Hand-out verslagschrijven

Hand-out verslagschrijven


Onderwijs en Studenten Service Centrum (STU)

1

Inhoudsopgave 1.

Inleiding ....................................................................................................................................... 3

2.

Opbouw van een onderzoek ....................................................................................................... 3

3.

Het schrijfproces.......................................................................................................................... 6

4.

Opbouw van een verslag ............................................................................................................. 8

5.

Verschillende vormelementen .................................................................................................. 10

6.

Literatuurverwijzingen en literatuurlijst ................................................................................... 16

7.

Verwijzen naar figuren en tabellen ........................................................................................... 19

8.

Stijlaspecten .............................................................................................................................. 21

9.

Beoordeling ............................................................................................................................... 28

10. Fraude........................................................................................................................................ 28 11. Meer weten? ............................................................................................................................. 28 12. Bronvermelding ......................................................................................................................... 29 Bijlage 1 Andere literatuurverwijzingen en literatuurlijst (APA-stijl) ................................................ 30 Bijlage 2. Voorbeeld samenvatting literatuurstudie.......................................................................... 35 Bijlage 3. Voorbeeld samenvatting onderzoeksverslag ..................................................................... 35



2

1. Inleiding Geen TU/e student(e) ontkomt er aan: het schrijven van een (onderzoeks)verslag. Niet iedereen weet hier echter even goed mee om te gaan. In deze hand-out komt daarom het schrijven van een verslag uitgebreid aan bod. Allereerst zal worden in gegaan op de probleemanalyse wat vooraf gaat aan het schrijven van een (onderzoeks)verslag. Vervolgens zal worden ingegaan op de verschillende stappen in het schrijfproces. Daarna zal dieper worden ingezoomd op de opbouw van een verslag, literatuurverwijzingen in een tekst, de literatuurlijst en een aantal stijlaspecten. Het document is te gebruiken als een handleiding. 2. Opbouw van een onderzoek Voordat een (onderzoeks)verslag geschreven kan worden moet er eerst een onderzoek plaats vinden. Bij het doen van een onderzoek moet er vaak rekening gehouden worden met de opdrachtgever. Soms ligt er al een onderzoeksvraag, een probleem, een interventie of een diagnose, en de opdrachtgever wil graag dat de onderzoeker daarmee aan het werk gaat. Meestal is het nodig om het probleem nader af te bakenen en een werkbare doel- en vraagstelling te ontwikkelen. Hiervoor kan een vooronderzoek gestart worden, waarbij gesproken wordt met deskundigen, literatuuronderzoek wordt gedaan, colleges en presentaties worden bijgewoond, etc. Deze fase van het onderzoek wordt de probleemanalyse genoemd. Het doel van deze fase is het bereiken van een goede afbakening van de doel- en vraagstelling. Risico bij geen goede probleemanalyse is dat het onderzoek alle kanten uit gaat en dat er geen heldere en bruikbare conclusies meer worden kunnen getrokken.

Probleemanalyse

Rapportage

(Data) analyse

Onderzoeksontwerp

Dataverzameling

Figuur 1: Fasen onderzoek



3

Na de probleemanalyse fase volgt het onderzoeksontwerp. Hierin wordt aangegeven: -

hoe de onderzoeksvraag beantwoord gaat worden; welke methoden gebruikt worden; hoeveel tijd en welke middelen nodig zijn; wie er bij het onderzoek betrokken zijn; welke onderzoeksinstrumenten ingezet worden.

Een onderzoeksopzet bestaat uit een aantal vaste onderdelen: Aanleiding tot het onderzoek. De afbakening van het onderwerp wordt toegelicht aan de hand van de resultaten van het vooronderzoek. Probleemstelling. De centrale vraagstelling voor het onderzoek. Doelstelling. De functie van het onderzoek, maar ook wat de opdrachtgever met de uitkomsten van het onderzoek gaat doen. Identificeren van mogelijke oplossingen. Een voorlopig (theoretisch) antwoord op de vraag, een model. Dit is gebaseerd op literatuuronderzoek. Onderzoeksontwerp en verantwoording. Welke methode wordt gekozen om de centrale vraag te beantwoorden en waarom? Hoe wordt het onderzoek ingericht? Tijdpad. Wanneer moet het onderzoek afgerond zijn en welke belangrijke keuzemomenten zijn er tijdens het onderzoek? Deze momenten worden ook wel milestones (mijlpalen) genoemd. Literatuurlijst. Zodra de onderzoeksopzet bekend is en mogelijke oplossingen zijn geïdentificeerd op basis van het vooronderzoek en de literatuur, wordt het daadwerkelijke onderzoek opgezet en uitgevoerd. De informatie die nodig is om antwoord te geven op de onderzoeksvraag/probleemdefinitie wordt verzameld. Hierbij kunnen mathematische modellen worden gebouwd, simulaties worden uitgevoerd, proefpersonen worden getest, etc. Het doel van deze dataverzameling is het verzamelen van zo veel mogelijk verschillende en relevante data. In de hierop volgende fase worden de data geanalyseerd en kan er gerapporteerd worden. Indien er sprake is van een ontwerpopdracht kan het onderzoeksproces er afwijkend uitzien. Vaak is er bij ontwerpen sprake van een iteratief ontwerp proces. Bij dit proces worden vier fasen op een cyclische wijze doorlopen en wordt op een iteratieve wijze naar een kwalitatief hoogstaand resultaat gewerkt. Deze fasen zijn achtereenvolgens (Her)definitie uitgangspunten en ontwerpontwikkeling, Produceren, Testen / Gebruiken en Analyserend Evalueren.



4

(Her)defintie uitgangspunten en ontwerpontwikkeling

Produceren Analyserend / Evalueren

Functional model

Prototype

Preproduction serie

Production serie

Testen / Gebruiken

Figuur 2: Fasen iteratief ontwerpproces Hierbij kan de productiefase bestaan uit 4 subfasen, respectievelijk functional model, prototype, preproduction serie, series production. Zowel in een onderzoek als tijdens het ontwerpen is het van belang dat keuzes beargumenteerd kunnen worden met data.



5

3. Het schrijfproces Het schrijven van een verslag is niet alleen het daadwerkelijke schrijven achter het bureau. In feite is het schrijven al begonnen op het moment dat je het onderwerp van je verslag gekozen hebt. Het schrijfproces van een verslag is te beschrijven aan de hand van acht stappen (Topman, 2001). 3.1. Kies een interessant onderwerp Als dat aan de orde is, kies dan een onderwerp dat je interesseert en dat je stimuleert tot schrijven. Weet je niet waarover je zult schrijven, kijk dan eens in studieboeken en/of vaktijdschriften om op een idee te komen. Bijkomend voordeel hiervan is dat je al een indruk krijgt van eventueel onderzoek dat binnen een bepaald vakgebied is gedaan of van wat actueel is binnen dat gebied. Een ander belangrijk aspect bij het kiezen van een onderwerp is de haalbaarheid ervan. Dit betekent dat er een balans moet zijn tussen de moeilijkheidsgraad van het onderwerp, de beschikbaarheid van informatie, de mogelijkheden tot begeleiding, de hoeveelheid beschikbare tijd, et cetera. 3.2. Baken dit onderwerp af en beperk je tot een specifiek gebied Na het kiezen van een onderwerp is het belangrijk om het duidelijk af te bakenen. Waarschijnlijk is het onderwerp dat je gekozen hebt nog erg breed en zul je je moeten richten op een specifiek deelgebied. Als het onderwerp erg vaag is zul je het duidelijk moeten omschrijven. 3.3. Bepaal een hoofdthema of een vraagstelling Het verslag dat je schrijft is niet puur een opsomming van feiten over het onderwerp. Je probeert feiten en beweringen te verwerken tot een betoog. Om dit te kunnen doen is het noodzakelijk dat je antwoord kunt geven op een meer specifieke vraag. Stel jezelf ten aanzien van het onderwerp vragen als: ‘Waar gaat het eigenlijk over?’, ‘Wat wil ik nu beweren?’ en ‘Wat is de vraag die ik wil beantwoorden?’. Het omschrijven van een vraagstelling is nodig om gericht naar literatuur te kunnen zoeken. De vraagstelling kan naar aanleiding van de gevonden literatuur later eventueel weer worden aangepast. Het bepalen van een hoofdthema of vraagstelling kan deels gepaard gaan met het afbakenen van je onderwerp. 3.4. Verzamel informatie en maak aantekeningen Het zoeken van informatie kun je in verschillende stappen doen. Je kunt beginnen met het zoeken van informatie over je onderwerp of vraagstelling in studieboeken en controleren of daarin wordt verwezen naar bepaalde boeken of artikelen. Daarnaast kun je naar boeken, tijdschriftartikelen en andere publicaties zoeken via de catalogus van de universiteitsbibliotheek, via (vakbiedgerichte) zoeksystemen (zoals: ieeexplore, INSPEC) of in gecombineerde zoeksystemen zoals PiCarta. Op de website van de bibliotheek van de TU/e zijn links naar deze zoeksystemen te vinden. Na het zoeken van de literatuur is het belangrijk om te beoordelen wat nuttig is voor de beantwoording van je vraagstelling. Zoek gericht en beoordeel aan de hand van onder andere het abstract of samenvatting kritisch wat je wel en niet kunt gebruiken. Maak daartoe aantekeningen bij wat je gelezen hebt, zodat je achteraf nog weet waarvoor je de literatuur kon gebruiken. Schrijf nú al op de juiste manier op welke publicaties van welke auteurs je gevonden hebt. Dit scheelt je op het einde ontzettend veel tijd bij het samenstellen van de literatuurlijst!



6

3.5. Maak een opzet Het maken van een opzet doe je om het overzicht en om structuur aan te brengen in je verslag. Door van te voren te bedenken hoe je je betoog wilt opbouwen, welke argumenten je in welke volgorde wilt aanhalen en op welke plek je naar welke literatuur wilt verwijzen ontstaat er vanzelf een soort opzet. Houd hierbij rekening met de opzet zoals die vereist is in je opdracht. Als er geen specifieke opzet vereist is, gebruik dan de opzet zoals die in dit document onder de paragraaf ‘Opbouw van een verslag’ vermeld is. 3.6. Productie: schrijf stukjes tekst en begin aan een eerste versie Al tijdens het bestuderen van de literatuur kunnen er plotseling stukken tekst in je opkomen. Noteer deze ingevingen gelijk, zodat je ze later in je tekst kunt verwerken. Schrijf altijd eerst dit soort (vaak onsamenhangende) stukken tekst en verwerk deze vervolgens tot een meer geordend en logisch geheel. Om dit proces soepel te laten verlopen is het handig om ‘vrij’ te kunnen schrijven. Dit betekent dat je in eerste instantie schrijft met een zeker automatisme, waarbij schrijffouten, onhandige formuleringen en niet helemaal kloppende redeneringen niet erg zijn. 3.7. Redactie: bewerk deze teksten tot volgende versies Herhaal het proces van (her)schrijven en herlezen om te komen tot volgende versie met minder fouten, betere formuleringen en meer duidelijke redeneringen. Het kan hierbij helpen om anderen voorlopige versies te laten lezen. Let wel op dat er een duidelijk verschil is tussen de productie en de redactie van een stuk tekst en dat schrijven een proces is van schrijven, herlezen, corrigeren en weer herschrijven. 3.8. Afwerking van het schrijfproduct Uiteraard moet de inhoud van het verslag inhoudelijk correct zijn. Let er daarnaast op dat het verslag logisch is opgebouwd, dat het begrijpelijk is geschreven en dat het taalgebruik, de spelling en de stijl correct is. Controleer of je werk voldoet aan de door de opleiding gestelde eisen en zorg dat de literatuurlijst en de literatuurverwijzingen op de juiste manier zijn genoteerd. Besteed ook aandacht aan de vormgeving en opmaak van het verslag: zorg dat het er in ieder geval netjes uitziet.



7

4. Opbouw van een verslag Wanneer je al je informatie binnen hebt, is het tijd om te beginnen met het schrijven van je uiteindelijke verslag. Verslagen zijn te onderscheiden in twee grondvormen, te weten: literatuurscriptie en onderzoeksverslag. Globaal kun je hierbij onderstaand rijtje aanhouden, afhankelijk van het type verslag (onderzoeksrapport of literatuurstudie) dat je schrijft en afhankelijk van wat in je opdracht gevraagd wordt. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

8. 9. 10. 11.

omslag titelpagina voorwoord inhoudsopgave samenvatting inleiding hoofdtekst a. Methode b. Resultaten conclusie of discussie symbolen- en/of afkortingenlijst literatuurlijst bijlagen

(eventueel) (eventueel) (eventueel)

(in geval van onderzoeksverslag) (in geval van onderzoeksverslag) (‘discussie’ in geval van een onderzoeksverslag) (eventueel) (eventueel)

NB. De onderdelen van de gepresenteerde verslagopbouw dienen niet standaard gebruikt te worden als hoofdstuktitels. 4.1. Indeling literatuurverslag De verplichte vormelementen van een literatuurverslag zijn, na het titelblad: samenvatting/summary, inhoudsopgave, inleiding, hoofdtekst, discussie en/of conclusie, literatuurlijst en, eventuele bijlage(n). De onderverdeling van de centrale uiteenzetting in een literatuurstudie (hoofdtekst) is niet gestandaardiseerd. Deze moet de student zelf, op eigen wijze, indelen en van titels voorzien. In de inleiding komen aan de orde: -

achtergrond en belang van het onderwerp;

-

probleemstelling;

-

eventueel: opbouw van de tekst. Een juiste probleemstelling omvat de probleemanalyse met het theoretisch raamwerk en een verantwoording van de wijze van aanpak. De analyse loopt uit in één of meer duidelijke vragen of stellingen. Veelal wordt een inleiding afgesloten met een ‘leeswijzer’, waarin beknopt is aangegeven wat in de verschillende hoofdstukken aan bod zal komen, en eventueel waarom voor deze opzet is gekozen. Een inleiding is doorgaans niet in paragrafen onderverdeeld. Een conclusie is de slotsom of uitkomst van het voorafgaande betoog of onderzoek. De conclusie moet aansluiten op zowel de probleemstelling als de uitgeschreven redenering, en bevat expliciete antwoorden of een standpuntbepaling. Soms wordt de conclusie verward met een samenvatting. (Een samenvatting geeft verkort de gehele inhoud weer, zie 3.3.).



8

4.2. Indeling onderzoeksverslag Een verslag van een empirisch onderzoek begint, evenals andere werkstukken, met een titelpagina en de inhoudsopgave. Vaste onderdelen van een onderzoeksverslag zijn: titelpagina, samenvatting/summary, inhoudsopgave, inleiding, methoden en technieken, resultaten, discussie. De volgens dit stramien opgestelde tekst wordt aangevuld met de literatuurlijst en eventuele bijlagen. In het volgende hoofdstuk zullen alle onderdelen uitgebreid toegelicht worden.



9

5. Verschillende vormelementen Een wetenschappelijk verslag bestaat uit verschillende onderdelen. NB. De onderdelen van de gepresenteerde verslagopbouw dienen niet standaard gebruikt te worden als hoofdstuktitels. 5.1 De omslag Een aparte omslag is niet altijd nodig. Vaak is het titelblad ook gelijk al de omslag. Bij een wat officiëler document maak je in ieder geval wel een omslag. Hoe ‘mooi’ de omslag verder wordt bepaal je zelf. Zorg er in ieder geval voor dat je naam en de titel van het verslag op de omslag komen te staan. 5.2 De titelpagina Ieder verslag begint met een titelpagina. De titel karakteriseert kort en krachtig de inhoud. De titel en eventuele ondertitel moeten nauwkeurig aangeven waar je verslag over gaat. Een titel van meer dan tien woorden is uit den boze. In de titel worden over het algemeen geen afkortingen gebruikt. Een titelpagina bestaat in ieder geval uit de volgende onderdelen: -

de titel van het verslag

-

je naam

-

je identiteitsnummer

-

de datum

-

de namen van je begeleiders

- de naam (en evt. code) van het vak of project waarvoor je het verslag maakt Tevens vermeld je de Technische Universiteit Eindhoven, je faculteit en je eventuele afstudeer- of capaciteitsgroep. 5.3 Het voorwoord Het voorwoord gaat aan de behandeling van het eigenlijke onderwerp vooraf. In het voorwoord worden zaken behandeld die niet in verband staan met het onderwerp, maar wel van belang zijn voor de lezer, zoals het eventuele verband van dit project met eerder gedane projecten, de reden om juist te kiezen voor die project, etc. Tevens bedank je jouw begeleider(s) en iedereen die heeft bijgedragen tot het slagen van je onderzoek. In het voorwoord mag je nog gebruik maken van de ‘ik’term; dit vermijd je in de rest van je verslag. Een voorwoord is niet altijd nodig. 5.4 De inhoudsopgave Gebruik een paginanummering en geef in de inhoudsopgave aan op welke pagina de hoofdstukken beginnen. De paginanummering begint op de pagina waarop de inleiding begint en loopt door in de bijlagen. De titelpagina, het voorwoord en de inhoudsopgave hebben geen paginanummering. Neem bij het opstellen van de inhoudsopgave de volgende voorschriften in acht: -

de onderdelen dienen decimaal te worden genummerd: hoofdstuktitels 1, 2 enzovoort; paragraafkopjes 1.1, 1.2 enzovoort;

-

paragrafen niet verder uitsplitsen dan 1.1.1 en 1.1.2, twee subparagrafen is het maximum; (Let op: zet geen punt achter het laatste cijfer van de decimale codering).



10

-

de onderdelen inhoudsopgave, samenvatting, bronvermelding (literatuur, literatuurlijst, referenties) en bijlage(n) krijgen géén decimale codering;

-

eventuele bijlagen komen achteraan; ze moeten zijn voorzien van een titel en - als er meer dan één bijlage is - van een eigen nummer, bijvoorbeeld: Bijlage 1 Tabellen Bijlage 2 Vragenlijst

5.4.1 Hoofdstuk- en paragraaftitels Hoofdstukken en paragrafen structureren de tekst van een werkstuk. Vanzelfsprekend dienen de titels in de tekst identiek te zijn aan die in de inhoudsopgave. Let er op dat de titels bondig en inhouddekkend zijn. Om overgangen in de lopende tekst van een lange paragraaf aan te geven, kun je - spaarzaam - gebruik maken van kopjes (gecursiveerd en niet vet, zonder decimale codering) of een witregel inlassen. Maak bij paragraaftitels gebruik van vet, vetcursief of cursief; zet hoofdstuktitels in een grotere letter, en vet. Plaats achter een titel of kop(je) geen leesteken; hoogstens (in een enkel geval) een vraagteken. Zet nooit in of achter een titel een literatuurverwijzing. Voeg tussen titel en de voorgaande tekst een extra witregel in. Plaats geen titel of kopje onderaan een pagina; er moeten minstens twee regels tekst onder staan. Het komt veel voor, dat studenten na een hoofdstuk- of paragraaftitel direct een (sub)paragraaftitel laten volgen, zonder tussenliggende tekst. Dit is niet toegestaan; iedere titel moet worden gevolgd door een stuk(je) tekst. Studenten maken vaak de fout de eerste zin in een paragraaftekst afhankelijk te maken van de titel, bijvoorbeeld: 6.1 DC-DC Converter Hieronder wordt verstaan…… De beginzin moet echter los van de titel kunnen worden begrepen: 6.1 DC-DC Converter Onder een DC-DC Converter wordt verstaan…… 5.5 De samenvatting De samenvatting moet de hoofdzaken van de inhoud van het hele rapport in beknopte vorm bevatten. Denk hierbij aan een omvang van maximaal 150 woorden. Een samenvatting is niet altijd vereist. Het is de bedoeling, dat de lezer op basis van je samenvatting een globaal beeld krijgt van wat je gedaan hebt, hoe je het gedaan hebt en wat er uit je onderzoek gekomen is, en eruit kan opmaken of het voor hem of haar interessant is om verder te lezen. In de samenvatting dienen alle onderdelen van het verslag kort aan bod te komen: de probleemdefiniëring, het doel van het onderzoek/project, de werkwijze, de resultaten, de conclusie en eventueel belangrijke discussiepunten. Vaak wordt de fout gemaakt bij het samenvatten de behandelde inhoud aan te duiden in plaats van deze te



11

comprimeren. In een samenvatting mag geen nieuwe informatie worden gepresenteerd. Literatuurverwijzingen, citaten, tabellen en figuren horen niet thuis in een samenvatting. De samenvatting moet los van het verslag te lezen zijn. Gebruik bijvoorbeeld geen afkortingen die pas in het verslag worden uitgelegd. Soms is ook een samenvatting in Engels gevraagd (summary), dit maakt je werkstuk voor een internationaal publiek toegankelijk. Een voorbeeld van een samenvatting van een literatuurstudie is afgedrukt in bijlage 1; een voorbeeld van een samenvatting van een empirisch onderzoek in bijlage 2. 5.6 De inleiding De inleiding gaat, in tegenstelling tot het voorwoord, wel over het onderwerp van de hoofdtekst. De inleiding leidt de lezer in het onderwerp van de hoofdtekst. De inleiding begint gewoonlijk met een theoretische introductie, een beknopt overzicht van de voornaamste resultaten uit eerder verricht onderzoek (literatuuroverzicht) over hetzelfde onderwerp. Eventuele tegenstrijdige onderzoeksuitkomsten worden belicht. Het bespreken van onderzoeksresultaten kan gedeeltelijk naar de ‘discussie’ worden verschoven. In de inleiding mogen geen bevindingen of conclusies uit het te rapporteren onderzoek staan. De inleiding bevat altijd de probleemstelling en doelstelling. Ook omschrijf je hoe je het onderzoek of het ontwerp gaat aanpakken en hoe het verslag is opgebouwd. In geval van een onderzoeksverslag vermeldt je ook de verwachte uitkomsten en eventuele hypothesen. De inleiding bevat in elk geval: -

Probleemstelling ;

-

Doelstelling;

-

Concrete onderzoeksvragen of hypothese(n);

-

Opbouw van de rest van het verslag (een wegwijzer voor de lezer).

Goede inleidingen werken vaak als een trechter: van algemeen naar specifiek. Zuig de lezer als het ware naar binnen. Neem in het begin wat achtergrondinformatie op en geef vooral het belang van het probleem aan. Veel lezers baseren op de eerste alinea hun oordeel over de rest, zorg ervoor dat de opening staat als een huis en je belangrijkste lezerspubliek zal aanspreken. Eventueel kan de aanleiding van het onderzoek genoemd worden. Na afloop van de inleiding weet de lezer wat de probleemstelling is (“wat”), waarom daarvoor gekozen is (“waarom’’), wat je precies gaat onderzoeken of ontwerpen en hoe je dat gaat aanpakken (“hoe”). Het verschil van een samenvatting met een inleiding is dat de inleiding zegt wat je van plan bent; de samenvatting echter zegt wat je bereikt hebt (kwalitatief en kwantitatief). 5.7 De hoofdtekst De hoofdtekst bevat het betoog en het resultaat van je onderzoek of literatuurstudie. Het resultaat wordt gepresenteerd en toegelicht en er wordt vooral helder uiteengezet waarom het resultaat zo geworden is. De lezer wordt aan de hand van duidelijke argumenten door het betoog heen geleid en is na afloop overtuigd van je vakkennis en de correctheid van je conclusies.



12

Wat betreft de opbouw van de hoofdtekst maakt het verschil uit of het verslag een onderzoeksrapport is of een literatuurstudie. 5.7.1 Hoofdtekst literatuurverslag Wanneer het verslag een literatuurstudie betreft, worden in de hoofdtekst de deelvragen of deelthema’s behandeld. Zo’n deelthema bestaat dan uit de deelvraag, de hoofdpunten en resultaten van het betreffende onderzoek, de subconclusie en de overgang naar het volgende deelthema. Een logische volgorde is te beginnen met wat er uit de theorie (wetenschappelijke publicaties, rapporten van het betreffende bedrijf, eerdere onderzoeken en dergelijke) bekend is. Daarna kan worden toegespitst op de behandeling van de probleemstelling. Van belang is dat het geheel een logisch lopend verhaal is. De lezer wordt aan de hand van duidelijke argumenten door het betoog heengeleid en is na afloop overtuigd van je vakkennis en de correctheid van je conclusies. Andere belangrijke punten voor de interne structuur van hoofdstukken en paragrafen: -

Neem alles op in de hoofdtekst wat nodig is om het verhaal te volgen: bijlagen moeten ongelezen kunnen blijven.

-

Maak steeds aan het begin van hoofdstuk en paragraaf duidelijk wat je van plan bent te gaan behandelen in dit onderdeel;

-

Gebruik het einde van een hoofdstuk of paragraaf voor een zeer korte algemene samenvatting, eventueel om de lezer voor te bereiden op het volgende hoofdstuk of de volgende paragraaf;

-

Houdt tijdens het betoog steeds de aandacht gericht op de hoofdzaken. Gebruik de bijlagen om meer gedetailleerde uitwerkingen, zoals berekeningen en overzichten, in op te nemen;

-

Let er bij puntsgewijze opsommingen op dat alle punten taalkundig van dezelfde aard zijn, dus: allemaal zinnen, alleen zelfstandige naamwoorden of allemaal bijvoeglijke naamwoorden;

-

Gebruik leesbare, begrijpelijke figuren en tabellen ter ondersteuning van het verhaal. Bedenk steeds goed waarom je een tabel of figuur in de tekst wilt plaatsen en wat je ermee wilt zeggen. Verwijs in de tekst naar de figuren/tabellen en zorg dat elke figuur en tabel wordt voorzien van een duidelijke en volledige titel (nummer en omschrijving). Figuren/tabellen moeten voor zich spreken, maak duidelijk met welke eenheden en grootheden je werkt.

5.7.2 Hoofdtekst onderzoeksverslag In geval van een onderzoeksverslag bestaat de hoofdtekst uit een onderdeel ‘Methode’ en een onderdeel ‘Resultaten’. Methode De onderzoeksopzet en -uitvoering is beschreven in het onderdeel ‘methode’. Bij onderzoek op proefpersonen worden de relevante kenmerken van de onderzoekspopulatie, de in het onderzoek betrokken variabelen, selectie en uitval van proefpersonen of onderwerpen (informatie over de onderzoeksgroep of onderzoeksonderwerp), de gebruikte materialen/instrumenten (informatie over gebruikte meetinstrumenten en variabelen), de gevolgde procedures (het verloop van het onderzoek), de dataverzameling, enzovoort hierin beschreven. De lezer moet de representativiteit van de onderzoeksgroep kunnen natrekken, kunnen nagaan op welke wijze experimentele



13

manipulaties of interventies zijn uitgevoerd en hoe het is gesteld met de betrouwbaarheid en validiteit van de verzamelde resultaten. Bij technische onderzoeken worden onder ‘methode’ vaak de gebruikte wiskundige modellerings methoden en simulatiemodellen beschreven en verantwoord. Resultaten In het resultatengedeelte worden de (statistisch bewerkte) bevindingen beschreven. Hierbij worden de condities die van invloed kunnen zijn op de onderzoeksresultaten, de onderzoeksresultaten eventueel aan de hand van tabellen en/of figuren en de toetsingsresultaten (significatieniveau, variantie-analyses, etc) gecomprimeerd beschreven. Iedere tabel of figuur dient te zijn voorzien van een informatieve titel, zodat de lezer de inhoud onafhankelijk van de tekst kan begrijpen. In de lopende tekst moet naar iedere tabel of figuur worden verwezen. Tabellen en figuren krijgen een eigen (volg)nummer: Tabel 1. titel, Tabel 2. titel, enz.; Figuur 1. titel, Figuur 2. titel, enz. Nummer en titel staan boven een tabel; bij een figuur staan ze eronder. Zorg bij figuren voor een duidelijk legenda als bijvoorbeeld meet- en simulatieresultaten tezamen worden gepresenteerd. 5.8 De discussie of conclusie In de ‘discussie’ komt de betekenis van de onderzoeksresultaten in het licht van de in de inleiding beschreven probleemstelling, onderzoeksvragen en/of hypothesen aan de orde. Het gaat vooral om het verklaren van de uitkomsten van het eigen onderzoek, het interpreteren van de resultaten, het vergelijken met resultaten uit ander onderzoek en het trekken van conclusies. In de discussie geef je (beknopt) antwoord op de gestelde vragen uit je doel- en probleemstelling, zoals je die in de inleiding hebt geformuleerd. Je trekt conclusies uit hetgeen je in de hoofdtekst besproken hebt. Mogelijk bevestig of weerleg je de in de inleiding geformuleerde hypothesen. Onverwachte uitkomsten, tekortkomingen in opzet of uitvoering van het onderzoek en oorzaken van eventuele fouten, komen expliciet aan bod. De ‘discussie’ in een onderzoeksverslag eindigt vaak met aanbevelingen en/of het formuleren van nieuwe onderzoeksvragen. Wanneer je een verslag schrijft over een project dat je doorlopen hebt, is het reflecteren op je eigen werk een belangrijk leerdoel. Je reflecteert zowel op het proces dat je doorlopen hebt als op het eindresultaat. Het gaat hier dus om je eigen mening, om je vermogen tot het evalueren. Om dat op een verstandige manier te kunnen is waarschijnlijk het moeilijkste van je hele opleiding. Doe een poging tot reflectie en wees daarin vooral eerlijk. Probeer om onder woorden te brengen wat er goed en minder goed ging in het proces. Probeer dus enige kritische afstand te nemen tot je werk! 5.9 De symbolen- en/of afkortingenlijst In deze lijst worden de definities en eenheden weergegeven die behoren bij de in het verslag gebruikte symbolen. De lijst wordt weergegeven op alfabetische volgorde van de symbolen: Romeinse en Griekse lettertekens worden hierbij gescheiden. Soms kan het ook zo zijn dat je erg veel afkortingen gebruikt in je verslag. Dan maak je het de lezer wat gemakkelijker wanneer je een afkortingenlijst opneemt. 5.10 De literatuurlijst De literatuurlijst is een verhaal op zich. Als je een wetenschappelijke tekst schrijft is het van groot belang dat je in je tekst verwijst naar de bronnen waar je bepaalde beweringen, stellingen en



14

resultaten vandaan hebt gehaald in verband met de auteursrechtelijke bescherming. De bronnen waar je naar verwijst moeten uiteindelijk in de literatuurlijst gerangschikt worden. Het verwijzen naar bronnen en het opstellen van een literatuurlijst gebeurt volgens bepaalde standaardregels. Hier zal in paragraaf ‘Literatuurverwijzingen en Literatuurlijst’ uitgebreid op worden ingegaan. 5.11 Bijlagen Bijlagen worden aan het rapport toegevoegd om beweringen in de hoofdtekst te onderbouwen. Elke bijlage krijgt een titel en wordt vermeld in de inhoudsopgave. In de hoofdtekst wordt naar elke bijlage verwezen, anders is de toegevoegde waarde ervan twijfelachtig. Het kan heel goed zijn dat je bijlagen twee keer zoveel pagina’s innemen dan je verslag; dit is niet erg! Het is de bedoeling dat je verslag overzichtelijk is en dus niet onderbroken wordt door grote lappen tekst of berekeningen. Bedenk echter wel dat de lezer de bijlagen moet kunnen overslaan en toch het verhaal moet kunnen volgen. 5.12 Figuren, tabellen en berekeningen Gebruik figuren en tabellen ter ondersteuning van het verhaal. Schrijf niet een paar losse opmerkingen bij een verzameling figuren of tabellen, maar zorg dat de tekst zelf duidelijke te volgen is. Het is belangrijk om je steeds af te vragen wat de functie is van de afbeelding of figuur in de hoofdtekst. Als je vraagtekens kunt zetten bij de functionaliteit ervan, overweeg dan om de afbeelding of figuur naar de bijlagen te verplaatsen. Hetzelfde geldt voor berekeningen. Als je figuren of tabellen in de tekst plaatst, verwijs er dan wel naar, en zorg dat elke figuur en tabel wordt voorzien van een duidelijke, volledige titel en een nummer. Tabellen en figuren krijgen een eigen (volg)nummer: Tabel 1. titel, Tabel 2. titel, enz.; Figuur 1. titel, Figuur 2. titel, enz. Nummer en titel staan boven een tabel; bij een figuur staan ze eronder.



15

6. Literatuurverwijzingen en literatuurlijst Allereerst geldt altijd (en niet alleen wanneer je een verslag schrijft voor je studie) dat wanneer je gebruik maakt van boeken, tijdschriften, rapporten, websites en andere publicaties je altijd de auteursrechtelijke bescherming die op die bronnen rust in acht moet nemen. Het beste is om zoveel mogelijk je eigen woorden te gebruiken en je argumenten te onderbouwen door naar de betreffende auteurs te verwijzen. Het letterlijk overschrijven van een stuk tekst mag nooit, tenzij je ergens uit citeert. Je moet in feite de schrijver op deze manier ‘credits’ geven voor hetgeen hij gezegd, bedacht of onderzocht heeft. Het bovenstaande heeft óók betrekking of foto´s, plaatjes, figuren, grafieken en tabellen. Een andere reden waarom het belangrijk is om correct te verwijzen, is omdat het de basis is van het bedrijven van wetenschap: je gedachtegang kan zo gecontroleerd worden. Een juiste literatuurverwijzing in de tekst en een correcte literatuurlijst achter in je verslag zijn hiervoor dus ontzettend belangrijk. Doe je het bovenstaande niet, dan is dat plagiaat. Plagiaat is het overnemen van andermans werk en dat laten doorgaan voor eigen werk. De Examencommissie van je opleiding kan maatregelen treffen wanneer blijkt dat je hebt geplagieerd!

Wanneer bij literatuurverwijzingen en de literatuurlijst gebruik gemaakt wordt van de Vancouver-stijl gaat in de tekst verwijzen naar literatuur gemakkelijk: een getal volstaat. Het opstellen van de literatuurlijst aan het eind luistert nauw. De Vancouver-regels, geformuleerd in de Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals, staan op de URL: http://www.icmje.org/. Indien LaTeX gebruikt wordt voor het schrijven van rapporten kan het genereren van de bibliografie in hoge mate worden geautomatiseerd met behulp van BibTeX. 6.1 Bronverwijzing in de tekst In de tekst verwijs je via nummering naar literatuur aan het eind van de betreffende zin (of zinsnede). Het opklimmend volgnummer wordt weergegeven tussen vierkante haakjes (zelfde lettergrootte als tekst), vóór het afsluitende leesteken (meestal een punt). Wordt in de tekst vaker dan één keer naar dezelfde bron verwezen, dan behoudt deze het volgnummer dat de eerste keer werd toegekend. Bij een verwijzing op dezelfde plaats naar twee bronnen staat een komma tussen beide volgnummers, bijvoorbeeld: ......[9,10]. In een verwijzing naar een reeks bronnen op dezelfde plaats, staat een verbindingsstreepje zonder spaties tussen het laagste en hoogste volgnummer, bijvoorbeeld: ......[914]. 6.2 Literatuurlijst aan het eind De bronnen in de literatuurlijst zijn volgens nummer gerangschikt. Hierdoor kan de lezer snel de betreffende referentie vinden. Het kost meer moeite na te gaan, of alle volgens de lezer relevante auteurs zijn vermeld. Eventuele volgende regels van één titel beginnen recht onder de beginletter van de betreffende achternaam van de eerste auteur.



16

Volgorde van de elementen in verwijzing naar artikel nummer, achternaam auteur(s), voorletter(s), volledige titel van het artikel, titel tijdschrift (in de standaardafkorting), jaartal, jaargang, eerste en laatste bladzijde. (bij meer dan 6 auteurs komt na de voorletter(s) van de zesde auteur en de komma et al. te staan). In tijdschriftartikelen zonder auteursnaam wordt het type artikel na de titel aangegeven tussen [ ], bijvoorbeeld [editorial] of [redactioneel commentaar]. Let op: -

achternaam en voorletter(s) gescheiden door één spatie

-

zet geen punten tussen de auteursinitialen en na de afkortingen in de tijdschrifttitel

-

volledige auteursnamen van elkaar gescheiden door komma en spatie

-

tussen jaartal; jaargang:bladzijdenummers komen geen spaties

-

het nummer van de laatste bladzijde is zoveel mogelijk ingekort

-

er wordt géén gebruik gemaakt van cursief.

Voorbeelden tijdschriftartikelen in Vancouver-stijl: Houweling H, Heisterkamp SH, Van Wijngaarden JK, Wiessing LG, Coutinho RA, Jager JC. Analyse van de AIDS-epidemie in Nederland, 1982-1993. Ned Tijdschr Geneeskd 1994;138:1954-9. Tijdschriftartikel zonder auteursnaam: Community-bespoke doctoring [editorial]. Lancet 1994;343:613-4. Volgorde van de elementen in verwijzing naar boek nummer, achternaam auteur(s), voorletter(s), titel boek, (eerstgenoemde) plaats van uitgave, naam uitgever, jaar van uitgave. Hoofdstuk uit geredigeerd boek in Vancouver-stijl Volgnummer. Auteur AA, Auteur BB, Auteur CC. Titel van het hoofdstuk. In: Redacteur AA, Redacteur BB, redactie. Titel van het boek. Plaats van uitgave: Naam uitgever; Publicatiejaar.p. xxx-xxx. Let op: In een Engelstalig verzamelwerk komt op de plaats van "redactie", editor (als er één redacteur is) of editors (als het er twee of meer zijn). Voorbeelden boekreferenties in Vancouver-stijl Boek: Bouter LM, Van Dongen MCJM. Epidemiologisch onderzoek. Opzet en interpretatie Houten: Bohn Stafleu Van Loghum; 2000. Hoofdstuk uit boek onder redactie: Meertens RW. Beïnvloedingsprocessen in groepen. In: Meertens RW, Von Grumbkow J, redactie. Sociale psychologie. Groningen: Wolters-Noordhoff; 1992. p. 281-98.



17

Publicatie van een corporatieve auteur: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne. Volksgezondheid toekomst verkenning: de gezondheidstoestand van de Nederlandse bevolking in de periode 19502010. Den Haag: Sdu; 1993. Elektronische bronnen Online publicaties kunnen al dan niet gepaard gaan met een papieren versie. Elektronische publicatie gebaseerd op papieren uitgave. Ben je er zeker van dat een online geraadpleegd tijdschriftartikel of document een exact duplicaat is van de papieren uitgave, verwijs dan naar laatstgenoemd equivalent. Als je reden hebt te veronderstellen dat de online-versie afwijkt van de papieren bron, bijvoorbeeld omdat paginanummers ontbreken, dan geef je deze referentie dezelfde vorm als die van een ‘Internet-only’ artikel of geschrift. Online publicatie zonder papieren versie: Webpagina’s met elektronische publicaties kunnen worden bijgesteld of verwijderd. Hierom moet je de bronvermelding van een geschrift of artikel dat uitsluitend online (‘Internet-only’) is verschenen, in de literatuurlijst aanvullen met de datum waarop de elektronische publicatie werd geraadpleegd en het webadres. Omdat een elektronisch adres foutloos moet zijn, kopieer je het Internetadres uit de adresbalk van je browser en plak je het in. Online tijdschriftartikel in Vancouver-stijl: Volgnummer. Auteur AA , Auteur BB, Auteur CC (Jaar). Titel van het artikel. Titel tijdschrift in standaardafkorting;jaargang:pagina(’s). URL: ........... Online geschrift in Vancouver-stijl: Volgnummer. Auteur AA, Auteur BB. Titel van het geschrift. URL:.......... Let op: -

URL betekent Uniform Resource Locator, oftewel Internetadres.

-

Na een webadres komt géén punt.

-

In geval van een publicatie zonder auteursnaam komt op de plaats van de auteur(s) de titel te staan. Gebruik "no date" als het publicatiejaar ontbreekt: (n.d.) Soms ontbreken jaargangnummer en paginanummers.

Vermelding audiovisuele bron in literatuurlijst volgens Vancouver: Het type audiovisuele bron wordt, na de titel, tussen [ ] aangegeven. De vorm van een verwijzing naar audiovisuele media is voor het overige gelijk aan die van een boek: Volgnummer. Auteur/Producer. Titel [.....]. Plaats van uitgave: Productiemaatschappij; Jaar/datum van uitzending. (Invullen: [Cd-rom], [Videotape], [Film], [TV uitzending]). Verwijzingen in wetenschappelijke geschriften moeten gemakkelijk controleerbaar zijn. Informatie op televisie (en teletekst), voldoet vaak na korte tijd niet meer aan dit criterium. In wetenschappelijke literatuur is het ongebruikelijk te refereren aan vergankelijke bronnen met de levensduur van een eendagsvlieg.



18

7. Verwijzen naar figuren en tabellen Ook kun je ter ondersteuning ook figuren of tabellen opnemen in je eigen werk. Onder een figuur wordt verstaan alles wat geen tabel is, dus bijvoorbeeld foto’s, tekeningen, plaatjes en grafieken. 7.1 Opnemen van een figuur of tabel Figuren en tabellen worden altijd voorzien van een titel en een nummer. De titel staat bij een tabel altijd erboven, bij een figuur juist eronder. De titel geeft altijd duidelijk weer wat er in de figuur of tabel te zien is. Een lezer moet de figuur of tabel kunnen begrijpen zonder in de tekst te hoeven lezen. Daarnaast moet in de tekst altijd duidelijk verwezen worden naar een figuur of tabel. Een figuur of tabel kan niet bestaan zonder tekstuele referentie. 7.2 Overnemen van een figuur of tabel Naast het gebruik van andermans werk om je eigen werk mee te ondersteunen, kun je ter ondersteuning ook figuren of tabellen van anderen opnemen in je eigen werk. Onder een figuur wordt verstaan alles wat geen tabel is, dus bijvoorbeeld foto’s, tekeningen, plaatjes en grafieken. Bij het overnemen van een figuur of tabel van iemand anders of uit bestaand werk heb je, net als bij geschreven tekst, te maken met auteursrechtelijke bescherming. Hierbij vermeldt je dus ook altijd de maker, het jaartal, etc. Figuren en tabellen worden altijd voorzien van een titel en een nummer. De titel staat bij een tabel altijd erboven, bij een figuur juist eronder. De titel geeft altijd duidelijk weer wat er in de figuur of tabel te zien is. Een lezer moet de figuur of tabel kunnen begrijpen zonder in de tekst te hoeven lezen. Onder de figuur of tabel staat waar uit deze afkomstig is. Bij werk dat gepubliceerd zal worden is het belangrijk om in verband met copyright altijd officieel toestemming te vragen aan de oorspronkelijke maker van de figuur of tabel. Bij een verslag dat binnen de universiteit blijft is slechts een goede bronvermelding van belang. Tabel x. Vacaturegraad per provincie, eind september

Noot. Uit “Verandering in arbeidspatronen van ouders na de geboorte van het eerste kind,” door Mol, M., 2008. In Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (Red.), Sociaaleconomische trends: Statistisch kwartaalblad


over arbeidsmarkt, sociale zekerheid en inkomen, 1e kwartaal 2008 (p. 11). Voorburg/Heerlen: CBS. Copyright 2008 door CBS. Herdrukt met toestemming.


19

Figuur x. Vacaturegraad per provincie, eind september Noot. Voor het berekenen van de vacaturegraad is gebruik gemaakt van het aantal banen op 31 december.


Voor het jaar 2006 is het aantal banen eind 2005 gebruikt. Uit “Grotere vraag naar personeel op elk niveau,” door Weidum, J., 2008. In Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (Red.), Sociaaleconomische trends: Statistisch kwartaalblad over arbeidsmarkt, sociale zekerheid en inkomen, 1e kwartaal 2008 (p. 10). Voorburg/ Heerlen: CBS. Copyright 2008 door CBS. Herdrukt met toestemming.


20

8. Stijlaspecten Bij het schrijven van een verslag ligt de nadruk natuurlijk op de inhoud van de tekst. Maar ook de manier waarop de tekst is geschreven, wat voor schrijfstijl gehanteerd wordt, de woordkeus en de zinsbouw is erg belangrijk. De indruk die de lezer krijgt van je verslag heeft voor een groot deel hier mee te maken. Onder stijl verstaan we de manier van schriftelijk weergeven van wat je wilt zeggen. 8.1 Algemene tips Zo is het belangrijk dat je er tijdens het schrijven op let dat je een logisch te volgen betoog schrijft en geen chronologisch verslag van je werkzaamheden. Zorg er ook voor dat je beknopt en zakelijk schrijft. Maak het verslag niet dikker dan nodig: een dik verslag wijst er vaak op dat de schrijver er juist weinig tijd aan heeft besteed! Een beknopt verslag, waarin goed doordachte teksten voorkomen met weinig overbodige woorden, kost tijd om te schrijven. Denk dus niet dat je met een dik verslag indruk maakt op de lezer (je begeleider). De volgende tips hebben betrekking op schrijfstijl en schrijven in het algemeen en zijn overgenomen uit Plonsky (2007).      





 

Schrijf in volledige zinnen. Zorg dat je geen informele taal gebruikt. Zoek de spelling op van woorden waarvan je niet zeker weet of je ze juist geschreven hebt. Voer altijd zelf een spellingcheck uit en vraag bij voorkeur ook nog een buitenstaander (vriend of familielid) om dit te doen. Schrijf niet in de ‘ik’- of ‘wij’-vorm. Probeer het gebruik van nietszeggende woorden of zinsdelen te vermijden. Bijvoorbeeld: ‘Uit het experiment is naar voren gekomen dat...’ kan beter geschreven worden als ‘Het experiment liet zien dat’. De eerste zin van een paragraaf moet op zichzelf staand zijn (dus niet ‘Vanwege deze onderzoeken is het...’ maar ‘Vanwege onderzoeken op het gebied van nanotechnologie is het...’). Afkortingen schrijf je voluit (dus niet ‘d.w.z.’ maar ‘dat wil zeggen’) en afkortingen van bepaalde begrippen schrijf je alleen de eerste keer dat je ze gebruikt voluit. Bijvoorbeeld: ‘Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)’. In de rest van je verslag kun je vervolgens gewoon de afkorting ‘CBS’ gebruiken. Als je verslag in het Engels is, schrijf samentrekkingen dan voluit (dus niet ‘it won’t’, maar ‘it will not’). Wanneer je veel naar een persoon verwijst ongeacht of het een man of vrouw is, probeer dan het woord ‘persoon’ vaker te gebruiken in plaats van alleen ‘hij’ en ‘hem’ of continu ‘hij/zij’ en ‘hem/haar’. Je kunt ook aan het begin van verslag aangeven, dat wanneer je het over ‘hij’ of ‘hem’ hebt je eigenlijk ‘hij/zij’ en ‘hem/haar’ bedoeld.

8.2 Spelling Allereerst is natuurlijk een juiste spelling van belang. Daaronder valt ook het op een juiste manier aaneenschrijven en afbreken van woorden en bijvoorbeeld het gebruik van aanhalingstekens. De volgende tips zijn overgenomen uit Pak (2006). Hand-out verslagschrijven


21

Het afbreken van woorden Woorden worden afgebroken na een lettergreep. Bij het afbreken vervalt de klinkerverdubbeling (autootje wordt auto-tje). Wanneer wordt afgebroken rond de letter ‘y’, zijn er twee mogelijkheden, namelijk lo-yaal of loy-aal. Een laatste voorschrift wat betreft het afbreken van woorden is dat aan het einde of begin van een regel geen lettergreep mag staan die slechts uit één klinker bestaat. Dus wel even-tu-eel of apotheek, maar niet a-drenaline of stere-otoren. Koppelteken versus aaneenschrijven Dit onderwerp is een heikel punt. Het is absoluut niet eenduidig wanneer een woord aan elkaar geschreven moet worden, wanneer het los moet en wanneer er een koppelteken tussen hoort te staan. Dit verandert ook nog wel eens wanneer de officiële spelling wordt herzien. Als hoofdregel kun je hanteren: Schrijf woorden zoveel mogelijk aaneen. Gebruik het koppelteken slechts om de leesbaarheid te bevorderen. Als je het niet zeker weet, zoek het woord dan op in het woordenboek of Groene Boekje.

Samenstellingen en afleidingen schrijf je zoveel mogelijk aan elkaar vast.  woensdagmiddag, vijfkamerappartement, maximumsnelheid, onroerendgoedmarkt, brutominimumloon, tweederdemeerderheid

langetermijnplanning,

Bij samengestelde werkwoorden is het onduidelijk wanneer ze vast of los geschreven worden.  voorbijlopen, kennismaken, gebruikmaken, koffiedrinken  maar: water halen, indruk maken, overeind komen Wanneer er sprake is van samenstellingen met afkortingen, cijfers, namen, bijzondere voor- en nabepalingen en samenkoppelingen wordt een koppelteken gebruikt. Het koppelteken moet ook worden toegepast wanneer er spraakverwarringen kunnen optreden.  23-jarige, vwo-diploma, T-shirt, VARA-gids ex-man, niet-roker, interim-manager, financieeleconomisch, Zuid-Afrika, kabinet-Balkenende, kant-en-klaar, nek-aan-nekrace  zee-egel, toe-eigenen, na-apen, etalage-indeling, stage-uren Los of vast: betekenisverschil De woorden ‘ten-minste’, ‘te-veel’ en ‘ten-slotte’ kunnen zowel aan elkaar als los van elkaar geschreven worden. Er is dan echter wel een betekenisverschil. Let daar dus op wanneer je deze woorden gebruikt. Tenminste/ ten minste Teveel/ te veel


Zij doet tenminste haar best. (in ieder geval) Je moet ten minste 18 jaar zijn. (op zijn minst) Ik heb een teveel aan vrije dagen opgenomen. Ik heb te veel vrije dagen opgenomen. Onderwijs en Studenten Service Centrum (STU)

22

Tenslotte/ ten slotte

Jij bent tenslotte al 18 jaar! (immers) Eerst sprak de assistent en ten slotte zijn baas. (tot slot)

Oude uitdrukkingen In de Nederlandse taal kennen we een aantal uitdrukkingen, die nog oude naamvalsuitgangen hebben. De spelling wijkt daarbij vaak af van de uitspraak. Hier volgen een aantal veel voorkomende. heden ten dage te rade gaan in groten getale ten tijde van mijns inziens te zijner tijd omwille van toentertijd te allen tijde uitentreuren ten enenmale van tevoren Beide of beiden Woorden als ‘enkele’, ‘beide’, ‘alle’ en ‘sommige’ worden zonder ‘n’ geschreven als ze gebruikt worden als bijvoeglijk naamwoord.  Alle medewerkers vinden dat beide mogelijkheden kunnen, maar enkele managers zijn het daar niet mee eens. Wanneer deze woorden gebruikt worden als zelfstandig naamwoord, kunnen ze zowel op ‘e’ als ‘en’ eindigen. Wanneer ze verwijzen naar personen, schrijf je ‘en’. Wanneer ze niet verwijzen naar personen, schrijf je ‘e’.  Menno en Marloes zijn te laat. Beiden misten de trein.  De stoel en de tafel zijn kapot. Beide worden gerepareerd. Gebruik van aanhalingstekens Wanneer je aanhalingstekens gebruikt, kunnen dit zowel enkele als dubbele aanhalingstekens zijn. De vraag is vaak wanneer je nou welk type moet gebruiken. Dubbele aanhalingstekens gebruik je wanneer je aangeeft dat iemand iets zegt of bij een citaat.  ‘’Vanavond’’, zei zij, ‘’ga ik naar de bioscoop’’.  Met de woorden ‘’Hij was een beetje dom’’ heeft Máxima haar populariteit vergroot. In alle overige gevallen gebruik je enkele aanhalingstekens.  Het woord ‘kerel’ betekent hetzelfde als het woord ‘man’.  Die ‘leuke’ buurman van jou is opgepakt door de politie.  Het schilderij ‘De Nachtwacht’ is over heel de wereld bekend. Getallen in de tekst Met betrekking tot het uitschrijven van getallen geldt de volgende standaardregel: getallen onder de 10 schrijf je uit als een woord en voor getallen boven de 10 gebruik cijfers. Getallen aan het begin van een zin schrijf je altijd uit. Een zin begint dus nooit met een cijfer. In de volgende gevallen gebruik je altijd cijfers:  Bij getallen die de tijd, een datum, leeftijd, geldbedragen, scores of maten weergeven.



23

   

 een dosis van 4 mg, gedurende 6 seconden, op 4 maart, een leeftijd van 18 jaar, een score van 5 op een 7-puntsschaal, een bedrag van 5 euro Bij rekengetallen  vermenigvuldigd met 4, minder dan 8%, een verhouding van 1:3 Bij getallen in een rijtje  2, 3, 5 en 7 zijn priemgetallen Wanneer een tabel, figuur, hoofdstuk of pagina wordt aangehaald  Tabel 4, Figuur 8, klasse 2, hoofdstuk 5, pagina 83 Wanneer een vergelijking wordt gemaakt tussen een getal onder de 10 en een getal boven de 10  4 van de 20 proefpersonen, van de 25 deelnemers waren er 8 student

8.3 Stijl Stijl heeft met name betrekking op je woordkeus en zinsbouw. Daaronder valt het onder andere het gebruik van betrekkelijke voornaamwoorden, verwijswoorden en voegwoorden. Betrekkelijke voornaamwoorden (dat/wat, die/wie) Betrekkelijke voornaamwoorden zijn woorden zoals: die, dat, wat en wie. Hoe deze woorden gebruikt moeten worden kan nog al eens lastig zijn. De volgende regels zijn hierop van toepassing. ‘Die’ heeft altijd betrekking op een mannelijk of vrouwelijk zelfstandig naamwoord.  De vrouw die jij bedoelt, heeft net een andere baan. ( betrekking op ‘vrouw’)  De huizen die te koop staan, zien er goed uit. ( betrekking op ‘huizen’)  De sleutel van het schuurtje, die verroest is, laat ik bijmaken. ( betrekking op ‘sleutel) ‘Dat’ heeft altijd betrekking op een onzijdig zelfstandig naamwoord.  Het toestel dat zij wil kopen, is uitverkocht. ( betrekking op ‘toestel’)  Het huis van de buren, dat net geverfd is, staat te koop. ( betrekking op ‘huis) In drie gevallen gebruik je ‘wat’, namelijk wanneer het betrekking heeft op een onbepaald voornaamwoord (alles, iets, niets, veel), een overtreffende trap of op een hele zin.  Hij koopt alles wat hij wil. ( betrekking op ‘alles’)  Iets wat ik echt heel leuk vind, is zwemmen. ( betrekking op ‘iets)  Het leukste wat hij te vertellen had, wist ik al. ( betrekking op ‘het leukste)  We gaan vanavond met zijn allen uit, wat altijd erg gezellig is. ( betrekking op de hele eerste zin) Wanneer je ‘wie’ gebruikt kun je dit vaak vervangen door ‘iemand die’ of ‘degene die’.  Wie ik echt heel aardig vind, is Michiel.  Michiel is iemand die ik echt heel aardig vind. Verwijswoorden bij zelfstandige naamwoorden: de haar-ziekte Het verwijzen naar zelfstandige naamwoorden doe je aan de hand van de volgende woorden: Hand-out verslagschrijven


24

  

Bij onzijdige zelfstandige naamwoorden: Bij mannelijke zelfstandige naamwoorden: Bij vrouwelijke zelfstandige naamwoorden:

dat, dit, het, zijn deze, die, hem, hij, zijn deze, die, zij, ze, haar

Regelmatig wordt het woord ‘haar’ te pas en te onpas gebruikt op plekken waar ‘zijn’ zou moeten staan, aangezien het woord verwijst naar een onzijdig of mannelijk zelfstandig naamwoord. Het klinkt dan goed en het ligt lekker in het gehoor, maar het fout gebruikt. Dit overmatige gebruik van het woord ‘haar’ wordt ook wel de ‘haar’-ziekte genoemd. Hetzelfde gebeurt ook wel bij het woord ‘het’, waar vaak ‘zij’ of ‘ze’ foutief gebruikt wordt.  

Het kabinet heeft haar beleid gewijzigd; ze zal dit vanmiddag in het Kamerdebat toelichten.  Fout! Het bestuur heeft al haar medewerkers uitgenodigd.  Fout!

Correct is:  Het kabinet heeft zijn beleid gewijzigd; het zal dit vanmiddag in het Kamerdebat toelichten.  Het bestuur heeft al zijn medewerkers uitgenodigd. Hoe weet je nu of een woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is? Om daar achter te komen kun je de volgende regels hanteren. 1. Onzijdige woorden zijn alle woorden met het lidwoord ‘het’. Dus: het huis, het boek, het personeel, het fototoestel, het kabinet, het bloemetje, etc. 2. In principe zijn alle woorden met het lidwoord ‘de’ mannelijk, behalve in de volgende gevallen:  Woorden die vrouwelijke personen of dieren aanduiden. Dus: leeuwin, nichtje, tante, lerares  Woorden met de volgende achtervoegsels: -a of -ea firma, alinea -age bandage, garage -ij voogdij,stomerij,razernij -ine discipline, machine -ie familie, politie, commissie -ing bepaling, regering -iek muziek, politiek, techniek -heid overheid, waarheid -ica logica -nis geschiedenis, gebeurtenis -de of -te diepte, gemeente, liefde -schap beterschap, vennootschap -st gunst, kunst, winst -theek apotheek, discotheek -se analyse, couveuse -teit puberteit, universiteit -ode, -ude periode, attitude -tuur, -suur cultuur, natuur, -logie, -sofie, of agogie biologie, filosofie, pedagogie -sis, -xis, tis crisis, dosis, syntaxis, bronchitis Hen of hun De woorden ‘hen’ en ‘hun’ worden regelmatig door elkaar gehaald. Er zijn een feite twee gevallen waarin dit gebeurd. Je schrijft ‘hun’ als het een bezittelijk voornaamwoord is en ‘hen’ als het een lijdend voorwerp is. Hand-out verslagschrijven


25

 

Zij nodigen al hun vrienden uit voor hun feest. Zij nodigen hen uit voor hun verjaardag.

Je schrijft ‘hen’ na een voorzetsel en ‘hun’ als het een meewerkend voorwerp is (zonder voorzetsel!).  Zij geven de sleutel aan hen.  Zij geven hun de sleutel. Voegwoorden Voegwoorden zijn woorden waarmee je een hoofdzin en een bijzin met elkaar verbindt, zoals ‘omdat’, ‘doordat’, ‘zodat’, ‘want’, ‘maar’, ‘mits’, ‘tenzij’, ‘terwijl’, ‘hoewel’, ‘derhalve’, etc. Soms worden deze woorden foutief toegepast. Hieronder geven we van vier voegwoorden aan hoe ze correct in een zin gebruikt moeten worden. Het voegwoord ‘omdat’ geeft een reden aan; het voegwoord ‘doordat’ juist een oorzaak. Bij deze twee voegwoorden horen de bijwoorden ‘daarom’ en ‘daardoor’. Hiervoor geldt ook dat ‘daarom’ een reden aangeeft en ‘daardoor’ een oorzaak.  We zijn vandaag gesloten, omdat we een jubileum vieren.  De straten zijn nat, doordat het heeft geregend.  We werden een beetje moe. Daarom zijn we op tijd naar bed gegaan.  De straten staan onder water. Daardoor zijn ze onbegaanbaar. Het voegwoord ‘mits’ betekent ‘op voorwaarde dat’ of ‘als’. ‘Tenzij’ betekent ‘behalve als’.  We vertrekken morgen heel vroeg, mits we goed geslapen hebben.  We gaan morgen een dagje uit, tenzij het slecht weer is. Samentrekking Soms kun je in een zin of woordgroep een woord, zinsdeel of deel van een woord weglaten om onnodige herhalingen te voorkomen.  zinsdeel De familie Van Dam gaat eerst naar Spanje en daarna naar Portugal.  deel van een woordgroep De argumenten voor en tegen.  woord De kleine en grote bestellingen.  deel van een woord De voor- en nadelen. Het samentrekken van woorden en zinsdelen is aan een aantal regels gebonden. 1. De betekenis van het samengetrokken woord/zinsdeel moet hetzelfde zijn. Fout: Hij zette de motor en zijn vrouw af. Goed: Hij zette de motor af en zette zijn vrouw af. 2. De grammaticale functie van het zinsdeel moet hetzelfde zijn. Fout: Het verslag ontvingen wij vandaag en zal direct bekeken worden. Goed: Het verslag ontvingen wij vandaag en deze zal direct bekeken worden. 3. De volgorde van onderwerp en persoonsvorm moet hetzelfde zijn. Fout: Met genoegen nodigen wij u uit en stellen het bijzonder op prijs, als u komt. Hand-out verslagschrijven


26

Goed: Met genoegen nodigen wij u uit en wij stellen het bijzonder op prijs, als u komt. 4. Zinnen moeten tot dezelfde rang behoren (dus twee bijzinnen of twee hoofdzinnen). Fout: Het spijt ons dat wij niet gereageerd hebben, maar zullen uw klacht nu in behandeling nemen. Goed: Het spijt ons dat wij niet gereageerd hebben, maar wij zullen uw klacht nu in behandeling nemen. Congruentie In een zin moet het onderwerp in de zelfde manier vorm (enkelvoud of meervoud) staan als de persoonsvorm. Dus: ‘De auto rijdt voorbij.’ wordt in meervoudsvorm: ‘De auto’s rijden voorbij.’ In sommige gevallen is het niet zo eenvoudig te bepalen of het onderwerp in het enkelvoud of meervoud staat. Bijvoorbeeld wanneer het woord ‘aantal’ wordt gebruikt om het onderwerp mee aan te duiden. Je kunt de onderstaande problemen en discussies met dit woord vermijden door in plaats daarvan het woord ‘enkele’ te gebruiken. Wat is juist? 1. Een aantal mensen komt te laat. Of Een aantal mensen komen te laat. Grammaticaal gezien is ‘een aantal’ enkelvoud, maar qua betekenis is het meervoud. Wanneer het om een duidelijk samenhangende groep gaat, gebruik je het enkelvoud. Dus:  Een aantal collega’s gaat naar Amerika. In het volgende geval zijn beide mogelijkheden te verdedigen:  Er is een aantal mensen dat steeds te laat komt. ( betrekking op ‘aantal’)  Er zijn een aantal mensen die steeds te laat komen. ( betrekking op ‘mensen’) Vaste voorzetsels Er zijn een aantal woordcombinatie, uitdrukkingen en gezegden die een vast voorzetsel hebben. Bij het gebruik van deze vaste combinaties worden erg vaak fouten gemaakt. Er worden dan twee van deze combinaties met dezelfde betekenis door elkaar gehaald.  Refereren aan Verwijzen naar Fout: Refereren naar  Solliciteren naar Reageren op Fout: Solliciteren op



27

9. Beoordeling Bij de beoordeling van de vorm wordt, behalve naar uiterlijke verzorging en omvang, gelet op de volgende punten: -

verzorgd taalgebruik

-

evenwichtige indeling van de tekst

-

presenteren van kwantitatieve gegevens in tabellen/figuren

-

accurate samenvatting

-

correcte literatuurverwijzingen in tekst en literatuurlijst

-

opmaak volgens de regels.

De vier hoofdcategorieën voor de beoordeling van de inhoud zijn correspondentie tussen inhoud en vorm, probleemstelling, argumentatie en beheersing van de vakinhoud. Hierbij gaat het om: -

dekkende titels van hoofdstukken/ paragrafen en figuren/tabellen

-

heldere probleemstelling/onderzoeksvraag/hypothese

-

zelfstandige verwerking van relevante literatuur

-

staving van beweringen met kwantitatieve gegevens

-

juiste data-analyse en –bewerking

-

betrouwbaarheid en validiteit

-

logische interpretaties van de resultaten

-

onderscheid tussen correlatie en causale verbanden

-

kritische benadering van onderzoeksuitkomsten/aandacht voor alternatieve interpretaties

-

coherente en consistente redeneringen

-

steekhoudende argumenten

-

conclusies die aansluiten op de probleemstelling/onderzoeksvraag/hypothese

-

precisie in hantering van vaktermen

-

wetenschappelijk gehalte en actualiteit gebruikte bronnen.

10. Fraude Fraude bij het schrijven van (onderzoeks)rapport, behelst ondermeer: -

het overschrijven van (passages uit) andermans werk

-

stukken letterlijk dan wel vrij vertalen en zonder bronvermelding overnemen

-

het (gedeeltelijk) laten schrijven van de scriptie/thesis door iemand anders

-

het meewerken aan het plegen van fraude door iemand anders.

11. Meer weten? Wil je meer weten over het onderwerp ‘scriptie schrijven’, raadpleeg dan een van de volgende handleidingen, welke o.a. zijn te vinden in de bibliotheek van de TU/e en de Openbare Bibliotheek Eindhoven: Hand-out verslagschrijven


28

        

Boezeman, L. & Woudenberg, F. (1992). Het betere schrijfwerk; een procesmatige instructie voor het maken van een scriptie. HvU Press: Utrecht. Eco, U. (1990). Hoe schrijf ik een scriptie? Amsterdam: Bakker. Elling, R., Andeweg, B., de Jong, J. & Swankhuisen, C. (2005). Rapportagetechniek. Groningen: Wolters-Noordhoff. Heuvel, J.H.J. van den (1994). Hoe schrijf ik een werkstuk of scriptie? Utrecht: Lemma. Huckin, T. & Olsen, L. (1991). Technical Writing and Professional Communication. Singapore: McGraw-Hill Book Co. Lamers, H.A.J.M. (1993). Hoe schrijf ik een wetenschappelijke tekst? handleiding om scripties, onderzoeksverslagen, dissertaties en literatuurrapporten te schrijven. Muiderberg: Couthino. Mirande, M. & Wardenaar, E. (1997). Scriptieproblemen. Groningen: Wolters-Noordhoff. Musterd, C. (1994). De puntjes op de scriptie: Aanwijzingen voor de verzorging van scripties, werkstukken, nota’s. Rijswijk: Nijgh & Van Ditmar Universitair. Oosterbaan, W. (2000). Het schrijven van een leesbare scriptie. Amsterdam: Balans BV.

12. Bronvermelding American Psychological Association (2001). Publication manual of the American Psychological Association (5th ed.). Washington, DC: Author. Pak, D. (2006). Vlekkeloos Nederlands, Spelling en stijl compleet. Den Haag: Pak Uitgeverij. Plonsky, M. (2007). Psychology with style: A hypertext writing guide. Opgehaald 28 maart 2008 van http://www.uwsp.edu/psych/apa4b.htm Topman, R.M. (2001). Studieondersteuning: Scriptie schrijven. Opgehaald 28 maart 2008 van http://www.leidenuniv.nl/ics/sz/so/schrijf-mare.htm Starreveld, P.A. (2007). Verslaglegging van psychologisch onderzoek. Amsterdam: Uitgeverij Boom. Smit, M. (2008). Naar een Cyclisch Iteratief Ontwerpproces en Ontwerpomgeving, leren van ervaringen. Delft: Technische Universiteit Delft



29

Bijlage 1 Andere literatuurverwijzingen en literatuurlijst (APA-stijl) Allereerst geldt altijd (en niet alleen wanneer je een verslag schrijft voor je studie) dat wanneer je gebruik maakt van boeken, tijdschriften, rapporten, websites en andere publicaties je altijd de auteursrechtelijke bescherming die op die bronnen rust in acht moet nemen. Het beste is om zoveel mogelijk je eigen woorden te gebruiken en je argumenten te onderbouwen door naar de betreffende auteurs te verwijzen. Het letterlijk overschrijven van een stuk tekst mag nooit, tenzij je ergens uit citeert. Je moet in feite de schrijver op deze manier ‘credits’ geven voor hetgeen hij gezegd, bedacht of onderzocht heeft. Het bovenstaande heeft óók betrekking of foto´s, plaatjes, figuren, grafieken en tabellen. Een andere reden waarom het belangrijk is om correct te verwijzen, is omdat het de basis is van het bedrijven van wetenschap: je gedachtegang kan zo gecontroleerd worden. Een juiste literatuurverwijzing in de tekst en een correcte literatuurlijst achter in je verslag zijn hiervoor dus ontzettend belangrijk. Doe je het bovenstaande niet, dan is dat plagiaat. Plagiaat is het overnemen van andermans werk en dat laten doorgaan voor eigen werk. De Examencommissie van je opleiding kan maatregelen treffen wanneer blijkt dat je hebt geplagieerd!

In deze paragraaf over literatuurverwijzingen en de literatuurlijst wordt uitgegaan van de regels zoals die door de American Psychological Association gehanteerd worden, de zogenaamde APA-stijl (American Psychological Assocation, 2001; Plonsky, 2007; Starreveld, 2007). Er bestaan echter meer van dit soort verwijzingssystemen, zoals de Vancouver-stijl, de Havard-stijl en de MLA-stijl. Controleer welke manier van verwijzen gevraagd wordt of welke manier in jouw vakgebied gebruikelijk is. 1.1 Literatuurverwijzingen Wanneer je in je tekst verwijst naar de woorden of ideeën van iemand anders moet je dat aangeven. Hoe je dit doet is onder andere afhankelijk van de manier waarop je ernaar verwijst en het aantal schrijvers van een publicatie. Hieronder wordt een overzicht gegeven van hoe je moet verwijzen in welke situatie. Verwijzen naar één auteur  Starreveld (2007) stelde dat  Een bepaald feit (Starreveld, 2007)  In 2007 concludeerde Starreveld dat Verwijzen naar twee auteurs Let op het verschil tussen ‘en’ en ‘&’!!  Glaser en Glaser (1989) stelden dat  Een bepaald feit (Glaser & Glaser, 1989)  In 1989 concludeerden Glaser en Glaser dat Hand-out verslagschrijven


30

Verwijzen naar meerdere auteurs Wanneer er meer dan twee auteurs zijn, is er verschil tussen de eerste en de volgende keren dat je naar de bron verwijst. De eerste keer gaat dat als volgt:  Borman, Hanson, Oppler, Pulakos, en White (1993) stelden dat  Een bepaald feit (Borman, Hanson, Oppler, Pulakos, & White, 1993)  In 1993 concludeerden Borman, Hanson, Oppler, Pulakos, en White dat Daarna hanteer je de volgende systematiek:  Borman et al. (1993) stelden dat  Een bepaald feit (Borman et al., 1993)  In 1993 concludeerden Borman et al. dat Bij meer dan 6 auteurs verwijs je vanaf de eerste keer al door middel van ‘et al.’. Citeren van een auteur Wanneer je een auteur letterlijk citeert neem je ook altijd het paginanummer op in de verwijzing. Korte citaten worden tussen aanhalingstekens geplaatst. Het cursief plaatsen van een citaat is niet nodig! Wanneer het citaat langer is dan 40 woorden wordt het citaat in een apart blok/alinea geplaatst, waarbij je inspringt in de tekst en geen aanhalingstekens gebruikt. Citaten mag je nooit vertalen.  Starreveld (2007) concludeerde dat een alinea is de bouwsteen van een tekst (p.15).  ..., oftewel een alinea is de bouwsteen van een tekst (Starreveld, 2007, p. 15).  In 2007 stelde Starreveld het als volgt: Een alinea is de bouwsteen van een tekst (p.15). Ook bij verwijzingen naar een specifiek onderdeel van een bron (een bepaald hoofdstuk, tabel of figuur) verwijs je door middel van het paginanummer. Bij genummerde hoofdstukken kun je ook verwijzen naar het hoofdstuknummer, door middel van Hoofdst. X of Chap. x Verwijzen naar meerdere publicaties  Verschillende studies (Prochaska et al., 1992; Weinstein, 1988) laten zien Verwijzen naar meerdere publicaties van een auteur  Janssen (1998, 2003, 2004a, 2004b) beargumenteerde dat Verwijzen naar een elektronische bron Net als bij papieren bronnen probeer je bij elektronische bronnen zo goed mogelijk aan te geven wat de locatie is van het materiaal waar naar verwezen wordt. Bij voorkeur geef je de naam van de titelpagina en het nummer van de paragraaf. Verwijzen kan dan op de volgende manieren:  Een bepaald feit (Myers, 2000, ¶ 5)  Myers (2000, para. 5) stelde dat  Uit onderzoek blijkt (Beutler, 2000, Conclusion section, ¶ 1)



31

Verwijzen naar een bron die je niet zelf gelezen hebt Wanneer je in een bron een verwijzing naar een andere bron tegenkomt, die je ook wilt gebruiken, kun je het beste deze bron zelf eerst lezen. Wanneer dit niet mogelijk is, kun je (bij hoge uitzondering!) verwijzen naar deze publicatie via de bron die je wel zelf gelezen hebt.  Freud (1900, aangehaald in Ryckman, 1985) ging ervan uit dat In de literatuurlijst zet je dan alleen een verwijzing naar de bron die je ook daadwerkelijk gelezen hebt, in dit geval naar Ryckman. In het Engels gebruik je de term: cited in. 1.2 Literatuurlijst Alle bronnen waar je in de tekst naar hebt verwezen, moeten uiteindelijk worden opgenomen in de literatuurlijst. Hier benoem je de bronnen volledig. Dus naast de naam van de auteur en het jaartal noem je ook de titel van het werk, eventueel de naam van het tijdschrift waarin het is verschenen, de naam van de uitgever en de plaats waar het is verschenen. Afhankelijk van het type bron gebeurt dit op verschillende manieren. Hierna wordt voor de belangrijkste type bronnen aangegeven hoe je ze in de literatuurlijst hoort te op te nemen. De volgende regels gelden echter onafhankelijk van het type bron:     

De inhoud van de literatuurlijst wordt alfabetisch gerangschikt op achternaam van de auteur. Als een bronvermelding langer is dan één regel, dan spring je een stukje in op de tweede regel. Als de auteur een instituut is wordt de auteursnaam vervangen door de naam van het instituut. Als de naam van de auteur en de uitgever gelijk zijn wordt de uitgever vermeld als: ‘Auteur’. Als er sprake is van een nieuwe of herziene druk, dan wordt dit tussen haken vermeld na de titel van het boek (2e druk/2nd ed. of herz. druk/Rev. ed.)

1.2.1 Papieren bronnen Een boek Wanneer het boek één auteur heeft vermeldt je dit in de literatuurlijst als volgt: Kolb, D. A. (1984). Experiental learning. Experience as the source of learning and development. Englewood-Cliffs, NJ: Prentice Hall. Bij twee auteurs vermeldt je het volgende: Denzin, N. K., & Lincoln, Y. (2000). Handbook of qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage. En bij drie of meerdere auteurs vermeldt je de bron op onderstaande wijze: Eraut, M., Alderton, J., Cole, G., & Senker, P. (1998). Development of knowledge and skills in employment. East Sussex, UK: University of Sussex.



32

Een boek: geredigeerd boek of bundel Soms is een hoofdstuk van een boek onderdeel van een verzameld werk of bundel. Het gebruikte hoofdstuk wordt dan vernoemd met auteur, maar ook de titel van het totale boek plus de naam van de redacteur. Bij Nederlandse bronnen wordt dan de afkorting ‘Red.’ achter de naam van de auteur geplaatst. Bij Engelse bronnen wordt de afkorting ‘Ed.’ (één auteur) of ‘Eds.’ (meerdere auteurs) gebruikt. Berg, W. K., & Balaban, M. T. (1999). Startle elicitation: Stimulus parameters, recording techniques, and quantification. In M. E. Dawson, A. M. Schell, & A. H. Böhmelt (Eds.), Startle modification: Implications for neuroscience, cognitive science, and clinical science (pp. 21-50). Cambridge: Cambridge University Press. Een tijdschriftartikel Blumenthal, T. D., Avendano, A., & Berg, W. K. (1987). The startle response and auditory temporal summation in neonates. Journal of Experimental Child Psychology, 44, 6479. Bij een tijdschrift wordt na de titel aangegeven wat het jaargangnummer is en de paginanummers. Als in iedere uitgave van het tijdschrift de pagina’s opnieuw vanaf pagina 1 worden genummerd, plaats je ook het nummer van de uitgave in haken achter het jaargangnummer, zoals hieronder: van Aken, T. (2001). Al ontwikkelend ontwikkelen wij niet. Leren in Ontwikkeling, 1(9), 3638. Een krantenartikel Bruinsma, J. (2003, 10 mei). Arbodiensten moeten dokters aan hun oren trekken. De Volkskrant, p. 16. Als de auteur onbekend is wordt het krantenartikel als volgt genoteerd: New drugs appears to sharply cut risk of death from heart failure. (1993, July 15). The Washington Post, p. A12. 1.2.2 Elektronische bronnen Boek, tijdschrift- of krantenartikel Het komt steeds meer voor dat boeken, tijdschriften en krantenartikelen elektronisch beschikbaar worden gesteld. Wanneer je een bron raadpleegt vermeld je die bron op dezelfde manier als je dat bij een papieren bron zou doen. Daarachter voeg je echter informatie over waar en wanneer je de bron op het internet bekeken hebt. In het Nederlands gebruik je ‘Opgehaald … van …’ en in het Engels ‘Retrieved … from …’. Van den Bos, G., Knapp, S. & Doe, J. (2001). Role of reference elements in the selection of resources by psychology undergraduates. Journal of Bibliographic Research, 5, 117123. Retrieved August 13, 2001 from http://jbr.org/articles.html



33

Wanneer van het document ook een papieren versie verschijnt, vermeld je alleen dat het document een ´Elektronische versie´ of ´Electronic version´ is. De URL hoef je dan niet te vermelden. Van den Bos, G., Knapp, S. & Doe, J. (2001). Role of reference elements in the selection of resources by psychology undergraduates [Electronic version]. Journal of Bibliographic Research, 5, 117-123. Los document of pagina Wanneer de bron niet een officiële publicatie is, maar een losstaand document dat je op een website hebt gevonden of gewoon een deel van een tekst op die website, dan geef je dat in de bronvermelding als volgt aan: National Electronic Library for Health (2003). Can walking make you slimmer and healthier? Retrieved April 10, 2005 from http://www.nhs.uk.hth.walking Vaak is op internet niet te achterhalen wie de auteur is of wanneer de pagina aangemaakt is. Wanneer de auteur niet bekend is begin je direct met de naam van het document of de pagina. Als het jaartal onbekend is geef je dat aan met de afkorting z.j. (zonder jaartal) of n.d. (no date). GVU’s 8th WWW user survey (z.j). Opgehaald 8 augustus 2000, van http://www.cc.gatech.edu/gvu/user_surveys/survey-1997-10/ Wanneer je gebruik maakt van gegevens op een internetsite die verspreid zijn over meerdere pagina’s, dan vermeldt je als URL alleen de homepage. Ook wanneer je de betreffende tekst of artikel hebt gevonden via een elektronische database vermeld je alleen de pagina van waaruit je op die database kunt zoeken. Hilts, P.J. (1999, February 16). In forecasting their emotions, most people flunk out. New York Times. Retrieved November 21, 2000 from http://www.nytimes.com



34

Bijlage 2. Voorbeeld samenvatting literatuurstudie Samenvatting Het melanoom van de huid vertoonde een snel stijgende incidentie in de jaren zeventig en tachtig. Dientengevolge werden campagnes gevoerd ter primaire en secundaire preventie, allereerst in Australië, later ook in Nederland. In Nederland is de mortaliteit van het melanoom sinds 1980 stabiel op een niveau van 2,4 per 100.000 persoonsjaren. De incidentie stabiliseert zich sinds 1989 op ongeveer 11 per 100.000. Bij het ontstaan van het melanoom is niet zozeer de gecumuleerde zonexpositie van belang, zoals bij plaveiselcelcarcinoom, maar veel meer incidentele ernstige zonverbrandingen. Vooral blootstelling op jonge leeftijd verhoogt het risico op melanoom, evenals dat van basale cel carcinoom. Bij de primaire preventie van het melanoom is vooral het voorkomen van zonverbranding op jonge leeftijd van belang. Secundaire preventie is het beste te verwezenlijken door controle van risicogroepen en een verhoogde oplettendheid op veranderende moedervlekken onder de bevolking, maar ook bij artsen die om welke reden dan ook de huid van patiënten te zien krijgen. Bijlage 3. Voorbeeld samenvatting onderzoeksverslag Samenvatting Doel. Bestuderen of het dragen van tilgordels en het geven van tilinstructies effectief is voor de preventie van rugklachten op de werkplek. Opzet. Gerandomiseerd, gecontroleerd onderzoek met een factoriële opzet. Methode. Van de vrachtafdeling van de KLM werden 312 werknemers na ‘informed consent’ gerandomiseerd over 4 onderzoeksgroepen: met tilgordel en tilinstructies, met alleen tilinstructies, met alleen tilgordel, en zonder interventie (controlegroep). Van 282 deelnemers waren gegevens beschikbaar gedurende een follow-up van 6 maanden. Tilinstructies werden gegeven in 3 sessies me t een totale duur van 5 uur. Tilgordels werden tijdens werktijd gedragen gedurende de interventieperiode van 6 maanden. Het vóórkomen van rugklachten of ziekteverzuim vanwege rugklachten werd gedurende de interventieperiode genoteerd. Resultaten. De trouw in het dragen van de tilgordel was 43%. Er werden geen statistisch significante verschillen in het voorkomen van rugklachten of ziekteverzuim vanwege rugklachten gevonden tussen de onderzoeksgroepen. In een subgroep van werknemers met rugklachten bij de start van het onderzoek ging het gebruik van een tilgordel samen met een afname van het aantal dagen rugklachten per maand (mediaan 1,2 versus 6,5 dagen per maand; p=0,03). Conclusie. In de totale onderzoekspopulatie leidde het dragen van tilgordels of het geven van voorlichting niet tot een vermindering van rugklachten of ziekteverzuim vanwege rugklachten. De resultaten van de subgroepanalyse moeten worden bevestigd door nader onderzoek. Op basis van deze resultaten kan het gebruik van tilgordels of het geven van tilinstructies op de werkplek niet worden aanbevolen.



35

Hand-out verslagschrijven

Recommend Documents