JAARBEELD 2012
MELDPUNT BIJZONDERE ZORG RIVIERENLAND
Het Meldpunt helpt mensen die hun leven niet op orde krijgen en niet meer open staan voor hulp. Ze worden zorgmijders, raken geïsoleerd,
N E N
WO
zijn soms een gevaar voor zichzelf of anderen of veroorzaken overlast.
Deze mensen hebben zichtbaar hulp nodig, maar vragen er niet om. Het gaat om mensen met problemen op meerdere terreinen zoals dak- en thuislozen, mensen met psychiatrische problemen,
ZORG
alcoholverslaafden en slachtoffers en daders van huiselijk
N
CIË N A IN
F
G
DIN E T S E B DAG VE
ILI
GH
EID
geweld.
Huisartsen en medewerkers van organisaties, zoals de politie, gemeente of woningbouwvereniging, melden cliënten bij het Meldpunt aan. Na de melding bezoeken de Meldpuntmedewerkers de cliënt en leggen contact. Het doel van het Meldpunt Bijzondere Zorg is om, als dat mogelijk is, samen met de cliënt te kijken wat nodig is om de situatie te verbeteren. Hiervoor wordt een plan van aanpak gemaakt met als doel de cliënt naar reguliere zorginstellingen toe te leiden. Bij de uitvoering van dit plan zijn vaak meerdere organisaties betrok ken. Het Meldpunt houdt de regie en grijpt in als dit nodig is. De organisaties in Rivierenland vormen samen met de negen gemeenten een samenwerkingsverband. Ze hebben afgesproken om deze, soms niet gemakkelijke, doelgroep te helpen.
Voorwoord Wonen, een dak boven je hoofd is een van de eerste levensbehoeften. In deze regio waren jarenlang geen voorzieningen voor Rivierenlanders die hun woning kwijt raakten. Het kwam voor dat we daklozen met een enkele reis treinkaartje en een lijst overnachtingsmogelijkheden naar een andere regio stuurden. Sinds enkele jaren vinden de gemeenten in Rivierenland dat zij hierin zelf verantwoordelijkheid moeten nemen. Er wordt via ‘De Woonladder’ gewerkt aan een samenhangende en sluitende keten van woon- en opvangvoorzieningen in de eigen regio. Na jaren van voorbereidingen en overleg zijn begin dit jaar enkele treden aan de onderkant van de woonladder in gebruik genomen. Begin dit jaar opende de Regionale Instelling voor Beschermd Wonen (RIBW) in Culemborg
‘De tussenvoorziening’. Dit is een voorziening voor daklozen die binnen een half jaar kunnen doorstromen naar een normale woning. In februari ging ‘De beschermde woonvorm’ in Tiel open, met plaatsen voor daklozen en plaatsen voor nachtopvang. De dagopvang voor daklozen wordt al enkele jaren verzorgd door IrisZorg. Hierdoor zijn er nu sociale opvangmogelijkheden voor Rivierenlanders in de eigen regio mogelijk. Wij hoeven daklozen niet meer te verwijzen naar een andere regio. Momenteel zijn we samen met gemeenten en instellingen bezig om voor de laatste doelgroep, die valt onder de onderste trede van de woonladder, passende voorzieningen op te zetten. Samenwerken aan wonen in deze regio heeft geleid tot dit mooie resultaat. Samenwerken, korte lijnen in de regio en het nakomen van afspraken, vormen de basis voor het werk van ons Meldpunt Bijzondere Zorg. Daarom zijn we blij met de samenwerkingsovereenkomst die wij deze zomer met alle ketenpartners afsloten. In deze overeenkomsten hebben we nog eens zwart op wit staan wat we van elkaar verwachten en waar we elkaar op aan mogen spreken. In dit jaarbericht 2012 leest u meer over deze en andere activiteiten vanuit ons Meldpunt die dit jaar uitgevoerd zijn. Ik wens u veel leesplezier. Alice Tjaden Afdelingshoofd Meldpunt Bijzondere Zorg Rivierenland
Ontwikkelingen in 2012 Doorontwikkeling Veiligheidshuis Dit jaar is er hard gewerkt om te komen tot een Veiligheidshuis voor de hele regio Gelderland-Zuid. Dit betekende het samengaan van het werkgebied van de negen gemeenten in de regio Nijmegen (locatie Nijmegen) en het werkgebied van de negen gemeenten in Rivierenland (locatie Tiel). De beide Veiligheidshuizen vallen binnen dezelfde veiligheidsregio Gelderland-Zuid met Nijmegen als centrumgemeente. Per 1 januari 2013 worden de gelden van het Rijk uitgekeerd aan de centrumgemeente Nijmegen. Per 1 januari 2013 is er een nieuwe organisatie van het Veiligheidshuis met 1 stuurgroep, 1 manager en 2 locaties (in Nijmegen en Tiel). Daarnaast zijn er medewerkers die in beide Veiligheidshuizen participeren of in beide stuurgroepen zitten. Dit kan efficiënter. Door de regionalisering is het mogelijk om te bezuinigen op het budget van de ketenondersteuning in de Veiligheids huizen. Ook dit jaar was het Meldpunt partner in het Veiligheidshuis. Het Meldpunt levert de ketenregisseur ‘Kamer huiselijk geweld’ die het voorzitterschap van het overleg Huiselijk Geweld verzorgt. Het Meldpunt levert tevens de voorzitter voor de Loverboy overleggen.
Voorbereiden op de fusie GGD Rivierenland fuseert per 1 juli 2013 met GGD Regio Nijmegen tot GGD Gelderland-Zuid. Begin 2012 is een start gemaakt met de voorbereidingen op deze fusie. Er is in kaart gebracht wat er nodig is om van twee MBZ-afdelingen een afdeling MBZ Gelderland-Zuid te maken. Zo worden de werkwijze rondom de Wet tijdelijk huisverbod (WTH), Psychosociale Hulp bij Ongevallen en Rampen (PSHOR) en de nieuwe taak Psychosociale Hulp bij incidenten (PSHi) op elkaar afgestemd. In beide regio’s blijft een eigen MBZ-team bestaan. Voor het werk zijn korte lijnen en de aanwezigheid in de regio belangrijk.
Samenwerkingsovereenkomst Meldpunt Bijzondere Zorg Voor een efficiëntere en snellere toeleiding van cliënten naar reguliere zorg is met alle ketenpartners van het Meldpunt Bijzondere Zorg (MBZ) een samenwerkingsovereenkomst opgesteld. Hierin staan prestatieafspraken per ketenpartner. Het Meldpunt en de ketenpartners zijn samen verantwoordelijk en zetten zich in voor de door- en uitstroom van cliënten. Door alle afspraken nog eens goed door te nemen en zwart op wit te zetten, hopen we op nog gerichtere resultaten. Ook kunnen instellingen en het Meldpunt elkaar beter aanspreken op afspraken die gemaakt zijn. De samenwerkingsovereenkomst is gestart op 1 juni 2012 en ondertekend door de ketenpartners: STMR, IrisZorg, Bureau Jeugdzorg Gelderland (regio Rivierenland), MEE Gelderse Poort, RIBW Nijmegen en Rivierenland en Kairos. Evaluatie en eventuele bijstelling vindt plaats in het voorjaar van 2013.
Meldpunt gecertificeerd Op 8 maart is het Meldpunt volledig gecertificeerd volgens de HKZ-normering. Een organisatie met een HKZ-keurmerk heeft de zaken intern goed op orde, stelt de klant centraal en werkt voortdurend aan verbetering van de zorg- en dienstverlening. Lloyd’s, een onafhankelijke externe organisatie, lichtte alle procedures en afspraken van het Meldpunt door. De beoordeling pakte zeer positief uit. Er werd geen enkel verbeterpunt vastgesteld. Het eindoordeel was dat het Meldpunt Bijzondere Zorg aantoonbare kwaliteit levert en het HKZ-logo mag voeren.
Han Janssen wint Bemoei-award! Het Meldpunt organiseert ieder jaar een ‘bemoeiborrel’, zodat medewerkers van instellingen elkaar ontmoeten en beter weten te vinden. Tijdens de borrel wordt de Bemoei-award uitgereikt aan iemand die zich bijzonder inzet voor cliënten. Dit jaar ontving Han Janssen, ketenregisseur, de Bemoei-award. Hij heeft de afgelopen 10 jaar in opdracht van de gemeenten in Rivierenland veel voor elkaar gekregen. Mede door zijn inspanningen worden kwetsbare mensen die bij het
Meldpunt zijn aangemeld steeds beter verwezen naar passende zorg of begeleiding. Han Janssen zorgt ervoor dat alle ketens sterk en gesloten zijn. Zodat maatschappelijk en sociaal uitgesloten mensen niet verder afglijden, maar passende hulp krijgen waardoor ze weer kunnen deelnemen aan de maatschappij. Zo heeft hij een rol gespeeld in het opzetten van ‘De Woonladder’. Hierdoor is er in de regio nu een nachtopvang voor daken thuislozen, zijn er plaatsen voor beschermd wonen en plaatsen voor een korte opvang beschikbaar. Han Janssen werkt als ketenregisseur ook aan de keten ‘Veiligheid’. Ook rondom de aanpak huiselijk geweld en loverboy-problematiek is veel bereikt. Daarnaast zorgde hij voor afstemming en meer aanbod rondom schuldhulpverlening.
Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling De Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kinder mishandeling treedt per 1 juli 2013 in werking. De wet geldt voor de sectoren: gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en justitie. Onderzoek heeft uitgewezen dat professionals, die werken met een meldcode, 3 keer zo vaak ingrijpen als collega’s die zo’n code niet gebruiken. Het Meldpunt Bijzondere Zorg is sinds begin 2012 bezig met de implementatie van deze wet binnen het werk.
De meldcode bestaat uit het doorlopen van een aantal stappen die worden gevolgd bij situaties van vermoeden van kindermishandeling. Stap 1 In kaart brengen van de signalen. Stap 2 Overleggen met een collega en eventueel raadplegen van het Advies- & Meldpunt Kindermishandeling (AMK) of Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG). Stap 3 Gesprek met de cliënt. Stap 4 Wegen van het geweld of de kindermishandeling. Stap 5 Beslissen: hulp organiseren of melden bij AMK.
Woonladder Rivierenland De Woonladder is een samenhangende en sluitende keten van woonen opvangvoorzieningen in Rivierenland. Het hebben van een dak boven het hoofd is een primaire levensbehoefte. Wonen en het hebben van een adres is nodig om mee te kunnen doen in de maatschappij om gebruik te kunnen maken van de voorzieningen in de maatschappij. De Woonladder zorgt ervoor dat niemand meer onvrijwillig dakloos is. In 2012 zijn trede 4 ‘De tussenvoorziening’ en trede 5 ‘De beschermde woonvorm’ in gebruik genomen.
De Meldpuntmedewerkers, die in hun werk te maken hebben met huiselijk geweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld, doorlopen de meldcode en registreren deze. Binnen het Meldpunt is een medewerker aangewezen als aandachtsfunctionaris kindermishandeling. Zij zorgt voor verdere implementatie van de meldcode binnen de GGD, maar ook voor regionale afstemming. Zo worden er twee keer per jaar netwerkbijeenkomsten georganiseerd voor aandachtsfunctionarissen kindermishandeling die werken bij organisaties of scholen.
Trede 1
Normaal wonen Het is belangrijk dat mensen niet zomaar hun huis uitgezet kun gemaakt. Sinds 2009 zijn deze afspraken nog aangescherpt in het protocol staat dat mensen bij dreigende huisuitzetting gem naar zorg.
Trede 2
Tweede kansbeleid Na een uithuiszetting krijgen mensen een tweede kans op won (Samenwerkende Woningcorporaties Rivierenland) en de geme
Trede 3
Bijzondere bemiddeling Bij de woning toewijzingsprocedure is er een uitzonderingsclau voor de huisvesting van ex-gedetineerden en heeft deze taak d
Trede 4
Tussenvoorziening In Culemborg opende begin 2012 een tussenvoorziening voor d dat ze binnen een half jaar doorstromen naar een gewone won bezetting met al vrij snel een wachtlijst.
Trede 5
Beschermde woonvorm In Tiel is een complex op de Kwelkade verbouwd tot ‘bescherm genoemd. Er zijn 21 plaatsen beschermd wonen voor daklozen
Trede 6
Onderste trede woonladder Voor de groep waar we eigenlijk geen raad mee weten moet vo doelgroep is elke hogere mogelijkheid op de woonladder uitges Er is sprake van probleemgedrag, overlast en onvermogen zich problematisch zwerfgedrag; het beschermen van de bewoner e Begin 2013 wordt een eerste wooncontainer in Tiel geplaatst, h
Project ‘Woonladder; the Finishing Touch’
In 2012 startte het project ‘Woonladder; the Finishing Touch’. Dit project richt zich op de afwerking van de woonladder. Het is een extra impuls om de nog ontbrekende onderdelen binnen de samenhangende en sluitende keten van woon- en opvangvoorzieningen te realiseren. Het project werkt aan: - Duidelijke doorstroomcriteria zodat meer mensen naar boven doorstromen. - Inspanningsverplichtingen en toezicht door instellingen zodat niemand van de ladder valt. - Voorzieningen voor de onderste trede van de woonladder, trede 6.
nnen worden. Hierover hebben de woningcorporaties al sinds 2002 afspraken n een protocol ‘voorkomen huisuitzetting wegens huurschuld en overlast’. In meld worden bij het Meldpunt Bijzondere Zorg. Het Meldpunt leidt de mensen
nen. Hiervoor is in 2007 een convenant afgesloten tussen de SWR eenten in Rivierenland.
usule voor bijzondere situaties. De gemeente is bijvoorbeeld verantwoordelijk deels bij het Veiligheidshuis neergelegd.
de regio. Hier kunnen mensen terecht die dakloos zijn, maar uitzicht hebben ning, al dan niet met begeleiding. Vanaf het begin was er sprake van 100%
mde woonvorm’. Deze voorziening wordt ook wel het sociaal pension n en 4 plaatsen nachtopvang. Sinds februari 2012 vindt instroom plaats.
oor elke cliënt afzonderlijk een oplossing gezocht worden. Voor deze sloten. Al of niet gedwongen opname is onderzocht en niet aan de orde. h aan te passen. De doelstelling hier is het voorkomen van dakloosheid en en de samenleving. Ook voor deze groep zoekt de regio naar oplossingen. het is de bedoeling dat er meer volgen.
Winternachtopvang Vanaf januari 2012 ligt de regie over de winternachtopvang bij het Meldpunt Bijzondere Zorg. Er wordt in de winterperiode een logboek bijgehouden van mensen die buiten verblijven en welke risico´s zij lopen. Het Meldpunt heeft hierover overleg met RIBW, Politie en IrisZorg. Het gaat in de regio om 12 à 14 daklozen. In de winter houdt het Meldpunt op drie vaste momenten per week de temperatuur bij. Er wordt gekeken naar de gevoelstemperatuur, dit is een combinatie van temperatuur en wind. Bij een gevoelstemperatuur van -5˚ C of lager gaat de nachtopvang open. Bij een gevoelstemperatuur van -10˚ C of lager is deze verplicht. In de regio zijn er 4 nachtopvang plaatsen aan de Kwelkade in Tiel. Gaat de winternachtopvang open, dan zijn er meer plaatsen beschikbaar.
Resultaten 2012
Wet tijdelijk huisverbod
Meldpunt Bijzonder Zorg nieuwe meldingen Totaal nieuwe medlingen
2007
Bijzondere Zorg
149
112
116
192
203
39
80
79
171
Loverboy’s
1
4
7
Veelplegers
6
21
1
Huiselijk Geweld
Zorgmijders in Zorg Eindtotaal
2008
2009
2010
2011
WTH 2012 per gemeente
2012
Aantal
Interventieteam Nieuwe meldingen IVT
Buren
2
Gemeente
165
Culemborg
8
Buren
3
185
173
Maasdriel
1
Culemborg
2
8
11
15
Neder-Betuwe
3
Geldermalsen
3
0
0
0
Neerijnen
3
Lingewaal
3
Tiel
7
Neder -Betuwe
4
Zaltbommel
2
Tiel
7
Eindtotaal
26
2
0
13
7
nvt
nvt
197
217
216
378
399
353
In 2012 is bemoeienis geweest met 506 meldingen waarvan 353 nieuwe meldingen en 153 meldingen uit voorgaande jaren. In 2012 zijn er 140 meldingen afgesloten. Voor het eerst in 6 jaar is de toename van nieuwe meldingen Huiselijk Geweld stabiel. Het aantal Bijzondere Zorg meldingen nam af. Echter, de complexiteit van de meldingen neemt toe en er is meer sprake van problemen op meerdere leefgebieden.
Eindtotaal
Eindtotaal
26
Binnen het Meldpunt is een groep cliënten die een intensievere begeleiding nodig heeft, voordat ze toegeleid kunnen worden naar reguliere zorginstellingen. Zij hebben problemen op veel gebieden. Speciaal voor deze groep is het Interventieteam opgezet. Dit jaar kwamen 22 nieuwe cliënten in aanmerking voor de intensieve begeleiding vanuit het Interventieteam. Het team was ook nog druk met 41 cliënten van voorgaande jaren. Het duurt immers vaak lang om deze doelgroep naar zorg toe te leiden. In sommige gevallen lukt het pas na jaren.
Nieuwe meldingen per gemeente Nieuwe meldingen 2012 per gemeente
Bijzondere zorg
Huiselijk Geweld
waarvan WTH's*
Loverboy*
Eindtotaal
Buren
24
13
2
2
39
Culemborg
31
25
8
2
58
Geldermalsen
22
18
0
1
41
Lingewaal
3
5
0
0
8
Maasdriel
8
18
1
2
28
20
10
3
0
30
3
8
3
1
12
50
52
7
5
107
Zaltbommel
3
24
2
2
29
Buiten de regio
1
0
0
1
26
15
353
Neder-Betuwe Neerijnen Tiel
Eindtotaal
165
Bovenstaande tabel laat zien dat alle gemeenten in regio Rivierenland cliënten aanmelden. Vanuit Tiel, Culemborg, Geldermalsen en Buren wordt het meest gemeld. Dit jaar is het aantal meldingen vanuit de gemeente Geldermalsen en Zaltbommel een stuk lager dan vorig jaar.
173
In de tweede helft van 2012 heeft er een afsplitsing plaatsgevonden. Gemeente Zaltbommel en Maasdriel nemen het product Bijzondere Zorg niet meer af bij het MBZ.
Casus Het is januari en het vriest in Rivierenland. De afgelopen nachten was de gevoelstemperatuur onder de -5˚ C. Daarom heeft het Meldpunt de winterregeling fase 1 ingesteld. Er is een reëel gevaar op bevriezing van lichaamsdelen en een klein risico op onderkoeling. Er is extra opvang voor de nacht opengegaan en de dakloze doelgroep is gewezen op de mogelijkheid om hier de nacht door te brengen. Wie dit niet wil krijgt warme dekens en isolatiemateriaal aangeboden. Na een paar dagen komt er een flinke oostenwind opzetten en het KNMI voorspelt zeer koude nachten. Het Meldpunt besluit fase 2 in te stellen. Deze fase gaat in bij een gevoelstemperatuur onder de -10˚ C. Er is een reëel gevaar op onderkoeling.
Zijn fiets is zijn huis! Ook in de winter...
Ton B. is midden veertig en slaapt al meer dan 10 jaar buiten in een van de plaatsen in Rivierenland. Hij zwerft overdag door de stad met zijn fiets waaraan plastic zakken met zijn persoonlijke bezittingen hangen. Zijn fiets is zijn huis en Ton slaapt in een portiek, een niet gebruikt schuurtje, een parkje of in een leegstaand pand. Hij is alcohol verslaafd, gebruikt verdovende middelen en heeft psychische problemen. Binnen de gemeente is Ton een bekend figuur. Hij is opgegroeid in deze plaats en veel burgers maken een praatje of brengen hem een warme maaltijd. Ton wil zich niet laten behandelen voor zijn verslaving en hij weigert een opname in een psychiatrische inrichting. De laatste jaren neemt zijn lichamelijke gezondheid af. Het Meldpunt en ook andere instellingen in de regio maken zich hier zorgen over. Begin 2012 opent ‘De beschermde woonvorm’ aan de Kwelkade in Tiel. Het Meldpunt probeert hem hiervoor te interesseren, maar Ton haakt al snel af. Hij wil geen omgang met andere mensen en hij wil geen eigen bijdrage betalen voor deze woonvorm. Hij besteedt zijn uitkering helemaal aan drank en drugs.
De daklozen doelgroep wordt actief opgezocht en met de nodige dwang van de straat gehaald en overgebracht naar de nachtopvang. De politie treft Ton laat in de avond slapend in een portiek aan. Ze brengen hem tegen zijn zin naar de nachtopvang aan de Kwelkade in Tiel. Hij brengt daar morrend op een stoel in de keuken de nacht door. De volgende dag is Ton heel duidelijk. Hij wil niet nog een nacht doorbrengen op de nachtopvang. Hij wil buiten slapen. Als de politie hem niet met rust laat dan zal hij zich ergens verstoppen zodat ze hem niet vinden. Voor het Meldpunt is dit een lastige situatie. Er zijn onvoldoende machtsmiddelen om Ton gedwongen op te nemen. Hij is het buiten slapen gewend en zijn lichamelijke conditie is op dit moment redelijk. Als Ton zich verstopt vriest hij misschien ergens dood. Daarom wordt met hem afgesproken dat hij buiten mag blijven slapen. Hij krijgt extra materiaal tegen de kou en de politie gaat regelmatig bij hem kijken. Agenten voelen dan of hij nog warm genoeg is. Tijdens een heel koude nacht halen ze hem op en krijgt hij op het politiebureau een kop koffie en rookt hij een sigaretje op de binnenplaats. Na een uurtje wordt Ton onrustig, hij wil naar ‘huis’, naar buiten, naar zijn fiets met plastic zakken.
Vooruitblik 2013
Colofon
- B egin 2013 wordt het protocol ‘Winternachtopvang bij koude’ definitief vastgesteld door het bestuur van Regio Rivierenland. - V anaf 1 juli 2013 fuseert GGD Rivierenland met GGD Regio Nijmegen tot GGD Gelderland-Zuid. In beide regio’s wordt vanaf die datum op dezelfde manier gewerkt, maar blijft een eigen MBZ-team bestaan. - In de tweede helft van 2013 worden alle samenwerkingsovereenkomsten tussen ketenpartners en het Meldpunt geëvalueerd en indien nodig aangepast.
Tekst en eindredactie: Linda de Heer, communicatieadviseur Drukwerk en vormgeving: HSGB Buren, Buren
Samenwerkingspartners Meldpunt Bijzondere Zorg • • • • • • • • • • • •
Gemeente Buren Gemeente Culemborg Gemeente Geldermalsen Gemeente Lingewaal Gemeente Maasdriel Gemeente Neder-Betuwe Gemeente Neerijnen Gemeente Tiel Gemeente Zaltbommel Advies- & Meldpunt Kindermishandeling Stichting Forum GGz Nijmegen Stichting Thuiszorg Midden-Gelderland
• S tichting Thuiszorg en Maatschappelijk Werk Rivierenland • Bureau Jeugdzorg Gelderland • GGD Rivierenland • Slachtofferhulp Nederland • Steunpunt Huiselijk Geweld • Pro Persona • RIBW Nijmegen & Rivierenland • Politie Gelderland-Zuid • Patch, zorgprogramma voor jongeren • IrisZorg • Kairos
Meldpunt Bijzondere Zorg is ondergebracht bij GGD Rivierenland Postadres: Postbus 6062, 4000 HB, Tiel Bezoekadres: J.S. de Jongplein 2, 4001 WG Tiel Telefoon: (0344) 69 88 45 Email:
[email protected] mei 2013
