Grieppandemie Influenza A/H1N1 2009 Aalst 2 september 2009
Wat is een pandemie? •Nieuwe epidemie met ongekend virus •Wereldwijd •Duurt meerdere weken met een piek •Kan in golven voorkomen over 2 tot 5 jaar
Wat is een pandemie? •Ongekende morbiditeit en mortaliteit
•Antivirale middelen kunnen eventueel helpen indien snel toegediend •Geen vaccin beschikbaar (toch niet onmiddellijk)
Wat is een pandemie? Een pandemie is vooral bedreigend voor reeds verzwakte mensen en voor hen die complicaties ontwikkelen. Gemiddeld om de 40 jaar is er een pandemie (de laatste dateert van 1969 (de Hong Kong griep)) Kortom: een pandemie onderscheidt zich van andere ziektes door haar onvoorspelbaarheid!
Pandemiefasen WHO Interpandemische periode Fase 1 • Virusvarianten circulerend onder dieren maar geen overdracht naar personen. Fase 2 • Vaststellen van een nieuwe virusvariant bij dieren met risico op humane overdracht maar geen mens-op-mensbesmettingen.
Pandemiefasen WHO Pandemische alertfase Fase 3 • Beperkte humane infecties met een nieuw subtype maar geen efficiënte mens-op-mensbesmetting. Fase 4 • Kleinschalige clusters met beperkte persoon naar persoon transmissie. Nog geen optimale aanpassing van het virus voor menselijke transmissie. Fase 5 • Grotere lokale clusters door verdergaande aanpassing van het virus. Suboptimale mens-op-menstransmissie.
Pandemiefasen WHO Pandemische fase Fase 6 • Pandemie: toegenomen en langdurige overdracht over heel de wereld.
Situatieschets Pandemie • Laatste pandemie 1968 Hong Kong griep • Sinds 2003 vogelgriep H5N1 bij gevogelte/pluimvee • 20 oktober 2005 start Interministerieel Commissariaat Influenza (ICI) • 2006 vogelgriep bij 149 mensen; 80 overlijdens
Situatieschets nieuwe A/H1N1 • 18 maart 2009 eerste isolatie in Mexico • 17 april VS: 2 gevallen van varkensgriep in California • 26 april WHO: Noodsituatie op gebied van volksgezondheid van internationaal belang
Situatieschets nieuwe A/H1N1 • Containment fase: tegenhouden van verspreiding door detectie en isolatie/behandeling • 11 juni Pandemie: Fase 6 • 13 juli van containment naar mitigation: beperken van de invloed
Hemagglutinine
Matrix eiwit
8 ssRNA segmenten
M2 ionenkanaal
Neuraminidase
Envelop pe
Fort Dix 1976 • • • • • •
1976 legerbasis in New Jersey Nieuw virus H1N1 (varkensgriep) 230 serologisch bevestigde besmettingen 1 dode R0 1.2 (nl 1.8 – 2.0) Vanzelf uitgedoofd en niet verder verspreid
Fort Dix 1976 • • • •
Massavaccinatie programma: 40 miljoen 532 gevallen van Guillain-Barré 32 doden Was niet nodig, maar door vrijkomen van humaan H1N1 uit labo toch nuttig? • = selffulfilling prophecy epidemic
Nieuw-Zeeland • • • • • •
4.3 miljoen inwoners 78% Europese afkomst 14,6% Maori 9,2% Aziatisch 7% Oceaniërs Deel van Gemenebest
Nieuw-Zeeland Estimating the reproduction number of the novel influenza A virus (H1N1) in a Southern Hemisphere setting: preliminary estimate in New Zealand Journal of the New Zealand Medical Association, 24-July-2009, Vol 122 No 1299 Hiroshi Nishiura1, Nick Wilson2, Michael G Baker3 1. 2. 3.
Postdoctoral Research Fellow,Theoretical Epidemiology, University of Utrecht, Nl Senior Lecturer, Department of Public Health, University of Otago, Wellington, NZ Associate Professor, Department of Public Health, University of Otago, Wellington, NZ
Nieuw-Zeeland Gebaseerd op cijfers van 2 – 16 juni • Schatting Reproductiegetal (R) 1.96 • Generatietijd 2.8 dagen • Cumulatieve attack rate 78.6% • Veronderstelling: – Homogene verspreiding – Minimaal effect van maatregelen – Iedereen is vatbaar
Nieuw-Zeeland ECDC comment (17/08/09) The applicability of these results for Europe must be considered carefully and take into account the high seasonality factor in the Southern Hemisphere winter (June to September). However, combined with the other estimates it gives a useful indication of what can be expected in susceptible groups in Europe in the coming autumn and winter.
Nieuw-Zeeland Pandemic influenza A(H1N1)v in New Zealand: the experience from April to August 2009. Euro Surveill. 2009;14(34):pii=19319. http://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=19319 M G Baker1, N Wilson1, Q S Huang2, S Paine2, L Lopez2, D Bandaranayake2, M Tobias3, K Mason3, G F Mackereth3, M Jacobs3, C Thornley4, S Roberts5, C McArthur5 1. University of Otago, Wellington, New Zealand 2. Institute of Environmental Science and Research (ESR), Wellington, New Zealand 3. Ministry of Health, Wellington, New Zealand 4. Auckland Regional Public Health Service, Auckland, New Zealand 5. Auckland City Hospital, Auckland, New Zealand
Nieuw-Zeeland The experience from april to august 2009 • 25 april import van pandemisch H1N1 • Containment maatregelen lijken tot mei te werken (tot 22 juni) • Juni sterke stijging van aantal zieken met piek van 4 à 6 weken • Daling vanaf midden juli
Nieuw-Zeeland
Nieuw-Zeeland
Nieuw-Zeeland
Nieuw-Zeeland 23 augustus • 3179 recorded cases (74,5/100.000) • 972 hospitalisations • 114 intensive care admissions • 16 deaths
Nieuw-Zeeland Schatting uit huisartsenregistratie (peilpraktijken 10% en HealthStat 40%) • 17.672 griepconsulten • 408,9/100.000 griepconsulten • 7.5% bevolking symptomatische griep = 323.400 (=1/18 sympt gaat naar HA) • 11% geïnfecteerd (1/3 asymptomatisch) • case fatality ratio of 0.005%
NZ NL Gemeten
Geschat
• CFR 0.005 % • Griep 7.5 %
• CFR 0.025 tot 0.2 % • Griep 20 tot 33 %
Bron: Conceptrichtlijn RIVM Nieuwe Influenza A (H1N1) versie 3.0 28 augustus
Nieuw-Zeeland
Nieuw-Zeeland
Nieuw-Zeeland Merkwaardigheden • Pandemie dooft er uit in volle griepseizoen • Slechts 11 % besmet geraakt • Lijkt voorlopig meer op gewone seizoensgriep
Vergelijking met seizoensgriep Incidentie seizoensinfluenza • • • •
Kinderen 0-9 jaar 5%* Kinderen 0-5 jaar 9.5%* Kinderen 20%** Volwassenen 5%**
Samenvatting – Influenza Surveillance gedurende week 34 (17 tot 23 augustus) • De incidentie van griepale syndromen (ILI) is lager dan de epidemische drempel; • Stijging van de incidentie van griepale syndromen sedert week 28 (6 – 12 juli). • Stijging statistisch niet significant de afgelopen 4 weken (31, 32, 33 en 34);
Evolutie van grieperige syndromen
Evolutie van acute respiratoire infecties
Virusremmers • Inhibitoren van M2-kanalen – amantadine (Amantan®)
• Neuraminidaseremmers – oseltamivir (Tamiflu®) peroraal – zanamivir (Relenza®) via inhalatie
INFLUENZAVIRUS REPLICATIE extracellulair
cytoplasma
NEURAMINIDASE INHIBITOR
nucleus
Neuraminidaseremmers • Tamiflu (Roche)[oseltamivir] caps. 10 x 30mg 10 x 45mg 10 x 75mg
€ 16,09 € 29,49 € 29,49
• Relenza (GSK)[zanamivir] Rotadisk (inhalatiepoeder) 20 x 5mg € 28,21 (+ diskhaler)
Neuraminidaseremmers Plaatsbepaling – behandeling van infectie door influenza A- en B-virussen – verkorten de duur van de belangrijkste influenzasymptomen met 1 à 1,5 dag indien binnen de 48 uur gegeven – Tamiflu® ook voor preventie
Neuraminidaseremmers Ongewenste effecten – Oseltamivir: nausea, braken, abdominale pijn, bronchitis, slapeloosheid, vertigo; zelden huideruptie en allergische reacties; bij jongeren zijn psychische problemen beschreven. – Zanamivir: ademhalingsproblemen bij inhalatie bij patiënten met astma of andere longaandoeningen, hoofdpijn, gastro-intestinale problemen; zelden huideruptie en orofaryngeaal oedeem.
Neuraminidaseremmers Resistentie • Oseltamivir (Tamiflu®) – Eerste gevallen van resistentie pandemisch H1N1 beschreven – Seizoensgriep H1N1 2008-2009 • Zeer hoge resistentiecijfers voor H1N1 1362 isolaten 1344
1291 resistent (95%) (okt ’08-jan’09) 588 (44%) (april-sept ’08)
Resistentie tegen Tamiflu
Resistentie tegen Tamiflu 4de kwartaal 2008 tot 31 jan 2009 Canada USA Marocco France Germany Greece Ireland Israel Italy Netherlands Norway Portugal Russian Federation Slovakia Spain Sweden United Kingdom India Thailand China Hong Kong Japan Republic of Korea
H1N1 52 241 10 12 67 1 10 1 16 4 9 3 6 1 5 12 62 6 6 44 80 422 269
resistent 52 237 10 12 66 1 9 1 16 4 9 3 5 1 5 11 61 6 5 6 72 420 268
(100%) (98%) (100%) (100%) (99%) (90%) (100%)
(92%) (98%)
(14%) (90%) (100%) (100%)
Resistentie tegen Tamiflu • Groot deel van resistentie onafhankelijk van selectiedruk • Treedt wel vrij snel op bij te lage dosering, voornamelijk bij kinderen (dragen sterk bij tot verspreiding griep en verspreiden meer en langer virus dan volwassenen)
• Gevaar bij profylactisch gebruik duidelijk groter (lagere dosis)
WHO Antiviral Treatment of H1N1 August 25, 2009
Voor patiënten met bevestigde of sterk vermoeden van pandemische H1N1 2009 – Oseltamivir bij ernstige of progressieve ziekte (strong recommendation, low-quality evidence). – Zanamivir als oseltamivir niet beschikbaar is of niet kan gebruikt worden, of als het virus resistent is voor oseltamivir (strong recommendation, very low quality evidence).
WHO Antiviral Treatment of H1N1 August 25, 2009
Voor patiënten met bevestigde of sterk vermoeden van pandemische H1N1 2009 – Virusremmers niet vereist bij niet-risico groep met ongecompliceerde ziekte (weak recommendation, low-quality evidence). – Oseltamivir of zanamivir behandeling moet zo vlug mogelijk in het begin van de ziekte worden gestart bij patiënten uit risicogroepen met ongecompliceerde griep (strong recommendation, very low quality evidence).
Vaccinatie • Risicogroepen: met hoger risico van ernstige ziekte • Doelgroepen: aan wie vaccin wordt aangeboden, maar niet noodzakelijk met verhoogd risico
Vaccinatie ECDC aug 2009 • people aged less than 65 years with chronic underlying conditions, namely: • chronic respiratory diseases; • chronic cardiovascular diseases; • chronic metabolic disorders (notably diabetes); • chronic renal and hepatic diseases; • persons with deficient immunity (congenital or acquired); • chronic neurological or neuromuscular conditions; • any other condition that impairs a person’s immunity or prejudices their respiratory function;
• young children (especially under the age of two years); • pregnant women.
Vaccinatie CDC 29 juli • Pregnant women • Household contacts and caregivers for children younger than 6 months of age • Healthcare and emergency medical services personnel • All people from 6 months through 24 years of age – Children from 6 months through 18 years of age – Young adults 19 through 24 years of age
• Persons aged 25 through 64 years who have health conditions associated with higher risk of medical complications from influenza
Vaccinatie Nederlandse Gezondheidsraad • personen met een medisch risico conform de indicatie voor de jaarlijkse seizoensgriepvaccinatie, en alle gezonde 60-plussers • zwangere vrouwen uit een medische risicogroep, maar dan alleen tijdens het tweede en derde trimester van de zwangerschap • gezondheidszorgpersoneel met mogelijk direct contact met patiënten uit de eerder gedefinieerde medische risicogroepen • gezinsleden en mantelzorgers van mensen met een zeer hoog risico op ernstige ziekte en sterfte door griep
Besluit • perceptie ≠ realiteit • Toch is het belangrijk dat we ons grondig voorbereiden, omdat een pandemie en andere crisissen kunnen zorgen voor een overbelasting van de gezondheidszorgsystemen en tal van andere maatschappelijke problemen • Iedereen moet zijn eigen verantwoordelijkheid opnemen Surgeon, St. Michael’s hospital, Toronto, May 29, 2003
1937 MetropolitanLife Insurance Company Advertise
