Hands on 2014 Duizeligheid
Hoe blijven we in evenwicht (zoals een vliegtuig)?
Doelen: 1. Awareness creëren 2. Hoe blijven we in evenwicht?
3. Anamnese is key 3. Onderzoek zelf doen
4. Duizeligheid er is wat aan te doen 5. Take home messages
Awareness
- 650.000 mensen met duizeligheid - 200.000 zoekt medische hulp - Klacht wordt soms onvoldoende serieus genomen
- Gemiddeld 5-7 hulpverleners wordt bezocht per patiënt - Onvoldoende kennis onder hulpverleners (1e en 2e lijn) - Medische kosten per patiënt 5000 euro per jaar (totaal 0,5 miljard per jr)
- Hoge verzuimcijfers (7% meer dan 2 weken verzuim) - Maatschappelijke kosten verzuim minimaal 2 miljoen - Grote impact op kwaliteit van leven
Anamnese - Is veruit het belangrijkst - De diagnose “zit in het verhaal van de patiënt”
- Maak hier tijd voor - Werk met algoritmes - Vaak meerdere “vormen” van duizeligheid binnen 1 patiënt
Duizeligheid Balansklachten
Draaiduizeligheid 1-malig
Acuut
Aanvallen
“Houdingsafhankelijk”
“Zonder restklachten” “BPPD” -Vestibulair incident - Posterieur 90% -TIA - Horizontaal 8% - Anterieur 2% “Balansstoornis” -Neuritis vestibularis -Labyrinthitis (gehoor ↓) -Unilaterale stamCVA -AICA/PICA CVA
“Niet Houdingsafhankelijk”
“Met oorsymptomen” -M Meniere (bastonen gehoor ↓) - Vestibulaire paroxysmieën (vaat-zenuw conflict)
progressief
“Uit het hoofd” “Vasalva” “Osscillopsia” - Bilaterale - Witte stof afwijkingen vestibulopathie - Psychofarmaca -Bilateraal stam CVA -Parkinson -Cerebellaire aandoeningen
- Sup. kanaal dehiscentie - Labyrinthfistel
“Met hoofdpijn” -Vestibulaire migraine (migraine in VG of Fam)
“Zonder HP of oorsymptomen” -Recurrente vestibulopathie
“Alleen bij gaan/staan” - Orthostase
“Uit de benen” - Myelopathie - Polyneuropathie (DM, Med)
Zweverigheid Licht in hoofd Dronken gevoel (aanvallen/continu)
“Ademhalingsstoornis” - OSAS - Astma/ COPD
(Bijna) flauwvallen Aanvallen
“Limbisch syndroom” “Cardiaal” - Angst - Aritmieën -Chronische stress - Hartfalen -Surmenage - Aortastenose - Secundair aan vertigo (trauma)
Herkenbaar aan: “Supermarkt syndroom” Chronisch hyperventileren (zuchten) Fonofobie/fotofobie Visual vertigo Piekergedrag Slaapstoornis Concentratieproblemen Wazig zien SOLK”s
Met eenzijdig gehoorverlies - Brughoekpathologie
LET OP: vaak zijn er meerdere vormen van duizeligheid binnen 1 patiënt aanwezig
Houdingsafhankelijk
-Orthostase
Onderzoek - Looppatroon gestoord? (vaak centrale oorzaak) - Otoscopie vanzelfsprekend, maar toont meestal niets!
- Oogvolgbewegingen (centrale pathologie bij afwijkende verticale oogbewegingen) - Head Impulse test (uitval labyrinth uni/bilateraal?, correctiesaccade zichtbaar?) - Kiepproeven (BPPD), altijd doen bij houdingsafhankelijke vertigo !? - Posterieure kanaal BPPD (90%) >> Dix Hallpike met upbeat rotaire nystagmus met snelle slag naar aangedane oor. - Horizontale kanaal BPPD (8%) >> Supine Roll test (hoofd 30 gr flexie), horizontale nystagmus, intensiteit nystagmus bepaalt welke zijde - Anterieure kanaal BPPD (2%) >> indien bij Dix Hallpike een downbeat rotatoire nystagmus optreedt en snelle slag van geteste oor afgaat
- Optioneel: Nijmeegse vragenlijst, HADS, pupilflutter
Behandeling
- Voor M Meniere is er een goede behandeling Stap 1 Betahistine tot max 3 dd 48 mg, STAP 2 denk aan prismabril. STAP 3 Indien invaliderende aanvallen en conservatief beleid faalt denk aan mogelijkheid intra-tympanale gentamycine inspuiting via de Poli KNO
- Neuritis vestibularis z.s.m. laten revalideren, indien mogelijk < 1 week (geen sedativa, emetica ja graag) - Duizeligheid bij ouderdom, polyfactorieel bepaald Motiveer tot (bewegen, bewegen, bewegen)
- BPPD altijd behandelen! (Valrisico, angststoornis) - BPPD service Amstelland - Heb oog voor het “limbisch/angstsyndroom”, het komt vaker voor dan je denkt
en bepaalt in grote mate de uitcome van duizeligheid
Take Home - Binnen 1 patiënt komen vaak meerdere vormen van duizeligheid voor
- Acute uitval van het evenwichtsorgaan (uni- of bilateraal) verdient snelle revalidatie
- Bij symptomen van een neuritis vestibularis en HVZ risico dient de neuroloog mee te kijken
- Onbehandelde/onbegeleide acute duizeligheid wordt vaak chronisch en leidt tot hoge zorgkosten
- Onderken het “limbisch/angstsyndroom” bij duizeligheid, het bepaalt de outcome in grote mate
- Duizeligheid bij ouderdom gericht op bewegen, bewegen, bewegen
- BPPD altijd behandelen! (Valrisico, angststoornis)
Tot slot - Patiënten kunnen binnen 2 weken op de poli KNO terecht voor diagnostiek en behandeling van duizeligheid
- We hebben een service voor mensen met BPPD klachten. Vrijdagmiddag mogen patiënten op de poli KNO komen om een bevrijdingsmanoeuvre te krijgen
- Via onze website https://www.ziekenhuisamstelland.nl/nl/patienten/digitale-formulieren/vragenlijst-duizeligheid-
evenwichtsstoornissen kunnen mensen direct een vragenlijst invullen, zodat de arts voor poli bezoek inzicht heeft
in aard en impact van duizeligheid
- U wordt binnenkort geïnformeerd over 1-loketsstructuur voor verwijzing van patiënten met duizeligheid/balansstoornissen
