Gemeente Bladel Economisch hart van de Kempen 111:111 INíl III
Nummer : R2015.151 Onderwerp : Huisvesten vluchtelingen
Aan de raad Samenvatting In reactie op uw motie van 5 november 2015 stellen wij u voor noodopvang en crisisnoodopvang te bieden in reguliere verblijfsrecreatie accommodaties als de eigenaren daaraan meewerken. En, om de druk op de AZC's te verminderen, zo snel mogelijk te zorgen voor een goede huisvesting van vergunninghouders in passende woningen. Om dit te bereiken willen wij afspraken maken met verhuurders, waaronder woningstichting de Zaligheden. Verder onderzoeken wij of het bestand sociale huurwoningen snel kan worden uitgebreid. Wij vragen u in principe akkoord te gaan met deze aanpak. Wij zullen dit dan nader uitwerken en de concrete financiële gevolgen voorleggen. Voorgesteld besluit 1. - D e gemeente Bladel biedt noodopvang of crisisnoodopvang aan in één of meerdere verblijfsrecreatiecomplexen indien de eigenaren hieraan mee willen werken; - Het college werkt het algemene communicatieplan nader uit, zodra bekend is of gebruik gemaakt wordt van nood- of crisisnoodopvang, en toegespitst op de locatie(s) waarvoor dit van toepassing is; - Het college werkt een algemene draaiboek nader uit zodra bekend is of en waar gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheid voor nood- of crisisnoodopvang. 2.
3.
-De gemeente Bladel zorgt, met het oog op een versnelde doorstroom uit de AZC's, voor voldoende reguliere huisvesting voor vergunninghouders; - Om dit te bereiken treedt het college in overleg met Woningstichting De Zaligheden om maximale inzet te plegen om huisvesting voor vergunninghouders en andere urgente woningzoekenden te realiseren; - Het college onderzoekt daarnaast de mogelijkheden om op korte termijn actief het bestand sociale huurwoningen uit te breiden door aankoop, en eventuele aanpassing, van bestaande woningen. Vluchtelingenhulp Bladel wordt aanvullende professionele ondersteuning aangeboden bij het begeleiden van vluchtelingen.
1. Inleiding In heel Europa is sprake van een flinke toename van het aantal vluchtelingen, vooral uit Syrië. Hoewel de aantallen door de winterse omstandigheden nu tijdelijk afnemen, lijkt deze situatie aan te houden. Vluchtelingen worden in Nederland opgevangen in een Asielzoekerscentrum (AZC). Als een asielzoeker een vergunning tot verblijf heeft, wordt hij aan een gemeente toegewezen voor reguliere huisvesting. De capaciteit van de AZC's is nu onvoldoende omdat enerzijds de instroom van vluchtelingen groter is dan gepland, en anderzijds de uitstroom onvoldoende is, omdat gemeenten niet aan hun taakstelling voldoen om de toegewezen vergunninghouders te huisvesten. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) neemt extra maatregelen om zowel de instroom van nieuwe vluchtelingen te kunnen huisvesten (Nood- en Crisisnoodopvang), als de uitstroom van vergunninghouders te versnellen (tijdelijke huisvesting in bijv. vakantiepark). Voor beide is zij afhankelijk van gemeenten. Het COA geeft aan dat deze behoefte in ieder geval geldt voor 2015 en 2016. De provincie (Commissaris van de Koning) vraagt dringend om extra opvangcapaciteit te creëren. Er is vooral behoefte aan langdurige noodopvang en aan crisisopvang. De Veiligheidsregio Brabant Zuidoost (VRBZO) coördineert de realisatie van crisisopvanglocaties en noodopvanglocaties.
Team: ONT
Behandelend ambtenaar: Peter Stappaerts
Telefoonnummer: 0497-361453
III
In beginsel krijgen vluchtelingen uit Syrië een verblijfsvergunning voor vijfjaar. Gelet op de hoge instroom van Syriërs betekent dit dat de taakstelling voor huisvesting van vergunninghouders voor gemeenten vanaf volgend jaar zal toenemen. Politieke context Europa en Nederland Het Europees Parlement heeft op 10 september 2015 ingestemd met de resolutie waarin staat dat de Europese lidstaten 120.000 vluchtelingen opnemen. Het Kabinet heeft op 8 september al gesteld dat zij hun verantwoordelijkheid hierin wil nemen (Brief aan de Tweede Kamer d.d. 8 september 2015), maar dringt ook aan op versterking van en investering in de opvang in de regio zelf. Nederland heeft het VN Vluchtelingenverdrag getekend. Dat betekent dat Nederland verplicht is om aan iedereen die een levensbedreigende situatie ontvlucht, en zich hier meldt, bescherming te bieden. Motie Vanwege deze dringende situatie heeft u op 5 november 2015 de volgende motie vastgesteld: De raad spreekt uit: » «
dat de raad zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid wil nemen; dat naar de opvatting van de raad de gemeente zich uit humanitaire overwegingen maximaal dient in te spannen voor het leveren van een bijdrage in het huisvesten en begeleiden deze nieuwe stroom vluchtelingen; en roept het college op: 1. de raad voor 18 december (schriftelijk) deelgenoot te maken van de opdracht vanuit de Provincie/overheid en de kaders van het Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum (LOCC) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA); 2. korte en middellange termijn bestaande opvangbehoeften en mogelijkheden in beeld te brengen volgens deze voorgestelde landelijke kaders, dus zowel op het gebied van crisisopvang (72uurs), noodopvang (6 tot 12 maanden), tijdelijke opvang (1 tot 2 jaar) als reguliere opvang (AZC); 3. de raadscommissie Inwoners op dinsdag 24 november verslag te doen over de resultaten van de uitgevoerde opdracht van de Provincie. En als er mogelijke geschikte locaties worden gevonden, wordt daarbij een plan van aanpak ten aanzien van de communicatie met de burgers geagendeerd; 4. aan de gemeenteraad in de vergadering van 17 december 2015 op basis van voornoemd onderzoek een concreet voorstel inzake het leveren van een gemeentelijke bijdrage in het huisvesten en begeleiden van vluchtelingen ter besluitvorming voor te leggen en dit voorstel inclusief communicatieplan en draaiboek. U heeft eerder bepaald, dat u bevoegd bent een beslissing te nemen over de keuze of en waar de gemeente Bladel opvanglocaties aanbiedt, danwel creëert. In de commissie Inwoners hebben wij verslag gedaan van de situatie en de resultaten tot dan toe. Bestuursakkoord VNG en Kabinet Om de verhoogde instroom van vluchtelingen adequaat aan te pakken, heeft het Kabinet de gemeenten gevraagd deze problematiek "schouder aan schouder" op te pakken. Momenteel zitten er 44.000 mensen in de AZC's waarvan 16.000 statushouders. Gemeenten verrichten momenteel al veel inspanningen en zijn bereid om het Kabinet de helpende hand te bieden om dit probleem adequaat op te lossen. Namens de gemeenten heeft de VNG met het Kabinet een akkoord gesloten over de opvang. De brief met het conceptakkoord en de reactie van de veiligheidsregio treft u als bijlagen bij dit voorstel aan. Wij hebben ingestemd met het akkoord met de aanvullende opmerkingen zoals die in de veiligheidsregio zijn gemaakt. 2. Relevante (wettelijke) beleidskader Een bijdrage leveren aan de morele en verdrag-verplichting om vluchtelingen op te vangen. De gemeente moet tijdig passende huisvesting aanbieden aan de gekoppelde vergunninghouders op grond van de wettelijke taakstelling. De gemeente is verantwoordelijk voor de integratie en begeleiding van vergunninghouders die in de gemeente komen wonen. behoort bij R2015.151
2
3. Relatie toekomstvisie, klimaatvisie en dorpsontwikkeling De ambities in de toekomstvisie gelden onverkort voor nieuwe vergunninghouders: zij zijn immers onze eigen inwoners. Ook voor hen moet de gemeente een geliefde woonplaats worden, waar zij zich thuis voelen en veilig en volwaardig kunnen deelnemen aan onze samenleving. 4. Doelstelling/effecten Als gemeente de maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en uit humanitaire overwegingen een maximale inspanning te leveren in het huisvesten en begeleiden van de huidige stroom vluchtelingen. 5. Argumentatie college advies Ter uitvoering van uw motie van 5 november 2015 en ter voorbereiding op een mogelijk verzoek van de Veiligheidsregio Brabant Zuidoost (VRBZO) hebben wij een notitie opgesteld met daarin de stand van zaken en de mogelijkheden van opvang in onze gemeente. Deze notitie is als bijlage bij dit voorstel gevoegd. Op basis van deze notitie zijn wij tot de volgende conclusies gekomen. 1.1 De gemeente Bladel biedt noodopvang of crisisnoodopvang aan in één of meerdere verblijfsrecreatiecomplexen indien de eigenaren hieraan mee willen werken Wij hebben alle mogelijke locaties voor een tijdelijk AZC, noodopvang en crisisnoodopvang in kaart gebracht. In principe is elke vorm van opvang mogelijk. Het is vooral een afweging van de eisen en wensen van de COA, de kosten, maatschappelijk draagvlak en de vereiste inspanning van de organisatie en vrijwilligers. Er zijn geen bestaande complexen in onze gemeente die geschikt zijn voor noodopvang volgens de eisen van de COA. Een tijdelijk complex bouwen voor noodopvang vergt een grote investering in tijd en geld met het risico dat het te laat is of voor slechts korte tijd kan worden gebruikt. Er zijn in onze gemeente wel particuliere verblijfslocaties die voor enkele maanden als noodopvang kunnen dienen. Deze zijn volgens de normen van de COA te klein maar zouden wel ingezet kunnen worden voor bijzondere opvang. De particuliere locaties zijn ook geschikt voor crisisnoodopvang. In onze ogen zijn deze veel geschikter dan een tijdelijk ingerichte sporthal. Bovendien kunnen de mensen ook langer dan 72 uur blijven. Wij geven dan ook de voorkeur aan het aanbieden van deze locaties boven een sporthal. Zodra bekend is of gebruikt gemaakt wordt van een nood- of crisisnoodopvang, en voor welke locat i e f ) dit van toepassing is zullen wij het communicatieplan nader uitwerken. Dit geldt ook voor een draaiboek. 1.2 De gemeente Bladel zorgt, met het oog op een versnelde doorstroom uit de AZC's, voor voldoende reguliere huisvesting voor vergunninghouders; De behoefte aan sociale huurwoningen voor vluchtelingen en urgente woningzoekenden is groot. Met een verhoging van de taakstelling voor 2016, en waarschijnlijk ook voor 2017, moeten er snel meer woningen beschikbaar komen. Vooral in de categorie 1- en 2persoonshuishoudens is vele behoefte. Dit is nodig om de vergunninghouders te huisvesten maar ook om te voorkomen dat ernstige verdringing van andere woningzoekenden plaatsvindt. Dit kan op een aantal manieren. - Ontwikkelen door woningstichtingen Wij zijn hierover reeds in overleg met Woningstichting De Zaligheden, Wonink en RSZK. Er wordt een plan uitgewerkt voor nieuwe huurwoningen in het plan de Biezen II te Bladel. Het betreft hier een locatie die geschikt is voor permanente woningbouw. Daarnaast zullen geschikte woningen gebouwd worden op de locatie van de oude sporthal en de locatie Hems. In de komende woonvisie krijgt deze doelstelling nadrukkelijk een plaats. - Zelf investeren in onroerend goed om meer sociale huurwoningen te realiseren Bestaande woningen kunnen aangekocht worden of (semi)permanente woningen gerealiseerd worden om te verhuren. Gezien beperkte mogelijkheden om snel via de woningstichting sociale huurwoningen toe te voegen aan het bestand moeten onconventionele oplossingen worden gezocht. Voordeel van aankoop van woningen is dat deze onmiddellijk beschikbaar zijn en dat flexibel gereageerd kan worden op de behoefte. Het COA kan onmogelijk ruim (jaren) vooraf aangeven wat de behoort bij R2015.151
3
taakstelling wordt. Uiteraard dient een en ander nader uitgewerkt worden waarbij aandacht wordt besteed aan het voorkomen van prijsopdrijving, de spreiding van sociale huurwoningen, draagvlak en de meest efficiënte wijze waarop woningen beschikbaar kunnen komen. Omdat de omvang van de aankopen en de gevolgen voor de lasten (investeringslasten - huuropbrengst) in de begroting nog onduidelijk zijn kunnen wij u nu nog slechts een principe-uitspraak vragen. Inmiddels heeft het bestuursakkoord er ook toe geleid dat het Rijk middelen beschikbaar stelt voor het aanpassen van woningen om deze geschikt te maken voor het huisvesten van vergunninghouders. Dit omdat het veelal alleenstaanden betreft waarvoor in veel gemeenten geen geschikte woningen zijn. Voor deze oplossing zullen wij, indien u hiermee in principe instemt, later een voorstel met kredietaanvraag en begrotingswijziging aan u voorleggen. Het creëren van semipermanente woningen zorgt ook voor extra woonruimte maar het vraagt meer tijd om deze te realiseren en het is minder flexibel. 1.3 Vluchtelingenhulp Bladel wordt professionele ondersteuning aangeboden bij het begeleiden van vluchtelingen Vluchtelingenhulp Bladel heeft formeel niet om extra ondersteuning gevraagd bij de begeleiding van de verhoogde taakstelling. In de begeleiding van de vergunninghouders heeft de gemeente een eigen verantwoordelijkheid. In dat kader is aanvullende professionele ondersteuning bij de begeleiding gewenst. Vorm en omvang van de ondersteuning worden in samenspraak en overleg met de huidige vrijwilligers bepaald. Naast deze ondersteuning kan aan de faciliteiten en de kosten die de vrijwilligers maken een extra bijdrage worden verleend. In het bestuursakkoord tussen VNG en Kabinet is een verhoging van de kosten van begeleiding opgenomen. Waar nodig zullen wij dat in de Perspectiefnota 2016 aan u voorleggen. 6. Alternatieven De notitie bevat vele alternatieven mogelijkheden. Kortheidshalve verwijzen wij hier daarom naar de notitie. 7. Financiën In de perspectiefnota 2016 worden de mogelijke extra (personeels)kosten in beeld gebracht. Afhankelijk van de besluitvorming zal de kredietvotering met de daarbij behorende lasten en baten verwerkt worden in een begrotingswijziging. 8. Risico's Het verlies van draagvlak bij de inwoners als vergunninghouders op een onevenredige wijze bevoordeeld lijken te worden ten opzichte van de overige inwoners. 9. Communicatie en participatie Zie het communicatieplan als bijlage bij dit voorstel. 10. Planning Er is geen concrete planning. Bestuurlijk en ambtelijk wordt prioriteit gegeven aan deze problematiek. De raad en commissie Inwoners worden elke vergadering op de hoogte gesteld van de vorderingen. Bladel, 8 december 2015
J/eĮíi secretaris,
Z
z
Ĺ V
a. b.
Ontwe r p-besluit(R2015.151a) Notitie over mogelijkheden huisvesting vluchtelingen in Bladel
behoort bij R2015.151
4
c. d. e. f. g. h. h.
Motie raad 5 november 2015 Overzicht belangrijkste kenmerken soort locaties huisvesting vluchtelingen Handreiking verhoogde asielinstroom t.b.v. het lokaal bestuur en betrokken partners (handreiking) Factsheet GGZA Communicatieplan Bestuursakkoord VNG en Kabinet, Inventarisatie locaties
behoort bij R2015.151
5
