hoofdzaak September 2015 nummer 73 Het volgende nummer verschijnt half december 2015
Brengt de ‘transitie’ behalve bezuinigen ook creativiteit? Te midden van alle berichten over ellendige toestanden in de zorg voor dementie valt een optimistisch bericht extra op. De sluiting van instellingen, de ontslagen die vallen, frustraties bij mantelzorgers over de taken die zij er weer bij krijgen, nu de zorg vaker thuis moet worden verricht en de angst en de onzekerheid over de toekomstige betaling van personeel en de vergoeding van kosten van zorgbehoevenden. Is er dan niets gunstigs te melden van de ’ transitie’ van de zorg voor dementie van het Rijk naar de gemeenten? Behalve bezuiniging was het toch ook de bedoeling om creatiever en innovatiever om te gaan met de zorg voor dementie?
Stella Braam spreekt op 19 september op dementie-informatiemarkt in Breda
Inhoud dit nummer:
Een van de grootste zorgtycoons in onze regio heeft een poging gewaagd daarover iets zinnigs te zeggen. Het is Rob Stam, lid van de raad van Bestuur van zorginstelling Thebe. Thebe, zo lees ik in De Stem van 20 augustus, heeft 22 wooncentra in Midden- en West-Brabant. Thebe Thuiszorg heeft ongeveer 6600 cliënten in de regio. Er werken ongeveer 6000 mensen die samen 4000 volledige banen innemen. De omzet van Thebe bedroeg in 2014 244,9 miljoen euro, de bedrijfskosten waren 241,3 miljoen euro. Netto resultaat in 2014: 3,6 miljoen euro. Maar…. De gezamenlijke thuiszorgorganisaties hebben in 2015 15 tot 20 procent minder te besteden. Wat zegt nu Rob Stam, die ook nog lid is van het bestuur van zorgkoepel Actiz, dus een belangrijk man, met een boel invloed: “De zorg is goedkoper geworden. En in een aantal gevallen ook beter.” Je moet maar durven, terwijl de kranten vol staan van reportages over mensen met dementie en hun mantelzorgers, die alleen maar wanhopig zijn over de zorg die ze straks nog, of niet meer, zullen krijgen. Maar een ander geluid is ook op zijn plaats. Stam heeft voorbeelden van mensen “bij wie het aantal zorguren tot nul is afgebouwd en die daarover niet ontevreden zijn.” Het is waar, het proces van ‘ontzorgen’ kan ertoe leiden dat cliënten langer hun zelfstandigheid behouden. “Vroeger verleenden we soms misschien net ietsje te veel zorg,” meent de directeur Wijkverpleging van Thebe, Michel Wijngaards.
Creatief met nieuwe wetten
1
Opening Herbergier
2
Steunpunt Informele zorg Breda
3
Samenleven met dementie In gesprek met CZ in Tiburg
4
Etten-Leur dementievriendelijke Breda over mantelzorgers
5
Jaaroverzicht 2014 Afscheid Eefje van Andel Kennisdag dementie
6
Die goeie oude tijd
7
Casemanager aan “t werk
8
Wereld Alzheimerdag in de regio
9
Alphen bij de ketenzorg Muziekherinneringen op radio
10
dementie-informatiemarkt
Kerngroep bij Zorgboerderij
11
Praktische tips bij dementie
12
op 19 september in Elisabeth Breda.
Casemanagers in de regio
13
Programma Alzheimercafé’s
14-15
De Alzheimer-App
16
Misschien moeten we meer aandacht gaan besteden aan nieuwe vormen van zorg, nieuwe technieken, nieuwe methoden met mooie namen als domotica en robotisering. Maar er is een grens. Voor mensen met dementie in een vroeg stadium van dementie is zelfstandigheid een groot goed. Maar het mag niet zo zijn, dat wanneer dat onaanvaardbaar is, mensen met dementie ‘zo lang mogelijk’ zelfstandig blijven wonen. Al die prachtige woon-zorginstellingen, die we hebben gebouwd in de afgelopen 10, 20 jaar, hou die nou nog maar even open, meneer Stam. Maar wel met meer creatieve vormen. Marius Aalders, voorzitter Breda en omstreken
zie pagina 9
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 1
Herbergier Etten-Leur geopend door Désirée Martis
Na een grondige verbouwing zijn eind juli de deuren opengegaan van Herbergier Etten-Leur. Een bijzonder wooncomplex voor mensen met geheugenproblemen. Zij kunnen hier wonen, alsof ze nog thuis zijn, maar met professionele zorg dicht in de buurt.
Op vrijdag 24 julli was het open huis bij Herbergier Etten-Leur. Belangstellenden konden een kijkje nemen in het prachtig verbouwde Huize Adama op het voormalige kloosterterrein Het Withof aan de Bisschopsmolenstraat. Onder de vele bezoekers was een aantal van de zusters Franciscanessen die tot 2010 in het Withofklooster hebben gewoond. Modern klassiek Hoewel het klooster van binnen flink verbouwd en gemoderniseerd is, is het karakter van het klooster wel behouden. Dat geldt ook voor de inrichting van de algemene gedeelten, zoals de gezamenlijke woonkamer en de keuken annex eetkamer. Gekozen is voor meubels van moderne makelij, maar met een klassieke uitstraling in warme tinten. Dit alles om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de beleving van de bewoners.
Herbergier Etten-Leur beschikt over 18 appartementen van verschillende afmetingen, waar in principe 18 gasten kunnen wonen. In één van de appartementen kan eventueel ook een partner wonen. De belangstelling voor de appartementen, die de bewoners geheel naar eigen smaak kunnen inrichten, is erg goot. “Alle appartementen zijn verhuurd en we hebben nu een wachtlijst”, aldus Saskia Megens. Samen met haar vrouw Agnes Megens de zorgondernemers die Herbergier Etten-Leur runnen. Op 27 juli hebben de eerste bewoners hun appartementen betrokken.
In de Hoofdzaak van juni 2014 stond een uitgebreid interview met Saskia en Agnes Megens over hun bedrijf. Kijk voor meer informatie op hun website:
ww.herbergier.nl/etten-leur
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 2
Je hoeft er niet alleen voor te staan door Désirée Martis
“Kom, zo gauw je met dementie te maken hebt, naar ons toe.” Een dringend advies van Ingrid Gerretse, coördinator dementie bij StiB, Steunpunt informele zorg Breda. Haar oproep komt niet zo maar uit de lucht vallen. Door alle veranderingen en bezuinigingen in de zorg wordt er een groter beroep gedaan op mantelzorgers. Mantelzorgers kunnen in de zorg voor een dementerende partner of ouder in de knel raken doordat ze vaak niet weten hoe ze het moeten en kunnen aanpakken. StiB kan hen hierbij helpen met advies en ondersteuning. Ook heeft StiB de mogelijkheid om een zorgvrijwilliger in te zetten om zo de mantelzorger te ontlasten.
Ook wordt er tweemaal per jaar een cursus voor familieleden van dementerenden aangeboden. Hierbij wordt ingegaan op de ziekte en de gevolgen hiervan, maar ook wat voor mogelijkheden en regelingen er zijn voor mantelzorgers.
Tijd en maatwerk
Mede hierom is hulp en begeleiding aan jong dementerenden en hun mantelzorgers een van de grote prioriteiten van StiB voor de komende tijd. Zo worden er nieuwe buddy’s opgeleid, die vaak jaren bij de jong dementerende en de familie betrokken zijn. “Ze worden vaak echte maatjes.”
Volgens Ingrid kan StiB het voortraject voor de formele zorg zijn. “Al in een heel vroeg stadium kunnen we een luisterend oor bieden. Wij hebben er de tijd voor en proberen altijd maatwerk te leveren. Per situatie bekijken we hoe we iemand kunnen begeleiden en ondersteunen.” Ingrid legt uit hoe zij en de drie consulenten dementie, Marjolijn, Ineke en Annemarie te werk gaan als een of meerdere mantelzorgers van een persoon met dementie zich meldt. Meestal vindt er eerst een gesprek op kantoor plaats met de mantelzorger(s). Daarna gaat de consulente op huisbezoek om kennis te maken met de dementerende. “ Vervolgens bespreken we met de mantelzorgers hoe we hen kunnen begeleiden. Zo kunnen we bijvoorbeeld een familiegesprek plannen en samen met de mantelzorgers een schema opstellen van de taken die er liggen. We bespreken welke taak bij iemand past zodat de taken prettig verdeeld worden en iedereen kan doen waar hij of zij zich goed bij voelt.”
“In beide gevallen is het lotgenotencontact erg waardevol” vertelt Ingrid. Deelnemers van een cursus blijven vaak contact houden om ervaringen te delen en elkaar te steunen. Mensen zeggen vaak tegen ons: “Jullie begrijpen mij tenminste”. Aandacht voor jong dementerenden De groep van mensen die op jonge leeftijd dementeren, tussen de 40 en 65 jaar, wordt steeds groter. “Voor deze groep moet dan ook meer aandacht komen”, vindt Ingrid. “Het is een aparte doelgroep. De mensen zijn meestal fysiek nog sterk, hebben een gezin met jonge kinderen en komen uit een actief sociaal leven, werken vaak nog. Mensen staan er niet bij stil wat het betekent als je op jonge leeftijd dementeert. Iemand wordt compleet afhankelijk van de partner of een andere mantelzorger. Een jonge vrouw kan bijvoorbeeld niet meer koken voor haar kinderen en wordt helemaal afhankelijk van haar omgeving. Ook voor het gezin verandert er veel. Niet alleen in praktische zin, maar ook op emotioneel gebied.”
Meer informatie vindt u op de website www.stib-breda.nl. Iedereen die vragen heeft of behoefte heeft aan advies, hulp of ondersteuning kan telefonisch contact opnemen met Ingrid Gerretse of een van de drie consulenten op telefoonnummer 076-750 3200. Een e-mail sturen kan naar
[email protected]. StiB is gevestigd op Heerbaan 100 te Breda. Op hetzelfde adres is ook de Geheugenwinkel Breda gevestigd, die dit jaar 5 jaar bestaat. In de Geheugenwinkel Breda kunt u terecht voor informatie en advies over geheugenproblemen. Ook zijn er allerlei producten te koop die kunnen ondersteunen, zoals spelmateriaal, maar ook praktische hulpmiddelen, zoals klokken. De geheugenwinkel is op dinsdag en donderdagmiddag van 13.30 u tot 16.30 geopend.
Ingrid benadrukt hoe belangrijk het is voor mantelzorgers om op tijd hulp te zoeken. “Kom, zodra je er mee te maken krijgt, naar ons toe. Blijf niet te lang modderen thuis.” Cursussen en lotgenotencontacten StiB organiseert twee keer per jaar speciale ondersteuningsgroepen voor partners van dementerenden. Tijdens deze groep wordt er veel informatie en advies gegeven en er is ruimte om ervaringen uit te wisselen. “Deelname kan helpen meer grip op de thuissituatie te krijgen. Zo kan het de kans op overbelasting verkleinen” aldus Ingrid.
op de foto vlnr: Marjolijn Don, Ingrid Gerretse, Ineke Buijnsters, Annemarie van Vuuren.
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 3
Dementie is speerpunt in beleid ziektekostenverzekeraar CZ door Marius Aalders
Samenleven met dementie Op 8 juli 2015 heeft staatssecretaris Van Rijn een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met als titel 'Samenleven met dementie'. Het is de langverwachte dementiebrief waar Alzheimer Nederland ook op heeft aangedrongen. We zijn blij met de brief. Het is een erkenning voor dementie en voor de impact van dementie op het leven van 260.000 mensen met dementie en hun mantelzorgers. In de brief geeft de staatssecretaris een breed scala aan maatregelen die het kabinet neemt voor mensen met dementie en hun mantelzorgers, aanvullend op het bestaande beleid. Een van de belangrijke onderdelen van de brief gaat over de dementievriendelijke samenleving. Dit gaat met name om kennis over dementie en het omgaan in het dagelijkse leven door de omgeving, van bakker tot vereniging en buren. Dit is een beweging die Alzheimer Nederland al enige jaren ondersteunt en waar we het afgelopen jaar ook zelf actief aan werken. De trainingen in de Jumbo en de AH zijn hiervan een voorbeeld. Dankzij het beleid van de Staatssecretaris kan Alzheimer Nederland met PGGM een vijfjarig programma Dementievrienden starten. Dat is een enorme extra injectie voor de huidige activiteiten van Alzheimer Nederland. Van Rijn wil dat in de komende vijf jaar 1 miljoen mensen worden bijgespijkerd over dementie en trekt daar €10 miljoen voor uit. Wij gaan dit programma uitvoeren met pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM vanuit het Deltaplan Dementie. Zorgstandaard Dementie als kompas Ook enkele aandachtspunten. De voortzetting van de dementienetwerken (de samenwerkende partijen in de regio), de financiering van casemanagement dementie en beschikbaarheid van dagactiviteiten dementie zijn nog niet voldoende gegarandeerd. Voor maatregelen in de zorg heeft Van Rijn € 6 miljoen gereserveerd vanuit het Deltaplan dementie. Naast het programma Dementievrienden blijft voldoende en kwalitatief goede zorg en ondersteuning een randvoorwaarde. Dat is ook de grootste zorg van veel mantelzorgers. Alzheimer Nederland wil dat de Zorgstandaard Dementie (een beschrijving van waaraan goede dementiezorg moet voldoen) het kompas is en blijft. Van Rijn wil daarover in gesprek met de partijen in de sector. Alzheimer Nederland stelt dat eindeloos praten niet voldoende is. Wij willen aan de slag.
Ziektekostenverzekeraar CZ, het zorgkantoor voor de regio Breda en omstreken, kiest voor dementie als speerpunt in het inkoopbeleid voor de komende 3 jaar. Dat bleek uit het overleg dat Alzheimer Afdeling Breda en de andere Brabantse Alzheimerafdelingen, gezamenlijk met Jasper Kimenai van het hoofdkantoor in Amersfoort, op 1 juni in Tilburg hebben gehad. De ziektekostenverzekeraar legt de focus op drie knelpunten: 1. De druk op de mantelzorg, 2. De kwaliteit van leven van mensen met dementie en 3. De samenhang in het aanbod van de zorg voor dementie. Inmiddels kent CZ in het kader van de mantelzorg een aanbod dat gericht is op lotgenotengroepen, online scholing (project ‘Wij helpen’), Dementie app, de Alzheimer Experience en zorgadvies door middel van zorglijn dementie. Alzheimer Nederland is blij met deze ontwikkeling en verwacht dat CZ het pakket dat inmiddels wordt aangeboden in de regio’s verder ontwikkelt, in samenwerking met gemeenten en ketenzorg. Wat is kwalitatief goede zorg? Bij de inkoop op grond van de Wet langdurige zorg (Wlz) streeft CZ naar verbetering van de basiskwaliteit, naar een samenspel tussen cliënt en professional en naar afstemming tussen de sectoren. CZ wil de zorgaanbieders stimuleren om op deze thema’s in te spelen door de aanbieder te belonen met maximaal 3 procent prijsopslag en met het delen van de best practices. Alzheimer Nederland wil graag dat er een cultuurverandering komt in de op de persoon gerichte zorg binnen de Wet langdurige zorg. Aandacht voor activiteiten- en bewegingsprogramma’s, opleidingsniveau en samenwerking met familie en medewerkers zijn daarbij cruciale elementen. Ook de casemanager dementie moet een rol krijgen binnen de Wlz. CZ heeft tijdens het overleg toegezegd deze punten toe te voegen aan het eisenpakket van de inkopers. Azlheimer Nederland heeft CZ gewezen op de zorgformule van De Herbergier (zie elders in deze Hoofdzaak), waarbij de familie wordt betrokken en ondersteund in de manier waarop wordt omgegaan met probleemgedrag. Dan nog de samenhang in het aanbod van dementiezorg. De inkoop van casemanagement dementie valt onder de aanspraak wijkverpleging. Daarbinnen wordt casemanagement Dementie ingekocht als apart product. Daarover bestaan grote zorgen. CZ is wel van plan om de hoogte van de huidige inzet van casemanagement Dementie in 2016 te continueren. Alzheimer Nederland pleit ervoor om het aanbod van casemanagement dementie verder uit te breiden. Ook ziet Alzheimer Nederland problemen in de financiering van de zorgketens dementie. Die vormen immers de basis voor het inzetten van goed casemanagement Dementie. CZ zoekt naar mogelijkheden om casemanagers toch extra ruimte te geven.
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 4
Etten-Leur op weg naar dementievriendelijke gemeente De organisatie van een creatieve werkplaats is een van de activiteiten die worden opgezet in het kader van de Dementievriendelijke gemeente Etten–Leur.
De gemeente Etten Leur wil inwoners met geheugenklachten en dementie plus de mantelzorgers activiteiten bieden die goed aansluiten bij de mogelijkheden van deze doelgroep. Voor mensen met dementie, die zich verbaal minder kunnen uiten, kan dit gecompenseerd worden door middel van creatieve activiteiten als tekenen en schilderen. Doel: Samen creatief bezig zijn in een prettige, gezellige sfeer en mensen ontmoeten, die in een soortgelijke situatie beland zijn. Doelgroep: Mensen met geheugenklachten of een vorm van dementie en hun partner of een andere naaste; dit kunnen ook vrienden of (klein)kinderen zijn. Inhoud: Onder leiding van gekwalificeerde kunstenaars en deskundige vrijwilligers wordt een programma geboden, waarbij rekening gehouden wordt met ieder zijn mogelijkheden. Er is volop afwisseling in het programma omdat de activiteiten in de vorm van workshops worden aangeboden. Een workshop bestaat uit vier bijeenkomsten. Men kan zich inschrijven voor de gehele reeks van activiteiten , maar ook voor de workshops afzonderlijk. Waar en wanneer: Plaats: Wijkgebouw ut Praotuis Achter de Molen 17 Etten Leur Tijd: Om de 14 dagen op maandagmiddag Start: 14 september 2015 Deelnemers: max. 10 deelnemers met geheugenklachten met een naaste (totaal 20 deelnemers) Informatie/aanmelden: mail:
[email protected] mobiel: 06 28083540
Gemeente Breda denkt aan mantelzorgers. Schrijnend gebrek aan informatie. door Marius Aalders
Goed nieuws voor mantelzorgers in Breda. De gemeente Breda heeft 1,5 miljoen euro beschikbaar voor vernieuwende ideeën en ondersteunende activiteiten voor mantelzorgers. Dat schreef De Stem een maand geleden naar aanleiding van het actieplan van wethouder Mirjam Haag voor mantelzorg. De helft van het geld komt uit Den Haag, de rest is van de gemeente zelf. Het gemeentebestuur heeft dit actieplan opgesteld in samenwerking met de organisaties en doelgroepen, die in de Klankbordgroep Wmo zijn vertegenwoordigd. De Klankbordgroep heeft verder voorgesteld om mantelzorgers te waarderen met dienstencheques. De gemeente overweegt de mogelijkheid van het betalen van de eigen bijdrage voor psychische hulp. Bekend is uit onderzoek dat bijna de helft van alle mantelzorgers ook mentaal overbelast zijn. Uit de rapportages in de krant blijkt dat iedere gemeente weer iets anders verzint om de mantelzorgers hulp te bieden. Zo krijgen de Etten-Leurse mantelzorgers dit jaar een bedrag van 125 euro als blijk van waardering. Het geld wordt uitgekeerd door de gemeente Etten-Leur in het kader van het speciale budget dat de gemeente daarvoor uit Den Haag ontvangt. Een ingezonden stukkenschrijver vond dat wel aardig, maar vroeg zich af, of het ook structureel kon.
Ook mantelzorgers in de gemeente Geertruidenberg kunnen bij problemen zoals overbelasting een beroep doen op de gemeente. Wethouder Adriaan de Jongh wil een toelage van 200.000 euro vanuit het Haagse budget besteden aan hulp voor de mantelzorgers. In Oosterhout wordt geld uitgetrokken voor een ‘mantelzorgcompliment’. Er zijn 40 coaches actief om de doelgroep met raad en daad bij te staan. Overigens blijkt uit veel onderzoek, dat mantelzorgers nog steeds een schrijnend gebrek aan informatie hebben. In de ene gemeente moeten mantelzorgers en zorgvragers voor informatie te rade bij het Wmo-loket, in de andere bij het wijkteam en bij weer een andere zijn het de huisartsen waarvan de mantelzorgers voor hun informatie afhankelijk zijn. Zo tasten nog steeds veel mensen in het duister over de dagbesteding. Veel woon- en zorginstellingen kunnen de dagopvang niet meer betalen. Juist voor mantelzorgers is dat uit een oogpunt van zogenaamde ‘respijtzorg’ essentieel, want zo hebben ze als een ander even voor hun naaste zorgt, even respijt van de dagelijkse afmattingen die de zorg meebrengt.
Bron: BN De Stem, passim juli-augustus
Blijf Actief, ook bij dementie Lekker elke week wandelen in het Mastbos
Er zijn nog een paar plaatsen vrij Neem contact op met Clemens van de Rijke
tel.076-5211680 Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 5
Handzaam boekje met Jaaroverzicht Alzheimer Nederland
Brabantse Kennisdag Dementie 5 november door Marius Aalders
door Marius Aalders
Ieder jaar organiseert de Brabantse programmaraad Zorgvernieuwing Psychiatrie een Inspiratie- en Kennisdag Dementie. Dit jaar zal dat voor de zevende keer zijn, op donderdag 5 november, in het Willem IIstadion in Tilburg. Twee onderwerpen worden behandeld:
Alzheimer Nederland heeft zijn jaarverslag 2014 uitgebracht in een handzaam boekje, waarin kort maar krachtig zo’n beetje alles waar de beweging voor staat en wat ze doet wordt vermeld. Natuurlijk kunt u het ‘echte’ verslag lezen, maar dat hoeft niet, want alle wetenswaardige zaken staan in dat kleine boekje vermeld. Over het aantal mensen met dementie: 260.000 in 2014, verdubbeld tot een half miljoen in 2040. Dat wil zeggen, als we niets doen. En wat doen we dan? Krachten bundelen in het Deltaplan Dementie: wetenschappelijk onderzoek, verbetering van de zorg, sociale innovatie om onze samenleving dementievriendelijk te maken. Hulp en informatie geven via de 237 Alzheimer Cafés en Alzheimer Theehuizen en de Alzheimertelefoon 08005088. En last but not least de Alzheimer Assistent en het online forum, in 2014 geheel vernieuwd, met nu al 64.000 bezoekers. Alzheimer Nederland doet aan belangenbehartiging van mensen met dementie en hun naasten en aan fondsenwerving. De organisatie telt nu 5000 vrijwilligers, al of niet werkzaam in 52 afdelingen, die door de staf van AN worden geschoold, geïnformeerd en ondersteund. Zie www.alzheimervrijwilliger.nl. Kortom een boekje, dat je in een handomdraai wegwijs maakt in de wondere wereld van Alzheimer Nederland.
Eefje van Andel neemt afscheid van Café Breda door Marius Aalders
Eefje van Andel stopt met haar werk voor het Alzheimer Café in de Breedonk in Breda. Maandag 6 juli nam zij afscheid van de werkgroep en van de trouwe bezoekers van het café. Haar laatste interview was met een deskundige in geheugentraining. Als altijd vielen weer op haar rustige aanpak en de vasthoudendheid waarmee zij vragen stelde. Ook nu kwam er weer een goed gesprek tot stand. Eefje werd toegesproken door Cor Overduin van de Werkgroep AC Breda en door voorzitter Marius Aalders van de Alzheimerafdeling Breda en omstreken. Op 6 december 2010 volgde zij Hilde van Meel op, evenals Eefje psycholoog bij de Stichting Elisabeth. Eefje heeft 5 jaar lang met veel inzet en toewijding haar beste krachten gegeven aan het Alzheimer café. Wij wensen haar het allerbeste toe en veel succes in haar loopbaan.
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 6
Dementievriendelijke gemeente/ gemeenschap Sociaal netwerk, eigen kracht en welke steun hierbij nodig is. Harrie Kemps, voorzitter van de PG-raad opent de dag. Hierna geven Lilian Linders, lector Beroepsinnovatie Social Work bij hogeschool Fontys, Eindhoven en Theo Poiesz, hoogleraar Economische Psychologie en hoogleraar Healthcare Management verbonden aan TIAS, Universiteit van Tilburg, een lezing geven. Tijdens de lunchpauze krijgen studenten van onderwijsinstellingen het podium. Zij tonen resultaten van hun onderzoek naar dementie. Voor het middagprogramma is er een gevarieerd aanbod van 23 workshops. De dag wordt afgesloten met een theatervoorstelling over dementie: “De Bovenkamer”, van Thomas Borggreve.
De kennisdag is bestemd voor een groot aantal doelgroepen, zoals politici, beleidsambtenaren adviseurs, medewerkers, consulenten, verpleegkundigen, artsen, maar ook leden van Alzheimerafdelingen. Meer informatie bij: Caroline van Dongen:
[email protected]
Over het belang van “die goede oude tijd” voor mensen met dementie door Henriëtte van Heeswijk De werkgroep van het Alzheimer Café Chaam voelt zich vereerd met de gastspreeksters Monika Eberhart en Carmen Vleming -van Meel. Twee ervaren Regisseurs Welzijn voor mensen met een dementie. Monika heeft ruim dertig jaar ervaring in de zorg en Carmen al tien jaar. Samen zijn ze momenteel werkzaam op de Dagvoorziening Plus van Careyn in Breda. Een dagactiviteitencentrum voor mensen met een gevorderde dementie. Wat de Dagvoorziening Plus nu anders maakt dan de andere dagvoorzieningen? “Zoals gezegd het is bedoeld voor mensen met een gevorderde dementie. De huiselijkheid staat voorop in de bejegening van de mensen. “We streven ernaar het prettige vroeger-gevoel op te roepen”, vertelt Monika Eberhart enthousiast.
Er komen verschillende plezierige activiteiten aan bod en hoe materialen de herinnering activeren. Bijvoorbeeld met het huishouden, hoe je over de strijkbout moest spugen om te controleren of hij heet genoeg was. ” De spuug moest er dan vanaf rollen” vertelt iemand uit het publiek. Bij het vragenhalfuurtje komen er enkele vragen; Zijn er nog tips voor de thuissituatie?. “Probeer aan te sluiten bij wat je partner, vader of moeder vroeger graag deed en leuk vond. Ga niet tegen de belevingswereld van de mensen in door ze steeds in het hier en nu te halen. Ga lekker met ze mee en leidt ze af als de onderwerpen onprettig worden”.
“Dat kan een houvast geven; herkenbaarheid van vroeger. Mensen raken steeds meer het overzicht en het houvast kwijt als ze een dementie ontwikkelen. Het hier en nu is weg. Dat komt door het verlies aan korte termijn geheugen. Het lange termijn geheugen kan nog in tact zijn. Het terug gaan in de tijd kan herkenning en zelfvertrouwen oproepen”, zegt Carmen.
Interessante opmerking uit het publiek: “wat te doen als iemand verhalen vertelt van vroeger waarvan je weet dat het niet klopt”? “Ga er niet tegenin want voor die persoon kunnen de verhalen wel waar zijn. Ga er in mee. Het heeft geen positief nut om ze met de waarheid te confronteren. Het werkt eerder verwarrend voor de persoon met een dementie. Hij is immers niet meer in het hier en nu en u wel”.
“ Je verdiept je in de interesse-wereld van de persoon. Je zoekt aansluiting door echt in het verleden te duiken van die persoon. Een bakker geef je geen slopershamer!”. Je kan samen gaan bakken. Alleen al door de geuren van het bakken, raak je leuke en gezellige herinneringen . Het prikkelt de zintuigen. Het samen klaar maken van een brood roept automatismen op. Er kan zo vertrouwen ontstaan omdat dingen nog lukken. Dat is vanzelf plezierig.
Ook een spannende vraag; “Wat als die goede oude tijd niet zo goed was?. “We proberen gevoelige en zeker traumatische onderwerpen te vermijden in onze contacten. We zijn ervan overtuigd dat iemand echt wel ergens positieve herinneringen heeft. Dan gaan we het hebben over algemene leuke gebeurtenissen in Nederland” Antwoord Carmen.
Een gast vertelt dat hij weet dat mensen het meeste herinneren uit de periode van 15 jaar tot ongeveer 22 jaar. Mogelijk dat dit ook met de pubertijd te maken heeft. “Of de dames dit bij hun werk ook herkennen?”. Carmen en Monika beamen deze veronderstelling. Tijdens het café kwamen ook plaatjes op tafel. Het gele belastingplaatje voor op de fiets kwam voorbij . De was werd zuiver van de dompellaar. Er kwam echt van alles voorbij uit de goede oude tijd. Het was prachtig om te zien hoe onze trouwe gast met Alzheimer geactiveerd werd, opveerde en actief deel nam aan de avond.
Praten over het hier en nu heeft vaak geen zin meer. Maar begin maar eens over Rudie Carell of Wim Kan. Door hierover een gesprek te beginnen, weten ze wat, herkennen ze wat en krijgen ze zelfvertrouwen. Ze kunnen verhalen vertellen waar de jeugd geen weet van had. Soms heel interessante verhalen. Dit nodigt uit om te kletsen tenzij iemand geen kletser is.
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 7
De casemanager dementie Zaterdag 19 september Tijdens de dementieinformatiemarkt in Elisabeth Breda geeft
Stella Braam onderzoeksjournalist, korte lezingen. Zij schreef de boeken Wat overkomt mantelzorgers na de diagnose dementie?
“Ik kom niet om te vertellen wat moet gebeuren, maar om te luisteren” Casemanagers ondersteunen mensen met dementie, maar ook hun kinderen en mantelzorgers. Een interview met Daan van Delden, casemanager dementie bij Thebe. Wat doet een casemanager? “De casemanager bouwt een langdurige relatie op. Dat is anders dan de band die de meeste andere zorgverleners met hun cliënten hebben. Dementie kent verschillende fases. We proberen steeds in te spelen op de behoefte van de specifieke situatie.
“De belasting voor mantelzorgers bij dementie is erg groot. Ze moeten voor de persoon met dementie bijvoorbeeld op zoek naar zorg en zinvolle dagbesteding. In de laatste fase is een mantelzorger er 24 uur per dag mee bezig. Vooral voor mantzelzorgers die zelf nog een gezin hebben, is het moeilijk om alles te combineren. Ook de emotionele belasting is zwaar. Op een gegeven moment herkent iemand met dementie zijn eigen mantelzorger niet meer. Dit heeft extra grote impact. Als casemanagers hebben we oog voor dat verdriet en proberen we mantelzorgers daarbij te ondersteunen.”
In het begin brengen we in kaart wat nodig is, vaak in overleg met de huisarts. In latere fases zoeken we oplossingen voor concrete problemen. Bijvoorbeeld als mensen verdwalen in hun eigen buurt, of wanneer ze de mensen om zich heen niet meer herkennen. Hoe begeleiden jullie mantelzorgers? Bij de oplossingen kijken we niet alleen naar de persoon met dementie, maar zeker ook naar de mantelzorgers en de emoties die zij ervaren.” Hoe komen de mensen met jou in contact? “De ene keer kom ik via een zorgverlener in contact met een mantelzorger. Een andere keer neemt een mantelzorger contact met mij op. Om de drempel voor een eerste gesprek zo laag mogelijk te maken, houd ik ook spreekuren in buurtcentra.” Hoe verloopt het eerste gesprek? “Tijdens het eerste gesprek wil ik een veilig gevoel creëren. Niet meteen inzoomen op de problemen met het geheugen, maar de algemene gezondheid bespreken. Sommige mensen praten er makkelijk over, bij anderen ligt het heel gevoelig. Een prettige kennismaking is een belangrijke basis. Ik kom niet om te vertellen wat er moet gebeuren, maar om te luisteren naar de wensen en behoeften. Vervolgens kijk ik hoe ik het beste kan helpen.”
“We ondersteunen mantelzorgers in elke fase van dementie. We leren ze over dementie, één op één of met cursussen. Verder adviseren we ze over hoe ze om kunnen gaan met het veranderende gedrag van de persoon met dementie. Ook vinden we het belangrijk dat mantelzorgers goed voor zichtzelf blijven zorgen. We moedigen mantelzorgers aan om structureel leuke dingen te blijven doen. Anders is de rol van mantelzorger niet vol te houden. Bovendien is het belangrijk om het netwerk van mantelzorgers te versterken. Dat netwerk kan bestaan uit familie, maar ook vrienden, buren of verenigingen. Mantelzorg is soms zwaar en niet iedereen houdt dat lang vol. We willen voorkomen dat alle zorg op de schouders rust van één persoon.” Op de foto is casemanager Daan van Delden uit Oosterhout aan het werk. Tijdschrift psychogeriatrie
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 8
“Ik heb Alzheimer” en “Ik blijf thuis” waarin zij het dementie-proces van haar vader en haar moeder beschrijft. Er is gelegenheid om haar vragen te stellen.
Wereld Alzheimerdag in de regio
DementieInformatie markt Breda Wat?
Producten, diensten en zorgverlening van verschillende organisaties op het gebied van dementie. Voor al uw vragen of om kennis te maken met de nieuwste ontwikkelingen.
Voor wie?
Voor mensen met dementie, mantelzorgers, professionals, studenten en iedereen die geïnteresseerd is en meer over dementie wil weten.
14.00 uur: officiële opening door wethouder Miriam Haagh en lezingen door Stella Braam.
Zaterdag 19 september 2015 van 13.30 tot 16.00 uur
Elisabeth Centrum
Leuvenaarstraat 91 4811 VJ Breda tel 076-5276100
Drimmelen In de gemeente Drimmelen wordt Wereld Alzheimer dag op zaterdag 19 september georganiseerd samen met de woonbeurs “Wonen met Gemak”. Alzheimer Nederland heeft een stand, die vooral gericht is op de zintuigen. Kleur – geur, smaak en voelen. Het thema eten wordt hierbij betrokken . Ook de bibliotheek gaat tijdens de beurs aansluiten op het thema dementie. Met uitleg over het levensboek. De beurs “Wonen met Gemak” Drimmelen is op zaterdag 19 september van 10.00 uur tot 16.00 uur in gemeenschapshuis De Mayboom in Made. Plaatselijke en regionale ondernemers presenteren hun producten en diensten die te maken hebben met Wonen met Gemak. Ook op gebied van dementie. Voor meer informatie kunt u terecht bij SWO 0162- 45 18 94 www.swodrimmelen.nl
Donderdag 24 september Voorlichting over dementie voor ouderen in Oosterhout Op 24 september zal in Oosterhout een voorlichtingsmiddag worden gegeven onder het motto ‘Dementie óók onze zorg’. De gezamenlijke ouderenbonden in Noord-Brabant (Vereniging van Brabantse Ouderenbonden, VBOB) hebben hiervoor subsidie gekregen van de provincie. Net als in andere plaatsen in Noord-Brabant waar de VBOB al met succes voorlichting over dementie gaf wordt een programma gepresenteerd door voorlichters en door een panel van bij de zorg voor mensen met dementie betrokken Oosterhoutse zorgverleners, artsen, verpleegkundigen, consulenten en beleidsmensen. De bedoeling is dat behalve veel uitleg over dementie ook informatie wordt geboden hoe om te gaan met dementie, waaronder de ziekte van Alzheimer. Ook wordt een film vertoond. Het geheel wordt gepresenteerd in samenwerking met de gemeente Oosterhout, het Ouderenplatform Oosterhout en het Samenwerkingsorgaan van de Ouderenbonden in Oosterhout. De voorlichtingsmiddag is van 14.00 tot 16.00 uur in Activiteitencentrum De Slotjes, Slotjesveld 15, 4902 ZP Oosterhout.
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 9
Alphen/Chaam lid Dementienetwerk
Muziekherinneringen ophalen door Désirée Martis
door Marius Aalders
Radio Remember is een nieuw radiostation speciaal voor ouderen met dementie. Het is een online radiostation, te beluisteren via internet op de computer of tablet.
De gemeente Alphen/Chaam heeft zich bereid verklaard om deel te nemen aan het Dementienetwerk Breda en omstreken.
Na een jaar proefdraaien in onder meer verpleeghuizen voor mensen met dementie is Radio Remember deze zomer van start gegaan en dagelijks te beluisteren.
Het Dementienetwerk is het samenwerkingsverband van gemeenten, woonzorginstellingen, welzijnsorganisaties, huisartsen en ziektekostenverzekeraar CZ voor de goede zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Ook de Alzheimerafdeling Breda e.o. neemt deel. Het heeft jaren geduurd voordat de gemeenten Alphen/ Chaam en Baarle Nassau zover waren om te participeren in de ketenzorg dementie. Nu Alphen/Chaam dan ‘om’ is en ook Baarle Nassau waarschijnlijk gaat meedoen, komt er een einde aan de twee ‘witte plekken’ in de regio Breda en omstreken, wat betreft de organisatie van de ketenzorg dementie. De andere gemeenten - Aalburg, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam, Woudrichem – hebben vanaf het begin, in 2010 – meegedaan in de drie RDO’s (Regionale Dementie Ondersteuningsnetwerken), die nog steeds bestaan, met als overkoepelend orgaan de Centrale Stuurgroep, waarin ook de voorzitter van de Alzheimerafdeling Breda e.o. zitting heeft. Bas Vos, de keten coördinator heeft als trekker van het Dementienetwerk fantastisch werk verricht. Om enkele onderwerpen te noemen: de promotie van de dementieconsulenten en hun financiering, ook wel casemanagers genoemd in onze Afdeling, het overleg met CZ, de stimulering van voorlichting over dementie, diverse projecten zoals dementie en palliatieve zorg, ontwikkeling van deskundigheidsbevordering, bevorderen Regionale Zorgprogramma’s Dementie, de website dementiezorg. Bijna te veel om op te noemen. Wij heten Alphen/Chaam en hopelijk ook spoedig Baarle-Nassau, gemeenten die zich al mogen verheugen in een goed lopend Alzheimer Café, van harte welkom in de rijen van alle organisaties die zich met de zorg voor dementie bezig houden.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat oudere mensen met dementie gebaat zijn bij muziek die aansluit bij hun belevingswereld. Muziek kan zorgen voor minder probleemgedrag, meer ontspanning en plezier. De muziek moet herinneringen oproepen bij de luisteraar. Daarom is het heel belangrijk dat de juiste muziek gedraaid wordt. Muziek uit de latere jeugd en vroeg volwassenheid. Happy “Zo tussen de 15 en 20 jaar, gebeuren heel veel dingen bij mensen, dingen die met emoties gepaard gaan. Die dingen worden het best onthouden. Als gevolg van de ziekte worden bij mensen met dementie de herinneringen uit hun jeugd het best bewaard. Bij het horen van de muziek uit hun jeugd leven de mensen dan weer op. Muziek helpt mensen met dementie zich happy te voelen”, aldus Frans Hoogeveen, bedenker van Radio Remember. Hij is ouderenpsycholoog en lector psychogeriatrie aan de Haagse Hogeschool. Test Voordat Radio Remember deze zomer online ging is het een jaar lang getest in 20 huiskamers van verpleeg- en verzorgingshuizen voor mensen met dementie in Den Haag. Tijdens de proefperiode gingen studenten van de Haagse Hogeschool de bewoners interviewen tijdens het luisteren naar de muziek. Afgaand op de reacties van de mensen werd hen gevraagd waaraan de muziek hen doet denken en hoe ze zich voelen als ze naar de muziek luisteren. Bij een groot deel van de mensen riep de muziek prettige herinneringen op. Het deed hen bijvoorbeeld denken aan een zus of aan de tijd dat ze een partner leerden kennen op de dansschool. Maar bij sommigen riep de muziek ook minder prettige herinneringen op, omdat ze bijvoorbeeld in hun jeugd juist niet naar muziek mochten luisteren. Ook de zorgmedewerkers en familieleden reageren positief op de muziek van Radio Remember. De verzorgers merken dat de bewoners plezier beleven aan de muziek en de familieleden zien dat hun vader of moeder moeiteloos met de liedjes uit hun jeugd meezingen. Muziekvitaminen Het online radiostation Radio Remember draait elke dag van acht uur ’s morgens tot tien uur ’s avonds continu muziek. Voornamelijk muziek uit de jaren 1945 tot eindjaren zestig. Twee keer per dag is er een speciaal programma ‘Muziekvitaminen’, waarbij de liedjes aangekondigd worden en er iets wordt verteld over het nummer. Op deze manier wordt er actief contact gezocht met de luisteraar. Er is altijd een vraag, een grapje of een spelletje. De (mantel-)zorgers kunnen de mensen zo voorbereiden op de muziek die er gaat komen en er eventueel over praten.
Om naar Radio Remember te kunnen luisteren moet men een abonnement nemen voor een jaar. Met de bijbehorende code kan men dan inloggen op het muziekgedeelte van het station. Op de website staat precies aangegeven hoe het werkt. (bronnen: Radio Remember, NCRV Twee Dingen)
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 10
www.radio-remember.nl
Met de kerngroep op bezoek bij Zorgboerderij Levensvreugde. door Désirée van Velthoven
Op donderdag 24 juni heeft de kerngroep van Alzheimer Nederland een bezoek gebracht aan zorgboerderij Levensvreugde in Den Hout. Als regionaal bestuurslid mocht ik deelnemen aan lunch en rondleiding. Dit was niet mijn eerste kennismaking met de mooie zorgboerderij van de familie van der Schriek. Wel de eerste kennismaking met de kerngroep. Al meteen bij aankomst merkte ik dat deze groep elkaar regelmatig ziet. Hartelijke begroetingen en herkenning. Vooral de inkijk die ik in de groep kreeg, maakte dit tot een heel bijzondere bijeenkomst. Kerngroep dementie Sinds 2009 bestaat bij Alzheimer Nederland de Kerngroep dementie. Deze groep bespreekt tijdens bijeenkomsten hoe ze het leven met dementie ervaren. Door het delen van hun verhalen pleiten ze o.a. voor meer openheid over de ziekte. De kerngroep bestaat uit mensen met diverse stadia en vormen van dementie en zij komen naar de bijeenkomsten met hun partners. Het was mij lang niet altijd duidelijk wie de 'patient' en wie de partner was. Dat was ook wel prettig, geen onderscheid. De gesprekken tijdens de lunch gingen over alledaagse zaken als de kleinkinderen.
Maar ook werden technische ontwikkelingen, handigheidjes, wetenschappelijke ontwikkelingen uitgewisseld. De leden volgen veel ontwikkelingen, conferenties en symposia en zijn daarmee zeer (ervarings) deskundig. Zorgboerderij Levensvreugde. De bijeenkomst werd gestart met een heerlijke lunch met producten van de boerderij. De rondleiding door boerin Conny werd enthousiast ontvangen. De prachtige zomerse dag hielp daaraan wel mee. We zagen kalfjes, alle groenten en snoepten van de framboos. Bezoekers aan de boerderij kunnen er allerlei werkzaamheden uitvoeren, zowel binnen als buiten en voor iedereen op een passend niveau. Er werd ook uitgewisseld hoe dit door diverse gemeenten gefinancierd wordt. Deze zorgboerderij heeft gelukkig al haar cliënten mogen houden en zit steeds vol. Na de rondleiding heb ik afscheid genomen en is de kerngroep met elkaar in gesprek gegaan. Een verslag van dit gesprek en van hun beleving die dag is te vinden op de website: www.alzheimer-nederland.nl Kerngroep thema 16 op bezoek bij een zorgboerderij.
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 11
Praktische tips voor omgaan met dementie Dementie heeft een grote invloed op het leven van mensen met dementie en hun naasten. Iemand met dementie wordt naarmate het ziekteproces vordert steeds afhankelijker van zijn of haar omgeving. Ook voor mantelzorgers is het proces ingrijpend, omdat ze te maken krijgen met een continu proces van verlies en veranderende zorgtaken. We geven u een aantal praktische tips voor omgaan met dementie. Sluit aan bij de veranderende beleving Het wordt voor iemand met dementie steeds onduidelijker wat 'het eigen leven' precies betekent. Hij (waar hij staat, lees ook zij) lijkt in een andere wereld te leven. Door aan te sluiten bij de belevingswereld laat u de persoon met dementie in zijn waarde en komt hij zoveel mogelijk tot zijn recht. Dit kan door het bieden van herkenning, veiligheid, vertrouwdheid en geborgenheid. In zijn woonomgeving, maar ook door het begrijpen van zijn gedrag en uitingen vanuit zijn levensgeschiedenis. Zorg voor een vaste dagindeling De wereld van iemand met dementie is onoverzichtelijk en onzeker. Het eigen geheugen is niet meer te vertrouwen. Structuur in de dag geeft houvast. Op dezelfde tijd opstaan en op een vaste tijd eten kunnen helpen om de dag door te komen. Eventueel kunt u gebruik maken van een planbord waarop de tijden en activiteiten staan vermeld (bijvoorbeeld om 8:00 uur opstaan en om 15:00 uur boodschappen doen). Regelmatig rusten Het is erg vermoeiend om te leven met dementie. De hersenen zijn de hele dag door bezig om de beperkingen te omzeilen en de binnenkomende informatie zo goed mogelijk een plaats te geven. Dat put uit. Het is dan ook belangrijk om gedurende de dag momenten van rust in te bouwen. Doe niet te veel dingen op één dag. Plan na een drukke dag een paar rustige dagen in. Prikkel de zintuigen Informatie nemen we op via het gehoor, het gezicht, de reuk, de smaak en de tast. Bij iemand met dementie is er een grotere kans dat informatie aankomt als meer zintuigen tegelijk worden geprikkeld. De woorden ´we gaan aan tafel' zeggen iemand met dementie veel meer als hij ook de gedekte tafel ziet en het eten ruikt. Horen, zien en ruiken worden dan tegelijk aangesproken. Ondersteun het gevoel voor tijd Iemand met dementie verliest het gevoel voor tijd. Help hem met een duidelijke kalender en een klok met dag- en datumaanduiding, die u een vaste, goed zichtbare plaats in huis geeft. Toch blijft het voor hem moeilijk te bepalen hoeveel tijd er verstreken is. Hij denkt bijvoorbeeld dat u de hele middag weg was, terwijl u in een half uur heen en weer naar de supermarkt bent geweest. Blijf regelmatig bewegen Het klinkt tegenstrijdig, maar bewegen geeft vaak rust. Mensen met dementie moeten leven met een beschadigd brein. Hun hoofd voelt dan ook vaak aan alsof ze net een hectische dag op het werk achter de rug hebben. Een flinke wandeling door de natuur of een stukje hardlopen of fietsen helpt om het hoofd leeg te maken. Iedere dag een half uur stevig bewegen wordt ook aangeraden door onderzoekers. Onder 'stevig bewegen' verstaan we een inspanning waar u van gaat zweten.
Toon begrip en geef troost Als iemand niet begrijpt wat er met hem gebeurt, kan dat ook angst oproepen. Hij voelt zich verloren in een voor hem vreemde omgeving. Soms zeggen mensen dat ze niet meer willen leven. Het is zaak hierop bedacht te zijn. Angsten en depressies zijn niet weg te praten door over iets anders te beginnen. Praat erover. Als praten niet meer gaat, probeer dan zijn gevoel te begrijpen en hem te troosten. Voorkom een gevoel van falen Niemand wordt graag op zijn tekortkomingen gewezen. Ook mensen met dementie niet. Vraag iemand met dementie daarom niet te veel. En als u iemand een fout ziet maken, confronteer hem er dan niet mee. Herstel fouten of vergissingen zo onopvallend mogelijk. Ook afleiden wil soms helpen. Pas de moeilijkheidsgraad van activiteiten en spelletjes aan. Gezelligheid en samen bezig zijn staan voorop. Pas de communicatie aan In gesprek met iemand met dementie is het belangrijk om rekening te houden met de beperkingen. Zorg dat u de aandacht hebt voordat u iets zegt. Ga in zijn gezichtsveld staan. Gebruik korte zinnen met één vraag of één mededeling per zin. Controleer desnoods of hij u gehoord en begrepen heeft. Ga er niet te snel vanuit dat hij toch niet snapt wat u bedoelt, maar geef hem de tijd om uw vraag of mededeling te verwerken. Zoek passende activiteiten Voor iemand die dementeert wordt het moeilijker om activiteiten te beginnen, er aan deel te nemen en deze af te maken. Door samen activiteiten uit te zoeken die passen bij wat de patiënt kan en wil doen, helpt u zijn leven meer kleur te geven. Vroegere hobby's kunnen met de nodige aanpassingen vaak nog prima worden beoefend. Luisteren naar muziek vinden veel mensen niet alleen aangenaam, maar ook rustgevend. En natuurlijk is er ontspanning door inspanning: lekker een eind wandelen of fietsen, zwemmen, een partijtje tennis of een ronde op de golfbaan verzet de zinnen. Veiligheid bewaren Als de dementie vordert is het goed om de kans op ongelukken in huis zo klein mogelijk te maken. Hulpmiddelen en aanpassingen maken de verzorging minder zwaar en komen de veiligheid ten goede. . Denk aan uzelf! Het omgaan met iemand met dementie is voor veel mantelzorgers een zware taak. Uit onderzoek blijkt dat de het grootste deel van de mantelzorgers zwaar belast is met de zorg. Om dit vol te kunnen houden is het van belang aan uzelf te denken.
Binnen de website van Alzheimer Nederland kunt u vrijwel alle informatioe vinden, die u ondersteunt als u met dementie geconfronteerd wordt. Bezoek de website eens:
www.alzheimer-nedrland.nl Op deze pagina een voorbeeld van deze informatie.
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 12
Casemanagers dementie overal beschikbaar De casemanager dementie, ook wel de dementieconsulent genoemd, is de contactpersoon voor mensen met dementie en hun familie. Hij/zij is er voor ondersteuning en begeleiding door heel het proces, tot aan een opname of overlijden. Samen doorloop je het proces en bekijk je geregeld hoe het gaat, welke vragen er liggen en of er hulp ingeschakeld moet worden. Zij zijn er om te ondersteunen bij het zoeken van de juiste hulp / zorg en coördineren die zorg. Alzheimer Nederland heeft er altijd voor geijverd om een groot netwerk van deze consulenten/casemanagers te hebben. In onze regio hebben diverse instellingen hun verantwoordelijkheid genomen om deze speciale functionarissen aan te trekken. Bij het zoeken naar oplossingen staat de keuze van de patiënt altijd voorop. Voorbeeld: als u geholpen wordt door een casemanager van Thebe, bent u niet verplicht om juist van de diensten van Thebe gebruik te maken. Wij zijn blij met zoveel mensen die vrijgemaakt zijn om u in het gehele dementieproces te begeleiden. Aalburg
Lieke v.d. Kerkhof
[email protected]
0183408444
Alphen
Ingrid Kenis
[email protected]
06-22987497
Ingrid Kenis
[email protected]
06-22987497
Mariette van Exsel
[email protected]
06-13776804
Fanny de Groot-vd Bergh
[email protected]
06-51181684
Carin Mensen
[email protected]
076-5265700
Baarle Nassau Chaam
+
Breda
+ Prinsenbeek
Bavel Ulvenhout Strijbeek Galder Bavel Ulvenh.
+
Bavel Galder Ulicoten Ulvenhout
Marieke Aarts
[email protected]
076-5265700
+
Bavel Galder Ulvenhout
Ria Hereijgers
[email protected]
076-5276162 06-48506226
+
Prinsenbeek Teteringen
Connie Tieleman
[email protected]
076-5276163 06-81515178
+
Teteringen
Maartje Sweere
[email protected]
06-22940792
+
Teteringen
Edith Verkooijen
[email protected]
076-5265700
+
Prinsenbeek
Carla van Oorschot
[email protected]
076-5265700
+
Halderberge Moerdijk
Jos Gorissen bij afwezigheid: Mariëlle van der Wiel of Annemarie Vrieze
[email protected]
06-23790364
[email protected]
06-20362145
Jacqueline Kouwenhoven Roos Mulieddo Wendy Brugman Mariëlle van der Wiel
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
06-51463841 06-23790070 06-51723594 06-20362145
Geertruidenberg
Lieke v.d.Kerkhof
[email protected]
0183408444
Gilze Rijen
Toos v. Hoek/Karin Glorius
[email protected]
06-22525736
Oosterhout
Daan van Delden
[email protected]
06-52508661
Trudie Mosselman
[email protected]
018-3408444
Drimmelen
Etten-Leur
+
Zundert Halderberge
Werkendam
+
Woudrichem
[email protected]
Alzheimertelefoon Biedt zeven dagen in de week tussen 9.00 en 23.00 uur telefonisch hulp en advies bij dementie
0800 –5088
gratis nummer
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 13
Programma Alzheimer Café’s chaam
Moerdijk Drimmelen
Woon-zorgcentrum De Wijngaerd
Woon-zorgcentrum De Breedonk,
Woon-zorgcentrum De Geerhof
Woon-zorgcentrum Het Anbarg
Willem v Oranjelaan 17,
Withagen 54,
Nassaulaan 1,
Cyclaamstraat 2a
Breda
Chaam
Etten-Leur
Made
Zaterdag 19 september
Dementie-infomarkt
Deze vindt plaats bij Elisabeth Centrum, Leuvenaarstraat 91 te Breda. Iedereen die meer wilt weten over dementie, is welkom van 13.30 tot 16.00 uur. Zie ook elders in dit nummer.
Maandag 14 september Ik heb alzheimer In deze ontroerende en meeslepende film -reist u door de wondere wereld van dementie. U hoort en ziet Stella Braams vader, de oud-psycholoog René van Neer. Hij maakt duidelijk in wat voor chaos hij is beland. De chaos die Alzheimer heet. We bekijken deze film in het Alzheimer Café
Donderdag 17 september Het niet-pluis-gevoel
In het begin van het ziekteproces overheerst er een gevoel van onbehagen en onduidelijkheid . Men vermoedt misschien dementie, maar er is twijfel, het gevoel is vaag. Het is vaak lastig om te onderscheiden of het normale Maandag 5 oktober ouderdomsverschijnselen zijn. Vocht en voeding Voor veel mensen is dit een Een diëtiste vertelt waarom Maandag 12 oktober moeilijke periode, er is onzekervoeding zo belangrijk is voor Van niet pluis naar diagnose heid. zijn. Alles lijkt toch heel iemand met dementie. U krijgt Vergeetachtigheid is iets waar normaal voor een buitenstaanpraktische tips en adviezen, bijna iedereen wel eens last van der. en achtergrondinformatie over Gastspreker: Dr. H.N.A.M. Woude invloed van goede voeding heeft. Wanneer is het ongewoon en is het zinnig om onder- ters, neuroloog in het Bravis Zieop dementie. Daarnaast verzoek te doen? Hoe wordt de kenhuis te Roosendaal telt GGD West-Brabant over diagnose gesteld? Waarom is nieuwe ontwikkelingen op dit het nodig dat er zo vroeg moge- Donderdag 15 oktober gebied. lijk een diagnose wordt gesteld? ‘De diagnose’ Het vaststellen of iemand demenMaandag 2 november Een huisarts is gastspreker tie heeft is niet eenvoudig. De Opname in het verpleeghuis Maandag 9 november huisarts kan dit na zorgvuldig Soms is er zicht op een opna- Storend gedrag bij Dementie onderzoek vaststellen, of doorme in een verpleeghuis. Maar Dementie veroorzaakt onhersturen naar een specialist. De hoe gaat dat precies? Waar stelbare aantasting van de her- specialist kan de ziekte die de moet je op letten en waar senen. Kenmerkend is het ver- dementie veroorzaakt vaststellen. moet je aan denken. lies van geheugen en van het Een manager van een verdenk- en oordeelsvermogen. Donderdag 19 november pleegafdeling geeft u deze Ook kan storend gedrag voor‘Belevingsgerichte zorg’ avond uitleg over de mogelijk- komen. Wat kunnen we verIemand met dementie verandert. heden. wachten? Dit vraagt ook van naasten dat ze Een gedragsdeskundige is leren omgaan met deze verandeMaandag 7 december gastspreker. ringen. Hoe moet je omgaan met Jaarafsluiting iemand die steeds afhankelijker Zoals elk jaar wordt het laatste Maandag 14 december van u wordt? café van dit jaar op een kunst- “theater vertaalt dementie”. Spreker: Jolanda Alvarez Ook voor de werkgroep is het zinnige en gezellige wijze afeen vraag. Hoe theatermakers Donderdag 17 december gesloten. De inhoud houden het thema dementie aan de we nog even geheim... ‘Kerstcafé’ orde kunnen brengen. Het belooft een boeiende avond Een gezellig samenzijn met een te worden. We laten ons graag persoonlijk verhaal Mw. Stokx en muziek door Simone Tousain verrassen. Er komt een kleinkunst presen- (zang) en Robin Ros (klassieke gitaar) tatie
Alle café’s hebben een vaste tijdsindeling toegang is gratis
19.00 uur: Inloop 19.30 uur: Gastspreker 20.00 uur: Pauze 20.30 uur: Vragen stellen aan spreker
Dinsdag 20 oktober Veranderingen in de zorg In 2015 is er veel veranderd ten aanzien van de financiering van de zorg. De gemeente heeft nu verantwoordelijkheden voor het uitvoeren van diverse taken. Wat betekent dit voor mensen met dementie? Hoe zit het met eigen bijdrage envervoerkosten naar een dagbesteding? Heeft u nog wel recht op huishoudelijke zorg? Een specialist op het gebied van WMO beantwoordt uw vragen over de regelgeving en verantwoordelijkheden van de WMO/gemeente. Dinsdag 15 december Cabaretvoorstelling De voorstelling "Het draait om mensen nietwaar" neemt u met een lach en een traan mee in de wereld van dementie, de zorg er om heen en voor elkaar, maar ook over de ontwikkelingen in de zorg op dit moment. Het is geen gewoon cabaret. De muzikanten maken dit cabaret speciaal voor iedereen die met dementie te maken heeft, voor direct betrokkenen, maar ook voor mensen die werkzaam zijn in de zorg. Ontspanning op een warme invoelende manier. Muziek en gedichten wisselen elkaar af.
Meer informatie op de website van Alzheimer Nederland.
www.alzheimer-nederland.nl/breda
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 14
Programma Alzheimer Café’s Moerdijk Drimmelen
Woon-zorgcentrum Woon-zorgcentrum Theaterzaal de 7 schakels De Willaert
Buurthuis De Slotjes
Woon-zorgcentrum De Lemmenskamp
Slotjesveld 15
W. de Joodestraat 2
Kasteelweg 1
Burg Manderslaan 53,
Oosterhout
Woudrichem
Zevenbergen
Zundert
Maandag 28 september. Dit Café vervalt.
Maandag 21 september
In het kader van de wereld alzheimerdag zijn er instellingen die op 24 september ’smiddags in de Slotjes en 29 september ’s-avonds in de Volckaert te Oosterhout voorlichtingsmomenten organiseren. “Dementie en de zorg in Oosterhout” Al onze Cafébezoekers zijn op die momenten ook van harte welkom.
Dinsdag 15 september Mantelzorg en familie participatie
De zorg verandert, er wordt steeds meer verwacht van mantelzorgers. Wat mag men verwachten van familie Maandag 19 oktober of mantelzorgers? Hoe ver Gedragsverandering gaat de verantwoordelijkheid Een psycholoog komt uitleg geven over veranderingen die van eenieder hierin. Een plaats vinden in het gedrag bij mantelzorger vertelt wat je een persoon met dementie. Wat hierin kan betekenen. zijn nog de mogelijkheden en Een medewerker van waar juist rekening mee te hou- HOOM geeft uitleg over wat den? er bedoeld wordt met particiMaandag 16 november patie
Maandag 26 oktober. Juridische aspecten. Dementie brengt heel wat emotie met zich mee, waardoor we vaak niet stil staan bij de meer “zakelijke/juridische” aspecten welke van belang kunnen zijn in het verloop van de ziekte. De thema’s wilsonbekwaamheid, volmacht en bewindvoering zullen vanavond behandeld worden. Een notaris zial alle voorkomende vragen binnen het vakgebied zoveel mogelijk trachten te beantwoorden. Maandag 30 november. Still Alice de film. Alice Howland is een 50 jarige docente aan de Harvard universiteit. Op het toppunt van haar carrière krijgt ze te maken met de ziekte van Alzheimer. Zij moet als sterke onafhankelijke vrouw zien om te gaan met de gevolgen van deze ziekte, die haar leven drastisch zal veranderen.
Juridische aspecten
De notaris is te gast om de financiële kant te bespreken. Waar rekening mee te houden. Bewindvoering en Testament.
Veranderingen in de zorg Het thema van de avond is verandering in de zorg, dit op het gebied van wmo voorzieningen. Wat is er veranderd en wat merkt u daar als mantelzorger van een naaste met dementie van? Noteer alvast: december is er—om het jaar af te sluiten—een gezellige filmavond op een andere lokatie. Het hele gezin is welkom.
Dinsdag 17 november, Muziekprogramma Muzikale ontmoeting bij Dementie. Programma met liedjes uit de oude doos in combinatie met dementie. Er zal veel gezongen worden, de link met dementie zal op een positieve wijze gelegd worden. Het programma is bedoeld om de mensen gezelligheid te brengen. De mens met dementie en zijn
mantelzorger worden in beeld gebracht. Begeleid door Angela de Rooij
Donderdag 8 oktober Geheugenwinkel en geheugenspellen Informatie en advies bij geheugenproblemen. Ook zullen er boeken, spelmateriaal en praktische hulpmiddelen aanwezig zijn om eens goed te bekijken of zelf uit te proberen. Gastspreker: medewerker van de geheugenwinkel Donderdag 12 november Gaat thuis wonen niet meer? De verzorging van iemand met dementie wordt vaak zwaarder naarmate de ziekte erger wordt. Zeker als uw naaste na verloop van tijd 24 uur per dag zorg en aandacht nodig heeft. Hoe bereidt u zich voor als opname in een verpleeghuis in zicht komt? Gastspreker: relatiebeheerder Avoord Zorg en Wonen. Donderdag 10 decemberKerstmarkt Een mooie feestelijke informele afronding van een jaar lang Alzheimercafé. De gedichtenbundel van alle voorgelezen gedichten bij de Alzheimercafé avonden is weer verkrijgbaar op deze avond.
Na afloop is er nog een nazit waarin we samen nog even terug kunnen kijken op de vertoonde film
Alle café’s hebben een vaste tijdsindeling toegang is gratis
Donderdag 10 september De rol van de huisarts Een huisarts zal deze avond een toelichting geven over hoe hij omgaat met de eerste signalen van dementie bij een patiënt. Tevens wordt besproken waarbij de huisarts ondersteuning biedt. Gastspreker een huisarts
19.00 uur: Inloop 19.30 uur: Gastspreker 20.00 uur: Pauze 20.30 uur: Vragen stellen aan spreker
Meer informatie op de website van Alzheimer Nederland.
www.alzheimer-nederland.nl/breda
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 15
Kleine berichtjes Giften Onze activiteiten ondersteunen? Wilt u een gift geven voor ons afdelingswerk? Ons banknummer is NL72RABO0150 472919 t.n.v. St. Alzheimer Nederland, afd. Breda e.o.. Graag even aangeven of u uw naam vermeld wilt zien ( alternatief: ‘N.N.’) bij de verantwoording in het volgende nummer van Hoofdzaak.
Een andere mogelijkheid is dat wij een collectebus beschikbaar stellen. In dat geval graag een mailtje naar onze penningmeester
[email protected] (076-560.27.04).
Hoofdzaak gratis bij u in de bus Ja, ik wil graag: 0 voortaan gratis de “Hoofdzaak” thuis ontvangen
Ja, ik help mee en wil graag: 0 de Afdeling Breda en omstreken praktisch ondersteunen bij activiteiten 0 meehelpen met de collecte van Alzheimer Nederland
Naam en voorletters: ……………………………………………………… ………..................................................m / v Adres ……………………………………………………… ………………………………………………... Postcode…………….. Woonplaats ……………………………………………………
Datum………………... Hulp bij dementie altijd bij de hand op uw smartphone
Ga naar www.alzheimer-nederland.nl en klik daar op de alzheimer app. Wilt u de landelijke alzheimer nieuwsbrief digitaal ontvangen?
Ga dan naar www.alzheimer-nederland.nl en kies de rubriek “over alzheimer nederland”. Kies vervolgens voor gratis digitale nieuwsbrief.
Handtekening ………………………………………………
Deze coupon insturen naar: Postbus 1802 4801 BV Breda s.v.p postzegel plakken!
Colofon Hoofdzaak is voor donateurs van Alzheimer Nederland afdeling Breda en omstreken en voor belangstellenden. Verschijnt 4x per jaar; oplage 950.
Lezingen
Bestuursleden van onze afdeling zijn graag bereid op bijeenkomsten van Secretariaat verenigingen, ouderenbonden en dergelijke een lezing over dementie te verzorgen. Een mailtje naar
[email protected] en we nemen contact Postbus 1802 met u op. Kosten zijn er niet aan verbonden, wel laten wij een collectebus 4801 BV Breda rondgaan.
Sponsor drukwerk:
Oomen Offset Breda
Redactie: Marius Aalders Els Koert (+ layout) Désirée Martis
e-mail:
[email protected]
Hoofdzaaknummer 73 najaar 2015 pagina 16
