HRVATSKA TURISTIČKA ZAJEDNICA

Croatian National Tourist Office

Kroatische Zentrale für Tourismus

Narodowy Ośrodek Informacji Turystycznej

Iblerov trg 10/IV, p.p. 251;10000 ZAGREB, HRVATSKA Tel:+385 1 46 99 333; Fax:++3851 455 7827 Internet: www.hrvatska.hr E-mail: [email protected]

New York 10118, 350 Fifth Avenue, Suite 4003, U.S.A. Tel:+1 212 279 8672 Fax: + 1 212 279 8683 E-mail: [email protected]


Republiki Chorwacji 00-675 Warszawa, IPC Business Center, ul. Koszykowa 54 Polska Tel: +48 22 828 51 93 Fax: +48 22 828 51 90 E-mail: [email protected]


11135 Stockholm, Kungsgatan 24, Sverige Tel: +46 853 482 080 Fax: +46 820 24 60 E-mail: [email protected]

1010 Wien, Am Hof 13, Österreich Tel: +43 1 585 38 84 Fax: +43 1 585 38 84 20 E-mail: [email protected]

60313 Frankfurt/M, Hochstrasse 43, Deutschland Tel: +49 69 23 85 350 Fax: +49 69 23 85 35 20 E-mail: [email protected] 80469 München, Rumfordstrasse 7, Deutschland Tel: +49 89 22 33 44 Fax: +49 89 22 33 77 E-mail: [email protected]

Kroatiska Turistbyrån

Kroatisch Nationaal Bureau Voor Toerisme

Ente Nazionale Croato per il Turismo

1081 GG Amsterdam, Nijenburg 2F, Netherlands Tel: +31 20 661 64 22 Fax: +31 20 661 64 27 E-mail: [email protected]


1000 Bruxelles,Vieille Halle aux Blés 38, België Tel: +32 255 018 88 Fax: +32 251 381 60 E-mail: [email protected]

20122 Milano, Piazzetta Pattari 1/3, Italia Tel: +39 02 86 45 44 97 Fax: +39 02 86 45 45 74 E-mail: [email protected] 00186 Roma, Via Dell’Oca 48, Italia Tel: +39 06 32 11 0396 Fax: +39 06 32 11 1462 E-mail: [email protected]

Chorvatské turistické sdružení

110 00 Praha 1, Krakovská 25, Česká Republika Tel: +420 2 2221 1812 Fax: +420 2 2221 0793 E-mail: [email protected]; [email protected]

Chorvátske turistické združenie

Office National Croate du Tourisme

Хорвaтckoe туристическое соовщество 123610 Moscow, Krasnopresnenskaya nab. 12 office 1502, Russia Tel: +7 495 258 15 07, Fax: +7 495 258 15 07 E-mail: [email protected]

Hrvaška turistična skupnost

1000 Ljubljana, Gosposvetska 2, Slovenija Tel: +386 1 23 07 400, Fax: +386 1 230 74 04 E-mail: [email protected]

821 09 Bratislava, Trenčianska 5, Slovenská Republika Tel: +421 2 55 562 054 Fax: +421 2 55 422 619 E-mail: [email protected]


Horvát Idegenforgalmi Közösség

Oficina Nacional de Turismo de Croacia

1054 Budapest, Akademia u. 1, Magyarország Tel.: +36 1 267 55 88, Fax: +36 1 267 55 99 E-mail: [email protected]

Office National Croate de Tourisme

75116 Paris, 48, avenue Victor Hugo, France Tel: +33 1 45 00 99 55 Fax: +33 1 45 00 99 56 E-mail: [email protected]


London W6 9ER, 2 Lanchesters, 162-164 Fulham Palace Road, United Kingdom Tel: +44 208 563 79 79 Fax: +44 208 563 26 16 E-mail: [email protected]

8004 Zürich, Badenerstrasse 332, Schweiz Tel: + 41 43 336 20 30, Fax: +41 43 336 20 39 E-mail: [email protected] 28001 Madrid, Calle Claudio Coello 22, esc.B,1 °C España Tel.: +34 91 781 5514 Fax: +34 91 431 8443 E-mail: [email protected] Danmark Kroatiens Turistkontor, Bjørnholms Allé 20; 8260 Viby J; Tel.: +45 70 266 860 Fax: +45 70 239 500 E-mail: [email protected]

w w w . c r o a t i a . h r

HRVATSKA TURISTIČKA ZAJEDNICA

JAPAN, Ark Hills Executive Tower N613, Akasaka 1-14-5, Minato-ku, Tokyo 107-0052 Tel.: +81 03 6234 0711 Fax: +81 03 6234 0712 E-mail: [email protected]

GRATIS

HET WONDERBAARLIJK NATUURSCHOON VAN KROATIЁ

Hoewel Kroatië een relatief klein land is, is het zowel mediterraan, als Midden-Europees, zowel bergachtig, als vlak en heeft het zowel een prachtig kustgebied als rijke binnenlanden. Die verscheidenheid en rijkdom, iets wat je eigenlijk eerder in grotere Europese landen zou verwachten, is juist zo karakteristiek voor Kroatië, waar je op een relatief klein oppervlak landschappen kunt vinden waarvoor je normaliter de uithoeken van Europa of de wereld zou moeten afgaan. Kroatië behoort qua biodiversiteit dan ook tot de top vijf van Europese landen, en enkele streken in Kroatië zelfs tot de top van de wereld. Zo kan je in Kroatië een beboste zeekust met een veelheid aan eilanden vinden, zoals in de zuidelijke zeeën, maar ook goed bewaarde mediterrane stadjes met nauwe straten en stenen huizen zoals in Italië, en groene graslanden met lage stenen muurtjes langs de kust die zo uit Ierland afkonstig lijken. De berggebieden zijn bedekt met onmetelijke bossen zoals in Scandinavië, en romantische meren, snelle rivieren en schilderachtige bergdorpjes zoals in de Alpen, maar er zijn ook kale rotspartijen met diepe bergpassen en canyons zoals in “het Wilde Westen” in Amerika. Op de brede vlakten van Kroatië kan je grote moerassen vinden zoals die doorgaans te vinden zijn in het uiterste oosten van Europa, in Rusland en Oekraïne, en op de heuvels vind je wijngaarden en middeleeuwse kastelen en vestingen zoals in Duitsland en Oostenrijk. De meest waardevolle schatten op het gebied van natuurerfgoed zijn te vinden in de 447 verschillende beschermde gebieden met een totale oppervlakte van 5.178 km2, wat zo'n 10% van het landoppervlak van Kroatië is. Van de beschermde gebieden zijn de belangrijkste de 8 Nationale Parken: (Plitvice meren, de rivier de Krka, Kornati, Brijuni, Mljet, Sjeverni Velebit, Paklenica en Risnjak). Verder zijn er nog 11 grote natuurparken (Kopački Rit, Papuk, Lonjsko Polje, Medvednica, Žumberak-Samoborsko gorje, Učka, Velebit, Telašćica, Vransko jezero, Biokovo en Lastovo otočje) en twee natuurreservaten (Bijele en Samarske stijene - op de berg de Bjelolasica, en Rožanski en Hajdučki kukovi op de Velebit). Op de lijst van immaterieel cultureel werelderfgoed van de UNESCO vindt men het feest ter ere van St. Blasius (Sv. Vlah), het maken van kantwerk in Lepoglava, op Hvar en op Pag, de jaarlijkse carnavalsoptocht van zvončari (kabaalmakers) in de regio Kastav, de kruisprocessie op het eiland Hvar, tweestemmige kleine intervallen in de vocale en instrumentale muziek van Istrië en Kvarner, de jaarlijkse lenteprocessie “Kraljice” of “Ljelje” in Gorjani, en de vervaardiging van traditioneel houten speelgoed in de regio Hrvatsko zagorje. Kroatië is één van de landen met de meeste beschermde immateriële erfgoederen op de lijst van UNESCO ter wereld.

Behalve nationale parken, natuurparken, en natuurreservaten staan er in Kroatië nog 426 kleinere gebieden en objecten onder bescherming. Daarvan zijn er 78 gespecialiseerde reservaten (botanische, geomorfologische, hydrologische, ichthyologische, ornithologische, zoölogische, en maritiemeen bosreservaten), 38 bosparken, 71 bijzondere landschappen en 104 natuurmonumenten (op geologisch, geomorfologisch, hydrologisch en paleontologisch gebied, en een aantal bijzondere bomensoorten). 135 monumenten van parkarchitectuur worden apart beschermd. Daarbij gaat het om bomentuinen, botanische tuinen, parken, bomen en boomgroepen. Ook worden er 846 diersoorten beschermd (waarvan 359 soorten vogels en 74 soorten zoogdieren), en nog eens 809 plantensoorten en 314 soorten paddestoelen. De drie voornaamste natuurlandschappen van Kroatië, het laagland, het berggebied en de kust, verschillen op belangrijke punten van elkaar. Het vruchtbare en dichtbevolkte laagland, bestaande uit de zuidwestkant van de grote Pannonische vlakte, behelst het grootste deel van Kroatië. De belangrijkste natuurkenmerken zijn hier de eeuwenoude eikenbossen op de wetlanden, de vele rivieren die hun oorspronkelijke loop hebben behouden en de grote verscheidenheid aan planten en dieren op de grond, in het water en in de lucht. En toch is dit gebied niet helemaal vlak, want het vlakke land wordt omgeven door schilderachtige heuvels met wijngaarden en bosrijke bergen die als eilanden uit de Pannonische "graanzee" omhoog komen. Anders dan de vlaktes, is het gebergte van Kroatië klein en minder dichtbevolkt, waardoor het voor het grootste deel in oorspronkelijke staat bewaard is gebleven. In de dichtbegroeide beuken-, dennen- en sparrenbossen leven beren, wolven en lynxen en in de heldere rivieren zwemmen otters en forellen. De bergen zijn niet zo hoog als de Alpen maar de witte bergtoppen zijn zo bijzonder gevormd dat zelfs de meest creatieve beeldhouwwerken erbij verbleken. Dit is te danken aan talrijke karstvormen, ontstaan als gevolg van de kalkafzettingen die zo karakteristiek zijn voor Kroatië. De rijkdom van de bovengron karstvormen gaat ondergronds verder. Onder de grond bevinden zich vele grotten en canyons maar ook zogenoemde “škrape”, “dolci”, “ponikve”’ en andere bijzondere landschapsvormen die we nergens anders in Europa aantreffen. Dat de Kroatische karstformaties zo belangrijk zijn, bewijst het feit dat in de vakliteratuur voor veel van deze moeilijk vertaalbare begrippen de originele Kroatische worden gebruikt worden. En tot slot, als bekroning van dit alles, het kustgebied, het gebied waar in Kroatië de meeste aantrekkingskracht vanuit gaat. De Kroatische kust heeft, samen met de Griekse kust, de meeste eilanden en de grilligste kustlijn van het Middellandse Zeegebied. De lengte van de kust bedraagt 1.880 km en als je de 1.244 eilanden, eilandjes en rotsen in de zee meetelt zelfs 6.278 km. Het kristalheldere zeewater en de veelkleurige kust zijn het decor van een adembenemende verscheidenheid aan baaien, schiereilanden, stranden en andere plekjes om te ontdekken, variërend van kale steile rotsen tot landschappen verzonken in weelderige mediterrane begroeiing. Op deze kusten zal iedere bezoeker, vooral vanuit een boot of een zeilboot, zijn eigen intieme plehje vinden. Laten we dus op weg gaan om kennis te maken met het natuurschoon van Kroatië en laten we er voor zorgen dat die ook voor de volgende generatie bewaard blijft.

KROATISCHE TOERISTISCHE REGIO’S MIDDEN KROATIË

ZAGREB

KVARNER ISTRIË

SLAVONIË LIKA – KARLOVAC

DALMATIË – REGIO ZADAR DALMATIË – REGIO ŠIBENIK

DALMATIË – REGIO SPLIT

DALMATIË – REGIO DUBROVNIK

De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke onjuistheden in de verstrekte informatie, alsmede voor eventuele onjuistheden in toekomstige aanvullende documentatie.

NATIONALE PARKEN NATUURPARKEN ANDERE BELANGRIJKE BESCHERMDE NATUURGEBIEDEN

UITGEVER: Kroatisch Verkeersbureau / VOOR DE UITGEVER: mr. sc. Niko Bulić / REDACTEUR: Slavija Jačan Obratov CONCEPT - TEKST: Prof.dr.sc. Zoran Klarić / ONTWERP: Studio Bregant / DESIGN: Sergio Gobbo/Studio Gobbo, Grožnjan / FOTOGRAFIE: Sergio Gobbo / ASSISTANT: Erni Đurđević, Gastfotografen: Plitvice/Kopački rit: Marin Topić, Zvonimir Tanocki; Onderwater fotografie: Daniel Frka, Arne Hodalić, Borut Furlan; Dieren fotografie: Tihomir Makovec, Boris Krstinić, Tomislav Šporer; Ondergrondse fotografie: Vlado Božić / VERTALING: “SPES” (Snježana Cimić); Radovan Lučić / GRAFISCHE VOORBEREIDING: Comgraf Umag / DRUK: RADIN PRINT, Zagreb, December 2010

1

2

ISTRIЁ

Hoogtepunt van het Middellandse Zeegebied Het schiereiland Istrië ligt om het zo te zeggen op de top van de Middellandse Zee, daar waar deze het diepst het Europese continent binnendringt. De toeristische regio van Istrië omvat maar één district, en zelfs één van de kleinere, maar het is wel de meest bezochte toeristische regio van Kroatië. Hierdoor denken velen bij Istrië aan talrijke hotels en bruisende stranden, maar Istrië heeft aan de kust en vooral in de binnenlanden ook een hele reeks aan goed bewaarde natuurgebieden en schilderachtige landschappen. Doordat Istrië zich bevindt op een kruising van de verschillende soorten natuur en cultuur, bezit het een unieke cultuur, muziek en heerlijke traditionele keuken waardoor het schiereiland bekend staat als “wonderbaarlijk en magisch”.

3

Laten we onze wandeling door wonderbaarlijk Istrië beginnen waar de Kroatische Adriatische kust begint: in de Savudrija-inham aan de grens met Slovenië. Enkele kilometers verder langs de westkant van Istrië worden we op geheel eigen wijze verwelkomd door de markante vuurtoren van Savudrija. Deze 36 meter hoge vuurtoren is gebouwd in het begin van de 19e eeuw (2) en staat op het meest westelijke punt van Kroatië. Net als vele andere vuurtorens is ook deze vuurtoren een toeristisch object geworden waar de bezoeker zijn vakantie in alle rust en stilte kan doorbrengen. Deze vuurtoren symboliseert de uitnodiging om op ontdekkingtocht te gaan naar de betoverende “rode”, “grijze” en “witte” gebieden van Istrië, die vernoemd zijn naar de kleuren van de landschappen. “Rood” Istrië strekt zich uit over de vlakten, langs de westelijke kust van het schiereiland, waar de oude schilderachtige kuststeden zich bevinden. Het dankt zijn naam aan de vruchtbare rode aarde. De steden van “rood” Istrië zijn veelal gelegen op de meest vooruitstekende kapen, zoals Novigrad (1) dat er van de buitenkant nog steeds zo uitziet als in de Middeleeuwen. “Rood” Istrië heeft een

4

5

7

6

parkovi_colori_quark:katalog_02_njemacki 8/9/09 1:31 PM Page 12

8

grillige kustlijn met daarlangs vele eilanden en eilandjes en bezit een grote verscheidenheid aan planten en bomensoorten, waartussen de vele olijfbomen een bijzondere plaats innemen (6). In het kader van de natuurbescherming worden grote delen van de kust en vooral ook de eilanden beschermd tegen al te grote groepen toeristen. Tot deze beschermde gebieden behoort ook Brijuni, de mooiste en meest bekende eilandengroep van Kroatië. “Grijs” Istrië, in het midden van het schiereiland, dankt zijn naam aan de kleur van de vruchtbare aarde (fliša) aldaar, een mengsel van mergel, zand, klei en kalk. De schoonheid van dit deel van Istrië zit hem echter niet in de kleur van de grond, maar vooral in de schilderachtige heuvellandschappen versierd met schitterende kleine steden en dorpen. (5). Veel dorpen en stadjes worden opgeluisterd door prachtige kerkjes die bekend staan om de kunstige architectuur. Een goed voorbeeld daarvan is de kerk in Grožnjan (4).

Het noordoostelijk deel van het schiereiland, dat wordt ingenomen door de hoge bergen Učka en Ćićarija, wordt “Wit” Istrië genoemd. Deze bergen scheidden Istrië eeuwenlang van andere delen van Kroatië en juist door die onbegaanbaarheid zijn de landschappen in Istrië oorspronkelijk gebleven. ‘Wit Istrië’ heeft zijn naam te danken aan de witte kleur van de steile kalkrotsen die vanaf het binnenland van Istrië de zee in duiken aan de oostkust. Vanwege dit landschap wonen er aan de oostkust van Istrië minder mensen en er komen ook minder toeristen dan aan de westkust. In het landschap van “wit” Istrië zijn indrukwekkende kalkrotsen (7) te vinden en sprookjesachtige bergweiden die regelmatig harde winden te verduren hebben (3). Eén van de bekendste en aantrekkelijkste delen van de Istrische kust is de BAAI VAN LIM, in het midden van de westkust van Istrië, die als een fjord diep het vasteland insnijdt (10). Vanwege de unieke

9

10

11

12

13 15

vorm en de goed bewaarde vegetatie geniet de baai van Lim bescherming als belangrijk landschap en als zeereservaat. Voor zeilers is Kaap Kamenjak ten zuiden van Pula (8) extra interessant. Deze kaap dient te worden gerond onderweg van Istrië naar de oostkust van de Adriatische Zee. Verder naar het oosten langs de kust van Istrië is er altijd een veilige ankerplaats te vinden in de diepe baai Raški zaljev (9). De laatste tijd trekken de binnenlanden van Istrië steeds meer toeristen. De binnenlanden staan bekend om hun mooie landschappen, de beschermde flora (16) en de vele karstformaties. Onder de karstformaties neemt de grot Baredina bij Poreč (13) een bijzondere plaats in. In de grot is een

14

16

unieke salamander soort te vinden (15). Istrië staat echter voornamelijk bekend om het goede eten, de wijn en de goed bewaarde lokale architectuur. Deze specifieke en mooi in het landschap geïntegreerde architectuur komt het beste uit in de stadjes op de zacht glooiende heuveltoppen waar de bezoeker die vanuit de drukke toeristische kustplaatsen komt, oorspronkelijke rust en evenwicht tussen mens en natuur kan ervaren. Eén van die stadjes is Grožnjan, net zo aantrekkelijk in de zomer (11) als in de winter (14). Ook de kleine dorpjes hebben hun eigenheid behouden, zoals Kotle (12), waarvan de naam, vertaald "kookpan", een duidelijke hint geeft over de ligging van het dorp (een warm dal).


17

18


19

20

21 25

Het mooiste en meest waardevolle deel van het natuurschoon van Istrië is echter het unieke Nationaal Park BRIJUNI (17). Brijuni is een eilandengroep met twee grote en twaalf kleinere eilanden, gelegen langs de zuidwestkust van Istrië, in de buurt van Pula. De gezamenlijke oppervlakte van de eilanden is zeven vierkante kilometer, maar ook de omringende zee is beschermd, waardoor de oppervlakte van het hele Nationaal Park 34 km2 bedraagt. De Brijuni eilanden zijn bekend vanwege hun grilligheid (18) en de goed bewaard gebleven oorspronkelijke mediterrane vegetatie, waarvan een deel te bewonderen is in een landschapspark (19). De eilandengroep onderscheidt zich verder door een rijk cultureel erfgoed uit de Romeinse en Byzantijnse tijd. Vanwege de uitzonderlijke schoonheid werd de Brijuni-archipel zo'n honderd jaar geleden erg populair als zomerverblijf onder de aristocratie en bij hooggeplaatste buitenlandse gasten. Hoewel de eilanden niet voortdurend bewoond zijn, zijn er vanwege de vele toeristische bezoeken met bootjes vanaf de nabijgelegen kust, gedurende het hele jaar overdag mensen op de eilanden te vinden (22). Op het eiland Veliki Brijun is het ook mogelijk om onderdak te vinden in één van de drie kleine hotels, waar de gasten kunnen genieten van de rust en de wonderschone natuur, op een steenworp afstand van de toeristische drukte van het nabijgelegen Pula. Hier bevindt zich ook de oudste golfbaan van Kroatië (25). Ondanks de grote bezoekersaantallen is de natuur goed bewaard gebleven, iets wat te zien is aan het grote aantal trekvogels dat de archipel gebruikt om te overwinteren. Bijna de helft van de eilandengroep bestaat uit landschapsparken en grasland, waaruit eenzame steeneiken omhoog steken met hun "gesnoeide" kruinen (21). Een dikke twintig jaar geleden, toen zich op de Brijuni-archipel de residentie van de toenmalige president van Joegoslavië, Josip Broz Tito, bevond, is een deel van het landschapspark ingericht als "Safaripark". Het wordt voornamelijk bewoond door exotische planteneters: olifanten, antilopen, gazellen, lama's en zebra's (23). Ook het waardevolle cultureel erfgoed op de Brijuni-archipel is van invloed geweest op de beslissing het gebied uit te roepen tot Nationaal Park. Bijzonder rijk is het erfgoed uit de Romeinse periode uit de eerste eeuw, de tijd dat de baai Verige één van de zomerresidenties van de Romeinse keizer werd. Daarvan getuigen ook de vele beelden (20) die bewaard zijn gebleven. Nog rijker zijn de overblijfselen uit de Byzantijnse periode, toen in de baai Dobrika een goed verstevigd kasteel werd gebouwd dat nog tot in de 14de eeuw bewoond is geweest (24). In de 19de eeuw liet de Oostenrijks-Hongaarse monarchie een indrukwekkend verdedigingswerk aanleggen om hun belangrijkste oorlogshaven Pula te verdedigen. De fortificaties zijn tot op vandaag de dag bewaard gebleven en zijn zowel door hun afmetingen als door hun monumentale waarde een uitstekend voorbeeld van vestingbouw in Europa (26). Van doorslaggevende betekenis voor het huidige cultuurlandschap van de eilanden was echter de Oostenrijkse industrieel Paul Kupelwieser. Hij heeft aan het eind van de 19de eeuw eerst de eilanden gekocht en daarna met behulp van de beroemde arts Robert Koch de malaria uitgebannen. Vervolgens heeft hij aan het begin van de twintigste eeuw de eilanden omgevormd tot een toeristisch park.

24

22

23

26

parkovi_colori_quark:katalog_02_njemacki 8/10/09 8:28 AM Page 16

1

2

3

KVARNER

Kruispunt van Europese ecosystemen Tussen Istrië in het noorden von de Kroatische kust en Dalmatië in het zuiden ligt de uitgestrekte Kvarnerbaai. Het is de grootste baai in Kroatië en hij snijdt diep het land in tussen Istrië en de rotsige oostkust. De ingang van de baai wordt afgesloten door vijf grote en nog een aantal kleinere eilanden. Een deel van het berggebied van Kroatië, Gorski Kotar, heeft zijn natuurlijke oriëntatie op de Kvarnerbaai. Het is een bosrijk gebied dat in het oosten grenst aan de grootste stad van de regio Kvarner, en de belangrijkste Kroatische havenstad, Rijeka. De toeristische regio Kvarner valt samen met het gebied van het district Primorje-goranska waaronder ook het kustgebied met een groot aantal eilanden valt en het berggebied met het goed bewaard gebleven natuurschoon. Van de bezienswaardigheden op het gebied van natuurschoon zijn het Nationaal Park Risnjak aan de bosrijke noordoostekjke rand van deze regio en het natuurpark Učka aan de noordwestkant van de regio het belangrijkst. De rijkdom en verscheidenheid van de flora en fauna in deze parken is te danken aan het feit dat het Kvarnergebicd zich op één van de belangrijkste kruispunten van de Europese ecosystemen bevindt. Hier komen het Middellandse Zeegebied en Midden-Europa bij elkaar, de Alpen gaan over in het Dinarische gebergte en het mediterrane en het gematigde continentale klimaat vermengen zich. Daarom is dit gebied een vat vol tegenstellingen. Voor het kustgebied van Kvarner is van groot belang dat het ondanks de steile kusten een gecultiveerd gebied is, waarmee het zich sterk onderscheidt van de omliggende

4

5 6

7 8

9

10

11


12

13

rotsige, wilde kusten van de regio Lika-Karlovac. Ook het berggebied van de Kvarner, in de historische streek Gorski kotar (Bergdistrict) onderscheidt zich van de naburige gebieden. De belangrijkste kenmerken van deze streek zijn het dynamische reliëf, de rijkdom aan water en de sterke bebossing. Een verhaal apart zijn de eilanden van Kvarner die deels mild en groen zijn en deels rotsachtig en kaal. Als je op weg gaat van Istrië naar het oosten richting Kvarner, dan kom je eerst de 1.400 m hoge berg UČKA tegen. De berg Učka is een beschermd natuurgebied vanwege de ongerepte landschappen en de rijke flora en fauna die gedijen op de bijzondere grens tussen het mediterrane en continentale klimaat. De hoofdattracties van de Učka zijn de unieke kalkformaties in de streek Vrane (1) en op de top van de Učka zelf. Op de bergtop berindt zich verder een oude toren (2) die traditioneel als fotolocatie voor bergbeklimmers dient (8). Vanaf de bergtop van de Učka zijn er onvergetelijke uitzichten op de nabij - gelegen eilanden (3) en de Opatija-rivièra aan de voet van de berg, die haar frisse avondlucht dankt aan de dichte bossen op de berg Učka. De toppen van de Učka kunnen, zelfs als op de flanken van de berg de mist opsteekt, nog volop in de zon baden, wat voor een bijzondere sfeer zorgt (6). Op de Učka kunnen wandelaars en bergbeklimmers (10) ook midden in de zomer genieten van aantrekkelijke wandelpaden door de koele bossen (5) of over de winderige bergkam (7). Daar wachten weer andere bezienswaardigheden, zoals talrijke grotten (4) en kapelletjes die beschutting bieden tegen noodweer (11). De dapperste bezoekers gebruiken de toppen van de Učka vanwege de gunstige luchtstromen graag als startpunt voor hun vlucht met de parapente (9). In de regio Kvarner is de belangrijkste bezienswaardigheid op natuurgebied echter het unieke Nationaal Park RISNJAK. Dit bosrijke bergmassief in de Gorski kotar ontleent zijn naam aan de lynx (ris), de meest populaire bewoner van het gebied. De oppervlakte van het park is 64 km2 en vanwege de ligging op het knooppunt tussen de Alpen en het Dinarische gebergte, tussen het Middellandse Zeegebied en Pannonië, kan je in dit kleine gebied vrijwel alle soorten bos aantreffen die je in bovengenoemde gebieden ook aantreft en bovendien veel planten- en diersoorten. De prachtige bergen, bossen, mooie wateren en karstformaties trekken talloze natuurliefhebbers naar Risnjak. Het meest komen er bergbeklimmers, die vooral worden aangetrokken door het gebied rond de hoogste top van het bergmassief (12). De top van de Risnjak blijft gedurende alle seizoenen even aantrekkelijk, ‘s winters als hier een dikke laag sneeuw ligt (15), in de lente als de graslanden eromheen tot bloei komen (19), ‘s zomers als men de zomerhitte van het nabijgelegen kustgebied wil ontvluchten, en in de herfst als de bossen zich met verschillende bonte kleuren beginnen te tooien (17). Afgezien van de “beschermheer” van deze berg, de lynx, komen er hier ook nog bruine beren (13), marters (14) en relmuizen voor (22). Risnjak staat ook bekend om de geweldige uitzichten op de eilanden in de Kvarnerbaai en de bergen van het buurland Slovenië (18), helemaal tot aan de Alpen. Binnen de grenzen van het Nationaal Park liggen ook de eerste kilometers

14

16

15

18

17

19

21

20

22


23 24

van de stroom van de rivier de Kupa (20) die hier zijn 300 kilometer lange weg naar het Pannonische laagland begint. De bovenstroom van de Kupa is snel en helder, met talloze stroomversnellingen en daarom erg populair bij liefhebbers van wildwatersporten. De buitengewoon krachtige bron van de rivier, onder een hoge rotswand (16), is één van de grootste en mooiste van Kroatië. De zeldzame huizen van de lokale bevolking zijn van een bijzondere architectuur die karakteristiek is voor de regio Gorski kotar, met steile houten daken (21) als bescherming tegen de grote hoeveelheden sneeuw in de winter. Het historische gebied GORSKI KOTAR is niet alleen bekend vanwege het Nationaal Park Risnjak, maar ook vanwege de angstaanjagende canyons, bruisende watervallen, talloze grotten en de wilde, kristalheldere bergrivieren. De bekendste attractie is de canyon Vražji prolaz (Duivelspassage), nabij de stad Skrad. De naam, Duivelspassage, is tevens een treffende beschrijving van het uiterlijk van deze canyon (26). De hoogste toppen van deze streek bevinden zich niet in het Nationaal Park Risnjak maar aan de zuidkant van de Gorski kotar. Hier liggen rond de hoogste bergtop van het bergmassief Bjelolasica (25) tal van attracties: de wildernis van rotsen en bossen van Bijele en Samarske stijene, vele oude bouwwerken op de bergtoppen en nog veel meer. Hoewel 1.533 meter boven de zeespiegel niet veel lijkt voor de hoogste top van een berggebied, doet de sfeer hier in de winter erg denken aan de Alpen, omdat er altijd heel veel sneeuw valt die ook lang blijft liggen. Daarom liggen onder de top van Bjelolasica ook de beste skipistes van Kroatië (23) en is hier het Kroatisch Olympisch Centrum gevestigd. Het aantrekkelijkste deel van het bergmassief Bjelolasica is het natuurreservaat Bijele en Samarske stijene. Het lijkt qua uiterlijk veel op een ander natuurreservaat in Kroatië, Rožanski en Hajdučki kukovi op de Velebit, maar het is veel bosrijker. De belangrijkste attractie is een reeks bijzondere rotsen (27), die als witte eilanden boven de omringende “groene zee” van het bos uitsteken. Het reservaat is ook bekend vanwege de dichte oerbossen (24) en de vele endemische plantsoorten die vaak op de meest onmogelijke plaatsen groeien (28). Ondanks de afwezigheid van nationale parken en natuurparken, heeft de regio Kvarner ook aan de kust, waar de meeste toeristen heengaan, veel moois te bieden. Het natuurschoon komt het meest tot zijn recht op de EILANDEN KRK, CRES, LOŠINJ, RAB EN PAG met alle omliggende eilandjes waarvan ieder op zijn eigen manier bijzonder is. De twee grootste eilanden van Kvarner en van de gehele Adriatische Zee, Krk en Cres, verschillen in veel opzichten van elkaar. Krk is licht glooiend en voor het grootste deel bebouwd en dichtbevolkt, terwijl het bergachtige Cres dun bevolkt is en bedekt met graslanden en kreupelhout. Rab heeft twee gezichten: een wilde, rotsachtige oostzijde en een gecultiveerde westzijde. Het groene eiland Lošinj is, ondanks de ligging in de Noord Adriatische Zee, een oase met een bijna subtropisch klimaat.

25

26

28

27


29

30

33

De natuur is het best bewaard gebleven op het eiland Cres, waar de kleine plaatsjes zich onderscheiden door hun buitengewone schilderachtigheid en ruige omgeving (35), en de talloze baaien, zoals Punta Križa (37), met kristalhelder zeewater. De grootste bezienswaardigheid op het eiland Cres is een uniek fenomeen: Vransko jezero, het zoetwatermeer Vransko (36). Het meer is wel 80 meter diep en bevat ongeveer 200 miljoen m3 water dat voor de eilandbewoners ontzettend belangrijk is. Dat is ook de reden dat iedere toegang streng verboden is en je alleen vanuit de verte, vanaf de hoofdweg van het eiland, van de betoverende schoonheid van het meer kan genieten. De vale gier, één van de grootste Europese vogels (34), is het symbool van het eiland Cres. De steile rotswanden langs de kust van Cres, waar de vale gier broedt, zijn uitgeroepen tot beschermd vogelreservaat. Ten zuiden van Cres ligt het eiland Lošinj, de meest bezochte toeristische bestemming in de regio Kvarner. Het hooggelegen gebied rondom de bergtop van de Osoršćica is in oorspronkelijke staat bewaard gebleven (30), wat dit gebied tot een geliefde toeristische bestemming maakt (33) voor degenen die de drukte van de kust willen ontlopen. De zee rond Lošinj staat bekend om de vele dolfijnen (32) die hier een beschermde diersoort zijn. In de buurt van Lošinj bevindt zich nog een aantal unieke kleine eilandjes die alleen bereikbaar zijn voor wandelaars en fietsers (103). Door de authentieke sfeer en de karakteristieke architectuur onderscheidt Unije zich van de andere eilandjes (31), terwijl het eilandje Ilovik (29) een geliefde zeilbestemming is.

34

31

32

36

35

37

38


1

4

2

3

5

6

7

8

9


10

12 13 11

LIKA-KARLOVAC

Het rijkste natuurschoon van Kroatië De minst dichtbevolkte streek van Kroatië ligt tussen de kuststreek van Kvarner en Dalmatië aan de ene kant en de Pannonische binnenlanden van Kroatië aan de andere kant. Dit gebied omvat het grootste deel van het berggebied van Kroatië, heel de regio Lika, een kleiner stuk van de Gorski kotar en een stukje kust aan de voet van de berg Velebit met een deel van het eiland Pag. Verder hoort ook het deel van Pannonisch Kroatië rondom de stad Karlovac er nog bij. Karlovac is een belangrijk verkeersknooppunt waarvandaan alle hoofdwegen vanuit het binnenland van Kroatië richting de zee gaan. Van alle regio's die uitkomen aan de Adriatische Zee, is de regio Lika-Karlovac het grootst. De toeristische regio Lika-Karlovac omvat twee Kroatische districten, Ličko-senjska en Karlovačka. Het district Ličko-senjska is het grootste district in Kroatië, maar ook het minst bevolkt, omdat het gebied een bijzonder rotsachtig berggebied omvat en een ruig kustgebied aan de voet van de grootste berg in Kroatië, de Velebit. Ook het district Karlovac is niet echt dichtbevolkt, omdat het gebied een rotsachtig en kaal deel van Pannonisch Kroatië beslaat, dicht tegen de bergen aan, maar ook een deel van het Kroatisch berggebied. De regio Lika-Karlovac staat bekend om de overvloed aan karstformaties en de bijzonder grote biologische verscheidenheid, dus het is te begrijpen dat van alle regio’s in Kroatië, juist deze regio het rijkst is aan bezienswaardigheden op natuurgebied. In deze regio bevinden zich twee van de in totaal acht Nationale Parken (Plitvička jezera en Sjeverni Velebit), het belangrijkste deel van het grootste natuurpark van Kroatië, Velebit, twee natuurreservaten waar de natuur zeer streng wordt bewaakt (Hajdučki en Rožanski kukovi) en een heleboel kleinere beschermde gebieden. Het gezamenlijk oppervlak van deze gebieden is groter dan het oppervlak van de beschermde gebieden in alle overige districten samen; het is dus niet voor niets dat deze regio wordt beschouwd als de longen van Kroatië. Behalve de rotsachtigheid en het dynamische reliëf van het gebied, spelen ook historische factoren hierin een belangrijke rol van belang, want doordat het gebied voortdurend blootgesteld is

14

15

16

17


18

19

20

geweest aan oorlogsgeweld is deze streek veel minder dichtbevolkt dan de overige delen van Kroatië. De regio Lika-Karlovac is zeer divers. Het kustgebied en het eiland Pag worden gekarakteriseerd door ruige gebieden en steile hellingen, maar ook door angerept natuurschoon, terwijl het berggebied Lika wordt gekenmerkt door uitgestrekte karstvlaktes en oeroude ongerepte landschappen. Karateristiek voor de omgeving van Karlovac is de overvloed aan water (de bekende vier rivieren: de Kupa, de Korana, de Dobra en de Mrežnica) en het contrast tussen de bosachtige en wilde bergen in het zuiden en de rustige Pannonische vlaktes in het noorden. Precies op de grens tussen de gebieden van Lika en Karlovac ligt de “parel” van deze regio en volgens sommigen zelfs het mooiste stukje van heel Kroatië: het Nationaal Park PLITVIČKA JEZERA (1). Deze meren zijn het bekendste nationale park van Kroatië en het enige van in totaal zeven vergelijkbare locaties in Kroatië dat als natuurmonument op de Werelderfgoedlijst van UNESCO is opgenomen. De belangrijkste bezienswaardigheid van dit unieke park zijn de 16 kleine meren die onderling door watervallen zijn verbonden. Die watervallen ontstonden in de loop der tijd door afzettingen van travertijn, een soort kalk. In dit nationale park bevindt zich ook de bron en een deel van de rivier de Korana, in een gebied dat omsloten wordt door dichte beuken-, dennen- en sparrenbossen. Verder kan je er vele grotten, bronnen en bloemenweides aantreffen en een hele reeks beschermde diersoorten, waarvan de bruine beer wel één van de bijzonderste is. De speciale vervoersmiddelen die tot de beschikking staan van de bezoekers zoals panoramatreintjes (13) en fluisterboten (5) dragen bij aan de populariteit van dit park. Het is moeilijk te zeggen wanneer het park op zijn mooist is: in de lente als alle bloemen op de weides beginnen te bloeien en de bossen weer groen worden (3), in de herfst als de bonte herfstkleuren (2) in de meren spiegelen (7), of in de winter als de watervallen bevroren zijn en de bomen in een vredig wit besneeuwd landschap staan (6). Door een netwerk van wandelpaden is het voor de bezoeker mogelijk om bij de vele watervallen (8) te komen en bij de met rotsblokken omringde oevers van de meren (4) die de nieuwsgierige toeristen verleiden met hun intens groene kleur (9). De meren van Plitvice zijn verdeeld in de grotere Bovenmeren, die in een vriendelijk glooiende, beboste omgeving liggen en de kleinere Benedenmeren die zich bevinden in een woeste, rotsachtige canyon. Het hoogste meer bevindt zich op een hoogte van 637 meter terwijl de voet van de laagste waterval, Sastavci, van waaronder de rivier de Korana (10) begint, 503 meter boven de zeespiegel ligt. Het hovgteverschil tussen de meren van in totaal 134 meter wordt overbrugd door talloze grotere en kleinere watervallen die voortdurend van uiterlijk en hoogte veranderen. De watervallen zijn toegankelijk door wandelpaden die voeren over houten bruggetjes (11 en 12) die niet alleen een lust voor het oog zijn, maar er ook voor zorgen dat de travertijn, die verantwoordelijk is voor het ontstaan van de Plitvice-meren, niet betreden wordt. Travertijn is een speciale vorm van zachte, poreuze steen die ontstaat waneer het water in zogenoemde karstgebieden met behulp van micro-organismen, algen en mossen de opgeloste kalk afscheidt. Van de Plitvice-meren ligt het Prošćansko-meer het hoogst en vanaf daar hoor je het geruis van de watervallen dan ook niet. Omdat het zo ver van de belangrijkste wandelroutes ligt, is de natuur hier nog volkomen ongerept (14). Anders dan dit meer, dat in een buitengewoon “groene” entourage ligt, wordt de omgeving van de Benedenmeren door witte kalkrotsen gekenmerkt (15). Een natuurpark is er niet alleen om heerlijk te kunnen genieten van natuurschoon, het is ook de bedoeling dat de bezoeker wordt geïnformeerd over dat natuurschoon. Dat gebeurt door talloze verklarende bordjes en met materiaal dat kan worden aangeschaft bij de verschillende huisjes die


21

22

23

24

25

26

27

31

32

27

28

29

30


gelegen zijn in het Nationaal Park en die opgetrokken zijn uit natuurlijke materialen die kenmerkend zijn voor de Plitvice-meren. Meestal gaat dat om hout (16) en soms ook om steen, zoals bij het bestuursgebouw van het park (17). De andere “parel” van de regio Lika-Karlovac is de majestueuze VELEBIT, de grootste berg in Kroatië en de berg met de meeste natuurmonumenten. Het is een beschermd natuurpark en dankzij de oppervlakte van wel 2.000 vierkante kilometer is het veruit het grootste beschermde natuurgebied van Kroatië. Het natuurpark omvat een groot aantal kleinere beschermde gebieden, waaronder twee Nationale Parken – Sjeverni Velebit (NoordVelebit) dat zich bevindt in de regio Lika-Karlovac, en Paklenica in Dalmatië. Op deze berg zijn tal van natuurlijke bezienswaardigheden te vinden die tot het meest waardevolle bezit van Kroatië horen. Daarom is de gehele ongeveer 150 km lange berg door UNESCO aangewezen als biosfeerreservaat, vooralsnog de enige in zijn soort in Kroatië. De Velebit is mede dankzij de rijke flora en fauna de belangrijkste berg van Kroatië, zowel wat betreft het totaal aantal soorten, als wat betreft de soorten die alleen maar in dit gebied voorkomen. De Velebit heeft twee gezichten - een woest, kaal berglandschap aan de zeezijde (18) en uitgestrekte bossen aan de landzijde (22 en 24). Wat de talloze charmes van de Velebit betreft, verdienen vooral de verschillende karstformaties een vermelding. Een bijzonder voorbeeld daarvan is “Stapina”, een rechtopstaande ronde obelisk van zo’n honderd meter hoog (20). Verder bevinden zich hier talloze afgronden, grotten, wilde canyons, snelstromende bergrivieren en unieke, vaak ontzagwekkende uitzichten op de wilde, ongetemde natuur (19). Ook buiten de twee nationale parken beschikt de berg over buitengewoon interessante bezienswaardigheden op natuurgebied. Daartoe behoort onder andere het centrale deel van de berg rondom Baške Oštarije: een schilderachtig dorpje bij een bergpas, gelegen onder de indrukwekkende rotspartij “Kiza” (21), waar je kunt komen via een oude pittoreske weg (23). In Baške Oštarije bevindt zich ook één van de weinige berghotels (26) dat vanwege z’n comfort en warmte een ideaal vertrekpunt voor bergwandelingen is. De beste periodes om de Velebit te bezoeken zijn de late lente, de vroege zomer en de vroege herfst, als de onbeschutte bergweiden (27 en 31) en kale rotsen (32) niet onder de hete zon lijden. In de winter is de Velebit ook aantrekkelijk, maar in dit jaargetijde zijn de winderige, met sneeuw bedekte hellingen alleen door de meest ervaren bergbeklimmers te betreden (25). Natuurliefhebbers komen naar de Velebit vanwege de rijke flora en fauna (29 en 30) en ook vanwege de goed bewaarde dorpsarchitectuur in de schaarse bergdorpen en nederzettingen (28). Het Nationaal Park SJEVERNI VELEBIT (NOORD-VELEBIT) is door zijn unieke landschap en rijkdom aan planten en dieren veruit het meest waardevolle gebied van de Velebit. Sjeverni Velebit strekt zich uit over een oppervlak van in totaal 109 vierkante kilometer op het hoogste, meest noordelijke deel van het bergmassief. Hier zijn een aantal uitzonderlijke bezienswaardigheden te vinden, zoals de karstformaties van Hajdučki en Rožanski kukovi, een botanische tuin in de vrije natuur en de diepe grot Lukina jama (Luka’ s grot). Vanwege deze prachtige plekken beschouwen Kroatische bergbeklimmers dit gebied het mooiste berggebied in Kroatië. Rožanski en Hajdučki kukovi, onmetelijke rotspartijen met verschillende bizarre vormen (kukovi = pieken) van vaak wel zo’n 200 meter hoog, zijn in het hart van het nationale park te vinden. Dit unieke rotsachtige landschap wordt als “strikt natuurreservaat” beschermd, wat de strengste vorm van natuurbescherming in Kroatië is. Temidden van Hajdučki kukovi, op een hoogte van 1.475 meter boven de zeespiegel, bevindt zich Luka’ s grot. Het diepste punt van deze grot ligt 83 meter boven de zeespiegel, zodat hij met een totale diepte van 1.392 meter de op acht na diepste grot ter wereld is.

34

33

36

37

38

4 39

41

35

40


42 43 44 45

50 51

52

53

46

54

47

55

48

49

56


57

59

58

Ondanks de buitengewoon ruige en woeste omgeving is er gedurende de jaren dertig van de 20ste eeuw op meesterlijke wijze een wandelpad aangelegd door Rožanski kukovi, de Premužićeva staza (wandelpad van Premužić) (33 en 41), vernoemd naar zijn schepper en groot liefhebber van de Velebit, ingenieur Ante Premužić. Dit bergpad wordt beschouwd als de mooiste wandelroute van Kroatië en staat onder meer bekend om het feit dat hier ook wandelaars met een wat mindere conditie (34) veilig langs enorme rotswanden en gapende afgronden kunnen lopen. Vanaf het pad zijn er schitterende vergezichten richting de zee en de eilanden van Kvarner (40). Afgezien van de “kukovi” zijn er langs het bergpad nog tal van andere interessante karstformaties te zien, vooral grotten en afgronden (38 en 39). Onderaan het pad ligt de groene zee van het oerwoud Štirovača (36) waarover in de naburige dorpen tal van duistere legendes verteld worden, gevoed door de uitgestrektheid, de donkere naaldbossen en de geïsoleerdheid van het woud. Noord-Velebit onderscheidt

zich door talrijke endemische plantsoorten, waarvan de degenia velebitica, het symbool van Velebit (37), veruit het bekendst is. Van de talloze unieke diersoorten verdient de Europese oehoe (35) een speciale vermelding. De belangrijkste bestemming van recreanten en bergbeklimmers die Nationaal Park Noord-Velebit bezoeken, ligt aan de voet van de bergtop Zavižan, waar de gelijknamige berghut ligt (54 en 56). Je kan hier komen via boswegen vanaf zowel de zeezijde als de landzijde. Vlakbij Zavižan ligt ook de botanische tuin van Velebit (44), uniek in de wereld vanwege zijn ligging aan de rand van een diepe karstafgrond. Omdat de zon niet door kan dringen tot op de bodem van die afgrond, ligt daar ook in de zomer soms nog sneeuw. Vlakbij de botanische tuin van Velebit ligt ook het beginpunt van de Premužićeva staza (51). Het pad is voor een deel aangelegd met en ommuurd door stenen (42), voor een ander deel loopt het direct

60

61 62

63

64 65

66


67

68

69

70

door de karstformaties (43) en op sommige plekken kronkelt het over één van de talloze bergweiden. De enige tekenen van beschaving zijn zeldzame kapelletjes (45) en hutjes voor bergbeklimmers die mooi opgaan in het landschap (47). Een mooie afsluiting van de dag (50) zijn de ongeëvenaarde uitzichten vanaf de Premužićeva staza richting de bosrijke binnenlanden (53) aan de ene kant, en richting de zee en de eilanden aan de andere kant (52 en 55). Naast eenvoudig wandelgenot (46) en de mogelijkheid de unieke plaatjes die de wilde natuur biedt te vereeuwigen met de camera (48), kan de bezoeker ook genieten van andere recreatiemogelijkheden zoals paardrijden in het beboste deel aan de voet van het park (49). Aan de landzijde van de Velebit ligt LIKA, een oude historische streek waar trotse bergbewoners en krijgers vandaan komen. Lika kan niet alleen bogen op de Plitvice-meren en de Velebit, maar het heeft ook een prachtig schilderachtig dal bij de stad Otočac. Om de schoonheid en waarde van het dal te bewaren is de autosnelweg Zagreb – Split niet door het dal getrokken, maar erboven aangelegd, over de zuidelijke bergkam, vanwaar je een uniek uitzicht hebt op dit natuurschoon. Het dal van Gacka staat bekend als de beste plek ter wereld om forellen te vangen en daarom kan de gepassioneerde sportvisser niet om deze plek heen. De rivier de Gacka (61 en 63) en de schitterende omliggende meertjes (60) ontlenen hun bijzondere sfeer aan de intense groene kleur, de schilderachtige dorpjes met huizen die pal aan het water zijn gebouwd (62) en het bosrijke landschap (64). Lika biedt nog veel ander natuurschoon, vooral in de omgeving van het meer Krušćica ten zuiden van het Gacka-dal (57 en 65). Mooi om te zien zijn ook de pittoreske dorpen van Lika met hun karakteristieke portieken (66), de vele wachttorens, symbolen van het historisch strijdgewoel in deze streek (59), en de kerken die de landschappen domineren (58). De zeezijde van de Velebit kijkt uit over de eilanden Rab en PAG, waarvan het zuidelijke deel onder de regio Lika-Karlovac valt. Als je de eilanden vanaf het vasteland nadert, zien ze eruit als stenen woestenijen, terwijl iedereen die er vanaf open zee naartoe vaart alleen groene bossen en weelderig kreupelhout ziet, zoals bij Lun op Pag (67). Het kale landschap aan de


72 76

71

landzijde van beide eilanden is te wijten aan de sterke landwind, de “bura”, die zich vanaf de berg Velebit op de eilanden stort. Maar in de diepe baaien van Pag (69) zijn talloze prachtige kiezelstranden te vinden, omringd door een kristalheldere blauwe zee. Het meest noordelijke deel van de regio Lika-Karlovac, op de grens met het Pannonische laagland, is heel anders dan de rest van Lika en de omliggende vlaktes van Midden-Kroatië. Hier stromen de vier wonderlijke rivieren DE KUPA, DE DOBRA, DE KORANA EN DE MREŽNICA. Ze lopen vanaf de hoge rotsachtige bergen richting het Pannonische laagland en komen samen in de stad Karlovac die hierdoor vaak “de stad aan vier rivieren” genoemd wordt. De rivieren van Karlovac zitten vol watervallen en stroomversnellingen, zoals in Rastoke, in het stadje Slunj, bij de monding van de Slunjčica in de Korana (75), of in Karlovac zelf, bij de monding van de Mrežnica in de Korana (71). Ook midden in de stad Karlovac is de Korana nog helder en schoon (72), aangezien het water direct uit de Plitvice-meren afkomstig is en er in het hele stroomgebied van de rivier geen industrie is waardoor de waterkwaliteit zou kunnen verslechteren. Langs de Korana zijn daarom altijd vissers (73) te vinden en het schone water is ook een genot voor de vele eenden die het water sieren (74). Schoon is ook de grootste rivier in dit gebied, de Kupa, die vanuit Karlovac door een dal naar Sisak stroomt en uiteindelijk in de Sava uitmondt. De rivier de Dobra munt uit in schoonheid en helderheid (76), en stroomt door een indrukwekkende canyon. Bekend is ook het ravijn in het stadje Ogulin, waarmee legendes zijn verbonden over heksen die zich verzamelen op de berg Klek, de bakermat van het Kroatisch alpinisme (77). Toch vinden velen het kortste riviertje van Karlovac, de Mrežnica, het allermooist, voornamelijk omdat die rivier over de hele lengte (en vooral in de canyon) van waterval naar waterval loopt, de ene nog mooier dan de andere, stuk voor stuk ontstaan dankzij travertijnafzettingen, net als bij de Plitvice-meren. De Mrežnica (78) is dus eigenlijk voor het grootste deel een reeks kleine meren die met watervallen onderling verbonden zijn, met aan de oevers pittoreske natuurlijke badplaatsen.

77

78

73

74

75


1

2

MIDDEN-KROATIЁ

Tussen het Dinaragebergte, de Alpen en het Pannonisch laagland Naast de regio Lika-Karlovac ligt de toeristische regio van Midden-Kroatië in het binnenland. Vanuit het westen wordt deze regio omsloten door de uitlopers van de Alpen, die hier geleidelijk in een heuvellandschap overgaan en vanuit het zuiden door het rotsachtige Dinaragebergte. Naar het oosten toe gaat Midden-Kroatië met de rivierdalen van de Sava en de Drava over in het vruchtbare Pannonische laagland. Het is de grootste toeristische regio van Kroatië, opgedeeld in maar liefst zeven districten (Zagrebačka, Krapinskozagorska, Varaždinska, Međimurska, Koprivničko-križevačka, Bjelovarskobilogorska en Sisačko-moslavačka). Deze districten vormen een soort ring om de Kroatische hoofdstad Zagreb, in het midden van de regio.

3

4

5


6 7

9

8

10

11 13

12

14

15

Midden-Kroatië is relatief dichtbevolkt, waardoor je hier geen nationale parken zult aantreffen, maar wel twee bijzondere natuurparken, Lonjsko polje en Žumberak-Samoborsko gorje, en een deel van het meest bezochte natuurpark van Kroatië, Medvednica, dat nauw verbonden is met de stad Zagreb. In Midden-Kroatië zijn de laatst overgebleven Midden-Europese moerasgebieden te vinden en heldere rivieren die uitermate geschikt zijn om te vissen. Er zijn schilderachtige wijngebieden en bosrijke bergen om in te wandelen en lichaam en geest te ontspannen. Het bijzondere van het natuurschoon in dit deel van Kroatië zijn de talrijke rivieren die nog steeds grotendeels in hun natuurlijke staat verkeren. Daarbij hoort ook de langste rivier in Kroatië, de Sava, waar sportvissers hun hart kunnen ophalen (5). Vergelijkbare landschappen zijn ook te vinden langs de andere grotere rivieren zoals de Drava, de Kupa of de Una (1), waaraan de oude stad Hrvatska Kostajnica gelegen is (3). Midden-Kroatië is verder bekend vanwege de vele wijnheuvels, in het bijzonder in het historische gebied Hrvatsko Zagorje (2). En er zijn nog vele andere bezienswaardigheden, zoals Đurđevački pijesci, het laatste overblijfsel van de ooit uitgestrekte zandverstuivingen van het Pannonische laagland (4). Het grootste Midden-Kroatische natuurpark LONJSKO POLJE, bevindt zich in het dal van de rivier de Sava, ten oosten van Zagreb. Met een oppervlakte van wel 506 km2 is dit een van de grootste bewaard gebleven Europese moerasgebieden. Het valt onder de

bescherming van de Ramsar-conventie, als een moerasgebied van wereldbetekenis. Het park straalt in al zijn uitgestrektheid rust en romantiek uit (8). Langs de stille wateren, bedekt met waterlelies (10), strekken zich eeuwenoude eikenbossen uit, die er vooral bij zonsondergang schitterend mooi uitzien (11). De grootste rijkdom van Lonjsko polje zijn de vogels, waarvan er wel 250 verschillen soorten zijn. Er zijn talloze kleine vogels (13 en 14) en verschillende eendensoorten (9), maar de beroemdste bewoners zijn de ooievaars (7). Hun nesten sieren de daken van de traditionele houten huizen in de buurt. De bekendste plaats is Čigoć, dat in 1994 tot eerste Europese ooievaarsdorp werd uitgeroepen. De wateren van Lonjsko polje trekken ook andere dieren aan, zoals slangen (12), maar wel minder giftige soorten dan in de rotsachtige gebieden van zuidelijk Kroatië. In het dal van de rivier de Kupa ligt een soortgelijk gebied: het vogelreservaat Crna Mlaka, dat ook onder de bescherming van de Ramsar-conventie staat (11 en 15). De grote vijvers van Crna Mlaka zijn vooral zo bijzonder omdat ze een echte oase van rust zijn voor de vogels, en dat onder de rook van de grote stad Zagreb. Ten westen van Zagreb bevindt zich het natuurpark ŽUMBERAKSAMOBORSKO GORJE. Het is een heel ander park dan Lonjsko polje, want het omvat ook het hoger gelegen beboste gebied van het gebergte Žumberačka gora, het hoogste gebergte van het binnenland van Kroatië. Dit gebied wordt gekenmerkt door karstformaties (atypisch voor het gebied langs de Pannonische laaglanden), diepe


18

16

17

canyons, heldere riviertjes met watervallen (16) en uitgestrekte bloemenvelden. Het bijzondere van Žumberak is dat ook de hoger gelegen gebieden bewoond zijn; op de steile bergen kan men schilderachtige dorpjes vinden (21). Het merendeel van de bevolking stamt direct af van de beroemde Kroatische “beschermers van de zee”, de Uskoci, uit de stad Senj aan de oevers van de Kvarnerbaai. Aangezien een deel van de bevolking Grieks-katholiek is, staan er in de dorpjes op Žumberak vele schilderachtige kerkjes (22), zelfs op de hoogste top van Žumberak, de Sveta Gera (19) op 1102 meter hoogte. Soms zijn de katholieke en de Grieks-katholieke kerken naast elkaar gebouwd, zoals in het dorpje Dojutrovica (30). Aan de voet van Žumberak is het Samoborgebergte wat minder ruig, en al helemaal in het wijngebied van de regio Plešivica (18). Kenmerkend voor het Samoborgebergte zijn de wijnranken die harmonieus in het landschap opgenomen zijn (17) en de vele oude bouwwerken op de omliggende heuvels, zoals het oude Samobor (23). De belangrijkste heuvelachtige streek van Kroatië, HRVATSKO ZAGORJE, is een pittoreske historische regio ten noorden van Zagreb. Op deze heuvels liggen vele kastelen en kerken en op de bosrijke bergen staan nog talloze resten van oude bouwwerken. Bezoekers kunnen hier genieten van sprookjesachtige landschappen, zich wagen aan een klim naar de bosrijke bergtoppen, of lekker baden in één van de vele kuuroorden. Trakošćan (24) neemt een bijzondere plaats in onder de talloze kastelen van Hrvatsko Zagorje. In het kasteel bevindt zich een uniek museum met een rijke collectie wapens en oud meubilair. Het gebied rondom Trakošćan is uitgeroepen tot beschermd landschap vanwege de schoonheid van de natuur en de bijzondere ligging van het kasteel boven een stil meer omgeven door een dicht bos. In Hrvatsko Zagorje bevindt zich de belangrijkste beschermde paleontologische vindplaats van Kroatië – de vindplaats van de Neanderthaler bij Krapina. Naast de vindplaats is een openluchtmuseum gevestigd, gewijd aan het dagelijks leven van de Neanderthaler (27). De vindplaats wordt over de hele wereld gezien als een belangrijke plek, getuige ook de plaatsing op de voorpagina van „National Geographic“ in januari 1996. In Gornja Stubica bevindt zich de beroemdste boom van Kroatië, een meer dan 400 jaar oude linde (30), waaronder de boerenleider Matija Gubec in het jaar 1573

19

20

21

22

23


24

25

26

28

27 29

zijn medestanders ronselde voor de strijd tegen de feodale heersers. Het typische beeld van Zagorje omvat glooiende hellingen met wijnen boomgaarden, met daarin de typische "klopotci" (vogelverschrikkers), om de vogels angst aan te jagen (32). Eén van de plaatsen die perfect voldoet aan dit beeld is Vinagora, met een imposante kerk boven op de berg (25), waarvandaan je een prachtig uitzicht hebt op de omliggende wijnheuvels. Dit soort landschappen kan je ook in andere delen van Midden-Kroatië aantreffen, bijvoorbeeld in het meest noordelijk gelegen Međimurje, dat bekend staat om zijn goede wijnen (28). Op de bergtoppen staan vaak ruïnes uit de Middeleeuwen zoals Kalnik bij de stad Križevci (26).

30


1

2

ZAGREB

Metropool omgeven door groen Er zijn niet veel Europese metropolen die zich net als de hoofdstad van Kroatië, Zagreb, kunnen beroepen op een dergelijke overvloed aan viteenlopende, movie landschappen en beschermde natuurgebieden in de directe omgeving. Gelijk naast de stad ligt het natuurpark Medvednica met aan haar voeten heuvels met wijngaarden, oermoerassen, meren met een rijke vogelpopulatie

en vele kastelen met weelderige landschapstuinen. Op nog geen uur rijden van het centrum van de stad ligt ook het rotsachtige berggebied Žumberak, de pittoreske streek Hrvatsko Zagorje, de vier rivieren van Karlovac, jachtplaatsen rijk aan wild en nog veel meer andere bezienswaardigheden. Net als veel andere hoofdsteden is de stad Zagreb een aparte administratieve eenheid, een zogenaamde “županija” (district) en ook een toeristische regio. Naast de bebouwde kom hoort ook het aangrenzende “groen” bij de stad, zoals het natuurpark Medvednica aan de noordkant. Aan de zuiden oostkant van Zagreb ligt, langs

3

4

5

6

7

de rivier de Sava, laagland met schilderachtige dorpen, en aan de uiterste zuiden westkant van het stadsgebied liggen de groene wijnheuvels van Vukomeričke gorice die zich uitstrekken tot aan de rivier de Kupa. In al dat groen is MEDVEDNICA een uniek voorbeeld van bijna volledig ongerept landschap in een grootstedelijke omgeving. Het bergmassief Medvednica, dat bedekt is met een dicht bos bestaande uit beuken (3), eiken, kastanjebomen en sparren, is een geliefde recreatieplaats voor de bewoners van Zagreb en hun gasten. Er zijn tal van wandelpaden die over de berg Medvednica voeren,

“makkelijke” paden met bankjes langs de route en een educatieve component, en moeilijkere paden voor de ervaren bergbeklimmers. Voor de wat luiere bezoekers is er ook een kabelbaan die je direct vanuit de stad naar de hoogste bergtop brengt. Eén van de meest geliefde bestemmingen van de bezoekers van Medvednica is de middeleeuwse burcht Medvedgrad (5), midden in een dicht bos op een verhoogde plek, op nog geen half uur lopen van de laatste huizen van de stad (1 en 2). Medvednica heeft echter ook nog andere verrassingen in petto, zoals bergpassen, grotten, watervallen, oude mijnen en schilderachtige kerkjes (6). De meeste


8

9

10

11

12 15

13

16

17 18

19

14

bezoekers gaan naar de bergtop Sljeme (2) waarop een imposante televisiemast staat. Rondom de top staan vele berghutten (4) waarin de bezoekers zich tegoed kunnen doen aan lokale specialiteiten zoals “grah s kobasicama” (bonen met worst) en strudels van verse kaas en appelstrudel. En daar waar geen berghutten staan, zijn er genoeg schuilplaatsen om te schuilen met slecht weer (7). Zelfs in het centrum van de stad is veel groen te vinden; reeds vanaf de middeleeuwen kent Zagreb een sterke traditie van behoud van groene parken en bomen in de stad. Hierdoor heeft Zagreb nog steeds veel grote parken in en om het centrum, waaronder zelfs in het midden van het centrum, rondom het hoofdplein Trg Bana Josipa Jelačića. Zagreb heeft daardoor een uitstraling van een bijzonder „groene“ metropool. Het belangrijkste deel van de groene zone in het centrum van Zagreb is het zogenoemde LENUCIJEVA POTKOVA (HOEFIJZER VAN LENUCI), genoemd naar architect Milan Lenuci, die de grootste hand heeft gehad in de vormgeving van deze groene zone toen die eind 19de en begin 20ste eeuw aangelegd werd. De zone bestaat uit een reeks parken die in de vorm van een hoefijzer om het centrum liggen: vanaf het Trg Maršala Tita en het aangrenzende Rooseveltov trg in het noordwesten (18) over het Trg kralja Tomislava in het zuidoosten (19) tot aan het Strossmayerov trg (13) en Zrinjevac-park in het noordoosten niet ver van het centrale plein Trg Bana Josipa Jelačića. Het meest bijzondere en ruim opgezette park in het centrum van Zagreb is de Botanische tuin van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, gelegen aan de zuidwestelijke poot van het “hoefijzer”, met een oppervlakte van 5 hectare. Hier kan je een hele reeks verschillende boomsoorten (12), struiken en bloemen (15) aantreffen, meestal soorten die geschikt zijn voor het landklimaat. Het mooiste en grootste park van Zagreb is Maksimir, ten noordoosten van het centrum, met een oppervlakte van 316 hectare. Dit park is vernoemd naar de bisschop Maksimilijan Vrhovec die het in het jaar 1794 heeft laten aanleggen. In het park bevinden zich enkele zeer mooie paviljoens, kenmerkend voor die tijd (11) en ook de dierentuin van Zagreb (14), één van de mooiste dierentuinen in Europa. Het belangrijkste recreatieve groen van Zagreb is het gebied rondom het meer JARUN. In 1987 is hier, om er de Universiade te kunnen houden, in een dode rivierarm van de Sava een 2 kilometer lang meer aangelegd met een roeibaan, enkele badplaatsen en andere watersportactiviteiten (9). In de zomer komen hier duizenden mensen baden, waardoor dit meer de bijnaam “Zagreb-zee” heeft gekregen. Het andere populaire meer van Zagreb is Bundek, dat in 2006 is ingericht als park. Dit is vooral een populair bestemmingsoord voor de vele bewoners van NieuwZagreb op de rechteroever van de Sava, waar veel mensen wonen en maar relatief weinig recreatie- en andere uitgaansmogelijkheden zijn. Er zijn wandelpaden over kleine bruggetjes (10 en 6) en meerdere kinderspeelplaatsen (17). Een deel van het meer is in oorspronkelijke staat gelaten (8) als een herinnering aan de tijd, zo’n 50 jaar geleden, toen dit gebied nog bedekt was met bossen en moerasland.


1

5

6

SLAVONIЁ

Poëzie van eikenbossen en vruchtbare velden langs de rivieren Donau, Drava en Sava De toeristische regio Slavonië ligt in het meest oostelijke deel van Kroatië. Na Dalmatië is het de grootste Kroatische historische regio, bekend om de vruchtbare graanvelden, de eindeloze eikenbossen langs de grote rivieren de Donau, de Drava en de Sava en de traditionele rurale landschappen. Daarnaast bevinden zich in deze streek uitgestrekte berggebieden bedekt met dikke beukenbossen en vruchtbare wijngaarden. Slavonië is trots op het goed bewaard gebleven folkloristische erfgoed, net als op de geluiden van de tamburica (een tokkelinstrument) en de unieke culinaire specialiteiten. In Slavonië liggen twee natuurparken – de bosrijke berg Papuk en het bijzondere moerasgebied Kopački rit, en daarnaast nog een aantal beschermde gebieden, meestal bossen en parken. De natuur in Slavonië wordt voornamelijk bepaald door de drie grootste rivieren van Kroatië: de Donau, de Sava en de Drava, die de regio in het oosten, zuiden en noorden omsluiten. In het

7

noorden, oosten en zuiden van Slavonië liggen dan ook uitgestrekte laaglanden: Podravina en noordelijk daarvan Baranja, langs de grillige rivier de Drava, Posavina langs de rustige en met oeroude eikenbossen omringde Sava, en langs de machtige rivier de Donau, het vruchtbare Hrvatsko Podunavlje, respectievelijk de historische provincie Srijem. Alleen in het westen is Slavonië bergachtig; daar bevindt zich een hele reeks bosrijke bergen: Papuk en Krndija in het noorden en Psunj, Požeška gora en Dilj in het zuiden. Tussen deze bergen ligt het bekoorlijke en vruchtbare dal van Požega, dat bekend staat om zijn wijngaarden. Slavonië is, na Midden-Kroatië, de grootste Kroatische toeristische regio, bestaande uit vijf districten: Virovitičko-podravska, Požeškoslavonska, Brodsko-posavska, Osječko-baranjska en Vukovarskosrijemska. Doordat Slavonië niet echt in de buurt ligt van de grote toeristische wegen, die meestal naar de zee leiden, is het nog niet helemaal ontdekt als toeristisch gebied.

4 2

3

8

Maar voor diegenen die de regio willen leren kennen heeft Slavonië talrijke aangename verrassingen in petto. De geest van Slavonië weerspiegelt zich misschien nog het best in de onmetelijke vlakke graanvelden, de indrukkwekkend hoge eikenbomen in de uitgestrekte moerasbossen en in de rust van de brede rivieren. In Slavonië zijn deze rivieren nog niet aan banden gelegd door kanalen, zodat men nog steeds kan genieten van de groene kleur van het water en van de eindeloze bossen langs de oevers. Dat geldt ook voor de machtige Donau, gekenmerkt door de talrijke riviereilandjes in zijn brede bedding (4) of voor de rustige Sava die wordt omringd door dichte eikenbossen (1). Daarom brengen de inwoners van Slavonië hun vakantie het liefst door in de eenvoudige houten weekendhuisjes langs de oevers van

deze rivieren (5). Een bijzonder populaire vorm van recreatie is vissen in de stilte van de bossen, langs de rustige rivieren (3), wat ook de reden is dat vele Slavoniërs oude houten bootjes bezitten (2) waarmee ze rivierarmen kunnen bereiken die normaal gesproken ontoegankelijk zijn en waar geen spoor van beschaving te vinden is. Zelfs de steden zijn rijk aan groen in Slavonië en in elke stad kan men minstens één mooi park in het centrum vinden. Dat geldt voor de grotere steden zoals Osijek of Slavonski Brod, maar ook voor de kleinere zoals Našice. En juist het park van Našice, gelegen naast het indrukwekkende kasteel Pejačević, is volgens velen het mooiste park van Slavonië (6). Slavonië is verder bekend om haar traditie van paardenfokken. Deze paarden zijn dan ook onmisbaar bij traditionele volksevenementen zoals Đakovački vezovi (Borduurdagen van

Đakovo) en Vinkovačke jeseni (Herfst van Vinkovci). Het centrum voor paardenfokkerij is de stad Đakovo met vlak daarnaast de beroemde ergela (stoeterij) met Lippizaner paarden (7). Het meest weelderig groene water en bosgebied van Slavonië en tegelijkertijd ook het mooiste natuurgebied van Slavonië is het natuurpark KOPAČKI RIT. Dit park beslaat een moerasgebied met een oppervlakte van 238 hectare, waar de Drava in de Donau uitmondt voorbij Osijek. Het gebied verkeert nog in oerstaat, omdat het erg ontoegankelijk is en vaak aan overstromingen wordt blootgesteld. Kopački rit is één van de grootste natuurlijke moerassen van Europa en daarom staat het op de Ramsar-lijst van moerassen. Het natuurpark staat ook genomineerd om te worden opgenomen op de natuurerfgoedlijst van UNESCO.

Als Kopački rit in een ander land zou liggen, zou het wegens de grote ecologische waarde en uitzonderlijk mooie moeraslandschappen zeker tot Nationaal Park uitgeroepen worden. In Kroatië was dat, vanwege strenge criteria op het gebied van natuurbescherming die voor nationale parken gelden, niet mogelijk. In bepaalde delen van het park worden namelijk op kleine schaal bossen geëxploiteerd en in sommige delen is jacht toegestaan. Het gebied van Kopački rit is één van de meest aantrekkelijke jachtgebieden van Europa, vooral wat betreft de jacht op herten en everzwijnen (17). Aangezien deze activiteiten voor nationale parken bij wet streng verboden zijn, blijft Kopački rit voorlopig “slechts” een natuurpark. Veel natuurliefhebbers zouden graag zien dat deze activiteiten in het hele park verboden worden en niet alleen in het


9

reservaatgedeelte dat 80 hectare beslaat midden in het natuurpark. Grote kuddes herten zijn het symbool van dit gebied geworden, hoewel de kuddes everzwijnen er net zo talrijk zijn. In Kopački rit leven ook andere zoogdieren en vogels in groten getale (8). Er leven bijna 300 verschillende vogelsoorten (11, 14 en 15) waarvan de belangrijkste de zeer zeldzame zeearend en de zwarte ooievaar zijn, beide beschermde soorten. Er zijn hier ook andere zeldzame dieren te vinden, waaronder schildpaden (11). Vanaf de naburige stad Osijek, de grootste Slavonische stad, kan je het Natuurpark Kopački rit makkelijk bereiken met de auto om even te genieten van ongerepte Pannonische moerassen, bossen en ondergelopen velden (9). Maar het beste kan je het park bezoeken met de bootexcursies (12), want met de boot kan je zelfs de ondiepe uitlopers van het moeras bereiken. Ook toeristen die op de grote riviercruiseboten over de Donau varen en daarmee langs

de oostelijke grens van dit monumentale natuurpark komen (13), kunnen genieten van de schoonheid van het park. Slavonië betekent niet alleen laagland, maar ook bosrijke bergen waarvan de meeste zich in het uiterste westen bevinden. Bijzonder uitgestrekt en mooi is de berg PAPUK, een beschermd natuurpark. De aandacht van bezoekers wordt het meest getrokken door de eindeloze bossen van Papuk (18), die overwegend bestaan uit beuken (20), maar ook uit eiken, dennen en andere bomen. Indrukwekkende bomen zijn ook te vinden aan de voet van de berg Papuk, in het bijzonder in stadsparken van steden als Slatina, Orahovica of Našice (19). Het mooiste deel van Papuk is het bospark Jankovac, één van de meest geliefde recreatieplekken var Slavonië. Het is genoemd naar graaf Janković, ooit de eigenaar van de omliggende landgoederen, die in zijn nadagen besloot om hier een park aan te leggen om daarin

10

11

12 13

15

14 16 17


18

uit te rusten en te genieten. In een betoverend dal, hoog in de bergen, bevinden zich enkele heldere beken omringd door bloemenweiden en een dik beukenbos naast de mooiste plek van dit bospark: de waterval Jankovački slap (22). In het bospark Jankovac staat ook de gelijknamige berghut (21) die vele bergbeklimmers als één van de mooiste en aangenaamste hutten van het Kroatisch berggebied beschouwen. Wat Papuk echt uniek maakt, naast de schoonheid van de bossen, de heldere beken en watervallen, is de geologische situatie; je kan er alle soorten gesteente tegenkomen: vanaf de paleozoïsche periode tot aan het jongste kwartair. Papuk is bovendien de enige Kroatische berg met een overvloed aan bijzonder vulkanisch gesteente. Daarom is hier, dichtbij de pittoreske plaats Voćina, het eerste Kroatische geologische park gesticht. Dit park staat bekend om zijn ongewone aardlagen (20). Wegens de bijzonder waardevolle geologische situatie, is Papuk de enige Kroatische vertegenwoordiging op de lijst van Europese geologische parken. Wat Slavonië bijzonder maakt, is niet alleen de pure en ongerepe natuur, maar ook de harmonische verhouding tussen natuurerfgoed

en cultuurerfgoed. Dat geldt in het bijzonder voor de schilderachtige regio BARANJA helemaal in het noordoosten van Kroatië, noordelijk van de rivier de Drava. Baranja is eigenlijk geen deel van Slavonië, maar vormt een aparte historische regio, waarvan het grootste deel zich in het naburige Hongarije bevindt. Baranja staat vooral bekend om de ongerepte landschappen van eindeloos laagland, maar er zijn ook lage heuvels bedekt met wijngaarden en steile zandige hellingen langs de oevers van de Donau. De romantische sfeer van de vlaktes komt vooral tot uiting in het gebied rondom het kleine plaatsje Topolje. Daar bevindt zich, eenzaam gelegen aan een rivierarm van de Donau, het unieke kerkje van St. Peter en Paulus, in 1722 gesticht door de beroemde prins Eugène van Savoye als dankbetuiging voor de grote overwinning op de Turken (24). De schoonheid van de wijngaarden op de heuvels van Baranja komt het best tot zijn recht bij het pittoreske dorp Zmajevac (25). Hier bevinden zich unieke wijnkelders (27) uitgegraven in dikke afzettingen van löss dat in de loop der tijd door de wind over de eindeloze Pannonische steppen is aangevoerd. Volgens velen zijn de

20

19 22

21

23


24

25

26

28

29

27

wijngaarden (29) en wijnkelders in de regio Srijem, gelegen in het uiterste oosten van Slavonië, nog mooier. Bij de meest oostelijke Kroatische stad, Ilok, strekken zich vlak boven de Donau (28) romantische wijngaarden uit, die bekend staan om het befaamde druivenras Iločki traminac. Ook voor het westen van Slavonië, speciaal rond Kutjevo (26) in het Požega-dal, zijn schilderachtige wijnstreken karakteristiek. Het

Požega-dal werd wegens zijn vruchtbaarheid en schoonheid al door de oude Romeinen “Vallis Aurea”, ofwel Gouden Vallei genoemd. In Kutjevo bevindt zich een beroemde wijnkelder uit de 13e eeuw waaraan vele machthebbers een bezoek hebben gebracht. De bekendste en beroemdste gast die deze wijnkelder heeft bezocht, is de Habsburgse keizerin Maria Theresia.


1

DALMATIЁ - REGIO ZADAR

Het centraal Adriatisch gebied aan de voet van de koning van de Kroatische bergen Dalmatië is de meest zuidelijke en de meest bekende historische regio van Kroatië in de wereld. Het is een gebied met veel zon, warme zee, altijdgroen gewas, olijfbomen, wijn, gezang, pittoreske plaatsjes met stenen huizen, in het kort: het echte, authentieke Middellandse Zeegebied. Als je vanuit het noorden richting het zuiden gaat, dan begint Dalmatië bij de zuidelijke uitloper van de koning van de Kroatische bergen: de Velebit. Daar, in het centrum van het Kroatisch Adriatisch gebied ligt de eerste van de vier Dalmatische toeristische regio’s, de regio Zadar.

2

3

5

6

4 7

8

9

10

11


12

13

Deze regio beslaat het meest noordelijke Dalmatische district, het district Zadarska, en heeft drie verschillende gezichten - bergen, kustlijn en eilanden. Tot het berggebied behoort het zuidelijke deel van het Natuurpark Velebit en het Nationaal Park Paklenica. De belangrijhste trehpleister van het kustgebied en het vruchtbare achterland is het natuurpark Vransko jezero. Het eilandengebied heeft ook een prachtige troef in handen: het natuurpark Telašćica. Als je de Adriatische toeristische weg langs de kust neemt, kom je de Dalmatische regio Zadar binnen langs de voet van de Velebit. Als je vanuit het binnenland van Kroatië vertrekt, dan kom je Dalmatië binnen onder de Velebit door, via de Sveti Rok-tunnel (op de snelweg Zagreb - Split), of eroverheen via één van de bergpassen. In beide gevallen wordt je getrakteerd op een spectaculair uitzicht over de rivier de Zrmanja (1), een prachtige karstrivier, bekend om haar talrijke stroomversnellingen en watervallen (5). Niet minder mooi zijn de watervallen van haar zijrivier de Krupa (7). En als je je blik richting het westen wendt, wordt je verrast door de aanblik van het natuurschoon van het woeste rotseiland Pag (8). Zo was het ook in het verre verleden toen de eerste wegen aangelegd werden. De voor Dalmatië belangrijkste weg was de Napoleonska cesta (Napoleonweg), gebouwd tijdens de korte Franse overheersing begin 19de eeuw. De enige getuigen van menselijke aanwezigheid langs deze verwaarloosde weg door het wilde karstgebied zijn tegenwoordig de monumenten die gewijd zijn aan de bouwers van de wegen op de Velebit (11), de oude bruggetjes (4), verlaten huizen uit vervlogen tijden (9) en soms een kerkje. Boven het interessante kerkje van St. Franciscus (6) en het nabije jongere kerkje, dat gewijd is aan de Vaderlandse oorlog (3), bevindt zich één van de mooiste delen van de Velebit - Tulova greda (2). Aan de andere kant van de Velebit, in een klein gedeelte van Lika dat bij Zadar hoort, bevinden zich volgens velen de mooiste Kroatische grotten: Cerovačke (10). 14


22

15 16

17

18

19

20

21

23

24 25

26

27

28

29 30


31

33

34

36

38

37

40

39

0

32

35

41

Het mooiste stukje natuur van de regio Zadar is het nationale park PAKLENICA dat de mooiste delen van de zuidzijde van de Velebit beslaat op een oppervlakte van slechts 96 km2. De belangrijkste bezienswaardigheden van het park zijn de twee indrukwekkende kloven Velika (Grote) en Mala (Kleine) Paklenica, die vanaf de zee tot aan de hoogste top de berg insnijden (12). In het park bevinden zich meerdere ongewone karstformaties en grotten en dankzij de grote klimaatverschillen binnen het park is er een rijke flora en fauna. Ondanks dat het een wild gebied is, is Paklenica makkelijk bereikbaar dankzij de nabij gelegen Adriatische toeristische weg en de snelweg. De zowel aantrekkelijke als angstaanjagende uitzichten vanaf de Velebit boven de toeristische plaats Starigrad-Paklenica (13) trekken toeristen aan die op zoek zijn naar een avontuurtje. De oriëntatie in het park wordt vergemakkelijkt door de talrijke wegwijzers in meerdere vreemde talen (14). Door de woeste natuur van de canyon Velika Paklenica, waardoor ooit de vrouwen uit het berggebied zout vanuit de kuststreek en graan vanuit het vruchtbare binnenland van Lika droegen, leidt tegenwoordig een aangenaam bergpad (22).


42

43

45

44

46

Dit pad loopt deels onder steile rotsen waarin op sommige plekken lang geleden kleine tunnels zijn uitgehakt (26). Als je de kloof uitkomt, gaat de weg minder steil omhoog over de rustige bergweiden (28) en de bosrijke hellingen van de Velebit (30). Daarom kunnen hier bezoekers van alle leeftijden zonder probleem wandelen, waarbij kinderen (19) ook nog eens veel kunnen leren over de natuur dankzij de talrijke informatieve en verklarende bordjes (18). Het water uit talrijke schone bergbronnen kan gerust gedronken worden (16). De mooiste van de talrijke grotten is Manita Peć (15 en 24), en van de diersoorten zijn de verschillende soorten vlinders (17) en roofvogels (21) bijzonder interessant. Aangezien deze landschappen sterk doen denken aan het Amerikaanse Wilde Westen, is het niet verwonderlijk dat Velika Paklenica vaak dienst heeft gedaan als decor voor Europese westerns, in het bijzonder voor Winnetou van Karl May. De belangrijkste attractie van Paklenica is de 400 meter hoge rotswand Anića-kuk. Dankzij de nabijheid van de zee en de mogelijkheid om deze steile wand gedurende het gehele jaar te beklimmen, is het één van de bekendste alpinistische bestemmingen van Europa (23 en 25) geworden. Wandelaars en bergbeklimmers kunnen in Paklenica ook in één van de vele verlaten traditionele herdershutten (20 en 27) uitrusten. Daarvan maken ze voornamelijk gebruik voordat ze beginnen aan de klim naar de top van de Velebit (29). Voor de liefhebbers van minder inspannende recreatievormen in de natuur is het natuurpark VRANSKO JEZERO de uitgelezen plek. Het is het grootste Kroatische meer, en bovendien heel dicht bij de zee gelegen. Kenmerkend voor de omgeving van het meer is de buitengewone rijkdom aan vogels (36 en 37), vooral de verschillende soorten wilde eenden (34) en reigers (38 en 40). Daarom is dit park een echt paradijs voor vogelliefhebbers die er ook meerdere speciaal ingerichte uitkijkposten tot hun beschikking hebben (39). Het water van dit meer is brak (zout noch zoet), waardoor het geschikt is voor zowel zoutwater- als zoetwatervissen; een gegeven dat vele sportvissers aantrekt (33 en 35). Vransko jezero is ook vanaf het water te bezichtigen, waarbij je ook de moerassige gebieden die vanaf het land ontoegankelijk (32 en 41), of moeilijk toegankelijk (31) zijn, kunt bezoeken.


47

48

49

50

51

Het derde natuurpark van de Dalmatische regio Zadar is TELAŠĆICA, gelegen op het zuidelijke deel van het grootste eiland van Zadar, Dugi otok. De baai van Telašćica die diep het land inloopt, is één van de meest geliefde beschutte plekken voor schippers op de Adriatische Zee, want zelfs tijdens de sterkste stormen (43) is daar een veilig toevluchtsoord te vinden. De rotsachtige kusten van de baai zijn binnenin de baai laag (44), terwijl aan de buitenrand van de baai indrukwekkende klippen (46) staan die op sommige plekken wel bijna 180 meter hoog zijn. Tussen de baai en de steile klippen in bevindt zich een bijzonder stukje natuurschoon: het kleine en zeer zoute meer Mir (42). Telašćica is ook vanaf het vasteland toegankelijk, gedeeltelijk via een weg, maar voor het grootste deel via wandelpaden door het pittoreske mediterrane landschap (45). Op het noordelijkste punt van Dugi otok bevindt zich nog een diepe baai genaamd Solišćica, met aan de ingang de indrukkwekkende vuurtoren Veli Rat (47). Vanaf daar kan je met de boot in korte tijd de talrijke kleine eilanden van de archipel van Zadar bereiken. Op veel van de eilanden ligt slechts één plaats, waardoor ze gespaard blijven van verkeersdrukte. Het eiland Ist (48) is daarvan een voorbeeld. De

52


53

meeste eilanden zijn onbewoond, waardoor schippers makkelijk een afgelegen “Robinsoneiland” voor zichzelf kunnen vinden (49). De kustlijn in de omgeving van Zadar kenmerkt zich door een groot aantal zandstranden. De meeste daarvan zijn gelegen bij de oude stad Nin (50 en 52) en sommige onderaan de hellingen van de Velebit (51). Tegenover de Velebit, op de door de sterke bura-wind geplaagde kusten, strekt zich het kale karstlandschap van het eiland Pag uit (53 en 55). Bijzonder interessant in dit gedeelte van Dalmatië zijn de twee diep uitgesleten baaien – Novigradsko en Karinsko more die via een nauwe zee-engte verbonden zijn met de open zee. Over de doorgang tussen de baai Novigradsko more en het Velebit-kanaal staan twee bruggen, terwijl er over de doorgang tussen Karinsko en Novigradsko more geen bruggen (54) staan. Langs de pittoreske oever van Karinsko more staat een oud franciscanenklooster (56).

54

56

55


1 10

9

2

3

4

5

6

DALMATIЁ - REGIO ŠIBENIK

Unieke verleidingen van water, steen en zee

7

8


12

De archipel van Noord-Dalmatië verdeelt zich vanaf Zadar richting het zuiden in steeds kleiner wordende eilandjes, de rotsige Kornati-eilanden. De eilandjes liggen midden in een blauwe zee, en de woeste rotsgronden van het Dalmatische binnenland worden hier gevoed door de rivier de Krka. Dat betekent dat twee van de volgens velen mooiste stukken natuur van heel Dalmatië, de nationale parken Kornati en Krka, zich bevinden in de kleine regio Šibenik. Deze regio beslaat slechts één district, Šibensko-kninska, genoemd naar Šibenik en Knin, de twee grootste steden van het district; de één gelegen bij de bron van de rivier de Krka, en de ander bij haar monding in de zee. De vele eilanden van de archipel van Šibenik, die bekend staat vanwege de talrijke maar relatief kleine eilanden, getuigen allemaal van de gulheid van de natuur in deze gebieden. Behalve de bekendste Kornati-eilanden met hun grillige rotswanden (5) bevindt zich hier ook het eiland Murter, het eiland van de beschermers van de archipel, tevens bekende vissers. Verder ligt hier nog het eiland Zlarin, met de bekende koraalvissers, het piepkleine Krapanj met de minstens zo bekende sponsvissers en het “zeevaardersmekka” Kaprije (4). De hoofdstad van het district, Šibenik, is te bereiken door het labyrint van het nauwe Sveti Ante-kanaal (6 en 9) en vervolgens verder langs de canyon van de rivier de Krka (2) in de richting van de indrukwekkende watervallen (1). Wie langs de Dalmatische kust bij Šibenik loopt, zal zeker zijn oog laten vallen op de wijngaarden van Primošten. Ze vertegenwoordigen een uniek voorbeeld van het werk van ijverige mensenhanden op schraal en rotsachtig terrein (3 en 7); een afbeelding van de wijngaarden neemt dan ook een belangrijke plaats in in het gebouw van UNESCO. Het achterland van dit wonderbaarlijke gebied blijft qua schoonheid niet achter bij het kustgebied, want hier trekt niet alleen de rivier de Krka de aandacht, maar ook de toppen van het hoogste gebergte in Kroatië, het Dinaragebergte (8), en de vele oude bouwwerken op de rotsachtige woeste kalkgronden van de binnenlanden. Maar uiteindelijk is de favoriete bestemming van natuurliefhebbers in het gebied rond Šibenik de KRKA, direct naast Plitvička jezera, het meest bezochte Kroatische nationale park. De rivier de Krka staat bekend om haar vele watervallen, die, net als bij de Plitvice-meren 11 dankzij de afzetting van een speciaal soort kalk zijn ontstaan. Het Nationaal Park Krka beslaat het grootste deel van het stroomgebied van deze schitterende rivier en is behalve aan natuurmonumenten ook rijk aan cultuurhistorische monumenten. Vooral het franciscanenklooster op het riviereilandje Visovac, een eilandje van ongekende schoonheid midden op de Krka, op een plek waar de rivier verbreedt tot een meer (11), verdient speciale aanbeveling. Bij het klooster (13) hoort een Schilderijengallerie (14) en bezoekers kunnen ook de kerk zelf bezichtigen (15) die nog uit de 14de eeuw dateert. Stroomopwaarts, in het midden van de canyon ligt het interessante orthodoxe klooster Krka en op hoge rotsen boven de rivier bevinden zich meerdere resten van oude bouwwerken. Bezoekers worden ook aangetrokken door de oude watermolens (16), tegenwoordig ingericht als kleine etnografische musea (18), waar je kan zien hoe vroeger het graan gemalen werd (17). De oude manier van werken wordt uitgebeeld door mensen in traditionele klederdracht (19), wat vooral bij de kinderen, die dit park vaak en graag bezoeken, voor veel lol zorgt (12). Toch zijn de zeven watervallen de belangrijkste attractie van Nationaal Park Krka. Van die watervallen is Roški slap de breedste en Skradinski buk de grootste en bekendste. Roški slap (20 en 28) kenmerkt zich door een indrukwekkende omgeving met hoge rotswanden en een weelderige begroeiing (23). De zeventien stroomversnellingen van de nog imposantere waterval Skradinski buk (21 en 22) liggen verspreid over een lengte van 800 meter en overbruggen een hoogteverschil van 46 meter. De meeste bezoekers gaan naar deze twee watervallen, waar ze niet alleen kunnen genieten van de verleidelijke klanken van vallend water, maar ook kunnen wandelen over de vele omliggende paden. Deze wandelpaden volgen grotendeels routes uit lang vervlogen tijden, waar alleen de vele stenen bruggetjes nog aan herinneren (24). Rond Skradinski buk en Roški slap bevinden zich vele aangename rustplaatsen, en toeristen worden in het bijzonder aangetrokken door de schaduw die te vinden is onder de bomen die voor de ouden stenen huizen staan (30).

13

14

15

16

17

18 19

20


21

23

22

26

27

28

29

30

25

31

24

32


33

36 34

35

Tweederde van de 72 kilometer lange rivierstroom gaat door een canyon (26) en de rest van de stroom bestaat uit bredere stukken rivier (27) en meren, waarvan het grootste zich naast het klooster Visovac bevindt (25). De turkooizen rivier en het groen van haar oevers staan als een fata morgana in schril contrast met de omliggende waterloze kalkvlakte waar de resten van oude bouwwerken als bewakers van de omgeving uit omhoog steken (31). Na het pittoreske stadje Skradin (29), het favoriete vertrekpunt voor bootjes naar het park (32), wordt de rivier de Krka geleidelijk breder en vloeit eerst uit in het Prukljanmeer, en vervolgens in een diepe baai in de richting van de stad Šibenik. Kornati, de andere natuurparel in de Dalmatische regio Šibenik, is de oudste eilandengroep in het hele Middellandse Zeegebied en blijft qua schoonheid niet achter bij Krka. Deze eilanden worden echter wel minder bezocht, omdat ze alleen met een lange bootreis bereikbaar zijn. KORNATI bestaat uit ongeveer 140 onbewoonde eilanden, eilandjes en klippen met een totale oppervlakte van zo’n 70 km2. De Kornati-eilanden zijn bekend vanwege hun talloze bizarre rotsvormen en de buitengewoon hoge klippen (34). Het lijkt wel alsof er meer dan 140 eilandjes zijn, want een gezegde beweert: “Zoveel dagen als er in een jaar gaan, zijn er eilanden in de Kornati-archipel” (33). Het grootste deel van het oppervlak komt voor rekening van het belangrijkste eiland Kornat (35), waarnaar de hele eilandengroep is vernoemd. Uit veiligheidsoverwegingen voor de zeevaart in dit labyrint van steen en zee, zijn er op de Kornati eilanden ook tal van vuurtorens gebouwd, waaronder Blitvenica (36) en Sestrice (39), die tegenwoordig vooral een trekpleister zijn voor avontuurlijke toeristen. De grootste liefhebbers van de Kornatieilanden zijn echter de boottoeristen, want deze eilanden bieden hun datgene waarnaar ze het meest verlangen: een zonovergoten labyrint van zee, eilanden en rust in een ongerepte natuur. Plezierjachten kunnen in de talloze beschutte, natuurlijke baaien voor anker gaan (37), of in de enige jachthaven van het park Piškera (38), dan wel in een tiental jachthavens in de buurt van het park. Voor echte traditionele visspecialiteiten kan je terecht in de jachthavens of in een aantal herbergen die zijn ingericht in de oude huisjes van vissers van de omringende eilanden (41). Bijzonder aan Kornati zijn ook de talrijke oude vestingen waarvan vele nog uit de Illyrische tijd stammen, zoals het indrukkwekkende fort Tureta (42). Op Kornati is niet alleen het leven aan zee interessant, ook het onderwaterleven is niet te versmaden(40). Het is dan ook een geliefde bestemming van vele duikers (43).


37

38

39

41

40

43 42


1

2

3

DALMATIЁ - REGIO SPLIT Het hart van het Middellandse Zeegebied

Hoewel het belangrijkste “officiële” natuurschoon van Dalmatië te vinden is in het noordelijke deel, is het echte hart van Dalmatië het centrale deel van de regio, rond de grootste Dalmatische stad Split. Daar strekt zich de grootste Dalmatische toeristische regio uit, de regio Split, waaronder het grootste Kroatische district Splitskodalmatinska valt. Hier bevinden zich de belangrijkste Dalmatische eilanden, evenals een hele reeks rivièra’ s met schitterende stranden. De steile bergen verrijzen pal aan de kust en in het wijde achterland zijn talrijke prachtige stukjes natuurerfgoed te vinden. Als, zoals velen beweren, Dalmatië het oorspronkelijke mediterrane gebied is, dan is het centrale deel rond Split dus eigenlijk het middelpunt van het hele Middellandse Zeegebied. Aangezien het Dalmatische gebied rondom Split het dichtst bevolkt en het rijkst aan cultuurmonumenten is, zijn hier niet veel grote gebieden die nog in oorspronkelijke natuurlijke staat verkeren. Dat is ook de reden dat er maar één natuurpark te vinden is, Biokovo, en geen nationale parken. Maar dat betekent zeker niet dat er in Midden-Dalmatië geen natuurschoon is, of dat er geen beschermde gebieden zijn. Integendeel, hier bevindt zich één van de tien mooiste eilanden ter wereld; Hvar, maar ook de mooiste Adriatische stranden op het eiland Brač en aan de Makarska Rivièra, de schitterende rivier de Cetina, de unieke Imotskimeren en de concurrent van Capri: de Blauwe Grot (Modra špilja) op het eiland Biševo. Tot de Dalmatische regio Split behoren ook de verst gelegen Adriatische eilanden Jabuka en Palagruža en vele andere kleinere beschermde gebieden: bijzondere reservaten, bosparken en natuurmonumenten. Het natuurschoon van dit gedeelte van Dalmatië blijft niet beperkt tot de verre eilanden en de hoge bergen, want ook de stad Split verwelkomt zijn bezoekers met groen. Ongeacht vanaf welke kant je naar deze grootste

4


5

6

Dalmatische stad komt, via de autosnelweg vanuit het achterland of via de Adriatische toeristische weg vanaf de kust, per vliegtuig of per boot, het groen van de berg Marjan, vlak bij het centrum van de stad, kan niet onopgemerkt blijven (4). Dit unieke Sieraad van Split, dat in vele volksliederen wordt bezongen, wordt beschouwd als “de longen” van deze grote stad. De inwoners van Split kunnen de drukte van de stad snel achter zich laten en de groene oase van Marjan binnengaan, ze kunnen wandelen of hardlopen op de bergpaden (3), vanaf de hoogte genieten van de panorama’ s van Split, of uitrusten onderaan hellingen bij de kust, omringd door groen (1). Als je vanaf Split verder trekt langs de kust richting het zuiden, kom je al snel in aanraking met de pracht van de meest geliefde toeristische bestemming van deze kuststreek, de Makarska Rivièra (6). Talrijke toeristen worden aangetrokken door de natuurlijke kiezelstranden, omringd door een kristalheldere zee en overvloedig groen (2), aan de voet van de steile berg BIOKOVO. Deze indrukwekkende berg is één van de belangrijkste attracties van de Midden-Dalmatische kust en tegelijkertijd het enige natuurpark. Bijna nergens anders in het Middellandse Zeegebied liggen 1.500 meter hoge bergtoppen zo dicht bij de zee en bijna nergens anders zijn de rotswanden zo steil en grillig. Aangezien de natuur op de Biokovo grotendeels in oorspronkelijke staat bewaard is gebleven, zijn velen van mening dat de Biokovo tot het negende nationale park van Kroatië uitgeroepen zou moeten worden. De steile bergwanden (5) van de Biokovo bieden het kustgebied de zo gewilde frisheid tijdens de zomerse hitte en hebben ook een hele reeks verrassingen in petto voor de echte natuurliefhebber. Behalve verfrissing en een schone atmosfeer, biedt Biokovo mooie fiets- en wandelpaden (9 en 13), aangename rustplaatsen (12) en interessante overblijfselen uit het verleden, toen de veeboeren nog in groten getale over deze moeilijk begaanbare bergen dwaalden (11). Tegenwoordig kan je gewoon via de weg in het Natuurpark komen en zelfs naar de hoogste top, de 1.758 m hoge Sveti Jure. Er voert een aangename weg heen vanaf de kust bij de Makarska Rivièra en een andere weg vanuit het binnenland van Dalmatinska Zagora. Met een beetje geluk kunnen de bezoekers van de Biokovo berggeiten tegenkomen (7) die als de hoeders van deze machtige berg worden beschouwd, maar ook andere beschermde diersoorten (10). Langs de weg kan men de unieke karstformaties (17), diepe karstgrotten (19) en vele andere natuurfenomenen zien die zo kenmerkend zijn voor karstgebieden. Toch worden de bezoekers van de Biokovo het meest aangetrokken door de schitterende uitzichten (8 en 15) op de Makarska Rivièra die aan de voet van de berg ligt, met de bijbehorende prachtige stranden en schilderachtige

7

8

9

11

10

10

12

13


14

18

19

15

17

16

20


21

25

plaatsjes (18). Vanaf de Biokovo kan je alle grote eilanden van de Midden-Dalmatische eilandengroep zien; vooral Brač en Hvar (14 i 20) zijn goed te zien. Ook naar de andere kant heb je een mooi uitzicht op het rotsachtige en bosrijke binnenland van Dalmatinska Zagora (16). Als je, op zoek naar wat de natuur voor je in petto heeft, richting het binnenland gaat, staan je verschillende plezierige verrassingen te wachten. Eén van de mooiste be ningen voor bezoekers die zich niet laten weerhouden in hun zoektocht naar schoonheid, is het uitzicht op het majestueuze Peručko jezero, een meer onderaan de hellingen van de Dinara (21). Dit kunstmatige meer is zeer belangrijk voor de watervoorziening van het dorstige en rotsachtige Dalmatië en zijn vruchtbare velden (27). De watertoevoer naar het meer komt van de belangrijkste rivier van Midden-Dalmatië, de Cetina. De bron van de rivier verkeert nog geheel in oorspronkelijke staat en betovert de bezoekers met de frisheid en de heldere groene kleur van het schone water (24). Langs de oevers van de bron zijn vaak mooi in de natuur geïntegreerde werken van mensenhanden te zien (29), en ook de kerk in de plaats Cetina (28) is de moeite van een bezoek meer dan waard. Stroomafwaarts kent de Cetina talrijke stroomversnellingen, waardoor deze rivier geliefd is bij liefhebbers van rafting (23). De merkwaardigste natuurlijke bezienswaardigheid van het achterland van Dalmatië zijn toch de meren van Imotski IMOTSKA JEZERA. In het midden van het schrale karstgebied bevinden zich enkele enorme gaten in de vorm van trechters gevuld met water die eruit zien alsof ze door een boor in het binnenste van de aarde geboord zijn. Daarvan is het mooiste het Blauwe meer of Modro jezero (22 en 25) dat bijna in de stad Imotski ligt. Het meer heeft zijn naam te danken aan de unieke blauwe kleur van het water. In de zomer is het de meest geliefde badplaats van de inwoners van Imotski. Wanneer de waterstand van het meer op z’n hoogst is, heeft de oppervlakte een doorsnede van iets meer dan een halve kilometer. Het meer is dan in het midden 200 meter diep. Nog specialer is het nabijgelegen Rode meer of Crveno jezero (26), genoemd naar de omliggende rode rotsen. Vanaf de rand van de trechter waarin het meer zich bevindt tot aan het wateroppervlak zit meer dan 200 meter, en vanaf daar nog eens 300 meter tot de bodem, waarmee dit meer het diepste meer van Kroatië is.

22 23

24

26

25

28

27

29


30

35

37

38

31

32

33

36 39

34

Sommige reizigers komen naar deze Dalmatische regio vanwege de wildernis van de Biokovo en Dalmatinska Zagora, anderen voor de stranden van de Makarska Rivièra, maar de meeste toeristen komen in de eerste plaats af op de talrijke eilanden. Voor de kusten van Midden-Dalmatië richting het zuiden liggen enkele grotere en een aantal kleinere eilanden, waarvan elk zijn eigen verhaal vertelt over het natuurschoon en het werk van mensenhanden gedurende duizenden jaren. Al deze eilanden hebben een goede verbinding met Split via veerboten en andere schepen, waardoor Split bekend staat als één van de havens met het drukste toeristische verkeer in het Middellandse Zeegebied. Het grootste Dalmatische eiland, Brač, staat bekend om zijn mooie stranden en de talrijke klokkentorens in zijn dorpen en stadjes. Het op één na grootste Dalmatische eiland, Hvar, onderscheidt zich door z’n groene landschop, de geur van lavendel en de buitengewone schoonheid en harmonie van de oude nederzettingen, in het bijzonder de steden Starigrad en Hvar. Het verafgelegen eiland Vis, bekend vanwege de instandhouding van de oorspronkelijke manier van leven en de rijkdom aan vis in de omringende zee, doet niet onder voor deze eilanden. Hier bevinden zich ook de meest geliefde badplaatsen van de inwoners van Split: het eiland Šolta, het eiland Čiovo vlak bij de historische stad Trogir en nog een hele reeks van kleinere eilanden waarvan elk een wereld op zich is. De bekendste toeristische bestemming op het eiland BRAČ is Bol, gelegen onder de hoogste bergtop van Brač (en van alle Adriatische eilanden), de 780 m hoge Vidova gora (35). Deze berg is één van de meest geliefde ontmoetingsplaatsen van paragliders en heeft één van de mooiste uitkijkposten in het Adriatische gebied (30). Daarvandaan kan je het volgens velen mooiste Adriatische strand, Zlatni rat, prachtig zien liggen in het omringende groen van het mediterrane naaldbos (34). Het strand is beschermd als bijzonder landschap. Wat dit strand zo bijzonder maakt, is dat het een in de zee uitstekende landtong is, bestaande uit fijne, sneeuwwitte kiezels, waarvan de vorm afhankelijk is van de richting van de wind en de golven. In de buurt van Bol zijn ook andere mooie stranden te vinden. Verder bevindt zich hier


40

41

42

in één van de bergkloven van het eiland ook Pustinja Blaca (33), een klooster dat alleen via een wandelpad bereikbaar is en dat bekend staat om de unieke museumcollectie en de mystieke, meditatieve sfeer. Ten zuiden van het eiland Brač ligt het eiland HVAR dat door het Amerikaanse tijdschrift “Traveller” tot een van de tien mooiste eilanden ter wereld is uitgeroepen, naast eilanden als Bora Bora, Bali, Mykonos en Capri. Dit bergachtige eiland vol schitterende natuurlijke stranden (38) is uniek vanwege z’n groene bossen en kleurrijke bloemenweides (32) waar ook geneeskrachtige kruiden en planten te vinden zijn. De bekendste daarvan is de lavendel, die tot een soort symbool van het eiland is geworden (31). Op het eiland Hvar staan enkele unieke en zeer oude olijfbomen (39) en een bijzondere oude cipres (36) die naast het bekende Franciscanenklooster in de schilderachtige stad Hvar staat. Behalve de stad Hvar bevinden zich op het eiland ook vele andere pittoreske plaatsjes, zoals Stari Grad, Jelsa of Vrboska, gelegen in een diepe inham van de zee (37). Nog zuidelijker van Hvar, zo ongeveer in de open zee, bevindt zich het betoverende VIS met de bijbehorende eilandjes die midden in de Adriatische Zee liggen. De twee belangrijkste plaatsen op het eiland – Vis (40) en Komiža (41) zijn twee bijzondere steden die niet voor elkaar onderdoen op het gebied van schoonheid. Je kan er genieten van oude architectuur en natuurlijke stranden met een heldere zee (48), maar ook van de prachtige onderwaterwereld (43). Degenen die bereid zijn om de flinke reis af te leggen die nodig is om dit afgelegen eiland te bereiken, zullen ongetwijfeld versteld staan van de talrijke pittoreske plaatsen in het hooggelegen binnenland van Vis, met schitterende uitzichten op een eindeloze zee (47).

Rondom Vis liggen meerdere kleine eilanden in de open zee, waarvan het grootste eiland, Biševo, met zijn Modra špilja (42) (Blauwe grot) bijzonder interessant is. De grot is beroemd vanwege het sprookjesachtige spel van licht en kleuren dat er te zien is. Volgens de mensen die er geweest zijn, is hij mooier dan de gelijksoortige, veel bekendere grot op het eiland Capri bij Napels. Nog verder de zee in liggen enkele afgelegen eilanden: Sveti Andrija, Jabuka, Brusnik en Palagruža. Het eiland Jabuka (45) ziet er, vanwege de donkere, ijzerhoudende vulkanische rotsen, bijzonder angstaanjagend uit. De rotsen zorgden vroeger voor onrust bij zeelieden, omdat hun kompas ervan in de war raakte. Daarom was het eiland ook een geliefd onderwerp van duistere zeemansvertellingen. Het nabijgelegen kleine eiland Brusnik (46) is een oude getuige van de vroegere vulkanische activiteit in dit gebied en bezit een unieke endemische fauna met vooral verschillende reptielsoorten. Het verst verwijderd, midden in de Adriatische Zee, ligt eenzaam en uitdagend een kleine groep eilandjes en klippen genaamd Palagruža, die gedomineerd worden door een indrukwekkende 91 meter hoge vuurtoren die perfect past in het wilde reliëf van de omgeving (44).

43

44

45

46

47

48


1

DALMATIЁ - REGIO DUBROVNIK

De smaragd van het zuiden Het uiterste zuiden van Dalmatië, en daarmee van Kroatië, is een buitengewoon bijzondere streek, zowel vanwege de prachtige natuur als vanwege de cultuurhistorische bezienswaardigheden. Hoewel het gebied vooral bekend is vanwege zijn geschiedenis en cultuur, waarin de stad Dubrovnik een belangrijke plaats inneemt, doet het natuurschoon niet onder voor de werken die door mensenhanden zijn vervaardigd. Integendeel, op weinig andere plaatsen in Kroatië zorgt de natuur voor zoveel pracht en praal als in deze kleinste toeristische regio aan de kust, die overigens maar één district beslaat: het district Dubrovačkoneretvanska. Het is moeilijk om te zeggen welke van de vele eilanden het mooist is – de groene eilanden Mljet en Lastovo, het grootste eiland Korčula, of de Elafiti eilanden met betoverende oude zomerverblijven? En dan heb je ook nog het schilderachtige en vruchtbare Konavle-dal, het bergachtige schiereiland Pelješac met z’n wijngaarden, het moeraslandschap van de delta van de rivier de Neretva, de mooiste Kroatische bomentuin in Trsteno en nog vele andere bezienswaardigheden die dit gebied tot één van de mooiste in het Middellandse Zeegebied maken. Het westelijke deel van het eiland Mljet is beschermd als nationaal park, de verre eilandengroep Lastovo is een natuurpark en daarnaast zijn er nog vele kleinere beschermde gebieden.

2

3

4

5


7

6

8

De baai Malostonski zaljev (1) vormt een soort toegangspoort tot het uiterste zuiden van Kroatië en dringt het vasteland binnen vlakbij de plek waar het schiereiland Pelješac het vasteland nadert. Deze pittoreske baai kan zich beroepen op zeer schoon zeewater, wat het een ideale plaats maakt voor de wijd en zijd bekende oesterkwekerij die zich hier bevindt. Als je vanuit het noorden richting Dubrovnik reist, kom je vlak voor de Malostonski zaljev nog door een andere bijzondere streek van Dalmatië: DE DELTA VAN DE NERETVA. Het is de enige grote natuurlijke delta en het enige moerasgebied aan de Kroatische kust (2). Vanwege het goed bewaard gebleven moeras en de rijkdom aan vogels, is de delta beschermd als moeras van wereldbelang (Ramsar-gebied). De overvloed aan water in het dal van de Neretva komt ook in de traditionele bodembewerking tot uiting; in het moeras worden kanalen gegraven om de op die manier drooggelegde grond te kunnen bewerken (3). Daarom zijn veel kavels alleen met speciale boten bereikbaar: de unieke neretvanska trupica (4). Tussen de talrijke agrarische producten uit de delta van de Neretva nemen de mandarijnen (5) een speciale plaats in. Het belangrijkste beschermde gebied van het Dalmatische zuiden is het Nationaal Park MLJET op het gelijknamige eiland Mljet. Het park omvat het westelijk deel van dit volgens velen mooiste eiland in de Adriatische Zee en is rijk aan weelderige en zeer gevarieerde mediterrane vegetatie. Er bevinden zich hier twee diepe baaien die vanwege hun nauwe toegang tot de zee meren worden genoemd: Veliko en Malo jezero (het Grote en het Kleine meer). Mljet beschikt ook over een rijk cultureel erfgoed, waaronder een benedictijner kloostercomplex uit de 12de eeuw. Het klooster ligt in een mediterraan park op een klein eilandje midden in het Grote meer (6 en 9). In de loop van de eeuwen zijn hier vele kronieken, verhandelingen en literaire werken geschreven. Binnen het vroegere kloostercomplex (8) ligt ook de interessante St. Mariakerk (7). Veliko en Malo jezero zien er vanuit de lucht inderdaad uit als meren, hoewel het eigenlijk om baaien gaat (10 en 11). Omdat ze zo ondiep zijn en het water niet makkelijk kan doorstromen naar de zee, ligt de watertemperatuur in deze meren gedurende de zomer aanzienlijk hoger dan in de omringende open zee. De zeekant van het eiland is bijzonder rotsachtig en wordt gekenmerkt door talloze grotten en klippen (12). In verband met de bescherming van de natuur mogen plezierjachten en andere toeristische schepen slechts tot aan Soline varen (17) en hebben vanaf daar geen toegang tot de meren. Schepen mogen ook voor anker gaan in de groene en veilige inham, Polače, aan de noordoost kant van het park (19). In Polače kan je resten van Romeinse paleizen en vestingwerken aantreffen (20), waaraan de plaats zijn naam ontleent. Bijna het gehele landoppervlak van het Nationaal Park Mljet is bedekt met dichte, mediterrane dennenbossen, die vooral aan het eind van de dag erg aantrekkelijk zijn (13). Omdat het gebied al lange tijd een beschermde status geniet, zijn er tal

10 11

12

9

11

12


13

15 14

23

21 24 20

25

22 17

16

18

19

26


27

29

28

32

33

30

31

32

34

31

34

van uitzonderlijk oude bomen (25) en verschillende subtropische planten (16) bewaard gebleven. Daarom maken de bezoekers graag wandelingen over de aangename bospaden, in de schaduw van de bomen van het park (21) en fietsritten langs de oevers van de meren van Mljet (18). Langs talloze paden en routes kan je ook het schilderachtige dorpje Goveđari (14) bereiken. Het dorpje staat bekend om de mooie klederdracht (23) en is onder meer te bereiken via een oude brug (15) van het Grote naar het Kleine meer. Op de meren zijn alleen de boten die horen bij het park (22), kayakken, kano’s (26) en de bootjes van de weinige bewoners die in de paar gehuchten langs de oevers van deze meren wonen, toegestaan (24). Een ander belangrijk beschermd gebied in het uiterste zuiden van Kroatië is het natuurpark LASTOVSKO OTOČJE. Deze veraf gelegen eilandengroep, met grillige kusten en veel groen,

wordt gekenmerkt door het unieke folkloristische erfgoed van de eilandbewoners. De grote afstand tot de kust is één van de redenen dat deze eilandengroep zo authentiek is gebleven en een bijzondere sfeer van rust en stilte ademt. De bootreis van het vasteland naar het eiland duurt meer dan vier uur. Zeevaarders die op zoek zijn naar ongerepte natuur kunnen in het gebied rond Lastovo aan hun trekken komen, maar deze verre eilanden zijn uitsluitend voor de meer ervaren schippers bereikbaar. Lastovo is van alle kanten mooi, of je nou vanuit het noorden komt en richting het haventje Pasadur (27) vaart, of vanaf open zee vanuit het zuiden in de richting van Skrivena luka (de Verborgen haven) (29), of gewoon aanlegt in één van de romantische inhammen die alle kanten van dit bekoorlijke eiland sieren (33). De schippers die de wateren rondom Lastovo bereiken, zullen het zeker niet laten een bezoek te brengen aan één van de beroemde


36

35

vuurtorens van Lastovo (30). Vooral Glavata op een klein eilandje oostelijk van het hoofdeiland Lastovo (31), of Sušak gelegen op een steile rots op een eilandje ver in de open zee (34) zijn de moeite van een bezoek waard. Tegenwoordig worden deze vuurtorens ook voor toeristische doeleinden gebruikt, als vakantiebestemming voor gasten die op zoek zijn naar authentiehe romantiek. Ook de bezoekers die per veerboot of andere boot naar Lastovo komen, kunnen genieten van de prachtig schone natuur. Over dit hele bergachtige eiland leiden vele wandelpaden met fantastische uitzichten op het omliggende landschap (28). Ook de enige grotere plaats op het eiland, Lastovo (32), als een amfitheater gelegen op de hellingen van de berg boven de vruchtbare velden, is een hist voor het oog. Het dorp Lastovo is bekend om de unieke schoorstenen op de daken van de huizen en door het bijzondere carnaval dat er gevierd wordt. De schoonheid van het subtropische zuiden van Kroatië komt ook majestueus tot uitdrukking in de directe nabijheid van de oude stad Dubrovnik, een parel van wereldcultuurerfgoed en hét symbool van het Kroatische toerisme. Ten zuiden van Dubrovnik, op het meest zuidelijke punt van het Kroatische vasteland, bevindt zich het kleine schiereiland Prevlaka, dat bescherming geniet als bijzonder landschap. Het ligt bijzonder strategisch aan de ingang van de Boka kotorska-baai, gelegen in het naburige Montenegro, en was daarom van oudsher een interessante plek in tijden van oorlog. En ook vandaag de dag bevindt zich er nog een monumentale vesting (35). In de open zee voor Dubrovnik ligt een reeks van betoverend mooie eilanden, waarvan Lokrum, gelegen vlak voor de oude stad Dubrovnik (36), dat als een soort subtropisch park is ingericht, het mooiste is. Rond Dubrovnik liggen nog veel meer heel kleine eilanden, verspreid in de kristalheldere zee (41). Ten westen van Dubrovnik ligt tenslotte nog de “smaragd” van het zuiden - de mooiste Kroatische bomentuin TRSTENO. Hier vind je op een klein oppervlak een buitengewone rijkdom aan verschillende subtropische plantensoorten (44), verschillende soorten bloemen (46 en 47), cactussen (45) en bomen (40 en 42). De hele bomentuin ziet er van veraf uit als een dichtbegroeid subtropisch bos (38), hoewel het ingericht is als een landschapspark (43). Het is versierd met vele kunstwerken, waarvan de bekendste het standbeeld van de Griekse god Poseidon is, te vinden voor een bassin vol tropische visjes (37). In de tuin bevinden zich ook tal van mooi ingerichte rustplaatsen waar men kan genieten van het uitzicht over de zee (39).

39

41

42 46

47

37

38

40

43

44

45

KRK


Nationaal Park ”Brijuni” NP Brijuni, Brionska 10, 52212 Fažana Tel.: +385 52/525 888 Fax: +385 52/525 917 E-mail: [email protected] www.brijuni.hr Nationaal Park ”Risnjak” Bijela vodica 48, 51317 Crni Lug Tel.: +385 51/836 133, 51/836 261 Fax: +385 51/836 116 E-mail: [email protected] www.risnjak.hr Nationaal Park ”Plitvička jezera” 53231 Plitvička jezera Tel.: +385 53/751 015, +385 53/751 014 Fax: +385 53/751 013 E-mail: [email protected] www.np-plitvicka-jezera.hr Nationaal Park ”Sjeverni Velebit” Krasno 96, 53274 Krasno Tel.: +385 53/665 380 Fax: +385 53/665 390 E-mail: [email protected] www.np-sjeverni-velebit.hr Nationaal Park ”Paklenica” Dr. Franje Tuđmana 14a, 23244 Starigrad - Paklenica Tel.: +385 23/369 155, +385 23/369 202 Fax: +385 23/359 133 E-mail: [email protected] [email protected] www.paklenica.hr Nationaal Park ”Krka” Trg Ivana Pavla II 5, 22000 Šibenik Tel.: +385 22/201 777 Fax: +385 22/336 836 E-mail: [email protected] www.npkrka.hr

Natuurpark ”Kopački rit” Titov dvorac 1, 31328 Lug Tel.: +385 31/285 370 Fax: +385 31/285 380 E-mail: [email protected] www.kopacki-rit.hr Natuurpark ”Lonjsko polje” Krapje 16, 44325 Krapje Tel.: +385 44/611 190 Fax: +385 44/606 449 E-mail: [email protected] www.pp-lonjsko-polje.hr Natuurpark ”Medvednica” Bliznec bb, 10000 Zagreb Tel.: +385 1/4586 317 Fax: +385 1/4586 318 E-mail: [email protected] www.pp-medvednica.hr Natuurpark ”Papuk” Trg Gospe Voćinske bb, 33522 Voćin Tel.: +385 34/313 030 Fax: +385 34/313 027 E-mail: [email protected] www.pp-papuk.hr Natuurpark ”Telašćica” Ulica D. Grbin bb, 23281 Sali Tel./Fax: +385 23/377 096 E-mail: [email protected] www.telascica.hr Natuurpark ”Učka” Liganj 42, 51415 Lovran Tel.: +385 51/293 753 Fax: +385 51/293 751 E-mail: [email protected] www.pp-ucka.hr Natuurpark ”Velebit” Kaniža Gospićka 4b, 53000 Gospić Tel.: +385 53/560 450 Fax: +385 53/560 451 E-mail: [email protected] www.pp-velebit.hr

Nationaal Park ”Kornati” Butina 2, 22243 Murter Tel.: +385 22/435 740 Fax: +385 22/435 058 E-mail: [email protected] www.kornati.hr

Natuurpark ”Vransko jezero” Kralja P. Svačića 2, 23210 Biograd n/m Tel.: +385 23/383 181 Fax: +385 23/386 453 E-mail: [email protected] www.vransko-jezero.hr

Nationaal Park ”Mljet” Pristanište 2, 20226 Goveđari Tel.: +385 20/744 041, 744 058 Fax: +385 20/744 043 E-mail: [email protected] www.np-mljet.hr

Natuurpark ”Žumberak - Samoborsko gorje” Slani Dol 1, 10430 Samobor Tel.: +385 1/3327 660 Fax: +385 1/3327 661 E-mail: [email protected] www.park-zumberak.hr

Natuurpark ”Biokovo” Marineta - mala obala 16, 21300 Makarska Tel./Fax: +385 21/616 924 E-mail: [email protected] www.biokovo.com

Natuurpark “Lastovsko otočje“ “Trg Svetog Petra 7, 20289 Ubli, Island of Lastovo Tel.: +385 20/801 250, Fax: +385 20/801 252 E-mail: [email protected] [email protected] www.pp-lastovo.hr



Narodowy Ośrodek Informacji Turystycznej

Iblerov trg 10/IV, p.p. 251;10000 ZAGREB, HRVATSKA Tel:+385 1 46 99 333; Fax:++3851 455 7827 Internet: www.hrvatska.hr E-mail: [email protected]

New York 10118, 350 Fifth Avenue, Suite 4003, U.S.A. Tel:+1 212 279 8672 Fax: + 1 212 279 8683 E-mail: [email protected]


Republiki Chorwacji 00-675 Warszawa, IPC Business Center, ul. Koszykowa 54 Polska Tel: +48 22 828 51 93 Fax: +48 22 828 51 90 E-mail: [email protected]


11135 Stockholm, Kungsgatan 24, Sverige Tel: +46 853 482 080 Fax: +46 820 24 60 E-mail: [email protected]

1010 Wien, Am Hof 13, Österreich Tel: +43 1 585 38 84 Fax: +43 1 585 38 84 20 E-mail: [email protected]

60313 Frankfurt/M, Hochstrasse 43, Deutschland Tel: +49 69 23 85 350 Fax: +49 69 23 85 35 20 E-mail: [email protected] 80469 München, Rumfordstrasse 7, Deutschland Tel: +49 89 22 33 44 Fax: +49 89 22 33 77 E-mail: [email protected]

Kroatiska Turistbyrån

Kroatisch Nationaal Bureau Voor Toerisme


1081 GG Amsterdam, Nijenburg 2F, Netherlands Tel: +31 20 661 64 22 Fax: +31 20 661 64 27 E-mail: [email protected]


1000 Bruxelles,Vieille Halle aux Blés 38, België Tel: +32 255 018 88 Fax: +32 251 381 60 E-mail: [email protected]

20122 Milano, Piazzetta Pattari 1/3, Italia Tel: +39 02 86 45 44 97 Fax: +39 02 86 45 45 74 E-mail: [email protected] 00186 Roma, Via Dell’Oca 48, Italia Tel: +39 06 32 11 0396 Fax: +39 06 32 11 1462 E-mail: [email protected]

Chorvatské turistické sdružení

110 00 Praha 1, Krakovská 25, Česká Republika Tel: +420 2 2221 1812 Fax: +420 2 2221 0793 E-mail: [email protected]; [email protected]

Chorvátske turistické združenie

Office National Croate du Tourisme

Хорвaтckoe туристическое соовщество 123610 Moscow, Krasnopresnenskaya nab. 12 office 1502, Russia Tel: +7 495 258 15 07, Fax: +7 495 258 15 07 E-mail: [email protected]

Hrvaška turistična skupnost

1000 Ljubljana, Gosposvetska 2, Slovenija Tel: +386 1 23 07 400, Fax: +386 1 230 74 04 E-mail: [email protected]

821 09 Bratislava, Trenčianska 5, Slovenská Republika Tel: +421 2 55 562 054 Fax: +421 2 55 422 619 E-mail: [email protected]


Horvát Idegenforgalmi Közösség

Oficina Nacional de Turismo de Croacia

1054 Budapest, Akademia u. 1, Magyarország Tel.: +36 1 267 55 88, Fax: +36 1 267 55 99 E-mail: [email protected]

Office National Croate de Tourisme

75116 Paris, 48, avenue Victor Hugo, France Tel: +33 1 45 00 99 55 Fax: +33 1 45 00 99 56 E-mail: [email protected]


London W6 9ER, 2 Lanchesters, 162-164 Fulham Palace Road, United Kingdom Tel: +44 208 563 79 79 Fax: +44 208 563 26 16 E-mail: [email protected]

8004 Zürich, Badenerstrasse 332, Schweiz Tel: + 41 43 336 20 30, Fax: +41 43 336 20 39 E-mail: [email protected] 28001 Madrid, Calle Claudio Coello 22, esc.B,1 °C España Tel.: +34 91 781 5514 Fax: +34 91 431 8443 E-mail: [email protected] Danmark Kroatiens Turistkontor, Bjørnholms Allé 20; 8260 Viby J; Tel.: +45 70 266 860 Fax: +45 70 239 500 E-mail: [email protected]


HRVATSKA TURISTIČKA ZAJEDNICA

JAPAN, Ark Hills Executive Tower N613, Akasaka 1-14-5, Minato-ku, Tokyo 107-0052 Tel.: +81 03 6234 0711 Fax: +81 03 6234 0712 E-mail: [email protected]

GRATIS

HRVATSKA TURISTIČKA ZAJEDNICA

Recommend Documents