Het plaatsen van zonnepanelen op een woning Zijn alle woningen geschikt voor zonnepanelen? Bijna alle woningen zijn geschikt, er is slechts een klein aantal voorwaarden:
Als u zonnepanelen wilt plaatsen is het van belang dat u volledig zeggenschap heeft over het dak of toe-stemming hebt van de eigenaar en/of alle medegebruikers in het geval van appartementen of benedenwo-ningen. Er moet voldoende stevig en vrij dakoppervlak beschikbaar zijn. Elk dak met een normaal draagver-mogen kan zonnepanelen dragen. Belangrijk is dat de plek waar de zonnepanelen komen te liggen, niet is beschaduwd. Heeft u beperkte schaduw die gedurende de dag steeds een ander klein deel van uw dak beschaduwt, dan is een systeem met power optimizers hiervoor veelal een goede oplossing. U vindt een uitgebreidere toelichting hierover elders in dit document.
Verder is het goed om te weten dat de zoninstraling maximaal is op daken die tussen het zuidwesten en zuidoosten zijn georiënteerd. De zonnepanelen leveren dan dus ook de meeste elektriciteit op. Hoe de zoninstraling is op een dak met een andere oriëntatie, kunt u zien op het plaatje op de laatste pagina van dit document. Is een vergunning nodig voor zonnepanelen? Nee, de plaatsing van zonnepanelen is vergunningvrij mits de zonnepanelen in of direct op het dakvlak worden geplaatst. Bij een monument of beschermd stadsgezicht geldt wel een vergunningplicht. Deze moet vóór installatie door de woningeigenaar zijn aangevraagd en toegekend. Hoe worden zonnepanelen geplaatst? Zonnepanelen kunnen op vrijwel alle daktypen worden geplaatst, zowel platte als schuine daken, zowel in ‘portrait’ (lange zijde aan de
zijkant) als in ‘landscape’ (korte zijde aan de zijkant). Op schuine daken komen ze vlak boven de dakpannen of het bitumen. Op platte daken worden ze op een speciale bevestigingsconstructie gemonteerd. In huis wordt een omvormer geplaatst die de gelijkstroom van de zonnepanelen omzet in dezelfde wisselstroom als op het gewone elektriciteitsnet. De omvormer wordt via een kabel op de meterkast aangesloten. Het huis is zo dus eigenlijk een kleine, lokale energiecentrale, helemaal veilig en zonder CO2uitstoot. Hoeveel zonnepanelen passen op mijn dak? Eén zonnepaneel meet gemiddeld grofweg 1 bij 1,6 á 1,7 meter. De precieze maten staan genoemd bij de specificities van het paneel. U kunt dus makkelijk zelf inschatten hoeveel panelen er op uw dak passen. Op een schuin dak worden de panelen met het dakvlak meegeplaatst. Rekening houdend met wat speling, is voor een systeem van bijvoorbeeld 8 zonnepanelen op een schuin dak circa 15 m2 vrij dak-oppervlak nodig. Op een plat dak worden de panelen middels een montagesysteem in een hellingshoek van circa 15 tot 25 graden geplaatst met de lange zijde op het dak. Op deze manier neemt het paneel op het platte dak een ruimte in van circa 0,9 bij 1,6/1,7 meter. Om schaduwwerking te voorkomen, moet tussen twee rijen een afstand van minimaal 1 á 1,2 meter in acht worden genomen. Vanwege regelgeving moet verder rekening worden gehouden met een afstand van gemiddeld ongeveer 30 centimeter tot de buitenrand van het dak. Uiteraard denken wij graag met u mee. Stuur ons dan een e-mail met uw adres en zo mogelijk een indicatie van de dafmetingen van uw dak en een foto. Voordat u zich er op richt uw maximaal beschikbare dakoppervlak met zonnepanelen te bedekken, is het verstandig te kijken hoeveel 11 december 2013
elektriciteit u eigenlijk verbruikt. In de meeste gevallen is het verstandig niet meer panelen neer te leggen dan dat u voor uw eigen verbruik nodig zou hebben (zie ook de vraag over teruglevering).
mer aangesloten. Op de plekken waar eventueel langdurige schaduw optreedt, legt u geen zonnepanelen omdat een structureel mindere lichtinval op één zonnepaneel van invloed is op de opbrengst van het hele systeem.
Een zonne-energiesysteem via deze actie
Heeft u incidentele schaduw op stukken van uw dak? Waarbij het stuk dak vrijwel de gehele dag schaduwloos is, behalve nét gedurende een of twee uurtjes van de dag bij een bepaalde stand van de zon? Of ‘loopt’ de schaduw gedurende dag over het systeem? Dan kiest u beter voor een systeem met Power Optimizers (of microomvormers). Power Optimizers (of microomvormers) zorgen ervoor dat panelen in een serie een verschillend vermogen kunnen hebben zonder dat dit effect heeft op de opbrengst van het systeem als geheel. Power Optimizers hebben een zogenaamde MPP-tracking en zorgen dat de elektriciteit van elk zonnepaneel de optimale ingangsspanning heeft voor de bijbehorende centrale omvormer. Bij microomvormers wordt de gelijkstroom van het paneel direct per paneel omgezet in wisselstroom. Door de Power Optimizers (of microomvormers) wordt het negatieve effect van eventuele incidentele schaduw op een deel van uw systeem dus geminimaliseerd. Bovendien is bij dit systeem webbased monitoring per zonnepaneel standaard inbegrepen.
Waaruit bestaat een zonne-energie systeem via deze actie? Een zonne-energie systeem bestaat uit multi– of monokristallijne zonnepanelen, een omvormer en bijbehorend installatie-, kabel- en montagemateriaal. Het systeem wordt compleet en werkend op het dak geïnstalleerd en op de groepenkast aangesloten op een aparte groep. De kabel wordt binnen netjes weggewerkt. Als dat niet mogelijk blijkt, wordt de kabel buitenlangs gelegd. Het eventueel plaatsen van een extra groep is standaard inbegrepen. De installateur zorgt altijd dat de omvormer de juiste dimensie heeft voor uw systeem. Dat kan in Nederland betekenen dat de omvormer een ander vermogen heeft dan het piekvermogen van de zonnepanelen bij elkaar opgeteld. De reden hiervoor is dat we niet alleen een goede opbrengst willen in de zomer op het moment dat de zon maximaal schijnt, maar juist ook in de andere jaargetijden als de zon minder hard schijnt. Als hiermee rekening wordt gehouden bij de keuze van de omvormer, levert het zonneenergiesysteem overall gezien het meeste op. Welke type omvormer moet ik kiezen? In de meeste gevallen kunt u kiezen uit 2 opties: een standaard centrale omvormer óf per paneel een power optimizer met bijbehorende centrale omvormer. Soms kan ook voor een system met micro-omvormers worden gekozen. Op woningen waar geen (nauwelijks) sprake is van schaduw volstaat het standaard systeem met centrale omvormer. Hierbij worden de zonnepanelen in serie geschakeld en op de omvor-
Als u via deze actie opdracht heeft gegeven voor het plaatsen van zonnepanelen? ....dan krijgt u vrijwel direct een bevestiging en neemt de leverancier/installateur vervolgens zo spoedig mogelijk contact met u op om een afspraak te maken voor de installatie van het zonne-energiesysteem. Meestal vindt het eerste contact binnen twee weken plaats, maar dit kan per actie verschillen. In het onverhoopte geval dat het naar uw gevoel te lang duurt voor er contact wordt opgenomen, schroom dan niet ons even een e-mail te sturen. En als mijn woning toch niet geschikt is? ... dan laat de installateur dit zo snel mogelijk weten. De installateur zal dan geen kosten in
11 december 2013
rekening brengen. Wie is zonnelink eigenlijk? Zonnelink ondersteunt organisaties of initiatieven die een zonne-energie-actie willen organiseren met de uitrol daarvan. Zonnelink is onafhankelijjk bemiddelaar in zoneenergiesystemen en is continue op zoek naar leveranciers en installateurs die kwaliteit, garanties en scherpe prijzen van zonneenergiesystemen en hun installatie garanderen. Onderhoud & garanties Op de systemen zit een ‘ontzorgingsgarantie’ van minimaal 3 jaar op de installatie. Zonnepanelen zijn geen ‘rocket-science’ meer. Het is een goed bekende techniek die al jaren wordt toegepast. Op de zonnepanelen geeft de leverancier een vermogensgarantie van 80% gedurende 25 jaar en 90% gedurende 10 jaar. Op de zonnepanelen zit een productgarantie van 10 jaar. Op de centrale omvormer zit standard een garantie van 5 jaar. Op de power optimizers met bijbehorende omvormer zit een garantie van >10 jaar. De lengte van de garanties staat benoemd bij de productspecificaties. Het zonne-energiesysteem heeft nauwelijks onderhoud nodig. Zelfs wassen is eigenlijk niet nodig.
Teruglevering Wat gebeurt er met de stroom die de huiseigenaar niet zelf gebruikt? Alle stroom die niet direct door de eigenaar wordt benut, wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. De hoeveelheid teruggeleverde stroom wordt dan afgetrokken van de energierekening, voor dezelfde prijs als de huiseigenaar betaalt voor de stroom die hij koopt (‘salderen’). De energieleverancier is verplicht dit te doen voor tenminste uw eigen elektrciteitsverbruik tot 5.000 kWh per jaar. Sommige energieleveranciers bieden ook onbeperkt salderen aan.
Als u over het jaar gezien méér teruglevert dan u zelf heeft verbruikt, is het afhankelijk van de energiele-verancier wat u per extra kWh ontvangt. Minimaal is dit de ‘kale’ stroomprijs, die schommelt rond de 7 á 8 cent per kWh. Financieel gezien rendeert een zonne-energiesysteem dus het best wanneer deze precies zoveel elektriciteit opwekt als de eigenaar zelf verbruikt. Heb ik een andere elektriciteitsmeter nodig? Afhankelijk van wat voor elektriciteitsmeter er al in de woning aanwezig is, is het verstandig een speciale teruglevermeter aan te vragen bij de netbeheerder. De meeste netbeheerders installeren deze gratis. Als uw woning al een teruglevermeter heeft, is het natuurlijk niet nodig een nieuwe aan te vragen. Ook wanneer uw woning nog een ouderwetse ‘terugdraaimeter’ heeft, is een nieuwe meter in principe niet nodig, controleer voor de zekerheid wel of uw telwerk ook daadwerkelijk terugdraait! De teruglevermeter registreert precies hoeveel zonnestroom u teruglevert aan het net. U ziet dus op de afrekening wat u met uw zonneenergiesysteem heeft teruggeleverd. Om het elektriciteitsnetwerk goed te kunnen onderhouden, willen de netbeheerders graag weten wie er elektriciteit teruglevert op het netwerk. Daarom vinden ze het fijn als u uw systeem aanmeldt via www.energieleveren.nl. Bovendien kunnen zij dan na aanmelding automatisch contact met u opnemen over de geschiktheid van uw elektriciteitsmeter én stellen zij uw energieleverancier op de hoogte van het feit dat u gaat salderen.
Kosten & financiering Zijn zonnepanelen niet veel te duur? Nee, de prijs van zonnepanelen is de afgelopen jaren spectaculair gedaald, terwijl de zonnepanelen ook steeds meer stroom zijn gaan leveren. En een zonne-energiesysteem produceert wel 25 tot 30 jaar stroom. Zonnepanelen worden in deze tijd juist gezien als een slimme en renda-
11 december 2013
bele investering voor particulieren. Als je kijkt naar de totale hoeveelheid stroom die je vanaf de aanschaf zelf gaat opwekken en de kosten voor het zonne-energiesysteem, dan is de stroomprijs per kWh van een zonneenergiesysteem vele malen lager dan wat je betaalt aan het energiebedrijf. Wanneer de zonnepanelen in de hypotheek worden meegefinancierd, is het financieel voordeel voor de huiseigenaar zelfs direct vanaf de eerste dag merkbaar. Zijn er nog andere vormen van financiering voor mijn zonnepanelen? In veel gevallen is het ook met financiering mogelijk om een positief financieel resultaat te behalen. Er zijn verschillende vormen van financiering. Behalve een gewone persoonlijke lening, zijn er gunstigere vormen zoals bijvoorbeeld via GreenLoans en in sommige gemeenten worden zogenaamde duurzaam-heidsleningen aangeboden. Omdat optimale financiering maatwerk is en afhangt van uw persoonlijke situatie, kan hierover geen algemeen advies worden gegeven. Hoe zit het met de BTW op zonnepanelen? Aangezien een eigenaar van een zonneenergiesysteem die terug levert aan het energiebedrijf automatisch als ondernemer wordt gezien, is het mogelijk de BTW op de aanschaf terug te vragen. Dat scheelt afhankelijk van de BTWpercentages dus tot 21% in de aanschafprijs! Gemiddeld is dit bedrag—bij een mix van 21% BTW op materialen en 6% BTW op arbeid - zo´n 15%. In de bijlage wordt dit uitgebreider toegelicht.
Wat gebeurt er met de taxatie-waarde van mijn woning? Huizen met zonnepanelen en een gegarandeerd lagere energierekening zijn natuurlijk meer waard. Voor veel taxateurs is het alleen nog niet bekend hoe ze dit mee moeten rekenen, daarom is het van belang dit bij de taxatie expliciet te vermelden.
Zijn zonnepanelen wel een slimme investering? Ja, voor particulieren is zonne-energie een slimme investering! Zelfs als je uitgaat van zeer behouden aannames in je berekening. De volgende voorbeelden illustreren dit. Voor alle voorbeelden rekenen we met de volgende indicatieve uitgangspunten: Installatie van een zonne-energiesysteem van 8 panelen voor € 4.000, aarlijkse zonnestroomproductie circa 1.800 kWh Elektriciteitsprijs bij de normale energieleverancier van 23 cent per kWh, Geen prijsstijgingen van gewone elektriciteit. Hoewel dit algemeen wel wordt verwacht, pre-senteren we geen gunstiger plaatje door hier aannames over te doen. Spaarrente van 2,3% Voorbeeld 1 Judith denkt in kostprijzen en wil de goedkoopst mogelijke stroom. Zonnepanelen leveren (minimaal) 25 jaar stroom, elk jaar weer circa 1.800 kWh per jaar. In totaal is dat ruim 40.000 kWh. Judith rekent uit dat haar eigen zonnestroom dan ongeveer 10 cent per kWh kost, gegarandeerd voor de lange termijn. Veel minder dan de 23 cent van het flexibele tarief dat ze nu aan haar energieleverancier betaalt. Voorbeeld 2 Krista en Pieter zijn net verhuisd naar hun droomhuis en sparen voor de studie van hun kinderen. Op dit moment hebben ze een kapitaal van € 4.000,-. Het is de bedoeling dat hun zoon of dochter hiermee een eventuele studie kan bekostigen. Afhankelijk van de rentestand is hun startkapitaal over 10 jaar gegroeid tot € 4.900,-, over 18 jaar tot € 5.900, -. Na 25 jaar sparen is het kapitaal ongeveer € 6.900,-. Ze besluiten echter om hun startkapitaal te investeren in een zonne-energiesysteem, en de jaarlijkse ener-giekostenbesparing op een spaarrekening te zetten. Het financieel rendement daarvan is voor hun gunsti-ger: ze zijn 11 december 2013
gegarandeerd van een stabiele elektriciteitsprijs, binnen 10 jaar hebben ze hun investering terugverdiend en over 18 jaar, als de kinderen gaan studeren , hebben ze zo een kapitaal opgebouwd van ruim €8.600,-. Na 25 jaar is het opgebouwde bedrag ongeveer € 13.500,-. Voorbeeld 3 Arend is financieel specialist en rekent voor grote investeerders projecten door op hun rendement. Hij hanteert daarvoor de zogenaamde IRR. De meeste investeerders hanteren als randvoorwaarde dat deze minimaal 7 á 8% moet zijn. Bij het doorrekenen van zijn eigen investeringsplan in zonne-energie, ziet hij dat de IRR 8% is. Voorbeeld 4 Joop heeft € 4.000,- euro op zijn spaarrekening staan en gebruikt de jaarlijkse rente voor een kleine traktatie voor zichzelf. Afhankelijk van de rentestand, kan hij zichzelf elk jaar voor € 120,fêteren. Hij overweegt echter te investeren in zonnepanelen. Die leveren jaarlijks een besparing op de energiekosten van € 414,-. Door hiervan € 110,- weer opzij te zetten op zijn spaarrekening, verdient hij zijn startkapitaal terug, én heeft hij jaarlijks ruim twee-en-een-half keer meer te besteden dan bij zijn oorspronkelijke idee.
Zoninstraling In onderstaand plaatje is zichtbaar hoe de zoninstraling is op daken met verschillende oriëntaties en verschillende hellingshoeken. Uiteraard is hierin geen rekening gehouden met lokale afwijkingen zoals schaduw door een boom en dergelijke. De kleuren geven het percentage van de maximale zoninstraling aan. Rood en donkeroranje zijn optimaal. Hoe u dit kaartje gebruikt: Bepaal de hellingshoek van het zonneenergiesysteem (op een schuin dak is dit gelijk aan de hellingshoek van het dak). Zoek de cirkellijn op die hoort bij deze hellingshoek. Bepaal de oriëntatie van het zonneenergiesysteem en zoek deze op aan de buitenzijde van de cirkel. Ga naar het kruispunt van de lijnen die u in punt 1 en 2 hebt bepaald en bekijk welke kleur dat punt heeft. In de kleurschaal rechts is het bijbehorende percentage van de zoninstraling af te lezen.
11 december 2013
Bijlage: Hoe zit het met de BTW op zonnepanelen? Sinds november 2013 is duidelijk dat particuliere eigenaren van een zonne-energiesysteem formeel als BTW-ondernemer aangemerkt kunnen worden. Dat heeft tot gevolg dat iedereen die na 1 Juli 2013 (factuurdatum) een zonne-energiesysteem heeft aangeschaft, bij de belastingdienst een verzoek zou kunnen doen om teruggave van de BTW over de aanschaf. Het houdt echter ook in dat u BTW in rekening zou moeten brengen en afdragen voor de stroom die u (terug)levert aan uw energieleverancier. De belastingdienst heeft hiervoor forfaitaire bedragen vastgesteld. Vanwege de zogenaamde Kleine-ondernemersregeling zullen de meeste particulieren echter in aanmerking komen voor ontheffing van deze administratieve verplichting. Deze Kleine-ondernemersregeling is een tegemoetkoming voor ondernemers die maar heel weinig BTW hoeven te voldoen: zolang het per saldo te betalen BTW-bedrag per jaar € 1.345 of minder is hoeven zij dit bedrag niet aan de Belastingdienst te voldoen. Voor de volledige en correcte berichtgeving verwijzen wij u naar de belastingdienst: http:// www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/themaoverstijgend/nieuws/ Antwoorden+op+vragen+over+zonnepanelen+en+ondernemerschap+voor+de+btw De informatie in dit document bevat enkel onze eigen, zeer verkorte interpretatie. Wat betekent dit nu voor u? U kunt zelf kiezen of u naar aanleiding hiervan actie wilt ondernemen of niet: Als u niets wilt doen Wanneer u niets doet, dan gaat de belastingdienst er vanuit dat u heeft verzocht dat u niet hoeft te voldoen aan de administratieve verplichtingen. U kunt uw BTW dan niet meer terug vragen maar u hoeft uiteraard ook geen BTW in rekening te brengen. Praktisch gezien verandert er dus niets voor u. Als u om BTW-teruggaaf wilt verzoeken Wanneer u om BTW-teruggaaf wilt verzoeken, meldt u zich bij de belastingdienst aan als ondernemer voor de BTW. Als u zich alleen vanwege uw zonne-energiesysteem aanmeldt, kunt u het formulier ‘Opgaaf startende onderneming (niet ingeschreven bij het Handelsregister)’ gebruiken. Nadat u de bevestiging en inloggegevens van de belastingdienst heeft ontvangen, vraagt u de BTW over de aanschaf van uw zonne-energiesysteem terug en draagt u eenmalig het forfaitaire BTW-bedrag voor de geleverde stroom af. Tegelijk vraagt u voor de periode daarná om ontheffing van uw administratieve verplichtingen in het kader van de Kleine-ondernemersregeling, zodat u in het vervolg geen BTW meer hoeft af te dragen. U kunt dus uw BTW over uw aanschaf terugvragen en direct voor de periode daarna ontheffing voor uw administratieve verplichtingen aanvragen. N.B. Een dergelijk verzoek behoort ingediend te zijn uiterlijk 1 maand na het kwartaal waarin u uw factuur voor het zonne-energiesysteem hebt ontvangen. Is dit niet gelukt, dan doet u dit het beste zo snel mogelijk en met een ingangsdatum met terugwerkende kracht. De belastinginspecteur beoordeelt dan of dit akkoord is. Wanneer u hierover nog vragen heeft, adviseren wij u de informatie van de belastingdienst zorgvuldig te bekijken. Voor specifieke vragen t.a.v. uw persoonlijke situatie kunt u contact opnemen met de belastingdienst (www.belastingdienst.nl, 0800 – 0543) of met uw belastingadviseur. Gespecialiseerde belastingadviseurs kunnen deze aanvraag ook volledig voor u regelen. 11 december 2013
