieuwe opdrachten, relatiebeheer, implementaties en in beheer nemen van infrastructuur en nieuwe systemen. De afdeling werkt intensief samen met gebruikers, andere GBO afdelingen en in- en externe leveranciers. Graag komen wij in contact met zelfstandige, flexibele en proactieve senior projectmanagers ICT. De projectmanager zet projecten op, zorgt voor goede samenwerking binnen projectteams en andere partijen, rapporteert en adviseert aan opdrachtgevers en management. Afgeronde HBO/WO opleiding, minimaal 5 jaar werkzaam in ICT (waarvan 2 jaar als projectleider), ervaring met beheer, ERP en/of infrastructuur, Prince2 gecertificeerd, gevoel voor politiek-bestuurlijke verhoudingen, goed conceptueel denkvermogen, uitstekende communicatieve vaardigheden en een bruggenbouwer. Consultant (Den Haag): Britt Hoppenbrouwers, mobiel 06 - 47 15 84 88
SALES MANAGER
Informatie Bel de consultant op het nummer van de vestiging (’s avonds en in het weekend op het mobiele nummer) of kijk op www.yer.nl Reageren Ga naar onze website, registreer en reageer via uw persoonlijke pagina. Vestigingen Amsterdam 020 - 697 50 11 Arnhem 026 - 353 91 30 Breda 076 - 799 98 00 Den Haag 070 - 799 03 00 Eindhoven 040 - 246 86 68 Heerenveen 0513 - 79 90 10 Maastricht 043 - 750 17 10 Rotterdam 010 - 798 01 00 Zwolle 038 - 457 21 00 YER biedt Recruitment Solutions Campus Recruitment Young Executive Recruitment Interim Solutions Interim Professionals Interim Management Development Solutions Assessment Center Coaching & Talent management
Good remuneration - Rotterdam area Royal Vopak is the world’s leading independent tank terminal operator, specialized in the storage and handling of liquid oil products, chemicals, vegetable oils and liquefied gasses. The Sales Manager will execute the commercial strategy for a customer portfolio and product range, in line with guidelines of the Commercial Manager Netherlands, in order to optimise commercial performance. The team consists of seven sales managers that market the storage and handling of chemicals and gasses for the 3 Chemical terminals and gas terminal in the Netherlands. The Sales Manager will finalize new and existing contracts and manage the related administration. Maintain customer relationships. Develop a personal yearly sales plan and budget. Identify and monitor market developments and business opportunities. Co-ordinate handling of complaints in co-operation with Customer Services. Participate in internal project groups. Education at University level. Minimum of 2 years work experience, preferably in a commercial environment. Entrepreneurial, energetic personality, initiative, self-employed. No nonsense mentality. Good communicating and negotiation skills in Dutch and English. Willing to regularly travel abroad. Consultant (Amsterdam): Martine de Beer, mobile 06 - 41 43 46 64
FINANCE MANAGER € 55.000,= - € 70.000,= - Amsterdam Hotel De l’Europe omringt zijn gasten met het goede des levens en is als hotel een gevestigde naam in de top-50 lijst van beste Europese hotels. De vijfsterren luxe en de voorzieningen van dit hotel, dat een ideale ligging heeft in het centrum van de stad en uitkijkt over de Amstel, zorgen ervoor dat de gasten Amsterdam in stijl ervaren. De Finance Manager neemt deel in het Directie Team samen met de Directeur, Sales & Marketing Manager en HR Manager. Het Directie Team is verantwoordelijk voor de realisatie van de ambitieuze doelen die gesteld zijn. De Finance Manager geeft leiding aan een team van 6 medewerkers en is eindverantwoordelijk voor de volledige administratie. Zorgt voor budgettering, forecasts, rapportages, consolidatie en analyses. Presenteert de cijfers aan het Management Team. Het betreft een brede en uitdagende financiële functie met ruimte voor eigen ideeën en aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. De Finance Manager heeft een afgeronde HBO studie en minimaal 5 jaar relevante werkervaring, bijvoorkeur in de Horeca. Hoge mate van zelfstandigheid, proactiviteit, verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Is communicatief en conceptueel overtuigend. Consultant (Amsterdam): Marc Wind, mobiel 06 - 17 43 77 04
BUSINESS DEVELOPMENT PROFESSIONAL PLASTICS EUROPE € 60.000,= - € 80.000,= OTE + auto van de zaak - regio Rotterdam Eastman Chemical is een succesvol en wereldwijd opererend chemieconcern opgericht in 1920 met het hoofdkantoor in de Verenigde Staten. De onderneming neemt met zo’n 11.000 enthousiaste en capabele medewerkers en een omzet van ruim $ 7,5 miljard een toppositie in binnen de plasticen vezelproducerende industrie. Diepgaande kennis van technieken, processen en toepassingen garanderen innovatieve oplossingen met grote toegevoegde waarde en vormen mede de sleutel van het succes. Vanuit de regio Rotterdam worden de sales- en marketingactiviteiten geleid voor heel Europa. Binnen de business unit Specialty Plastics is er wegens succesvolle uitbreiding ruimte voor een gedreven Business Development Professional. Je richt je op sales- en marketingactiviteiten binnen de gehele waardeketen teneinde groei te genereren alsmede het ontwikkelen van nieuwe kansen. Bij deze cruciale rol werk je nauw samen met gedreven collega’s van verkoop, techniek en customer service. In heel Europa bezoek je prospects en trouwe klanten. Profiel: HBO/academische opleiding, Chemie/ CT of bedrijfskunde/economie, business ontwikkelingscapaciteiten, minimaal 5 jaar ervaring en taalvaardig (Engels/Duits, Frans is een pre). Gedreven, resultaatgericht en interpersoonlijk sterk. Consultant (Eindhoven): Guido Klaassen, mobiel 06 - 55 38 40 24
The Netherlands | Belgium | Germany | Spain | USA | www.yer.com
Weg 17
Lastminute Lissabon Nu eens geen grijze, maar een strakblauwe lucht. In Lissabon kun je in de wintermaanden vluchten voor de kou.
Een weekendje overwinteren WHAT TO DO Doen Tram 28. De oude houten tram rijdt door leuke delen van de stad. Beginen eindpunt doen er niet zoveel toe, op elk ritje kijk je je ogen uit. Winkelen in Centro Commercial Colombo, een van de grootste winkelcentra van Europa. Met de boot naar de overkant van de Taag. Zo zie je de stad van de andere kant.
Eten In Belem: pastéis de Belém. Specialiteit van de wijk, op elke straathoek te krijgen. Cervejaria de Trindade, Rua da Nova da Trindade 20c. Het oudste bierhuis van Lissabon, populair bij locals en toeristen. In het weekend is reserveren verstandig in verband met de drukte. Adega do Atum, Rua dos Bacalhoeiros 8. Heerlijk om in het zonnetje te lunchen met sardines en een glas witte wijn.
Anna van der Gaag
L
es 1 van gids Fatima Ferreira: de Lisboeta houdt niet van stierenvechten. Ook al staat er in het centrum een prachtige arena, slechts een paar procent van de bevolking, voornamelijk de oude garde, bezoekt nog regelmatig dit spektakel. Wie in Lissabon een biertje wil drinken, moet absoluut naar Bairro Alto, luidt het volgende advies. Het is vrijdagavond, dus laat dat nu precies ons plan zijn. Bairro Alto is een wijk naast hartje Lissabon waar het stikt van de kleine cafés in kleine straatjes. En een biertje kost maar 1
euro. Speciaal voor deze gelegenheid loodst Fatima ons door deze uitgaanswijk. Hemelsbreed 200 meter van het bruisende uitgaansgebied, in wat overdag een drukke winkelstraat is, lijken alle Lisboetas deze vrijdagavond vroeg in bed te zijn gedoken. Maar schijn bedriegt. Wanneer Fatima ons de juiste weg wijst, staan we plotseling tussen ruim vijftig locals. We wurmen ons door de massa – de straatjes zijn smal, dus het is al snel dringen geblazen – een cafeetje in. Het eerste barretje zit vol alternatieve jongeren. Fado schalt uit de speakers en de wanden hangen vol fadoposters. Aan het plafond hangen voetbalsjaaltjes, ook een belangrijk cultureel aspect voor Portugezen. Het volgende tentje heeft een wat hippere uitstraling en het publiek is wat ouder. Dit oude pand is gemoderniseerd en uit de speakers komt lekkere jazz. En zo heeft elk straatje zijn eigen uitstraling en eigen soort muziek.
Dansend door de nacht Slechts een klein gedeelte van het uitgaanspubliek ziet op een avond het interieur van de gekozen bar. Het leven speelt zich ook ’s nachts en zelfs ook in januari op straat af. Met 13 graden, maar een gevoelstemperatuur van ongeveer 16 graden, is dat goed te doen. Pas na tweeën verhuist het publiek naar binnen, want dan wordt er gedanst. Tot diep in de nacht. Met alcohol, sigaretten (80
Waar is... Alex
H
et bevalt me goed hier. Het is een mooi rustpunt na het vele reizen. Ik zit in mijn ouwe hotelletje en ook nog op dezelfde kamer als een maand geleden voordat ik naar Venezuela ging. Soms is het fijn iets ouds en vertrouwds te hebben. Het centrum met zijn Plaza Bolivar ligt op vier minuten lopen. (Simon Bolivar, de grote bevrijder van
Zuid-Amerika stierf hier in Santa Marta). Het strand begint aan het einde van mijn straat. Kortom, het is relaxed hier. Niks moet, alles mag. Als ik de luxe van een overdekt winkelcentrum wil, neem ik een taxi en kan ik me omringen met de grote merken en luxe verpakt in airconditioning en heerlijke parfum. Ook was ik zelfs weer een beetje verliefd geworden hier in Santa Marta. Op een donkere Colombi-
procent van de bevolking lijkt hier wel te roken) en feesten weten de Lisboetas wel raad. Dit gebeurt ook bij de ‘doca’s’, aan de haven van Lissabon. Maar zo relaxed als de sfeer in Bairro Alto is, zo ‘trendy’ is het hier. In een lange rij vind je meer dan twintig discotheken en pubs, waar het publiek wat eentoniger is. Vooral de jongere helft van het uitgaanspu-
woon de bordjes volgen. En inderdaad, onderweg zien we prachtige, betegelde gevels, oude vrouwtjes die ons vriendelijk groeten en we genieten van het uitzicht over de stad en de Taag. Ook al was het Castelo het doel en is dat ook zeker de moeite waard, van de wandeling ernaartoe genieten we nog het meest.
Bijzondere souvenir
Slechts een klein gedeelte van het uitgaanspubliek ziet het interieur van de bar
Voor een picknick, om even bij te komen van de drukte in de stad, raadt Fatima ons de Torre de Belem (de Toren van Betlehem) aan. Deze toren ligt aan het water en is een toeristische trekpleister, evenals het Hieronymietenklooster en de fraaie
parken en fonteinen die hier omheen liggen. Maar de uitgestrekte lap groen voor de toren is in het weekend een verzamelplek voor de inwoners van Belém en alle andere wijken. Bij gebrek aan een achtertuin wordt hier gevoetbald met de kinderen en komen yogaklasjes samen. Wil je tot slot nog een bijzondere souvenir, ga dan naar de markt in de wijk Alfama, vooral de Feira da Ladra is een bijzondere. Dit werd vroeger de dievenmarkt genoemd, omdat er veel gestolen spullen verpatst werden. Nu vind je er echt alles, je kunt het zo gek niet bedenken: van oude tijdschriften tot Afrikaanse kunst. p
bliek en toeristen trekken naar discotheken waar meisjes verkleed als playboy-bunny de bezoekers naar binnen lokken. Niet helemaal ons ding, wij stappen snel in de taxi, terug naar Bairro Alto. De volgende dag trekken we, gekleed in slechts een truitje, erop uit, het voelt nu aan als 19 graden. Wat een zalig klimaat in januari! Heerlijk om nu even niet de Hollandse kou en regen te voelen. Ons eerste doel is Castelo de São Jorge. Gids Fatima heeft ons aangeraden te voet naar het kasteel te gaan. Je kunt er ook met de electrico (tram) heen, wat natuurlijk veel minder lichamelijk inspanning vergt, maar dan mis je de mooie straten, de huizen en de vergezichten die je onderweg tegen komt. Ingewikkeld is het niet, ge-
aanse schone, Alejandra genaamd. Haar schoonheid kent geen grenzen, haar mysterieuze lach deed mijn hart smelten, haar donkere ogen waren dieper dan de diepste zee, haar lichaam heeft de sportieve kwaliteiten van een hardloopster ondanks dat ze nog nooit gesport
heeft. Ja, het was een mooie tijd met haar. Nu sta ik weer met beide benen op de aarde. De mooie dingen in het leven zijn niet voor altijd... Dat is zo’n beetje mijn levensfilosofie geworden. In een echte relatie zitten ups en downs, ruzies en verzoeningen. En
alexkirchner.waarbenjij.nu NAAM: Alex (45) LAND/PLAATS: Colombia, Santa Marta DOEL: rondzwerven over de wereld PERIODE: tot het genoeg is
vooral duurzaamheid. Nou ja, ik reis gewoon weer verder. Volgens mijn Duitse buurman hier in het hotel, Raimundo, schreef de grote ontdekkingsreiziger Alexander van Humboldt over Columbia: ‘De bloemen ruiken niet, de vrouwen hebben geen hart en de mannen hebben geen eer.’ Klare taal. Hij zou nog wel eens gelijk kunnen hebben, die beste man. De prijzen zijn wel iets gestegen in verband met het hoogseizoen, maar het is nog steeds goedkoop. Het is gezellig druk geworden. Veel toeristen uit de grote Colombiaanse steden bezoeken Santa Marta deze dagen. Het leven in Santa Marta is zo gek nog niet. p
Doen
18
Buiten Spelen nis te maken met kiteboarden. Je verblijft in het luxe Windtown Brunotti Beach Resort & Spa (met uitzicht op de oceaan) en krijgt les van erkende IKOinstructeurs. Zowel beginners als gevorderden zijn welkom. Pak dus je agenda en blokkeer 27 mei t/m 4 juni. Op www. kitechix.com vind je alle informatie.
Parakarten op lege stranden Klimmen in de stad www.nkbv.nl Dat Nederland geen ‘Dutch Mountains’ heeft, wil nog niet zeggen dat je hier als klimmer niet uit de voeten kunt. Sterker nog, in Nederland bevinden zich zoveel kunstmatige klimwanden dat je in bijna iedere grote stad, zowel binnen als buiten, als Spiderman omhoog kunt klauteren. Je doet dit tegen een kunstmatige klimwand die is voorzien van ontelbare hand- en voetgrepen. Ervaring om de top te bereiken heb je niet nodig. Voor beginners zijn er introductielessen en cursussen. Onder begeleiding van ervaren instructeurs leer je hoe je een route moet lezen en wat de beste klimtechniek is. Er zijn zo’n 25 grote tot middelgrote klimhallen, 26 kleine klimhallen en 16 buitenmuren.
www.summitsports.nl In het voorjaar heb je nog de meeste kans op lege stranden en dat is precies wat je nodig hebt als je met een bigwheel parakart over het strand wilt scheuren. Aangedreven door de wind heb je bij Summit Sports in Wijk aan Zee in twee uur je ‘vliegbewijs’ en kun je zelfstandig rijden. Zorg ervoor dat je met een groepje van minimaal vijf personen komt om het door te laten gaan. Een pittig windje (windkracht 3-6) is vereist, anders kun je beter gaan lopen. Reserveren: www.summitsports.nl.
Kiteboarden voor vrouwen www.kitechix.com Nu de winter – in de vorm van wind en regen – over Nederland raast, is dit hét moment om een trip richting zon, strand, palmbomen en zee te plannen. Misschien is de kiteboardtrip die Windtown Kitechix eind mei naar Braziliaanse Cumbuco organiseert iets voor jou? Samen met andere ‘chix’ krijg je de kans om in het kristalheldere water ken-
www.getsalt.com Deze activiteiten zijn samengesteld door de redactie van Salt magazine, het blad voor mensen die op zoek zijn naar een smaakmaker voor een avontuurlijk leven. www.getsalt.com
Boodschappen
Jeans
Jazz is terug van nooit weggeweest. Een nieuwe lading jazz-artiesten laat van zich horen en Het North Sea staat niet langer alleen.
Britt de Bruyn
D
e jazz van nu is niet oud en stoffig, het is jong en fris. Op zondag 10 februari om 12:00 uur gaat de derde editie van Jazz Enz van start en wordt hartje Utrecht omgebouwd tot een groot Jazz Festival, met elf podia en een hoop talent. De publiekstrekker van dit jaar is de 15-jarige jazz-zangeres Kim Hoorweg. Wie zegt dat de zich met bier volgooiende jeugd van tegenwoordig geen waardering toont voor andere klanken dan het dance-R&B-meteen-vleugje-poppy-hiphop, heeft het mis. Anno 2008 dient zich een stroming jonge jazz-artiesten aan waarin hippe muzikanten terugkijken op de genieën der tijd. Steeds vaker gebruiken zij klassieke jazzinvloeden om hun repertoire het jevan-het duwtje in de rug te geven. Het programma van Jazz Enz is gevuld relatief jonge artiesten als Carmen Gomes, Yinka en The Young Sinatra’s. Opmerkelijk is de carrièrewissel van cabaretier Hans – ik voel me keigoed – Teeuwen. Zijn zangtalent is ’s avonds te bewonderen in Tivoli. Maar het is niet Teeuwen die de hoogste ogen gooit. Dat doet opkomend zangtalent Kim Hoorweg. Het jongste bühnebeest van het festival. Maar onervaren is ze zeer zeker niet. Zo stond de jonge zangeres al op het North Sea Jazz festival. Kim: ‘Ik scheet echt tien kleuren!’ Ook heeft ze op de planken gestaan met Neerlands trots Trijntje Oosterhuis in de Heineken Music Hall.
Met een vader als jazzpianist en een moeder als muziektherapeute lijkt het voor de hand te liggen dat de jonge Kim in de muziekwereld beland is: ‘Toch moest ik als jong meisje niets van jazz hebben. Ik zette me natuurlijk af tegen de oude stoffige muzieksmaak van mijn ouders.’ De ommekeer kwam ruim een jaar geleden: ‘Op een gegeven moment ging mijn vader met Trijntje Oosterhuis samenwerken aan een jazzproject van Billie Holiday. Vanaf
Haarlemmerdijk 29 Amsterdam
Roush
De publiekstrekker dit jaar op Jazz Enz is de 15-jarige zangeres Kim Hoorweg.
van Oldenbarneveltstraat 93 Rotterdam
Club Judge
Een unieke combinatie van betaalbare Scandinavische merken en exclusieve Italiaanse merken in een setting van een kledingzaak in New York. Welkom bij Roush. Je kunt hier terecht voor dameskleding, schoenen, tassen en jassen. Daarnaast hebben ze een breed jeansassortiment. De zaak is gevestigd in een oud pakhuis en is door sfeervol-
The pride of the Hague Dammie van ‘t Zelfde Club Judge helpt je op weg naar al die underground feestjes waar je wel van hebt gehoord, maar die je nog nooit hebt bezocht. Van underground clubber tot flamboyant liefhebber; ieders smaak wordt bevredigd. Een ding is duidelijk: niet dansen is geen optie!
Number Nine
Kleine Houtstraat 9 Haarlem In deze frisse en funky zaak kan elke kleding -en schoenenfreak zijn hart ophalen. De rekken hangen allemaal vol met geweldige merken en unieke stukken. Bij Numbernine doen ze dan ook aan ‘cherry picking’: niet de gehele collecties worden ingekocht, maar alleen de aparte kledingstukken en accessoires. De zoektocht naar vernieuwende en nieuwe merken levert een verrassend aanbod op. Mocht je even geen geld hebben om iets te kopen in de lekkermakende zaak: stap ook gewoon eens binnen om te genieten van de kunst aan de muur.
Jong bühnebeest
Ommekeer
Hoenson
In deze authentieke Amsterdamse winkel kun je terecht voor een fijne collectie aan vrijetijdskleding voor mannen. Van klassiek tot zeer trendy. Vooral voor een perfecte spijkerbroek is dit the place to be, maar ook voor leuke overhemden, truien, sweaters, t-shirts en ondergoed. Lukt het niet alleen? In deze zaak staat altijd iemand voor je klaar met vakkundig advies. Of een oer-Amsterdams babbeltje, genieten geblazen!
Muziek
le elementen helemaal opgeknapt. Je kunt hier lekker rondkijken, passen, of samen met een van de vakkundige medewerkers een gepaste outfit uitzoeken.
Meer informatie bij:
Om het nachtleven in Leiden een broodnodige schop onder de kont te geven, is Decompression sinds 2004 bezig om vooruitstrevende feesten te organiseren, waarbij grote internationale namen worden gekoppeld aan lokaal talent. In het verleden hebben klinkende namen als British Murder Boys, Joel Mull, Ben Sims en Secret Cinema acte de présence gegeven. Decompression presents Remy, een naam die al geruime tijd bovenaan het verlanglijstje van de organisatie prijkt. Het belooft een knaller te worden op zaterdag 9 februari in het LVC te Leiden, want ze hebben
Doen 19
Kids
maakt fijne jazz dat moment mocht ik elke voorstelling mee.’ Het was de interpretatie van Trijntje die haar deed beseffen dat je ook aan een jazznummer je eigen identiteit kan geven. Sinds die ontdekking is het snel gegaan met de toen 14-jarige. De plaat van Ella Fitzgerald kwam op repeat te staan en interesse groeide naar passie. Met haar frisse crispy jazz trok ze de aandacht van het Amerikaanse label Verve, dé maatschappij van Ella Fizgerald. Vorig jaar mei kwam haar debuutalbum uit met de verrassende titel Kim is Back met samples van haar grote voorbeeld. Ze is de jongste vrouwelijke gecontracteerde artiest van het label. Dat bij Jazz Enz dit jaar de menselijke stem centraal staat komt La Hoorweg goed uit. ‘Ik moet bekennen dat mijn grootste kracht mijn
Ik zette me af tegen de stoffige muzieksmaak van mijn ouders stem is. Piano speel ik een heel klein beetje en met mijn gitaar rinkel ik maar wat af’, vertelt ze lacherig. Kim heeft haar optreden in de Winkel Van Sinkel op het festival te danken aan programmeur Cyriel Pluimakers, die helemaal overdonderd door haar optreden was. Hij nodigde haar uit om op het festival een uur lang nummers van haar eigen album te zingen. Ze wordt steeds bekender en het aantal Hyves-vriendjes stijgt aanzienlijk. Maar deze nuchtere jonge dame laat zich niet gauw van haar stuk brengen en de kans is klein dat ze onder al het lovende publiek naast haar stijlvolle schoenen zal gaan lopen. Te verwachten is dat Kim en de nieuwe garde voor een frisse wind zorgen. En dat Jazz Enz een inspirerend festival zal zijn. Voor oud èn jong. p
Vliegen Grote en kleine kinderen kunnen tijdens de voorjaarsvakantie, van 16 februari t/m 2 maart, een vliegtuig van binnen zien of in de cockpit plaats nemen in Aviodrome. Voor bezoekers die altijd al eens in de cockpit van een echte straaljager hebben willen zitten, is dit je kans. Kinderen van 8 tot en met 16 jaar kunnen een dag piloot zijn en zelf vliegen. Lees meer op Thekidsdaily.nl.
Beauty and the Bib Nieuw op de Nederlandse markt! Het Engelse bedrijf Beauty and the Bib heeft een unieke en schattige collectie slabbetjes, babyslofjes, hoedjes en pyjama’s voor kinderen. De slabbetjes zijn gemaakt van zachte absorberende badstof in fleurige kleuren en ontwerpen, zoals aardbeien, cakejes en hartjes, beschikbaar in een groot aantal verschillende kleuren van zachtroze en lichtblauw tot turquoise en appeltjesgroen. Elk artikel wordt geleverd met een mooie kado-verpakking, dichtgemaakt met een lintje. Thekidsdaily geeft 3 Bibslabbetjes weg.
Rietveld kratstoel Het is lastig je huis helemaal ‘design’ te houden zodra er kinderen in huis zijn. Maar nu is er een heuse Rietveld kratstoel voor kinderen! De beroemde architect en meubelmaker Gerrit Rietveld hield van eenvoud in zijn meubels en wilde het voor iedereen toegankelijk houden. De stoel is van Rietveld by Rietveld, een initiatief van Egbert Rietveld (1961) - een kleinzoon van Rietveld - en achterkleinzoon Ries Seijler (1962).
www.thekidsdaily.nl
Lekker live
Erik Luyten
Jazz Enz, zondag 10 februari 2008 12:00 - 00:30u, Utrecht. Toegang gratis, www.culturelezondagen.nl www.kimmusic.net
WILLEM SLUYTERMAN VAN LOO
30 Seconds To Mars
9 februari - Heineken Music Hall, Amsterdam ‘the pride of The Hague’ Remy eindelijk weten te strikken voor een weergaloze set. Remy hoort bij de eerste generatie Nederlandse dj’s die de house en techno oppikten. Hij was een van de legendarische drie Roxygrootheden: Dimitri, Marcello en Remy. Met zijn heerlijke mix van progressive, house en techno is hij niet in een hokje te plaatsen. Door deze unieke stijl wordt Remy door velen gezien als de beste dj die Nederland rijk is. Ook resident en medeorganisator dj Size zal weer van zich doen spreken. Samen met zijn producermaatje K’Lavander storten ze zich op een liveset die de grenzen opzoekt tussen progressive, minimal, house en techno. K’Lavander heeft al meerdere releases op zijn naam staan, onder meer via labels als Little Mountain Recordings van Sander Kleinenberg en Bits & Pieces van de 16 Bit Lolita’s. Rocky Pepper, bekend van de altijd gezellige Kick avonden in Odessa, zal de avond warmdraaien. p Aanvang 00:00 uur, kosten 8 euro.
3 februari 2007 was een dag die velen nooit zullen vergeten. Na jaren afwachten kwam 30 Seconds to Mars op die dag eindelijk naar Nederland voor een show in Tivoli in Utrecht. Tickets waren al na enkele minuten uitverkocht. De immense populariteit van de rockband rond acteur Jared Leto, is nog steeds niet afgenomen, en na een optreden op Pinkpop staan de Amerikanen vanavond in een uitverkochte Heineken Music Hall, vol hysterische fans die niet alleen voor de muziek komen, maar ook voor het zien van de frontman. www.podiuminfo.nl
Raymond van het Groenewoud 10 februari - De Pul, Uden
Met de hit ‘Je Veux de l’amour’ stormde hij Nederland binnen, alweer bijna dertig jaar geleden, maar ondanks dat doet Raymond van het Groenewoud het nog steeds erg goed met vooral zijn oude hits. Want zeg nu zelf, wie (her)kent nummers als ‘Meisjes’ of ‘Liefde Voor Muziek’ nou niet? Naast een theatertour door voornamelijk België, geeft de in Amsterdam geboren Belg nog regelmatig optredens in Nederland. Verwacht
leuke anekdotes, mooie luisterliedjes en een meer dan vitale vijftiger op het podium! www.podiuminfo.nl
Voicst
14 februari - P60, Amstelveen Lekker een rustig concertje meepikken van Voicst op Valentijnsdag is er niet bij. Ook op 14 februari zal de band nummers van het nieuwe album ‘A Tale Of Two Devils’ spelen. De elektro-adhd-rock van de Amsterdammers zorgt ervoor dat stilstaan niet mogelijk is, en meezingen een must is. Live is het drietal uitgebreidt met een aantal blazers, die ook veelal te horen zijn in nieuwe nummers als de hit ‘Everyday I Work On The Road’. Ook bij voorprogramma Gram zul je blazers terug horen komen. Heerlijke luisterliedjes die het beluisteren meer dan waard zijn. Niet missen! www.podiuminfo.nl
Op tv
20
ACHTER HET SCHERM
Hanne Reus
In de ban van vakjargon en staatsgeheimen ‘Het is net alsof we in het Pentagon zijn.’ Cameraman Maarten Kramer loopt door de zoveelste beveiligde deur van Fox-IT, een bedrijf waar onder andere staatsgeheimen digitaal beschermd worden. Presentator David Lemereis laat bij de ingang zijn identiteitsbewijs zien aan de receptioniste. ‘Het is hier wel erg goed beveiligd’, merkt hij op. Zij kan niet anders antwoorden dan: ‘Dat hoort erbij’. Voor staatsgeheimen komt Lemereis echter niet. De crew van In de ban van het ding van de VPRO en Dahl tv is hier op bezoek om hun gloednieuwe computer te laten infecteren.
Davids pc wordt op het net aangesloten en direct detecteert een programma worms, trojans en mailtjes die naar informatie vissen. Het zijn gevreesde virussen die informatie van een computer verzamelen om bijvoorbeeld een bankrekening leeg te halen. Iedere computer krijgt er mee te maken. Het security center slaat alarm als de virussen op Davids tekstverwerker binnen blijven stromen. ‘Dat is niet erg realistisch, maar het is toch allemaal nep’, zegt de cameraman. ‘Als straks maar niet iedereen ons belt met de vraag of we hun computer kunnen scannen’, reageert een Fox-
IT-medewerker laconiek. Drie beveiligde deuren verderop in het security center wordt de pc doorgelicht op gevaarlijke virussen. ‘Niets aan de hand’, zegt Fox-IT directeur Menno van der Marel. ‘Als je regelmatig patched met updates heb je er geen last van.’ Lemereis vertaalt: ‘Je moet er dus telkens een nieuwe stoplap voor vinden.’ Kramer en Lemereis proberen het simpel te houden maar het wordt hen niet makkelijk gemaakt. ‘Breng dat maar eens terug tot drie minuten’, lacht de directeur na zijn uitleg van een trojanvirus. De Fox-IT’ ers is het vakjargon met de paplepel ingegoten. De meeste speelden al
In de ban van het ding, vandaag om 20:40 uur op Nederland 3
met internet op de basisschool. ‘Lekker digitaal kattenkwaad uithalen’, grijnst een van hen. In het gebouw valt echter niet veel te halen. ‘We hebben geen directe toegang tot computers van de bedrijven die we beveiligen.’ Wel hangen er camera’s. Als de opnames zijn afgelopen staat de groep stil voor een deur met een rood bordje. Verboden toegang voor onbevoegden, staatsgeheim, staat er op. De deur zwaait open en een man op leren kistjes stormt naar buiten. ‘Er mag hier niet worden gefilmd!’, roept hij. Kramer bergt de camera op. ‘Het lijkt hier ook wel een beetje Big Brother.’ p
Zaterdag Nederland 1
17:00 17:00 18:19 18:20 18:35 18:55 19:30
20:00 20:00 20:25 21:25
22:00 22:25 23:00 23:55 01:00
NOS Schaatsen WK Allround Berlijn EénVandaag NOS Journaal EénVandaag Kassa Kinderen geen bezwaar NOS Journaal Mooi! Weer De Leeuw Deadline Pauls Symphonica in Rosso NOS Studio Sport De onderhandelaar NOS Journaal
RTL7
17:00 17:00 17:30 18:00 19:00 19:30
20:00 20:30
22:00 22:10
17:00 17:30 17:55 18:00 18:10 19:00 19:30 19:35
20:00 20:05 20:10 20:45 21:20 21:55
22:00 22:45 23:40 00:00 00:02
RTL Transportwereld Gek op wielen in het Wilde Westen RTL Voetbal: Bundesliga AutoXperience De politie op je hielen! National security Braveheart
17:50 18:00 19:55
20:00 20:00 20:15
22:00 22:45 23:03 23:05 23:10 00:40 00:50 02:20 02:25 03:55
17:00 17:25 17:27 17:45 17:56 18:00 18:30 19:00 19:35
20:00 20:15 21:15
22:00 22:00 22:15 22:40 00:15 02:05
AVRO Kunstuur: Van de straat AVRO Kunstuur: Poëzie animatie AVRO Kunstuur: MuseumGasten AVRO Kunstuur: Zomaar kunst AVRO Kunstuur: Poëzie animatie McDonald’s kitchen Nederland zingt Hart en ziel Blauw bloed Een nieuwe jas - Live Omdat ik het zeg!
17:00 17:05 18:00 19:00
20:00 20:00 21:30
22:00 22:30 22:45 22:50 23:15 01:10
The Brittas empire Buren Kijk uit! Het journaal Vlaanderen vakantieland Het journaal Het weer Man bijt hond Joker- en lottotrekking Het leven zoals het is: De zoo F.C. de Kampioenen Verkleed Stellenbosch Studio 1 Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen
17:00 17:00 17:25 18:00 18:10 18:25 18:40 19:05 19:15 19:25 19:50
20:00 20:00 20:00 20:10 20:40 21:25
22:00 23:10 00:40
Tagesschau Das Winterfest der Volksmusik Tagesthemen Das Wetter im Ersten Das Wort zum Sonntag Die Rückkehr des Tanzlehrers Tagesschau Die Rückkehr des Tanzlehrers Tagesschau Rette deine Haut, Killer Himmelfahrtskommando El Alamein
17:00 17:00 17:05 17:45 18:00 18:30 19:00 19:20 19:25
20:00 20:15 21:50
22:00 22:03 22:05 23:20 00:45 02:20
17:00 17:15 17:45 18:45 18:59 19:00
20:00 20:40 21:10 21:45
22:00 23:25
Z@ppSport compilatie De BZT show NOS Jeugdjournaal Nederland 3 Polleke In de ban van het ding LLinke Soep De vrienden van Amstel live! Once upon a time in the west
De Tuinruimers Bouw je droom Lachen om homevideo’s De nieuwe Uri Geller Dancing queen: De uitslag Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Mama is boos! Astro TV Night
The emperor’s new school in het Disney festival Op schok De week van Karrewiet Spring Spring 6tien Zap Jr. High De week van Karrewiet Lizzie McGuire Disney classic cartoons CANVAS Het journaal Vranckx Nooitgedacht Dalziel & Pascoe
RTL 4
17:00 17:00 17:30 18:00 18:05 18:55 19:30 19:55
20:00 20:00 21:30 22:30
22:00 23:00 00:20 00:30
RTL 5
Weerbericht das aktuelle sportstudio Das Recht zu schweigen Mord in der Mittsommernacht Im Zeichen der Schlange
20:00 20:00 20:30 21:30
22:00 22:30
17:00 17:30 19:35
20:00 20:30 21:25
22:00 22:15 23:10 00:15 01:50 04:00
Law & Order: Special Victims Unit Cold case Law & Order: Criminal intent Law & Order: Trial by jury Susan’s plan Nachtprogrammering: Relax TV Hart van Nederland - Late editie/ Shownieuws
Comedy Central
17:00 17:40 18:25 18:50 19:15
20:00 20:00 20:25 21:20 21:30
22:00 22:25 23:00 23:50 01:40 02:00 05:00
El Tigre Viva Pinata Grossology Drake & Josh South Park The Fresh Prince of Bel Air The world stands up Best of Saturday night live Da Ali G show Teachers That 70’s Show Da Ali G show Nachtprogrammering Dora
17:00 17:05 18:00 19:00
20:00 20:00 21:00 21:30
22:00 22:00 23:00 00:00 01:00 01:55
PostcodeLoterij: Deal or no deal America’s next top model Idols backstage The Mothman Prophecies
RTL 5, 22:30 uur The Mothman Prophecies
Veronica Splash Law & Order
RTL Musicworld: Best of RTL Travel: Adrenaline Extreme bruiden De Gouden Kooi
RTL Voetbal: Eredivisie RTL Nieuws RTL Weer
17:00 17:05 17:35 18:00 19:00 19:30
20:00 20:00
22:00 22:00 00:00 01:50 02:00
16:50 19:00 19:20 19:50
20:00 20:45 21:35
22:00 22:25 23:00 23:15 23:20 00:40 02:15 03:15 03:20
17:00 17:00 17:30 18:00 18:30
20:00 20:25
Mean machine Universal soldier The Addams family Nachtprogrammering: Late night Poker after dark
BBC1
17:00
RTL 8
Totally spies Horseland Wegmisbruikers! The Fresh Prince of Bel Air Freddie
22:00 22:00 00:05
RTL Voetbal: Eredivisie vrouwen Vrienden houden huis House vision Don’t tell mom the babysitter’s dead The woman in red The Ripper Charlie’s Angels
BBC2 Rugby Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht Outtake TV The one and only National Lottery: In it to win it Casualty The one and only Nieuws en weerbericht National Lottery update Match of the day Death train Friday night with Jonathan Ross Weerbericht BBC News 24
Discovery Channel
Bella Block: Reise nach China heute-journal
17:00 17:30 18:30 19:30
Idols Lotto Weekend Miljonairs Idols, de uitslag
Van Veeteren: Het vierde offer Bullets over Broadway
heute Länderspiegel Menschen - das Magazin Hallo Traumschiff Leute heute heute Weerbericht Unser Charly
17:00
RTL Autowereld Yacht vision RTL Nieuws Eigen huis & tuin Campinglife RTL Nieuws RTL Weer
Nederland 3, 19:00 uur Polleke
Net 5
ZDF Tagesschau Sportschau Ziehung der Lottozahlen
Nederland 3
NOS Journaal Nova KRO Detectives: Wallander Cinema 2: Back to the sixties: Help! Nova
Canvas
ARD
17:00
17:00
SBS 6
Eén
17:00
Nederland 2
Dirty jobs: Bug breeder Deadliest catch: Ice and open water Mythbusters: Viewer special World’s toughest jobs: Rodeo clown 5th Gear 5th Gear Chop shop: London Garage Die Ludolfs Brainiac Future weapons: Close quarter combat Dr G: Medical Examiner
Nederland 3, 23:25 uur Once upon a time in the west
17:00 17:40 18:25 18:55 19:05
20:00 20:00 20:45 21:15
22:00 22:15 22:45 23:15 00:35 02:05 03:35
Final score Sound What the papers say The natural world Culture show Dad’s army The Dead Sea scrolls Have I got old news for you Never mind the Buzzcocks The mighty Celt BBC Four on BBC Two: If it ain’t Stiff Suzie Gold Culture show
Op tv 21
VOORVERTONING
Jerry Huinder en Myrthe Hilkens
You, the living Dit is zo’n film waar je echt van moet houden. Door korte sketches maakt de schrijver en regisseur van de film, Roy
Andersson, duidelijk hoe hij de mensheid ziet. Daar word je niet vrolijk van, maar soms zal je een glim- of schaterlach niet kunnen onderdrukken. De film begint met een scène waarin een vrouw een klaagzang houdt over het leven. Niemand houdt van haar en alles wat ze eigenlijk wil is een motor om te vluchten. Even later zien we de vrouw terug bij haar schoonmoeder, die ze een sadist noemt omdat ze alcoholvrij bier schenkt. ‘Het leven is te verschrikkelijk om niet dronken te worden’, klaagt ze. In andere scènes in de film zien we een depressief meisje dat niet is teruggebeld door een jongen en een sukkel die de deur in zijn gezicht krijgt van een vrouw. Zijn meegebrachte bloemen blijven tussen de deur en de deurpost steken. En dit is nu precies het probleem van de film. Het staat bol van clichés.
In bioscoop: 6 maart 2008 Onze mening: De artistieke filmwereld zal het fantastisch vinden, de gemiddelde kijker niet.
Dirt Courteney Cox, bekend van de succesvolle serie Friends, is terug. In de nieuwe Net5 serie Dirt speelt ze Lucy Spiller, hoofdredacteur van het gelijknamige roddelblad. Het ontbreekt deze rioolrat op hakken aan elke vorm van ethiek. Voor de laatste, heetste nieuwtjes uit het land van de sterren gaat ze over lijken. Fotograaf Don wijkt geen moment van haar zij. Dat Don stemmetjes hoort in zijn hoofd, maakt het er echter niet makkelijker op. In Ne-
derland draait het eerste seizoen inmiddels op volle toeren. De Amerikanen weten al hoe dat afloopt, namelijk zo: Jennifer Aniston, nog zo’n Friends icoon, jaagt op de baan van Lucy. De twee delen een seksueel verleden en dat laat zich voelen. De lesbische zoenscene, erg kuis, zorgde in Amerika al voor opwinding. Schizofrene Don doet een zelfmoordpoging in de woestijn, om Lucy te beschermen tegen de stemmen in zijn hoofd. Eindelijk leert de kijker wie de stalker van Lucy is, namelijk Leo. Zowel Lucy als Julia eindigen de laatste uitzending van seizoen een gewond op de grond. Op tv: Elke dinsdag, 21.30 uur, Net 5 Onze mening: Prima kijkvoer voor slachtoffers van de griepgolf.
Zondag Nederland 1
17:00 17:55 18:00 19:10
20:00 20:00 20:20 21:20 21:50
22:00 22:45 23:45 23:55 00:50 00:55
Partij voor de Vrijheid NOS Studio Sport Spoed NOS Journaal Boer zoekt vrouw We gaan nog niet naar huis Mooi! Weer De Leeuw: The day after NOS Studio Voetbal NOS Journaal Deadline NOS Journaal NOS Journaal
Nederland 2
17:00 17:01 17:05 17:06 17:45 18:15 19:15
20:00 20:10 21:10 21:50
22:00 22:30 22:40 23:15 23:50 00:40
Socutera: Amnesty International NPS Arena De kunst Art in the family AVRO Close Up: Rossellini Bergman Memories Van Dis in Afrika In Europa Reporter NOS Journaal Kruispunt De leescoupé HelpDesk-live Buitenhof/Kruispunt/Reporter/De Kunst
Nederland 3
17:00 17:15 17:20 18:15 18:45 19:00 19:01
20:00 20:00 20:45 21:30
22:00 22:20 22:55 23:55 00:35 01:15
Omega Helden Weekoverzicht SpangaS AVRO KunstQuest NOS Jeugdjournaal Socutera: Amnesty International De wereld draait door 3 op reis De Lama’s Baby te huur Over mijn lijk Schudden: Zout URBNN Hotdog NOS Hoogtepunten Studio Sport
RTL 4
17:00 18:00 18:10 18:50 19:00
20:00 20:30 21:30
22:00 22:35 23:35 23:50 23:55
RTL 5 RTL Nieuws Life & cooking Sponsor Bingo Loterij: De winnaars RTL Voetbal: Eredivisie Van Speijk Postcode Loterij: Eén tegen 100 Dossier: Sms & e-mail, wanneer het fout gaat RTL Nieuws RTL Weer Airline
17:00 17:00 18:00 19:00 19:30
20:00 20:00 20:30
22:00 22:10 23:10 23:55
RTL Tuin magazine RTL Woon & klusmagazine House vision Huisdokter Vrienden houden huis Alien vs. Predator RTL Travel: Adrenaline De Gouden Kooi deze week Huisdokter
RTL 5, 20:30 uur Alien vs. Predator
RTL7
17:00 17:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 19:55
20:00 20:00 20:30 21:30
22:00 22:45 23:10 00:00
SBS 6 PRAutotype RTL Autowereld Gek op wielen RTL Transportwereld Stom, stommer, stomst! RTL Nieuws RTL Weer Mr. Bean Mijn tent is top RTL Voetbal Insite
17:15 18:00 18:10 18:27 19:00 19:50 19:55
20:00 20:50
22:00 22:00 22:55 23:05 23:50 00:10 00:15
17:00 17:30 18:00 18:30 18:49 18:50 19:20
20:00 20:00 20:15 21:45
22:00 22:45 22:58 23:00 00:00 01:30 01:40
20:00 20:30 21:30
22:00 22:55 23:10 23:20
Droomhuis in de zon De grote verhuizing De 25 leukste homevideo’s aller tijden Wegmisbruikers Undercover in Nederland Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Reportage: De kannibalen van Rotenburg
Canvas
Vlaanderen vakantieland Het journaal De rode loper Gentse waterzooi Het journaal - Sportweekend Het weer De pappenheimers Eurosong 2008 Katarakt Eurosong 2008 Studio 1 Het journaal laat Het weer De zevende dag
ARD
17:00
17:00 18:00 19:00
17:00 17:00 17:55 18:55 19:25
20:00 20:30
22:00 22:35 23:30 00:20
Veronica Everwood The taste of life Gezond weer op Extreme home makeover The butterfly effect
17:00 17:05 17:35 18:00 18:15 18:50
20:00 20:30
Law & Order: Special Victims Unit Law & Order: Special Victims Unit Tyra
22:00 22:55 00:50
Totally spies Horseland Politieachtervolgingen The Fresh Prince of Bel-Air Highschool high The score Payback Punk’d
RTL 8
17:00 17:00 17:30 18:00 19:00
20:00 20:00 20:30
22:00 22:30 00:20
DVD today Films & sterren Typisch zestig! De familie Stokstaart Kinderziekenhuis Idols Deadly little secrets RTL Voetbal: Eredivisie vrouwen
RTL Voetbal: Buitenlands voetbal Levensgevaarlijk! Business class
Eén
17:00
17:00
Net 5
17:00 18:00 18:10 18:40 19:00 19:30 19:40
20:00 20:00 20:10 20:55 21:25
22:00 22:45 23:25
KETNET - De week van Karrewiet Mega Mindy Aladdin in het Disney Festival Kulderzipken Griezelverhalen voor ettertjes Alexander
Tagesschau Tatort: Schatten der Angst Anne Will Tagesthemen Das Wetter im Ersten ttt - titel thesen temperamente Klimt Tagesschau Crimetime - Das Auge des Erbrechens
17:00 17:00 17:10 18:00 18:30 19:00 19:10 19:30
20:00 20:15
22:00 22:10 22:25 00:05 00:50 00:55 01:55 03:30 03:35 04:20
17:00 17:40 18:25 18:50 19:15
20:00 20:00
CANVAS - Het journaal Panorama Mijn moeder Osama Cultuurprijzen Vlaanderen 2007 Lichtpunt: In de ether - alternatieve media in de VS
ZDF
Tagesschau Gott und die Welt Sportschau Bericht aus Berlin Ein Platz an der Sonne Lindenstraße Weltspiegel
Comedy Central
20:30 21:05
22:00 22:00 22:25 22:50 23:20 23:45 00:20
El Tigre Viva Pinata Grossology Drake & Josh Two pints of lager & a packet of crisps Gavin & Stacey The Fresh Prince of Bel Air
BBC1
17:00 17:30 18:00 18:35 19:00
20:00 20:00 21:00
22:00 22:00
South Park Cavemen Californication Family guy Da Ali G show Frasier
23:00 23:20 00:20 02:10 02:10 02:40
BBC2
Keeping up appearances Songs of praise Nieuws en regionaal nieuws Life in cold blood Antiques roadshow Lark Rise to Candleford The British Academy Film Awards 2008 Nieuws en weerbericht BAFA Awards 2008 Last orders Sign zone Natural world Holby City
17:00 17:30
20:00 20:15 21:00
22:00 22:00 23:00 00:00 01:00 02:40
Voetbal Ski Sunday Tropic of capricorn Around the world in 80 gardens Match of the day 2 Storyville Duel at Diablo BBC News 24
Discovery Channel
heute ZDF SPORTreportage ML Mona Lisa ZDF.reportage heute Berlin direkt Faszination Erde Das Traumschiff: Kilimandscharo Malediven - Indien
17:00 17:05 18:00 18:30 19:00
20:00 20:00 21:00
22:00 22:00
heute-journal Waking the dead ZDF-History heute nachtstudio Serenade einer großen Liebe heute Faszination Erde: Spitzbergen Paradies in der Arktis Global Vision
23:00 00:00 01:00 01:55
Die Ludolfs How it’s made How it’s made American chopper: Iowa bureau farm bike I Mythbusters: Superhero hour The world’s richest people Ultimate survival: Costa Rican rainforest Future weapons: Immediate action Deadliest catch: Ice and open water On the run: Scotscam Ray Mear’s bushcraft: Aboriginal Britain
Nederland 1, 20:20 uur Boer zoekt vrouw
Relaxen op Landgoed Old Heino, ideale vakantie voor familie en gezin. Hier vindt u nog de rust en de ruimte! Riante 4/5/6-persoons bungalows, vanaf s 39 p.n. Reserveer via (088) 328 00 40 of surf naar www.oldheino.nl
De stad als bron van inspiratie! Ook zo moe van het feit dat de Nederlandse binnensteden steeds meer op elkaar gaan lijken? Lekker shoppen in een nieuwe stad is er tegenwoordig bijna niet meer bij. Overal ziet u dezelfde ketens met dezelfde logo’s en formules. U wilt geïnspireerd worden, nieuwe winkels ontdekken, maar krijgt in elke stad een déjà vu. Dit hoeft niet langer! NLstreets leidt u via de website en het magazine naar de straten waar de initiatiefrijke, eigenzinnige en exclusieve ondernemers zich hebben verzameld. Straten die bruisen van de creativiteit en ondernemerschap!
Impulsieve shoppers niet getreurd. Voor u is er NLstreets Mobile. Hiermee kunt u vanaf elke locatie de online gids van NLstreets doorzoeken. Uw personal shopping assistent dus! NLstreets heeft een duidelijk ideaal. Wij ondersteunen zelfstandige winkeliers en ondernemers die met een origineel, trendy en exclusief productaanbod inspelen op de behoefte aan authenticiteit. NLstreets gaat de strijd aan met de oninspirerende ketens en formules en brengt de zelfstandige ondernemer en de consument weer tot elkaar. Bent u ook klaar om weer eens geïnspireerd te worden, van de gebaande paden af te wijken en écht leuk te shoppen? Kijk dan op www.nlstreets.nl!
NLstreets zoekt: salesrepresentative! Als salesrepresentative draag je bij aan de verdere groei van NLstreets in de aan jou toegewezen steden. Je bent hét gezicht van NLstreets en ambassadeur van ons merk. Hou je van winkelen, ben je enthousiast over NLstreets en denk je dit enthousiasme ook nog eens over te kunnen brengen op winkeliers dan ben jij degene die wij zoeken! Kijk voor een uitgebreide functieomschrijving en bijbehorend profiel op www.nlstreets.nl.
Meer leuke shop adressen nodig?
Pracht en praal in de Bossche Verwersstraat Den Bosch zal ongetwijfeld bekend terrein zijn voor echte nodigen uit tot een bezoekje. Het tweede deel van de straat
Kijk op www.nlstreets.nl en maak een virtuele wandeling door de leukste winkelstraten van Nederland!
shoppers. Het is dan ook niet voor niets dat de sfeervolle moet door de stratenmakers nog binnenstad van deze parel van het zuiden een paar jaar geleden worden aangepakt, maar ook nu
ziet het er mooi en schoon uit.
al werd uitgeroepen tot beste van Nederland. Uiteraard Het is hier rustig, een aantal mensen struint rustig door de
spelen de bijzondere straten van Den Bosch daarin een grote rol. straat, bij navraag meestal gericht opzoek naar een van de Vandaag in de spotlight: de chique Verwersstraat. de snelste weg naar de leukste winkelstraten!
Ondernemer aan het woord… Toine Michielsen, eigenaar RAW Interiors en RAW Next vonden dit prachtige pand en openden in 2006 RAW Next. Dit pand bleek al snel te klein en al snel gingen de deuren van onze tweede winkel Raw interiors open. Sander runt de boel in Breda en Den Bosch valt onder mijn verantwoording. Klanten weten ons inmiddels goed te vinden. De kracht van deze zaak is dat wij helemaal achter onze collectie staan. Wat we zelf niet mooi vinden kopen we ook niet in. Alles zou bij wijze van spreken ook bij ons thuis een plekje kunnen krijgen. Bij RAW Next staat “Mijn vriend Sander en ik hebben een wat jongere collectie en meer sinds 10 jaar een bloemenwinkel accessoires die een bredere groep annex interieurwinkel in Breda. Op aanspreekt. Bij Raw interiors ligt een bepaald moment waren we toe de nadruk meer op het totaal interiaan een nieuwe uitdaging. Zo ont- eur. We hebben een geheel eigen stijl en wanneer dat de klant aanspreekt stond RAW. Wonen heeft altijd al onze interesse komen we al snel tot elkaar. We zijn gehad en we hebben veel gevoel voor erg blij dat we in deze straat zitten. sfeer en interieurarchitectuur. Het Er zitten hier veel mooie speciaalzaidee was de nieuwe zaak in een andere ken en restaurants die je niet in een stad te vestigen. Verschillende steden gemiddelde winkelstraat tegenkomt. zijn de revue gepasseerd, waaronder Het is hier fijn en rustig maar toch Antwerpen. Uiteindelijk kwamen we met voldoende aanloop van potentidichterbij huis uit; in Den Bosch. We ele klanten” .
specialistische producten hier.
Den Bosch is een heerlijke stad. De zingende zachte g die je melodieus begeleidt als je wandelt, de fi jne hoekjes, prachtige gebouwen en bovenal: de kleine pittoreske straatjes. Dat geeft een mens energie. Op een doordeweekse dag winkelen is ultiem, wordt mij steeds duidelijker. Het is rustig, mensen zijn op hun gemak, nemen de tijd. De mensen die ik tegenkom zijn dan ook niet te beroerd om me rustig uit te leggen waar ik heen moet om in de Verwersstraat te komen. En gelukkig: het is niet moeilijk te vinden. Ik wandel richting Stadhuis waar druk wordt verbouwd. Links van het Stadhuis sla ik rechtsaf en kom meteen in een leuk buurtje. Ik voel een chique sfeer opkomen, en als ik de hoek omsla lijkt het of ik in het buitenland ben. Prachtige superschone straten en monumen-
tale panden doemen op. Daar is dan ook meteen de Verwersstraat. En misschien begint het afgezaagd te klinken, maar de vergelijking moet toch even gemaakt worden, omdat de mensen dat hier zelf ook doen: Deze straat is hard op weg de PC Hooftstraat van Den Bosch te worden.
Aan de uitstraling zal het in ieder geval niet liggen. Het begin van de straat is net vernieuwd en het resultaat mag er zijn. De bordeauxrode tegels liggen er charmant bij en de aangrenzende grijze stoepen geven het geheel een extra luxe tintje. Een aantal winkels heeft een pui die helemaal van glas lijkt te zijn en die je tegemoet straalt. Op de helft van de straat ligt het Noordbrabants Museum, achter chique zwarte hekken met gouden afwerking. Levensgrote beelden in de voortuin Tekst: Myrthe van der Wolf
In de Verwersstraat vind u de volgende bijzondere ondernemers… Boeken Bettie Boek Interieur RAW Interiors RAW Next
Specialisme genoeg in ieder geval. Je vindt hier prachtige winkels van hoge kwaliteit. Van bijzondere mode bij winkels als Outfit by Ninke, tot luxe lingerie bij –whats in the name- Beau Luxe Lingerie. Maar ook vind je hier geweldige interieurzaken, waaronder RAW. En, zoals elke chique straat betaamt, ontbreken de antiekwinkels niet. Deze straat heeft bijna een rustgevende werking. De kroegjes in de straat vormen dan ook een contrast. Naast de chique etalages ineens gezellige café’s. Maar dat is nou juist erg fijn. Het is niet met de neus in de lucht door deze straat heen lopen. Het is gewoon genieten van alle kwaliteit, en daar hoort ook Bossche gezelligheid bij. O
Vennix Interieurontwerp Kunst en cultuur Galerie Majke Hüsstege Noordbrabants Museum
Mode Beau Luxe Lingerie Fidélité Bruidsmode Labels for Less Outfit by Ninke
Volgende week:
Folkingenstraat Groningen Over twee weken:
Winkelen voor Carrière vrouwen
Gezocht:
TESTKIJKERS
Ook testkijker worden? be
Digitenne. Digitaal tv kijken voor maar ` 6,95 per maand
l 030-27
25798 (tijdens ka ntooruren )
Dit is jouw moment om Digitenne van KPN GRATIS te testen! Digitenne van KPN is het goedkope alternatief voor kabeltelevisie. Wat is Digitenne? • Overal draadloos TV kijken • 23 meest populaire TV zenders en 19 radiozenders • Gratis erotiekzender • Digitale kwaliteit • Eenvoudig aan te sluiten • Optie: Live Tele2 Eredivisievoetbal • Vaste lage prijs: ` 6,95 per maand
Hoe word je testkijker? Nu 1 maand geheel gratis. Meld je aan als testkijker op TestDigitenne.nl of via 030-2725798 tijdens kantooruren.
Actie Maak gratis kans op een LCD TV Meld je nu aan als gratis testkijker voor Digitenne, en maak kans op een fantastische LCD TV van Samsung.
Meld je aan! Ga naar TestDigitenne.nl of SMS gratis ‘TEST’ naar 7585. Telefonisch bestellen kan ook tijdens kantooruren: 030-2725798
ZATERDAG 9 FEBRUARI 2008
Per Se inbeeld opzaterdag
Protest aan je lijf Mode met een mening >>p 28
60 JAAR MAGNUM PHOTOS Inspiratie Toppers van eigen bodem Pagina 4 en 5
Museumnacht Loungen tussen de foto’s Pagina 37
Amateur vs prof Het perfecte plaatje is saai Pagina 11
4
In beeld
De magie van fotografie Het werk van Magnumfotografen inspireert. Slechts een enkeling weet een plek binnen het legendarische agentschap te veroveren. Nederlandse topfotografen solliciteren en tonen hun meest Magnumwaardige foto’s.
JEROEN OERLEMANS
JOOST VAN DE BROEK
PAUL LEVITTON
Myrthe Hilkens Joost van de Broek, de Volkskrant, 40 jaar
Jeroen Oerlemans, freelance fotograaf, 37 jaar
Paul Levitton, portretfotograaf, 57 jaar
‘Natuurlijk inspireert Magnum me!’
‘Magnum is nooit hijgerig’
‘Magnum levert poëzie’
‘Magnum behandelt nauwelijks vluchtige onderwerpen, maar vooral grote thema’s die zich lenen voor een documentaire aanpak. Ikzelf richt me nu al zo’n tien jaar op moslims en vluchtelingen in Nederland. Op deze foto ziet de kijker twee vrouwen in nikaab, vriendinnen van de jongens van de Hofstadgroep. De twee gaven me toestemming om deze plaat te maken en dat maakt het beeld extra bijzonder. Dat ik de foto met permissie mocht maken, is het gevolg van die lange adem. Als je lang met een onderwerp werkt, leer je gaandeweg de etiquette, de regels die daarbij horen. Ik probeer de moslimgemeenschap in al haar facetten vast te leggen, heel documentair en daardoor passend binnen de Magnumtraditie. Voor sommige mensen staat Magnum misschien symbool voor techniek: de heilige regels, het zwarte randje bijvoorbeeld. Persoonlijk associeer ik het werk van dit agentschap toch vooral met inhoud. Deze foto van mij is ook beeldvullend, maar daarom koos ik er niet voor. Natuurlijk inspireert Magnum me. Tijdens mijn studie, maar ook nu nog. Ik koop veel fotoboeken. Met name de nieuwe garde Magnumfotografen volg ik op de voet. Het werk van de oude kopstukken ken ik inmiddels wel, daarom gaat mijn interesse uit naar nieuwkomers. Stuk voor stuk absolute vakmensen die zich tot de top van de wereld mogen rekenen. Ik hoor daar niet tussen, dat gaat echt een stap te ver. Zij zijn vele malen beter dan ik. Dat neemt niet weg dat ik van de wijze waarop zij onderwerpen aanpakken, benaderen en vormgeven graag iets leer.’
‘Magnum staat, vind ik, voor iconische fotografie. Dit beeld van een man uit Libanon die met een brandblusser tussen de puinhopen staat, niet bij machte om iets wezenlijks te doen, symboliseert ongelijkheid. David versus Goliath, Israël versus Libanon. Een foto die kruipt richting het iconische van Magnum. Let wel, richting. Magnum is een legendarisch agentschap met een mythische naam, daarbinnen past niet zomaar een foto van mezelf. Ik streef daar overigens ook niet naar. Natuurlijk vormde Magnum ook voor mij de opmaat naar de dingen die ikzelf zou willen. Ik bewonder het vermogen van Magnumfotografen om verstilde beelden te maken, nooit hijgerig of sensatiebelust. Naar dat talent zoek ik wel, maar ik moet nog groeien. Een echte Magnummentaliteit ontbeer ik echter. Je moet je leven volledig in dienst van de fotografie willen stellen om de absolute top te halen. Daarvoor ontbreekt het mij aan ambitie. Nederlandse fotografen beginnen op het internationale podium sowieso al met een 3-0 achterstand. Ik weet niet of het de grote uitgevers aan budget ontbreekt, of aan de wil om het aan beeld te spenderen. Vaststaat in elk geval dat je hier met erg weinig budget aan het werk gaat. Misschien heeft het ook te maken met onze gebrekkige interesse in hetgeen er over de grens gebeurt. Nederland keerde zich in de voorbije jaren erg in zichzelf. Je moet als fotograaf buitenlandse opdrachtgevers binnenhalen, want met het geld dat ze je hier betalen, kun je de reis vaak niet eens bekostigen.’
‘Ik maak veel portretten van bekende mensen. Dit is een van mijn foto’s met een relatief hoog Magnumgehalte. Wat mij betreft zweeft dit beeld tussen dat van een portret en een reportage. Meneer Meijer had er weinig zin in, dus ik moest snel werken, ik had twee minuten om precies te zijn. Ik pakte mijn camera en gebruikte alleen mijn ogen en natuurlijk licht. Ik mocht tien keer op de opnameknop drukken, waardoor de shoot aan me voorbij flitste als een soort droom. Een trance. Geen tijd voor overleg, geen kopje koffie, geen studiobelichting, geen probeersels. Ik zou het eindresultaat daardoor “puur” willen noemen, zonder kunstmatige toevoegingen. En dan komen we terug bij Magnum, dat toch vooral bekendstaat als een agentschap waarvan de fotografen integer werken, weinig gekunsteld. Het niveau waarop Magnumfotografen dat doen, is uiteraard torenhoog, daar zeg je u tegen. Magnum levert poëzie. Intelligente beelden, met veel gevoel voor esthetische waarden, die allemaal dat ene magische extra hebben. Het is een mooie fantasie, Paul Levitton de Magnumfotograaf, maar niet meer dan dat. Ik ontbeer die maatschappelijke betrokkenheid, dat begaan zijn met de menselijke toestand. Bovendien ben ik echt geen reportagefotograaf. Voor mij vormt het oeuvre wel een inspiratiebron, dat zonder twijfel. Maar voor fotografie geldt hetzelfde als voor muziek. Ik houd van jazz, maar kan ook genieten van een goed house- of punknummer. Ik haal mijn inspiratie dus net zo goed uit de portretten van iemand als Anton Corbijn.’
De moed van Capa, de realiteit van Pellegrin, het absurdistische van Parr en de esthetiek van De Keyzer... Het werk van Magnumfotografen dwingt tot bescheidenheid
KRIJN VAN NOORDWIJK
5
In beeld
CHRIS DE BODE
MARTIJN BEEKMAN
Krijn van Noordwijk, portretfotograaf, 39 jaar
Chris de Bode, freelance fotograaf, 42 jaar
Martijn Beekman, de Volkskrant, 38 jaar
‘Ik schiet graag mensen’
‘Niets aan deze foto is bedacht’
‘Een Magnumfoto is beeldvullend’
‘De moed, de realiteit van Capa, Seymour, Pellegrin. Het absurdistische, surreële van Parr. De esthetiek van de Keyzer. Magnum is natuurlijk een verzameling zeer inspirerende fotografen en mensen. Ook wel beangstigend voor een beginnend fotograaf als ik: al dat fotografisch geweld. Ik bedoel, als je het Magnum opus zo bij elkaar ziet, wat kom jij daar dan nog met je portfoliootje achteraan? Het je verdiepen in wat Magnum heeft gedaan, dwingt tot bescheidenheid. Daarom vergelijk ik mezelf ook niet met al deze grootheden, en ben gewoon mezelf. Ik specialiseer me op portretten, mensen. Daarbinnen vind ik mijn actualiteit, mijn landschappen, mijn schilderijen, mijn realiteit en mijn absurdisme. Deze foto van Theo Maassen, die ik voor Vrij Nederland maakte, laat goed zien wat ik met het voorgaande bedoel. Landschap, actueel, absurd en toch dichtbij. Een foto maken van een mens, een persoon, is als een korte, soms hevige relatie. Ik wil iets, en de ander probeert zichzelf te “bewaken”, te beschermen. Maar ik moet door de verdediging heen. Soms is daar nauwelijks tijd voor, maar het moet. Vaak lukt het me door te dringen, maar nog mooier is het, als we beiden aan dezelfde kant komen te staan. Dan maak je samen met je onderwerp het “schilderij”. Mijn portretten bevatten soms een beetje oorlog. Of een kleine revolutie. Een puntje nieuws. Een pietsje liefde. Een stuk van het verhaal. Ik werk op de vierkante centimeter. Niet, zoals veel Magnum fotografen, tussen de bommen en granaten. Maar die koppen, dat is mijn strijdtoneel. Ik schiet graag mensen.’
‘In deze foto komt alles bij elkaar, alles klopt. De kleur, de compositie, de jongens die wijzend op de voorgrond staan en die de blik van de kijker zo richting de wielrenners trekken en het toeval dat ook de fietsers rode kleding dragen. Niets aan deze foto is bedacht. Ik kwam aanrijden op een motor, sprong eraf, rende de heuvel op en daar stond een schoolklas te juichen. Ze letten niet eens op mij. Heel vaak is een foto het net niet, maar een enkele keer is een situatie perfect, zoals hier in Eritrea. De plaat maakt onderdeel uit van een veel grotere serie. Mijn uitgangspunt voor dat project was foto’s te maken die een ander, verfrissend licht werpen op probleemlanden. Als je aan Afrika denkt, doemen al snel allerlei clichébeelden op van honger, armoede en kinderen zonder toekomst. Door middel van een sportevenement als een wielerwedstrijd, verleid je de ontvanger om anders naar een land te kijken. Voor mij past deze foto binnen de Magnumtraditie, omdat hij onderdeel uitmaakt van een lang project. Magnum associeer ik met fotografen die de kans krijgen om aan grote reportages te werken. Vroeger droomde ik van een carrière als Magnumfotograaf. Een logische jongensdroom, omdat de beste fotografen van de wereld erbij aangesloten waren. Nu valt er meer te kiezen en betekent het minder voor me. Juist dit soort bolwerken blijken vaak enorme slangenkuilen. Maar goed, ik sluit niet uit dat ik ooit nog eens een poging tot Magnumschap waag. Dat is inderdaad een pure prestigekwestie.’
‘Bij een Magnumfoto gebruik je het hele negatief, dus inclusief het zwarte randje en liefst nog met negatiefnummer. De ware Magnumfoto is beeldvullend. Je moet dus echt nadenken over een compositie, want je kunt er dus niet meer in snijden. Tijdens mijn studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag vraten we de Magnumcatalogus “In Our Time”, het was onze bijbel. Composities als die van de beroemde Henri Cartier-Bresson, een van de oprichters van Magnum, beïnvloedden in die tijd niet alleen studenten zoals ik, maar ook dagbladen. De Volkskrant en Het Parool publiceerden enkel zwart-witfoto’s, met veel oog voor het esthetische aspect. Toen ik voor mijn afstudeerproductie naar Paramaribo ging, maakte ik deze foto. Jongens in een Surinaamse jeugdgevangenis, de lusteloosheid en uitzichtloosheid spatten ervan af. Op het moment dat ik de plaat maakte, werd de Magnumman in mij wakker. Het magische negatiefrandje zat eraan. Inmiddels spiegel ik me meer aan fotografen die voor het moment gaan, voor de actuele waarde van een beeld. Ik voel mij meer journalist dan kunstenaar. Ik ambieer ook absoluut geen plek in de Magnumstal. Ik ben een Nederlandse fotograaf, hier begrijp ik de mensen, ik ken het Hollandgevoel, ik voel me hier thuis. Het lukt me goed om op het Haagse Binnenhof de essentie van mensen en bepaalde kwesties te vangen, juist omdat ik er mijn weg ken. Maar wie weet, wil ik over tien jaar toch opeens naar het buitenland.’
6
In beeld
De grote helden Het Stedelijk Museum toont vanaf dit weekend een overzicht van het fotoagentschap. Met foto’s, boeken en teksten wordt per jaar de geschiedenis van Magnum zichtbaar. Een selectie van de mooiste beelden.
© MAGNUM PHOTOS.
In beeld
7
van Magnum CartierBresson tilt een alledaagse scène naar een hoger niveau
Paolo Pellegrin Moments after an Israeli air strike destroyed several buildings in Dahia. Beirut. Lebanon. August 2006. Pellegrin vertrekt naar Libanon als de vijandigheden tussen Israël en Hezbollah uitbreken in juli 2006. Samen met de schrijver Scott Anderson werkt hij aan een reportage voor New York Times Magazine. Pellegrin schiet deze foto in het heetst van de strijd (detail: hij raakt zelf ook lichtgewond bij een raketaanval) en bevindt zich in het hart van de oorlog, op een plek waar huizen en mensen gebombardeerd worden. Centraal in het beeld staat een man met ontbloot bovenlijf tegen de achtergrond van een stofregen, afkomstig van vernielde gebouwen. Pellegrin illustreert de (on)menselijke gevolgen van deze oorlog met een beeld dat zowel de angst als de machteloosheid van het Libanese volk vat.
© MAGNUM PHOTOS.
Henri Cartier-Bresson Place de l’Europe. Gare Saint Lazare. Paris. France. 1932. Place de l’Europe illustreert perfect de theorie van het ‘beslissende moment’ waarmee Cartier-Bresson bekend werd. In deze foto vallen alle elementen samen op het moment dat de fotograaf de knop indrukt: in een fractie van een seconde vat Cartier-Bresson een man die over een plas water springt en zijn spiegelbeeld nét niet aanraakt. Het ritme en de choreografie worden nog eens versterkt door de dansende figuur op het affiche op de achtergrond. Het beeld ontpopt zich tot een dynamische compositie van lijnen en vormen. Cartier-Bresson tilt een scène uit het leven van alledag naar een hoger en tijdloos niveau.
ROBERT CAPA. COPYRIGHT © 2001 BY CORNELL CAPA / MAGNUM PHOTOS
Robert Capa The first wave of American troops lands at dawn. Omaha Beach, Normandy, France. June 6th, 1944. Capa maakte deze foto toen hij op D-Day met de geallieerden in Normandië landde. Net als de soldaten riskeerde hij zijn leven toen hij dit beeld schoot: de fotograaf stond met de troepen in het water. Het onscherpe beeld van een ploeterende gehelmde soldaat met geweer in aanslag trekt de toeschouwer mee in de actie. Deze foto is een van de elf enigszins beschadigde beelden die, door een fout van een laborant, zijn overgebleven van de 106 foto’s die Capa toen maakte. Dit beeld markeert het begin van het einde van de Tweede Wereldoorlog: de moed en de heldhaftigheid van de bevrijders van Europa.
Net als de soldaten riskeerde Capa zijn leven
8
In beeld
© MAGNUM PHOTOS.
Seymour benaderde de kinderen met respect en vatte hun geest
Martin Parr from the series The Last Resort. New Brighton. England. 1985. Parr maakte tussen 1983 en 1986 foto’s in New Brighton, sinds 1830 een populaire badplaats voor de welgestelde zakenmensen van Liverpool. Het oorspronkelijk luxueuze vakantieoord raakte in het begin van de twintigste eeuw echter in verval en trok meer en meer arbeidersfamilies aan. Vandaag bevolken in hoofdzaak dagjesmensen de ooit prestigieuze badplaats. Parr documenteert het New Brighton van de jaren tachtig aan de hand van felgekleurde foto’s: een verstedelijkte en levendige badplaats die zijn beste tijd gehad heeft. Zijn foto’s geven een humoristische en confronterende kijk op de westerse consumptiemaatschappij. Parr houdt de Britse samenleving een spiegel voor, waardoor zijn beelden provoceren.
David Seymour
© MAGNUM PHOTOS.
Teresa, a child in residence for disturbed children, grew up in a concentration camp. She drew a picture of ‘home’ on the blackboard. Poland. 1948. Seymour – alias Chim – was een van de oprichters van Magnum en documenteerde na de Tweede Wereldoorlog in opdracht van Unesco en Unicef de effecten die oorlog op kinderen had. In deze foto van Teresa, die opgroeide in een concentratiekamp, maakte hij een meelevend portret van dit jonge slachtoffer. Het Poolse meisje kijkt recht in de camera, terwijl ze met krijt op het bord tekent. Chim benaderde zijn onderwerpen steeds met respect en vatte de geest van de kinderen. Zijn portretten kaarten niet alleen het onrecht aan, maar spreken ook hoop voor de toekomst uit.
Carl De Keyzer from the series Zona. Ex Gulag turn into a prison camp at lunch time. Krasnoyarsk. Siberia. Russia. 2000. De persoonlijke verwondering over de huidige toestand in de Siberische gevangenenkampen was voor De Keyzer het vertrekpunt voor zijn serie Zona. Hij kon slechts voor een deel een getrouw beeld geven, omdat hij het bevel kreeg enkel de positieve aspecten te laten zien. Dit resulteert in vreemde foto’s, waarin ‘brave’ gevangenen tegen een letterlijk theatrale achtergrond worden geportretteerd. De Keyzer maakt sterk esthetische beelden, waarin zijn individuele visie duidelijk doorschemert. Deze foto’s maken zowel het schrijnende van de positie van de gevangene en het regime duidelijk, als de absurditeit en de psychologie van hun omgeving. De Keyzer koos voor kleur om de actualiteit van zijn onderwerp te benadrukken. © MAGNUM PHOTOS.
In beeld
Stuart Franklin Tiananmen Square. Beijing. China. 1989. Op 5 juni 1989 maakt Franklin een van de bekendste beelden van de twintigste eeuw: een man met een wit hemd en in zijn hand een plastic tas die de confrontatie aangaat met een kolonne tanks op Tiananmen Square tijdens de studentenrevolte in Peking. Deze foto van een eenzame en kwetsbare figuur tegen een leger van gepantserde wagens staat voor de moeilijke strijd voor de democratie. Vanuit het balkon van zijn hotelkamer die uitkijkt op Changan Avenue schiet Franklin het beeld dat de hele wereld over gaat en waarmee hij de World Press Award wint.
© MAGNUM PHOTOS.
Bruce Davidson from the series East 100th Street. New York City. USA. 1966. Davidson portretteerde de bewoners van East 100th Street in de arme New Yorkse wijk Harlem in hun eigen huizen. Anders dan zijn collega-fotojournalisten werkte hij met een grootbeeldcamera, traag en omslachtig in gebruik. Omdat de mensen in de foto hierdoor nadrukkelijk moesten poseren en door de scherpere beelden van de grote negatieven, betuigde de fotograaf deze gettobewoners zijn respect. Hij toonde de mensen in hun waardigheid en menselijkheid. Davidson laat zien dat deze bewoners, ondanks het feit dat ze arm zijn en een andere huidskleur hebben, niet zo sterk van ons verschillen. In de jaren zestig nam Davidson hiermee een radicaal standpunt in.
George Rodger from the series The Nubas. Kordofan. Sudan. 1949. Na een tijd oorlogscorrespondent te zijn geweest, keert Rodger dit onderwerp de rug toe. Hij was getraumatiseerd door de ervaring om steeds op zoek te gaan naar ‘mooie composities’ in een context van dood en pijn (bijvoorbeeld het concentratiekamp Bergen-Belsen). Na de oprichting van Magnum maakte hij een reportage over de Nuba-stam in Soedan: ‘Ik moest het vuil van de oorlog kwijt, het gillen van de gewonden, het gekreun van de stervenden. Ik zocht een plek in de wereld die schoon was.’ Gedurende meer dan dertig jaar fotografeerde hij Afrika, waar hij zich focuste op het leven en de natuur. © MAGNUM PHOTOS.
Jim Goldberg Larissa. Ukraine. 2006. ‘Larissa, 39 years old. I was a dancer and sold to a man who was a terrorist – he held a gun to my head. Somehow I was rescued and escaped, but the fear has left scars on my heart (and I will never be the same).’ Deze foto maakt deel uit van de serie The New Europeans, een project dat zowel uit foto’s als uit mondelinge geschiedenissen bestaat: videoopnamen en handgeschreven teksten in verschillende talen op polaroids. Goldberg reisde voor deze serie naar Griekenland en Oekraïne, waar hij zijn camera richtte op immigranten die in slechte omstandigheden leefden, aan de rand van de maatschappij. Zijn beelden zijn confronterend, onder andere door de combinatie met de teksten en tekeningen die door de geportretteerden zijn aangebracht. Hierdoor worden ze co-auteurs van zijn werk. De installaties van Goldberg stemmen de toeschouwer tot nadenken over begrippen als schoonheid en vernedering.
© MAGNUM PHOTOS.
9
10
In beeld
Achter het nieuws
HOLLANDSE HOOGTE
GETTY IMAGES
Foto’s alleen veranderen de loop van de geschiedenis niet, maar sommige beelden dragen wel degelijk een steentje bij. ‘De beroemde foto van het Napalmmeisje had grote invloed op het denken over de Vietnamoorlog.’ Myrthe Hilkens
E
en ‘foute’ vrouw staart haar onschuldige blik, vastgehouden door een andere vrouw bij wie niets dan haat in de ogen staat. Duitsland, vlak na de bevrijding. Wie heulde met de vijand, kindjes vree met de gestapo, betaalde na de inval van de geallieerden een gepeperde rekening. Mede-oprichter van het Magnumagentschap Henri Cartier-Bresson liet zijn Leica het werk doen en maakte onvergetelijk indringende foto’s van dit gruwelijke hoofdstuk uit de geschiedenis van de mens. Fotograaf en docent fotojournalistiek Paul Babeliowsky denkt bij Magnum vooral aan die beelden. ‘Met deze foto’s en ook met het werk van George Rodger, die de bevrijding van de concentratiekampen vastlegde, herschreef Magnum de geschiedenis niet. De Tweede Wereldoorlog is een voldongen feit. Maar de beelden van uitgemergelde gevangenen, de stapels lijken, dienen wel degelijk als belangrijke getuigenverklaringen, als bewijs. Ze bevestigen de geschiedenis en helpen een nieuw verhaal schrijven.’ Liefhebbers en kenners bewieroken het Magnumoeuvre, toch blijkt de zoektocht naar iconische beelden uit deze legendarische stal een lastige. Ook Adriaan Monshouwer, commercieel directeur van het fotobureau Hollandse Hoogte, ziet ‘op de een of andere manier’ geen Magnumwerk als hij denkt aan foto’s die de geschiedenis een nieuwe wending gaven. ‘Het vluchtende napalmmeisje, de standrechtelijke executie van een Vietconglid, meer recent de martelingen in de Abu Ghraib-gevangenis, dat zijn platen die de publieke opinie zo beïnvloedden dat de politiek er uiteindelijk ook door veranderde. De lijst is uiteraard langer, maar er zitten opmerkelijk weinig Magnumfoto’s tussen.’ Volgens Monshouwer hoort het vroege werk van Robert Capa, hij stond met Cartier-Bresson aan de wieg van Magnum, gemaakt tijdens de Spaanse burgeroorlog wel thuis in de gallerij van iconische beelden. ‘En als ik aan de Russische inval in het voormalige Tsjechoslowakije denk, dan zie ik ook Magnum. Veel verder kom ik echter niet en dat heeft volgens mij te maken met het feit dat Mag-
Historische foto’s zijn als goede wijn. Ze moeten rijpen, liggen, rusten
num niet zozeer van de vluchtige nieuwsfoto’s is, maar veel meer van de sociaal-maatschappelijke thema’s.’
Geen snapshots Een veronderstelling die Babeliowsky onderschrijft. ‘Magnum staat van oudsher niet zozeer in het nieuws, eerder achter het nieuws. Natuurlijk reizen de aangesloten fotografen al decennialang naar conflictgebieden, alleen maken ze daar geen snapshots. Het gaat hen niet zozeer om een indrukwekkend actiebeeld, meer om het documenteren van een thema. Nieuwsfotografen zijn ergens drie of vier dagen en gaan dan weer door. Magnummensen blijven ergens heel lang hangen en nemen veel tijd om hun verhaal te vertellen. Het is een geëngageerd agentschap met een linkse inslag.’ In de Vietnamoorlog toonde het agentschap een voorkeur voor links gedachtengoed, zegt Babeliowsky. ‘De Vietcong beging natuurlijk ook afschuwelijke misdaden, daarop hadden de Verenigde Staten heus geen monopolie. Toch koos Magnum voor beelden van de slechte Amerikanen. Dat paste ook binnen de tijdgeest. Wereldwijd draaide de actualiteit voor een groot deel rond de linkse beweging. Van de provo’s in Nederland tot de meirevolte in Parijs.’ Geschreven tekst verinnerlijkt, een foto veruiterlijkt. Dat doceert Babeliowsky zijn studenten. Wie een boek of artikel leest, fantaseert daarbij zijn eigen beelden. Een foto laat daarvoor minder ruimte en de impact is daardoor groter. Lezen over de Tweede Wereldoorlog voelt wezenlijk anders dan de priemende, holle blik van een uitgehongerde Joodse man die wezenloos in een cameralens staart. Ons collectieve geheugen bestaat waarschijnlijk voor het grootste deel uit beelden. Wie denkt aan de aanslagen op de Twin Towers ziet vliegtuigen die zich in torens boren en vermoedelijk geen artikel uit de krant. Wie zich de tweede inval in Irak voor de geest haalt, denkt wellicht aan het vallende beeld van Saddam Hoessein, eerder dan aan een doorwrochte analyse in een opinieblad. Toch komt wezenlijke invloed op politiek en publiek pas tot stand als meerdere informatiedragers de krachten bundelen. ‘Een fotograaf maakte beelden op het Afrikaanse continent, van de droogte, de voedseltekorten, de sterfte’, vertelt Monshouwer. ‘Het zou de bewustwording met betrekking tot
de ellende daar moeten vergroten, maar niemand wilde het werk publiceren. Pas toen de Engelse omroep BBC een documentaire uitzond over hetzelfde onderwerp, wilden ook tijdschriften er ruimte voor inbouwen. Ik geloof dat verandering en bewustwording nooit door maar één ding of beeld in gang worden gezet, het is altijd een combinatie van factoren.’
Handzame camera’s Zeker in het hier en nu, waar het beeld ons om de oren vliegt. Op televisie, internet, in talloze kranten en bladen. De Leica van Cartier-Bresson wordt door amateurs ingewisseld voor mobiele telefoons en handzame digitale camera’s. Iedereen maakt foto’s en dat maakt het moeilijk om tot nieuwe iconische afbeeldingen te komen. ‘Historische foto’s zijn als goede wijn. Die moet rijpen, liggen, rusten. Daarvoor ontbreekt het ons in het nieuwe medialandschap aan tijd’, aldus Monshouwer. ‘Een beeld wint aan kracht naarmate het veel gezien wordt. Tegenwoordig werken veel redacties vluchtig, storten we ons massaal op de waan van de dag. We ruilen de ene plaat in voor de andere en dat gaat zo maar door. Daardoor stagneert het aantal iconische beelden.’ Ook ziet Monshouwer dat het aantal geprinte media dat ruimte inbouwt voor grote fotoreportages, drastisch slinkt. ‘Bovendien groeit de concurrentie ook nog eens enorm’, voegt Babeliowsky daaraan toe. ‘Magnum is al lang niet meer zo groot als vroeger. Het heeft bij lange na geen monopolie meer op uitstekende fotografie. De gloriejaren liggen in het verleden en veel minder in het heden.’ Hoe dan ook, de reportagefotografen kregen het in elk geval niet gemakkelijker sinds de geboorte van Magnum in 1947. Babeliowsky: ‘En al helemaal niet in Nederland. Het valt me op dat de antiperssentimenten hier welig tieren. Het blijkt een hele opgave om goed beeld uit onze eigen samenleving te halen. Dat hoor ik ook collega-fotografen in toenemende mate zeggen. Voorheen vonden mensen het interessant als ik ergens op straat stond te werken. Ze maakten geen bezwaar. Nu duiken voorbijgangers weg als je ergens met je camera staat, er heerst een soort wantrouwen jegens de pers. De nieuwe lichting fotografen krijgt het om vele redenen moeilijker dan vorige generaties.’ p
In beeld 11
Weg met mooie plaatjes
MARTIJN DE VRIES (WWW.MARTIJNDEVRIES.NL)
De hobbyist en de professional zijn het erover eens. Hoe langer je fotografeert, hoe minder je gaat voor het perfecte beeld. Maar ook dat is niet altijd even makkelijk. Tisha Eetgerink
Z
e vegen de cafétafel schoon om hun foto’s aan elkaar te laten zien. Een glas bier gaat opzij net als de menukaart. Ingrid Potman (43) en Martijn de Vries (37) hebben allebei een zelfgemaakt portret uitgekozen en een documentaireachtig beeld. Magnumwaardig was de opdracht, gerelateerd aan het nieuws. Zij is enthousiast hobbyfotograaf en volgt een cursus, hij verdient er zijn brood mee. Waar komen deze twee fotografieliefhebbers bij elkaar en waar liggen hun doelen mijlenver uiteen? Potman, net zes lessen bezig, maakte met haar digitale Nikon D40 een foto van een afbraakwijk in Alkmaar. ‘Oud-Overdie is een beruchte buurt. Ik vond het donkere oude huis mooi met erachter de lichte nieuwbouw.’ Dat ze vergeten was in zwart-wit te werken, kwam goed uit voor haar portret. Het felle geel maakt de ambulance herkenbaar. De neon fleecetrui van de chauffeur hoort bij zijn uniform. Ze is tevreden over het scherptediepte-effect – iets wat ze net heeft geleerd. ‘Wat ik mis op je foto van die afbraakwijk zijn mensen’, zegt De Vries op vriendelijke toon. ‘Je ziet dat er een woning weg is, maar dat is te weinig. Ik was op zoek gegaan naar een yuppenstel of hangjongeren. Een beeld moet meteen herkenbaar zijn. Zonder de kleuren en het blauwe kruis zou je ook niet weten dat het om een ambulance gaat.’ Zelf koos De Vries voor een beeld van zijn eigen vrouw die uit het treinraam staart en een stel Chinese toeristen in de hoofdstad. Potman bekritiseert op haar beurt een stukje graffiti dat te zien is op de muur naast de Chinezen. ‘Voor mij is dat een andere wereld, ik zou het eraf hebben gelaten.’ De toeristen schoot De Vries uit de losse pols met een compactcameraatje, zonder door de zoeker te kijken. De zo on-westerse manier van gehurkt uitrusten viel hem op, en de man met het toestel om zijn nek die lachend kijkt naar iets wat wij missen.
Pieken en dalen Flauw eigenlijk om de foto’s van een amateur en een professional naast elkaar te leggen. Vooral als die amateur net begonnen is met een basiscursus. Dat kun je eenvoudigweg niet met elkaar vergelijken. Maar dat is ook niet de bedoeling; het gaat om de verschillen en overeenkomsten tussen deze twee benaderingen. Potman is bijna klaar met een combinatiecursus fotografie
De mooiste foto’s zijn die waarop niet alles klopt
en beeldbewerking bij Fotogram aan de Korte Prinsengracht in Amsterdam, De Vries voltooide de prestigieuze Fotoacademie op dezelfde locatie. Beiden zijn ze al lange tijd bezig met fotografie. ‘Vanaf mijn zestiende. Maar met pieken en dalen, zoals dat gaat op die leeftijd’, vertelt De Vries, die eigen werk afwisselt met commerciële opdrachten en editorials voor bladen en kranten. Na school zwoer hij de fotografie een tijdje af en werd reisleider. ‘In Bangkok heb ik de camera weer herontdekt. Ik kwam veel professionele fotografen tegen daar en dat leek me ook wel wat, die afwisseling, dat reizen en eigen baas zijn.’ De werkelijkheid valt hem niet tegen. ‘Ik zag laatst een top-5 met meest gewilde beroepen. Fotograaf stond op nummer vier.’ Voor Potman begon de interesse passiever. ‘Het bekende verhaal: foto’s van de kinderen en op vakantie. Ik vroeg me vaak af waarom ik bepaalde beelden mooi vond en andere niet. Ik ben gevoelig voor lijnen, kleuren, compositie.’ Mooi is een lastig begrip. Subjectief natuurlijk. En de mooiste foto’s zijn juist vaak die waarop niet alles precies klopt. ‘Ik maak geen zonsondergangen meer’, lacht De Vries. Tijdens zijn opleiding werd hem op een gegeven moment zelfs verboden nog langer mooie foto’s te maken. Een verschil tussen amateurs en professionals. Bij de een gaat het om een zorgvuldig uitgekiend plaatje, bij de ander om kwaliteit. Het mag best rauw en onvolledig zijn, zoals vaak bij Magnum. Maar de grens is vaag. ‘Ik heb nú al genoeg van mooie foto’s’, valt beginner Potman bij. ‘Ze zijn saai. Nou heb ik die mooie dennenappel wel gezien, zeg maar.’ En de foto van De Vries’ vrouw is toch een mooi plaatje? ‘Ja, ik besef dat ik mezelf tegenspreek. Het licht, de simpele compositie. Ik pakte mijn camera uit mijn tas en wachtte expres tot ze weer net zo afwezig uit het raam ging staren als daarvoor. Klik.’
Grote Hasselblad Het grootste verschil tussen de amateur en de professional is hun doel. Wat ze willen bereiken in de fotografie.
Potman heeft niet de ambitie haar huidige baan als hulpverleenster op te geven. ‘Ik doe deze cursus om meer te leren, zoals ik wel meer cursussen doe. Ik wil het zo goed beheersen dat ik kan vangen wat ik op dat moment vangen wil.’ Slechts een kwestie van techniek, weet De Vries. ‘Je moet leren kijken als fotograaf.’ Om deze reden is hij een voorstander van analoog werken. Hij gebruikt graag zijn grote Hasselblad. ‘Digitaal is beng, beng, beng, beng. Bij film moet je eerst goed kijken. Je bent bewuster bezig.’ De Vries streeft naar volledige vrijheid. ‘Zoals die mensen van Magnum die de hele dag op straat lopen te fotograferen. Dat je zo goed bent dat mensen jouw blik de moeite waard vinden.’ Hij denkt even na over de vraag of lid worden van Magnum zijn uiteindelijke ambitie is. ‘Ja, dat mag je wel opschrijven, ja.’ p
BEGIN UW EIGEN MAGNUM! Waren het vroeger de fotobureaus en nieuwsfotografen die de geschiedenis vastlegden, tegenwoordig kunnen we dat in toenemende mate zelf. En dat doen we ook: naast de professionals staan tegenwoordig bij elke nieuwswaardige gebeurtenis fotografen die hun eigen visie op de actualiteit willen laten zien. Met toenemend succes, en dat succes willen we graag laten zien. Ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘60 jaar MAGNUM Photos’ organiseren De Pers op Zaterdag en het Stedelijk Museum daarom een online tentoonstelling van nieuwsbeeld dat gemaakt is door niet-professionele fotografen. Wilt u meedoen, stuur dan uw beste werk naar
[email protected]. Het maakt niet uit hoe oud de foto’s zijn, wel moeten ze het nieuws laten zien van het moment dat ze gemaakt zijn. De beste inzendingen worden vanaf 23 februari gepubliceerd op www.depers.nl en www.stedelijk.nl en in De Pers op Zaterdag. INGRID POTMAN
ZATERDAG 9 FEBRUARI 2008
JEROEN MURRE
inbad
Thuis in je tobbe
14
In bad
TRENDS
Wonen in je badkuip Voor een echte badkamer is ruimte nodig. Maar omdat een gemiddelde Nederlandse badkamer slechts tweeënhalf bij drie meter is, is er maar één optie: sloop die muur tussen de bad- en slaapkamer en zet een douchecabine achter je bed.
CLOU.NL
Bart Luteijn
M
ath Meertens is directeur/eigenaar van Clou, een Limburgs familiebedrijf dat Italiaanse sanitaircollecties naar Nederland haalt. Hij ziet mensen duidelijk worstelen met het ruimtegebrek in de badkamer. ‘Men wil tegenwoordig alles: een brede wastafel, toilet, een stoomcabine én ligbad. En als het kan, zelfs nog een plaatsje voor de wasmachine. Bedenk dat de gemiddelde afmeting van een badkamer
in Nederland tweeënhalf bij drie meter is. Dat past dus niet.’ Mensen moeten keuzes maken. Bijvoorbeeld door een slaapkamer als badkamer in te richten, of de muur tussen bad- en slaapkamer te slopen. Met zo’n ruimte kun je dan tenminste wat. Meertens is zeker niet de enige die deze aanpak voorstaat: wat een simpele oplossing lijkt voor een ruimteprobleem, is een heuse trend geworden. Op sanitairbeurzen struikel je over de ontwerpen waarbij slaap- en badkamer naadloos geïntegreerd zijn. Denk daarbij aan een douchecabine achter het hemelbed, of een verzonken ligbad in een verhoogde slaapkamervloer. Ook worden klassieke bad- en slaapfuncties vaak gemixt, soms zelfs omgedraaid. Waarbij vaak ook de garderobekast verhuist naar een apart kamertje in de vorm van een inloopkast of als kleednis tussen slaap- en badgedeelte in. Veel van dit soort ontwerpen wordt gerealiseerd in nieuwbouw onder architectuur. Maar ook in doorsnee rijtjeshuizen zijn er wel degelijk mogelijkheden.
Bad op pootjes Niet doorsnee maar wel aan de krappe kant is het huis van Herbert Sierig, inkoper van beroep, maar de laatste tijd vooral bezig met het herinrichten van zijn oude Leidse stadswoning. Hij heeft een kamer in huis ‘opgeofferd’ voor een luxe badkamer. Dat ging zeker niet over één nacht ijs: leidingen en afvoer moesten worden verplaatst, vloeren opengebroken. Maar het resultaat mag er zijn. Sierig: ‘Het is een heerlijke ruimte geworden om je in terug te trekken. De aanpalende trapkast fungeert nu als badkamermeubel, de deur daarvan
Al de aandacht voor de badkamer heeft te maken met de hectiek van alledag en de wens je zo nu en dan lekker terug te trekken
is bekleed met een grote spiegel waardoor het geheel nog ruimtelijker overkomt. De rest van de ruimte heb ik zo leeg mogelijk gelaten met als belangrijkste blikvanger een oud, authentiek bad op pootjes. Daar heb ik flink lang naar gezocht maar uiteindelijk op Marktplaats.nl gevonden. Voor 50 euro.’ Al die aandacht voor de badkamer heeft volgens interieurarchitecten alles te maken met de hectiek van alledag en de wens je zo nu en dan eens helemaal terug te trekken. De badkamer is daar een uitgelezen plaats voor. Voor het ultieme relaxgevoel bieden badkamerproducenten soms zelfs bijpassende chaiselongues, kleedbanken of, eenvoudiger, een hocker. Het nieuwste item voor de aankleding van badkamer en sauna is het designerkarpet, speciaal gemaakt van waterbestendige kunststof garens. Sierig heeft zich regelmatig verbaasd over het enorme en diverse aanbod van badkamermeubilair. Zelf heeft hij zich niet gek laten maken, hoewel ook hij een lekkere leesstoel in de badkamer heeft gezet. ‘Maar die hadden we nog over toen we de huiskamer opnieuw hadden ingedeeld.’
Opkomst van hout Ook wat kleur betreft, is de badkamer niet meer als vanouds. Dat wil zeggen: wit en lichtgrijs voeren niet langer de boventoon in de badkamer anno 2008. Volgens Saskia Euwe, communicatiemanager van badkamerketen Baderie, mag kleur weer. ‘Naast kleur zie je bovendien ook meer motieven: bloemen, grafische lijnen en vormen. Het wit als basis in de badkamer neemt echt af.’ Het gebruik van kleur is duidelijk te
zien in de nieuwste, glimmende brochures van de diverse badkamerspecialisten. Populair is bijvoorbeeld de gekleurde, hoogglansgelakte kast, niet alleen in zwart, wit of rood maar ook in meer exotische kleuren als indigo, saffraan of lime. En zelfs Hollands blauw duikt zo hier en daar op. Ander opvallend gegeven: de opkomst van hout in de badkamer. Hout wordt tegenwoordig zo goed geïmpregneerd en waterafstotend gemaakt dat het geschikt is voor een vochtige ruimte. Sierig heeft zelfs de oude, bestaande houten vloer van zijn huidige badkamer in ere hersteld en voorzien van de nodige laklagen. Het mooie van hout is dat het zich goed laat combineren met moderne designmaterialen als glas, rvs en aluminium. ‘Wat je veel ziet, zijn houten badkamermeubelen met subtiele roestvrijstalen handgrepen die de lijnen van de meubelen volgen. En houten meubelen in combinatie met wit keramieken wastafels. De schoonheid zit hem voor mij in het contrast’, aldus Sierig. Kleur, hout en een designkarpet. Het functionele karakter van een badkamer lijkt voorgoed voorbij. Hoewel Math Meertens van Clou het liefst nog wil afrekenen met een ander functioneel onderdeel van de badkamer. Dat onderdeel is voor hem de tegel. ‘Alleen achter de wastafel en het bidet zijn tegels functioneel. Maar waarom zou je van je badkamer een diepvrieskist maken? Met stucwerk en afwasbare verfvarianten zijn badkamermuren mooi mee af te werken, zelfs behang kan worden toegepast. Als het geheel maar licht en luchtig is en warmte uitstraalt’. p
In bad 15
De geschiedenis herhaalt zich… Baden is van alle tijden maar werd vroeger toch vooral gezien als een hygiënische noodzaak. Pas aan het eind van de negentiende eeuw raakte het meer in schwung; voor die tijd was het vanwege het gebrek aan riolering en waterleidingen vooral een enorm gedoe om zo’n tobbe te vullen. Toen de techniek het allemaal makkelijker maakte, was de badkamer onderdeel van de slaapkamer; de geschiedenis lijkt zich dus te herhalen. In rijkere milieu’s was de wastobbe een heuse sofa met draperingen van stof eromheen. De tobbe werd meer en meer een zelfstandig meubelstuk; eerst van koper – dat hield de warmte goed vast - later van gietijzer. Maar met de komst van die gietijzeren baden op pootjes verhuisde het bad stilletjes van de slaapkamer naar een zelfstandig vertrek. Om vervolgens dus weer in andere gedaanten terug te keren naar de slaapkamer.
Acht prangende (trend)vragen voor Saskia Euwe van Baderie
Ook de afstandsbediening is waterdicht en blijft drijven in bad
De multimediale badkamer De televisie is al een tijd terug de slaapkamer binnengedrongen: sommige bedden hebben zelfs standaard een console of tv-steun in de bedrand. Het bed zelf is uiteraard traploos elektrisch verstelbaar voor de juiste lees- of kijkpositie. Handig daarbij: de afstandsbediening die niet alleen het bed aanstuurt, maar ook de verlichting of tv. Inmiddels hoeft er ook tijdens het baden geen tv-programma’s meer te missen. Stoomcabines met een ingebouwd audiosysteem waren er al een tijdje. Nieuw zijn de spatwaterdichte LCD schermen die vlak geïntegreerd worden in een tegelwand, bijvoorbeeld in de douche. Daarmee kan men dus televisie kijken onder de douche, maar het scherm kan ook worden aangesloten op de computer. Het toestel heeft overigens een verwarmd scherm waardoor het beeld niet beslaat. Ook is de afstandsbediening waterdicht en blijft zelfs in bad drijven.
Verdwijnt het badkamerwit? ‘Dat lijkt er wel op. Kleur mag weer! Lange tijd bleven we bij veilige kleuren: wit of lichtgrijs. Je ziet naast kleur ook meer motieven: bloemen, grafische lijnen en vormen. Het basiswit neemt echt af.’ En de tegels? ‘Het formaat van de tegels wordt groter. Dat zie je ook in de rest van het interieur. Na al dat wit zijn er nu metallic glanstegels en tegels die van hout lijken.’ Welke materialen zijn favoriet? ‘Keramiek blijft enorm populair. Ze kunnen nu hele wastafelbladen in het keramiek van het wastafelmeubel integreren. Geëmailleerd staal is er in hele strakke vormen: dun materiaal met een elegante uitstraling. Ouderwetse kwaliteit en duurzaamheid in combinatie met nieuwe vormgeving.’ Voor welke stijl moeten we gaan? ‘Iedere trend kent een tegenreactie: lijnrecht tegenover de heersende minimalistische stijl ziet men nu bij Baderie een opkomende stroming van organische vormgeving. Deze stijl kenmerkt zich door een wat forser, robuuster uiterlijk. Trendsetters als Villeroy en Boch en Allesi richten hun pijlen al enige tijd op deze richting. Maar wij adviseren toch altijd: laat je niet gek maken. Een badkamer moet vooral comfortabel zijn.’ Douche of bad? ‘Douchen is hot. Om ruimte te winnen wordt vaker het bad opgeofferd voor een inloopdouche. Met zo’n handige afvoergoot tussen de badkamer- en douchevloer, voorkom je dat de hele badkamer blank staat. Grotere douchebakken die redelijk vlak zijn, zijn makkelijk schoon te houden en bieden een ruimtelijk effect door de lage instaprand.’
Liever douchen dan badderen
Nog nieuws op het kranenfront? ‘Kranen zijn echt in ontwikkeling, ze worden steeds meer blikvanger en krijgen extremere vormen. Opvallend strak, vaak in combinatie met rond en passend bij de badkraan.’
Iets meer dan de helft van de Nederlanders (57 procent) doucht liever dan dat ze in bad gaat. Tien procent van de mensen baddert liever dan te douchen. Eenderde kiest voor een combinatie van beiden. Dat blijkt uit onderzoek van Villeroy & Boch, een aanbieder van sanitair en servies. Vrouwen blijken iets vaker een badmens dan mannen, zij krijgen van badderen een ontspannen gevoel. Mannen geven vaker dan vrouwen de voorkeur aan een douche en waarderen het activerende effect. Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau Direct Research onder 535 mannelijke en vrouwelijke respondenten in de leeftijd van 21 tot 65 jaar.
Is de functie van de badkamer de laatste jaren veranderd? ‘We richten ons meer op luxe, ontspanning en comfort. Van wasruimte is de badkamer nu echt veranderd in een relaxruimte Er zijn stoomdouches en allerlei soorten bubbelbaden. Je kunt zelfs een televisie inbouwen in de badkamer en heerlijk vanuit het warme bad je favoriete programma bekijken.’
Kleur, geur en chromotherapie De opkomst van het LED-lampje heeft nieuwe mogelijkheden gebracht in de badkamer, lezen we in enkele ronkende brochures. Niet alleen zijn de minuscule lampjes mooi in een interieurontwerp te verwerken, bijvoorbeeld in tegelwanden, je kunt er ook alle kleuren van de regenboog mee maken. Van zwoel rood tot rustgevend groen of verfrissend blauw. Chromotherapie noemen de fabrikanten dat en verwerken LED lichtmodules nu in douche- en stoomcabines, regendouches, baden en hemelbedden. Hetzelfde idee biedt de aromatherapie met etherische oliën die vooral tot haar recht komt in stoomcabines. Maar het kan ook in beddengoed worden ingebouwd, in de vorm van capsules met ontspannende kamille- of lavendelgeur. En nog zijn we er niet: sinds kort is er zelfs een bad op de markt dat hydromassage biedt met ontspannende ozonshots. Door de lucht in het bad te verrijken met ozon wordt, volgens de producent, zuurstof gemakkelijker opgenomen en de afweer versterkt.
Zijn er nog technische ontwikkelingen waar we rekening mee moeten houden? ‘Het gekoelde kraanhuis is in opmars, zodat je je nooit meer aan de kraan kunt branden. En niet te vergeten iets ogenschijnlijk luxe als vloerverwarming wordt steeds meer een normale zaak, zeker gezien de verantwoorde en vriendelijk geprijsde technieken die er nu beschikbaar zijn. Ook de badkamerradiatoren zijn nog altijd in ontwikkeling, net als de douchekoppen.’
Sauna zoals het bedoeld is. 16-17 februari ’Baden in Holland’ stand nr. A011 hal 9 Jaarbeurs Utrecht.
Hälsa Sauna is een product van Sauna & Wellness Nederland. Voor meer informatie kunt u bellen 072 572 05 05 of kijk op onze website: www.saunawellness.nl
In bad 17
BADKAMER
Lekker thuis bubbelen Een ouderwets bad of douche is niet meer voldoende. Mensen willen een badkamer als in een luxe hotel. ‘Wij willen thúis ontspannen, in de sauna zitten zo dertig naakte mensen om je heen.’
Een joekel van douchekop is een van de trends.
Judith Zilversmit
D
e Brabantse Kim Helmer (33) heeft twee badkamers. De ene is uitgerust met een tweepersoonsbubbelbad, een douche met twee grote stortdouchekoppen en een extra douchekop. De wc heeft een speciale dempende laag aan de binnenkant van de wc-bril. Anders valt ‘ie zo hard. De andere badkamer is speciaal voor de kinderen. ‘En dan hebben we in de tuin nog een relaxruimte met een sauna en een douche’, vertelt Helmer. ‘We hebben die bewust in de tuin gezet. Zo kun je echt even loskomen van de alledaagse rompslomp, niet alleen geestelijk, ook fysiek.’ Toch ligt ze zeker niet dagelijks in de sauna, soms zelfs maar één keer per week. Maar naar kuuroorden hoeft ze niet meer. Of toch? ‘Heel soms, samen met vriendinnen.’ Badkamerspecialist Stendert Pronk van Cees Pronk Bad & Wonen in Amsterdam ziet steeds meer mensen hun eigen kuuroordje thuis creëren met wellnessproducten en designapparatuur. Hij signaleert een trend. ‘Mensen hebben weinig tijd voor ontspanning en blijven het liefst gewoon thuis. Interieur is heel belangrijk geworden en dat geldt dus ook voor de badkamer.’ Pronk heeft, zoals het een goed verkoper betaamt, een slogan bedacht: ‘Wonen in je eigen badkamer.’ Waarmee hij bedoelt dat we de natte ruimte meer als leefruimte moeten gaan beschouwen, zoals met de open keuken is gebeurd. ‘Het liefst zien we badkamer en slaapkamer in een, tot aan de inloopkast toe. Dat geeft een heel leuk effect. De badkamer als wezenlijk onderdeel van het huis, daar willen we naartoe.’
Maar of we dat allemáál willen, blijft volgens Pronk nog even de vraag. Veel mensen oriënteren zich wel op het gebied van stoomcabines, sunshowers (een douche met ingebouwde UV-lampen voor een bruine teint) en sauna’ s, maar haken na ontvangst van de offerte af. ‘En dat is niet omdat ze het niet kunnen betalen, hoor. Ze denken dan vooral dat ze die spullen toch niet zo vaak gaan gebruiken.’ Daarbij speelt vaak ook een praktisch bezwaar mee: het is een hele klus om zo’n wellnessbadkamer te installeren. ‘Mensen kiezen dan uiteindelijk toch liever voor een duurdere uitgave van een bepaald type kraan.’ Hoe zit het met Pronk zelf? Bij hem thuis is het vast een groot wellnessfestijn? ‘Nou, niet echt. Ik heb best een aardige badkamer, maar die is een beetje gedateerd. Hij zit er al zes of zeven jaar in. En ik heb niet eens een bad, maar wel een grote douche. Ik moest kiezen, want allebei paste helaas niet.’
Hammam en regendouche Je moet er wel wat voor over hebben om een beautycentrum in je huis te laten maken. Volgens Pronk ligt het gemiddelde budget voor een badkamer met wellnessproducten, inclusief bouwen ‘zo rond de 25.000 tot 30.000 euro’. Maar je hebt ook losse apparatuur van ongeveer 3000 euro, die koop je bijvoorbeeld bij een baderie. Maar dan moet je het nog installeren.’ Ook Helmers was ongeveer 25.000 euro kwijt: ‘We hebben een oud huisje uit 1880 gekocht en helemaal gerenoveerd. Al met al hebben we er bijna zeven jaar over gedaan, waarvan we één jaar in een caravan in de tuin hebben gewoond. Als je dan toch verbouwt, moet je het ook goed doen en grondig onderzoeken wat je wel en wat je niet wilt hebben. Maar achteraf gezien hebben GUIDO BENSCHOP
We moeten de natte ruimte meer als leefruimte gaan beschouwen
we ons ook dingen laten aansmeren: de dure kranen in onze badkamer bijvoorbeeld, van het merk Dornbracht. Nu denk ik wel eens: dat was eigenlijk nergens voor nodig.’ Volgens onderzoek van USP marketing wil bijna een op de drie huizenbezitters als eerste het liefst de badkamer vernieuwen. Daarnaast wordt, volgens de installatie- en sanitairsector, design steeds belangrijker en vraagt 71 procent van de woonconsumenten vaker naar luxe en comfort. Dat geldt ook voor de Amsterdamse Jorica Koppen (30): ‘In ons nieuwe huis wordt onze badkamer gecombineerd met een ‘mini-spa’. En dan hebben we het over een hammam, sauna, bubbelbad, regendouche en massagetafel. Wij willen gewoon thuis ontspannen. Mijn vriend en ik gaan een keer per week naar de sauna, maar ja, daar zitten zo dertig naakte mensen om je heen en dat is, zeg maar, niet altijd even hygiënisch. Dus ik doe dat liever thuis. Daarbij werkt mijn vriend heel hard, hij staat veel op de beurs. Als hij dan na zo’n dag een stoombad neemt, kan-ie weer lekker slapen. Als we de spa eenmaal hebben, weet ik zeker dat ik niet meer naar een kuuroord ga. Of alleen nog voor een massage, omdat je een masseur niet altijd aan huis kunt laten komen.’ Een simpele douche volstaat niet meer. Mensen willen een badkamer als in een luxe hotel of wellnessoord. Vooral de regendouche is populair. Dit zijn douchekoppen die zowel aan de wand als aan het plafond gemonteerd kunnen worden en waaruit – ja, de naam zegt het al – een tropische regenbui stort. Sommige regendouches hebben als extraatje zelfs een mistfunctie. Nieuw is de colorshower, waarbij het water door een chromosysteem in acht verschillende kleuren kan worden verlicht. De kleurkeuze staat vrij. Feestje? Kies je rood. Lekker slapen? Kies je groen. Verder zitten er programma’s op met fascinerende namen als fire, sweep, wave en ice die het energie-evenwicht schijnen te herstellen. Maar er is meer. Zo zijn er douches met bloemendecors, fun-pools, stoomcabines met ingebouwde telefoon en stereotoren of een showerarc met zeven douchekoppen. Gekker kan bijna niet. Hoewel? Badkamerspecialist Pronk: ‘Het raarste dat ik ooit heb verkocht, is een regendouche van anderhalve meter breed bij 80 centimeter. Echt een joekel. Daar kwam 36 liter gemengd water per minuut uit. Van die douche woog de kop alleen al 60 kilo. Er moest zelfs een extra afvoer worden bijgemaakt. Dat vond zelfs ik behoorlijk extreem.’ p
Een initiatief van de NVKL ((Nederlandse Vereniging van ondernemingen op het gebied van Koudetechniek en Luchtbehandeling)
Airconditioning? Kies voor de zekerheid van kwaliteit Kies voor een erkende NVKL-installateur Kijk op www.nederlandkoel.nl De NVKL staat op de beurs Baden in Holland om u onafhankelijke
www.nederlandkoel.nl is een informatieve, onafhankelijke website over airconditioning geïnitieerd door de branchevereniging NVKL. De website helpt u met uw keuze voor een goede en passende airconditioning. U vindt op de website onder andere de volgende informatie: Ŷ verschillende systemen en toepassingen Ŷ tips bij aanschaf van airconditioning Ŷ prijsbepalende factoren Ŷ milieu- en veiligheidseisen Ŷ wetgeving Ŷ zoekmogelijkheid naar erkende installateurs
informatie te Als u kiest voor kwaliteit, kies dan voor een NVKL-installateur. Een NVKL-lid is te herkennen aan het NVKL-logo.
verstrekken over airconditioning en warmtepompen. (Hal 7, standnr. A039)
NVKL-installateurs:
Ŷ zijn specialisten in klimaatbeheersing (airconditioning en warmtepompen) Ŷ zijn gekwaliÀceerde bedrijven met gekwali¿ceerde monteurs Ŷ beschikken over de vereiste STEK-erkenningen Ŷ hanteren de NVKL- consumentenvoorwaarden Ŷ maken een koellastberekening op basis van uw leefomgeving en persoonlijke wensen en selecteren op basis daarvan een goede en passende installatie Ŷ denken aan nazorg en onderhoud van het geleverde product Ŷ bieden u de garantie van een goed product door zich te conformeren aan de Geschillencommissie Airconditioning
In bad 19
)(+,505 /633(5+
-,)9<(90 1((9),<9:<;9,*/; ^^^IHKLUPUOVSSHUKUS aH aV
Dreaming of a bathroom
Baden in Holland: alle trends, noviteiten en design op sanitairgebied
4BOJUBJSESPNFO XPSEFOXFSLFMJKLIFJE 4MFDIUTnnOLFFSJOEFUXFFKBBSQSFTFOUFFSUEF&VSPQFTFTBOJUBJSXFSFME[JDINFUIFUCFTUFEBU[JKJOIVJT IFFGU0Q[BUFSEBHFO[POEBHGFCSVBSJHFCFVSUEBUPQ#BEFOJO)PMMBOEJO+BBSCFVST6USFDIU.FFS EBOFYQPTBOUFOVJUCJOOFOFOCVJUFOMBOEMBUFOEJUXFFLFOE[JFOXBU[JKJOIVJTIFCCFOPQIFUHF CJFEWBOTBOJUBJS7BOWMPFSUFHFMUPUIJHIUFDIEPVDIFLPQFOWBOIFUOJFVXTUFNPEFMCBELVJQUPUEFTJHO SBEJBUPS7PPSJFEFSFFOEJFCF[JHJTNFUFFOOJFVXFCBELBNFS BMJTIFUNBBSJOKFTUPVUTUFESPNFO 7PMMFEJHJOHFSJDIUFCBELBNFST
Een weekend Baden in Holland
8BULVOKFWFSXBDIUFO 5SFOETFOOPWJUFJUFO 3VJN JOUFS OBUJPOBMFEFFMOFNFSTUPOFOEFBDUVFMFUSFOETPQTBOJUBJS HFCJFE.FUPBEFMBBUTUFQSPEVDUFOWBOPOUXFSQFSTBMT1IJMJQQF4UBSDL "OUPOJP$JUUFSJPFOBOEFSFO
5IF#BUISPPN&YQFSJFODF 3VJNEFSUJHWPMMFEJHJOHFSJDIUFCBELBNFSTMBUFO[JFOXBUEFNPHFMJKLIFEFO [JKOWBOFFOOJFVXFCBELBNFS&FOTQFDJBMFSPVUFWPFSUKFMBOHTBMMFCBELBNFST %F0OUXFSQGBCSJFL ;FMGTPQWJFSWJFSLBOUFNFUFS[JKOFSXPOEFSFOUFWFSSJDIUFO*O%F0OUXFSQGBCSJFL [JUUFOPOUXFSQFSTLMBBSPNTDIFUTFOUFNBLFOWPPSFFOESPPNCBELBNFS)PFFFO OJFVXFCBELBNFS´WPFMUµFSWBBSKFJOEFNBRVFUUFPQXBSFHSPPUUF
)BBMEFDESPN#SPOWBOJOTQJSBUJF 1BTTFOFONFUFO,JKLFOFOOPHFFOLFFSPWFSEPFO)FULBO[PWBBLKFXJMUNFUEF POUXFSQDESPN´#SPOWBOJOTQJSBUJFµ0Q#BEFOJO)PMMBOEHSBUJTCFTDIJLCBBS
#BELBNFS%FTJHO"XBSE *OTQJSBUJFWPPSJFEFSFFOEJFJFUTCJK[POEFSTXJM%F#BELBNFS%FTJHO"XBSEMBBU JFEFSFUXFFKBBSXFFSEFNPPJTUPOUXPSQFOCBELBNFSTWBO/FEFSMBOE[JFO%F XJOOFOEFPOUXFSQFOWBO[JKOUF[JFOPQ#BEFOJO)PMMBOE
%F8BSNF#BELBNFS 3BEJBUPSFOHFWFOOJFUBMMFFOXBSNUF [FTUSBMFOPPLBGPQIFUUPUBMFCBELBNFS EFTJHO%F8BSNF#BELBNFSQSFTFOUFFSUFFODPNQMFFUNBSLUPWFS[JDIUWBOEFTJHO SBEJBUPSFO
0OUXFSQSPVUF %F0OUXFSQGBCSJFLCJFEUNPHFMJKLIFEFOPNPOUXFSQFOUF´FSWBSFOµ%FTQFDJBMF 0OUXFSQSPVUFHFFGUVXFFSBOEFSFJO[JDIUFOJOVXXFOTFOFONPHFMJKLIFEFO
,JKLFOJOEFUPFLPNTU %VJUTMBOEEFCBLFSNBUWBOHSPUFQSPEVDFOUFOIFFGUFFOOBBNIPPHUFIPVEFO BMTIFUPNCBELBNFSEFTJHOHBBU+POHFPOUXFSQFST TUVEFOUFOBBOEF6OJWFSTJUFJU WBO "LFO [JKO BBO IFU FYQFSJNFOUFSFO HFTMBHFO )VO QSPUPUZQFT FO FYQFSJ NFOUFMFUPFQBTTJOHFOWBOTBOJUBJSFQSPEVDUFOTUBBOCPSHWPPSFFOCJK[POEFSFLJKL PQEFTJHO
.FUFFOCF[PFLBBO#BEFOJO)PMMBOE CFOKFJOnnOLMBQWPMMFEJHPQEFIPPHUF WBOXBUFSBMMFNBBMNPHFMJKLJTPQTBOJ UBJSHFCJFE%FMBBUTUF UFDIOPMPHJTDIF TOVGKFT IZQFSNPEFSOEFTJHOFOOBUVVS MJKL BMMFSIBOEF NPEFMMFO CBELVJQFO EPVDIFT TUPPNDBCJOFTFOUPJMFUUFOIFU JTFSBMMFNBBM/JFVX[JKOEFSVJNEFSUJH WPMMFEJH JOHFSJDIUF CBELBNFST )JFS XPSEFO WFSTDIJMMFOEF POEFSEFMFO CJK FMLBBSHFCSBDIUFO[JFKFNFUFJHFOPHFO XBU FS PO NPHFMJKL JT CJOOFO FFO CFQBBMEFSVJNUF
&JHFOPOUXFSQ 8JF EF TNBBL UF QBLLFO IFFGU MBBU UFS QMFLLFHFMJKLFFOPOUXFSQPQNBBUNBLFO #JK%F0OUXFSQGBCSJFL[JUUFOUXFFEBHFO MBOHTQFDJBMJTUFOLMBBSXBBSNFFKFTBNFO FFO POUXFSQ WPPS KF CBELBNFS NBBLU 8JFEBUXJMLBO[FMGT[JKOPGIBBSFJHFO
CBELBNFSUFSQMFLLFPQTDIBBMOBMBUFO CPVXFO/BBTU%F0OUXFSQGBCSJFL[JKOFS OPHNFFSEFFMOFNFSTEJFHSBBHFFOQFS TPPOMJKLPOUXFSQNBLFO.FUEF0OUXFSQ SPVUFLPNUVIJFSBVUPNBUJTDIMBOHT&O XJFUIVJTOPHFWFOMFLLFSEPPSXJMQBTTFO FONFUFOIBBMUEFHSBUJTPOUXFSQDESPN ´#SPOWBOJOTQJSBUJFµPQ
5PJMFUWBOEF5PFLPNTU *OBBOWVMMJOHPQIFUBBOCPEWBOEFEFFM OFNFST XPSEFO FS UJKEFOT #BEFO JO )PMMBOEWFSTDIJMMFOEFBDUJWJUFJUFOHFPS HBOJTFFSE;PLVOKFFFOLJKLKFOFNFOCJK 'MVTI FFOQSFTFOUBUJFWBOKPOHFPOUXFS QFSTVJU"LFOEJF[JDIIFCCFOVJUHFMFFGE PQ IFU POEFSXFSQ ²5PJMFU WBO EF 5PF LPNTUµ0PL[JKOEFXJOOFOEFPOUXFSQFO WBOEF#BELBNFS%FTJHO"XBSETUF[JFO FO UPPOU EF QSFTFOUBUJF %F 8BSNF #BELBNFSFFOPWFS[JDIUWBOEFOJFVXTUF EFTJHOSBEJBUPSFO
)FBU%FTJHO
/JFVXFCBELBNFS
*OTUBQQFOEFCBELBNFSWBOKFESPNFO &FO CBELBNFS WFS CPVXFO EPF KF XBBSTDIJKOMJKL OJFU JFEFSF EBH 8BBSNPFUKFPQMFUUFOFOXBU[JKO EFBCTPMVUFEPµTFOEPOUµT .FUPO EFSTUBBOETUBQQFOQMBOJTTVDDFTHF HBSBOEFFSE /PUFFSFJTFOFOXFOTFO )FULMPQUXBU[F[FHHFOFFOHPFEF WPPSCFSFJEJOH JT IFU IBMWF XFSL .BBLNFUBMMFUPFLPNTUJHFHFCSVJ LFSTFFOMJKTUKFXBBSPQEFFJTFOFO XFOTFO TUBBO XBBSBBO EF OJFVXF CBELBNFSNPFUWPMEPFO/FFNEF NBUFOPQFOCFQBBMKFCVEHFU #F[PFLFFO4BOJUBJSTQFDJBMJTU (BNFUFFOTDIFUTWBOEFIVJEJHFTJ UVBUJFFOKFXFOTFOMJKTUKFPQCF[PFL CJKFFO4BOJUBJSTQFDJBMJTU%F[F[BMKF FFOSPOEMFJEJOHHFWFOEPPSEFTIPX SPPNPNUFLJKLFOXBUEFNPHFMJKL IFEFO[JKO"ESFTTFOWBOFFO4BOJ UBJSTQFDJBMJTU WJOE KF PQ XXX CBELBNFSJOGP 8BUJTIBBMCBBS *OTUBQLJKLKFTBNFONFUEF4BOJ UBJSTQFDJBMJTUPGKFJEFFqOQSBLUJTDI FO¾OBODJFFMIBBMCBBS[JKO"MTEBU OPEJHJT OFFNUIJKUFSQMBBUTFEFTJ UVBUJFPQ)FUSFTVMUBBUXPSEUNFUKF CFTQSPLFO XBBSOBKF[FMGLVOUCF TMVJUFOXBBSVXWPPSLFVSOBBSVJU HBBU
4DIFUTFOWPPSTUFM 0Q CBTJT WBO KF QMBOOFO FO IFU CF TDIJLCBSFCVEHFUNBBLKFJOPWFSMFH NFUEF4BOJUBJSTQFDJBMJTUFFOEF¾OJ UJFGPOUXFSQ %FPGGFSUF ;PESBKFEFLFV[FFOJOEFMJOHWBOKF OJFVXFCBELBNFSEF¾OJUJFGIFCUCF QBBME CSFOHUEF4BOJUBJSTQFDJBMJTUEF PGGFSUFVJU6JUFSBBSEEPFUIJKEJU[PO EFSFOJHFWFSQMJDIUJOH;PXFFUKFQSF DJFTXBBSKFBBOUPFCFOU 5IVJTCFTMJTTFO )FUCPVXFOPGWFSCPVXFOWBOFFOTB OJUBJSFSVJNUFJTEPPSHBBOTHFFOHF SJOHFJOWFTUFSJOH+FXJMEBOPPLFFO JOSJDIUJOHXBBSNFFKFKBSFOMBOHUF
WSFEFOCFOU*OEJUTUBEJVNLVOKF EBBSPNOPHWFSBOEFSJOHFOJOIFU POUXFSQBBOCSFOHFO +FTMVJUEFEFBM "MTKFIFUNFUEF4BOJUBJSTQFDJBMJTU FFOTCFOUHFXPSEFO [FUIJKEFPWFS FFOHFLPNFOQSJKTPQQBQJFS%BBSOB NBBLUIJKBGTQSBLFOPWFSIFUUJKETUJQ WBOMFWFSJOHFOJOTUBMMBUJF %FCPVX )FUMBBUTUFTUBEJVNPQXFHOBBSKF OJFVXFCBELBNFSJTEFJOTUBMMBUJF %BOL[JKVX4BOJUBJSTQFDJBMJTU S [BM IFU SFTVMUBBU [FMGT KF TUPVUTUF ESP NFOPWFSUSFGGFO&OEBU[POEFSIFU POHFNBL FO EF SPNNFM WBO [FMG JOTUBMMFSFO
O p e n : z a 1 6 : 9 . 3 0 - 1 8 . 0 0 u u r, z o 1 7 9 . 3 0 - 1 7 . 0 0 u u r. Entree: € 12,- aan de kassa, € 10,- in de online voorverkoop. Kinderen tot 12 jaar gratis entree.
Z i e v o o r m e e r i n f o r m a t i e w w w. b a d e n i n h o l l a n d . n l
20
In bad
)(+,505 /633(5+
-,)9<(90 1((9),<9:<;9,*/; ^^^IHKLUPUOVSSHUKUS aH aV
Dreaming of a bathroom
Baden in Holland: alle trends, noviteiten en design op sanitairgebied Dé noviteiten van de sanitairbranche
2"SU[
)#&/ /BEFLFVLFOJTIFUOVEFCFVSUBBOEFCBELBNFSEJFNBHHF[JFO XPSEFO8FMLFOPWJUFJUFONPHFOEBBSCJKOJFUNJTTFO 8FJOGPSNFFS EFOCJKFFOBBOUBMEFFMOFNFSTWBO#BEFO*O)PMMBOEFOTUVJUUFOPQ EF[FFDIUF´IFCCFEJOHFOµ 5FDIOJTDIWFSOVGUJOEFTJHOKBTKF %BUUFDIOJFLFOEFTJHOFMLBBSOJFUCJKUFO MBBUEFOJFVXFDPMMFDUJFLSBOFOWBO*EFBM 4UBOEBSEXFM[JFO%FFMGWFSTDIJMMFOEF "DUJWF NPEFMMFO WPSNFO FFO QFSGFDUF DPNCJOBUJF UVTTFO EFTJHO FO VMUSB NPEFSOFUFDIOPMPHJF*OIFUPOUXFSQ[JKO SPOEF FO IPFLJHF WPSNFO NFU FMLBBS WFSFOJHE XBBSNFF EF NBLFST WPPSVJU MPQFO PQ EF LPNFOEF USFOE WBO NFFS PSHBOJTDIFWPSNFOJOEFCBELBNFS%BOL [JK EF JOHFCPVXEF UFDIOPMPHJF [JKO EF LSBOFOFFOWPVEJHUFCFEJFOFOFOHFFGKF IFUXBUFSFYBDUKFGBWPSJFUFUFNQFSBUVVS %FTBGFUPVDIUFDIOPMPHJFUFOTMPUUF[PSHU FS WPPS EBU IFU LSBBOIVJT OPPJU IFUFS XPSEUEBOEFHFWSBBHEFUFNQFSBUVVSWBO IFUXBUFS8FM[PWFJMJH
%PVDIFQMF[JFSPQ[BL 0Q SFJT JT IFU EPPSHBBOT TMFDIU HFTUFME NFUIFUEPVDIFDPNGPSU8BUFSEBUBMMF LBOUFOPQTQVJUPGFFOUSPPTUFMP[FOFUOJFU TUSBBM NBLFO WBO KF EPVDIFCFVSU FFO ´NPFUKFµJOQMBBUTWBOFFOIFVHFMJKLNP NFOU.FUEF3BJOEBODF5SBWFM,JUWBO
2"SU[
3BJOEBODF5SBWFM,JU WBO)BOTHSPIF
)BOTHSPIF IFC KF WPPSUBBO BMUJKE KF EPVDIFQMF[JFSPQ[BL%JUIBOE[BNFQBL LFUKF XFFHU TMFDIUT HSBN FO QBTU EBOL[JKEFQMBUUFWPSNJOQSBLUJTDIJFEFSF UPJMFUUBT,XFTUJFWBOEF3BJOEBODF"*34 KFUIBOEEPVDIFNPOUFSFOFOEPV DIFONBBS.POUBHFUBOHCJKHFMFWFSE
/JFVXLPNFS2"SU[
)BOTBDMFBS-VY
7BOLFVLFOCMBEUPUCBENFVCFM 5IFSBQFVUJTDIEPVDIFO .FUEFOJFVXF)BOTBDMFBS-VYNBBLKF WBO JFEFSF EPVDIFCFVSU FFO CFMFWFOJT 4UFSLFSOPH NFUEF[FEPVDIFCFOKFWFS [FLFSEWBOFFOEBHFMJKLTFQPSUJFMJDIUUIF SBQJF%FHFuOUFHSFFSEF-&%WFSMJDIUJOHJO EFEPVDIFLPQ[PSHUWPPSWFSMJDIUJOHWBO CJOOFOVJUJOFFOLMFVSOBBSXFOT0QXFL LFOE SPPE WPPS FFO WFSLXJLLFOEF PDIUFOEEPVDIFCJKWPPSCFFME SVTUHFWFOE HSPFOWPPSFFOPOUTQBOOFOBWPOE PGUPDI MJFWFSTQBOOFOEPSBOKF WJPMFUPGQJOL +F XJTTFMU FFOWPVEJH WBO LMFVS EPPS FFO ESVLPQEFLOPQJOEFHSFFQ%FUSBOTQB SBOUFLPQ[PSHUPWFSJHFOTOJFUBMMFFOWPPS EFWFSMJDIUJOH NBBSNBBLUPPLEFXBUFS CFXFHJOHHPFE[JDIUCBBS)JFSXJMKFOJFU NFFSPOEFSWBOEBBO
8*/
(SBUJTCBELBNFSPOUXFSQ 5JHFSPGFOUSFFLBBSUFO
%SPPNUVPPLWBOFFOOJFVXFCBELBNFS 4UVVSEBOWwwS EPOEFSEBHGFCSVBSJFFOFNBJMOBBSJOGP!CBEFOJOIPMMBOE OMFOWFSNFMEJOEFPOEFSXFSQSFHFMESPPNCBELBNFSHF[PDIU6 NBBLU[PLBOTPQnnOWBOEFWJKGHSBUJTCBELBNFSBEWJF[FO JODM TDIFUTPOUXFSQ EPPSFFOCJOOFOIVJTBSDIJUFDUPQEFTUBOEWBO5JHFS UJKEFOT#BEFOJO)PMMBOE/BBTUIFUBEWJFTPQNBBUPOUWBOHUVUFWFOT UXFFFOUSFFLBBSUKFTWPPSEFCFVST FFOMVYFCBETFUFOUXFF5JHFS IBLFOVJUEFOJFVXFDPMMFDUJF0OEFSEFPWFSJHFJO[FOEFSTXPSEFO YFOUSFFLBBSUFOWFSMPPU%FXJOOBBSTLVOOFOIVOLBBSUFOPQ IBMFOUJKEFOTEFCFVST.PDIUVWSJKEBHGFCSVBSJHFFOCFSJDIUIFC CFOPOUWBOHFO NBBLEBOHFCSVJLWBOPOEFSTUBBOEFLPSUJOHTCPO
)(+,505/633(5+ A(;,9+(.,5A65+(. -,)9<(901((9),<9:<;9,*/;
269;05.:)65 Nu met korting naar de mooiste sanitairbeurs van Europa. Tegen inlevering van deze kortingsbon aan de kassa van Jaarbeurs Utrecht ontvangt u € 2,00 korting p.p. op de toegangsprijs van Baden in Holland. Openingstijden: zaterdag 16 februari van 09.30 uur tot 18.00 uur zondag 17 februari van 09.30 uur tot 17.00 uur Toegangsprijs € 12,00 per persoon. Kinderen tot 12 jaar gratis. Voor meer informatie: www.badeninholland.nl Deze bon is geldig voor maximaal 2 personen, geldt niet in combinatie met andere kortingen en is niet inwisselbaar voor geld.
2"SU[JTFFOOJFVXLPNFSJOEFXPOEFSF XFSFMEWBOIFUTBOJUBJS8FMFFOUKFEJF [JDINFUFFOHPFEXFFUUFPOEFSTDIFJEFO IFUCFESJKGWFSWBBSEJHUOBNFMJKLCBENFV CFMFOVJULXBSUTDPNQPTJFU*OEFLFVLFO XPSEUEJUNBUFSJBBMBMWFFMWVMEJHHFCSVJLU BMTLFVLFOXFSLCMBE NBBSUPUOVXBTIFU JOEFCBELBNFSOPHFFOHSPUFPOCFLFOEF 5FSFDIUEBU2"SU[EBBSWFSBOEFSJOHJO CSFOHU XBOUIFUNBUFSJBBMDPNCJOFFSUEF VJUTUSBMJOHWBOOBUVVSTUFFONFUEFWPPS EFMFOWBOFFOJOEVTUSJFFMHFQSPEVDFFSE HFTUFFOUF,XBSUTDPNQPTJFUJTLSBTFO WMFLCFTUFOEJH IZHJqOJTDI FO VJUFSTU POEFSIPVETWSJFOEFMJKL *O DPNCJOBUJF NFUIFUTUSBLLFEFTJHO[JKOEFNFVCFMT BCTPMVUF CMJLWBOHFST FO HFHBSBOEFFSE PSJHJOFFM
/JFVXFDPMMFDUJFLSBOFO WBO*EFBM4UBOEBSE
H e t To i l e t v a n d e To e k o m s t : e r g o n o m i s c h v e ra n t w o o r d p o e p e n
+0/(&0/58&31&34#6*(&/;*$) 07&350&,0.45*(4"/*5"*3 &FOUPJMFUXBBSNFFKFHSBEFOLBOESBBJFO XBBSPQKFBVUPNBUJTDIJOEF KVJTUF´QPFQIPVEJOHµ[JUPGXBBSCJKJOIFUXBUFSSFTFSWPJSFFOTQPFMCBLKF[JU JOHFCPVXE)FU[JKOTMFDIUTFFOBBOUBMWPPSCFFMEFOVJUEFQSFTFOUBUJF'MVTI BGLPNTUJHWBOFFOHSPFQKPOHFPOUXFSQFSTWBOEF6OJWFSTJUZPG"QQMJFE4DJFODFT VJU"LFO0OEFSMFJEJOHWBOPOUXFSQFS,BSFM#PPO[BBJKFSSJDIUUFO[JK[JDIIFU BGHFMPQFOIBMGKBBSPQ²)FU5PJMFUWBO5PFLPNTU³)FUSFTVMUBBUJTUF[JFOUJKEFOT #BEFOJO)PMMBOE FOGFCSVBSJBTJO+BBSCFVST6USFDIU 0OWFSBOEFSEFQPFQEPPT
1MBTTFONFUXBSNFCJMMFO
,BSFM#PPO[BBJKFS EJFOBBTU[JKOPOUXFSQCV SFBVNFU%JDL4QJFSFOCVSHTJOETEPDFOU WFSCPOEFOJTBBOEFGBDVMUFJUEFTJHOWBOEF VOJWFSTJUFJUWBO"LFO WFSEJFQUF[JDIIFUBGHF MPQFOIBMGKBBSTBNFONFU[JKOTUVEFOUFOJO IFUPOEFSXFSQUPJMFU²5PUPO[FWFSCB[JOHLXB NFOXFFSBDIUFSEBUFSEFBGHFMPQFOKBBS FJHFOMJKLXFJOJHWFSBOEFSEJTXBUIFUUPJMFUCF USFGU&JHFOMJKLJTFOXBTIFUTJNQFMXFHFFOHBU JOEFHSPOE NFUEBBSCPWFOFFO´QPFQEPPTµWBO IPVUPGQPSTFMFJO.FUEF[FLFOOJTBMTVJUHBOHT QVOUIFCCFOEFTUVEFOUFOWFSWPMHFOTEFUPJMFU QPUWBOVJUEJWFSTFVJUFFOMPQFOEFJOWBMTIPFLFO CFLFLFO [PXFMPQIFUHFCJFEWBOWPSNHFWJOH BMT GVODUJPOBMJUFJU )PF [JU IFU CJKWPPSCFFME NFUEFWFSTDIJMMFOUVTTFONBOOFOFOWSPVXFO )PFHBKFNFUXBUFSPN 8BUJTFJHFOMJKLEF CFTUFQPFQIPVEJOHFOIPFJTIFUHFTUFMENFU EFIZHJqOF )FUSFTVMUBBU[JKOQSPUPUZQFT WBOIFUUPJMFUWBOEFUPFLPNTUPQTDIBBM³
8BUCFUSFGUEFTUVEFOUFOLBOFSRVBTBOJUBJS OPH FFO IPPQ HFuOOPWFFSE XPSEFO #PPO [BBJKFS²)FUWSBBHTUVLWBOIFUUPJMFUWBOEF UPFLPNTUJTEPPSJFEFSFTUVEFOUPQFFOIFFM FJHFONBOJFSCFOBEFSEFOJOHFWVME;PJTFS FFO UPJMFU EBU VJU WFSTDIJMMFOEF IPPHUFT CFTUBBU [PEBU[PXFMPVEFSTBMTLJOEFSFOFS HFCSVJLWBOLVOOFONBLFO&SJTFFOWBSJBOU EJF CFTUBBU VJU NBUFSJBBM EBU XBSNFS BBO WPFMUEBOIFULJMMFQPSTFMFJO2VBIZHJqOFJT FSFFOPOUXFSQXBBSCJKKFEFCSJMOPPJUSBBLU FOFFOUKFEJFSFLFOJOHIPVEUNFUUFSVHTQBU UFOEFVSJOF7BOVJUNJMJFVCFXVTUPPHQVOUJT FSFFOPOUXFSQHFNBBLUXBBSCJKKFEFIBO EFO LVOU XBTTFO JO FFO GPOUFJOUKF EBU HFCSVJLNBBLUWBOIFUXBUFSJOEFTUPSUCBL³ )PFWFSOJFVXFOEEFPOUXFSQFOQSFDJFT[JKO XPSEUCFPSEFFMEEPPSFFOWBLKVSZEJFESJF QSJK[FO[BMVJUEFMFO
1SJK[FOWPPSEFTUPFMHBOH 0QGFCSVBSJBTXPSEUJO6USFDIUCFLFOEHF NBBLUXFMLFESJFPOUXFSQFOWBO'MVTIEFKVSZ NFUFFOQSJKTXPSEFOCFMPPOE%FQSJKTVJUSFJ LJOHWJOEUQMBBUTUJKEFOTEF74, EFWBLCFVST WPPSEFJOTUBMMBUJFCSBODIFEJFWPPSBGHBBOEBBO DPTVNFOUFOCFVST #BEFO JO )PMMBOE QMBBUT WJOEU%FPOUXFSQFOXPSEFOCFPPSEFFMEPQIFU HFCJFEWBOJOOPWBUJF WPSNHFWJOH FSHPOPNJF FONJMJFV5JKEFOT#BEFOJO)PMMBOE[JKOEF QSPUPUZQFUPJMFUUFOWPPSIFUHSPUFQVCMJFLUF [JFO*OFFO[FMGPOUXPSQFOQSFTFOUBUJFTUBBO EFNPEFMMFOPQHFTUFME)FFMUPFQBTTFMJKLJTHF LP[FOWPPSFFOMBOHFHBOH UPFQBTTFMJKLPPL XFMEFµTUPFMHBOHµHFOPFNE
O p e n : z a 1 6 : 9 . 3 0 - 1 8 . 0 0 u u r, z o 1 7 9 . 3 0 - 1 7 . 0 0 u u r. Entree: € 12,- aan de kassa, € 10,- in de online voorverkoop. Kinderen tot 12 jaar gratis entree.
Z i e v o o r m e e r i n f o r m a t i e w w w. b a d e n i n h o l l a n d . n l
)(+,505 /633(5+
In bad 21
-,)9<(90 1((9),<9:<;9,*/; ^^^IHKLUPUOVSSHUKUS aH aV
Dreaming of a bathroom
Baden in Holland: alle trends, noviteiten en design op sanitairgebied
)PSJ[PO1IPUPXPSLT3PUUFSEBN
8BUXPSEUEFNPPJTUF CBELBNFSWBO/FEFSMBOE
/PNJOBUJF#BELBNFS%FTJHO"XBSE])0.&%JUPOUXFSQWBO+PTWBO;JKM TUBBUJO"NTUFSEBN%F[FCBELBNFSWPSNUFFOXFJOJHWPPSLPNFOEFTZNCJPTFNFU EFFOUSFFWBOIFUBQQBSUFNFOUFOEFTMBBQLBNFS)FUJTFFOBBOHFOBBNLPFMF SVJNUFNFUFFOHFSBG¾OFFSEFEFUBJMMFSJOHFOUFDIOJFL
)PSJ[PO1IPUPXPSLT3PUUFSEBN
%F#BELBNFS%FTJHO"XBSEJTFFO UXFFKBBSMJKLTFQSJKTWPPSHPFEPOUXPS QFOFOHFSFBMJTFFSEFCBELBNFSTJO /FEFSMBOENFUBMTEPFMIFUPOUXFSQFO EFJOSJDIUJOHWBOCBELBNFSTUFTUJNV MFSFOFOPOEFSEFBBOEBDIUUFCSFOHFO WBO[PXFMEFWBLXFSFMEBMTFFOHSPPU QVCMJFL&FOPOBGIBOLFMJKLFKVSZWBO WPSNHFWFSTFOTBOJUBJSEFTLVOEJHFO CFPPSEFFMUEFJO[FOEJOHFOPQDSJUFSJB BMTGVODUJPOFMFFJHFOTDIBQQFO PSJHJ OBMJUFJUWBOIFUPOUXFSQ FSHPOPNJF DPNGPSUFONBUFSJBBMLFV[F/BBTUEF #BELBNFS%FTJHO"XBSE])0.&XPSEU JFEFSFUXFFKBBSFFOFFONBMJHFQSJKT VJUHFSFJLUPNBBOEBDIUUFWFTUJHFOPQ FFOTQFDJ¾FLFPOUXJLLFMJOHPQTBOJ UBJSHFCJFE%JUKBBSJTEBUEF#BELBNFS %FTJHO"XBSE])05&-
)PSJ[PO1IPUPXPSLT3PUUFSEBN
.BBOEBHGFCSVBSJBBOTUBBOEFJTIFU[PWFS%BOXFUFOXFXBBSEFNPPJTUFCBELBNFSWBO/FEFSMBOE TUBBUFOXFMLFPOUXFSQFSEFUXFFKBBSMJKLTF#BELBNFS%FTJHO"XBSEJOEFXBDIUTMFFQU6JUEF[FTUJH JO[FOEJOHFOEJFEFKVSZPOUWJOHXFSEFOCBELBNFSTHFOPNJOFFSE,JKLKFBMWBTUNFF
/PNJOBUJF#BELBNFS%FTJHO"XBSE])05&-#JK)PUFM4USPPN HFWFTUJHEJOFFOWPPSNBMJHFFMFLUSJDJUFJUTDFOUSBMFJOIFU 3PUUFSEBNTF-MPZELXBSUJFS JTWFFMFOFSHJFHFTUPQUJOIFUUPUBBMDPODFQUWBOEFCBELBNFSTFOEFESJWFPNWBOIFUWFSCMJKGJOIFU IPUFMFFOBVEJPWJTVFFMBWPOUVVSUFNBLFO)FUHFTMPUFOLBSBLUFSWBOIFUHFCPVXCFQBBMUWPPSFFOEFFMEFHFLP[FOJOEFMJOHWBO EFCBEFOIPUFMLBNFST7PPSEFMJDIUJOWBMEPPSIFUEBLIFCCFOCJKOBBMMFIPUFMLBNFSTFFOWJEF EJFUFWFOTEFCBELBNFSWJTVFFM NFUEFTMBBQSVJNUFWFSCJOEU)FUPOUXFSQWBOEFCBELBNFSTJO4USPPNJTWBO(FSCFOWBOEFS.PMFOWBO4UBST%FTJHO
)PSJ[PO1IPUPXPSLT3PUUFSEBN
)PSJ[PO1IPUPXPSLT3PUUFSEBN
/PNJOBUJF #BELBNFS %FTJHO "XBSE])0.& "SDIJUFDU -BST $PVSBHF
3FFE#VTJOFTT%PFUJODIFN
POUXJFSQJO"QFMEPPSO[JKOFJHFOCBELBNFSJO[XBSUHFNPGGFMETUBBM HMBTFOXJU TBOJUBJS%JFHFEVSGEFLFV[F[PSHUWPPSFFOBQBSUFBNCJBODF%FCBELBNFSQBTU CPWFOEJFOOBBEMPPTJOEFTGFFSWBOEFXPOJOH
/PNJOBUJF #BELBNFS %FTJHO "XBSE])0.&
/PNJOBUJF#BELBNFS%FTJHO"XBSE])0.&7FSTUPQU
.P[BuFLWPFSUEFCPWFOUPPOJOFFOTNBBLWPMMFCBELBNFSJO &HNPOE BBO ;FF WBO .BSL ,VO[ FO +FMMF )FLTUSB WBO POUXFSQCVSFBV4USBOE/-#JK[POEFSJTPPLEFMJDIUUPFUSFEJOH JOEFJOQBOEJHFCBELBNFSEPPSNJEEFMWBOEFNBUHMB[FO BDIUFSXBOEWBOEFLFVLFO
PQEF[PMEFSWBOFFO%FMGUTHSBDIUFOQBOETUBBUEF[FCBELB NFSEJFEPPS'SFEFSJLTWBOEFS/BUJOUFSJFVSBSDIJUFDUFO XFSEPOUXPSQFOBMTFFO²UPUBBMNFVCFM³%FCBELBNFSWFS EFFMUEF[PMEFSJOTMBBQLBNFSFOESFTTJOHFONBBLUEF[PMEFS WBOEJUPVEFIVJTUPUFFOQSFUUJHMFFGCBSFWFSEJFQJOH
/PNJOBUJF#BELBNFS%FTJHO"XBSE])0.& *OFFOCBELBNFSJO 7FMQ WBO EF IBOE WBO JOUFSJFVSBSDIJUFDU %JSL+BO #SPFLIVJ[FO [JKO CBE FO XBTUBGFMT WFS[POLFO JO nnO SVJNUFMJKL QMBUFBV UFS IPPHUF WBO EF WFOTUFSCBOLFO%JUWFSIPPHEFOJWFBV[PSHUWPPSFFOSJBOUVJU[JDIUWBOVJUIFU CBEPQEFCPTSBOE
Zelf zien? Benieuwd welke badkamers in de prijzen gaan vallen? De uitreiking van de Badkamer Design Awards vindt plaats op maandag 11 februari a.s. tijdens de vakbeurs VSK, bedoeld voor de installatiebranche. Aansluitend op de VSK vindt de consumentenbeurs Baden in Holland plaats. De winnende ontwerpen zijn voor het grote publiek te zien tijdens Baden in Holland. Baden in Holland, zaterdag 16 en zondag 17 februari a.s. in Jaarbeurs Utrecht, zie ook www.badeninholland.nl.
BADEN IN LUXE BIJ BADENMARKT bij Badenmarkt n ge Da el de or Vo terende
Spet
zo. 10 feb.
za. 9 feb.
vr. 15 feb.
do. 14 feb.
wo. 13 feb.
di. 12 feb.
ma. 11 feb.
za. 16 feb.
SU PE R DE AL ! ELDERS & 2.165,–
899,-
ELDERS & 2.879,–
200.100 Whirlpool Nice • Afm. 170x81x73 cm • Onderwater verlichting • Whirlpoolfunctie • 2 lucht-hydro jets, 7 hydro jets • Accessoire rekje • Handdouche • Rug/schouder massage • Optioneel met heater
ELDERS & 3.750,–
1.375,-
232.065 Whirlpool Charley MB • Afm. 135x135 cm • Bedieningspaneel • Tiptoets • Heater • Thermostaat kraan • Lucht bodemjets en hydrojets aan de zijkant
1.660,-
ELDERS & 4.235,–
228.047 Whirlpool Florida • Afm. 180x120x64 cm • Bedieningspaneel • FM radio met boxen • Afstandsbediening • Temperatuur instelling• 8 Bodem jets • Waterval • Telefoon/CD aansluiting • Rug/schouder massage • Chromotherapie • Handdouche• Ozonsterilisatie • Computergestuurd
975,-
iet
B A D E N B E TA A L B A A R
242.005 Stoomdouchecabine Canillo • Afm. 145x145x225 cm • FM radio met luidspreker • Tijd- en temperatuursinstelling • Plafond en stoom verlichting • 2 zitjes met elk 7 acupunctuur jets • Spiegel • Voetmassage • Rug/schouder massage • Stortdouche • Handdouche • Ergonomische zitplaats
ELDERS & 4.585,–
2.250,-
ELDERS & 2.795,–
ELDERS & 1.600,–
1.299,249.005 Douchekolom DK-023 • Afm 30x8x160mm • 8 Verstelbare massagestralen • Thermostaatkraan • Regelbare handdouche • Ronde stortdouche • Digitaal display
ELDERS & 965,–
675,-
210.107 Douchekolom DK-005 • Afm. 154x25x18 cm • Handdouche • Stortdouche • 8 acupunctuur jets • Accessoire rekje • Thermostaatkraan.
1.299,-
voor adressen, openingstijden, specificaties en overige modellen
248.015 Douchedeur DD-008 • Afm. 90x185 cm. • 10 mm. dik gehard helder glas • Draaideur • Ook leverbaar in maat 80x185 cm.
ELDERS & 699,–
229,-
ELDERS & 4.295,–
ELDERS &4.125,–
1.615,-
228.060 Whirlpool Kansas • Afm. 150x150x74 cm • Bedieningspaneel • FM radio met boxen • Telefoon/CD aansluiting • Afstandsbediening • Whirlpoolfunctie • Waterval • Computergestuurd • Chromotherapie • Handdouche • 2 vaste hoofdkussens • Ozonsterilisatie
ELDERS & 5.995,–
pr ijs kn all er 600.045 Badkamermeubel • Met dubbele glazen wasbak en glazen legschap (alles gehard glas) • Compleet geleverd met twee bijpassende spiegels, afvoerpluggen met syphon • Exclusief kraan • Afm. 150x60x190 cm • Inclusief verlichting
ELDERS & 3.785,–
www.badenmarkt.nl DE GR OO TS TE VO OR RA AD VA N NE DE RL AN D
2.250,-
242.017 Stoomdouchecabine Monterosso • Afm. 110x110x225 cm • Bedieningspaneel • FM radio met luidspreker • Afstandsbediening • Thermostaat kraan • Tijds-/temperatuursinstelling • Plafond en stoom verlichting • Kruidendispenser • Accessoire rekje • Spiegel • Voetmassage • Rug/schouder massage • Stort-/handdouche • Ozonsterilisatie • Ergonomische zitplaats • Computergestuurd
210.035 Stoomdouchecabine Malaga • Afm. 153x153x215 cm • FM radio met boxen • Plafondverlichting en violet stoom verlichting • Hand-/Stortdouche • Whirlpoolfunctie • 10 Hydrojets • Acupunctuur massage • 2 zitjes met elk 4 acupunctuur stralen • Voet/rug/schouder massage • Kruidendispenser • Accessoire rekje • Hoofdsteun • Ozonsterilisatie • Computergestuurd
210.020 Stoom/douchecabine Valencia • Afm. 100x100x215 cm • Radio met boxen • Plafond- en stoomverlichting • Ventilator • Afstandsbediening • Zône douche • Voetmassage • Zitje voorzien van massagestralen • Ozon sterilisatiesysteem • Ook in 90x90 cm uitvoering
ELDERS & 695,–
570,- 349,-
1.995,-
640.065 Badkamermeubel • Afm. 100x56x85 cm • Incl. spiegel, 2 hoge kasten • Excl. verlichting, excl. kraan • Doorzichtige glazen wasbak
207.110 Douchecabine met bad Georgia • Afm. 171x91x226 cm. • Rug massage • Handdouche • Stortdouche
I N
L U X E !
4.810,-
PERSONAL SAUNA CENTER
ELDERS & 2.195,–
DIVERSE LUXE OUTDOOR SPA’S
Vanaf
236.023 Infrarood-Sauna Regina • 120x117x190 cm • Luxe 2 persoons uitvoering • Radio met cd-rom + boxen • Binnen en buitenverlichting • Tijd en temperatuurinstelling • Binnen en buitenbediening • Hemlock • Blank gelakt hout
670.010 Wastafel Milano met 2 waskommen • Afm. 140x50x85 cm • Massief graniet dikte 70 mm • Excl. kranen, syphon, pop-up • Optioneel met granieten spiegellijst
massief gran
1.129,-
895,-
ELDERS & 2.249,–
Reserveren?
U kunt nu reeds de artikelen reserveren. Wij leveren dan op een moment da t het u schikt!
Emmeloord • Roosendaal • Rotterdam • Venlo • Almelo • Tel. (0527) 62 23 34 Badenmarkt Megastore Emmeloord, Gildenweg 14 • Badenmarkt Roosendaal, Vlierwerf 5 • Badenmarkt Rotterdam, Schuttevaerweg 11 • Badenmarkt Megastore Venlo, Venrayseweg 44a • Badenmarkt Megastore Almelo, Woonboulevard 46. • Aanbiedingsprijzen gelden af magazijn Emmeloord • Tegen meerprijs thuisbezorging en/of plaatsing mogelijk • Wijzigingen en drukfouten voorbehouden
219.005 Stoomdouchekolom DK-006 • Afm. 74x191 mm • Radio incl. boxen • 3-standen handdouche • Instelbare water massage jets • Telefoon aansluiting • Ventilatie
ELDERS & 1.665,–
779,-
In bad 23
)(+,505 /633(5+
-,)9<(90 1((9),<9:<;9,*/; ^^^IHKLUPUOVSSHUKUS aH aV
Dreaming of a bathroom
Baden in Holland: alle trends, noviteiten en design op sanitairgebied Badkamertrends 2008: rust en ruimte met een flinke dosis technisch vernuft
%FTZNCJPTFWBO CBEFOTMBBQLBNFS &FOCBELBNFSBOOPTUBBUWPPSSVTUFOSVJNUF FFOQMFLPNUFPOUTQBOOFO[POEFSBMUFWFFMUJFSF MBOUJKOFO)PFEJUJOEFQSBLUJKLVJUQBLULVOKF[JFOUJKEFOT#BEFOJO)PMMBOE PQFOGFCSVBSJ BBOTUBBOEFJO+BBSCFVST6USFDIU0PLWPPSFFOCBEPOUXFSQPQNBBUCFOKFIJFSBBOIFUKVJTUFBESFT #JKCJOOFOIVJTBSDIJUFDUF$ZOUIJB4PNCPHBBSEWBO%F0OUXFSQGBCSJFLCJKWPPSCFFME8BU[JKOWPMHFOT IBBSEFCBELBNFSUSFOETWBO ²3VTUFOSVJNUFNFUFFO¿JOLFEPTJTUFDIOJTDIWFSOVGU³ 0QNBSTWBOEFEPVDIF
*OTUBNBU
4MBQFOJOEFCBELBNFS $ZOUIJB²4UFFETWBLFSXPSEUEFCBELB NFSBDUJFGCJKEFTMBBQLBNFSCFUSPLLFO XBBSEPPSIFUHFIFFMFFOIPPHPOUTQBO OJOHTHFIBMUFLSJKHU4MBQFOJOEFCBELB NFS PG CBEFO JO KF TMBBQLBNFS IFU JT NBBSOFUIPFKFIFUCFLJKLU&JHFOMJKLJT IFUUFWFSHFMJKLFONFUEFFFULFVLFOEJF PPLFFOWFFMCSFEFSFGVODUJFIFFGUHFLSF HFO 4PXJFTP JT FS FFO TUFSL TUJKHFOEF CFMBOHTUFMMJOH WPPS EF CBELBNFS %F[F SVJNUFLPNUNFFSFONFFSTFSJFVTBBO CPEBMTIFUHBBUPNIFUPOUXFSQFOEF JOSJDIUJOH)JFSCJKTUBBOSVTUFOSVJNUF MJKLIFJE WPPSPQ XBBSCJK HFSFHFME FFO ¿JOLFEPTJTUFDIOJTDIWFSOVGUPNEFIPFL LPNULJKLFO7PMMFEJHXFHHFXFSLUFLSB OFOCJKWPPSCFFMEPGFFOEPVDIFEJFIBBS HFCSVJLFSIFSLFOU BMJTEBUMBBUTUFOPH XFMUPFLPNTUNV[JFL³
$ZOUIJB³6JUFSBBSE NPFU EF CBELBNFS GVODUJPOFFM [JKO NBBS IJK WFSWVMU PPL TUFFETWBLFSEFSPMWBOSFMBYSVJNUF;P [FFS [FMGT EBU IFU RVB EFTJHO CJKOB FFO WFSMFOHTUVLWBOEFXPPOLBNFSXPSEU#JK IFU POUXFSQ [JF KF CJKWPPSCFFME EBU FS NFFSNFUEFSVJNUFXPSEUHFTQFFME%VT OJFU TUBOEBBSE BM IFU TBOJUBJS UFHFO EF XBOEFO NBBSCJKWPPSCFFMETVCUJFMXFH HFXFSLUF PQCFSHSVJNUFT FO FFO QSPNJ OFOUFSPMWPPSEFEPVDIF8BTEFEPVDIF WPPSIFFOWBBLOJFUNFFSEBOFFOTUPSUCBL NFUFFOHPSEJKO UFHFOXPPSEJHNBHIJK HF[JFOXPSEFO;P[JFKFWFFMGSBBJFJOMPPQ WBSJBOUFO NFUFFOTUSBLEPPSHFUSPLLFO UFHFMWMPFS8JFEFSVJNUFIFFGU LJFTUWPPS FFOMFLLFSHSPPUNPEFMXBBSKFPPLNFU [JKOUXFFqOPOEFSLBO%BOL[JKUFDIOJTDIF TOVGKFTBMTFFOEPVDIFLPQNFU-&%WFS MJDIUJOHJOWFSTDIJMMFOEFLMFVSFO XPSEU EPVDIFOFFOVMUJFNSFMBYNPNFOU*OEF UPFLPNTU ´IFSLFOUµ EF EPVDIF POT NFU CFIVMQWBOFFOQFSTPPOMJKLF64#TUJDLFO XPSEFOXFBVUPNBUJTDIHFUSBLUFFSEPQEF KVJTUFTUSBBMFOUFNQFSBUVVSXBUFS³
FO QMBBUTUBBM UFHFOXPPSEJH PPL LJF[FO WPPSFFOVJUWPFSJOHJOCFUPO OBUVVSTUFFO FO[FMGTIPVU&OXJFMJFWFSOBBTUFMLBBS EBOUFHFOPWFSFMLBBSMJHUQMBBUTUTJNQFM XFHFFOCSFFEEVPCBE5FSBBOWVMMJOHWBO FFOXIJSMQPPMTZTUFFN LVOKFUFHFOXPPS EJHPPL[FMGMJDIUUIFSBQJFPOEFSHBBOJO EFCBELVJQ"MTEFSVJNUFIFUUFOTMPUUF UPFMBBUJTFSWFSEFSWBOBMMFTNPHFMJKLPQ IFUHFCJFEWBOTUPPNDBCJOFTFOTBVOBµT JOEFCBELBNFS³
3FDIUPGSPOE
EF XBOE XPSEFO HFCSVJLU (FFO MBOHF MJKOFO NBBSTVCUJFMFTNBMMFTUSPLFOEJF IFUHSPUFUFHFMXFSLPOEFSCSFLFO²
0OUXFSQPQNBBU 5JKEFOT#BEFOJO)PMMBOELVOOFOCF[PF LFSTCJK%F0OUXFSQGBCSJFLUFSFDIUWPPS FFOCBELBNFSPOUXFSQPQNBBU*OUPUBBM [JUUFO UXFF EBHFO MBOH POUXFSQFST XBBSPOEFS$ZOUIJB LMBBSPNTBNFONFU CF[PFLFSTFFOPOUXFSQPQNBBUUFNB LFO 6JUFSBBSE XPSEU IJFSCJK SFLFOJOH HFIPVEFONFUEFXFOTFOFOFJTFOXBBS
BBO EF CBELBNFS NPFU WPMEPFO )FU HSBUJT TDIFUTPOUXFSQLSJKHKFNFFOBBS IVJT #JK %F 0OUXFSQGBCSJFL JT IFU PPL NPHFMJKLPNUFSQMFLLFNFUFFONBRVFUUF FFOPOUXFSQPQXBSFHSPPUUFUFNBLFO .FUCFIVMQWBONPEFMFMFNFOUFOLBOKF [PFSWBSFOIPFEFFJHFOCBELBNFSFSNFU FFOBOEFSFJOEFMJOHVJULPNUUF[JFO&FO UJQWBO$ZOUIJB²,PNPQUJKE XBOUFFO BGTQSBBLNBLFOLBOKFBMMFFOPQEFCFVST EPFO6JUFSWBSJOHXFFUJLEBUXFBMUJKE TOFMWPM[JUUFO EVTNBBLCJKCJOOFOLPNTU NFUFFOFFOBGTQSBBL³
8BUCFUSFGUEFUSFOETPQLMFVSFOWPSN HFCJFE TJHOBMFFSU 4PNCPHBBSE IFU WPM HFOEF ².PNFOUFFM EPNJOFSFO XBU CFUSFGUTBOJUBJSOPHTUFFETIFUNJOJNBMJT UJTDIFHSJKTFOXJUFOEFIPFLJHFWPSNFO %BBSLPNUFDIUFSWFSBOEFSJOHJOPOUXFS QFSTSFJLFOXFFSOBBSXBSNFSFLMFVSFO FOEFHFCSVJLUFNBUFSJBMFOLSJKHFOSPOEF PSHBOJTDIF WPSNFO 8BU UFHFMT CFUSFGU CMJKWFOEFHSPUFGPSNBUFOWPPSMPQJHPOWFS NJOEFSEQPQVMBJS%BBSUFHFOPWFSTUBBO EFTNBMMF´TUSPLFOUFHFMTµUFHFMTNFUEF [FMGEFLMFVSBMTEFWMPFSUFHFMTEJFUFHFO
Dé beurs met tientallen ingerichte badkamers "%8
"%8
"OUPOJP.JSP
5FDIOJTDIWFSOVGU
5JHFS
)FU UFDIOJTDI WFSOVGU JO EF CBELBNFS CMJKGUOJFUCFQFSLUUPUEFEPVDIFSVJNUF ,SBOFONFUTBGFUPVDIUFDIOPMPHJF[PS HFOFSCJKWPPSCFFMEWPPSEBULSBBOIVJ[FO PQFFOWFJMJHFUFNQFSBUVVSCMJKWFO0PL IBOEJH[JKOEFXBTUBGFMLSBOFONFUFFO JOHFCPVXEF TFOTPS $ZOUIJB ²8BU IFU CBECFUSFGULVOKFJOQMBBUTWBOLVOTUTUPG
• Laat je d r oombadka mer ontwerpen • Vo l g d e s p e c i a l e ontwerproute • Laat je inspireren door d e w in n e n d e badkamers van d e B ad kamer D e s i g n Aw a r d s • Kies uw ra diator in het marktoverzicht van De sign R ad iatoren • Kor t om: Laat je inspir e r e n d oor d e badkamer in al zijn facetten
O p e n : z a 1 6 : 9 . 3 0 - 1 8 . 0 0 u u r, z o 1 7 9 . 3 0 - 1 7 . 0 0 u u r. Entree: € 12,- aan de kassa, € 10,- in de online voorverkoop. Kinderen tot 12 jaar gratis entree.
Z i e v o o r m e e r i n f o r m a t i e w w w. b a d e n i n h o l l a n d . n l
# $ $! #
"