Handreiking en afspraken OVERGANG PO-VO
INHOUD Waarom deze handreiking en afspraken? .............................................................................................................. 3 Primair onderwijs .................................................................................................................................................... 3 Groep 7, eind ....................................................................................................................................................... 3 Selecteren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften in het VO ...................................................... 3 Groep 8, oktober tot december .......................................................................................................................... 3 algemene Voorlichting .................................................................................................................................... 3 Groep 8, januari/februari .................................................................................................................................... 4 Vaststellen VO-advies door de basisschool ..................................................................................................... 4 Adviesgesprek met ouders .............................................................................................................................. 5 Groep 8, januari tot maart .................................................................................................................................. 5 Opstellen onderwijskundig rapport ................................................................................................................ 5 Ondertekening en verzending onderwijskundig rapport ................................................................................ 5 Aanmelding bij de VO-school .......................................................................................................................... 5 Groep 8, mei........................................................................................................................................................ 6 Eindtoets ......................................................................................................................................................... 6 Guido de Brès .......................................................................................................................................................... 8 Voor de aanmelding ............................................................................................................................................ 8 Afspraken met de basisschool, door MT-lid met portefeuille zorg ................................................................. 8 Rond de aanmelding ........................................................................................................................................... 8 Analyse Onderwijskundig rapport, door plaatsingscommissie ....................................................................... 8 Warme overdracht met de basisschool, door plaatsingscomissie .................................................................. 8 Besluit toelating en plaatsing, door pcZ, secretariaat ..................................................................................... 9 Bevestiging toelating, door pcZ, secretariaat .................................................................................................. 9 Kennismakingsdag VO ..................................................................................................................................... 9 Start nieuwe schooljaar....................................................................................................................................... 9 Start leerlingenzorg, door mentor, secretariaat ............................................................................................. 9 Terugkoppeling gegevens over de schoolloopbaan, door secretariaat ............................................................ 10 Bronnen ............................................................................................................................................................. 10 Verklarende woordenlijst .................................................................................................................................. 10
2
WAAROM DEZE HANDREIKING EN AFSPRAKEN? In de afgelopen jaren is gebleken dat de overgang van primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs soepeler kan verlopen. Het doel van deze handreikingen en afspraken is een betere afstemming rond de overgang tussen de basisscholen van het samenwerkingsverband Eemland die onder Zorgfederatie Kompas vallen en Guido de Brès. Met behulp van deze handreikingen en afspraken wordt het voor basisscholen duidelijker welke informatie de Guido de Brès nodig heeft om de leerlingen op het juiste niveau en in de juiste klassen te kunnen plaatsen. Ook is de doorgaande ondersteuning voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften hiermee geborgd. Dat is hetgene wat PO en VO gezamenlijk willen bereiken.
PRIMAIR ONDERWIJS Hieronder wordt beschreven welke stappen er wanneer genomen moeten worden om de overgang soepel te laten verlopen.
GROEP 7, EIND SELECTEREN VAN LEERLINGEN MET SPECIFIEKE ONDERWIJSBEHOEFTEN IN HET VO De leerkracht van groep 7 en de IB-er stellen vast welke leerlingen extra aandacht nodig hebben bij de overgang naar het voortgezet onderwijs. Denk daarbij aan leerlingen die in aanmerking komen voor: • praktijkonderwijs of leerwegondersteunend onderwijs • een leerlinggebonden financiering (LGF) of onderwijsondersteuningsarrangement (OOA) Of • leerlingen met dyslexie, leer- en/of gedragsproblemen, die buiten de criteria van leerlinggebonden financiering, het praktijkonderwijs en leerwegondersteunend onderwijs vallen • hoogbegaafde leerlingen
Suggestie: Je kunt bij de leerlingbespreking de schoolbegeleider van Zorgteam Kompas betrekken. Deze heeft expertise op het gebied van het in kaart brengen van de onderwijsbehoeften (met of zonder diagnostische hulpmiddelen) in het primair en ook in het voortgezet onderwijs. Ook is het van belang om ouders in dit gesprek mee te nemen, zeker als er sprake is van specifieke onderwijsbehoeften.
GROEP 8, OKTOBER TOT DECEMBER ALGEMENE VOORLICHTING Aan basisscholen wordt geadviseerd om een algemene voorlichting voor de leerlingen en de ouders over de structuur van het VO en de overgangsprocedure en de komende activiteiten te houden. Een overzicht van data van onderwijsmarkten, voorlichtingsdagen, e.d. zijn te vinden op www.bavoeemland.nl. Meer specifieke informatie over de verschillende richtingen binnen het VMBO, waaronder de toelatingscriteria zijn bijvoorbeeld te vinden in de brochure van Guido de Brès en op de procedureflyer.
3
AANVRAAG ONDERWIJSONDERSTEUNINGSARRANGEMENT (OOA) BIJ ZAT KOMPAS (INDIEN VAN TOEPASSING) Wanneer een leerling intensieve ondersteuning nodig heeft vanwege gedragsproblemen kan een onderwijsondersteuningsarrangement (OOA) via het ZAT van Kompas worden aangevraagd. Het duurt vaak enkele weken voordat een OOA kan worden toegekend. Als de leerling vanaf het begin vanaf de start in het VO een OOA nodig heeft, is het raadzaam om de aanvraag uiterlijk halverwege groep 8 bij het ZAT in te dienen. Als je verwacht dat de leerling op de basisschool of aan de start van het VO een OOA nodig heeft, is het van belang dat Kompas erbij betrokken wordt (volg de Checklist Leerlingbegeleiding vanaf stap 7, te vinden op www.kompas.nu).
AANVRAAG LGF (INDIEN VAN TOEPASSING) Leerlingen die in het basisonderwijs ondersteuning krijgen vanuit leerlinggebonden financiering cluster 2 of 3, hebben dat mogelijk ook nodig in het voortgezet onderwijs. Het kan ook zijn dat een leerling géén leerlinggebonden financiering heeft in het basisonderwijs terwijl je verwacht dat dit wél wenselijk is voor het voortgezet onderwijs. De procedure van arrangeren vraagt veel tijd. Daarom is het raadzaam om de aanvraag bij het Samenwerkingsverband Eemland al begin groep 8 te starten via Zorgteam Kompas. Een aanvraag indienen is een taak van ouders. De school heeft de taak om ouders op de mogelijkheid te attenderen. De aanmelding is mogelijk op elk moment van het jaar. Als de ouders instemmen, is de eerste stap dat de leerling besproken wordt op het schoolbezoek met de schoolbegeleider. Doorgaans informeert de schoolbegeleider vanuit Kompas de school over het verdere proces.
INDICATIE LWOO/PRAKTIJKONDERWIJS REGELEN (INDIEN VAN TOEPASSING) Leerlingen die in aanmerking komen voor het LWOO/Praktijkonderwijs worden aangemeld bij regionetwerk Eemland voor een toetsprocedure van het Samenwerkingsverband VO/SVO. Zie voor meer informatie op www.swveemland.nl
GROEP 8, JANUARI/FEBRUARI VASTSTELLEN VO-ADVIES DOOR DE BASISSCHOOL Bij het opstellen van het schooladvies gebruik je de criteria die door het samenwerkingsverband VO zijn vastgesteld. Deze criteria staan onder anderen beschreven in de schoolgids van Guido de Brès. Let op de volgende dingen bij het vaststellen van het advies:
Het mag geen dubbel advies zijn, zoals VMBO/TL. Wel kan op het aanmeldformulier worden aangegeven dat de leerling in een VMBO/TL klas het best tot zijn recht komt. Indien een leerling een LWOO-indicatie heeft, maar er geen LWOO geadviseerd wordt, moet dit goed onderbouwd worden in het aanmeldformulier. Voor leerlingen die naar het VMBO gaan is het handig om de competentievragenlijst VMBO (zie bijlage 1) in te vullen en mee te sturen bij het OKR.
4
Bij aanname door een VO-school is het advies van de basisschool doorslaggevend. Afwijking van het advies van de basisschool door de VO-school gebeurt alleen na overleg met de basisschool, bijvoorbeeld tijdens de warme overdracht in april. De leerkracht van groep 8 en intern begeleider stellen het advies vast. Het is wenselijk als de leerkracht van groep 7 en/of de directeur een ondersteunende rol hebben hierin, bijvoorbeeld met elkaar te spreken over argumenten en voorbeelden van concreet gedrag. De kwaliteit van het advies is mede een verantwoordelijkheid van de directeur.
ADVIESGESPREK MET OUDERS Het uitstroomadvies licht je toe in een gesprek aan de ouders. Ouders kunnen en mogen van mening verschillen over het advies van de basisschool. Om die reden tekenen ouders het advies “voor gezien” en niet “ter instemming” en is de VO-school verplicht om bij voorgenomen afwijking van het basisschooladvies eerst te overleggen met de basisschool.
GROEP 8, JANUARI TOT MAART OPSTELLEN ONDERWIJSKUNDIG RAPPORT Wettelijk is de basisschool verplicht een Onderwijskundig Rapport te maken. Het format voor het onderwijskundig rapport van Guido de Brès kun je vinden op de website van Guido de Brès. Het onderwijskundig rapport geeft de zorgcoördinator en mentor in het voortgezet onderwijs een duidelijk beeld van de leerling die in zijn of haar klas komt. Het beschrijft de inhoud en het verloop van de basisschoolperiode en de invloed die leerkrachten en ouders gehad hebben op de ontwikkeling van de leerling. Ook bevat het de beschreven onderwijsbehoeften.
ONDERTEKENING EN VERZENDING ONDERWIJSKUNDIG RAPPORT Ouders ondertekenen het Onderwijskundig rapport “ter kennisname” en niet “ter instemming”. De basisschool verzamelt de Onderwijskundig Rapporten en verstuurt deze naar de betreffende VO-school. Met de verzending van de rapporten door de basisschool wordt dubbele aanmelding voorkomen.
AANMELDING BIJ DE VO-SCHOOL Ouders melden hun kind rond half maart (de precieze aanmelddatum is te vinden op het aanmeldformulier) aan bij de VO-school. De aanmelding voor het I-AVO dient vóór 1 februari te gebeuren (zie ‘Aanmelding IAVO’). Het aanmeldformulier van Guido de Brès is te vinden op de website. Leerlingen die later worden aangemeld kunnen mogelijk op een wachtlijst worden geplaatst.
AANMELDING I-VMBO (INDIEN VAN TOEPASSING) De I-VMBO klas op de Guido de Brès is bedoeld voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften die functioneren op het niveau van VMBO-BL of VMBO-KL, maar niet in aanmerking komen voor een LWOOindicatie. Het I-VMBO omvat alleen het eerste en tweede leerjaar. De leerlingen worden in één groep geplaatst en krijgen speciale aandacht: -
intensief contact met de mentor een overzichtelijke leeromgeving 5
-
een pedagogisch en didactisch gunstige leeromgeving, onder andere door praktische modules flexibele omgang met de leerstof een kleine groep leerlingen een beperkte groep docenten docenten voeren geregeld overleg over de leerlingen.
Tijdens de warme overdracht kan de leerkracht een leerling aanmelden voor een I-VMBO klas en zal overlegd worden of de leerling hiervoor in aanmerking komt.
AANMELDING I-AVO (INDIEN VAN TOEPASSING) De I-AVO klas op Guido de Brès is bedoeld voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften die functioneren op het niveau van VMBO-TL t/m VWO. Het I-AVO omvat alleen het eerste en tweede leerjaar. Het uitgangspunt van het I-AVO is, leerlingen die bij binnenkomst in klas 1 onvoldoende in staat zijn zichzelf te redden, een zodanige begeleiding te geven dat zij vanaf klas 3 hun opleiding in een gewone klas af kunnen ronden. e Leerlingen waarbij verwacht wordt dat ze vanaf de 3 klas niet in een reguliere klas kunnen functioneren, zullen zo snel mogelijk na de beoordeling van de toelatingscommissie worden doorverwezen naar een andere vorm van onderwijs. Het I-AVO is geschikt voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften die van korte duur zijn. Het betreft leerlingen die aan het begin van schoolloopbaan op het VO: - meer tijd nodig hebben om te wennen aan de overstap van PO-VO - meer ondersteuning nodig hebben bij het plannen en organiseren van leer- en maakwerk - meer expliciete instructie nodig hebben op het gebied van leerstrategieën - ondersteuning nodig hebben bij het leggen en onderhouden van contacten. - een lager werktempo hebben vanwege een specifieke leerstoornis Om aan deze onderwijsbehoeften tegemoet te komen wordt er gezorgd voor een voorspelbare en gestructureerde omgeving. Om dat te bereiken is er sprake van: -
een kleine groep (17 a 18 leerlingen) een zeer beperkt aantal klaslokalen op dezelfde verdieping een beperkt aantal docenten (8 a 9) de dag begint meestal met de eigen mentor veel lesuren van de mentor in de eerste klas een minimum aantal tussenuren veel aandacht voor het pedagogisch klimaat.
Hiernaast kunnen de leerlingen extra ondersteuning krijgen op het gebied van plannen en organiseren van maak- en leerwerk en/of op sociaal-emotioneel gebied.
GROEP 8, MEI EINDTOETS Wettelijk is de basisschool verplicht naast het eigen advies een tweede onafhankelijk criterium te gebruiken dat eveneens tot een VO-advies leidt. In de praktijk is dit meestal de CITO-eindtoets. Guido de Brès adviseert de 6
GPC-toets af te nemen omdat deze toets een intelligentieonderzoek (NIO) bevat en aspecten van de persoonlijkheid weergeeft. Daarnaast kan deze toets in een eerder stadium worden afgenomen dan de CITOeindtoets, waardoor de gegevens al vóór de aanmelding bij het VO binnen zijn en gebruikt kunnen worden bij het indelen van de leerlingen in de juiste klas. Voor leerlingen met een CITO-score van 520 of lager is een drempelonderzoek verplicht (Eemland). Een drempelonderzoek wordt aanbevolen voor leerlingen met een CITO-score tussen de 520-525. Wanneer er een verschil is tussen het advies dat de school heeft gegeven en het advies dat op basis van de eindtoets wordt gegeven, is het wenselijk om naar een verklaring te zoeken voor het verschil. Het advies van school wordt in principe niet aangepast op basis van de uitslag van de CITO-toets, behalve als de basisschool het idee heeft dat er fouten gemaakt in het voortraject. De plaatsingscommissie van Guido de Brès kijkt bij een dergelijk verschil naar het advies van de basisschool en niet naar het advies op basis van de eindtoets. N.B . Voorkom dat er thuis of op school geoefend wordt met de CITO-eindtoets, omdat de toetsresultaten dan niks meer zeggen over de mogelijkheden van de leerling.
7
GUIDO DE BRÈS VOOR DE AANMELDING AFSPRAKEN MET DE BASISSCHOOL, DOOR MT-LID MET PORTEFEUILLE ZORG Rond de herfstvakantie worden de volgende afspraken met de basisscholen gemaakt: • • • • • • • • •
flyers worden uitgedeeld het tijdstip waarop bij de basisschool de gegevens worden opgevraagd van de leerlingen die zijn aangemeld de inhoud van het onderwijskundig rapport de manier waarop het onderwijskundig rapport wordt aangeleverd wie de contactpersoon is op Guido de Brès wie de contactpersoon is op de basisschool wanneer de warme overdracht plaatsvindt welke procedure gevolgd wordt bij de aanvraag van een indicatie voor leerweg ondersteunend onderwijs: wie levert wanneer welke informatie aan en in welke vorm welke procedure er gevolgd wordt als een leerling een indicatie voor leerling gebonden financiering of onderwijsondersteuningsarrangement heeft.
ROND DE AANMELDING ANALYSE ONDERWIJSKUNDIG RAPPORT, DOOR PLAATSINGSCOMMISSIE Als de ouders een leerling hebben aangemeld, dan wordt het onderwijskundig rapport door de basisschool opgestuurd naar de plaatsingscommissie. De plaatsingscommissie stelt onderwijsbehoeften per leerling op.
WARME OVERDRACHT MET DE BASISSCHOOL, DOOR PLAATSINGSCOMISSIE Guido de Brès neemt initiatief om elke aangemelde leerling met de basisschool te bespreken. In dit gesprek staan twee onderwerpen centraal: • •
•
de beste keuze van het soort eerste klas speciale aspecten van de begeleiding die in de brugklas zouden moeten worden voortgezet bij leerlingen met een leerling gebonden financiering (lgf), een persoonsgebonden budget (pgb), leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) of een onderwijsondersteuningsbudget van het samenwerkingsverband specifieke onderwijsbehoeften en begeleidingsbehoeften vaststellen.
Bij het overdrachtsgesprek gaat de plaatsingscommissie na of er aandachtspunten zijn en deze noteert deze. De uitkomsten worden door de plaatsingscommissie overgedragen aan de mentor. Een lid van de plaatsingscommissie komt naar de school toe als er tenminste 5 leerlingen zijn aangemeld, bij 4 of minder leerlingen wordt de overdracht telefonisch gedaan, tenzij het OKR geen vragen oplevert.
8
GESPREK MET OUDERS (INDIEN VAN TOEPASSING), DOOR HET A-TEAM, DE ZORGCOÖRDINATOR (ZOCO) OF DE PLAATSINGSCOMMISSIE ZORG (PSZ) Er wordt altijd een oriënterend gesprek gehouden met de ouders van leerlingen die • • • •
mogelijk niet geplaatst kunnen worden op Guido de Brès (zoco) aangemeld zijn voor een I-AVO of I-VMBO (A-team) een leerlinggebonden financiering, persoonsgebonden budget of LWOO-indicatie, een LGF of onderwijsondersteuningsarrangement vanuit het regionaal samenwerkingsverband (zoco) Leerlingen met een LWOO-verklaringen die niet op de Arnhemseweg geplaatst worden (PCZ).
De doelen van het gesprek zijn: • •
de onderwijsbehoeften en begeleidingsbehoeften van de leerling vaststellen om op basis daarvan te besluiten of de leerling voldoende ondersteund kan worden op Guido de Brès procedure m.b.t. aanvraag van extra gelden in gang te zetten afspraken te maken over het vervolg.
Voorafgaand aan het gesprek krijgen de ouders informatie over de regels die op Guido de Brès gehanteerd worden met betrekking tot de aanname, de plaatsing in een speciale klas (I-AVO, LWOO) en de aanvraag extra middelen zoals LGF. Bij de uitnodiging wordt het doel van het gesprek vermeld.
BESLUIT TOELATING EN PLAATSING, DOOR PCZ, SECRETARIAAT Na het inzien van het onderwijskundig rapport en de oriënterende gesprekken met ouders en de leerkracht wordt besloten of het kind wordt aangenomen. Dit gebeurt aan de hand van de voor ouders bekende criteria die beschreven zijn in de schoolgids. Er wordt door het secretariaat een voorstel voor de plaatsing en klassenindeling gedaan.
BEVESTIGING TOELATING, DOOR PCZ, SECRETARIAAT Alle ouders krijgen een bevestiging als de leerling aangenomen en geplaatst is (secretariaat). Ouders krijgen zo spoedig mogelijk een persoonlijk bericht als hun kind niet geplaatst kan worden op basis van identiteit of de ontoereikendheid van de zorg (PCZ). De basisscholen krijgen in mei, juni en september te horen welke leerlingen aangenomen zijn en op welk niveau ze geplaatst zijn.
KENNISMAKINGSDAG VO Jaarlijks organiseert Guido de Brès een kennismakingsdag in juni waarvoor de aangemelde leerlingen en ouders worden uitgenodigd. De precieze datum wordt op de website bekend gemaakt.
START NIEUWE SCHOOLJAAR START LEERLINGENZORG, DOOR MENTOR, SECRETARIAAT Vanaf het nieuwe schooljaar is de mentor de eerst verantwoordelijke voor de ondersteuning aan de leerlingen. Relevante gegevens uit het onderwijskundig rapport, waaronder de onderwijsbehoeften, worden in het digitale 9
leerlingdossier gezet. De mentoren richten zich op het leer-, werk- en sociaal gedrag van leerlingen en stimuleren waar mogelijk en sturen bij waar nodig om zo een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de leerling. Hoe de verdere ondersteuning aan de leerlingen verloopt, wordt jaarlijks door het MT beschreven in het zorgplan. Het zorgplan wordt aan het begin van het nieuwe schooljaar naar de IB-ers en de directeuren van de basisscholen gemaild (secretariaat).
TERUGKOPPELING GEGEVENS OVER DE SCHOOLLOOPBAAN, DOOR SECRETARIAAT Guido de Brès informeert de basisschool de eerste drie leerlaren in januari schriftelijk over de schoolloopbaanontwikkeling van hun leerlingen. Hierin worden het niveau en de cijfers van de leerlingen vermeld in een overzicht. Deze gegevens dienen voor de basisschool om haar VO-adviezen te kunnen evalueren. Mentoren worden door het zorgteam van Guido de Brès gestimuleerd om contact op te nemen met de basisschool als er vragen zijn over de ontwikkeling van een leerling.
BRONNEN
Bij de totstandkoming van dit protocol is gebruikt gemaakt van de ervaringen van leerkrachten van groep 8 en van de leden uit de plaatsingscommissie van Guido de Bres. Het protocol past bij de werkwijze die binnen het Regionetwerk Passend Onderwijs Eemland gehanteerd wordt.
Belangrijke websites die gebruikt zijn: www.guido.nl www.kompas.nu www.overgangpovo.nl www.bavoeemland.nl
VERKLARENDE WOORDENLIJST PCZ: Plaatsingscommissie Zorg. De commissie bestaat uit de zorgcoördinatoren van het LWOO en de onderbouw en de teamleiders van het LWOO en de onderbouw A-team: in het A-team wordt het beleid rondom i-avo besproken. De leden zijn de mentoren, de teamleider en de zorgcoördinator van de i-avo klassen. Zoco: zorgcoördinator
10
Bijlagen 1.
Competentievragenlijst VMBO
11
