Hypocriete situatie reduceert gedetineerden tot tweederangs burgers Gedoogbeleid failliet in gidsland

de

krant over strafrecht en detentie

Uitgave van Bonjo, Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam. Telefoon 020 66 59 420. [email protected] / www. bonjo.nl

Hypocriete situatie reduceert gedetineerden tot tweederangs burgers

Gedoogbeleid failliet in ‘gidsland’

deBonjo verschijnt 6x per jaar. Jaargang 11, nummer 4, augustus 2016. Abonnement 25 euro inclusief verzending.

03 Geen gelijk speelveld voor iedereen. 05 Een ministerie in verval. 09 De Pillendraaier. 13 Bajes verandert van gedaante. 14 Jeugdgevangenissen willen recidive verminderen.

27 Vrijwilliger is er niet voor oplossen praktische problemen.

29 Contactadvertenties.

Sidney Smeets Amsterdam - Nederland kent sinds de jaren negentig een gedoogbeleid ten aanzien van softdrugs: de verkoop ervan wordt toegestaan mits die onder strikte voorwaarden en in gedoogde coffeeshops plaatsvindt. De bedoeling achter dit beleid is altijd geweest de burger in de gelegenheid te stellen softdrugs op een veilige manier te consumeren door de verkoop ervan te scheiden van de veel gevaarlijker harddrugs. Coffeeshops mogen cannabis verkopen, maar alleen als ze zich aan de gedoogvoorwaarden houden. Ze mogen geen overlast veroorzaken, niet aan minderjarigen verkopen, geen reclame maken, geen harddrugs of alcohol verkopen en geen buitenlanders in hun coffeeshop toestaan (in de meeste gemeenten). So far, so good. Toch komt het geregeld voor dat coffeeshops zich bij de strafrechter moeten verantwoorden. Dat heeft ermee te maken dat de verkoop via de voordeur wel gedoogd wordt, maar de teelt en aanvoer van cannabis via de achterdeur niet. Het mag er dus wel uit, maar niet in. Wiet mag overigens ook het Huis van Bewaring en de gevangenis niet in, een evenzo hypocriete situatie die gedetineerden reduceert tot tweederangs burgers die niet alleen van hun vrijheid beroofd worden, maar ook van andere rechten die alle andere Nederlanders wel hebben. Zelfs blowen op verlof

31 Uit de krant. Verder in deze editie diverse verhalen over alles wat met de bajes samenhangt. Verhalen van leden van Bonjo, van deskundigen en advocaten, maar ook reacties van gedetineerden vanuit hun cel. En er zijn oproepen, aankondigingen en natuurlijk de puzzel en het Bonjo Contactbureau. Wie een mening heeft, wordt gevraagd die aan deBonjo te melden Nederland, ooit gidsland, nu hekkensluiter.

kan een probleem opleveren als dat in een positieve urinecontrole resulteert. Door alleen de verkoop en niet de inkoop te gedogen is het voor het openbaar ministerie wel erg eenvoudig scoren. Helaas zijn er in den lande genoeg officieren van justitie te vinden die hun hand er niet voor omdraaien de hypocrisie van het gedoogbeleid op het bord van de coffeeshopexploitant te leggen en die coffeeshops vervolgen voor het aanhouden van een voorraad van meer dan 500 gram, die echter voor de exploitatie strikt noodzakelijk is. De cannabis komt nu eenmaal niet uit de lucht vallen en moet dus aangevoerd worden.

Achterdeurvervolgingen

Gelukkig is de Nederlandse strafrechter er al jaren van doordrongen dat de exploitatie van coffeeshops met het aanhouden van externe voorraden gepaard gaat. De rechter is dan ook behoorlijk klaar met achterdeurvervol-

gingen. De meeste rechters leggen aan coffeeshopexploitanten geen straf meer op als het puur gaat om het aanhouden van een voorraad softdrugs aan de achterdeur. Toch gaan de achterdeurvervolgingen gewoon door. Zelotische (fanatieke) officieren laten zich immers niet afschrikken door redelijkheid en rechtspraak. Drugscriminaliteit moet aangepakt worden. De nieuwste tactiek lijkt daarbij om de coffeeshop financieel lam te leggen. Want hoewel de rechter uiteindelijk vaak in het voordeel van de shop beslist, kunnen daar soms jaren overheen gaan en in die tussentijd legt het openbaar ministerie beslag op alles wat los en vast zit in de hoop de coffeeshop exploitant aan de bedelstaf te brengen. Ook wordt er niet voor teruggedeinsd bestuurlijk in te grijpen. Hoe sneller hoe beter en het liefst voordat de strafrechter zich heeft uitgelaten. En zo kan het gebeuren dat een coffeeshopexploitant uiteindelijk zijn gelijk wel haalt,

maar dat zijn shop dan allang failliet is. Een geval van operatie geslaagd, patiënt overleden.

Hekkensluiter

men inmiddels begonnen de teelt en verkoop van cannabis te reguleren, maar in Nederland staan we stil. En die stilstand zorgt voor veel onbegrip. Want in het buitenland snapt niemand wat gedogen is. Vraag dat maar aan Johan van Laarhoven die in Thailand vorig jaar 103 jaar gevangenisstraf kreeg opgelegd voor het investeren van zijn in Nederland zuurverdiende geld. Dat geld was afkomstig van vier gedoogde coffeeshops, maar van de Nederlandse gedoogbeleid wilden de Thai niets weten. Verkoop van cannabis is in Thailand verboden en geld dat met die verkoop is verdient - ook al is daar in Nederland netjes belasting over betaald - is van misdrijf afkomstig en dus witgewassen. De les is dat Nederland nog een lange weg te gaan heeft op het pad dat naar regulering van cannabis moet leiden.

Je zou dan zeggen dat het tijd wordt dat de politiek deze vicieuze cirkel doorbreekt. En dat er ook maar meteen eens iets gedaan moet worden aan de teelt. Maar niets lijkt minder waar. Op een moedige poging van D66 na laat de politiek het afweten. De reden? Cannabis is niet sexy en criminaliteit scoort alleen als je ‘hard, harder, hardst’ roept. Maar ondertussen is de Nederlandse cannabisconsument de dupe. Want zonder duidelijke regels over de wijze waarop coffeeshops bevoorraad moeten worden is de coffeeshop overgeleverd aan de criminele wiethandel, met alle gevaren voor de volksgezondheid en algemene veiligheid van dien. Sidney Smeets is advocaat bij Spong Nederland was ooit een ‘gidsland’, Advocaten. maar dreigt nu hekkensluiter te worZie ook pagina 10. den. In landen over de hele wereld is

Rechter-commissaris controleert met video inverzekeringstelling Van de redactie Roermond - De rechtbank Limburg heeft de afgelopen maanden succesvol geëxperimenteerd met het gebruik van een videoverbinding waarmee een rechter-commissaris controleert of een inverzekeringstelling van een verdachte volgens de regels is verlopen. Dit systeem bevalt zo goed dat de rechtbank heeft besloten voortaan bij alle zaken die

daarvoor in aanmerking komen zo’n videoverbinding te gebruiken. Als een verdachte in verzekering is gesteld moet door een rechter-commissaris worden gekeken of dit volgens de regels is gebeurd. Dit betekent dat de verdachte naar de rechtbank moet worden vervoerd, met alle haken en ogen van dien. Het gebruik van een videoverbinding tussen de rechtbank en het politiebureau maakt dit proces

een stuk makkelijker. De rechtbank Limburg werkt op dit moment samen met de bureaus Venlo, Roermond, Maastricht en Heerlen. Bijna iedereen tevreden De proef heeft van 1 november 2015 tot 1 mei 2016 gelopen en is tijdens deze periode regelmatig geëvalueerd, waarna diverse knelpunten zijn opgelost. Terugkijkend op de afgelopen maanden is bijna iedereen tevreden. Voor de politie scheelt het

vervoersbewegingen, de advocaat kan kiezen of hij zijn cliënt bijstaat op het politiebureau en door iedereen wordt de kwaliteit van het beeld en het geluid als goed ervaren. Wat wel nog lastig blijkt in de praktijk is het ondertekenen van de zogenoemde ‘toetsingsbeschikking’ door de verdachte en het terugsturen van documenten door de politie aan het openbaar ministerie. Dit punt blijft daarom voorlopig wel een aandachtspunt.

Een frisse blik op uw strafzaak? Als er iets in zit, halen wij het eruit! Onze gedetineerde cliënten kunnen ons gratis bereiken op 0800-933 64 64 (0800-WEENING) WIJ STREVEN ER NIET ALLEEN NAAR OM DE BESTE ADVOCAAT TE ZIJN BINNEN DE RECHTZAAL, WIJ BIEDEN OOK GRAAG SERVICE ERBUITEN.

Op deze plaats, verdeeld over de krant, treft u de Lidorganisaties van Bonjo aan.

2

deBonjo augustus 2016

Gloednieuw: Semra Aytemur

ZE GAAT VOOR HET ECHTE ADVOCATENWERK: STRAFRECHT interview

Paul Grijpma

Amsterdam – ‘Graag wil ik mezelf aan u voorstellen. Ik woon sinds een jaar of acht in Amsterdam Oost. Als geboren en getogen Veenendaler vind ik Amsterdam echt een geweldige stad.’ Het is Semra Aytemur die ons dit schrijft. In 2008 kwam ze naar de hoofdstad om als griffier bij een van de megastrafkamers van het Gerechtshof Amsterdam te werken. Ze schrijft: ‘Hoewel het werk ontzettend leerzaam was, wilde ik heel graag de advocatuur in. En dat heb ik na vier jaar ook gedaan.’ En na vijf jaar in de advocatuur te hebben gewerkt is ze een trotse zelfstandiger met een advocatenpraktijk, 020 Advocatuur, aan de Linnaeusparkweg. ‘Ik ben momenteel bezig wat meer ruchtbaarheid te geven aan mijn kantoor.’ En in zo’n geval staat de redactie van de Bonjo al snel op de stoep, tuk op nieuwe gezichten in de strafrechtadvocatuur. De oprichtster van 020 Advocatuur, mr. S. Aytemur, afgestudeerd in Utrecht, doet zelf open en gaat voor naar het kantoor in het zorgvuldig gerestaureerde pand. Niet alle kamers zijn gevuld; er komen binnenkort nog collega’s bij. De praktijk richt zich op minderjarigen en volwassenen, van een simpele winkeldiefstal tot een grootschalig politieonderzoek gericht op ernstige misdrijven. Semra Aytemur, binnenkort 34 jaar: ‘Ik volgde strafrecht op de universiteit in Utrecht. Ik vind het interessant dat mensen in aanraking met criminaliteit komen en wat hun beweegredenen

zijn. Het is bijzonder, want de grens tussen het wel en het niet plegen van een strafbaar feit is soms heel dun en als je dan die grens eenmaal over bent, verandert er zo veel in je leven. Je hebt het hele apparaat van justitie tegen. Ze kunnen alle dwangmiddelen toepassen, ze mogen van alles. En jij hebt alleen maar je advocaat. En als die het dan niet goed doet, dan zit je behoorlijk in de penarie.’

Bezopen

Dat is ook de reden waarom Aytemur geen ambities heeft om officier van justitie te worden. Ze hebben haar niet nodig, want justitie is zo al machtig en sterk genoeg. Aytemur: ‘Ik kan daar het verschil niet maken. Als officier heb je allerlei regels waaraan je je moet houden. Ik denk dat je ontzettend veel lef moet hebben, wil je als officier een keer iets afwijkends doen. En dan krijgt zo iemand weer van alles over zich heen.’ Semra Aytemur vindt het heerlijk dat ze zelfstandig is en zelf heel veel mag bepalen. Ze hoort wel eens mensen zeggen: ‘Ja, jij staat criminelen bij,’ Mensen vinden dat slachtoffers de meeste rechtshulp nodig hebben. Maar dan moet je niet bij Aytemur zijn. Als de vervolging eenmaal is aangevangen, ziet zij de verdachte als de zwakste schakel tijdens het strafproces. Aytemur stuit vaak op onbegrip vanwege haar vak. En ze probeer het dan uit te leggen aan mensen in haar omgeving. Ze geeft ze dan een duw en zegt dan: ‘Als dit pijn doet dan is dat mishandeling. Weet jij dat? Maar dat begrijpen ze dan niet. Ook legt ze uit dat het vaak genoeg voorkomt dat iemand valse aangifte doet. En dan hoef je maar één iemand te hebben, een vriend van de aangever, die zegt dat hij het heeft gezien. En dat is dan voldoende om iemand te veroordelen. En dan krijgt zo iemand een strafblad. Dan kan alles misgaan, geen Verklaring Omtrent Gedrag, problemen met de woning, en ontslag.’

Semra stuit op veel onbegrip vanwege het vak.

Semra Aytemur komt – nu ze zelfstandig is – vaker in bajesen om haar clientèle van diverse pluimage te bezoeken. En Aytemur beperkt zich niet alleen tot de noodzakelijke bezoekjes vlak voor de zittingen. Ze wil vaker om de verdachte niet aan zijn lot over te laten.

af aan al een heel sterk rechtvaardigheidsgevoel heeft. ‘Het gevoel voor anderen te moeten opkomen die dat zelf niet kunnen.’ En dat wordt alleen maar versterkt door wat ze ziet en hoort over het gedrag van justitie. Aytemur: ‘Ik had lang geleden een keer een zaakje, niet heel heftig, maar mijn broek zakte Roemeense zakkenrollers ervan af. Het ging om een heel klein Hot zijn op dit moment de Roemeense dossier over een poging tot zware zakkenrollers. Aytemur: ‘In dit soort mishandeling. Het verwijt was dat mijn zaken is het belangrijk om meteen in cliënt bij een metrostation een steen het begin te voorkomen dat cliënt in in de richting van iemands hoofd had voorarrest komt. Door aan te geven dat gegooid. De vrouw in kwestie moest er geen sprake is van vluchtgevaar en bukken anders had ze die steen tegen dat verdachte een vast adres heeft in haar hoofd gehad, een poging tot zware Nederland of in Roemenië. Dan ga ik mishandeling compleet met een proces met de familie om de tafel of aan de verbaal van de politie die de beelden telefoon zitten om zo veel mogelijk in- hadden bekeken en een aangifte van die formatie te krijgen om die aan de recht- mevrouw. En toen dacht ik, kom laat ik bank voor te leggen. Maar als iemand ook eens die camerabeelden bekijken eenmaal in voorarrest zit, is het vaak van dat metrostation aan de Amsterlastiger om hem eruit te krijgen. In het damse Boelelaan. Ik naar het politiebugeval dat er genoeg bewijs is, moet ik reau en zie daar dat die steen niet eens een strafmaatverweer voeren en dan bij de voeten van die mevrouw is teprobeer ik uiteraard er zo min mogelijk recht gekomen. Er is niets en niemand straf uit te slepen.’ Een Nederlander die geraakt, dus helemaal geen poging tot voor de eerste keer zakken rolt, krijgt zware mishandeling. Maar ja, zo staat 120 uur taakstraf, waarbij Roemeense het omschreven in het proces verbaal. zakkenrollers meestal gevangenisstraf- Dat is toch echt heel kwalijk. Als ik fen krijgen. Dit is niet rechtvaardig. Ik niet was gaan kijken was die verdachte hoor de laatste tijd van collega’s dat ze gewoon veroordeeld.’ flink onderuit de zak krijgen. Het is afschrikking. Prima als je preventief wilt Adviesje Doen we nog even de ministersvraag? straffen om te voorkomen dat iemand ‘Never nooit niet’ zou ik minister wilhet weer gaat doen, maar dan moet je len worden. Ik wil niks met politiek te consequent zijn en niet hoger straffen maken hebben. Het boek ‘Niet spreken als het een Roemeen betreft.’ met de bestuurder’ heeft mijn blik op Heel kwalijk de politiek veranderd. In je eentje kunt Semra Aytemur zegt dat ze van kinds niks bereiken in de politiek. En ook

met je partij ben je afhankelijk van de ander. Willen jullie vóór dit stemmen, dan stemmen wij voor jullie motie. Vriendjespolitiek. Maar vooruit, een adviesje aan de minister moet kunnen: de verdediging moet meer mogelijkheden krijgen, een sterkere positie in het strafrecht. En ik zou willen voorkomen dat slachtoffers kunnen meebeslissen in de zaak van een verdachte. En ik zou de minister adviseren om de strafoplegging aan te pakken, zodanig dat er meer inhoud aan het na-traject wordt gegeven. Dus niet dat mensen die al heel lang vastzitten, zonder enige begeleiding vrijkomen en met een plasticzak buiten staan en geen ondersteuning krijgen bij de re-integratie. Dat wordt wel geprobeerd met de voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.), maar dat kan nog veel beter, meer op het individu gericht. En dan verder is het belachelijk dat de Reclassering niet bereid is een strafadvies te formuleren als een verdachte niets wil zeggen over de strafbare feiten. Je kunt toch praten over iemands persoon, wie ben je, waar kom je vandaan? En dan als nog een strafadvies formuleren voor als de persoon strafbaar wordt bevonden. Welke straf is gepast voor deze persoon? Daar moet meer inhoud aan worden gegeven. En ja, dan nog wat. Het is totaal onwenselijk dat ik, als ik getuige-onderzoek wil doen of bepaalde onderzoekwensen heb, aan de officier om toestemming moet vragen. Dat staat gewoon in ons wetboek. De verdedigingsrechten mogen wel wat gelijker getrokken worden. Zo, genoeg geklaagd.’


Agape 4You, Amsterdam Apo Nederland, Zoetermeer Bakboord, Den Haag

Sociale advocatuur onder druk

3 Exodus betrokken bij interessant project

Geen gelijk speelveld voor Staatssecretaris sluit pact met bedrijfsleven voor werk iedereen bij rechtshulp ex-gedetineerden Van de redactie

Jaap Brandligt Amsterdam - Wij van Bonjo zijn niet verbaasd. We hebben in eerdere uitgaven van onze krant geconstateerd dat de mogelijkheden voor mensen die geen geld hebben om een advocaat te hebben, steeds meer worden beperkt. In die zin is er sprake van klassenjustitie en niet van een gelijk speelveld voor iedereen die rechtshulp nodig heeft. Minister Ard Van der Steur van Veiligheid en Justitie wil dat een advocaat straks nog maar voor 900 punten gefinancierde rechtsbijstand mag verlenen. Nu zijn dat er 2000. Volgens de Nederlandse Orde van Advocaten betekent dit dat veel advocaten de helft of meer van hun toevoegingspraktijk moeten afstoten

en dat er dus vaak ‘neen’ verkocht moet worden aan rechtzoekenden. De Raad voor de Rechtsbijstand wordt samengevoegd met het Juridisch Loket tot een nieuwe organisatie. Die nieuwe organisatie gaat als poortwachter functioneren voor de toegang tot een pro deo-advocaat. Bovendien mag die nieuwe instantie zelf eenvoudige zaken afhandelen. Wel mooi voor die club: eerst kijken of je er zelf aan kan verdienen en als het te moeilijk wordt, dan pas doorverwijzen naar een advocaat. De Nieuwe Instantie voert – wat heet – een oriëntatiegesprek met de rechtzoekende om te kijken of er doorverwezen gaat worden. Doet toch wel erg denken aan de keukentafelgesprekken die gemeentes voeren rond thuiszorg. Hoe dat verloopt,

van Bestuur van de ABN Amro, Gerrit Zalm, gaat uit van een rendement van Amsterdam - Werk is belangrijk om vijf procent, niet hoog, maar dat hoeft ex-gedetineerden van recidive af dan ook niet bij zo maatschappelijk te houden. Dat weten we al lang, project. Hij gaat niet uit van verlies. want werk is een van de drie w’s: Hij lijkt dus zeker te zijn van succeswonen, werk, wijf. Of: wederhelft volle tijden qua plaatsing. Overigens: als wijf niet meer mag. Zo’n tachtig zo’n op prestatiegericht contract noemt procent van de ex-gedetineerden men in het moderne bedrijfskundige heeft na vrijlating geen werk en jargon een social impact bond. komt dus in een uitkering terecht. Het is de Stichting 180 die via een Het is een belang van de overheid methodiek die Work Wise heet de hand om deze groep aan het werk te aan de ploeg slaat. Een specifieke krijgen, al is het maar vanwege de manier van begeleiding naar arbeid, uitkeringen die het scheelt. waar veel ervaring mee is opgedaan bij Justitiële Jeugdinrichtingen. Irma Staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid van Veen van de Stichting 180 is ervan en Justitie heeft daartoe een pact met overtuigd dat ze zestig procent aan een delen van het bedrijfsleven gesloten. baan kan helpen. Van de vrijwilligersAlthans met ABN/Amro en met de organisaties is Exodus actief betrokStart Foundation. Het Oranjefonds ken bij dit project. Helaas zijn er geen heeft zich daarbij als maatschappelijk Bonjo lidorganisaties betrokken, maar betrokken organisatie aangesloten. Met misschien kunnen die op plaatselijk nizijn drieën investeren ze 1,2 miljoen veau aansluiting zoeken, al is het maar euro. Met die 1,2 miljoen is het de omdat daar veel deskundigheid zit die bedoeling dat 150 ex-gedetineerden nu niet meegaat. Het zou ontzettend Geen gelijk speelveld voor iedereen. via een intensieve begeleiding bij het aardig zijn als het inderdaad zou lukopnieuw leren werken of bij een oplei- ken die 150 ex-gedetineerden - liever ding aan het werk komen met recidive- meer eigenlijk - aan het werk te krijvermindering en vermindering van het gen. We zien uit naar voortgangsrapaantal uitkeringen als gevolg. Zo op het portages over het project. Hoe werkt weten we inmiddels. oog een typische win-/winsituatie. de VOG-verplichting uit? Worden ook Centen en dubbeltjes kwetsbare ex-gedetineerden aan het De Orde is van mening dat deze voorZestig procent aan een baan werk geholpen of is het de bovenkant stellen er niet van getuigen dat het mi- De crux van het project is dat justitie van het cohort ex-gedetineerden geholnisterie de ambitie heeft gefinancierde uitkeert bij plaatsing in banen. Geen pen zoals zo vaak bij re-integratieprorechtsbijstand duurzaam te organiseren. plaatsing dan geen geld voor de jecten het geval is geweest? Spannend Het gaat om centen en dubbeltjes. Min- investeerders. Voorzitter van de Raad is het wel. der uitgeven dan wel. Een reaguurder op de website van MR-online (nr 12, 2016) citeren we graag: ‘Men zegt wel eens: dingen moeten eerst uit de hand lopen voordat ze weer verbeteren. Dat proces kun je versnellen door de dingen sneller uit de hand te laten lopen. Advies: sociale advocaten biedt uw diensten niet meer aan. De rechtzoekende met een kleine portemonnee vindt het recht dan niet meer. Resultaat: zaken uit de hand gelopen’. En dat willen we natuurlijk niet.

Zit u helemaal vast of komt u er even niet meer uit? Vrijheid van advocaatkeuze is een belangrijk recht. U bent niet verplicht zich bij te laten staan door de advocaat die u op het politiebureau bezocht heeft. Deze ‘piketadvocaat’ hoeft helaas geen deskundige te zijn op het gebied van strafrecht.

verdiepen ons voortdurend in de laatste ontwikkelingen op strafrecht gebied. Wij beseffen dat onze gedetineerde cliënten regelmatig bezocht willen worden om de voortgang van hun zaak te bespreken. Wij voldoen aan die behoefte!

Sommige advocaten doen maar een paar strafzaken per jaar. Natuurlijk volstrekt onvoldoende om deskundig te worden en te blijven op strafrechtelijk gebied. Zo kan het gebeuren dat de advocaat die u bijstaat in uw strafzaak zich voornamelijk bezighoudt met familierecht.

Ons kantoor is betrokken bij grote strafzaken, maar of u nu verdacht wordt van fietsendiefstal of van moord; wij zien in elke zaak het belang van een goede verdediging.

Wij vinden dit een onwenselijke situatie. Regelmatig nemen wij zaken over van andere advocaten. Vaak zijn wij daarbij geconfronteerd met dossiers waarin men steken had laten vallen. Ons kantoor behandelt uitsluitend strafzaken. Uw dossier wordt bij ons niet door één advocaat, maar door een team van specialisten zorgvuldig onder de loep genomen. Wij

Wij treden op in het hele land en doen dat ook op basis van toevoeging (pro deo). Goede rechtsbijstand hoeft dus niet duur te zijn! Neem vrijblijvend contact met ons op: Weening strafrechtadvocaten. Bel ons gratis op: 0800933 64 64 (0800-WEENING). Wilhelminasingel 97, Maastricht, Postbus 3084, 6202 NB Maastricht

w w w. s t r a f re c h t a d v o c a t e n . n l

Belangenvereniging Druggebruikers MDHG Amsterdam Bewoners-Organisatie, Tiel Bezoekersgroep Oosterhoek/Grave Nijmegen

4


Psycholoog en onderzoeker Van der Helm wil leefklimaat meten, om het te verbeteren Jaap Brandligt In essentie gaat het ook bij jeugdige delinquenten om eenvoudige zaken. ‘Zorg voor een goed leefklimaat’. Wat je wil is ‘dat cliënten erop vooruitgaan’. Niet voor niks heet het proefschrift waarop Van der Helm is gepromoveerd: ‘First do not harm’, vrij vertaald: ‘Doe als eerste geen kwaad’, een belangrijk principe, juist in detentie. Van der Helm doceert verder. ‘Het gaat niet om het meetinstrument. De opdracht die je hebt is of je het klimaat kunt verbeteren’. Niet alleen in JJI’s. Zijn verhaal begint al in 2007. Toen Ook in gewone gevangenissen, bij verscheen er een vernietigend rapport tbs’ers, in PPC’s. Overal dus waar van de Inspectie voor de Jeugdzorg sprake is van detentieomstandigheden. over de situatie in de jeugdgevangenis- ‘Je moet het klimaat regelmatig meten, sen. Dat moest anders en beter zoals maar het dan vooral terugkoppelen zo vaak dingen anders en beter moeten naar de leefgroep en in gesprek gaan’. na weer een vernietigend inspectierap- Als je dat dan goed en consequent port. Om echt te weten of dingen beter doet, zo leer ik, verbetert vanzelf het gaan, moet je kunnen meten. En dus leefklimaat. Maar dat moet je dan wel moest er een meetinstument komen. doen met alle op de groep betrokDat heeft Van der Helm ontwikkeld. kenen, inclusief de gedetineerden, Een vragenlijst over het leefklimaat de cliënten of hoe je dat wil noemen. met zesendertig items. Gevalideerd ‘Het contact tussen medewerkers en en wel. Dat wil zeggen dat er gemeingeslotenen is essentieel. Ingeslotenen ten wordt wat het instrument zegt te moeten leren beter met agressie om meten. te gaan en medewerkers kunnen hun daarbij helpen’. Voor de meesten van Huisje, boompje, beestje hen geldt dat ze straks buiten weer Zo kwamen we weer terecht bij ‘gewoon willen zijn’, huisje, boompje, Peer van der Helm: ‘Wat je wil is dat cliënten erop vooruitgaan.’ Teylingereind. Die wilden het als beestje. meetinstrument gebruiken om de Een tussenvraag van mij gaat over die bovenstaande ook voor hen? Neen, ei- licht verstandelijk beperkt zijn. Voor kwaliteit van het werk daar te meten en jongens zoals een aantal jongens uit genlijk niet. Een aantal kom je nauwe- hen is het belangrijk dat ‘er een goed te verbeteren. pedagogisch klimaat is’ dat veiligde top 600 in Amsterdam. Geldt al dit lijks meer in JJI’s tegen. Onzichtbaar voor de bovenwereld, die zijn al te ver heid en voorspelbaarheid geeft. Zoals in alle pedagogische settingen. JJI’s heen. Te veel geld, drugs en luxe. Te veel aandacht voor en van meiden. Het zijn daarin niet anders.’ Een pedagois trouwens op het ogenblik stil met die gisch klimaat houdt veiligheid in. Bij onveiligheid komt de groepsdynamiek top 600. Te veel doden al. onder druk te staan’. Dus moeten de Straffen helpt niet medewerkers in staat zijn, dat veilige Een ander uitstapje dat ik mezelf voor- klimaat te regelen. ‘Als medewerkers genomen had, ging richting belonen en zich niet goed gedragen, dan gaat het straffen. Als voorbeeld gebruikte ik de niet goed’. Glen Mills instelling die erop ingericht Van der Helm komt met een voorbeeld was, op belonen en vooral straffen. van de JJI Lelystad als voorbeeld hoe Straffen helpt niet, daar is Van der dingen kunnen veranderen. In twee Helm duidelijk over. ‘Iemand van zijn leefgroepen ging het daar niet goed.. vrijheid beroven is al straf genoeg’. ‘Het waren net bunkers. De oplossing: Hij wijst me erop dat veel ingeslotenen een coach op de teams in beide leefLeiden - Peer van der Helm, psycholoog en onderzoeker. Lector Residentiële Jeugdzorg aan de Hogeschool Leiden. Ik ging bij hem langs op zijn hogeschool. Ik was eerder in Teylingereind geweest, een Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) en ik was benieuwd naar de gedachten achter de nieuwe aanpak in de JJI’s. Ik had een mooi stel vragen bedacht. Daar ben ik niet aan toegekomen. Van der Helm had uit zichzelf veel te vertellen.

Betrokken

Deskundig

groepen’. En meten of er verbetering op treedt. Medewerkers en jongeren gingen weer met elkaar aan de slag, het klimaat verbeterde sneller dan van der Helm had durven hopen. En werken volgens de pedagogische invalshoek. Dat werkte. Doet mij toch wel weer erg denken aan mijn lang geleden verleden in het onderwijs met moeilijke kinderen. De sleutel is eigenlijk heel eenvoudig. Goed opgeleide medewerkers zorgen voor contact en een goed klimaat. Een pedagogisch klimaat. En laten zien dat er winst is. Dat gebeurt nu door te meten.

Terug bij af

Het brengt ons aan het eind van het gesprek op de nazorg. Dat had ikzelf niet voorbereid, maar Van der Helm komt er mee. Het zit hem duidelijk nogal hoog. De nazorg slaat vaak niet aan. ‘Dan zijn we terug bij af.’ Op papier deugt het allemaal. Maar in de praktijk vallen jongeren ‘die 18 jaar of ouder zijn in een gat. De gemeenten willen het niet financieren’. Een gevolg is dat er pas wordt opgetreden ‘als er crisis is’. ‘Geen beschermd wonen, geen beschermd werken’. Allemaal te duur en dus niet beschikbaar. Van der Helm kan ook dromen. Hij ziet dan de JJI’s verdwijnen en daarvoor in de plaats komen ‘kleinschalige voorzieningen in de wijken’. Kleinschaligheid dus in plaats van schaalvergroting. Naar het voorbeeld kun je zeggen van Buurtwerk. Alles dicht in de buurt, kleine gemeenschappen waar aandacht is voor de pedagogische situatie. Geen ommuurde complexen zoals nu het geval is, wat de omgeving meteen onpersoonlijk en bedreigend maakt. Wonen, werken, omgevingen alles mensvriendelijk en dus kindvriendelijk. Als we toch dromen: organiseer het voor detentie voor de grote mensen ook op zo’n manier, zodat terugkeer naar de samenleving makkelijker gaat, vooral als het gaat om wonen, werken en begeleiding daarbij. Zie ook pagina 6 en 14.

Bereikbaar

Alle strafzaken en penitentiaire zaken, ook PRO DEO

• We speak English

• Hablamos Español

Bel gratis 0800 - STRAFZAAK (787 239 225) of buiten kantooruren 06 13 74 88 88

• Wir sprechen Deutsch

• Nous parlons Français

Vondelstraat 41 | 1054 GJ Amsterdam | www.vanoostenadvocaten.nl


Bezoekersgroep Torentijd Vlissingen Bezoekgroep De Geniepoort Rijnsaterwoude Bezoekgroep Vreemdelingengevangenis Schiphol-Oost, Amsterdam

5

Door versoberingen recordhoogte van de aantallen zelfmoord in gevangenissen

Een ministerie in verval Arthur van der Biezen Den Bosch - De minister van Veiligheid en Justitie wordt sinds 2010 geleverd door de VVD, een partij die ‘justitie en veiligheid, opsporing en vervolging’ hoog in haar vaandel heeft staan. Ivo Opstelten, een VVD’er in hart en nieren, bezette tussen 2010 en 2015 de belangrijke post van justitie en was verantwoordelijk voor de invoering van onze ‘nationale politie’. Het doel dat werd nagestreefd met de invoering van dit nationale korps was het volgende: ‘De nationale politie moet de politie beter in staat stellen invulling te geven aan de eisen die de maatschappij stelt, bijvoorbeeld door vermindering van bureaucratie, minder bestuurlijke drukte en effectievere opsporing.’ Nu na 6 jaren VVD-bewind, met de verkiezingen in zicht, is het tijd om de balans op te maken. Wat zijn nu de resultaten van het als ‘speerpunt van VVD-beleid’ gepresenteerde inspanningen? De Telegraaf kopt op 23 november vorig jaar: ‘Nationale Politie is mislukking’. In het artikel wordt niet zomaar de eerste de beste politicus geciteerd die vanuit partijbelang de aanval op de VVD wil openen en zodoende een gekleurde mening verkondigd. Nee, niemand minder dan de (voormalige) top van het openbaar ministerie Dato Steenhuis verwoordt zijn bezorgdheid helder en duidelijk in het programma EenVandaag. ‘De nationale Politie is ‘failliet’ constateert hij. ‘De opsporing van misdrijven is onder de maat, politiepersoneel is massaal ziek, de korpschef stapt vervroegd op en de organisatie wordt geplaagd door affaires…’ Hij constateert dat het ‘niet goed gaat bij de Nationale Politie’ en adviseert te stoppen en opnieuw te beginnen.

Andere signalen

De andere VVD-minister, Ard van der Steur, opvolger van Ivo Opstelten, sluit zich vervolgens bij genoemde kritiek aan. Hij maakte in de zomer van 2015

al bekend dat de ‘grootste reorganisatie ooit bij de politie in zwaar weer verkeerde en twee keer zo duur zou worden dan begroot.’ En dan hebben we het dus over een (gepland) budget van maar liefst 230 miljoen euro dat nu verhoogd moet worden naar 460 miljoen euro. Ondanks deze enorme extra kapitaalinjectie wordt dan nog medegedeeld door minister Van der Steur dat de beoogde ‘efficiëntiewinst’ die geboekt zou moeten worden door de enorme reorganisatie nog wel zeker 2,5 jaar op zich laat wachten. Dat die efficiëntie binnen de politieorganisatie inderdaad te wensen overlaat, blijkt ook uit andere signalen in de justitie keten. Waar in 2005 nog ruim 25 procent van de zaken werden

opgelost (in totaal 339.161 misdrijven), was dat in 2013 nog geen 22,5 procent (244.079 misdrijven). Maar ondanks deze steeds maar dalende efficiëntie van politie en justitie heeft de opvolger van Ivo Opstelten, onze huidige minister Ard van der Steur, besloten om het budget van ‘s lands enige (vrijwel enige moet ik zeggen) forensische opsporings-instituut met maar liefst 13 procent te verminderen.

Draconische bezuinigingen

Ondanks de lessen die getrokken kunnen worden uit het falen van diens voorganger, de vele niet waargemaakte (efficiëntie) beloften belooft ook deze VVD’er weer dat ondanks de bezuini-

gingen de kwaliteit gewoon gehandhaafd blijft. Letterlijk liet Van der Steur in de media weten dat hij ‘verzekerde dat het werk van het NFI op peil blijft.’ Van een budget van circa 80 miljoen euro moet het NFI al haar werk straks verrichten met maar 59 miljoen. Het resultaat zal echter zijn dat de wachtlijsten voor technische onderzoeken, opgedragen door de rechterlijke macht al dan niet op verzoek van de verdediging, maanden langer op zich zullen laten wachten. En dat de efficiëntie in de strafrecht keten alleen maar zal teruglopen. Over de draconische bezuinigingen op gevangenispersoneel heb ik het dan nog niet eens gehad. Versoberingen die de aantallen zelfmoord

25 JAAR DESKUNDIGE JURIDISCHE BIJSTAND ervaren - geslepen - gedreven ‘ook pro-deo’

Bel gratis 0800 1001 of 073 610 20 05 Havensingel 3, 5211 TX Den Bosch. Telefoon 073 610 20 05, gsm 06 53 37 07 93, fax 073 850 81 06. mail [email protected]

in onze gevangenissen tot een record hoogte hebben doen stijgen. Dan zal ik maar niet beginnen over de aangekondigde bezuinigingen op de advocatuur die er in feiten op neer komen dat een advocaat nog slechts maar circa 900 uren aan pro deo zaken per jaar mag werken. Wie die pro deo strafzaken daarna dan moeten gaan doen is mij een raadsel… Een ieder die de werkzaamheden van justitie en veiligheid een warm hart toedragen moeten dus nog eens goed achter hun oren krabben alvorens ze in het voorjaar van 2017 naar de stembus gaan… Arthur van der Biezen, advocaat in Den Bosch.

Buddy Portaal, Den Bosch Bijzonder Jeugdwerk Brabant Helmond Bond Belangenbehartiging Gedetineerden (BBG) Den Bosch

6 Elke dag de auto doorzocht, elke dag staande gehouden en gecontroleerd, mag dit? Neen

Irma Groenendijk Den Haag - Het gebeurt daadwerkelijk. Wie op de lijst van de politie staat als ‘boef’, wordt elke dag gecontroleerd, gefouilleerd en wordt zijn auto doorzocht. Dat alles zonder toestemming. Komt de zaak bij de rechter dan volgt er geheid een proces-verbaal (PV) uiteraard ambtsedig opgemaakt - dat er sprake is van een gegeven toestemming. Deze situatie is heel herkenbaar voor een ieder. Zeker voor personen met een strafblad. Laatst nog bij de mediazaak ‘jeugd inbrekersbende in Den Haag’. Opvallend in die zaak was dat te pas en te onpas de cliënten werden staande gehouden, gefouilleerd en dat hun auto’s werden doorzocht. Bij het vinden van een koevoet volgde snel een PV, ambtsedig, met een toestemming hierin opgenomen. Dit alles vond een jaar lang plaats. Willekeurige controles van personen is verboden. Dit heet détournement de pouvoir. Met andere woorden: misbruik van bevoegdheden. Relevant is dat je als burger dit kan bewijzen. Advies: film de politie bij een controle. Pak de mobiel en film van begin tot einde: het moment van staande


Contacten personeel en gedetineerden: hart leefklimaat bajes houden tot en met het moment van wegrijden van de politie. Zeg ook uitdrukkelijk dat de agent niet in de auto mag kijken. Nooit twijfelen, maar geen toestemming geven. Hoogstwaarschijnlijk zullen de agenten dreigen met het in beslag nemen van de auto. In het ergste geval moet er een teruggave worden gevraagd bij de officier van justitie. Echter geef nooit toestemming om de auto te doorzoeken. Zelfs als zeker is dat er niets bijzonders in de auto ligt.

fouten worden gemaakt, dan kan de rechter bij een goed en onderbouwd verweer van de advocaat, overgaan tot niet-ontvankelijkheid van het OM of oordelen dat er sprake is van bewijsuitsluiting.

Van de redactie Den Haag - In opdracht van het Wetenschappelijk en Onderzoeken Documentatiecentrum (WODC) is in 2015 door onderzoekers uit Groningen en Utrecht een literatuuronderzoek gedaan naar de relatie tussen leefklimaat en detentieschade. Een boeiend en nog steeds actueel onderwerp. In deze deBonjo beginnen we met het naar buiten brengen van de resultaten. Voor onze lezers - gedetineerden en bij detentie betrokkenen - een belangwekkend thema.

veel minder goed bij een uitsluitend handhavende.

Time out

Goede contacten tussen personeel en ingeslotenen hebben een positief effect Schroevendraaier op de ervaren veiligheid. Het handhaIn de Haagse ‘jeugdbendezaak’, ven van het regime en de veiligheid zoals de media dit noemde, heeft de door het hebben van goede relaties met rechtbank geoordeeld dat er geen gedetineerden heeft de voorkeur boven sprake was van niet-ontvankelijkheid het handhaven van de veiligheid door van het OM, ondanks een jaar lang het uitoefenen van autoriteit of het ten onrechte staande houden, fouilinzetten van fysieke veiligheidsmaatreHIT-teams leren en controleren van personen. De gelen. Zo wordt het toepassen van isoIn de regio’s bestaan er speciale teams rechtbank meende dat er sprake was latie zowel door het personeel als door van de politie, ook wel aangeduid als van verdenking aan strafbare feiten. de gedetineerden als onaangenaam HIT-team. Deze teams vragen bij de Cliënt zou al verdachte zijn, dus dan ervaren. Het inzetten van wat de onderwijkagenten en bij de surveillancemag het, aldus de rechtbank. Echter zoekers time out noemen is een goed Er lijkt immers vaak veel mis te gaan diensten informatie op over bepaalde de rechtbank is in die mega-zaak er alternatief. Even nadenken en bezinnen rondom het leefklimaat in de bajesen. personen. Het is zelfs zo ver dat in vele volledig stilletjes aan voorbijgegaan In dit nummer gaat het over de contac- voordat er gehandeld wordt, dus. Opvallend is dat jongeren de interactie politiebureaus foto’s hangen van perdat het dusdanig controleren van ten tussen het personeel en de gedetisonen die ‘extra in de gaten gehouden cliënt plaatsvond vóórdat cliënt verneerden. De onderzoekers noemen die met het personeel als negatief ervaren wanneer ze geen of onvoldoende aanmoeten worden’. De vraag is natuurlijk dachte was. Dat is dus niet toegestaan. relatie het hart van het leefklimaat in dacht of vertrouwen krijgen, agressief of dit allemaal mag. Het antwoord is Belangrijk is dat de verdediging die een bajes. ‘neen’. Maar bewijs van uit de verdecontroles kan bewijzen. Als niet-ontDie heeft zowel invloed op de beleving gedrag getolereerd wordt of klachten niet serieus genomen worden. Angstdiging is noodzakelijk. Anders volgt er vankelijkheid van het OM niet volgt, van de detentie door de gedetineerden gevoelens onder medewerkers kunnen weer het beroemde PV met daarin dat dan kan nog altijd bewijsuitsluiting als op de veiligheid van de instelling. alles volgens de regels is gelopen. plaatsvinden. De schroevendraaier in Het gaat om respect en ondersteuning. leiden tot een te rigide of te beheersNiet-ontvankelijkheid dreigt imde auto mag dan niet worden gebruikt Voor de gedetineerden betekent respect matig klimaat. De volgende keer de bevindingen over autonomie. Ook zo’n mers voor het Openbaar Ministerie als bewijs. dat er wordt geluisterd naar hun be(OM) als blijkt dat er sprake is van hoeften en dat daaraan tegemoet wordt heikel onderwerp. Irma Groenendijk is strafrechtadvodétournement de pouvoir. Als in het gekomen. Ze voelen zich het best bij caat in den Haag. Zie ook pag. 4, 14 voorbereidend onderzoek dusdanige een ondersteunende werkhouding en

Van Appia & Van der Lee advocaten Specialisten in straf- en vreemdelingenrecht Mr Lubna Baroud 06 28 75 14 31

Mr Onno van der Lee 06 55 73 09 00 (habla español)

Mr Annelien Berends Specialist vreemdelingenrecht 06 14 82 29 99

Van Appia & Van der Lee advocaten, Overtoom 323, 1054 JL Amsterdam. Telefoon 020 53 12 999. www.vanappiavanderlee.nl, [email protected]

Buiten voor Binnen Den Haag Bureau Nieuwe Kansen, Zuid Scharwoude Cliëntenbelangenbureau GGzE Eindhoven


7

In repressieland Nederland wordt verdachte soms mager beschermd

Advocaat Richard van der Weide: ‘Onafhankelijkheid rechter steeds moeilijker’ interview

Jaap Brandligt

het hart gaat: geconcentreerd, fel en zelfs soms met een rood hoofd als hij beroerd gedrag aan de andere kant van de lijn waarneemt. Het overkomt me niet vaak dat ik in een Bonjo-gesprek dit mag meemaken. Het zou misschien vaker moeten. Het werkt verhelderend. Opeens zie je wie je gesprekspartner is. Zo’n telefoongesprek eindigt altijd weer. We gaan terug naar de grote, inhoudelijke zaken. Als voorbeeld noemt hij de Yellowstonezaak waaraan de naam van Rob Zegerius verbonden is. Zegerius werd veroordeeld voor afIk wilde eerst weten voor wat voor persing, betrokkenheid bij een poging zaken Van der Weide in is. ‘Grote com- tot moord, brandstichting, bedreiging, plexe zaken’ was zijn reactie. Ik keek oplichting van verzekeringsmaatschapwat ongelukkig bij deze uitspraak, pijen, betrokkenheid bij het gooien want wie wil er nu geen grote comvan een handgranaat in een kantoor, plexe zaken? ‘Zaken die me inhoudevalsheid in geschrifte, witwassen en lijk bevredigen,’ was zijn volgende zet. heling van een schilderij van Karel ApMaar als een gedetineerde Bonjo belt pel. Niet mis dus. Ik weet nu wel wat en vraagt naar een advocaat, wanneer Van der Weide interessant vind. Wat moeten we dan aan Richard van der een grote zaak is en hoe zo’n zaak er Weide denken? En wat voor soort inhoudelijk uitziet. zaken doe je? Zo’n tachtig procent is Per definitie 3-0 achter ‘commune praktijk’: moord, geweld, vermogenscriminaliteit, drugs, witwas- Tijd om over te gaan tot het thema sen, fraude. En dertig procent daarvan beeldvorming in de media. Geen reden overigens om ons daar strikt aan te - de megazaken - is bovengemiddeld houden. Een interview met mij is vaak interessant. ‘Dat betekent overigens een gesprek dat wat uitwaaiert. Zo ook niet dat die overige zaken geen aannu. De inzet van Van der Weide: ‘Voor dacht krijgen, integendeel. Ik knok grote boeven gelden andere regels voor iedere cliënt.’ dan voor andere boeven. Dat heeft Rood hoofd met beeldvorming te maken.’ Dat is Op het moment dat ik daarop door gefundenes Fressen voor mij. Ik spring wilde vragen, ging de telefoon. Een er op in en wijs op allerlei actualiteitenbelangrijk gesprek. Waarover het ging, programma’s, maar ook op kranten en is hier niet belangrijk. Ik kreeg zicht zelfs tegenwoordig sociale media waarop hoe Van der Weide functioneert heen gelekt wordt en waarin de facto als het om een zaak gaat, die hem aan uitgevent wordt dat iemand volstrekt Amsterdam - Richard van der Weide. Advocaat in de hoofdstad. Gestudeerd in Leiden. Altijd in Amsterdam gewerkt. Sinds tien jaar zelfstandig. Bij hem was ik op bezoek. Van tevoren hadden we twee thema’s afgesproken om het over te hebben: beeldvorming in de media en het demoniseren (doelbewust negatief afbeelden) van verdachten door justitie. Dat moest in ieder geval aan de orde komen, dus.

Richard van der Weide: ‘Verdachten staan per definitie 3-0 achter.’

niet deugt. Dat noemen we negatieve beeldvorming. Daarover zijn Van der Weide en ik het wel eens. Maar voeg ik toe: ook advocaten spelen dit spel dikwijls mee door met hun hoofd ook op de buis te verschijnen. Desondanks: ‘Verdachten en dus ook hun advocaten staan per definitie met 3 – 0 achter. Het kan voor de cliënt van belang zijn die achterstand te compenseren.’

officieren van justitie en rechters gelden. Dat levert bepaald niet allemaal hoogstaand strafrecht op. De strafbeschikking in het kader van Zo Spoedig Mogelijk is daar een mooi voorbeeld van. De voorbeelden kennen we alle twee. Ook het feit dat zo’n 25 procent van de strafbeschikkingen feitelijk onrechtmatig is; als dat kwart langs de rechter ging, zou het worden vrijgesproken.

de politie. ‘Ook bij het OM is fors bezuinigd.’ Dat brengt ons in het gesprek bij de rechters en de rechtspraak. Van der Weide: ‘Diverse deelbeslissingen worden door niet-officieren genomen, zelfs door niet-juristen. Maar ongeveer vijf procent van alle strafzaken komt meen ik tegenwoordig bij een rechter, een klein percentage naar verhouding. Afdoening is dominant, terwijl kwaliteit leidend zou moeten zijn.’

‘Handhavingsland’

We komen terug bij beeldvorming en demoniseren van verdachten. Er is ‘veel trial by media’. Daar zijn we het wel over eens. ‘Het wordt voor rechters steeds moeilijker om onafhankelijk te blijven,’ zegt Van der Weide, ‘van rechters vergt het dat ze extra kritisch zijn.’ Het programma Kijken in de Ziel waarin rechters werden bevraagd heeft Grote(re) boef - vindt ook Van der Weide - een mooi Minder deftig Dat brengt ons eigenlijk op een heel beeld gegeven van de positie van rechDat brengt ons op de magistratelijkander hoofdstuk. ‘Het OM heeft er ters in een rechtstaat waarin de scheiheid van het openbaar ministerie en belang bij de doelstellingen te halen’ ding van wetgevende, rechterlijke en de statuur van de advocaten. Er is iets en ‘de politie heeft er belang bij te uitvoerende macht steeds meer onder scoren’. Het is immers ‘een feit dat de aan de status van de beroepsgroep druk staat. Voorbij komt het ‘onbegrijveranderd. Die is minder – noem het politie moet laten zien dat ze crimipelijke’ vervolgen van Geert Wilders – deftig geworden. Dat is met veel naliteit oplossen, dat levert geld op’. van de beweging PVV. Onder druk van Onder verwijzing naar zijn ervaringen beroepen gebeurd. Maar de officieren vooral de media. ‘Als het al tot een bevan justitie zijn ook meer van de straat straffing komt, dan wordt het hooguit met de zaak Zegerius constateert Van der Weide dat ‘justitie er belang bij kan geworden. ‘Het zou louterend werken’, een geldboete. Wilders spint hoe dan zegt Van der Weide, ‘als de officier hebben van iemand een grote(re) boef ook garen bij deze vervolging, ook in opleiding in het kader van zijn te maken.’ Daartegen vechten is voor als hij zou worden veroordeeld.’ Aan opleiding een tijdje op een advocaelke advocaat lastig. Van der Weide: het eind passeren nog twee kleinere tenkantoor zou meedraaien.’ ‘Vroeger ‘Dan gaat het niet meer uitsluitend onderwerpen. ‘Iedereen kan te maken gebeurde dat geregeld, tegenwoordig om de feiten, doch ontstaat een beeld krijgen met strafrecht’ en Nederland minder heb ik het idee.’ Daarbij komt wat maar lastig is weg te poetsen.’ ‘handhavingsland’ met veel voorlopige ‘dat de leeftijd van de officieren tegen- hechtenis. In andere woorden: ‘represZo komen we bijna vanzelf terecht woordig niet mee helpt.’ Te jong, te op - wat ik een probleem vind - de sieland’ waarin rechten van verdachten weinig kritisch soms ten opzichte van afrekensystemen die ook voor politie, soms mager beschermd zijn.

mr Regter Strafrechtadvocaat uw belang, uw specialist

Uw goed recht mr. N.M.E. (Nathalie) Verpaalen mr. C.G.J.E. (Noortje) Lut Haagweg 391, 4813 XD Breda Postbus 9236, 4801 LE Breda Telefoon 076-5200240

Fax 076-5214895 [email protected] www.verpaalenadvocaten.nl

GA VOOR SPOED NAAR www.strafzaken.nl Tel. 073 610 2005, voor gedetineerden 0800-1001.

Bijstand in strafzaken in eerste aanleg, hoger beroep, ISD en TBS-verlengingen. Ook te volgen via twitter. twitteraccount: @mrKRegter

Als u met vragen zit, neem contact op: mr Regter Strafadvocaat 045-5602208 of 06-30622592.

[email protected]. Akerstraat 106 te Heerlen. www.advocaatregter.nl

De ArbeidsBELmiddelaar Bergen op Zoom De Regenboog Amsterdam Door Ontmoeting en Opvang Resocialisatie (DOOR) Vlissingen

8


Justitie gaat nog Ga de gevangenis zien als school deel 7 slot beter meeluisteren

Welke stap heb jij vandaag gezet?

Van de redactie

viteiten uit de bajes worden geregeld. Overigens wordt er al standaard opgenomen, ondanks het feit dat de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming, de RSJ, heeft geoordeeld dat de directeur van een PI voor iedere opname separaat toestemming moet geven en daarbij een belangenafweging moet maken. Dijkhoff sluit dat kort door te schrijven dat ‘met de invoering van gepersonaliseerd bellen het gericht uit- en afluisteren van gesprekken op persoonsniveau in plaats van op telefoontoestellen mogelijk wordt’.Verder maakt de invoering van gepersonaliseerd uitluisteren het mogelijk een op de persoon toegesneden afweging te maken voor het uitoefenen van toezicht’.

Amsterdam - Het is een mooie term: gepersonaliseerd bellen. Het betekent dat er geen anonieme belkaarten meer zijn. Je krijgt als gedetineerde een belkaart op je naam. Dat maakt het mogelijk standaard alle telefoongesprekken naar buiten op te nemen. Behalve dan die naar geprivilegieerde personen zoals advocaten. Hoewel we weten dat in de dagelijkse praktijk binnen gevangenissen ook advocatengesprekken nogal eens al of niet per ongeluk opgenomen worden. ‘Het is de bedoeling,’ zegt staatssecretaris Klaas Dijkhoff - dat daarmee voorkomen wordt dat criminele acti-

Goedkoper

Dit gebeurt allemaal bij het opnieuw aanbesteden van het bellen uit de bajesen. In de opdracht voor de aanbestedende bedrijven is opgenomen dat er met gepersonaliseerde kaart gebeld moet gaan worden. Een aantal jaren geleden hebben we van Bonjo een punt gemaakt van de kosten van het bellen met de Telio-kaarten. Dat heeft toen geleid tot een kleine bijstelling naar beneden qua prijs. We hopen erop dat het bellen goedkoper gaat worden. Overigens lijkt het de moeite waard bij het ministerie na te gaan of Bonjo op de lijst van geprivilegieerde instanties kan komen.

Oplossing BonjoBajesPuzzel, van pagina 35. T E R R A R W S H E R T Z

A A S C M E C H R O W O Z N S W E L P M A R M I E N N G N K E D N G A

T I G N N V T T U A Z R S T E E N J U D A T B A R E I S S T T F E H O C N S K O E T

F H A R D L O O P S T E R

M A T N E N E N D I S A S K E R R E S K A G Z O

W E E A N N D W E A G C Z O S L T B A A I A L G T J E A L E R E E T I

T I G B R A Z I L I E T E

1. Eenheid van trilling - 2. Brabantse rivier - 3. Olympische sport - 4. Sprin Schippers is een ..... - 7. Kerel - 9. En andere (afk.) - 10. Slot - 11. Overdre - 15. Robin Haase is een...... - 18. Te zijner tijd - 20. Spil - 21. Soort verzek Olympische Spelen gehouden - 24. Noot - 25. Slot - 26. En dergelijke (afk. watersport - 30. Frisdrank - 31. Rijkswaterstaat - 32. Bevestiging - 35. Noo Land - 41. Schoonmaakmiddel - 42. Kleine vrucht - 43. Balspel - 46. Kleur Elasticiteit - 50. Gekookt sap - 53. Palmmeel - 55. Klein zeil - 56. Een zeke - 60. Heel wat - 62. Gewicht (afk.) - 64. Compagnon (afk.) - 66. Fries rivier

colofon

Martin Iwema Hendrik Kaptein, penningmeester Toine Bakemans

deBonjo Is een uitgave van Bonjo en verschijnt zes maal per jaar. Oplage: 10.000 exemplaren

Redactie Paul Grijpma, hoofdredacteur [email protected] 020 33 48 388 of 06 51 49 63 09 Jaap Brandligt Elsemiek van der Hooft Fokke Stoker

Abonnementen € 25,00 per jaar, losse nummers € 4,50 incl. porto

Verticaal

Contactadres: Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam Tel. 020 665 94 20 [email protected] www.bonjo.nl

1. Gejaagd - 6. Lengtemaat - 8. Kennis - 12. Eerwaarde Moeder (afk.) - 13. (afk.) - 14. Afwas - 16. Plaats in Overijssel - 17. Ongebogen - 18. Olympis restant - 20. Academisch Ziekenhuis - 21. Spinsel - 23. Olympische sport 30. Ongeveer (afk.) - 31. Rijkswaterstaat - 32. Olympische vechtsport - 33. dier - 36. Voetbalterm - 39. Chinese maat - 40. Leed - 42. Olympische tea - 45. Italiaanse omroep - 46. Kiki Bertens is een ..... - 49. Zeewier - 51. Plu Hondengeluid - 56. Eerwaarde Heer (afk.) - 58. Bazige vrouw - 59. Zangst 63. Olympisch Comité - 65. Gereedschap - 67. Oosterse titel - 68. Zwemvo Tevens werkten mee: Toie Bakermans Arthur van der Biezen Dirk Daamen Irma Groenendijk Stefan van der Heijden Tessa Heijmerink Fred Janney Jack Keijzer Renate Mill Oliver Much Dini van het Noorden Jillis Roelse Ronald Hans Scheper Hans Smits

Advertenties: Informatie over adverteren in deze krant kunt u inwinnen bij [email protected] of 020 66 59 420. Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam. Directeur Bonjo Jaap Brandligt

Horizontaal

Bestuur Bonjo Roselyne Oudenampsen-Joyal, voorzitter Paul Grijpma

In de voorgaande Bonjo’s waren artikelen te lezen op basis van een deel van de brochure Zelfontwikkeling in de Gevangenis van Fred Janney. In deze brochure is beschreven hoe je de tijd in de gevangenis kunt gaan zien als school om jezelf te ontwikkelen. Daarvoor is het nodig je eigen gedachten, gevoelens en wil te trainen en op die manier jezelf en de wereld te leren kennen. Wij gaan nu verder met de zesde en laatste basisoefening.

Fred Janney Amsterdam - De bedoeling is dat je tenminste dertig dagen besteedt aan iedere oefening, voordat je de volgende toevoegt aan je dagelijkse schema. Als je de eerste oefening gedurende een langere periode doet, voeg je de tweede toe, zodat je deze twee oefeningen iedere dag doet. Na weer een langere tijd neem je de derde oefening erbij, dan de vierde enzovoort; tot je alle zes de oefeningen iedere dag doet.

Nu je deze korte handleiding voor persoonlijke ontwikkeling hebt doorgelezen, vraag ik je aandacht voor een aantal overwegingen waarvan ik hoop dat ze je zullen aanmoedigen om de oefeningen te gaan doen en deel van je leven te maken. De gevangenis met zijn vele beperkingen en afzondering van de wereld, biedt je de gelegenheid jezelf te leren kennen op een manier die niet denkbaar voor je was toen je vrij was.

Persoonlijke rehabilitatie

Tijd en energie vrijmaken voor je innerlijke leven is belangrijk voor je persoonlijke rehabilitatie. Wanneer je De zesde oefening doet een beroep op uit de gevangenis komt, zullen deze je om de vijf voorgaande oefeningen vaardigheden stevig in je innerlijk gete doen op zodanige wijze dat zij een plant zijn. Zo voorkom je een terugval wezenlijk en vast onderdeel van je dain oude patronen van denken, voelen gelijks leven worden. Nadat je al deze en handelen, wat velen weer terugoefeningen hebt geïntegreerd in je dabrengt in de gevangenis ondanks hun gelijks leven, kun je ermee gaan werken goede bedoelingen en inspanningen. in duo’s, trio’s, of wat voor combinaties Een egoïstisch standpunt waarbij je ook kiest voor je persoonlijke groei. iemand denkt dat de wereld om hem De zesde oefening is bedoeld om een draait en er alleen is om aan zijn mooie harmonie te orkestreren van de persoonlijke verlangens te voldoen, is eerste vijf oefeningen. deel van het normale ontwikkelingsproces dat we allemaal doormaken als kind. Wanneer deze toestand echter duurt tot in de volwassenheid, dan zal het leiden tot egoïsme, hebzucht en een leven dat vooral bepaald is door persoonlijke sympathieën en Carmen Trel antipathieën. Met als gevolg dat je Wim Wal Michelle Wezepoel geïsoleerd raakt van anderen, of je in Cora Zalm de gevangenis zit of niet. Het zit in de menselijke aard tegenslag en de obstaArt direction/vormgeving: Wim Wal design, [email protected] kels die hij in zichzelf en in de wereld

tegenkomt te willen overwinnen.

Tegengestelde perspectieven Hoewel het nooit te laat is om met deze oefeningen te beginnen, zal uitstel je nergens brengen. Je hebt geduld en doorzettingsvermogen nodig om de oefeningen vol te houden. Natuurlijk zul je graag onmiddellijk resultaten willen zien. Maar mogelijk merk je in het begin lange tijd nog geen verbetering. Dat is niet erg. Dus probeer de behoefte om meteen resultaat te willen zien te overwinnen. Voorwaarde voor succes is dat je uitgangspunt verandert van egocentrisch in andere, tegengestelde perspectieven. Als je doorgaat met deze oefeningen zul je duidelijker zien welke delen van jouw persoonlijkheid verdere ontwikkeling en correctie behoeven. Je zult ook de manier vinden waarop je deze op een positieve wijze kunt veranderen. Succes!

Fred Janney werkte gedurende 21 jaar als psycholoog in het Michigan Department of Corrections tot 2008. In 1980 begon hij een studie antroposofie. In 1998 was hij een van de oprichters van Anthroposophical Prison Outreach (Handreiking Antroposofie voor Gedetineerden). De complete brochure met de zes basisoefeningen is via e-mail aan te vragen bij APO Nederland, [email protected]. Ook is het mogelijk om hierover via e-mail te corresponderen met een vrijwilliger die zelf ervaring heeft met deze oefeningen.

Druk: Janssen/Pers, Gennep Handling&verspreiding: Lucht Afterpress, Zwolle ISSN: 2352-104X Volgende deBonjo krant verschijnt in oktober 2016

NAAR DE HOGE RAAD IN UW STRAFZAAK? Ga voor ervaring en kwaliteit! Mr. Daamen heeft sinds zijn beëdiging bij Moszkowicz (2007) ruim 80 strafzaken gedaan bij de Hoge Raad. In 2014 won hij zes zaken op rij. Ook advocaat Luiten voert regelmatig cassatieprocedures. U vindt een actuele lijst met zaken op onze site. Op verzoek sturen we u deze per post. U kunt bij Daamen, advocaten. terecht voor alle straf- en beklagzaken en TBS-procedures. We staan cliënten bij in heel Nederland, ook op toevoeging. Wim Duisenbergplantsoen 31, 6221 SE Maastricht. T +31(0)43 767 62 13 | F +31(0)43 744 00 14 www.daamen-advocaten.nl | [email protected] | E N G L I S H | F R A N Ç A I S | D E U T S C H | I TA L I A N O | E S PA Ñ O L |

BUZING Puzzels

67 61

68 62

63 54

69 64

55

65 56

57

58

66 59


Drugspastoraat Amsterdam Amsterdam Een Nieuwe Start Amsterdam Exter-Art, Rotterdam

9

De pillendraaier Jillis Roelse Joshua was 19 jaar woede en droeg een Glock 9mm in zijn schoudertasje. ‘Laat niemand hier langs komen,’ zei Tos op het parkeerplaatsje tegen hem. ‘Als je goed oplet, zijn we hierna miljonair.’ Ze moesten er allebei om lachen. Toen liep Tos weg naar de woning van de pillendraaier. Over 10 minuten zou hij weer terug zijn. De pillendraaier was de apotheker van het dorp. Hij verdiende het dubbele meer door met een speciale machine xtc-pillen te drukken. ‘Hij draait die dingen voor de hele provincie. Die verdient jongen, dat wil je niet weten,’ had Tos gezegd. De apotheker woonde in een boerderij, die alleen bereikbaar was via een voetpad. Je moest de auto laten staan op het parkeerplaatsje en dan langs de dijk lopend verder. In het donker van de nacht kon niemand hen zien of betrappen, de pillendraaier zou er alleen voor staan.

Mist

‘Ben je er klaar voor?’ fluisterde Tos. Hij sloeg zijn handen op de schouders van Joshua. Joshua knikte. ‘Doe wat ik heb gezegd, niemand erlangs goed’?, zei Tos. Hij wees op het schoudertasje van Joshua. Toen draaide Tos zich om en liep langs de dijk naar de boerderij toe. Joshua bleef alleen achter op het parkeerplaatsje. Hij keek om zich heen. De mist was verrassend snel opgekomen. Het was ineens muisstil en waterkoud. Het oranje licht van de lantaarnpaal stuitte af op een grote grijze wolk van mist. Joshua liep een paar meter langs de dijk, maar bij het water was de mist nog dikker. Hij zag nog geen 5 meter vooruit. Hij opende het schoudertasje en haalde zijn telefoon eruit. Hij keek hoe laat het was. Er waren pas vier minuten voorbij. Hij stopte de telefoon terug en ritste het tasje weer dicht, toen hij iemand hoorde roepen. Hij keek door de mist in de richting van de boerderij, maar hij kon niets zien. Ik zal het mij verbeeld hebben, zei hij tegen zichzelf. Tot hij opnieuw

iemand hoorde roepen en niemand zag. In het hoofd van Joshua werd de mist zijn angst. Hij pakt het wapen uit zijn tasje, zette de veiligheidspal om, laadde het wapen door en richtte voor zich uit. Zijn hand trilde. ‘Tos, ben jij dat, is het gelukt? Tos? Tos?’ Er kwam geen antwoord. Ineens sprong uit het niets een hond tegen hem op. Joshua schrok zo van de hond dat hij naar achteren viel. Door zijn val schoot hij de mist in. Toen hij naar voren keek, was de hond verdwenen. Joshua rende terug naar de parkeerplaats, zette het groot licht van de auto aan en gaf vol gas.

De volgende ochtend scheen de zon volop. Vroege wandelaars op de dijk zagen de auto in het water en belden de brandweer. De duikers vonden Joshua in de auto. Bij zijn voeten lag het schoudertasje.

Perfect schot

Pas toen de brandweer bijna klaar was met het onderzoek, zag men de hond. Het beest zat iets verder op het dijkje, tussen het gras en dichtbij het voetpad. Naast de hond lag een man. De eigenaar van de hond had een inschotopening, vlak onder zijn hart. Als hij geraakt was geweest door een

geoefend schutter, had men van een perfect schot gesproken. Nu was het niet meer dan toeval geweest, een bijna onwaarschijnlijk raak schot in de mist. De chef van politie liet direct zijn rechercheurs alle woningen in de omgeving afgaan. Maar geen van de bewoners had iets gezien of gemerkt, de knal hadden zij toegeschreven aan vuurwerk. Bij het huis van de apotheker werd niet open gedaan. Volgens zijn buren was hij de dag ervoor met zijn gezin met vakantie gegaan. Jillis Roelse is strafrechtadvocaat in Amsterdam.

Groot internationaal onderzoek naar vrijwilligerswerk in gevangeniswezen Van de redactie

teurs de Prison (ANVP) vrijwilligers kunnen inzetten bij het begeleiden van mensen met Parijs – ‘Waar gaat het naar toe met het enkelbanden. In Nederland is dat het werk van vrijwilligerswerk in het gevangeniswede Reclassering. zen?’ Dat is dit jaar de centrale vraag Het onderzoek zal in de vorm van een enquête in een onderzoek van de Frans Duitse over het werk en de ervaringen van de ‘georganisatie Forum Européen de Politique wone bezoeker’ geschieden. Dat gebeurt in Criminelle applique (Groupe Europe). vijf landen. Het enquêteformulier wordt met Een en ander is onlangs besloten op een de Universiteit van Lille samengesteld. Het bijeenkomst in Parijs. formulier zal begin september naar de leden van de bezoekersgroepen worden gezonVastgesteld is dat er steeds minder om indiden. In november zal in het Duitse Speyer vidueel bezoek wordt gevraagd. Daar staat in Baden-Württemberg worden geëvalueerd tegenover dat vrijwilligers op meer en meer door het Europaische Forum für angewandte fronten worden ingezet, zoals Buddy’s, ReKriminalpolitik, zoals het forum in het Duits integratiecentra en het vervoer van kinderen, heet en waarbij ook verwante Belgische en enzovoorts. Engelse organisaties zijn aangesloten. Voor In Frankrijk wordt nu bekeken hoe de vrijwilli- Bonjo is daarbij aanwezig voorzitter Roselyne gers van de Association Nationale de VisiOudenampsen-Joyal.

De Groupe Europe bijeen in Parijs. vlnr. Raphael Bonte (ANVP), Philip Enders (Engeland), Maryvonne de Vitton (ANVP / Engeland), Anne Marie Klopp (ANVP/Duitsland), Solange Pourveur (België), Bonjo voorzitter Roselyne Oudenampsen-Joyal, George Sobiesko

24 uur per dag bereikbaar: 06 295 64 706 Gespecialiseerd in complexe zaken, ook pro deo. • drugs • criminele organisaties • fraude • geweld • ontnemingen se habla Español

tijdens kantooruren tel. 010 2 411 511

www.seebregts-saey.nl

Te hoog THC-gehalte in plasje

10

Het 8ste wonder, Oosterwolde InformatieSteunPunt (ISP)-1ste lijns ggz Haarlem Kerken en Gevangenen, Utrecht


Geen drugs, maar maanzaadbroodjes

De zin en onzin omtrent niet verwijtbare positieve urinecontroles Tesse Heijmerink

Utrecht - Als klager in juli 2013 wordt overgeplaatst naar een strenger beveiligde inrichting wegens een positieve score op opiaten bij zijn urinecontrole (UC), stelt hij direct beroep in tegen deze beslissing. Kern van het beroep is erin gelegen dat hij geen drugs heeft gebruikt, maar dat hij in de periode voorafgaand aan de UC maanzaadbroodjes heeft gegeten. In haar uitspraak overweegt de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) dat uit deskundigenberichten blijkt dat maanzaad de urine kan beïnvloeden en hierdoor positief gescoord kan worden op morfine of codeïne. Het beroep van klager wordt gegrond verklaard en hem wordt een tegemoetkoming aangeboden ter hoogte van honderdvijftig euro. Op grond van artikel 30 Penitentiaire Beginselenwet (Pbw) kan een gedetineerde worden onderworpen aan een UC om na te gaan of hij middelen die het gedrag beïnvloeden, heeft gebruikt. Daaronder vallen niet alleen middelen die zijn opgenomen in de Opiumwet, maar ook alcohol of medicijnen die niet zijn voorgeschreven door de medische dienst van de Penitentiaire Inrichting (PI). De directeur van de inrichting kan een gedetineerde aan een UC onderwerpen wanneer hij dit

noodzakelijk acht in het belang van de handhaving van de orde of de veiligheid in de inrichting.

Hernieuwd onderzoek

Een UC kan ook worden bevolen in verband met de beslissing tot (over) plaatsing en in verband met de verlening van verlof (artikel 30, eerste lid, Pbw). Als door het laboratorium wordt geconstateerd dat sprake is van het gebruik van gedragsbeïnvloedende middelen, wordt het onderzoek aan de gedetineerde bekendgemaakt. Bij een positieve UC wordt de gedetineerde gewezen op zijn recht om een hernieuwd onderzoek van de afgestane urine te laten plaatsvinden (artikel 30, tweede lid, Pbw). De kosten daarvan zijn voor rekening van de gedetineerde, tenzij uit het bevestigingsonderzoek blijkt dat geen sprake is van ongeoorloofd middelengebruik, dan zijn de kosten voor de PI. Er zijn verscheidene omstandigheden die kunnen worden aangevoerd als verklaring voor een niet verwijtbare positieve UC. Theoretisch gezien is het mogelijk dat de gedetineerde tetrahydrocannabinol (THC) binnen heeft gekregen door het verblijf in een kleine ruimte met een blowende medegedetineerde. Uit jurisprudentie van de RJS blijkt echter dat het argument van

passief meeroken weinig kans van slagen heeft. Dit is te meer het geval nu PI’s een zogenaamde ‘cut-off waarde’ hanteren. Indien de hoeveelheid drugs in de urine niet boven deze ondergrens uitkomt, dan resulteert dit in een UC uitslag die negatief is.

Grote gewichtsafname

Een positieve UC is weldegelijk mogelijk als gevolg van lichamelijke inspanning na een periode van rust. Tijdens de periode van rust nemen de organen THC op waarna de stof vrij komt in het bloed als deze persoon (intensief) gaat sporten. Ook grote gewichtsafname kan worden aangevoerd als reden voor een positieve UC uitslag. Doordat in korte tijd veel vetweefsel wordt afgebroken, kan het daarin opgeslagen THC in één keer vrijkomen. Een dergelijk geval deed zich voor in een zaak die twee jaar geleden speelde bij de RSJ. Klager - die een disciplinaire straf opgelegd had gekregen naar aanleiding van een positieve UC - ontkende bijgebruik van cannabis. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) is in haar onderzoek uitgegaan van chronisch drugsgebruik, hetgeen volgens het NFI stapeling van THC in weefsels en vet heeft veroorzaakt. Bovendien was klager in een korte periode ruim 20 kilo afgevallen. Het NFI kon onder deze omstandigheden geen aanwijzingen

Te hoog THC-gehalte in plasje.

te hoog, reden waarom cliënt een disciplinaire straf opgelegd heeft gekregen. Gemotiveerd is aangevoerd dat niet Geen disciplinaire straf de THC-waarde, maar de TNC/kreaVoor het antwoord op de vraag of is tinineratio ratio bepalend is voor het bijgebruikt, is meer nodig dan enkel de antwoord op de vraag of is bijgebruikt. THC-waarde. Uit vaste jurisprudentie Nu die ratio in de twee voorgaande van de RSJ volgt dat niet de in de urine UC’s niet was bepaald, kon niet eenaangetroffen hoeveelheid cannabinoïde duidig worden beoordeeld of er al dan stoffen (de THC-waarde) bepalend is niet sprake was van bijgebruik en dus voor de vraag of de gedetineerde sinds van strafwaardig gedrag. De beroepsde laatste UC heeft bijgebruikt, maar commissie van de RSJ heeft het beroep dat daarvoor de TNC/kreatinineratio van cliënt onlangs om deze reden gebepalend is, afgezet tegen de eerder grond verklaard. gemeten THC/kreatinineratio. Is voor- Er zijn aldus verscheidene redenen noemde ratio niet bekend dan zijn er waarom een positieve UC niet verwijtonvoldoende gegevens om de uitslag te baar kan worden geacht. Niet alleen kunnen beoordelen. De directeur mag moeten de testresultaten aan strikte in dat geval bij een positieve UC geen voorwaarden voldoen, tevens kan een disciplinaire straf opleggen. op het eerste gezicht onwaarschijnlijk Een dergelijk geval deed zich voor in alternatief scenario omtrent maanzaad een zaak van een cliënt van ons kanuitkomst bieden. toor. Na een negatieve UC heeft cliënt vier weken op bed gelegen wegens een slijmbeursontsteking. Daarna is cliënt Tesse Heijmerink is advocaat bij Van fanatiek gaan sporten. Bij de daaropSchaik | Van Elst | Van Dam Advocavolgende UC bleek zijn THC-gehalte ten in Utrecht. vinden voor bijgebruik. Het beroep van klager werd gegrond verklaard.

Vrijwilligers als taaltrainers Van de redactie Den Haag - Onder gevangenen komt laaggeleerdheid dikwijls voor. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en de Stichting Lezen en Schrijven hebben daarom de handen in elkaar geslagen. Ze hebben het programma Taal voor het Leven ingezet in gevangenissen. In eerste instantie als proeftuin in De Schie, Zoetermeer, Lelystad en Nieu-

Wil je bezoek, een luisterend oor? Bel Bonjo gratis 0800 333 44 46

wegein. Daartoe worden geschoolde vrijwilligers als taaltrainers ingezet. Ze worden taaltrainers die begeleid worden door professionele docenten. In de PI’s zijn dat de onderwijsmensen van de inrichting.

anders denkt: ‘Die is laaggeletterd’, laat ik hem of haar eens aanmelden. Dan is er ook nog de Taalmeter. Een online screening van de taalbeheersing. De Taalmeter staat op de Digitale Werkplek Justitiabelen. In de meeste inrichtingen wordt de taalHet begint in de gevangenissen met meter standaard voorafgaand aan de het opsporen en in beeld brengen van reflector afgenomen. Dit is een mooi de laaggeleerdheid. Dat kan door een initiatief. Mogelijk zijn er vrijwilliintakegesprek bij de KVV-training, gers die er iets voor voelen ook op dit het kan ook doordat iemand zichzelf onderwerp in de gevangenissen actief aanmeldt. Het kan ook doordat iemand te zijn.

Vestiging Haarlem 023 531 10 77 Vestiging Amsterdam 020 41 222 51


Landelijke Gedetineerden Commissie (Landelijke GeDeCo), Capelle aan den IJssel Mainline Amsterdam Motiva Amersfoort

Out-of-the-box verkenning

Aankondiging ‘mammoet’ congres

11

DRIE STOERE MANNEN IN N E T BUI TUUR A N E D

Van de redactie Den Haag - Een succesvolle terugkeer van personen in de samenleving vraagt om systemen die naadloos op elkaar aansluiten; tijd voor een out-of-the-box verkenning van knelpunten en oplossingen. Dat is de inzet van het congres dat de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) houdt op 13 oktober 2016 in het NBC Congrescentrum in Nieuwegein. Het congres gaat over de problemen waar justitiabelen, ‘verwarde personen’ en jeugdigen in de Jeugdzorg mee te maken krijgen wanneer zij van het ene systeem (het gevangeniswezen, de tbs, de reclassering, de samenleving of een JeugdzorgPlus-instelling overgaan - of juist niet kunnen overgaan - naar een

ander systeem. Het (op tijd) verkrijgen van de zorg die nodig is en een succesvolle terugkeer in de samenleving vraagt om systemen die naadloos op elkaar aansluiten. Het congres richt zich op medewerkers van gemeenten, (jeugd)organisaties van de reclassering, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het ministerie van Veiligheid en Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen, instellingen van JeugdzorgPlus, inspecties, het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Rechtspraak, belangenorganisaties voor gedetineerden en jongeren, Halt, de Raad voor de Kinderbescherming, wetenschappers, expertisecentra en adviescolleges. U kunt zich online inschrijven voor dit congres en u kunt kennisnemen van het programma op de website www.rsj.nl

VOETBALLEN Met moodboard eigen presentatie geven..

Stefan van der Heijden Heerhugowaard - Wij van To reach it zijn begin mei gestart met een groepje van vier gedetineerden. Helaas is één van de mannen na twee bijeenkomsten gestopt. Met de overige drie heb ik elke week een ander onderwerp besproken en elke week kreeg ik een stukje meer vertrouwen van de mannen en gaven ze iets meer vrij over hun leven en hun verwachtingen voor de toekomst. Bij het begin van de training heb ik ze een opdracht meegegeven voor de laatste bijeenkomst. ‘Maak een samenvatting van alles wat we besproken hebben wat voor jou belangrijk is door middel van een moodboard.’ De nieuwsgierigheid was dan ook erg groot toen ik gisteren voor de laatste bijeenkomst

naar Heerhugowaard ging. Wat hebben ze ervan gemaakt? Hebben ze überhaupt een moodboard gemaakt? Wat was het mooi te zien dat ze alle drie in het bijzijn van de adjunct-directeur en de onderwijzer van de PI, op hun eigen manier, een presentatie hebben gegeven over dat wat ze afgelopen weken hebben geleerd en veel belangrijker wat voor hen belangrijk is voor de toekomst. De woorden van de onderwijzer waren ook voor ieder heel bijzonder. Drie stoere mannen, die afgelopen weken op persoonlijk gebied zo gegroeid zijn, mannen die weten dat de toekomst anders gaat zijn en ook weten waar ze aan moeten werken om dit te kunnen bereiken. Stefan van der Heijden is hulpverlener in Heerhugowaard

Bonjo-lid Juradi roept vrijwil- Oproep: Gedetineerde ondernemers meld u ligers op voor Zaanstadbajes Van de redactie Zaanstad - Er is tussen Stichting Juradi en JC Zaanstad overeenstemming bereikt over een juridisch spreekuur in JC Zaanstad. JC Zaanstad wil graag dat Stichting Juradi alle gedetineerden in het Huis van Bewaring (HvB), de gevangenis en het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC)) van juridisch advies gaat voorzien. Ook hier geldt dat Juradi niet kan helpen met de strafzaak en klachten tegen de P.I. Onlangs zijn de eerste PPC-mensen (100 tot 110 psychiatrisch gedetineerden) gearriveerd, vanaf begin sep-

tember volgt de rest. Aanvankelijk wordt begonnen met een spreekuur van een keer in de week, de verwachting is dat dit al vrij snel twee per week zal worden. Voor de vrijwilligers die in de Zaanstadbajes aan het werk gaan, wordt een rondleiding verzorgd, en aanvullende voorlichting over de nieuwe ‘doelgroepen’. Wie interesse heeft om als een van onze vrijwilligers in JC Zaanstad aan de slag te gaan en in het laatste jaar van de studie rechten zit, dan wel is afgestudeerd kan zich melden.Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Van de redactie Amsterdam - Er komen bij Bonjo herhaaldelijk berichten binnen van ondernemers die in de bajes terecht zijn gekomen. Het gaat dan over wat ze kwijt zijn geraakt. Sommige verhalen gaan over het zoek raken

van wat ze verworven hadden, andere verhalen gaan over hoe moeizaam het is om na het uitzitten van de straf een onderneming weer opgericht te krijgen. Ook ondernemers die heel kort binnen zitten, raken - leren we - in heel korte tijd alles kwijt. We willen

graag geïnformeerd worden over wat ondernemers meemaken. Kunnen we kijken hoe we er publiciteit aan geven. Dus een oproep: Stuur uw ervaringen naar Bonjo, Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam. We komen er in de editie van oktober op terug.

12

Mijn Reclassering, Maastricht Never Lose Hope, Velsen-Noord Nieuwe Vrijheid, Eindhoven


Geactualiseerde Nibudcursus ‘Mijn Geld, Goed Geregeld!’

Goed financieel overzicht geeft rust Renate van Mill Utrecht – Een gedetineerde heeft niet veel invloed op wat er buiten de gevangenis allemaal gebeurt. Toch kan hij tijdens zijn verblijf ook veel zaken regelen die tijdens en na zijn verblijf goed van pas komen, bijvoorbeeld zijn geldzaken. Veel gevangenen hebben of krijgen schulden als ze in detentie zitten. Ook andere financiële problemen komen vaak voor. Soms is het zelfs de reden voor de strafbare feiten, waardoor ze in detentie terecht zijn gekomen. Het is gemakkelijk om schulden te maken, maar moeilijk om vanaf te komen. Gelukkig kan hij er wat aan doen en sta hij er niet alleen voor. De door het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud)) ontwikkelde training ‘Omgaan met Geld’ is herzien en geactualiseerd en heet nu ‘Mijn Geld, Goed Geregeld!’ De training is een ‘vervolgterugkeeractiviteit’. Een gedetineerde kan hem volgen als hij de training ‘Kies voor Verandering’ heeft afgerond. Tijdens de training kan hij in het Re-integratiecen-

trum (RIC) aan de slag met websites van bijvoorbeeld de Belastingdienst, Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) en Bureau Krediet Registratie (BKR). De dingen die de gedetineerde leert tijdens deze training kan hij na zijn detentie gelijk toepassen om zo zijn financiële leven op de rit te krijgen. In de training ‘Mijn Geld, Goed Geregeld!’ leert hij in vier stappen grip op zijn geld te krijgen. Allereerst moet hij zijn administratie op orde brengen. Dan moet hij een overzicht maken van inkomsten, uitgaven, bezittingen en schulden. En voor de gedetineerde geldt – net als voor ieder ander - dat overzicht hebben over inkomsten betekent dat hij inzicht krijgt in waar het geld blijft. Met dat inzicht kan hij keuzes maken. Bijvoorbeeld over hoe hij gaat sparen of besparen, nu en voor na zijn detentie. Als alle informatie over geldzaken makkelijk te vinden is, is er ook sneller overzicht. Ook als er hulp nodig is, is het slim om een geordende administratie te hebben.

Handige tips

Het advies van het Nibud: Verwerk de

post. Wordt er iets verwacht? Moet iets worden betaald? Log regelmatig in op de sites waar facturen digitaal worden aangeboden. Bewaar belangrijke post in een ordner met tabbladen. Doe betalingen op tijd. Print digitale post uit of bewaar ze in een map op je computer. Controleer bankafschrijvingen. Betaal rekeningen automatisch als dat kan. Spreek af wie thuis de administratie doet en neem de administratie regelmatig (samen) door; er is gezamenlijke verantwoordelijkheid. Belangrijk is het om een overzicht te maken van inkomsten, uitgaven, bezittingen en schulden. Wat zijn de inkomsten, zijn er schulden? Waar blijft het geld? Door een begroting te maken (een overzicht van de inkomsten en uitgaven) is meteen duidelijk of er financiële ruimte is. En in één oogopslag is te zien wat de rijke, arme en dure maanden zijn.

Incassobureau CJIB trekt grote broek aan Van de redactie Amsterdam - In de Nieuwsbrief ‘Re-integratie (ex-) gedetineerden’ staat een verhaal over hoe bekeuringen van het Centraal Justitieel Incassobureau kunnen worden betaald. Een mooi verhaal, waarvan het realiteitsgehalte wel erg ver te zoeken is. Het accent ligt op spoedbetalingen. Een paar citaten eruit: ‘Nuttige informatie voor gedetineerden die hun verblijf in de PI willen inkorten.’ Die kunnen dat doen door spoedbetalingen. Nergens wordt duidelijk hoe uit de PI spoedbetalingen zijn te doen. Een ander citaat: ‘Voor een onmiddellijke invrijheidstelling moet de PI aan de gedetineerde doorgeven wat de openstaande bedragen zijn inclusief de bijhorende CJIB-nummers.’ De schrijvers van het stukje in de Nieuwsbrief hebben duidelijk geen idee hoe dat in een PI werkt, qua bureaucratie. Moet de casemanager dat doen? En waar staan die gegevens in de PI opgeslagen?

Gemiste kans

Het aller ingewikkeldst is nog hoe je

Omdat dus niet elke maand hetzelfde is, biedt een gemiddelde maandbegroting het meeste overzicht. Reken hiervoor alle inkomsten en uitgaven om naar een gemiddeld bedrag per maand. De bedragen staan in de bij- en afschrijvingen van je bankrekening.

Gratis tool

Contante uitgaven noteren in een kasboek. Vergeet ook het bedrag dat maandelijks wordt gespaard niet. En het is slim om maandelijks een bedrag te reserveren voor (jaarlijkse) rekeningen die nog komen. Maak een begroting op papier, op je computer of maak gebruik van het Persoonlijk Budgetadvies, een gratis tool van het Nibud op www.nibud.nl/consumenten/persoonlijk-budgetadvies Daar is te direct te zien of de inkomsten en uitgaven in balans zijn. Als alles op een rijtje staat, en alle uitgaven van de inkomsten zijn afgetrokken dan wordt duidelijk of er genoeg geld per maand over blijkt. Kijk op www.nibud.nl/berekenuwrecht of er recht is op toeslagen of tegemoetkomingen om het inkomen aan te vullen. Vaak moet deze zelf worden aangevraagd. Gaat het om een minimuminkomen? Dan kan worden geïnformeerd bij de gemeente of er recht is op lokale regelingen zoals kwijtschelding van de gemeentelijke heffingen. Bij een tekort kunnen ook de uitgaven kritisch onder de loep worden genomen. In link www.nibud. nl/consumenten/persoonlijk-budgetadvies is te zien of aan bepaalde posten meer wordt besteed dan in huishoudens van andere mensen.

worden bespaard? Dan is een bespaarplan nodig. Hou het aanvankelijke doel in de gaten. Was dat sparen, schulden aflossen, woonruimte zoeken… En misschien is de conclusie wel dat het allemaal goed loopt. Voor wie zijn doelen of keuzes bijstelt, kan het slim zijn om de stappen nog eens door te lopen. Dat is ook het geval als de inkomsten- of uitgavensituatie verandert, bijvoorbeeld door gezinsuitbreiding, een nieuwe baan, een verhuizing. Snel inzicht in de nieuwe financiën, voorkomt geldproblemen. Door tijdens de training ‘Mijn Geld, Goed Geregeld!’ aan de slag te gaan, komt er overzicht in de huidige situatie en wordt duidelijk hoe in de toekomst grip kan worden gekregen op het geld. Dat geeft rust, zodat de energie en de concentratie kunnen worden besteed aan andere dingen. Er moeten immers al genoeg andere problemen worden gepareerd tijdens en na een verblijf in detentie. Renate van Mill is manager opleidingen van het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting.

Bespaarplan

Er moeten keuze worden gemaakt waar de prioriteiten liggen. Moet er

uit de PI spoedbetalingen kunt doen. Via een computer die er niet is? Hoe is een bank te bereiken uit de PI? En kan uit de PI een rekening worden geopend? Nog niet zo lang geleden hebben we een rondje langs banken gemaakt of het mogelijk is uit een PI een bankrekening te openen. Bij ABN/ Amro een kansloze zaak, bij de ING wat minder kansloos, maar wel ingewikkeld. Heel recent kregen we het bericht binnen dat in de PI Roermond en de PI Sittard een gedetineerde niet

naar buiten mocht om bankzaken te regelen. Daar had hij verlof voor nodig en dat kreeg hij niet. Want hij had er geen recht op. Als DJI faciliteiten zou gaan bieden in de PI’s om betalingen te kunnen regelen, als DJI met banken afspraken zou kunnen en willen maken om de spoedbetalingen te kunnen doen, zoals het CJIB voorstelt, dan zou deze mogelijkheid voor gedetineerden een optie zijn. Tot zolang alleen voor mensen die buiten zijn. Een gemiste kans.

Renate van Mill.

EEN bEvrijdENdE kijk op uw zaak Uw strafrechtspecialisten: Mr. M.G. Pekkeriet (06) 15 05 26 78 Mr. A. Foppen (06) 25 05 14 14 zwoLLE | apELdoorN | HEErENvEEN | aSSEN | GroNiNGEN www.dommErHoLt.NL


Onterecht Gedetineerd, Zuidwolde Paard in Nood Brunssum PI Nieuwegein, Nieuwegein

13

Eens sliepen er dronkaards, bedelaars, landlopers en souteneurs, nu hotelgasten

Bajes veranderT van gedaante

Hans Smits Amsterdam - De uit 1890 daterende en in 2013 definitief gesloten gevangenis aan de Havenstraat in Amsterdam-Zuid, die tot 1 juli nog dienst deed als noodopvang voor voornamelijk Syrische asielzoekers, wordt volledig gerenoveerd om te worden overgedragen aan The British School of Amsterdam. The British School, nu nog gehuisvest op drie locaties in Amsterdam, zal eind 2018 of begin 2019 zijn intrek nemen in de historische bajes, die dan plaats zal bieden aan 900 leerlingen. In de loop der jaren zijn meer gevangenissen van gedaante en bestemming veranderd. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Huizen van Bewaring in Almelo en Roermond (beide hotels), de vrouwengevangenis in Zwolle (’t Spinhuis), de gevangenissen in Leeuwarden (Blokhuispoort) en Utrecht (Wolvenplein) en het hele gevangenisdorp in Veenhuizen. De voormalige gevangenis met het meest afwisselende verleden is het huidige `gevangenishotel’ Oostereiland in Hoorn. Het eiland werd tussen 1656 en 1662 aangelegd als landtong voor de uitbreiding van de toen florerende havenstad aan de Zuiderzee. De eerste bebouwing bestond uit pakhuizen die vanaf 1690 werden omgevormd tot de ‘Admiraliteit van West- Friesland en het Noorderkwartier’. Het Hoornse marine-etablissement moest in de glorietijd van de Verenigde Oostindische Compagnie de Hollandse linieschepen bevoorraden die in Hoorn en Hellevoetsluis hun oorlogshavens hadden. In de Hoornse Grashaven lagen 32 oorlogsschepen.

nieuwbouw een Huis van Bewaring te stichten, om het cellentekort voor preventief gedetineerden in de arrondissementen Alkmaar en Amsterdam te verlichten. Uiteindelijk werd daar vanaf gezien, wegens de moeilijke bereikbaarheid van het eiland. Binnen de gemeente Hoorn verrees een nieuw Huis van Bewaring in Zwaag. Maar Oostereiland bleef voorlopig De Krententuin was speciaal bestemd voor het bijbrengen van arbeidsethos aan souteneurs. nog een gevangenis, want vanaf 1988 werden er 136 afgewezen asielzoekers uit Afrika en Azië in gedetineerden en dertien slaapzalen In 1795 werd de Admiraliteit in Hoorn Als gevolg van de nieuwe Gestichbewaring gesteld, in afwachting van tenwet van 1884 werd het Huis van voor elk twaalf gedetineerden. Op opgeheven door de Franse bezetter. hun uitzetting. Geen dag is hetzelfde Correctie in 1888 opgeheven. het terrein van Oostereiland, in het Vanaf 1817 bood het als bedelaarsals je in een gevangenis werkt, was zeventiende-eeuwse gedeelte werd werkhuis plaats aan 1400 bedelaars Dronkaards, bedelaars, land- vanaf 1959 de open gevangenis De het motto. Directeur W. Hage, die uit heel noordelijk Nederland. De Ulopers, souteneurs Sluis gehuisvest, bestemd voor langge- sinds 1983 in Hoorn werkzaam was vormige bebouwing werd verdubbeld Het gebouwencomplex kreeg verstraften die aan hun laatste periode van en directeur zou worden in Zwaag, waardoor een carré ontstond. volgens een bestemming als Rijksvijf maanden bezig waren. Zij werkten zei in 1988 tegen Vrij Nederland: Huis van Correctie werkinrichting voor de executie van buiten de poort en mochten gedurende ‘Het is waar dat je binnen het gevanIn 1828 werd het bedelaarswerkhuis de zogenaamde bijkomende straffen, de weekeinden naar huis. De Sluis, die geniswezen wel vaak voor verrasgesloten, waarna er in het gebouwendie werden opgelegd aan dronkaards, in 1986 werd gerenoveerd, bood plaats singen komt te staan.’ In 1992 werd complex een Huis van Correctie voor bedelaars, landlopers en souteneurs. Oostereiland wederom als gevangeaan twintig gedetineerden. de noordelijke provinciën van het De belangrijkste Rijkswerkinrichtinnis voor kortgestraften in gebruik Elf hotelkamers rijk werd gevestigd. Dat was in feite gen bevonden zich in Veenhuizen. De genomen, om in 1999 opnieuw voor Na 1945 herbergde De Krententuin een gevangenis voor reclasseerbare Krententuin, zoals Oostereiland werd de opvang van asielzoekers dienst te jarenlang NSB’ers, SS’ers en andere lichtgestraften, met verplichte arbeid. genoemd, was speciaal bestemd voor doen. Op 15 december 2002 verliet politieke delinquenten van wie er zo’n de laatste asielzoeker het complex De gevangenen sliepen in slaapzalen, het bijbrengen van arbeidsethos aan in hangmatten. Tot er, in verband met souteneurs, mannen die uit ontucht van achthonderd tot duizend in de zalen en stond het leeg. In 2007 werd Ooswerden gepropt. In 1974 werd Ooster- tereiland gekocht door de gemeente ‘grote zedeloosheid’, een uitbreiding vrouwen voordeel hadden getrokken. volgde met een zogenaamde alkovenZij kregen een bijkomende straf die tot eiland weer als gevangenis heropend, Hoorn, vanaf 2009 tot halverwege gebouw, ontworpen door de bekende drie jaar kon duren. Over de herkomst een tijdelijke maatregel vanwege een 2012 vindt restauratie en herinrichacuut plaatsgebrek voor de executie gevangenisarchitect J.F.Metzelaar. Dat van de naam De Krententuin bestaat ting plaats. De voormalige gevanvan korte vrijheidsstraffen waarvoor de geniscellen van De Sluis werden gebouw, met markante rode kappen, geen zekerheid. Het kan zijn dat de wachttijden uit de hand waren gelopen. omgetoverd tot elf hotelkamers, met werd in 1873 opgeleverd. De gedetioorspronkelijke bedelaarskolonie De tijdelijke maatregel duurde veertien de in tact gehouden sfeer van een neerden werden ’s nachts ingesloten in zich al bezighield met het ‘krenten’ jaar, de laatste jaren diende Oosteralkoven, cellen van ijzeren traliewerk. van in Hoorn aangevoerde gedroogde bajes. Een brasserie, een cinema en Na een reeks verbouwingen beschikte druiven. In 1932 verdwenen de laatste eiland als halfopen inrichting voor een ‘cultuurplein’ op de voormalige zelfmelders, kortgestraften zonder het complex ook over tal van werksouteneurs naar Veenhuizen waarna luchtplaats. voorarrest, die met twaalf man op één plaatsen waaronder een weverij, een Oostereiland een gemeenschapsgezaal sliepen. Er waren plannen om Hans Smits is oud-verslaggever van kleermakerij, een borstelmakerij en sticht voor kortgestraften werd, met op het Oostereiland door renovatie en Het Parool en Vrij Nederland. een schoenmakerij. verblijfszalen voor achttien à twintig

Platform Kocon Katwijk PrisonLAW Hoofddorp RESO Amsterdam

14


Bonjo-vrijwilligers kunnen zich melden

Jeugdgevangenissen willen recidive verminderen

Jaap Brandligt Sassenheim - Ik was bij Esther Overweter, directeur van Teylingereind, de jeugdgevangenis in Sassenheim. We waren elkaar tegengekomen op een symposium dat was georganiseerd door Young In Prison, het Bonjo-lid dat zich intensief bezig houdt met wat jongeren in gevangenissen in binnenlanden en verre buitenlanden meemaken en hoe het verder met ze kan gaan nadat ze weer buiten de jeugdgevangenis gekomen zijn. De ontmoeting was daar waar veel ontmoetingen plaats vinden namelijk de plaats voor genieters van een rookpauze.

terrein waarop twee gebouwen staan: een vriendelijk en een onvriendelijk gebouw. Het onvriendelijk gebouw met een heel klein en onvindbaar deurtje tussen muren was de jeugdgevangenis, in het jargon JJI, justitiële jeugdinrichting. Het zegt veel over mijn naïviteit dat ik naar het verkeerde gebouw liep, louter en alleen doordat ik het poortje naar Teylingereind over het hoofd zag.

Esther Overweter: ‘Als jongere langer in detentie zit, is er minder recidive.’

bosch zijn gesloten. We hebben nog vier particuliere JJI’s (Groningen, Cadier en Keer, Lelystad en Sassenheim, 1600 jeugdigen binnen Teylingereind dus waar ik was) en nog In 2010 vond een behoorlijke reorgadrie van het rijk (Rotterdam, Nijmegen nisatie plaats rondom strafrechtelijke en Breda). Er zitten jaarlijks ongeveer jongeren en onder toezicht gestelde 1600 jeugdigen binnen. Er wordt op jongeren. De strafrechtelijke komen vertrouwd dat preventie, gesloten sindsdien in een jeugdgevangenis, de jeugdzorg en een actieve jeugdreclasWe hebben in deze krant vaak aandacht wat heet civielrechtelijke in instelsering en bijvoorbeeld enkelbanden erlingen voor jeugdzorg. Respectievevoor grote mensen-gevangenissen en voor zorgen dat er minder jongeren in minder voor jeugdgevangenissen. Dus lijk het domein van de ministeries jeugddetentie terecht komen. Dat is op greep ik de kans met beide handen aan van Veiligheid en Justitie dan wel zichzelf natuurlijk prima. Of het ook om eens bij een jeugdgevangenis langs van Volksgezondheid, Welzijn en lukt, dat zal de toekomst leren. Ester Sport. We hebben het verder over de te gaan. Het viel niet mee elkaar echt Overweter kan er geen uitspraken over strafrechtelijke poot van het systeem. tegen te komen. Of de duivel ermee doen. Er zijn meer initiatieven geweest Het sluiten van gevangenissen is ook speelde, waren er steeds treinprobleom jeugdige delinquenten minder te aan deze sector niet voorbij gegaan. De laten recidiveren, zoals de Glen Mills men. Maar uiteindelijk kwam het er toch van en liep ik van de bus naar een Heuvelrug, Amsterbaken en Schakenbenadering. Dat bleek achteraf geen

Jeugdgevangenis Teylingereind in Sassenheim.

sucsucces. Maar daar hebben we het in dit gesprek niet over.

Vaste methodiek

Nog even de kwestie hoe jongeren via het strafrecht in de JJI’s komen. Dat kan via voorlopige hechtenis, via gewone detentie en door een PIJ (een Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen), een tbs voor jongeren kun je zeggen. Jongeren die in een JJI verblijven zijn meestal tussen de 14 en 21 jaar oud. Door de invoering van het adolescentenstrafrecht kan de maximale leeftijdsgrens 23 jaar zijn. Vanaf 2010 is er opvang en behandeling. Er is een vaste methodiek, die naar de naam YOUTURN luistert. Het zal niemand verbazen dat het aanleren van eigen verantwoordelijkheid daarin met hoofdletters staat. En natuurlijk het aanleren van vaardigheden die socialisatie zonder recidive mogelijk maken. Met de van mij bekende terughoudendheid vraag ik Overweter of de medewerkers wel in staat zijn complexe vaardigheden bij de jonge mensen aan te leren. Of het opleidingsniveau van de medewerkers daar hoog genoeg voor is. Overweter: ‘Ja, 95 procent van degenen die op de groep zitten, zijn hbo’ers. Als ze dat nog niet zijn, is er tijd en geld voor een interne opleiding tot hbo-niveau.’ Er is ook een behoorlijke personeelsdichtheid, om het zo uit te drukken. Op 92 plekken zijn er 250 medewerkers. Dat is wel inclusief de mensen die op de school werken. Overweter maakt duidelijk dat de school een

belangrijk onderdeel is van het verblijf in Teylingereind. Het ligt voor de hand – gezien de achtergrond van de gedetineerden - dat de school behoorlijk praktijkgericht is. Dat het ROC Leiden een handje toesteekt daarbij is mooi meegenomen.

Perspectiefplan

Behandeling is een voornaam ingrediënt, ook in deze JJI. Daar wordt fors in geïnvesteerd. De basisbehandeling zoals dat klaarblijkelijk heet, neemt een prominente plaats in. Ook hier de bekende termen uit de justitiewereld: competentiemodel waarmee gedrag gecheckt kan worden, sociale vaardigheden, vooral in de groep en groepsdan wel mentorgesprekken. Dan zit er op elke groep nog een teamleider en is via de psycholoog en/of orthopedagoog behandeling aan de orde. Een jongere die langer dan zes weken binnen zit, maakt een zogeheten perspectiefplan. Het is allemaal een soort kopie van wat bij volwassendetentie gebeurt, maar dan op een andere groep toegepast. De filosofie van eigen verantwoordelijkheid treffen we hier dus ook. Ester Overweter weet te vertellen dat ‘als een jongere langer in detentie zit, er minder recidive is. Zo rond een jaar binnen levert het beste resultaat op’, terwijl er over 2015 een gemiddelde blijfsduur was van 56 dagen. Dat is dus eigenlijk te kort voor een optimaal resultaat, begrijp ik. Aan het eind van het gesprek komen we op het feit dat er vrijwilligers zijn die helpen bij het koken en soms met de jongeren schaken. Of nog andere dingen doen. Er is een relatie met Humanitas. Doet bij mij zich de vraag voor welke Bonjo-vrijwilliger contact op wil nemen met Teylingereind (al of niet via Bonjo Centraal) om de handen daar uit de mouwen te steken. Zie ook pagina 4 en 6.


Straat Consulaat Den Haag Den Haag St. Bureau Maatschappelijk Herstel & Rehabilitatie, Den Haag Steunpunt Gevangenispastoraat, Amsterdam

15

Geheugenverlies bij daders altijd verdacht

Veel verdachten met een ‘zwarte vlek’ over hun daad liegen

zijn’. Collega’s die ‘hun vak niet bij houden en er een paar uur per week bij klussen. Vaak Freudianen of volgelingen van volgelingen van Freud. Er is geen enkel bewijs dat hun theorieën correct zijn. Op de lijst van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) Beunhazen komen veel van deze beunhazen voor. Hoe kan het dan dat er collega’s van Er is ‘geen enkele kwaliteitstoetsing Jelicic zijn die wel absoluut verlies dat deze mensen dit soort onderzoeken rapporteren aan rechtercommissarissen, betrouwbaar doen.’ het openbaar ministerie en rechters. ‘Dat zijn collega’s die ‘oud’ opgeleid Jaap Brandligt ren van de hippocampus, dat deel van de hersenen dat schakelt van incident naar lange termijn-geheugen. Alleen als er iets mis is met die hippocampus, alleen dan kan geheugenverlies tijdens de daad geaccepteerd worden als echt verlies.

Maastricht - Marko Jelicic, hoogleraar rechtspsychologie in Maastricht weet het eigenlijk wel zeker: veel verdachten die een zwarte vlek hebben voor het moment dat ze een daad deden, liegen. Dat is een niet mis te verstane uitspraak. Hij deed die uitspraak tijdens zijn oratie bij aanvaarding van het hoogleraarschap. Ik was meteen getriggerd, want dit werpt een markant licht op een behoorlijk aantal procesgangen. Jelicic kan aan de redelijk lopende band voorbeelden noemen van verdachten met blinde vlekken. In ons gesprek komt hij met het recente voorbeeld van de vrouw die drie pasgeboren kinderen heeft gedood. Hij herinnert zich ook nog de politieman die Millie Boele vermoordde. Ook die wist zich niks van zijn delict te herinneren. In zijn oratie geeft hij een Engels voorbeeld. Ene Janet Charlton vermoordde haar vriend met een bijl, terwijl hij vastgebonden en met een hoofddoek voor spannende seks verwachtte. Ze herinnerde zich niks van het delict. Ze werd veroordeeld. Maar er is ook het geval van een man uit de omgeving van Alkmaar die zijn echtgenote op het hoofd timmerde. Het delict was uit zijn geheugen verdwenen. Vrijgesproken. En een vechtscheiding bij een paar uit Assen. Hij wurgde zijn vrouw na een beschuldiging van incest. Vrijgesproken.

Jelicic vindt dat het wetenschappelijk gezien niet mogelijk is geheugenverlies voor een delict te hebben. Daarmee zegt hij aan te sluiten bij wat bijvoorbeeld Crombach, Merkelbach en de inmiddels overleden Wagenaar beweerden. Waar ik in mijn hoofd had dat zij nu juist verborgen herinneringen accepteerden, heb ik dat verkeerd begrepen, werd me duidelijk gemaakt. Aardig is ‘dat je iemand wel kunt laten geloven dat hij iets gedaan heeft, dat hij niet heeft gedaan’. Een verdachte die een zwart gat heeft, bij het bespreken van een delict, heeft daar een belang bij. ‘Hij hoopt op een lagere straf’ of bij een zedendelinquent ‘ik wil daar liever niet over praten’.

Huntelaar

Allemaal legitiem, maar verder - kort door de bocht - onzin. Jelicic noemt overigens wel een aantal omstandigheden die echt tot geheugenverlies kunnen leiden: alcoholisme, ghb-verdoving, een klap voor je kop rondom een vechtpartij. Zo noemt hij een kopbal van Huntelaar die een doelpunt opleverde, maar waarvan Huntelaar zelf niets meer wist, omdat hij op dat moment met de kop van een tegenstander botste.

Reflexmatige vechtreactie

Een verdachte komt het bureau binnen. Hij wordt verhoord. Al snel houdt hij vol dat ‘hij zich niks kan herinneren’. Noch van het moment van de daad,

M.W. Bouwman STRAFRECHTADVOCAAT Gespecialiseerd advocaat in strafzaken: • drugs, diefstal, fraude, geweld, levensdelicten, zeden • TBS en PIJ • internationaal strafrecht • beklag Telefoon direct: 06 42 24 24 21 www.advocatenkantoorbouwman.nl ENGLISCH - FRANCAIS - DEUTSCH - PAPIAMENTO

noch van het motief en de omstandigheden. Dingen die de politie en het openbaar ministerie graag te weten komen. Via de rechtercommissaris leidt de weg dan naar het openbaar ministerie en het inhuren van onderzoekdeskundigen die na moeten gaan of de blinde vlek echt een blinde vlek is. De deskundige gaat een gesprek aan met de verdachte. En nu wordt het gesprek met Jelicic echt interessant. Dat kan gezien worden - als voorbeeld - bij het rapport van de psychiater over de vechtscheidingscasus. Deze vond dat er inderdaad sprake kon zijn van het niet herinneren van de wurgdaad, vanwege ‘een reflexmatige vechtreactie’. Met dit soort typeringen maakt Jelicic de kachel aan. Ouderwets, zo kun je het ook noemen. Ik citeer: ‘Het delict is voor de dader te ego bedreigend en wordt daarom verdrongen of ontoegankelijk gemaakt.’ Iets bipolairs, dus. Het kan best zo zijn dat er even een mismatch is bij het herinneren, maar er is nooit sprake van complete ‘amnesie’. Want, ‘zelf uitgevoerde handelingen worden beter onthouden dan verbale informatie’ en ‘emotie bevordert de opslag van informatie in het geheugen’. Jelicic maakt dat duidelijk aan het voorbeeld van een bijna vliegtuigcrash waarvan betrokkenen ‘accurate herinneringen hadden’. Ook bij oorlogsveteranen is ‘vaak sprake van een goed geheugen voor traumatische gebeurtenissen’. Dat komt allemaal door het functione-

‘Wetenschappelijk gezien geheugenverlies voor delict niet mogelijk,’ zegt hoogleraar Marko Jeliic.

KORVINUS VAN ROY & ZANDT

advocaten

Sinds jaren de top van de Nederlandse strafrechtadvocatuur

Raadhuisstraat 52-D 1016 DG Amsterdam Tel. +31(0)20 305 34 00 06 51 00 48 86 06 21 87 76 22 Fax +31(0)20 305 34 08 [email protected] www.kvrzadvocaten.nl

Mr. C.F. Korvinus Mr. A.J.M. van Roy Mr. P.J. Zandt Mr. S.C. Sassen Mr. D.P. Hein Mr. L.E. de Jong

16

Stichting DoVo, Amsterdam Stichting Duurzame bewustwording, Asten Stichting Eigen Kracht Centrale, Zwolle


Beroepscommissie RSJ: moordenaar Theo van Gogh moet uit EBI

Theo van Gogh was o.a. regisseur, acteur, scenarioschrijver, programmamaker.

Van de redactie De ene na de andere kerk wordt gesloopt.

Burger kan goed zonder hogere machten Hans Scheper

Uit het onderzoek blijkt gelukkig dat de Nederlandse burger het Den Haag - Geloven wij Nederlangoed weet te redden zonder hogere ders nog in God? Het onderzoek machten. Allerlei nieuwe vormen ‘God in Nederland’ geeft om de 10 van zingeving en spiritualiteit zie jaar inzicht in wat wij burgers geloje om je heen. Mensen willen het ven. We wonen in een van oudsher vooral in dit aardse bestaan goed christelijk land, maar dit verandert hebben en zoeken daarvoor naar in een snel tempo. Nederlanders hun eigen bronnen. Misschien is er gaan minder of niet meer naar de wel iets meer tussen hemel en aarde, kerk, bidden zelden en ook het lezen maar zeker weten doen we dat niet. van de bijbel is erbij ingeschoten. Wat we wel weten is dat we er hier We geloven nauwelijks meer in de en nu iets moois van willen maken. hemel, en zeker niet meer in de hel. En hoe we dat doen, dat zoeken we Sommigen vinden dit een slechte het liefste zelf uit. Andere mensen ontwikkeling. Wat immers te doen spelen daar zeker een belangrijke rol zonder een goddelijke anker dat ons in, maar niet als een autoriteit die ons vertelt wat goed en kwaad is? zegt wat te doen.

Ankers of bronnen die antwoorden geven op levensvragen blijven belangrijk. In de bajes is de kerk, maar ook de moskee nog volop aanwezig. De bajes is en blijft ook wat dat betreft een bijzondere omgeving. Gedetineerden die zonder God door het leven gaan, kunnen contact opnemen met de humanist. Zijn of haar bronnen liggen in de filosofie, de kunst en de ontmoeting van mens tot mens. Want dat je tijdens detentie bronnen van inspiratie nodig hebt om ook geestelijk te overleven staat als een paal boven water. Hans Scheper is Hoofd Humanistische Geestelijke Verzorging.

Oproep Kikateam de Schie voor strijd tegen kinderkanker Rotterdam – Gedetineerden van de Schie in Rotterdam zetten zich in voor kinderen met kanker. Dat doen ze door een evenement op touw te zetten. Het Kikateam van de Schie roept alle andere gevangenissen op om zich aan te sluiten bij die geweldige initiatief. Een initiatief dat mogelijk een kleine bijdrage kan leveren voor een mooie kankervrije toekomst voor kinderen. Alle contacten lopen via: M.C. Boom (A106), R.J. Proveniers (A107) en L. Soares (A104), PI de Schie, Prof. Jonkersweg 7, 3041 JL Rotterdam

Een kunstwerk, tekening, songtekst of gedicht gemaakt? Stuur het op naar Bonjo. Een grote kans dat het in de krant komt. mr. H. van Asselt (Henk) strafrechtadvocaat

mr. M. Broere (Mark) strafrechtadvocaat

Ons kantoor behandelt al uw straf- en civielrechtelijke kwesties. Onze 15 advocaten staan voor u klaar! Bel 0165 - 59 20 00 of kijk op haansadvocaten.nl

Postbus 10109 1001 EC Amsterdam

Den Haag - De moordenaar van Theo van Gogh moet uit de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught worden geplaatst. Dat heeft de beroepscommissie van de Raad voor strafrechtstoepassing en jeugdbescherming (RSJ) besloten. Gedetineerde is veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Hij verblijft ruim tien jaar in de EBI. In februari dit jaar is gedetineerde voor het eerst in beroep gegaan tegen de verlenging van zijn verblijf in de EBI. De RSJ heeft dat beroep gegrond verklaard en heeft de selectiefunctionaris opgedragen uiterlijk 12 augustus 2016 te beslissen over de overplaatsing van gedetineerde naar een andere inrichting. De EBI is de penitentiaire inrichting

die is bestemd voor gedetineerden met een extreem vluchtrisico of voor gedetineerden die bij ontvluchting een onaanvaardbaar maatschappelijk risico vormen. Het regime in de EBI kent veel extra beperkingen in bewegingsvrijheid in de inrichting, in contact met andere gedetineerden en in contact de buitenwereld. Het regime heeft een stringent stelsel van veiligheidsmaatregelen. Voor plaatsing van een gedetineerde in de EBI en verlenging daarvan moet vaststaan dat niet met minder ingrijpende maatregelen kan worden volstaan. Elke zes maanden wordt de noodzaak van voortzetting van verblijf in de EBI door een selectiecommissie van de Dienst Justitiële Inrichtingen beoordeeld. De informatie die ten grondslag ligt aan die beslissing moet actueel, concreet en betrouwbaar zijn.

Veel drugs en mobiele telefoons in bajesen Den Haag – Smokkelwaar als drugs en mobiele telefoons zijn in grote hoeveelheden beschikbaar in de bajesen. Dat blijkt uit documentatie over vele honderden vondsten in de jaren 20122016. Ze zijn op verzoek van het ANP vrijgegeven door de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). De inrichtingen zijn niet verplicht de vondsten te registreren. Daardoor bestaat er geen compleet beeld. Maar uit de overzichten die sommige inrichtingen wel bijhouden,

blijkt dat verboden waren alom aanwezig zijn. In de Penitentiaire Inrichting Vught en de voormalige Bijlmerbajes zijn de afgelopen jaren alleen al enkele honderden vondsten geregistreerd. Vaak gaat het dan softdrugs, maar soms ook om heroïne en cocaïne.

TEURLINGS & ELLENS A D V O C AT E N

voor al uw strafzaken Willemsparkweg 193 1071 HA Amsterdam T 020 420 14 75 [email protected] www.teurlingsellens.nl

Stichting Juradi Stichting Moria, Nijmegen Stichting Profor, Amsterdam


Bruggen slaan naar gezondere leefomgeving

Ervaringsdeskundige in opmars

17 Advokatenkollektief Rotterdam Gespecialiseerd in bescherming van burgers tegen de overheid De beste advocaten voor strafrecht en detentierecht Martin Iwema Reinier Feiner Katja Logtenberg

telefoon 010 465 09 66 [email protected] www.advokatenkollektief.com

Bonjo gaat vertrekkende Exodus-directeur Timmer missen Toine Bakermans

huishoudens waar vader of moeder buiten de grens van het normale gaat. Rotterdam - Ervaring uit probleKleine kinderen maken zaken mee men waarvan anderen kunnen zoals huiselijk geweld, niet zelden leren. De ervaringsdeskundige voorkomende uit drank of drugs. Er gaat op scholen voorlichting geven ontstaan schulden. Daardoor ontstaan een jongere generatie ervan te spanningen en bedenk het maar of weerhouden om op het slechte pad het is eren en al ellende. Kinderen te gaan. die er niets aan kunnen doen, komen Kiezen voor criminaliteit of een daardoor volledig van slag in GGZvlucht in middelen zoals cannabis, instellingen terecht voor behandeling. XTC, cocaïne of heroïne geven Oorzaken van stoornissen komen meer problemen dan menig mens overal vandaan, maar niet zelden ligt kan vermoeden. De leefwereld van het aan een omgeving waar het goed een jongere kan sneller veranderen mis is. dan dat er ooit een weg terug kan Ik ben niet gek! zijn naar een normaal leven. Kinderen behoren op te groeien in een veilige omgeving. En waar is in die Niet zelden hoor ik jongeren vertellen veilige omgeving de grens? We denken waarom het niet lukte om hun school er niet meer over na, en laten we af te maken. Drugs en alcohol zijn de eerlijk zijn, onze omgeving is zo veilig oorzaak. En alcohol is dan nog een redelijk geaccepteerd middel, maar wie niet. Het leven is complex geworden, we laten ons overspoelen met sociale wel eens een kater heeft gehad weet media, games en allerlei ongezonde dat je met een kater zeer slecht kan leefstijlen. Het is dan ook niet te voorfunctioneren. En hoe zit dat met jonkomen dat hier allerlei problemen ontgeren vanaf, laten we zeggen, zestien staan. Het zal zichzelf niet oplossen en jaar? Bedenk maar eens dat alcoholer zal meer professionele hulp moeten gebruik een sterke invloed heeft op komen om dit op te lossen. Erkenning het voorste gedeelte van de hersenen, van problemen is ook zoiets. Vooral de frontale cortex. Dit gedeelte is jongeren in de puberale fase van hun verantwoordelijk voor zelfcontrole leven weten het vaak beter. Ga ze maar en het sociale functioneren, maar ook eens vertellen dat ze morgen naar een voor doelgericht handelen, redeneren psycholoog moeten gaan om aan hun en problemen oplossen. Schade aan probleem te werken. Het antwoord: Ik de frontale cortex zorgt dus voor een ben niet gek! achteruitgang in intellectuele vaardigErvaringsdeskundigen zijn mensen heden. Even voor alle duidelijkheid: zoals jij en ik, we zijn allemaal wel hersenen zijn pas volgroeid bij een eens slachtoffer van een probleem. De mens tussen de 20 en 25 jaar. Heb een kan daar goed mee omgaan en de ik het alleen nog maar over alcohol gehad. Drugs hebben een groter effect ander wat minder en komt daardoor steeds dieper in de problemen, probledan alcohol al heeft. Niet alleen hier komt de ervaringsdeskundige vandaan, men die uiteindelijk heel complex worden. Eenmaal uit de problemen zijn ze maar komen ook ervaringen in een

de ervaring de baas. Het betekent niet dat helemaal ze niet kwetsbaar zijn. Een alcoholist kan net zo snel terug vallen als een game- of gokverslaafde. Het verhaal van een ervaringsdeskundige is een kwetsbaar verhaal. Ga maar eens voor een klas staan en vertel dan maar eens dat je drugs hebt gebruikt, uit stelen bent gegaan, mensen en zelfs familie hebt opgelicht. Als of dit niet gek genoeg is ook nog eens in de gevangenis hebt gezeten. Na die tijd begon de ellende weer, want eenmaal zichtbaar in het systeem staan de schuldeisers weer voor de deur.

Brandbomgooiers

In de NRC staat het artikel: ‘Brandbomgooiers voelen zich geen terrorist.’ Vijf mannen worden verdacht voor het gooien van brandbommen naar een moskee in Enschede. Een van hen, Marco H., schetst een beeld van zich zelf: Ik ben geen nazi, heb onder mijn vrienden moslims, die haat ik absoluut niet. Als H. vast blijft zitten, komt hij zwaar in de problemen beweert hij. Zo zal hij zijn huis kwijt raken, moet hij uit de schuldensanering en zal hij zijn gesprekken voor autisme moeten missen. Nou, dit is dus een prototype van een ervaringsdeskundige, alleen is hij er duidelijk niet klaar voor. Pas als hij zijn problemen op orde heeft en begrijpt waar hij tot deze laffe daad is gekomen, dan kan hij aan de slag. En geloof mij maar, daar is lef voor nodig. Ervaringsdeskundigen zullen in de toekomst steeds meer ingezet worden om bruggen te slaan naar een gezondere leefomgeving. Toine Bakermans docent bij Stichting Nieuwe Kans in Rotterdam en is bestuurslid van Bonjo.

• ONDERTOEZICHTSTELLING • UITHUISPLAATSING

Zij treedt op in het gehele land, ook op basis van toevoeging (pro deo).

073 8200 953

www.advocatenkantoorvangorkum.nl

Mensenwerk

Het is misschien goed hier uit een artikel te citeren dat Rien Timmer in ‘DJI Zien’ van februari 2016 geschreven heeft. ‘Waar vrijheid ophoudt en weer kan beginnen. Die slogan hanteert DJI wel eens en ik vind ‘m mooi. De

zin van het leven houdt niet op met detentie, maar loopt door’. ‘Binnen en buiten de bajes kiezen we samen (DJI en Exodus) ervoor om in die (ex-)gedetineerden mensen te blijven zien. Daar kunnen we elkaar scherp in houden. Gemakkelijk is dat niet altijd als je de dossiers achter al die mensen kent en als je je aan alle procedures en wetten wil houden die met ons werk samenhangen. Maar toch: ons werk is mensenwerk. Werk voor mensen met een gezicht’. Zo is het maar net. Ik persoonlijk heb altijd goed met Rien Timmer kunnen samenwerken. Ik zal hem missen, maar wens hem veel succes in zijn nieuwe baan bij de Leo Kanner Onderwijsgroep. Tijdens de afscheidsreceptie begreep ik van hem dat onderwijs minstens zo erg is als justitie qua procedures en gedoe. Het zal hem leren. Jaap Brandligt

Advocatenkantoor Klunder

mr. J.M.C. van Gorkum is gespecialiseerd in Jeugdrecht en heeft jarenlange ervaring met zaken betreffende: • OMGANG • ERKENNING • GEZAG

Amersfoort - Directeur Rien Timmer heeft onlangs afscheid van Exodus genomen. Dat deed hij in Amersfoort. Het thema van de afscheidsbijeenkomst was ‘Samen het verschil maken’. Een thema dat op uitdrukkelijk verzoek van Rien Timmer is gekozen. Over het verschil tussen de oude wereld van het pre-bajesleven en de nieuwe wereld van het postbajesleven. Ex-gedetineerden lieten zien en horen hoe moeilijk het soms is om uit de onderwereld, die blijft trekken, weg te komen en hoe veel moeite het soms kost om in de bovenwereld te beklijven.

Strafrechtadvocaat NVSA

BEL BONJO GRATIS!

0800 3334446

Mr. B. Klunder verdedigt verdachten in strafzaken en mensen die een TBS of PIJ maatregel opgelegd hebben gekregen Voor informatie bel vrijblijvend 06 42 35 34 38

Stichting ToReachIt, ‘s-Gravenzande Stichtig Tijdelijk Eigen Kamer (STEK) Amsterdam Stichting Visie R, Lisse

18


Detentiefasering kan alleen in laatste achttien maanden

Genieten van verlof en detentiefasering in veel gevallen eerder uitzondering dan regel

Michelle Wezepoel Den Haag - Voor veel gedetineerden is verlof en detentiefasering in de laatste achttien maanden van detentie helaas geen gegeven. In theorie ziet een normale detentiefasering - het geleidelijk toekennen van meer vrijheden aan gedetineerden tot aan het moment van invrijheidstelling (ook wel resocialisatiebeginsel genoemd) - er als volgt uit. Elke gedetineerde komt in beginsel eerst in een huis van bewaring terecht, om vervolgens na een gewezen rechterlijk vonnis geselecteerd te worden voor een normaal beveiligde gevangenis. Vervolgens kan een gedetineerde in aanmerking komen voor detentiefasering naar een Beperkt Beveiligde Inrichting (BBI) voor de duur van maximaal 18 maanden met iedere vier weken weekendverlof en/of een Zeer Beperkt Beveiligde Inrichting (ZBBI) met ieder weekend verlof; duur verblijf is hooguit een half jaar. Tot slot kan je maximaal één jaar deelnemen aan een Penitentiair Programma (PP). In sommige gevallen betreft het dan het einde van de detentie, maar in andere gevallen treedt de voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.) in. Dat is geregeld in de ‘Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerden’. Hieruit volgt dat elke gedetineerde ten minste een derde deel van zijn straf in een gesloten inrichting dient te hebben doorgebracht (met uitzondering van de Extra Beveiligde Inrichting (EBI),

voordat hij in aanmerking kan komen voor detentiefasering. Detentiefasering kan hooguit de laatste achttien maanden van de opgelegde gevangenisstraf plaatsvinden. Met uitzondering van zelfmelders die meestal meteen in een Beperkt Beveiligde Inrichting (BBI) kunnen worden geplaatst indien het strafrestant minder dan twee jaar beslaat.

Fouten

Alvorens een gedetineerde in aanmerking komt voor detentiefasering, komt hij veelal eerst in aanmerking voor algemeen verlof, wanneer ten minste een derde van de al dan niet onherroepelijke onvoorwaardelijke straf is ondergaan, én het strafrestant nog ten minste drie maanden en ten hoogste één jaar bedraagt. Zoals gezegd, is detentiefasering en het genieten van verlof in de praktijk eerder uitzondering dan regel. Hieronder volgen enkele voorbeelden uit de praktijk, waarmee je als gedetineerde in aanraking kunt komen. In de eerste plaats wordt de berekening van het faseringsschema en het verlofschema verricht door medewerkers van de PI. En waar mensen werken, worden nu eenmaal fouten gemaakt. Het komt dan ook dikwijls voor dat het verlofschema of de faseringsdata niet juist zijn berekend. Het aantal alge-

mene verloven waar een gedetineerde om mag verzoeken, behoort maximaal de helft van het aantal maanden strafrestant te bedragen. De laatste vijf dagen van de detentie vindt geen verlof plaats. In de praktijk komt het echter vaker voor dat er fouten sluipen in deze berekening. Als een gedetineerde bijvoorbeeld in hoger beroep onverhoopt tot een hogere strafoplegging wordt veroordeeld, zie je nog weleens dat het verlofschema niet ten gunste wordt gewijzigd. Bij een hogere straf komt men immers in aanmerking voor meer verlofaanvragen. Wat het faseringschema betreft, komt het voor dat medewerkers van de inrichting de opgelegde straf in het verkeerde (reken) formulier invullen. De fictieve einddatum wordt dan onjuist berekend. Zo is er een formulier voor gedetineerden die tot een geheel onvoorwaardelijke straf zijn veroordeeld (waarbij v.i.aftrek plaatsvindt). Daarnaast bestaat er een apart formulier voor gedetineerden die tot een deels voorwaardelijke gevangenisstraf zijn veroordeeld.

Terugdraaien

In de praktijk zie je helaas al herhaaldelijk dat blijkt, dat de einddatum van een deels voorwaardelijk opgelegde straf onjuist is berekend, met het formulier voor onvoorwaardelijk opge-

legde gevangenisstraffen. Het gevolg is dan dat de gedetineerde ogenschijnlijk veel eerder in aanmerking zou komen voor detentiefasering, hier naartoe leeft en de inrichting dit vervolgens op het allerlaatste moment wil terugdraaien. Er moet namelijk bij voorwaardelijke gevangenisstraffen helemaal geen voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.) van worden afgetrokken. Het gros van de gedetineerden kampt echter met casemanagers die de faseringsaanvraag te laat indienen bij de selectiefunctionaris. De Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) heeft bepaald dat de inrichting voortvarend te werk dient te gaan en adviezen tijdig moet aanvragen. In de praktijk zie je echter veelal dat adviezen of selectieaanvragen pas worden aangevraagd of ingediend, als de fictieve faseringsdatum al bijna in zicht is of zelfs al geweest is.

Aanhouder wint

Het gevolg is dat je als gedetineerde zo minimaal twee maanden vertraging oploopt. Vandaar dat het van belang is om zelf al tijdig vóór je fictieve

datum de casemanager schriftelijk te verzoeken de adviezen (van reclassering/politie en OM) op te vragen en de selectieaanvraag tijdig in te dienen. Als je toch vertraging dreigt op te lopen, loont het om een beklag tegen het handelen en/of nalaten van de casemanager/Inrichting in te dienen bij de Commissie van Toezicht, zodat je een signaal afgeeft en er vaak ook nog een aardige financiële compensatie aan overhoudt. De RSJ hanteert ongeveer € 75,- per maand vertraging. Overigens is voor fasering wel van belang dat er tijdig een betalingsregeling met het CJIB tot stand is gekomen. Een advocaat inzetten tegen de afwijzing van verlof of detentiefasering, maar vooral beroep bij de RSJ, loont. Veel gehoorde argumenten zijn dat de behandeling nog niet is gestart en het recidiverisico derhalve nog hoog is, er nog een schadevergoedingsmaatregel openstaat, er negatieve adviezen liggen van politie en/of OM enzovoorts. Uitstel door de inrichting of de selectiefunctionaris door het aanvoeren van dergelijke argumenten, betekent veelal geen afstel van verlof of fasering. De aanhouder wint, meestal dan. Michelle Wezepoel is strafrechtadvocaat bij Advocatenkantoor Van Stratum in Den Haag

Een probleem? Bel Bonjo! Gratis nummer 0800 3334446

Doornbos Suringar Wiersema advocaten mediator

Ervaren strafrechtadvocaat, komt door het hele land langs in de PI Strafrecht, Penitentiair recht, TBS zaken, Tuchtrecht

Advocatenkantoor Van Stratum

‘SPECIALIST IN STRAFZAKEN’ tevens ‘CASSATIESPECIALIST’

Postbus 705, 9400 AS Assen Telefoon 0592 31 76 76 [email protected] www.dswadvocaten.nl Mr. M.G. Doornbos

mr. M. van Stratum Weissenbruchstraat 410 2596 GS Den Haag telefoon 070 360 81 00 mobiel 06 10 91 49 44

e-mail [email protected] website www.advocatenkantoorvanstratum.nl


Stichting Vrouwen en Welzijn, Geleen Stidag, Zwolle Sur-Ant bezoekersgroep Almere

19

Strafrechtadvocaten vrezen ontwrichting strafproces

KALBFLEISCH

Raad voor de Rechtspraak: Onbeperkte spreekrecht van slachtoffers verbetering

A D V O C A T E N Mr. B.K.M. Fritz is strafrechtspecialist en hij mag zich als zodanig routinier noemen. Ook overleverings- en uitleveringszaken behoren tot zijn specialisme. Hij staat in strafzaken zijn cliënten bij voorkeur op pro deo basis terzijde in de wetenschap dat gedetineerden het niet breed hebben. Gedempte Oude Gracht 60 2011 GT Haarlem Telefoon 023 532 51 77 Fax 023 531 84 41

[email protected]

Slachtoffers mogen het hele verhaal vertellen

Elsemiek van der Hooft

toewijzing van een verzoek tot ondervraging niet voor de hand. Anders is het Amsterdam - Het spreekrecht is wanneer een slachtoffer een met feiten onlangs op 1 juli uitgebreid. Dat onderbouwd standpunt weergeeft over Van de redactie betekent dat slachtoffers van Ook komt het wetsvoorstel tegemoet de bewezenverklaring of op te leggen ernstige misdrijven onbeperkt aan een duidelijk gebleken behoefte van straf. Dan zal vanwege het belastende Den Haag - De Eerste Kamer heeft spreekrecht kunnen uitoefenen in slachtoffers die hun hele verhaal op de karakter van een dergelijke verklaring ingestemd met een wetsvoorstel de rechtszaal. De hiervoor beterechtzitting willen doen. beëdiging als getuige wel aangewezen van minister Ard Van der Steur staande beperking die voorschreef zijn. Strafrechtadvocaten vrezen voor Slachtofferadvocaat dat slachtoffers zich uitsluitend de ontwrichting van het strafproces. Zij (Veiligheid en Justitie) dat onbeHet slachtoffer moet voorafgaand mochten uitlaten over de gevolgen hebben het bijvoorbeeld over het risico perkt spreekrecht in de rechtszaal aan de zitting goed op dit spreekrecht mogelijk maakt voor slachtoffers van het strafbaar feit is opgeheven. dat de rechter door het spreekrecht al Geen procespartij, wel en de mogelijke gevolgen worden van ernstige misdrijven. Zij kunHierdoor kunnen slachtoffers nu bevooroordeeld raakt over de schuldprocesdeelnemer voorbereid en daartoe bijgestaan door nen voortaan ook zeggen wat ze ook wat zeggen over bijvoorbeeld vraag. De Raad voor de Rechtspraak Het slachtoffer wordt met de uitbreibijvoorbeeld vinden van de schuld verschillende instanties, bijvoorbeeld de schuld van de verdachte, de ziet het onbeperkte spreekrecht echter ding van het spreekrecht geen zelfstan- als een verbetering ten opzichte van de Slachtofferhulp Nederland. De gespevan de verdachte en wat de straf straf die ze daarvoor passend vindige procespartij. Ook als het slachtofcialiseerde slachtofferadvocaat kan zou moeten worden. Tot nu toe den, de manier waarop het bewijs huidige situatie. ‘Als een slachtoffer fer als getuige wordt beëdigd, wordt hij middenin zijn verhaal zit en ineens toch mogen slachtoffers zich alleen ook een belangrijke rol bij de onderis verzameld, de toedracht of de geen procespartij. Wel is hij procesdeel- iets zegt over de strafmaat, dan grijpt steuning van!het slachtoffer spelen en uitlaten over wat het misdrijf voor wijze waarop zij het strafproces en n! betekent. e k rzohetekslachtoffer re o p o s nemer. Als het spreekrecht leidt tot een de rechter niet altijd in. Daardoor is v kan ook adviseren over d hen persoonlijk beleven. een t a ge te oca ra d a a g n f ij o m to t u e a , m belastende verklaring gebaseerd op fei- situatie van het spreken over strafmaat en bewijs. rechtsongelijkheid ontstaan. g t rs in won oor ee spreekrechtijnondervangt erhonbeperkte ding, Het vHet le n k t! ij a wetsvoorstel maakt een einde aan m of hij de Voor de officier van justitie is het Slachtoffers zijn niet verplicht om van ten, moet de rechter beslissen a ik r c t m o o a v o td wil v en ad in de praktijk eigverschillen geval to mming om Ja, ik van n de r ij te e s d m e bij de afgelegde verklaring het slachtoffer slachtoffergesprek het moment waarop dit onbeperkte spreekrecht gebruik te dit.’ ie n to e in n e e ll t, e a ch ik geeftotgbeëdi- etadvocaat, ik wil zwijgre n e, overgaat ij rechtbanken. Vaak werd aan slachtofaccepteert, of N datehij hij de zaak met het slachtoffer kan maken. Zij kunnen ook kiezen voor m p o g ik erin zonisdredacteur il geenAlsp Elsemiek ! gegeven om over de wgetuige. Hooft fers ruimte ging van het slachtoffer bespreken. Dat geldt vooral wat hij van het beperkte spreekrecht. Het spreekken igederuit prewel envan Nee, ikals r e d n nnen sstrafmaat o z u k e b m e p h e t van deBonjo en medewerker van te spreken, maar soms met het slechts gaat om een ontkenning van de op de terechtzitting, recht kan enkel uitgeoefend worden a en ro ntbehandeling dvoca Ja, ik be van demijnstichting r oud bede a igen aJuridisch e ja s e z Spreekuur in een verwijzing naar de strikte bewoorde juistheid van de verklaring eis van de officier van justitie en in het geval van een ernstig misdrijf. u t e gm , tenzij itvoeri riendvan v w u Amsterdam. Bronnen: Openbaar dingen de huidige wet (en de oorverdachte of deu uitlating dat een zware het eindoordeel van de rechter heeft te In artikel 51e lid 1 Wetboek van t ie n de politie is te Ministerie en mr-online.nl. spronkelijke bedoeling daarvan) niet. verwachten. Strafvordering staat dat het spreekrecht gevangenisstraf op zijn plaats is, ligt h c a erd kan worden uitgeoefend indien het tenlastegelegde feit een misdrijf betreft waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaar of meer is gesteld, dan wel één van de misdrijven genoemd in de artikelen 240b, 247, 248a, 248b, 249, 250, 273f eerste lid, 285, 285b, 300, lid 2 en 3, 301, lid 2 en 3, 306 tot en met 308 en 318 Wetboek van Strafrecht en artikel 6 Wegenverkeerswet 1994.

. n: als v kelcentrum in Denk eraa w t e h in bent verdwaald

Treffender dan het op ons visitekaartje staat, kunnen we het niet zeggen:

Van Berge Henegouwen| Advocaten

Als het écht om uw vrijheid gaat!

Bel: 043 35 10 511 (ook pro deo en second opinion). www.vanbergehenegouwen.com | [email protected]

Themis Monchique (P) Total Training Service (TTS) Breda Vereniging Vrijwillige Hulpverlening Gedetineerden, Alkmaar

20


Meer en meer fouten gerechtshoven blijven zonder gevolg

Steeds meer cassatiezaken stranden bij selectie aan de poort

Dirk Daamen Maastricht – De Hoge Raad heeft begin juni een arrest gewezen waarin wordt toegelicht in welke gevallen voor een niet-ontvankelijkverklaring wordt gekozen. Al sinds vier jaar kan de Hoge Raad een cassatieberoep niet-ontvankelijk verklaren als de partij die het cassatieberoep instelt ‘klaarblijkelijk’ onvoldoende belang heeft bij het cassatieberoep of omdat de klachten ‘klaarblijkelijk’ niet tot cassatie kunnen leiden. De trend blijft dat steeds meer fouten van gerechtshoven zonder gevolg blijven. Waar liggen nog wel kansen om er in (of na) cassatie op vooruit te gaan? Een verdachte die in hoger beroep is veroordeeld door het gerechtshof, kan zijn zaak nog in hoogste instantie voorleggen aan de Hoge Raad der Nederlanden. In de zogeheten cassatieprocedure beoordeelt de Hoge Raad of het gerechtshof het recht correct heeft toegepast. Dit gebeurt aan de hand van concrete klachten van de verdediging. De Hoge Raad kijkt dus niet opnieuw naar de feiten van de zaak en doet de zaak niet helemaal over, zoals bij hoger beroep. Geeft de Hoge Raad de advocaat gelijk, dan zal het arrest van het hof geheel of deels worden vernietigd en zal de zaak meestal opnieuw moeten worden gedaan door het hof. In 2012 is aan de Wet op de rechterlijke organisatie een nieuw artikel toegevoegd, met nummer 80a. Daarmee is ‘selectie aan de poort’ ingevoerd. Vroeger moest de advocaat-generaal altijd een conclusie maken als de advocaat een cassatieschriftuur had

In 2012 had de Hoge Raad al een arrest gewezen over art. 80a RO, met al een reeks voorbeelden van gevallen waarin niet-ontvankelijkheid volgt: onder andere als het hof is vergeten te vermelden dat het voorarrest van de straf moet worden afgetrokken of als er niet is beslist over inbeslaggenomen voorwerpen. In het arrest van 7 juni 2016 geeft de Hoge Raad een overzicht van de ontwikkelingen sinds dat eerste arrest. Er is weer een hele serie gevallen bijgekomen waarin de Hoge Raad het artikel heeft ingezet, met name voor de categorie ‘onvoldoende Wanneer niet-ontvankelijk belang’. De rode draad in het arrest is Volgens art. 80a RO kan de Hoge Raad dat het artikel wordt toegepast als de in twee gevallen voor deze afdoening verwachting is dat een nieuwe behankiezen. Het eerste is ‘klaarblijkelijk’ deling van de zaak niet tot een andere onvoldoende belang: dan is er wel iets uitkomst zal leiden. Als er toch weer fout gegaan in hoger beroep, maar (bijna) hetzelfde uitkomt, vindt de is die fout niet zo erg of kan die op Hoge Raad het niet nodig dat de zaak een andere manier worden hersteld. helemaal opnieuw wordt gedaan. Dat Het tweede geval is dat de klachten is ook niet nodig als het arrest een fout klaarblijkelijk niet tot cassatie kunnen bevat die voor iedereen duidelijk is: leiden: de advocaat heeft duidelijk dan kan aan het hof een herstelbeslisgeen gelijk of er wordt geklaagd over sing worden gevraagd. Deze benadeiets waarover je bij de Hoge Raad niet ring lijkt erg logisch, maar het gevolg kunt klagen. is wel dat heel veel schendingen van ingediend, maar nu wordt eerst snel bekeken of er wel ‘iets in zit’. Vinden de Hoge Raad en de advocaat-generaal allebei dat dit niet zo is, dan kan de zaak zonder conclusie en met een zeer korte uitspraak worden afgedaan. De verdachte wordt dan niet-ontvankelijk verklaard en er wordt niet toegelicht waarom de Hoge Raad het niet eens is met de argumenten van de cassatieadvocaat. Door de beslissing wordt het arrest van het hof direct definitief. De Hoge Raad doet dit in ongeveer veertig procent van de strafzaken.

het recht ‘onbestraft’ blijven.

Kansrijke cassatieklachten

Waar is dan nog wel winst te behalen bij de Hoge Raad? De kansen zijn het grootst als de advocaat een cassatie-

klacht kan maken over een punt dat de kern van de zaak raakt, een punt dat van belang is voor de bewijsvraag of de strafoplegging. Als de Hoge Raad vindt dat de verdachte mogelijk ten onrechte of voor een te zwaar delict, bijvoorbeeld medeplegen in plaats van medeplichtigheid, is veroordeeld, zal de zaak opnieuw moeten worden behandeld. Klagen over een punt dat de selectie aan de poort meestal niet overleeft, is ook nog te proberen, maar dan zal de advocaat wel goed moeten uitleggen waarom het in deze zaak wel belangrijk genoeg is om de zaak over te laten doen. Dirk Daamen is strafrechtadvocaat in Maastricht en lid van de Vereniging van Cassatieadvocaten in Strafzaken.

Rol advocaat beperkt bij verhoorbijstand Van de redactie Den Haag - De Tweede Kamer is akkoord gegaan met een voorstel die de rol van de advocaat bij het politieverhoor beperkt. Deze mag alleen voorafgaand en na afloop van het verhoor vragen stellen. Hij kan dus niet actief meedoen. Bert Fibbe van de Orde van Nederlandse Advocaten ziet nog wel een uitweg: ‘De minister heeft gezegd dat wat er in het besluit staat als minimum geldt. In de praktijk mag daarvan worden afgeweken. Maar (….) de politie geeft er de laatste tijd geen blijk van verhoorbijstand te zien als een kans’. Fibbe is ook van mening dat adequate financiering ontbreekt. In de Tweede Kamer waren de SP en D66 het daarmee eens. Alle andere partijen niet. Dus kansloos.

Advocatenkantoor Groenendijk strafrechtadvocaten Een specialisme is een eis voor uw strafzaak, dat bieden wij u aan. • Wij houden ons alleen bezig met strafrecht! • Ruim 15 jaar ervaring in het strafrecht! • Alle strafzaken op TOPniveau en Pro deo! • Regelmatig bezoek van onze advocaat aan u! • Wij zijn door het hele land actief ! • Alle acties in overleg met u! Wij nemen graag uw Strafzaak over! Bel ons: 070 427 93 13 of 06 28 09 56 91 en vraag naar Mr. I.A. Groenendijk

Waar kent u ons van? • Haagse Metselmoorden: vrijspraak • Grootste cocaïnevangst ooit in Nederland: vrijspraak • Interpol valse bankbiljetten: vrijspraak • Verduistering geld bij Waardetransport: vrijspraak • 1 Overval + 2x voorbereiding in Westland: taakstraf • Coldcase, mensenhandel/smokkel, moord Rotterdam, • Cocaine in lattenbodem, • Enzovoorts.


Voorlichtingsproject Kriminaliteit en Strafrecht (K&S), Soest Vrijwillige Hulpverlening aan (ex-)gedetineerden, Leeuwarden When the eagle learns to fly Den Haag

21

Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie in zes bajesen

Forensische zorg in PI’s niet erg succesvol

Het kantoor bestaat uit advocaten met ieder een eigen specialisme: Strafrecht Personen- en familierecht Bestuursrecht Arbeidsrecht Onze aanpak in hoofdlijnen: 1. ken het recht 2. ken het dossier 3. verplaats je in je klant 4. verplaats je in de rechter 5. kies de juiste woorden

Jaap Brandligt Amsterdam - We hebben het in deBonjo vaak gehad over onze zorg rond zorg. Uit bajesen en tbs-plekken berichten gedetineerden meer dan eens over hoe zorg niet loopt, slecht is, veel op is aan te merken. Klaarblijkelijk maakt ook het ministerie van Veiligheid & Justitie zich er zorgen over. Vandaar dat ze de DSP-groep (onderzoek – advies – management) opdracht heeft gegeven een onderzoek te doen naar zorgtrajecten in zes gevangenissen. Er zaten in 2014 ongeveer 600 geplaatsten in een penitentiair psychiatrisch centrum (PPC) en ongeveer 2000 in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). En dat op een instroom van 41.400 gedetineerden. Dat valt dus nogal mee, zou je zeggen. De onderzoekers Willemijn Roorda en Wendy Buysse hebben gekeken naar de forensische zorg (GGZ, verslavingszorg of gehandicaptenzorg) en psychische basiszorg aan preventief gehechten, afgestraften en ISD’ers (Inrichting Stelselmatige Daders) van binnenkomst in een PI tot het moment dat de gedetineerde de PI verlaat. Het onderzoek is kwalitatief. Dat wil zeggen dat we niet te weten komen of het altijd lukt passende zorg voor gedetineerden met psychische problemen te realiseren. We komen ook niet te weten hoe vaak knelpunten spelen, terwijl dat wel interessante informatie zou zijn. Nog een beperking is dat de resultaten uitsluitend op langgestraften

Jaap Brandligt

Wij behandelen alle strafzaken en voeren de verdediging bij alle rechtbanken en hoven in het land. Ook op toevoegingsbasis (pro deo)! Daarnaast staan wij u graag terzijde in procedures bij: • de beklagcommissie • de selectiefunctionaris • de RSJ • de rechter in kort geding

betrekking hebben.

Te weinig tijd

In elke bajes is een psychisch-medisch overleg (PMO): de psycholoog van de inrichting, de psychater en de medische dienst. DSP vindt dat in het PMO vooral indicaties worden gesteld en dat er onvoldoende tijd is voor het bespreken van complexe casussen. Dat heeft te maken met de administratieve lastendruk, maar zeker ook met een grote caseload. Zo worden in de onderzochte ISD-afdelingen per PMO tien tot twintig ISD’ers besproken. Resultaat: niet altijd aanvullende diagnostiek wat wel zou moeten en te weinig tijd voor motiverende en ondersteunende gesprekken. Dat heeft gevolgen voor het verdere zorgtraject. De besluitvorming in een PMO gebeurt in eerste instantie op basis van gegevens die van buiten detentie komen en gegevens uit de interne systemen van Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Het blijkt dat het opvragen van medische informatie van buiten detentie soms moeizaam verloopt. Ook de interne systemen zijn wisselend gevuld. Als preventief gehechten kort voor het weekend worden opgenomen, omdat er sprake is van acute problematiek, ontbreekt elke informatie. Dit omdat de systemen pas toegankelijk zijn na het weekend als de gedetineerde is ingeschreven. Bij ISD’ers is het de bedoeling dat in de eerste fase aanvullend diagnostisch onderzoek plaats vindt. Dat lukt vaak

ADVOCATENKANTOOR VAN RIJTHOVEN • Gespecialiseerd in Strafzaken: o.a. drugs, diefstal, mishandeling, zeden- en levensdelicten. • Lid Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten. • Advocaat vanaf 1992 met een ruime ervaring in kleine en grote strafzaken. • Werkzaam tegen betaling of Pro Deo. • Direct en laagdrempelig contact. • Ik treed voor u op. Geen kantoorgenoot. Nieuwsgierig? Bel 0499 577 579 Of stuur een brief naar Pallande 3, 5688 NH Oirschot

niet door de caseload van de psychologen. In andere woorden: er zijn te veel ISD’ers of te weinig psychologen. Dat laatste lijkt het geval. Een gevolg is doorverwijzing naar een verkeerde plek voor behandeling.

Wachtlijsten

De doelgroep van het onderzoek moet naar GGZ-tenzij. Maar bij preventief gehechten is het niet duidelijk of ze juridisch in de GGZ geplaats kunnen worden. En doordat de wachtlijsten voor klinische zorg veelal te lang zijn om preventief gehechten daar te plaatsen, komen die vaak niet terecht op plaatsen waar ze behandeld kunnen worden. Het gevangeniswezen vindt bovendien dat een psychiatrisch centrum een beter kader is om de motivatie en vrijwilligheid te beoordelen, inzicht te krijgen in de exacte problematiek en de gewenste duidelijkheid. Overigens spelen vergelijkbare problemen en afwegingen bij afgestraften. Het strafrestant is dan vaak weer te kort om tot behandeling te komen, ook al doordat de wachtlijsten bij de GGZ overvol zijn. Opmerkelijk is dat klinieken regelmatig plaatsing weigeren, omdat ze vrezen de problematiek van de gedetineerde niet aan te kunnen. De onderzoekers van het rapport ‘Forensische zorgtrajecten

Voor meer informatie: Mr. David Penn: 0629179198 [email protected] www.pennbakker.nl Markt 14, 6211 CJ Maastricht

in het gevangeniswezen’ konden niet vinden hoe vaak dit allemaal gebeurt. Maar: het aanbod is niet beschikbaar, niet up-to-date, aanmeldingen worden geweigerd. Daar is geen registratie van. Er is geen toets op de mate waarin zorgaanbieders de gecontracteerde zorg ook leveren en de kwaliteit ervan. Indicaties worden toegeschreven naar het aanbod van zorgaanbieders. Dat is niet echt de bedoeling.

Rechter onderla

Ook voor beschermd wonen zijn wachttijden wel erg lang. Dat knelt dan weer bijzonder voor ISD’ers. Overigens geldt het tekort aan beschermd wonen-plekken ook voor vrouwelijke gedetineerden. We weten binnen het gevangeniswezen wel heel veel niet. We weten bijvoorbeeld niet hoe vaak trajecten bij gedetineerden met verslavingsproblematiek worden afgebroken. Maar afgebroken plaatsen spelen wel een rol in het niet meer doorverwijzen naar klinische zorg. We weten ook niet hoeveel plaatsingen in de GGZ worden afgebroken. Dus hoeveel er succesvol zijn geweest weten we ook niet. Na de detentieperiode zijn er veel verschillende financieringsstromen en onduidelijkheden over rollen van de spelers. Er zou - zeggen de onderzoekers - eerder en tijdig overleg

tussen PMO, casemanagers en de reclassering moeten zijn. Alleen dan kan de in het vonnis opgelegde zorg worden gerealiseerd. Of bijvoorbeeld ISD’ers na de maatregel in de kliniek of in beschermd wonen terecht komen, is afhankelijk van afspraken van de zorgaanbieders met de gemeente en met de regio. Daarbij gaat meer fout dan goed, ook al omdat de samenwerking tussen een PI en de klinische zorg erg persoonsafhankelijk is. Warme overdracht slaagt vooral als behandelaars en psychologen elkaar kennen. Er wordt op beleidsniveau behoorlijk wat vastgesteld, dat op de werkvloer geen vervolg krijgt. Het achterblijvende beeld is zorgelijk, maar dat was eigenlijk welbekend. Toch is het goed dat dit onderzoek gedaan is. Nu nog afwachten of het niet in een rechter onderla terecht komt.

Lina Advocaten S p e ci a l i s t e n i n

strafzaken overleveringsuitleveringscassatiezaken

Venlo • 077 351 10 42 • [email protected] • www.lina-advocaten.nl

22

Young in Prison (YiP) Amsterdam Zorgconcept Monnickendam


Gevangenispersoneel vorig jaar 220 keer in de fout Van de redactie

stel, in de volksmond de Bijlmerbajes genoemd, is koploper. In 2014 en Amsterdam - Onderzoeken naar 2015 werden 140 onderzoeken gedaan de integriteit van medewerkers in naar plichtsverzuim. Dat wil overigens gevangenissen hebben de afgeniet zeggen dat het allemaal om zware lopen jaren geleid tot tientallen vergrijpen ging. Omdat in de Bijlontslagen. Vooral de Amsterdamse merbajes de leiding zich grote zorgen Bijlmerbajes overtrad de regel. Dat maakte over de integriteit werd niets blijkt uit cijfers die de Dienst Justi- geduld. Dat betekent ook dat het niet tiële Inrichtingen heeft verstrekt na dragen van de juiste kleding (bijvooreen verzoek van het advocatenkan- beeld een stropdas) in de statistieken toor Diekstra en Van der Laan in als plichtsverzuim is opgenomen Leiden. Het gevangeniswezen was tussen overtredingen als smokkelen of in het verleden niet al te scheutig fraude. met het verschaffen van informatie Het ministerie van Veiligheid en Justiover schendingen van de regels. tie geeft als commentaar op de cijfers: ‘Personeel in de gevangenis moet van In 2014 werden 242 onderzoeken geonbesproken gedrag zijn om het werk daan naar de integriteitsschendingen, te kunnen uitoefenen. Daarom heeft de in dat jaar was ontslag veertig keer de dienst een eigen bureau integriteit dat maatregel die volgde. In veel gevalintern onderzoek doet wanneer er een len ging het daarbij om ongeoorloofd vermoeden is van integriteitsschendincontact tussen de gevangenismedewer- gen. De afgelopen jaren is het aantal ker en de gedetineerde of het onthouintegriteitsschendingen licht gedaald. den van informatie voor de leiding. Desondanks is het een thema dat onze Vorig jaar volgde 25 keer ontslag na aanhoudende aandacht heeft.’ het overtreden van de regels. In 2015 De Bijlmerbajes, de bekendste gewerden 220 onderzoeken gedaan. vangenis van Nederland, is inmiddels leeg. De laatst gevangenen zijn overPlichtsverzuim gebracht naar de nieuwe inrichting in De penitentiaire inrichting Over-AmZaanstad

De Bijlmerbajes was koploper.

Een strafzaak als politiek instrument

Ongekende nederlaag justitie Bonaire Hans Stoker Kralendijk (Bonaire) - Ramosito Booi, Burney El Hage en diens echtgenote zijn vanaf 2008 verdachten geweest in een vermeende corruptie zaak op Bonaire. Recent sprak het Hof van de Nederlandse Antillen de hoogste feitelijke rechter, de verdachten op alle onderdelen van de aanklachten vrij. Strafadvocaat Geert-Jan Knoops en zijn vrouw Carry Hamburger stonden de verdachten bij. Bij uitspraak begin april besliste het Hof dat de Nederlandse Staat aan advocaatkosten bijna 400.000 dient uit te betalen. De werkelijke claim van Booi, ElHage en diens vrouw gaat in de miljoenen euro’s lopen. Hoe kon het zover komen? Hoe kon het dat de openbaar aanklager Angela zonder beperkingen vanuit het College van Procureurs-Generaal in Nederland zijn eigen gang kon gaan? Ramosito Booi was jarenlang leider van de UPB, de grootse partij op Bonaire en een bekend politicus.

Burney El Hage was oud- minister van Economische Zaken van de Nederlandse Antillen en gedeputeerde van de eilandregering. DeBonjo sprak met Ramosito Booi bij zijn bezoek aan Nederland. Hij maakte een gedreven indruk en was blij te vernemen dat het Hof met alle aanklachten ‘korte metten’ had gemaakt. ‘Openbaar aanklager Mario. L. A. Angela was,’ aldus Booi, ‘niet uit op waarheidsvinding maar liet persoonlijke rancune en politieke motieven prevaleren om Booi en El Hage jarenlang onder verdenking te houden. Er was zelfs geen begin van bewijs voor de aanklachten van witwassen, ambtelijke corruptie en fraude.’ De ‘Zambezi zaak’ is als grootste strafzaak op Bonaire aangemerkt, dan verwacht je toch een professionele aanklager die voldoende expertise heeft om een dergelijke strafzaak op verantwoorde wijze uit te voeren. Nee, justitie heeft werkelijk alles gedaan om de (reputatie) schade van Booi en El Hage te vergroten, terwijl de justitiemensen in Nederland gelaten toekeken met als eindresultaat

een miljoenenclaim.

‘Zwartboek’

Het is niet alleen een nederlaag voor justitie op het eiland maar ook voor de politieke oppositie van Jopie Abrahams. De man die een ‘zwartboek’ liet publiceren over Booi en ElHage met daarin onnodig grievende en misplaatste beschuldigingen. Op de vraag of Booi nog civielrechtelijke maatregelen tegen Abrahams gaat nemen, wenst Booi in dit stadium nog geen uitspraken te doen. Niet valt uit te sluiten dat deze strafzaak voor de zaaksofficier Mario L.A. Angela ook personele consequenties zal hebben en dat Nederland uit bestuurlijk oogpunt gaat ingrijpen. De strafzaak heeft niet alleen onnodig veel tijd en geld gekost, maar de eindafrekening gaat naar de Nederlandse belastingbetaler die de schade zal moeten vergoeden. Het gaat tijd worden dat de minister van justitie in Nederland het openbaar ministerie op Bonaire ingrijpend gaat reorganiseren, wil Bonaire niet verworden tot een echte ‘bananenrepubliek’.

Uw doelgroep zit vast in het Huis van Bewaring of in de gevangenis met adverteren in deBonjo bereikt u ze Aan de vele reacties die wij ontvangen, weten wij dat deBonjo goed wordt gelezen. Een van de laatste reacties: ’Ik lees deBonjo van AtotZ en kijk al uit naar de volgende, jammer dat de krant niet elke maand verschijnt’

23


HIDDEMA

BOEKBESPREKING

Hier geen propaganda! Wat volume heeft hoeft zichzelf niet op te blazen

Justitiële verkenningen over radicalisering en terrorisme

Islamitische Staat belooft definitieve heilstaat Den Haag - Terwijl de aanslagen van Islamitische Staat (IS) in Brussel in maart 2016 en Parijs in november 2015 nog vers in het geheugen liggen, komt het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) met ‘Justitiële Verkenningen’, een themanummer over radicalisering en terrorisme. Het zijn vooral de terugkerende Syriëgangers die de veiligheidsdiensten zorgen baren. Volgens een recent rapport van het International Centre for Counter-Terrorism (ICCT) zijn er in totaal 3.900 tot 4.300 mensen uit EUlanden (ongeveer 200 uit Nederland) afgereisd naar de oorlog in Syrië en Irak. Circa dertig procent is inmiddels teruggekeerd naar het land van herkomst. Het rapport maakt duidelijk dat repressie vooropstaat in het antiterreurbeleid in Europa, ofschoon regeringen erkennen dat preventie van radicalisering belangrijk is. Maar voor preventie van radicalisering is meer inzicht nodig in de oorzaken ervan, naast meer aandacht voor re-integratie van terugkeerders, veelal na een periode van detentie. Hoewel overheden met allerlei bestuurlijke en wettelijke maatregelen het net rond vertrekkende en terugkerende Syriëgangers proberen te sluiten, is daarmee de voedingsbodem voor radicalisering en extremisme niet verdwenen. Welke groepen en

individuen zijn ontvankelijk voor de boodschap van Islamitische Staat (IS) en welke factoren geven nu de doorslag in een proces van radicalisering?

Apocalyptisch verhaal

In het themanummer van het WODC betoogt Bob de Graaff in het openingsartikel dat historisch gezien de wijze waarop IS aanhangers trekt en zijn bestaan legitimeert, niet nieuw is. IS maakt, net als sommige christelijke bewegingen en westerse ideologieën, gebruik van een apocalyptisch verhaal. Het belooft een einde der tijden waarin de goede elementen eindelijk zullen winnen van de krachten van het kwaad en er vervolgens een definitieve heilsstaat wordt bereikt. Allard Feddes, Lars Nickolson en Bertjan Doosje kijken op meer individueel niveau naar de aantrekkingskracht van gewelddadige, radicale bewegingen. Welke factoren kunnen een proces van radicalisering bij een individu triggeren? Fiore Geelhoed en Richard Staring proberen te verklaren waarom het islamitisch jihadisme weinig vat lijkt te hebben op Turks-Nederlandse jongeren. Deze groep heeft veel kenmerken die vaak als verklaring voor radicalisering worden gegeven. De sterke interne gerichtheid van de verschillende Turkse gemeenschappen lijken een beschermende factor tegen

Vooral terugkerende Syriëgangers baren veiligheidsdiensten zorgen

radicalisering te zijn. Jasper de Bie deed onderzoek naar de werkwijze van jihadische netwerken in de periode 2000-2013. Aan de hand van data uit 28 politieonderzoeken en 51 interviews laat hij zien hoe jihadische netwerken in deze periode zijn veranderd. Beatrice de Graaf en Daan Weggemans doen verslag van hun onderzoek naar de maatschappelijke re-integratie van (voormalige) vanwege terrorisme veroordeelde gedetineerden. Welke factoren dragen bij aan een succesvolle re-integratie en welke juist niet? Besloten wordt met een essay van Jelle van Buuren. Hij geeft hierin een aanzet tot een meer omvattende verklaring voor verschillende vormen van gewelddadige radicalisering, waarbij een relatie wordt gelegd met bredere maatschappelijke ontwikkelingen. Een aanknopingspunt voor een dergelijke analyse biedt het concept van ‘de radicale verliezer’, zoals geïntroduceerd door de dichter/schrijver/filosoof Hans Magnus Enzensberger. Het jihadistisch extremisme is in deze visie een kracht die deze radicale verliezers kan verenigen in een collectief. Bron: Wetenschappelijk Onderzoeken Documentatiecentrum. Zie ook http://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/jv201602-radicalisering-en-terrorisme.aspx

T 043 321 30 31 of 06 53 19 95 91 T 020 6 38 43 32 www.mrhiddema.nl [email protected]

Roerige geschiedenis beschreven in biografie

Bijlmerbajes definitief dicht

Jaap Brandligt Amsterdam - Voor wie het nog niet wist: de Bijlmerbajes is niet meer. Althans niet voor gedetineerden. De komende tijd is de bajes een asielzoekerscentrum (AZC). Ter voorbereiding van de sluiting mochten de journalisten Gerlof Leistra en Annemarie van Ulden twee jaar lang binnen de muren van de bajes met iedereen praten. Het resultaat van al die gesprekken hebben ze in een boek beschreven. Daarbij zijn ze ook in de geschiedenis van de Bijlmer gedoken. Ook dat vindt zijn weerklank in hun boek ‘Biografie van de bajes. De roerige geschiedenis van de Bijlmerbajes’. De titel belooft meer dan het boek inhoudelijk biedt. Heel veel bladzijden zijn een weergave van hun twee jaar durende dooltocht door de gangen en krochten van de bajes. Ontmoetingen met gedetineerden, met medewerkers, met de staf. Eigenlijk met iedereen. De auteurs zijn zeer te spreken over de medewerking die ze gekregen hebben. Niets dan lof, sprenkelt het boek. Voor mij als argeloze lezer met enig gevoel voor de geschiedenis van de Bijlmer is de openheid zeker herkenbaar. Het is altijd de verdienste geweest van de Bijlmerbajes dat de bajes zich door het binnenklimaat onderscheidde van veel andere gevangenissen. Iets van het Amsterdamse je-moet-niet-zeuren-ge-

voel dat in de Bijlmer altijd herkenbaar is geweest.

Herinneringen

Daarmee kom ik bij wat ik in het boek mis. De historische dimensie. Ik lees wie er zoals binnen gezeten hebben. Dat zijn natuurlijk leuke weetjes. Maar het detentieklimaat van de bouwjaren, de filosofie achter de bouw, het optimisme over resocialisatie en het pessimisme over opsluiten, dat komt te weinig aan de orde. Ook de maatschappelijke invloeden waardoor het allemaal veranderde tot wat het nu geworden is, maar toch nog dat vleugje anders-zijn dan de gemiddelde bajes, ook dat mis ik. Misschien kan er ooit nog eens geschreven worden over de culturele geschiedenis van de Bijlmerbajes en over wat er verloren ging. Of misschien wel over wat nu als vooruitgang gezien wordt. Iets minder journalistiek, iets minder naar de geest van de opdrachtgever. Iets meer van afstand. Toch goed dat het boek gemaakt is. Voor wie ooit in de Bijlmerbajes gezeten heeft, zal het herinneringen oproepen. Voor wie er gewerkt heeft ook. Gerlof Leistra en Annemarie van Ulden. Biografie van de bajes. De roerige geschiedenis van de Bijlmerbajes. Uitgeverij Just Publishers bv. Meppel Uitgever Hans van Maar ISBN 97890 8975 480 6 NUR 339

Mr Nunnikhoven staat voor uw zaak! Advocatenkantoor Nunnikhoven Gasthuisring 1-09 5041 DP Tilburg T 013 535 10 98 F 013 762 00 97 M 06 27 01 33 02

24


Woningbouwvereniging verandert van gedachten

Cora Zalm Heerhugowaard - Al weer enige tijd geleden werd onze hulp gevraagd bij een geschil tussen een gedetineerde en zijn woningbouwvereniging. De woningbouwvereniging was van mening dat tijdens de afwezigheid van meneer ‘rare types’ in zijn woning woonden of gewoond hadden. Oftewel, er zou sprake zijn (geweest) van illegale onderverhuur en dat is verboden. De woningbouwvereniging dreigde dan ook met een rechtszaak om meneer uit zijn woning te laten zetten, maar gaf hem de mogelijkheid om dat te voorkomen door zelf de huur op te zeggen. Waarbij ze ook nog ‘gul’ waren om meneer een ruime opzegtermijn te geven. Meneer gaf bij ons aan dat tijdens zijn detentie de woning niet bewoond werd. Hij had geen idee wie de woningbouwvereniging bedoelde met ‘rare types’. Meneer zou zichzelf alleen maar in de problemen brengen door zelf zijn huur op te zeggen. Hij had de woning nodig voor zijn verlof en zijn detentiefasering.

Vol vertrouwen

Wij hebben meneer verteld dat het niet verstandig zou zijn om zelf zijn huur op te zeggen. De woningbouwvereniging wil hem er uit hebben, dus de volgende zet is aan hen. Het was ons niet helemaal duidelijk hoeveel bewijs de woningbouwvereniging had om de

rechter te overtuigen meneer uit zijn huis te zetten. En in zo’n geval is het ook lastig om de kansen van meneer in te schatten, want in hoeverre slaagt hij er in om die bewijzen te weerleggen? Als de woningbouwvereniging werkelijk naar de rechter zou stappen, bestaat natuurlijk ook een kans dat meneer verliest. Dan komen alle kosten ook voor zijn rekening.

Politieagent niet langer direct verdachte na geweldgebruik Van de redactie Den Haag - Politieagenten krijgen voortaan niet meer automatisch het stempel van verdachte opgeplakt bij onderzoek naar geweldgebruik. Een feitenonderzoek dat uitgaat van rechtmatig optreden komt daarvoor in de plaats. Dit is de kern van een wetsvoorstel van minister Ard Van der Steur (Veiligheid en Justitie) dat onlangs voor advies naar verschillende instanties is gestuurd, zoals de Raad voor de rechtspraak en het openbaar ministerie (OM). De maatregelen vloeien voort uit de stelselherziening geweldsaanwending opsporingsambtenaar. Dit traject is in gang gezet naar aanleiding van knelpunten in de procedures rondom het onderzoek en de afdoening van geweldgebruik door politieagenten. ‘Uitgangspunt is om recht te doen aan en meer rekening te houden met de spe-

ciale - en vaak kwetsbare - positie van de politieagent,’ aldus Van der Steur. Deze is niet alleen bevoegd geweld te gebruiken, maar in situaties waarin een ander kan terugtreden om te voorkomen dat hij geweld zal moeten gebruiken om zichzelf te verdedigen, wordt van een politieagent juist ook verwacht dat hij in die situatie optreedt en actie onderneemt. Het wetsvoorstel garandeert ook dat goed en gedegen onderzoek wordt gedaan naar de toedracht van het gebruik van geweld en naar de vraag of volgens de regels is gehandeld.

Passende reactie

De minister wil de opsporingsambtenaar niet buiten het strafrecht houden. Wél vindt hij dat de huidige algemene delictsomschrijvingen (mishandeling of doodslag) onvoldoende zijn toegespitst op situaties waarin de politieagent handelt uit hoofde van zijn taak. Als een

politieagent nu wordt vervolgd omdat hij de regels van zijn geweldsinstructie heeft overtreden, is dat voor dezelfde delicten als iemand die niet bevoegd is geweld te gebruiken. Maar de politieagent bevindt zich in een andere situatie, omdat hij heeft gehandeld uit hoofde van zijn taak en bevoegdheid. Daarom komt er een nieuwe, op de politieagent toegesneden delictsomschrijving, die schending van de geweldsinstructie strafbaar stelt. Deze omschrijving biedt meer ruimte voor een passende reactie op geweldgebruik door een politieagent dan vervolging voor een algemeen geweldsdelict, zoals nu het geval is. Op schending van de geweldsinstructie komt een maximum gevangenisstraf van drie jaar te staan, maar dan moet er wel sprake zijn van een dodelijke afloop. In de geweldsinstructie staan regels over hoe en wanneer geweld mag worden gebruikt.

Kunnen gemeenten de grote uitstroom gedetineerden aan?

Minder vertrouwen

Namens meneer hebben wij bij de woningbouwvereniging aangegeven dat hij niet van plan was om zelf zijn huur op te zeggen. En dat hij, en wij, een gerechtelijke procedure vol vertrouwen tegemoet zouden zien. Eerlijk gezegd hadden we verwacht dat we een concept-dagvaarding van de woningbouwvereniging zouden krijgen. Die wordt in een juridisch geschil vaak eerst ingezet om de tegenpartij toch nog van gedachten te laten veranderen. Dan zouden we ook meteen een inschatting kunnen maken van de bewijzen die de woningbouwvereniging zou hebben. Dus waren we verbaasd dat we van meneer zelf te horen kregen dat de woningbouwvereniging van gedachten veranderd was en de huurovereenkomst gewoon in stand zou laten. Blijkbaar zag de woningbouwvereniging een gerechtelijke procedure met een stuk minder vertrouwen tegemoet. Cora Zalm is van de Stichting Juradi in Heerhugowaard/Zaanstad.

‘It always looks impossible, until it’s done.’ Meer dan 15 jaar toewijding aan de beste verdediging in strafzaken. ‘Er zijn maar weinig advocaten, die een rechter zo goed kunnen overtuigen. Als mr. Roelse pleit, is de hele zaal muisstil. Wat maakt deze advocaat een indruk.’

Van de redactie Den Haag - In 2015 zijn 33.636 mensen uit detentie gestroomd die recht zouden hebben op nazorg. Daarbij zijn strafrechtelijk gedetineerden zonder verblijfsvergunning niet meegeteld. Dat blijkt uit cijfers van de afdeling ‘analyse strategie en kennis’ van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Dat is een heel groot getal waarvan we al bijna zeker kunnen weten dat de gemeenten – immers verantwoordelijk voor de nazorg – dat niet

aankunnen. Maar als je bedenkt dat ongeveer 25.000 van die uitstromers minder dan 5 maanden gezeten hebben, wordt het allemaal wat behapbaarder.18.000 hebben er minder dan 1 maand gezeten. Die redden zichzelf in het algemeen wel. We keren weer terug tot de 33 duizend uitstromers die langer hebben gezeten. Daarvan zijn er ruim 24.000 27 jaar of ouder. Dit gaat dan wel over de volwassen uitstro-

mers en niet over de jongeren uit de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI). Interessant is nog dat van de uit detentie ontslagenen er bijna 7000 in 2015 uit voorlopige hechtenis ontslagen werden. Dat zijn die mensen van wie het onherroepelijk vonnis door schorsing of beëindiging voor het onherroepelijk vonnis (eventueel wel al in eerste aanleg) eindigde. Dan wel dat er onmiddellijke invrijheidsstelling volgde, omdat het vonnis gelijk is aan dat van het voorarrest.

BEL BONJO GRATIS!

0800 3334446

mr. Jillis Roelse | Advocaat in strafzaken | t: 06-55555288 | e: [email protected]

————

CMYK

BONJO BAJES KRANT · 103x80

25


Vrij viert veertig jarig bestaan

Nog nooit zoveel behoeftE geweest aan Stichting Vrij

Amsterdam - Het Bonjo-lid Stichting Vrij bestaat veertig jaar en vierde dat in het College Hotel in Amsterdam. Begonnen in 1976. In het Huis van Bewaring op het Kleine Gartmanplantsoen in de hoofdstad. Een gevangenis midden in de stad toen nog gedacht werd dat midden in een stad een goede plek is om gedetineerden en nietgedetineerden van elkaar te laten weten dat ze allebei bestaan. De eerste bajes in Amsterdam die werd gesloten en vervolgens gesloopt. Nu vinden we er De Balie, een naam die verwijst naar het verleden, wellicht. Van het plantsoen naar de Weteringschans vlakbij de Nederlandse Bank

Oud-bajesdirecteur Frans Douw bracht de jaren zeventig in herinnering.

en vandaar naar het bekende souterrain aan de Hemonylaan. Althans bekend voor mij. Het feestje werd opgeluisterd door muziek en er was een uitgebreid loopbuffet. En er waren natuurlijk een paar redenaars. Zo keek Ruud Klein,

22 jaar lid van het Vrij-bestuur, terug op het lange bestaan van Vrij waar hij inderdaad lang deel van uitmaakte. Peter Plasman was er, de advocaat die bij het College Hotel om de hoek domicilie houdt en Frans Douw, emeritus

Voormalige gevangenis aan het Kleine Gartmanplantsoen, gezien vanaf de Stadhouderskade.

Raadhuisplein 9A 5258 BJ Berlicum Telefoon 073 5034543 Telefax 073 5032520 www.giebels-advocaten.nl Vestigingen in Berlicum en Boxtel

actief rond het gevangeniswezen en bij velen bekend als die directeur van de PI in Heerhugowaard. Ruud Klein keek terug. Hij wees er - nog eens - op dat vrijwilligerswerk zo belangrijk is door de onbetaalbare motivatie van de vrijwilligers. Je kunt het hebben over burgerzin en over integratie en participatie, maar als vrijwilligers niet zo ongebreideld enthousiast, als mens vrij van formele belastingen, met een open oog en oor voor de gedetineerden en ex-gedetineerden hun werk deden, dan werd aan gedetineerden een belangrijke motief om vertrouwen te hebben in hun leven na detentie ontnomen. Waarvan akte. Frans Douw herinnerde zich nog de jaren zeventig. Ik trouwens ook. De tijd van het Jongeren Advies Centrum (JAC), de tijd van de Bond voor Minderjarigen. De tijd van de Bond van Wetsovertreders (die Frans niet noemde, maar waar wij als Bonjo niet omheen kunnen). De tijd van hoop op menselijkheid. De tijd waarin gedacht werd dat opsluiten weinig nuttig was.

In die tijd – binnen die tijdsgeest – is Vrij opgericht, in die periode van optimisme. Er is in die tijd veel gebeurd rond het gevangeniswezen. In plaats van humanisering komt er nu een bajes in Zaandam met 500 tweepersoonscellen. We sluiten bibliotheken en vinden dat re-integratie via de computer geregeld kan worden. Frans Douw is daar duidelijk niet blij mee. Maar het spannende van de vrijwilligers van Vrij is nu juist dat ze met de bezieling van de jaren zeventig nog steeds gedetineerden en ex-gedetineerden bij staan bij het terug bewegen in de maatschappij. Hij complimenteert Henk Lahbib en de andere vrijwilligers met hun inzet. ‘Er is nog nooit zoveel behoefte geweest aan Stichting Vrij als nu in ons land’. Op naar een volgende veertig jaar. Jaap Brandligt

Bestuurlijke fusie STEK, SurAnt en Vrij Amsterdam - De stichtingen STEK, SurAnt en VRIJ zijn op bestuursniveau een samenwerking aangegaan. In de samenwerking willen ze hun diensten aan gedetineerden, exgedetineerden,tbs-patiënten en andere justitiabelen nog beter inzetten. Dew Koesal voert de directie voor alle drie de organisaties. Hij is bereikbaar op 036 5320799 en 06 16034071 voor vragen en of ideeën om van deze samenwerking een succes te maken.

• penitentiair recht • strafrecht • arbeidsrecht • (echt)scheidingen en alimentatie • jeugdrecht • overige personen- en familierecht • civiel recht • huurrecht • sociale zekerheid • psychiatrisch patiëntenrecht (BOPZ)

26


BERICHTEN UIT DE BAJES

Post uit de Mesdagkliniek

Extreem lange behandelduur Op tijd gedotterd door snel optreden personeel Vught - Langs deze weg wil ik u het volgende laten weten. Ik ben gedetineerd in de PI Vught en lees heel vaak klachten over de PI in deBonjo. Ik kon hier voorheen niet over meepraten daar ik nooit op de noodoproep drukte. Maar op 11 juni 2016 kreeg ik iets

voor 19.00 uur last van druk op mijn borst en heb op de knop gedrukt. Ik schrijf u nu dat daar heel snel op gereageerd werd, waardoor ik om ongeveer 21.15 uur gedotterd en wel in een ziekenhuis lag. De schade is

beperkt vooral, zoals de arts zegt, door snel optreden van de piw’ers en de medische dienst. Dit mag toch ook wel eens gezegd worden. Het personeel van de PI Vught reuze bedankt. Kees Fijneman

Verzekeraars weigeren ex-gedetineerden M. Kenter Groningen - TBS-behandelingen duren veel te lang, waardoor bijna iedereen volledig hospitaliseert. Ik praat met veel cliënten binnen de tbs-kliniek en zij zeggen allemaal dat ze meer dan zes jaar binnen zitten, terwijl de rechter hen heeft vrijgesproken van straf en een behandeling eist. Dit is in strijd met Europese regels. Als een cliënt zijn mening geeft (zonder agressie), wordt hij verwijderd en in zijn kamer opgesloten. Ik noem dit machtsmisbruik van de kliniek en het is mij ook dikwijls overkomen. Cliënten binnen de Tbs mogen niet opkomen voor hun eigen mening, want dan krijgen ze een negatief rapport waardoor de Tbs zomaar twee tot vier jaar langer duurt. Er is geen beklagcommissie die zich met de behandeling en bejegening bemoeit. Iedere klacht wordt daardoor niet-ontvankelijk verklaard. Dat de behandeling wel erg lang duurt, is ook de mening van sommige therapeuten. Zo zegt muziektherapeut Almout Pioch in de Mesdagcourant van april 2016: ‘De behandeling duurt vaak veel te lang, waardoor de motivatie bij de cliënten naar beneden gaat, omdat ze gefrustreerd raken en dat vind ik zorgelijk.’

Gestripte kamer

Dag Bonjo, Goed om eens aandacht te besteden aan verzekeringen, waarvoor ex-gedetineerden worden geweigerd. Maar een verzekering waar iedereen tegenaan loopt die wil autorijden, is de autoverzekering. En gewone verzekeraars (maar wat heet gewoon?) weigeren exgedetineerden en sturen hen door naar Rialto, de verzekeraar voor wat wordt genoemd probleemgevallen. Waar

je voor een gewone middenklasser, zonder de bonus voor schadevrij rijden al gauw zo’n 150 euro per maand betaalt. Zo’n 6, 7 keer het bedrag wat je normaal kwijt bent voor een verzekering. De verzekeraar wil geen ex-gedetineerden als verzekerde ook al heeft je delict niets te maken met oplichting, diefstal of fraude. En de overheid vindt dit oké. De verleiding om te liegen bij het invullen van het aanvraagformulier is dan groot. Of het

zoeken van oplossingen in de sfeer van de auto op naam van iemand anders zetten of iets dergelijks. Maar wat als je zo iemand niet hebt? Misschien dat een medewerker of advocaat hier eens aandacht aan kan besteden. Met vriendelijke groeten, Hendrik Naam van de briefschrijver bij de redactie bekend.

Zelf heb ik vanaf december 2012 Tbs met dwangverpleging. Alle deskundigen hebben aangegeven dat ik toen in de Mesdagkliniek geplaatst moest worden vanwege mijn problematiek. Den Haag was eigenwijs en heeft mij naar een kliniek gestuurd waar men absoluut geen kennis had van mijn problemen. Ik heb daardoor in De Rooyse Wissel non-stop in afzondering gezeten in een gestripte kamer, overplaatsingsverzoeken werden genegeerd. Tot ik een incident veroorzaakte en toen kon men mij wel overplaatsen. Nu zit ik in ieder geval op de plaats waar men met mijn problematiek kan omgaan. M. Kenter zit in de Mesdagklinie.

Heb jij ook iets te melden schrijf dan naar Bonjo. Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam.

27


Dagboek van een vrijwilliger (3)

Vrijwilliger is er niet voor oplossen praktische problemen Ronald Lelystad - Deze aflevering van mijn dagboek gaat maar over één gesprek, twee andere gingen niet door. Dat had ik al eerder meegemaakt. Een vrijwilliger moet daar van te voren rekening mee houden. Het is niet altijd te voorkomen: een gedetineerde kan er door zijn omstandigheden niet toe in staat zijn of er niet voor in de stemming zijn. Of er kunnen andere oorzaken zijn, zoals in dit dagboek zal blijken. Niet leuk, maar het hoort er ook bij. Ik ben al geen echte beginneling meer.

km-bord op met twee teksten eronder: ‘Het betreden van dit terrein is voor eigen risico’ en ‘Op dit terrein is het RVV-reglement van toepassing’. Het klinkt wat dreigend, alsof me hier iets zou kunnen overkomen. Maar wat is het RVV-reglement? Ik vroeg het binnen aan de baliemedewerker. Hij wist het niet. Ik vroeg het aan twee andere medewerkers, bewakers zo te zien. Die wisten het ook niet. Later blijkt dat dit gewoon het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens is. Alsof dat op het terrein van een Penitentiair Inrichting niet zou gelden…

Achter de muur van PI Lelystad is het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens van kracht.

Over twee maanden zit zijn tijd achter de deur erop. En eerst praten we wat over hem en zijn mogelijkheden in de maatschappij na terugkeer. O. heeft eerder gezeten en hij kreeg daarna een baan in de zorg. De instelling had hem niet om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) gevraagd. Zij kwamen Onmiddellijk ontslagen Mijn vorige bezoek was aan PI er pas na een half jaar achter dat hij Ik wachtte in een kamertje op de Flevoland in Lelystad. Gedetineerde gedetineerd was geweest. Hij werd advocatengang en nu viel me pas op N. wilde mij graag weer spreken en onmiddellijk ontslagen en kwam in de dat er een schilderij in vrolijke kleuren problemen. Wat voor regels daarvoor ik vond dat ook een goed idee, maar ondertussen had Stichting Vrij al weer hangt, ondertekend met K. Beek. Nooit zijn, weet ik niet precies, maar O. had van gehoord. De gedetineerde liet niet niet uit zichzelf verteld dat hij een een volgend verzoek uit Lelystad gekregen. De vraag was of ik volgende lang op zich wachten. Hij is wat ouder strafblad had. Dat is een interessante keer misschien twee gedetineerden zou dan de vorige die ik heb gesproken, kwestie: waar mag iemand met een willen bezoeken? Ik vroeg me af of dat een jaar of vijftig. Hij stelde zich voor strafblad werken, dus zonder VOG? en deze keer gaat het niet over koetjes Niet in de zorg blijkbaar. niet teveel zou worden: kan ik twee keer goed luisteren, opletten en zinvol en kalfjes. Gedetineerde O. heeft praktische problemen waarover hij wil Scheermesjes reageren? Allez, ik dacht ik probeer het en op een praten, misschien kan ik – of Stichting Ook de andere kwesties waren nieuw voor mij. Het ging over zijn post die Vrij- hem helpen? Hij heeft pen en miezerige Goede Vrijdagmiddag reed thuis wordt bezorgd, de APK van zijn papier meegenomen die hij voor zich ik weer naar Lelystad. Bij de ingang auto en zijn toekomst na vrijlating. op tafel legt. van het terrein viel me nu een 15 Als je geen contactpersoon buiten hebt, wie zorgt er dan voor de post? Wat gebeurt er als je in de bak zit en je auto moet APK gekeurd? En mag je met een UWV uitkering werken in het buitenland, wat O. van plan is? Ook had hij nog een ander praktisch probleem: de scheermesjes die hij in de gevangenis kan krijgen zijn van zo’n kwaliteit dat hij zich altijd openhaalt met scheren… We praatten over zijn problemen en ik kreeg zijn pen en papier om het

Vrijdag de 13de

Voor de vragen van gedetineerde O. heb ik met de Stichting Vrij gebeld. Zij vertelden mij dat een gedetineerde zulke praktische problemen als die van O. het beste met zijn casemanager

kan bespreken. Vervolgens heb ik zijn casemanager een bericht gestuurd en deze antwoordde dat de gedetineerde zulke vragen aan het RIC kan stellen, het Re-integratie Centrum dat in Lelystad is opgericht. Dat is nieuw voor mij, en dat was het blijkbaar ook voor de gedetineerde. De casemanager zal de vragen met hem bespreken. Mijn volgende bezoek is door drukke werkzaamheden en een bezoek aan het buitenland pas twee maanden later. Ik ging nu alleen voor O. Van N. heb ik niets meer gehoord. Het was niet eenvoudig een geschikt moment te vinden rond Hemelvaart en Pinksteren en de bezoektijden zijn ook wat korter. Maar weer op een vrijdag, deze keer de 13e, reed ik met prachtig weer naar Lelystad. De vlaggen langs de muur om de PI wapperen in de lentezon. Toch had ik beter moeten weten, vrijdag de 13e is altijd een risico. ‘s Morgens had ik nog geïnformeerd naar de openingstijden, dat was geen probleem. Maar de portier vertelde me na aankomst meteen dat gedetineerde O. er niet meer was. Hij was die ochtend om 9 uur ‘door de poort gelopen’. Nee, niet ontsnapt, maar zijn straf zat erop. Shit, dat had zijn casemanager me helaas niet verteld. Tja, deze keer dus echt voor niets, dat kan een vrijwilliger dus ook overkomen. Het is verstandig altijd vooraf te informeren of de gedetineerde er nog is. Ik heb ervan geleerd. (Wordt vervolgd)

Maak je cartoons, stuur het naar Bonjo

VERRAS JE KIND MET EEN VERJAARDAGSCADEAUTJE!

ADVOCATENKANTOOR CREMERS

Je kunt meedoen als: • je in de gevangenis verblĳft, • je kind niet ouder is dan 12 jaar, • in Nederland woont, • en als de andere ouder of verzorger toestemming geeft. (de kosten zĳn voor onze rekening)

Gespecialiseerd in: • Strafrecht en penitentiair recht • Personen- en familierecht Mr. H.M.S. Cremers Postbus 3037 5203 DA Den Bosch tel. 073 633 00 63 fax 073 633 00 64 [email protected] www.advocatenkantoorcremers

Bel GRATIS naar 0800 331 05 68 (niet geblokkeerd)

allemaal op te schrijven. Ik zal het voorleggen aan Stichting Vrij die eventueel wat voor hem zal uitzoeken. Het opent wel mijn ogen voor een heel andere kant van het verblijf achter de tralies. Ik had in deBonjo wel gelezen over hulp bij huisvesting en dat leek me heel belangrijk, maar er zijn ook kleinere problemen die vervelende gevolgen kunnen hebben. En: wat kan een vrijwilliger doen en hoe ver moet een vrijwilliger gaan? Gedetineerde O. is geen oorspronkelijke Nederlander - evenals de vorige twee gedetineerden die ik heb bezocht, maar hij spreekt goed Nederlands. Zonder VOG komt hij dus in Nederland niet makkelijk aan werk in de zorg, waar hij werkzaam was. We namen afscheid en ik nam mijn briefje met de praktische problemen mee. Heel handig dat hij dat bij zich had. Na dit gesprek wachtte ik nog op gevangene N. van het vorige bezoek, maar tot mijn verrassing had die volgens de bewakers ‘geen zin’. Wat is er met hem aan de hand? Was hij toch niet tevreden? Dat blijft gissen. Ik heb geluk dat ik niet alleen voor N. naar Lelystad ben gereden.

geloof in herstel

Mede auteur ‘Bajesboek’

28


Remy leek de draad van het leven weer behoorlijk goed op te pakken.

Moord op broer brengt Remy tot zelfmoord

Jack Keyzer De afgelopen jaren ben ik met regelmaat in de diverse Penitentiaire Inrichtingen (PI´s) en jeugdinrichtingen geweest om mijn persoonlijk verhaal te vertellen. Het ging er in die gesprekken vooral over wat de invloed van de moord op mijn 16-jarige zoon Pascal is geweest op mij en op mijn gezin. Ik vertelde onder andere dat ons leven naar ‘de kloten’ was, maar dat wij in staat waren om onze draai te vinden in ons nieuwe leven, ons leven zonder Pascal. Met vallen en opstaan kreeg ons leven geleidelijk aan weer enige kleur. Ons belangrijkste doel om verder te gaan, was natuurlijk onze jongste zoon Remy. Remy was 13 jaar toen zijn broer werd vermoord. Hij zorgde er voor dat wij weer konden lachen en weer op vakantie gingen op een manier die bij ons past. Vakanties werden niet meer per se ervaren als een ‘vlucht’. Het ging ons, gelet op onze omstandigheden best redelijk. Remy leek de draad van het leven ook behoorlijk goed op te pakken. Heeft zijn opleidingen en stages allemaal keurig afgerond en is zelfs een eigen bedrijfje gestart. Vol trots deed hij dit en nog trotser hoorden wij zijn verhalen hieromtrent aan. De laatste 2 jaar ging het duidelijk

Showmaster Umberto Tan ontvangt van Jack Keijzer het gedichtenboek ‘Lint van Herinnering’.

niet goed met Remy. Het gemis van zijn grote broer ging hem psychisch ernstig parten spelen. Daarnaast was er nog een aantal traumatische gebeurtenissen welke Remy zich bijzonder aantrok. Het overlijden van een goede kennis van ons. Een meisje van 17 jaar als gevolg van leukemie en een zeer goede vriend (18) als gevolg van een auto-ongeluk. Als laatste heeft Remy het zich zeer aangetrokken dat de moordenaar al na negen jaren naar huis mocht. Het gewenste gebiedsverbod voor de gemeente Stede Broec, regio WestFriesland in Noord-Holland, bleef uit. Immers het was de woonplaats van de dader. Als gezin komen wij geregeld in die gemeente. Remy´s moeder werkt daar dagelijks.

Één stap vooruit

Onze smeekbede om te verhuizen was aan dovemansoren gericht. Voor ons en vooral voor Remy een drama. Remy raakte in de war. Chaos in zijn hoofd. Hij heeft van alles en nog wat geprobeerd (goede en minder goede oplossingen) om orde in deze chaos te scheppen. Het lukte niet. Vorig jaar raakte Remy in een psychose van behoorlijke omvang. Hij

werd gedwongen opgenomen. Voor ons als ouders was het vreselijk om dit mee te moeten maken. Voor Remy was het vreselijk dat niemand zijn verhaal geloofde. Hij was zeer verdrietig, werkelijk geen idee hebbend van de ernst van zijn situatie. Na circa drie maanden werd Remy ontslagen van de psychiatrische afdeling. De maanden daarna leek het heel langzaam de goede kant uit te gaan. Drie stappen vooruit…..twee stappen terug. In al mijn optimisme dacht ik: ‘Dat is per saldo één stap vooruit.’ Voor ons als ouders wel een zeer zorgelijke periode. Wij waren blij als Remy weer een dagje ‘blij en vrolijk’ was. Niet zo gek als je weet dat Remy onevenredig vaak de woorden ‘ik heb rust nodig, ik heb rust nodig’ heeft uitsproken.

Complete chaos

Juist vanwege deze rust heeft Remy een all inclusive vakantie van twee weken geboekt naar Turkije. Hij was eraan toe, vertrek 8 mei 2016. 7 Mei hoorde Remy stemmen in zijn hoofd. ‘Je moet nu naar Schiphol.’ Die ochtend had Remy het zwaar. ‘Huilen, huilen, huilen,’ aldus een vriend van Remy. Zelf waren wij dat weekend

weg. Eenmaal op Schiphol werd het Remy duidelijk dat de dingen niet klopte. Uiteindelijk hebben wij hem opgehaald. Hij was zijn auto kwijt… Toen is het slotakkoord van zijn laatste dagen. Emotioneel vertelde Remy dat ‘ze hem in de maling hadden genomen’ en dat hij zeker wist dat hij op dat moment in een psychose zat. Maar ook dat hij hulp wilde hebben. Mogelijk dat Remy op dat moment door kreeg dat dit nu zijn leven zou gaan worden. Momenten van psychoses, dat hij stemmen hoorden van hen die er niet waren. Het was en bleef chaos in zijn hoofd. Complete chaos. Hij besefte dat dit levenslang zou zijn. Remy was 22 maar leek 13. Wij hebben hem naar bed gebracht, Remy’s moeder deed dat zondagavond. Ik deed dit maandagavond. Huilend vroeg Remy aan mij: ‘Papa, sta je altijd achter de dingen die ik doe?’ ‘Ja,’ zei ik, ‘papa staat altijd achter alles wat je doet, lieverd, behalve…’ Ik keek naar de bouten die uit de muur staken, waar ik die ochtend de beugel vanaf gehaald had, omdat Remy dat een griezelig ding vond. ‘Het lijkt wel een galg, pap,’ zei hij. Hij begreep mijn blik, maar zei niets. Wij gaven elkaar een dikke nachtkus. De laatste,

zo bleek achttien uur later. De beugel die ik had weggehaald heeft Remy een dag later weer opgehangen. In alle rust heeft hij dit gedaan. Het leven dat hij leidde werd hem te veel. Zijn vader stond achter de dingen die hij deed. Ik vond Remy ’s middags in de kamer. Levenloos. Dood. Vreselijk. Verschrikkelijk. Onwerkelijk.

‘Lint van Herinnering ‘ Remy wilde iets doen voor het Aidswezen in Zuid Afrika. Hij was daar geweest en de zieke kindertjes hadden een diepe indruk op hem gemaakt. Het geld dat ik als vader nu krijg voor lezingen, stop ik in het fonds. De opbrengst van het gedichtenboek ‘Lint van Herinnering’ dat ik heb samengesteld, komt ook ten goede van deze zieke kindjes. De gedichten zijn grotendeels geschreven door nabestaanden van slachtoffers van ernstig geweld. Het boek, dat lovende kritieken heeft gekregen, kan worden besteld via www.lovng.nl Kosten €14, inclusief verzendkosten. Als PI-medewerkers dit gezamenlijk bestellen kost het € 11,-.

Contact met het slachtoffer of nabestaande? Dat kan via slachtoffer-daderbemiddeling krokodillentranen? • Om jouw kant van het verhaal te vertellen • Om iets goed te kunnen maken • Om zelf weer opgelucht verder te kunnen Kijk op www.slachtofferinbeeld.nl op de computer in het RIC of vraag ernaar aan een PIW’er, geestelijk verzorger of casemanager.

“Dankzij de hulp van Ton heb ik mijn echte ‘ik’ kunnen laten zien. De rechter schorste de hechtenis. Gelukkig heb ik nu mijn baan kunnen houden”

29


BONJOCONTACTBUREAU ZO WERKT HET CONTACTBUREAU 1. Je stuurt je advertentie naar Bonjo contactbureau, Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam. 2. Bonjo stuurt de advertentie naar een beoordelingscommissie. Deze moet goedkeuring geven voor plaatsing. 3. Bij goedkeuring plaatst Bonjo je advertentie in deBonjo en/of op de website. 4. Een reactie op een advertentie stuur je naar Bonjo contactbureau. Vermeld hierbij wel het advertentienummer anders kunnen wij je reactie niet doorsturen. Doe een postzegel op de enveloppe en stuur ’m op. 5. Als je reageert maar niet wilt dat je adres bekend wordt, vermeld je adres dan niet in je brief maar op een bijgevoegd papiertje. Zonder je adres kunnen wij geen reacties naar je terug sturen. Een eerlijk verhaal scoort het best. Dus schrijf een brief met daarin je interesses, hoe lang je nog moet, wat je graag wilt en wat weer niet. Ieder die de site bezoekt weet dat hij/zij met een gedetineerde te maken heeft. Transparanter kan niet! 1626 Hallo dames. Ik ben een leuke, ietwat verlegen man van 38 jaar op zoek naar een leuke relatie en/of vriendschap.Ik heb grijs/groene ogen, normaal postuur en ik ben op zoek naar een leuke lieve vrouw. Leeftijd en uiterlijk vind ik onbelangrijk, als de klik er maar is.Ik zit nu in PI Vught nog voor een onbepaalde tijd. Ik hou van muziek, films, boeken, lezen, tv kijken en van gezelligheid.Ik mis een warme arm om me heen en een knuffel. Ik mis de liefde in mijn leven, ben jij die gene die die liefde kunt geven?. In de bajes is het leven een sleur,kan jij die sleur doorbreken?.Klim dan in die pen, zodat we mekaar beter kunnen leren kennen. Je krijg dan altijd een reactie terug. Tot snel, groetjes van Auke....

1627 Spontaan en passie vol is wat de meeste vrouwen vragen.Behalve dat ligt mijn intresse ook in sport en muziek, Dames ik ben Santos, 26 jaar 70 kg 1.70 cm. Ben van dominicaans afkomst en goed verzorgd.Ik ben vooralsnog gedetineerd tot November 2016. Als ik je interesse heb gewekt ontvang ik graag een brief van je.Ik spreek spaans en nederlands.

1628 Mijn roots liggen in de Kaap Verdie, zon, zee, strand. Mijn naam is Santos. Ben 25 jaar 1.75 cm 78 kg .En zit in detentie tot mei 2017 . Ben jij die lieve zorgzame vrouw die wil leren kennen? Schrijf mij dan een brief. Verder ben ik passievol als het er op aankomt, hobby,s koken en sporten.Laat mij iets van je weten als je interesse hebt.

van buiten. Ben jij buiten je detentie adres in de omgeving van Rotterdam woonachtig?.Mijn hobby’s zijn op vakantie gaan een bos of een strandwandeling maken lekker uit eten gaan op stap gaan en muziek luisteren. Spreek mijn advertentie jou aan aarzel dan niet en reageer, groetjes Ronald..

1630 Hallo Dames, Ik heet Marc en ben een lieve romantische en een sportieve jongenman van 36 jaar.Ik ben gespierd en zie der goed uit. Ik ben op zoek naar een leuke dame die met mij zou willen schrijven of bellen en wie weet misschien meer (bezoek).Ik heb een langer straf achter de rug en zit nu in mijn laatste jaar. Ik ben op zoek naar een lieve eerlijke leuke meid tussen de 25-40 jaar om een leuk contact mee op te bouwen, en je mag best een beetje stout zijn !. Ik hou van de zon, zee, vakanties, sporten, dansen, en koken.Ik wil graag samen met jou weer genieten van mijn vrijheid en alle kleine dingentjes in het leven, maar vooral van elkaar. Lijkt het je wat, schrijf me dan en verras me maar........

1631 Hallo dames ik ben Johannes 48 jaar was ooit blond, nu kort blond/grijs. Blauwe ogen en 180 cm en 83 kg. Hou van natuur, muziek , en af en toe een feestje. Ben verder een nuchtere fries met tatoo,s en zoek een leuke vrouw om leuke dingen mee te doen. Huisje, boompje, beestje, lijkt het je wat klim in die pen.Ik zit in de Pi de Marwei te leeuwarden. Bij wederzijdse intresse schrijf ik zeker terug.xxxxx groetjes Johannes..

1632 1629 Hoi meiden ik ben Ronald, 41 jaar 1m96 lang en atletisch gebouwd en zit in een kliniek in de omgeving van R,dam.Ik ben op zoek naar een leuke lieve eerlijke spontane en betrouwbare meid. Met de intentie een langdurige relatie op te bouwen.Ik zeg ook altijd schoonheid zit van binnen en niet

Name is Imzoura Mustapha from morocoo city Agadir.My age is 33 my job is lifegard at the beach. Iam single and my eyes are grey.Iam 175 cm sport swimming fitnes. No smoke no drugs and my wish i would like to make a relationship good women because iam single check my facebook voor pictures.

Strafrecht

1633 Ik ben een leuke lieve Marokkaanse man van 33 jaar oud. Ik ben woonachtig in Den haag. Momenteel zit ik een straf uit van 5 maanden.Ik ben over 4 mnd vrij.20 juni ga ik naar een openkamp in Dordrecht.Ik ben 1,86 lang, normaal postuur zwart haar en bruine ogen. Licht getint, en verzorgd en heb een spontane humor. Ik zit nu PI Alphen aaan de Rijn. Ik ben op zoek naar een leuke, dame voor gezellige contact en wie weet wat daar uit komt. Een spontane leuk verzorgde dame met humor zou fantastisch zijn.Voel jij je aangesproken en wil je meer over mij weten schrijf me of neem contact met me op.Als het klikt kan ik jou een foto van mij sturen. Reageer dan groetjes Ismail.

1634 Hallo mijn naam is Driss, 40 jaar, 186, 85 kg, sportief, gespierd, leuk, schattig, en hou van avontuur en ook een rustig leventje. Ik ben op zoek naar een leuke , spontane, meid, openmindend voor een pen relatie met een eventuele instelling tot het komen van een serieuse liefde volle relatie met einddoel Huisje, Boompje, Katje. Ik zit momenteel in Pi Vught. Ik ben nog in voorarrest, hopelijk ben ik spoedig op vrije voeten. P.S ik oog heel jong, en de meeste die mij niet kennen schatte mij dan in als een 20iger en 25iger uiterlijk en innerlijk. je kan bij mij rekenen op een ruime levenservaring en omgang en respect op een hoge sterke niveau.Ik zoek jou al een lange tijd, alleen heb ik jou nooit ontmoet en gevonden!.Het liefst ben je een echte hollandse meid of vrouw. Groetjes Driss.

1635 Hallo dames ik ben een man van 36 jaar, en ik zit in de Pi Tilburg . Ik moet nog 3 jaar zitten.Ik zoek een leuke dame voor contact en misschien meer als het klikt. Uiterlijk maakt niet uit ik zoek een leuke lieve vrouw.Hopelijk tot gauw kusjes Hassan.

1636 Hallo dames ik ben Jeroen, ben 31 jaar. Ben een goed verzorgde nette jongeman die van het leven geniet. Ik heb blauwe ogen, donker haar en hoop via deze weg een lieve, eerlijke, dame / meid te leren kennen. Ik hou van sporten, koken, auto,s shoppen,

Cassaties

Contact 020-363 9999 Leidsestraat 69-G 1017 NX Amsterdam Postbus 59616 1040 LC Amsterdam

mr. A.R. Kellermann Advocaat sinds 2004 F : 020-363 9998 E: [email protected]

en ben eerlijk en oprecht, verwacht dat ook terug in een ander. Ik heb geen voorkeur qua afkomst of leeftijd.Alleen eerlijk en oprecht naar mekaar toe.Ik zit nu in Pi Almelo, ik moet nog een opaar maanden dan zit het er eindelijk op voor mij. Ik hooop echt dat mijn droom vrouw Lief, eerlijk, loyaal, mij een brief stuurt. Ik zal je altijd terug schrijven en ik hoop dat we samen een leuke band kunnen opbouwen op deze manier. Hoop dat je reageerd groetjes Jeroen xxxx .

1637 Ik ben Wendy 35 jaar en weeg 65 kg mooi chocolade kleurtje.Hou je van chocolade?. Dan moet je zeker reageren.Ik hou ook van enge films, hou super veel van muziek en dansen lekker koken, lekker eten en de natuur, en gezelligheid, en nog veel meer maar daar moet jezelf achterkomen.Ik moet in juli voorkomen (meervoudigekamer). Ik zoek iemand om leuke spannende brieven mee te schrijven. Postzegels en foto is zowiezo antwoord.Wie weet tot gauw.

1638 Hallo ik ben Jan Willem een leuke en lieve

bisexuele man van 30 jaar ben 1.90 lang en weeg 80 kg.Ik zoek leuke penvrienden tussen de 18 en 40 jaar. Ik zit in voorarrest in Pi Vught. Ik heb als hobby,s films kijken, muziek luisteren, en leuke dingen met vrienden doen.Het maakt me niet uit of je vast zit of vrij bent want iedereen verdiend een tweede kans. Als jullie meer willen weten pak dan een pen en schrijf me maar ik schrijf altijd terug groetjes Jan Willem.

1639 Ik ga me gelijk voorstellen. Mijn naam is Jozef, ben 26 jaar, blank, 1.90 m lang atletisch gebouwd, heb tattoo’s, bruin haar en zie deruit als een bad boy. Met een goed hart. Ik zit nu 3 jaar in detentie. en heb er nog 6 tegaan. Een tijdje dus. Via deze manier probeer ik een leuke dame te leren kennen die houd van lachen, positief in het leven staat, en houd van een uitdaging. En een beetje pit heeft. Want ik kan op zijn tijd eigenwijs en moeilijk zijn. Heb je na het lezen van mijn bericht interesse en ben je nieuwschierig schrijf me dan, zet er een foto bij. Gegarandeert antwoord terug. Heb alle tijd... tot schrijfs.

30


Alarm in Britse gevangenissen

Vechtfilmpjes lopen spuigaten uit

Jongerenpilot, alleen voor jongens.

Amsterdam krijgt jongerenpilot Van de redactie Amsterdam - Toen justitiestaatssecretaris Klaas Dijkhoff Amsterbaken in Amsterdam in augustus 2015 sloot, was de boosheid daarover in de hoofdstad groot. Burgemeester Eberhart van der Laan was daar duidelijk over: In de Top 600-aanpak hebben we ervaren hoe belangrijk het is dat al vanaf de eerste dag van detentie alle benodigde partners (zorg, werk-/dagbesteding) en het sociale netwerk worden ingeschakeld’. Teylingereind in Sassenheim was daarvoor te ver weg, dat was de gedachte in Amsterdam. Klaarblijkelijk is die gedachte doorgedrongen tot het ministerie. In september van dit

van jongeren die met justitie in aanraking komen.’ Hij constateert dat een gedifferentieerde aanpak nodig is want ‘de populatie wordt steeds complexer, door bijvoorbeeld verwarde personen en licht verstandelijk beperkten.’ Daar komt bij ‘dat een groot deel van de groep slechts een licht vergrijp gepleegd heeft, waardoor de beschikbare tijd in detentie voor duurzame gedragsverandering beperkt is.’ Dit beeld past precies in het beeld dat elders door Van der Helm in deze krant geschetst is (pag.4). Hij merkt daarbij overigens op dat nu juist de TOP 600-types al te ver heen zijn om ze nog binnen het jeugdstrafrecht op Complexer te voeden. Zoals Dijkhoff het zei: ‘De pilot maakt De pilot loopt tot 1 juli 2017. Dat lijkt deel uit van de verkenning naar een nogal kort om echt te weten of het nieuw stelsel voor vrijheidsbeneming gaat werken. jaar start in Amsterdam een pilot voor een kleinschalige voorziening voor jongens (niet voor meisjes) tussen de 14 en 23 jaar die door een rechter in voorlopige hechtenis zijn geplaatst. In deze kleinschalige voorziening (die vast als afkorting KV, Kleinschalige Voorziening, zal krijgen) is er 24 uur begeleiding en beveiliging. De jongeren gaan naar school of naar hun werk en houden contact met bijvoorbeeld de ouders. Conform de keus in het nieuwe jeugdstelsel waarbij kinderen, jongeren en ouders zo veel mogelijk binnen eigen structuren worden ondersteund.

Verlies van 2600 banen

Den Haag - In de komende vijf jaar kunnen nog eens acht gevangenissen dicht. Met dat advies komt het gevangeniswezen zelf in een rapport aan de Tweede Kamer. Al langere tijd staan veel cellen leeg. Volgens topambtenaren van justitie kunnen er tot 2021 ruim 2500 cellen weg. Dat zou neerkomen op acht gevangenissen. Er zouden 2600 banen sneuvelen door zo’n besluit. Plaatsen zijn ook al bekend. Zo worden in het stuk onder meer de gevangenissen in Almelo, Ter Apel, Almere en Heerhugowaard genoemd. Ook een deel van de gevangenis in Veenhuizen kan dicht. Het is niet voor het eerst dat er over leegstaande cellen wordt gesproken. Volgens minister Ard van der Steur leggen rechters lagere straffen op. En volgens staatssecretaris Klaas Dijkhoff speelt ook vergrijzing een rol. Het kabinet zei eerder deze periode geen gevangenissen te sluiten. Dat werd vooral gezien als politiek besluit. Volgend jaar zijn er immers verkiezingen.

Daarna zijn de kaarten weer anders geschud.

Laagste detentiecijfer

Volgens de officiële cijfers van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) over 2015 is de behoefte aan PI-plaatsen gedaald van 15.170 naar 11.005. Een daling van 27%. Daar staat tegenover of misschien wel naast dat de forensische zorg in strafrechtelijk kader (anders dan de Forensische Psychiatrische Centra, FPC ’s) is gestegen van 1254 in 2011 tot 2210 in 2015. Met jongeren gaat het klaarblijkelijk goed. Er zitten er steeds minder vast in een justitiële jeugdinrichting, een PI of een FPC. Het aantal minderjarigen tussen 12 en 17 per 100.000 inwoners nam met 44 procent af. Voor andere in deze jeugdklasse was dat minder: twintig procent. In 2013 is afgesproken dat de behandelduur in tbs terug moet naar acht procent. Tbs met dwangverpleging dus. En zowaar: het is nu 7,5 pro-

Onbekenden plaatsen de gewelddadige video’s op een Facebookkanaal, meldt de Britse tv-zender Sky. Op de video’s staan Fightclub-achtige vechtpartijen tussen gevangenen. Op andere filmpjes is te zien hoe gedetineerden in elkaar worden geslagen of halfnaakt dansjes doen terwijl ze high zijn. De organisatie van Britse cipiers (POA) roept de overheid op om maatregelen te nemen. De smokkel van telefoons en drugs neemt volgens de organisatie steeds grotere vormen aan

Achterblijver en het gevoel van alleen op de wereld? Schrijf of bel Bonjo, wij helpen je verder. T 0800 3334446 Postbus 10109, 1001 EC Amsterdam.

en zorgt voor onveilige situaties.

Ontsnappingen

Zo zijn mobiele telefoons eerder gebruikt door gevangenen om ontsnappingen te regelen, drugs te bestellen en om getuigen te intimideren. De smokkel van telefoons is uitgegroeid tot het grootste probleem in de Britse gevangenissen. De Facebookpagina is extra pijnlijk voor de gevangenbewaarders, omdat duidelijk wordt dat ze moeite hebben met toezicht houden. Zo wordt op een video een gevangene in elkaar geslagen. Hij schreeuwt om hulp, maar er komt geen bewaking op dagen. Volgens de POA is dat te wijten aan bezuinigingen. Daardoor is het aantal cipiers in sommige gevangenissen met een derde teruggebracht. Bron: MAP-NL

BONJO- vrijwilliger ingezet bij zaak in Hoorn

Hoorn - P. en zijn vrouw D. waren er ook bij aanwezig. P heeft een zwaar verleden. Hij heeft ruim dertig jaar vast gezeten. Dus meer dan de helft van zijn leven heeft hij in de gevangenis doorgebracht. Hij gebruikt ook veel bajestaal en hij weet weinig van de huidige samenleving. Ook begrijpt hij niet alles en daardoor loopt bij hem de spanning op en dan kan hij cent. Nederland heeft na Finland het agressief worden. Hij noemt zichzelf laagste detentiecijfer. 57 op 100.000 soms een tikkende tijdbom met een inwoners. In Finland is dat 54, in Engeland en Wales 148. Een andere reden pistool op zak. Als je P. rustig benadert en hem zijn verhaal laat doen, voor een Brexit, wellicht. Nederlandan blijkt hij een hele vriendelijke ders ontvluchten niet vaak een bajes. Drie keer in 2015 tegen 15 in 2011. We man te zijn die gewoon graag zijn hart lucht over alles waar hij tegen zijn een volgzaam volk. Zelfdoding, daarin zijn we ook bescheiden. Van 18 aan loopt. De kinderen van D. zijn uit huis gein 2011 naar 13 in 2015.

Advies gevangeniswezen: Acht bajesen dicht Van de redactie

Londen - Cipiers van gevangenissen in Groot-Brittannië slaan alarm over het gemak waarmee verboden spullen bij de gedetineerden terechtkomen. Daarbij gaat het om drugs, maar ook om zaken als mobiele telefoons. Die laatste worden steeds vaker gebruikt om vechtfilmpjes op Facebook te zetten.

plaatst door de criminele activiteiten van P. en ze hebben ook geen kans de kinderen terug te krijgen. P. is bijna blind aan beide ogen. D. heeft een gebroken rug gehad en kan daardoor niet veel. Ze willen graag ondersteuning bij het aanvragen van OV-pas. Deze is nu geblokkeerd en ze weten niet waarom. Ook komt er soms post binnen waar ze niet veel van begrijpen en door alle problemen hebben ze ook weinig ruimte in hun hoofd om alles te regelen. D. vind het lastig na alles wat er gebeurd is en wil haar verhaal kwijt zeker aan iemand die neutraal is en haar niet gelijk veroordeeld. Naast de praktische zaken werden D. en P. geholpen met de dagelijkse uitdagingen.

31


Uit de krant Dini van het Noorden Bij het opruimen kwam ik een aantal krantenknipsels uit 2013 en 2014 tegen. Interessante artikelen, destijds zorgvuldig uitgeknipt en bewaard. De stukken gaan allemaal over criminaliteit, justitie en het gevangenisleven. Op 3 april 2013 publiceerde de Leeuwarder Courant een artikel met als kop: ‘Angst voor stress in de cel’. Geen verrassend nieuws want er is meestál stress in de cel. Het is niet niks om opgepakt en berecht te worden. En om daarna je vrijheid voor korte of langere tijd kwijt te zijn. Daarnaast moet er zoveel geregeld worden voor het leven na de detentie. Woonruimte, huis, uitkering, werk, en dat zijn dan nog maar alleen de praktische zaken die stress veroorzaken. De emotionele kant van detentie veroorzaakt misschien nog veel meer stress. Verbroken relaties, kinderen die men niet meer ziet, vriendschappen die geen vriendschappen blijken te zijn. Maar over deze zaken meldt het betreffende krantenartikel niets. Het stuk gaat voornamelijk over de gevolgen van miljoenenbezuinigingen. Men was destijds bang dat die bezuinigingen zouden

zorgen voor meer spanningen tussen gedetineerden. Met als gevolg onveilige situaties voor bewaarders. Ook de geestelijke verzorgers en mensen van de nazorg zagen de gevolgen van de bezuinigingen somber in. En een strafrechtadvocaat waarschuwde voor meer kans op recidive door nieuwe regels, en ook omdat er op arbeid, sport en recreatie gekort zou worden. Aldus het artikel in de Leeuwarder Courant van 3 april 2013.

Fabel

Er wordt vaak gedacht dat criminaliteit het gevolg is van een slechte jeugd. Maar dat is een fabel. Althans volgens een artikel in de Leeuwarder Courant van 28 september 2014. ‘Er is geen verband tussen een slechte jeugd en zwaar crimineel gedrag,’ zei onderzoekster Vere van Koppen, die voor

haar promotieonderzoek vooral wilde weten hoe daders betrokken raken bij de georganiseerde misdaad. Het blijkt dat velen dat circuit binnenrollen via zakelijke connecties of vrienden. De onderzoekster kon niet precies vaststellen waarom men in de criminaliteit gaat, hoewel geld natuurlijk wel een belangrijk motief is. Een Amerikaanse waarschuwing luidt: ‘It’s not worth the jailtime.’ Maar mensen die een keurig bestaan door criminele activiteiten op het spel zetten, denken daar blijkbaar anders over. De criminaliteit is voor die groep blijkbaar wél the jailtime waard. Met voor hen als pluspunt dat ze, volgens de onderzoekster, in de gevangenis weer nieuwe ‘crime’contacten opdoen.

3,6 liter bier

Een ander artikel uit de Leeuwarder

Voorstel voor zwaardere screening vuurwapenvergunning Van de redactie Den Haag - Aanvragers van een wapenvergunning die voor langere tijd over een vuurwapen mogen beschikken - met name sportschutters en jagers - krijgen verplicht een zwaardere screening. Dit staat in een wetsvoorstel dat staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie bij de Tweede Kamer heeft ingediend. Zo moet de aanvrager zijn verzoek

altijd in persoon indienen én zelf aanwezig zijn bij de controle van opslagmogelijkheden voor wapens in zijn huis of zijn bedrijf. Ook is hij verplicht mee te werken aan een onderzoek naar zijn psychische gesteldheid, om na te gaan of er een verhoogd risico is op misbruik van wapens en munitie. Het Trimbosinstituut ontwikkelde hiervoor een speciale test die risicofactoren weegt. Verder moet de aanvrager drie referenten opgeven. Daarna beslist de

Een nieuwe toekomst zonder criminaliteit... ...begint bij Stichting DOOR

De DOORstart voor (ex)gedetineerden Informatie Wilt u informatie over onze stichting? Kijk op onze site www.stichtingdoor.nl of neem contact op: email [email protected] telefoon 0118 63 56 27.

Courant (7 februari 2014) gaat over bijwerkingen van een antidepressivum. De verdachte uit het artikel slikte het betreffende middel en dat had volgens hem en zijn advocaat ervoor gezorgd dat hij zijn ex en haar vriend had beschoten en een vriendin van zijn ex had vermoord. Deskundigen probeerden te achterhalen of het gebruik van het antidepressivum een rol bij dit geweld had gespeeld. Ze kwamen echter niet tot een eenduidige conclusie, ondermeer omdat de verdachte die avond ook nog eens 3,6 liter bier naar binnen had gegoten. Zoveel bier en het gebruik van een antidepressivum kan nooit een goede combinatie zijn, vooral niet in een stresssituatie. Maar of dat tot deze verdrietige gebeurtenissen heeft geleid is niet zeker. Er zal dus meer onderzoek nodig zijn om zulke rampzalige drama’s te voorkomen.

Hond

In de Leeuwarder Courant van 17 juni 2014 staat een rechtbankverslag van een man die verdacht wordt van stalking en bedreiging van zijn ex-vrouw en haar ouders. Erg triest, vooral voor de ex, haar kinderen en haar ouders. Maar ook voor de man. Hij leed aan schizofrenie en aan paranoïde stoornissen. Hij was gevaarlijk. De officier van justitie eiste dan ook een jaar opname in een psychiatrische kliniek. De man zelf zag zijn situatie anders. Hij vond zichzelf helemaal geen gevaar, maar voelde zich wel erg

eenzaam. ‘Ik had de laatste twee jaar alleen mijn hond die me steunde. Die zit nu in een asiel. Ik mis mijn kinderen, maar mijn hond het meest.’ Een schrijnend verhaal. Het is te hopen dat het nu, twee jaar later, goed gaat met de slachtoffers, en dat de dader een adequate behandeling heeft gekregen met goede nazorg. En dat hij ook zijn hond weer terug heeft.

Zoete vruchten

Tot slot een positief bericht uit de krant van 4 juli 2016: ‘Veroordeelden gaan na straf minder vaak weer in de fout.’ Dat blijkt uit onderzoek door het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum. (WODC). Minder recidive dus, maar wat de oorzaak daarvan nu precies is weet men niet. Misschien door de aanpak en registratie van de delicten van politie en justitie, meldt de krant. Of zou een potentiële recidivist misschien een inwendig stemmetje horen dat steeds weer zegt dat ‘het’ de gevangenisstraf niet waard is? ‘Remember, it’s not worth the jailtime.’ Wat de reden ook is, het is een gunstige ontwikkeling. Doemscenario’s als in het artikel van 3 april 2013, ‘meer bezuinigingen betekent meer kans op recidive’ blijken dus niet te kloppen. Er is nog steeds arbeid in de gevangenissen, men kan nog sporten, er is recreatie en er wordt onderwijs aangeboden. Ook zijn er in diverse gevangenissen reintegratiecentra. Vooral re-integratieprojecten en onderwijs zijn belangrijk om recidive te voorkomen. Ook al is leren niet altijd gemakkelijk en vergt het doorzettingsvermogen. De filosoof Aristoteles zei ooit: ‘De wortels van het onderwijs zijn bitter, maar de vrucht is zoet.’ En daar gaat het dus om. Om de zoete vruchten voor een betere toekomst.

korpschef - op basis van alle informatie - of iemand geschikt is en een vergunning krijgt.

Een kunstwerk, tekening, songtekst of gedicht gemaakt? Stuur het op naar Bonjo. Een grote kans dat het in de krant komt.

Postbus 10109 1001 EC Amsterdam

Telefoon 070 20 59 160

Specialisten strafrecht met een bijzondere deskundigheid op het gebied van TBS, zowel voor personen die nog verdachte zijn of die reeds TBS hebben.

32


onderzocht vijftien Advocaten dienen klacht Rijksrecherche schietincidenten eerste helft 2016 in tegen AIVD

Leiden - De advocaten Sébas Diekstra en Robert van der Laan hebben bij minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken een klacht ingediend tegen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Ze stellen dat de dienst waarschijnlijk onrechtmatig gesprekken tussen hen en een cliënt heeft afgeluisterd. Deze cliënt is een techniekstudent die werd gevolgd en afgeluisterd vanwege een verdenking van terrorisme. In mei tikte de Com missie van Toezicht op de Inlichtingen

en Veiligheidsdiensten de AIVD op de vingers na een klacht van de advocaten. De klacht was deels gegrond, omdat er voor een aantal onderzoeken naar de gangen van de student onvoldoende zwaarwegende redenen waren. Diekstra en Van der Laan vermoeden dat de geheime dienst vele telefoongesprekken tussen hen en de cliënt heeft afgeluisterd. De advocaten willen hierover zekerheid en dienen daarom een nieuwe klacht in. Sébas Diekstra: ‘Het afluisteren van gesprek-

ken tussen advocaten en hun cliënten maakt inbreuk op het verschoningsrecht van de advocaat. Je komt er pas achter of ze dat echt gedaan hebben, als je een klacht hebt ingediend.’ In 2015 besliste het gerechtshof dat de AIVD advocaten in beginsel niet mag afluisteren. Een onafhankelijke instantie moet toetsen of veiligheidsdiensten in bepaalde gevallen toch mogen afluisteren. Bron Crimesite.nl

Den Haag - De Rijksrecherche heeft de eerste helft van 2016 onderzoek gedaan naar vijftien schietincidenten waarbij politiefunctionarissen in de uitoefening van hun functie gebruik hebben gemaakt van het vuurwapen. Bij die vijftien schietincidenten vielen in totaal drie dodelijke slachtoffers en dertien gewonden. Van deze dertien gewonden, betrof het in twee gevallen een politieagent. In één casus werd de agent geraakt door een kogel van een collega. Dit was mogelijk een ricochet waarbij een afketsende kogel een ongecontroleerde richting aanneemt. Dat is nog in onderzoek. In de andere casus betrof het een agent die tijdens een Integrale Beroepsvaardigheidstraining (IBT)-oefening gewond raakte. Alle gevallen van vuurwapengebruik door politiefunctionarissen met ernstig letsel of dood tot gevolg worden door de Rijksrecherche onderzocht.

Onder het directe gezag en beheer van het College van procureursgeneraal, de landelijke leiding van het OM, verricht de Rijksrecherche met distantie onpartijdig onderzoek. Als de Rijksrecherche het feitenonderzoek heeft afgerond wordt het aan het OM gezonden. De officier van justitie beslist op basis van het feitenonderzoek over de rechtmatigheid van het vuurwapengebruik. Vormen van agressie en intimidatie in de maatschappij vragen om gepast handhavend optreden van politiemensen. Onderzoek naar geweldsaanwending door politiefunctionarissen met ernstige gevolgen dient objectief en zorgvuldig te worden uitgevoerd. Dit is zowel van groot belang voor slachtoffers en nabestaanden, als voor de betrokken politiefunctionarissen. Bovendien is het essentieel voor het vertrouwen van de samenleving in een rechtvaardige politie en integere overheid

Nederland. De reclasseringsorganisaties hebben de cijfers van het advies aan justitiële partners van de afgelopen vier jaar op een rij gezet. Vier jaar omdat in 2011 een ander cliëntvolgsysteem is ingevoerd. Vanaf 2012 is een duidelijke toename van het aantal reclasseringsadviezen via ZSM te zien.

Vorig jaar werd 24 procent van alle reclasseringsadviesaanvragen door justitiële partners via ZSM verstrekt. In 2012 was dat nog geen 2 procent. De eerste maanden van 2016 laten nu al een stijging zien: zo’n 26 procent van alle reclasseringsadviesaanvragen loopt via ZSM.

Rechtvaardige politie

Vijf jaar ‘Zo Spoedig Mogelijk’ en reclassering, een paar cijfers op een rij Van de redactie

scherming, Slachtofferhulp Nederland en de drie reclasseringsorganisaties. Den Haag - Vorig jaar werd 24 proDeze organisaties zitten letterlijk bij cent van alle reclasseringsadviesaanelkaar aan tafel om binnenkomende vragen door justitiële partners via Zo strafzaken te beoordelen en de officier Spoedig Mogelijk (ZSM) verstrekt. van justitie van advies te voorzien. ZSM werd vijf jaar geleden gestart Vijf jaar na dato is deze aanpak uitgeom een betere doorstroming in de groeid tot onmisbare samenwerking strafrechtketen te realiseren. Tijd om aan de voorkant van de strafrechtde balans op te maken. ZSM is een sa- keten; daar waar verdachten voor menwerking tussen politie, Openbaar het eerst te maken krijgen met aan Ministerie, Raad voor de Kinderbejustitie gelieerde organisaties. Naast

het toezicht houden op verdachten en veroordeelden, en het toezien op de uitvoering van de werkstraf, brengen de drie reclasseringsorganisaties zo’n 30.000 adviezen op jaarbasis uit aan de rechtelijke macht.

Cliëntvervolgsysteem

De reclasseringsorganisaties zijn Leger des Heils, Jeugdbescherming en Reclassering, Stichting Verslavingsreclassering GGZ en Reclassering

33


Raad van State wil nieuwe omgangregels DNA-onderzoek zegt minder dan vaak wordt gedacht voor kinderen bij partnerdoding Jaap Brandligt

Van de redactie Den Haag - De regering wil de omgang van een kind van een dodende partner met die partner aan nieuwe regels onderwerpen. De regering vindt dat het hartstikke nodig is dat een kind dat een partnerdoding heeft meegemaakt, rust krijgt. Dat vindt de Raad van State ook. Wie niet? Beide vinden het ongewenst dat een kind gedwongen wordt met de (vermoedelijk) dader-ouder te worden geconfronteerd. Er is al vanaf 2013 een protocol ‘gezag, contact / omgang en hulp na partnerdoding’ waar minderjarige kinderen bij betrokken zijn. De Raad voor de Kinderbescherming kijkt op

basis van dit protocol hoe moeilijke zaken moeten worden aangepakt. Als alle betrokkenen het eens zijn over de keuzes die Kinderbescherming maakt dan is er rust en zal een gang naar de rechter slechts averechts åwerken. ‘Dat blijkt uit de praktijk,’ zegt de Raad van State, ‘maar is ook uit wetenschappelijk onderzoek afdoende bekend.’ Er ligt nu een voorstel voor een verplichte rechtsgang. De Raad van State adviseert dat niet te doen.

Per geval handelen

Een van de belangrijke punten in de opstelling van de Raad van State is dat de wetgever het recht van ouders en kinderen om omgang met elkaar te hebben als uitgangspunt moet hanteren. Daarvan kan worden afgeweken als dat in het belang van het kind

is. Het nu voorliggende wetsvoorstel is in essentie tegengesteld aan wat in mensenrechtenverdragen is vastgelegd. En dat terwijl nergens gebleken is dat dit nodig is. De omgang met de dader-ouder is niet per definitie gezond of juist schadelijk voor het kind. Het standpunt ‘geen omgang tenzij’, moet de wetgever loslaten. Het is veel beter en gezonder per geval te handelen. Het op voorhand vastleggen dat de eerste twee jaar geen omgang plaats mag hebben, beperkt de mogelijkheden van de rechter om individuele afwegingen te maken. Dat is onwenselijk dus. Juist ook voor het kind. En zeker ook voor de dader-ouder. Wat maakt toch dat de justitiewetgever steeds weer met dit soort schadelijke voorstellen komt?

Een typisch achterblijversverhaal en…iedereen blij Van de redactie Amsterdam - Het speelde in A. Een kleine plaats ergens in Nederland. Een mevrouw wordt ’s morgens vroeg van haar bed gelicht door de politie. Op de manier waarop de politie dat wel vaker doet: met veel kabaal en in het aangezicht van de kinderen. De mevrouw over wie we het over hebben, had tijdens wat we

toch wel een vechtscheiding konden noemen, geprobeerd haar ex-man te vermoorden. Niet gelukt overigens. Maar wel poging tot doodslag. De kinderen werden in eerste instantie naar oma, de moeder van de vrouw gebracht. Maar ja, de poging was mislukt en dus gingen de kinderen naar de vader. Zoals altijd in dit soort gevallen met bemoeienis van Jeugdzorg. Gezien de conflictsi-

tegelijkertijd niet in overeenstemming met wat de verdachte verklaart. Een Amsterdam - Van sommige onderabsolute uitspraak is niet te doen. De zoeken word ik blij. Ik kwam zo’n rapporten die over deze zaak gemaakt onderzoek tegen, een internatiowerden, komen tot heel verschillende naal vergelijkend onderzoek naar conclusies. Ja, er zat DNA op het shirt, de interpretatie van DNA-profielen. op de peuk en onder het nagelvuil. Om Het Nederlands Studiecentrum en de verschillen te schetsen: zeven desde Universiteit van Leiden bedacht kundigen willen geen uitspraak doen. dat DNA-deskundigen onderzoek Vier rapporten stelden dat de verdachte gingen doen naar exact dezelfde niet kon worden uitgesloten, vier rapDNA-profielen. Ze kwamen tot heel porten vonden het waarschijnlijk dat verschillende conclusies. Vervolde verdachte de dader was en een rapgens concludeerden masterstuport sloot de verdachte categorisch uit. denten heel verschillend over de rapporten, over de mate waarin ze Ziedaar wat een rechter onder ogen belastend waren voor de ( gefinkrijgt bij een moeilijke zaak. Gelukkig geerde) verdachte. voor de rechters worden de meeste zaken eenvoudig afgedaan, maar de kans Het ging over een berovingszaak. Er dat in de oppervlakkigheid die dan opwaren DNA-profielen op het T-shirt, treedt, dat er foute conclusies getrokonder de nagels en op de sigarenpeuk ken worden, is zeer wel aanwezig. Al van het zelfverklaarde slachtoffer van is het maar doordat DNA-deskundigen een beroving. Het slachtoffer deed aan- gestuurd worden door tunnelvisies van gifte van een beroving. Ze was met een onderzoekende agenten, zeggen de man - de latere verdachte - een sigaret onderzoekers. gaan roken buiten een café. De man Het is te hopen dat advocaten, officiede verdachte - had haar bij de schouder ren van justitie en rechters voldoende gepakt en had haar tas gestolen. Ze know how hebben van DNA. De worstelde met de man en had hem geonderzoekers vragen zich af of het krabd bij die worsteling. De man heeft geen ‘overdenking verdient’ de DNAeen ander verhaal: hij heeft de vouw in rapporten ter discussie te stellen ‘nu de het café ontmoet en ze hebben samen uitkomsten van DNA-onderzoek niet buiten een sigaret gerookt. altijd hard zijn’. Zeker in ingewikkelde zaken moet ‘contra-expertise op groMengprofiel tere schaal mogelijk gemaakt worden.’ Op het oog een simpele zaak. Zeker Waarbij het risico voor de verdachte, waar het het DNA onder de nagels maar ook - in ander opzicht, namelijk betreft. Maar helaas voor de helderheid bij niet vast kunnen stellen van een van het bewijs, was er sprake van een schuldig profiel - bij het slachtoffer in mengprofiel. En ook nog een zwak eenvoudige zaken boven op tafel blijft mengprofiel waardoor het onduidelijk liggen. is of het wel van de verdachte is. De verdachte zit wel in het nagelvuil. Dat ‘Malsch en anderen. Hoe hard is kan belastend zijn voor de verdachte DNA-bewijs?’ Nederlands Juristenen ondersteunt de aangifte, maar is blad 6 mei 2016.

tuatie was de moeder van de vrouw, de oma dus, voor wat betreft haar kleinkinderen daarmee buiten beeld. Gelukkig was er een vrijwilliger, door Bonjo getraind, die de zaak ter hand nam. Ze ging aan de praat met de vader, met Jeugdzorg en met de buitenspel staande oma. Het resultaat: open verhoudingen, het kind mocht oma zien en oma het kind. Iedereen blij.

Ga voor maximaal resultaat 100 % INZET 100 % DESKUNDIG 100 % BETROKKEN

Mr. Jos Willemsen

06 – 25 24 81 30

Voor alle strafzaken: • • • •

Hoger beroep Ontneming Overlevering / uitlevering ISD, TBS

Ook voor hulp bij: familierecht, jeugdzorg, ontslag, huurrecht

Fluent in English • Werkt door heel Nederland • Ook PRO DEO

Tel: 023 – 71 000 22

Kenaupark 24

www.wkadvocaten.nl

Fax: 023 – 799 37 37

2011 MT Haarlem

[email protected]

34


Onderzoek naar verhoging strafmaat moord van dertig naar veertig jaar

Levenslang niet langer levenslang

Recht op eerlijk proces in de Grondwet Van de redactie Den Haag - Vanaf 1 juli staat in de Grondwet: ‘De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten’. Ook staat vanaf nu in de Grondwet dat er een recht is op een eerlijk proces en dat de rechter onafhankelijk en onpartijdig is. Daarmee volgt Nederland enkele buitenlanden. Niet iedereen is even blij met dit besluit. Zo maakt Carolien Grütters van de Radboud Universiteit in Nijmegen er bezwaar tegen dat er onderscheid wordt gemaakt tussen gewone rechters en onafhankelijke en onpartijdige rechters. Een rechter in Nederland is per definitie onpartijdig en onafhankelijk. Ze noemt het ‘een ronde cirkel’. Zij zou liever hebben gezien dat er gestaan zou hebben: Ieder heeft recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn voor een rechter en niemand kan tegen zijn wil worden afgehouden van de rechter die de wet hem toekent en tenslotte dat de rechter onafhankelijk en onpartijdig is.

Van de redactie Den Haag - Er is al heel lang veel bezwaar tegen het opleggen van levenslange straffen zonder uitzicht op herstel. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) foetert herhaaldelijk naar Nederland dat het zo niet langer kan. Nederlandse rechtbanken hebben terecht de Nederlandse Staat bevolen een begin te maken met activiteiten die naar resocialisatie leiden. Dat is in Den Haag gebeurd, maar ook bij de rechtbank Noord-Nederland. Die laatste rechtbank ging niet over tot het opleggen van een levenslange gevangenisstraf. Dat deed bij de justitiestaatssecretaris Klaas Dijkhoff de alarmklok luiden. Hij wil zoals hij zegt dat ‘de zwaarste straf beschikbaar moet blijven voor de zwaarste criminelen en de zwaarste misdrijven’. De aanpassingen die hij voorstelt zijn ‘noodzakelijk om te voorkomen dat levenslang een dode letter in de wet wordt’. Er komt in het voorstel van Dijkhoff een adviescollege dat de staatsecretaris gaat adviseren of een levenslang gestrafte na de eerste 25 jaar celstraf in aanmerking kan komen voor reintegratieactiviteiten. Na vijfentwintig jaar! Hoe komt hij aan die vijfentwintig jaar? Ik citeer uit de brief van 2 juni aan de Tweede Kamer. ‘Voor deze

periode is gekozen, omdat de duur van detentie van een levenslanggestrafte in ieder geval substantieel langer dient te zijn dan de duur van de detentie van een veroordeelde die de maximale tijdelijke gevangenisstraf van dertig jaar opgelegd heeft verkregen.’ Die komt ‘immers in beginsel na twintig jaar voorwaardelijk vrij’.

naar mensen die specifiek ‘de positie en de belangen van slachtoffers en nabestaanden kunnen behartigen’. We missen daarbij dan de positie van de daders. Alles ruikt er toch een beetje naar dat het nu moet, maar dat het een inderdaad, een moetje is.

Toetjes

En waarom de Raad voor StrafrechtVervolgtoetsen toepassing en Jeugdbescherming Tot het moment dat het adviescollege (RSJ) de beoordeling niet kan doen, gaat toetsen, staat de detentie van de komt helemaal niet aan de orde. levenslanggestrafte in het ‘teken van Een nieuw adviescollege terwijl alle vergelding en bestraffing’. Nadrukrechtsgangen redelijk gezekerd lijken kelijk ‘worden in deze periode geen in ons land, dat roept vragen op. Zoals activiteiten aangeboden die gericht het volstrekt onduidelijk is welke zijn op re-integratie’. Het is allemaal beroepsgang er tegen een advies van ingewikkeld gemaakt. Want als de dat adviescollege en het oordeel van staatsecretaris het advies van dat de staatssecretaris denkbaar is. De adviescollege heeft overgenomen, dan rechten van de goed-socialiserende dakomen er vervolgtoetsen met eventuder hebben duidelijk geen rol gespeeld eel verlof. Het adviescollege bepaalt bij het bedenken van dit beleid. Er welke vervolgtoetsingen er plaats zijn nog twee toetjes. De eerste is dat moeten vinden. En ja: de slachtoffers Dijkhoff de strafmaat voor doodslag en de maatschappij in abstracto spelen wil verhogen van vijftien jaar naar iets daar ook een rol in. Je kunt bijna uithogers. Hij komt nog met een voorstel. tekenen dat levenslang dichter bij de Het tweede toetje - toetjes smaken dertig tot vijfendertig jaar komt dan bij altijd naar meer - is dat aan het Wetendie vijfentwintig. Maar misschien is schappelijk Onderzoek- en Documendat te veel een somber perspectief. In tatiecentrum (WODC) is gevraagd het adviescollege zitten vijf mensen. onderzoek te doen naar de mogelijkEen onafhankelijke voorzitter, twee heden de strafmaat voor moord te verleden met een juridische en twee leden hogen van dertig naar veertig jaar. De met een gedragskundige (psychater daders - ook de goed socialiserende en psycholoog) achtergrond. Bij het daders - moet het klaarblijkelijk niet te aanwijzen van de leden wordt gezocht makkelijk gemaakt worden.

Koning Willem 1 met de Grondwet van 1815.

De grondwetswijziging is duidelijk een poging om te bereiken dat de rechter het parlement kan terugfluiten als het wetten aanneemt die strijdig zijn met de Grondwet. Dat kon tot nog toe niet. Frits Bakker en Kees Sterk van de Raad voor de Rechtspraak vinden de grondwetwijziging daarom een aanwinst. Wim Voermans van de Universiteit Leiden vindt dat ‘het geen juridische werking heeft. Het is totaal onnodig en lost niks op’. Hij wenst ‘dit wanproduct alle voorspoed’. In de reacties kwamen we ook de term window dressing tegen, illusiewetgeving. We komen dat vaker tegen in de besluiten van het parlement. Of is het toch een aanwinst zoals Bakker en Sterk stellen? We gaan het volgen bij al die zaken die bij Bonjo binnen komen. Dikwijls is er sprake van onzorgvuldige vervolging dan wel veroordeling.

Adverteren in deBonjo brengt u in de bajes BODDAERT VERWEEL

VERDWAALD? Bonjo en haar lidorganisaties helpen je weer op weg!

Wil je bezoek? Bel Bonjo

0800 3334446

Vrijwilligers komen bij je langs door heel Nederland om je verhaal te horen, voor een luisterend oor, een steuntje in de rug.

advocaten Mr. Robert Polderman sinds 1996 uw specialist in: • Strafzaken • Beklag- en beroepszaken • TBS en longstay • VOG- en CBR-procedures T 072 574 44 09 E [email protected] www.boddaertverweel.nl

35


wetenswaardigheden Vliegende auto’s Een vliegende auto is een auto die net als een gewone auto over de openbare weg mag rijden. Daarnaast ook kan opstijgen, vliegen en landen als een vliegtuig.

De talloze reacties tonen aan dat deBonjo goed wordt gelezen. Ook goed voor onze adverteerders!

BONJOBAJESPUZZEL 1

1

2

3

12

4

15

10

21

24

25

28

11

30

32

34

33

35

36

40

41

37

39 43

45

46

47

48

51

52 54 62

38

42

44

2

22

26

29

31

55 63

56

49

50

53

57

58

64

67

4 De Terrafugia’s visie voor de toekomst van persoonlijk vervoer, de TF-X, is een semie-autonome vierzits hybride electrische vliegende auto met verticale opstijgen en landen.

9 16

20

27

61

8

18

23

3 Het dashbord van de Nederlandse vliegende auto.

4

7

14

19

5/6 De Slowaakse ontwerper Stefan Klein ontwierp deAeromobil. Deze fraaie vliegende auto weegt 450 kilo en heeft een topsnelheid in de lucht

6

13

17

1 Nadat de gebroeders Wright hun eerste vlucht maakten, begonnen luchtvaartpioniers te geloven in een hybride vliegende auto. De eerste vliegende auto die ook daadwerkelijk zou vliegen, werd gebouwd door Waldo Waterman. Op 21 maart 1937 ging zijn Arrowbile voor het eerst de lucht in. 2 De eerste Nederlandse vliegende auto, PAL V, op de weg ook een snelle rakker, 180 km/u. Staat nu in de showroom van een autodealer te koop.

5

59 65

68

60

66

69

BUZING Puzzels

Horizontaal

van 200 km/u en kan met een volle tank 700 km afleggen. Wim Wal

Horizontaal 1. Gejaagd - 6. Lengtemaat - 8. Kennis - 12. Eerwaarde Moeder (afk.) - 13. Cable 3

Network (afk.) - 14. Afwas - 16. Plaats in Overijssel - 17. Ongebogen 1. Gejaagd - 6.News Lengtemaat - 8. Kennis - 12. Eerwaarde Moeder (afk.) - 13. Cable News Netw 18. Olympische sport - 19. Telegraaf restant - 20. Academisch Ziekenhuis (afk.) - 14. Afwas - 16. Plaats in Overijssel - 17. Ongebogen - 18. Olympische sport - 19. Tel 21. Spinsel - 23. Olympische sport - 28. Neon - 29. Vereist - 30. Ongeveer (afk.) restant - 20. Academisch Ziekenhuis - 21. Spinsel - 23. Olympische sport - 28. Neon - 29. V - 31. Rijkswaterstaat - 32. Olympische vechtsport - 33. Zie ommezijde - 34. Jong 30. Ongeveer (afk.) 31. Rijkswaterstaat - 32.maat Olympische - 33. Zie ommezijde dier - 36. Voetbalterm - 39. Chinese - 40. Leed - vechtsport 42. Olympische teamsport dier - 36. Voetbalterm 39. Chinese maat 40. Leed 42. Olympische teamsport 44. Techn 44. Technische titel - 45. Italiaanse omroep - 46. Kiki Bertens is een ..... - 49. Zee- 45. Italiaansewier omroep - 46.- 52. Kiki Bertens -is54. een ..... - 49. Zeewier - 51. Plus 52. Overschotj - 51. Plus Overschotje Hondengeluid - 56. Eerwaarde Heer -(afk.) Hondengeluid -- 58. 56.Bazige Eerwaarde (afk.) - -58. vrouw 59.Olympisch Zangstem - 61. Eerwaard vrouw -Heer 59. Zangstem 61. Bazige Eerwaarde heer - -63. Comité 63. Olympisch -Comité - 65. Gereedschap 67.- Oosterse titel --69. 68.Enigszins Zwemvogel 65. Gereedschap - 67. Oosterse -titel 68. Zwemvogel zoet. - 69. Enigszin

Verticaal 1. Eenheid van trilling - 2. Brabantse rivier - 3. Olympische sport - 4. Springstof - 5. Binnen - 6. Dafne Schippers is een ..... - 7. Kerel - 9. En andere (afk.) 1. Eenheid van10. trilling - 2. Brabantse rivier - 3. Olympische sport - 4. Springstof - 5. Binnen Slot - 11. Overdreven - 14. Vrije Universiteit - 15. Robin Haase is een...... Schippers is een- 18. .....Te- 7. Kerel 9. En (afk.) - 10. Slot 11. Overdreven - 14. Vrije Un zijner tijd -- 20. Spilandere - 21. Soort verzekering - 22.- Hier worden de Olympi- 15. Robin Haase is een...... 18. Te zijner tijd 20. Spil 21. Soort verzekering - 22. Hier w sche Spelen gehouden - 24. Noot - 25. Slot - 26. En dergelijke (afk.) - 27. OlympiOlympische Spelen gehouden - 24. Noot --31. 25.Rijkswaterstaat Slot - 26. En- 32. dergelijke (afk.) 27. Olympisch sche watersport - 30. Frisdrank Bevestiging - 35.- Noot watersport - 30.- 37. Frisdrank - 31. Rijkswaterstaat - 32. Bevestiging - 35. vrucht Noot -- 37. Aankomen Aankomend - 38. Land - 41. Schoonmaakmiddel - 42. Kleine Land - 41. Schoonmaakmiddel - 42. Kleine - 43. Balspel - 46. Kleur - 47. Heilige - 48 43. Balspel - 46. Kleur - 47. Heiligevrucht - 48. Elasticiteit - 50. Gekookt sap - 53. Palm- 55. Klein - 56. Een zekere-- 55. 57. Hogesnelheidstrein - 60. zekere Heel wat- -57. Hogesnel Elasticiteit - 50.meel Gekookt sapzeil - 53. Palmmeel Klein zeil - 56. Een Gewicht (afk.)(afk.) - 64. Compagnon (afk.) - 66.(afk.) Fries -riviertje. - 60. Heel wat -62.62. Gewicht - 64. Compagnon 66. Fries riviertje.

Verticaal

Oplossing puzzel, zie pagina 08.

5

6

H E R T Z R W S T E R R A

A A S T I M C N N E C H T R O A W O R S Z N E W S J E L P A M A R T M I R E N N I S N G T K E F D N O C G A K O

G

H M V A A T U R N Z D T E L E N O D U D O P A B A S K E T S T E R R E E H K N S F E T Z

T E N N I S S E R S A G O

W E A N W A G Z S T B A I A L T J A E R E T

E T N E D E B R C A O Z L I A L I G E E L T E I I G

36

Betrokken


Deskundig

Bereikbaar • We speak English

Alle strafzaken en penitentiaire zaken, ook PRO DEO

• Wir sprechen Deutsch

Bel gratis 0800 - STRAFZAAK (787 239 225) of buiten kantooruren 06 13 74 88 88

• Hablamos Español • Nous parlons Français

Vondelstraat 41 | 1054 GJ Amsterdam | www.vanoostenadvocaten.nl

BONJO GEEFT RICHTING AAN...

Tijdelijke huisvesting Er zijn Bonjo lidorganisaties die voor tijdelijke huisvesting kunnen zorgen. Huisbewaring Bonjo past op het huis als u de bajes in moet. Bezoeken in de Penitentiaire Inrichtingen Wie bezoek wil kan zich bij Bonjo melden. Buddy’s Behoefte aan een buddy die klaar staat als het nodig is? Bonjo bellen, gratis nummer 0800 333 444 6. Contacten Het Bonjo Contactbureau maakt het mogelijk contacten te leggen, binnen en buiten de bajes. Achterblijvers Bonjo steunt ook uw partners, familie en vrienden in de tijd dat u vastzit. De weg naar arbeid Bonjo-leden weten hoe u van binnen naar werk geholpen kan worden. Hulp bij problemen U belt Bonjo en u wordt verder geholpen. Een weg naar advocaten Wij van Bonjo kennen veel advocaten en kunnen u dus aan een bij u passende advocaat helpen.

vir al jou Nederlandse sakes …

telefoon 046 42 66 460

DE TOP VAN DE NIEUWE GENERATIE STRAFRECHTADVOCATEN

ADVOCATENKANTOOR

V A N DE R W E I DE Johannes Verhulststraat 113 1071 MZ Amsterdam telefoon 020 67 27 838 fax 020 67 27 839 [email protected] www.advocatenkantoorvanderweide.nl

www.noptra.eu

24 UUR PER DAG, 7 DAGEN PER WEEK BEREIKBAAR OP 06 46 02 39 69

mr Richard van der Weide de pitbull onder de pleiters

Een NOPTRA-rechercheur onderzoekt uw zaak, uw advocaat verdedigt uw zaak..., resultaat een uitmuntende zaak.

Hypocriete situatie reduceert gedetineerden tot tweederangs burgers Gedoogbeleid failliet in gidsland

Recommend Documents