Hoe gaat het met deKodde, bijen?Herman van Bekkem Michiel van Geelen, Kees Supportersdagen 2015
Hoe gaat het met de Bijen? • Bijensterfte: stand van zaken, achtergronden en gevolgen • Greenpeace campagne: onderzoek, lobby en actie • Oplossingen: ecologische landbouw • Wat je zélf kunt doen • 3 inspirerende voorbeelden
Honingbijen bedreigd UNEP 2010: “Since 1998, individual beekeepers in Europe have been reporting unusual weakening and mortality in colonies, particularly in France, Belgium, Switzerland, Germany, the UK, The Netherlands, Italy and Spain. Mortality has been extremely high when activity is resumed at the end of winter and beginning of spring”
Sterfte gaat door
Wilde bijen en hommels bedreigd
Bijensterfte in context
Bestuiving cruciaal
70%
60-90%
€ 265.000.000.000 / jaar
Achtergronden bijensterfte
• • • •
Bijen zijn ziek Bijen worden vergiftigd Bijen hebben honger Wilde bijen: nestplaatsen verdwijnen
• Honger ziek • Vergiftiging honger
Nieuwe onderzoeken
• Ook andere - nuttige organismen leiden onder gif (EASAC, april 2015)
Onderzoek • Juni 2014: IUCN taskforce • “The evidence is also clear that neonicotinoids pose a serious risk of harm to honey bees and other pollinators.” • Honingbijen, vlinders, weekdieren, vogels, vleermuizen etc. etc. bedreigd • http://www.tfsp.info/
Onderzoek • Juli 2014: Radboud + Sovon • Correlatie: meer imidacloprid minder vogels • “Neonicotonoïden werden altijd als selectief werkende gifstoffen beschouwd. Maar onze resultaten doen vermoeden dat het doorwerkt in het hele ecosysteem.”
Reactie van de EU • 2013: moratorium op imidacloprid, thiamethoxam, clothianidin, fipronil (slechts 15% van NL gebruik) • Beperkte blik op blootstelling voor bijen • EEA kritisch: neonics van de markt halen • 2016: crucial jaar: besluit moratorium verlengen/stopzetten/uitbreiden?
Reactie Bayer, BASF & Syngenta: • Rechtszaken tegen Europese Commissie en tegen nationale overheden • Derogaties
Greenpeace campagne voor bijen en ecologische landbouw •
12 Europese kantoren & Japan
•
Onderzoek
•
Acties
•
Lobby
•
Overleg met kwekers, bedrijven en politiek
•
Juridische procedures bij CTGB
Overheid: verbied schadelijke middelen & bevorder ecologische landbouw Retail: Gifvrije ketens!
Tweede Kamer • Nam motie aan voor verbod op alle neonicotinoiden: Dijksma aarzelt • Mei: Greenpeace presenteert gegevens waterschappen, omdat Dijksma draalt en draalt. Vervuiling door imidacloprid nauwelijks afgenomen
Verkiezing: meest Bijvriendelijke tuin Nl Zoemende Zomertuinen • Juni – Augustus 2014 • Greenpeace & AVVN • 450 nominaties • Expert jury: 3 winnaars • 3 publiekswinnaars (facebook)
Sierteelt problematisch •
Illegaal gebruik van middelen
•
VEEL verschillende middelen
•
Watervervuiling
•
Weinig ecologische initiatieven
Waarom sierteelt?
Hoog en toenemend gebruik per hectare
Waarom sierteelt? Milieubelastingspunten (1.000 MBP / ha) op bloembollenbedrijven
Bron: Bedrijven-Informatienet, LEI Wageningen UR
Sierteelt Groot gebruik van illegale middelen Sierplanten zijn bijenkillers?!
A W V N
b
Grote cocktails MPS geen garantie Sierteelt grote vervuiler
t tig s e ev
Tuinplantenonderzoek I April 2014 Boerenbond/ Welkoop, Groenrijk, Intratuin Voor bijen aantrekkelijke tuinplanten + bollen 69 monsters: 505 residuen Hiervan: •89 niet toegelaten in de NL sierteelt • 10 illegaal in de gehele EU • 113 zeer giftig voor bijen
Campagne: Intratuin kies voor gifvrij!
Tuinplantenonderzoek II December 2014 Gamma, Groenrijk, Hornbach, Jumbo, Life & Garden, Praxis Tuinplanten + bollen + Snijbloemen + Kamerplanten 105 monsters: 637 residuen Hiervan: •74 niet toegelaten in de NL sierteelt •28 illegaal in de hele EU
•
228 zeer giftig voor bijen
Hoe bijvriendelijk is jouw tuincentrum? – juni ‘15
Oplossing: Ecologische landbouw
Landschap
Het gewas
Om het veld
In het veld
Het gewas
• Veredeling – van productie naar weerbaarheid • Sierteelt: beginnende initiatieven • Inspiratie bij akkerbouw en groenten
In het veld
• Monocultures • Korte rotaties • Bodem
Om het veld
• Nuttige beestjes • Van ‘Gewasbescherming’ naar ‘Plaagbeheersing’ • Introduceren of aantrekken
In het landschap
• Monocultures • Kleinere velden • Meer diversiteit
Wat kun je zelf doen? •
Gifvrije planten
•
‘De bloeiboog’
•
Bijenhotels en plekjes voor andere insecten
•
Gifvrij tuinieren
•
Lieveheersbeestjes & vogels
•
Lavendel onder de rozen & sterke planten
•
Onkruidpreventie óf heet water & borstelen
Vragen?
