COPRINUS 67 Mededelingen van Mycologia Zuid-West-Vlaanderen, aangesloten bij de zwvl natuur- en milieukoepel V.Z.W. Zevende jaargang Nr 8 Oktober 2007
Kontakt: www.mycologia.tk
en
[email protected]
PADDENSTOELEN IN 'T VELD TE ARDOOIE Datum: 5-9-2007 I.B.F.L.coördinaten: D2 42-31 Deelnemers: José Vandeplancke, Frank Vandendriessche, Jimmy Desmet, Declercq Erna, Ruysseveldt Hugo, Bossuyt Tomas, Debaere Pol, Vanderhaeghe Jacques, De Wit Marleen, Foulon Frederik, Manderick Georges, Ysebyt Jozef, Detollenaere Marc, Lagae Michel, Maes Koen, Blomme Dirk, Pluvinage Marc, Deneut Jacqueline, Leleu Melissa Weersomstandigheden: droog fris weer HOOFDGROEP Myxomycetes
ORDE Physarales
NAAM Diderma deplanatum
NEDERLANDSE NAAM Plat kalkschaaltje
SUBSTRAAT d.loofh
Ascomycetes
Pezizales
Peziza succosa Tarzetta catinus Otidea bufonia Rutstroemia echinophila Rutstroemia firma Hymenoscyphus fructigenus Cudoniella acicula Nectria cinnabarina Apiocrea chrysosperma Diatrype stigma Microsphaera alphitoides
Gewone melkbekerzwam Gekarteld leemkelkje Donker hazenoor Kastanjestromakelkje Eikentakstromakelkje Eikeldopzwam Houtknoopje Gewoon meniezwammetje Boletenrot Korstvormig schorsschijfje Eikenmeeldauw
o. loofhout o. loofhout o. loofhout op bolster d hout Eik eikel o. loofhout d.h.Esdoorn Krulzoom d.loofh blad eik
Stereum hirsutum Hyphodontia sambuci Peniophora quercina Polyporius varius Thelephora terrestris Schizopora radula Hydnum repandum Clavulina coralloides Cerocorticium molare Piptoporus betulinus Bjerkandera adusta Abortiporus biennis Daedalea quercina Trametes gibbosa Trametes versicolor Fistulina hepatica Ganoderma lipsiense Ganoderma australe Ganoderma lucidum Ganoderma resinaceum Exidia truncata Laccaria amethystina
Gele korstzwam Witte vlierschorszwam Paarse eikenschorszwam Waaierbuisjeszwam Gewone franjezwam Gespleten tandzwam Gele stekelzwam Witte koraalzwam Getande boomkorst Berkenzwam Grijze buisjeszwam Toefige labyrintzwam Doolhofzwam Witte bultzwam Gewoon elfenbankje Biefstukzwam Platte tonderzwam Dikrandtonderzwam Gesteelde lakzwam Harslakzwam Eikentrilzwam Rodekoolzwam
d.loofh Vlier d hout Eik d.loofh hum.bodem d.loofh o. Beuk hum.bodem d hout Eik o. Berk d.h.Beuk d hout Eik stomp Eik d.h.Beuk d.loofh d.loofh d.h.Beuk d hout Eik d hout Eik d hout Eik d hout Eik o. Beuk
Leotiales
Hypocreales Diatrypales Erysiphales Basidiomycetes
Aphyllophorales
Agaricales
1
Nidulariales
Lac.laccat.v.pallidifolia Laccaria tortilis Cantharellus lutescens Luophyllum decastes Tricholoma fulvum Collybia dryophila s.s. Megacollybia platyphylla Xerula radicata Mycena acicula Mycena galericulata Mycena vitilis Amanita rubescens Amanita fulva Amanita vaginata Amanita citrina var. Citrina Amanita excelsa Amanita phalloides Coprinus micaceus Coprinus auricomus Hebeloma crustuliniforme Hebeloma mesophaeum Hebeloma sacchariolens Hypholoma fasciculare Inocyb.geophy.v.geophylla Inocybe squamata Gymnopilus junonius Boletus rubellus Boletus badius Boletus chrysenteron Boletus subtomentosus Boletus parasiticus Leccinum scabrum Leccinum versipelle Paxillus involutus Russula undulata Russula risigallina Russula cyanoxantha Russula densifolia Russula emetica Russula excalbicans Russula parazurea Russula nigricans Russula ochroleuca Russula amoenolens Russula parazurea Lactarius controversus Lactarius chrysorrheus Lactarius quietus Lactarius theiogalus s.s. Phallus impudicus Calvatia excipuliformis Scleroderma citrinum Scleroderma verrucosum Cyathus striatus
Deuteromycetes
Moniliales
Tubercularia vulgaris
Teleomycetes
Uredinales
Puccinia lapsana Puccinia circacaeae
Basidiomycetes
Boletales
Russulales
Phallales Lycoperdales Sclerodermatales
Gewone fopzwam Gekroesde fopzwam Gele trechtercantarel Bruine bundelridderzwam Berkenridderzwam Eikenbladzwammetje Breedplaatstreephoed Beukwortelzwam Oranje dwergmycena Helmmycena Papilmycena Parelamaniet Roodbruine slanke amaniet Grijze slanke amaniet Gele knolamaniet Grauwe amaniet Groene knolamaniet Glimmerinktzwam Kastanjeinktzwam Radijsvaalhoed Tweekleurige vaalhoed Oranjebloesemzwam Gewone zwavelkop Witte satijnvezelkop Populiervezelkop Prachtvlamhoed Rode boleet Kastanjeboleet Roodstelige fluweelboleet Fluweelboleet Kostgangerboleet Gewone berkenboleet Oranje berkenboleet Gewone krulzoom Zwartpurperen russula Abrikozenrussula Regenboogrussula Fijnplaatrussula Braakrussula Verblekende russula Berijpte russula Grofplaatrussula Geelwitte russula Scherpe kamrussula Berijpte russula Populiermelkzwam Zwavelmelkzwam Kaneelkleurige melkzwam Rimpelende melkzwam Grote stinkzwam Plooivoetstuifzwam Gele aardappelbovist Wortelende aardappelbovist Gestreept nestzwammetje
o. Beuk hum.bodem o. Beuk o. Berk o. Berk o. loofhout o. loofhout bij Beuk hum.bodem o. loofhout o. loofhout bij Beuk o. loofhout o. loofhout o. loofhout o. loofhout o. loofhout o. loofhout o. loofhout o. loofhout o. loofhout o. loofhout st.Populier bij Populier bij Populier stomp loofh bij loofbomen o. loofhout o. loofhout o. loofhout Gele aard.bovist o. Berk o. Berk o. loofhout o. loofhout o. Populier o. Beuk o. Beuk bij Eik o. Berk o. Berk bij Eik bij Beuk o. Beuk o. Beuk o. Populier o. Eik o. Eik o. Eik o. loofhout bodem o. loofhout o. loofhout d hout Eik d. loofhout
Akkerkoolroest Heksenkruidroest
2
Paddenstoel van de maand
Vliegenzwam (Amanita muscaria) Deze alom gekende paddenstoel “rood met witte stippen” komt in de herfst te voorschijn. Kleine kinderen heten hem soms “ de kabouterpaddenstoel”. Hij behoort tot de familie der amanieten. Jonge exemplaren lijken enigszins op een ei, dat gedeeltelijk in de bodem steekt. Dit komt omdat een wit vlies, het algemeen omhulsel, de zwam helemaal bedekt en beschermt. Vooral hoed en knol zijn dan reeds goed ontwikkeld . De plaatjes zijn in dit stadium bedekt met een bijzonder vlies, het gedeeltelijk omhulsel, terwijl de steel nog zéér kort is. Tijdens de groei worden vooral de steel langer en de hoed groter. Het algemeen omhulsel, dat niet meegroeit, scheurt tijdens deze ontwikkeling. Stukjes ervan gaan dan als losse witte schubben, “plakjes” of “wratten” boven op de hoed kleven. Rond de knol blijven bij Vliegenzwammen , slechts enkele gordels van schubben over. Met het groter worden van de hoed komt het gedeeltelijk omhulsel los van de hoedrand en dit blijft dan hangen aan de steel als een “manchet”. Deze vertoont strepen op de bovenzijde. Bij Vliegenzwammen zijn de plaatjes en het sporenpoeder wit. De hoedrand is er eveneens gestreept. Al naargelang de groeiplaats, het weer en hun erfelijke aanleg variëert de hoedkleur van Vliegenzwammen tussen fel rood en oranje. De naam Vliegenzwam komt van het feit dat men hem vroeger gebruikte om vliegen te vangen. Men legde de hoeden samen met water of melk, in een soort vliegenval Dit lokte de vliegen aan, die na de consumptie van het goedje, in bezwijming vielen en uiteindelijk verdronken. Wie ze wenst te vinden gaat best zoeken bij Berken , maar ze groeien soms ook bij Beuk, Eik en naaldbomen (Spar en Den). Een enkele maal vond ik ze bij Tamme kastanje. Hun zwamvlok groeit dan rond de fijne worteltjes van deze bomen; ze vergroeit er zelfs mee. Deze worteltjes worden wat dikker, men heet ze dan mycorrhiza, structuren met zwam (myco) en wortel (rhiza). De boom kan hierdoor beter vocht en mineralen opnemen, terwijl de zwam suikers en andere koolstof verbindingen van de boom bekomt. Zwam en boom leven dus in symbios
Feitelijk zijn Vliegenzwammen zwaar giftig en ook hallucinogeen. Het eten ervan is steeds gevaarlijk en kan dodelijk zijn. Voor wie hieromtrent de juiste toedracht wenst te vernemen verwijs ik naar het boek van Ton Lemaire. “ Godenspijs of duivelsbrood. Op het spoor van de Vliegenzwam.” (150 bladzijdenlectuur over belevenissen met de Vliegenzwam in de loop der tijden) 3
In verband met ons inventarisatieproject willen we zeer graag weten hoe het zit met de Vliegenzwammen in onze provincie. Hierom verzoeken we jullie uw vondsten te melden naar
[email protected] . Volgende gegevens zijn hierbij belangrijk: de vindplaats (eventueel straat, huisnummer en gemeente), vinddatum en indien het kan ook de boomsoort waarbij ze aangetroffen werden (Berk, Beuk, Eik enz…). Alvast bedankt voor jullie medewerking. Tekst: Christine Hanssens Pentekening: Jean-Pierre Dewijn
De Vierlingen te Zillebeke Dit natuurgebied van ongeveer 50ha, maakt deel uit van het Palingbeekdomein. Het wordt ingesloten door de spoorweg Ieper-Kortrijk en de openbare weg Ieper-Hollebeke . Omwille van zijn hoogte, tussen 32 en 57 m , ligt het op de waterscheidingslijn tussen het Ijzer- en Leiebekken. Vorige eeuw behoorde dit gebied tot een groot en bijzonder gevariëerd boscomplex tussen Menen en Ieper dat Geluvelt heette. Tussen de beboste stukken lagen verschillende stroken met heideachtig karakter. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het praktisch volledig verwoest. Uit die periode is nog een reusachtige bomkrater (110 m doorsnede, 30 m diep) overgebleven. Na de Eerste Wereldoorlog werd dit gebied ingericht als jachtgebied. Zo treffen we er afwisseling aan van verschillende vijvers en stroken met loofhout en naaldhout. Door aangepast beheer is er de laatste jaren in dit gebied zelfs een stukje heideveld tot stand gekomen. Al bij al is “de Vierlingen” een sterk gevarieerd domein dat bijzonder rijk aan planten, diersoorten en zwammen.
Noteer de volgende aktieviteiten: Op woensdag 7 november 2007:Paddenstoelen zoeken in prov.domein De Vierlingen te Zillebeke
Gids: Christine Hanssens Contact: (056/21.23.13 of 0479.39.46.96) Afspraak: om 13u.15’ parking van Prov.domein De Palingbeek te Zillebeke
Op woensdag 21 november 2007: Microscopisch bekijken van paddenstoelen
Afspraak: om 13u30’ in het NEC de Steenoven, Schaapsdreef 29 te Kortrijk We zorgen voor geschikt materiaal en de nodige documentatie. Meegebrachte zwammen van de deelnemers zelf zijn eveneens zeer welkom! Inlichtingen: Christine Hanssens tel.056 21 23 13
4
Mycologia Zuid-West-Vlaanderen
Programma najaar 2007
“Op zoek naar paddenstoelen met begeleiding en aandacht voor 60 soorten” In samenwerking met Natuurpunt en Provincie West-Vlaanderen Voor alle publiek: met of zonder voorkennis. Programma: Vrijdag 5 oktober: van 19u tot 22u Nec “de Steenoven” Schaapsdreef 29 te Kortrijk. Kennismaking met de boeiende en mysterieuze wereld der zwammen. - leefwijze en ecologie - hun vorm en voorkomen - fotomontage 60 soorten - informatie over het project Zaterdag 6 oktober: “Op zoek naar paddenstoelen in Bellegembos” Zaterdag 20 oktober: “Zwammen in het Kennedybos te Kortrijk” Zaterdag 3 november: “Zwammenrijkdom in een Stads- of Kasteelpark” - Plaatsbezoeken onder voorbehoud, weersomstandigheden kunnen bepalend zijn - Afspraak: telkens om 14u aan het Nec “de Steenoven” Schaapsdreef 29 te Kortrijk. - Bijkomende excursie‟s mogelijk. Deelname: 5 euro Natuurpunt brochure: 3 euro Bijkomende info: Frank Vandendriessche 056/227139
[email protected] www.mycologia.tk 19 september Op zoek in de bossen van Stambruges Gids: Christine Hanssens Afspraak: 13u aan Nec de Steenoven Schaapsdreef 29 te Kortrijk
30 september Op zoek in het Prov. domein het “Sterrebos” te Rumbeke Gids: Christine Hanssens Afspraak: 10u op de parking van het domein
7 oktober ”Bergelen vol paddenstoelen” te Gullegem Gids: Christine Hanssens Afspraak: 9u30‟ aan de Ponyhoeve, Hemelhofweg te Gullegem
7 oktober "Herfstsfeer met de zwammen” in het Arnolduspark in Bassegembos Gids: Christine Hanssens Afspraak: 14 u Parking Fonteintje, Kapellestraat te Tiegem
14 oktober Paddenstoelen in „‟de Kleiputten “ te Kortrijk Gids: Frank Vandendriessche Afspraak: 9u30 aan de Steenoven Schaapsdreef 29 te Kortrijk
14 oktober Op zoek in de Gavers Gids: Lucrèse Vannieuwerburgh Afspraak: 9u30 op de Gavers parking Zuid (Koutermolen)tel: 056/719040
21 oktober Op zoek naar paddenstoelen in Prov. domein de “Baliekouter” te Wakken Gids: Frank Vandendriessche Afspraak: 14u op de parking van het domein
28 oktober Paddenstoelen in Provinciedomein ”Wallemote-Wolvenhof” te Izegem Gids: Frank Vandendriessche Afspraak: 10u op de parking van het domein
28 oktober Zoeken in Poel en Leiemeersen te Menen Gids: Michel Lagae – tel: 056/417074 Afspraak: 9u30‟ parking naast de Poel achter het Cultureel centrum “de Steiger” te Menen
4 november Paddenstoelen in Prov. domein de “Gavers” Gids: Christine Hanssens Afspraak: 9u parking Zuid (Koutermolen) te Harelbeke
11 november Paddenstoelentocht te Avelgem Gids: Christine Hanssens Afspraak: 14u aan de toegang van het NEC natuurklasje te Avelgem
18 november Zwammen in Prov. domein “‟t Veld” te Ardooie Gids: Christine Hanssens & Frank Vandendriessche Afspraak: 14u aan “de Keunepupe” cafétaria van het domein
05/09 - 03/10 – 07/11 – 05/12 Woensdagnamiddag excursies
21/11 – 19/12 Woensdagnamiddag microscopie
Info:
Hanssens Christine Vandendriessche Frank www.mycologia.tk
056/212313 056/227139
Vandeplancke José Desmet Jimmy
056/354364 0497105227
5
6
