Fleur Irene EBOOK NARCISME

1

INHOUD EBOOK NARCISME Narcisme .................................................................................................... 3 Wat is narcisme? ........................................................................................ 3 Is narcisme een stoornis? ........................................................................... 6 Hoe ziet de kern van een narcist er uit? ..................................................... 6 Symptomen van de psychische gesteldheid van een narcist. ..................... 8 Hoe herken je een narcist ........................................................................ 10 Hoe herken je narcisme? .......................................................................... 11 Hoe ontdek je het? ................................................................................... 12 Kenmerken ............................................................................................... 15 Ik heb je niet nodig narcist ....................................................................... 16 Ik ben de Keizer! Kniel ondergeschikte narcist ......................................... 19 Diagnose .................................................................................................. 21 Slachtoffers .............................................................................................. 22 Verschillende types .................................................................................. 24 Gedrag ..................................................................................................... 25 NPS: Narcistische persoonlijkheidsstoornis .............................................. 26 DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders ................... 27 DSM-IV over NPS: Narcistische persoonlijkheidsstoornis ......................... 27 Gradaties.................................................................................................. 28 Somatische narcist ................................................................................... 28 Cerebrale narcist ...................................................................................... 29 Persoonlijkheidsstoornis .......................................................................... 29 Antisociaal ................................................................................................ 30 Dubbel...................................................................................................... 31 Stoornis of niet? ....................................................................................... 31 Normaal of abnormaal? ........................................................................... 33 Wat is empathisch gedrag? ...................................................................... 33 www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

2

Onzekerheid ............................................................................................. 34 Angst ........................................................................................................ 36 Vrouwelijke en mannelijke narcisten ....................................................... 37 Vrouwen .................................................................................................. 38 Charme..................................................................................................... 39 Masker ..................................................................................................... 40 Kind van een narcistische moeder ............................................................ 41 Een narcist als vader................................................................................. 42 Businesspartner ....................................................................................... 42 Huwelijk ................................................................................................... 43 Slechte minnaar ....................................................................................... 44 Slechte verliezer ....................................................................................... 45 Agressief narcisme ................................................................................... 46 Meedogenloos ......................................................................................... 46 Liefdesrelatie met een narcist .................................................................. 48 Isolatie ..................................................................................................... 48 Patroon .................................................................................................... 49 Macht ....................................................................................................... 50 Geven en nemen ...................................................................................... 50 De buitenwereld ...................................................................................... 51 Ongeloof .................................................................................................. 53 Manipulatie .............................................................................................. 54 Mishandeling............................................................................................ 55 Verklaringen zoeken................................................................................. 56 Sprookje, nachtmerrie, sprookje, nachtmerrie… ...................................... 56 Fysieke oorzaak ........................................................................................ 57 Wat doe jij? .............................................................................................. 58 Taboe ....................................................................................................... 58 Hulp zoeken ............................................................................................. 59 www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

3

Aanpassen? .............................................................................................. 59 Kan hij veranderen? ................................................................................. 60 Onafhankelijkheid .................................................................................... 61 Ontmaskering ........................................................................................... 64 Professionele hulp .................................................................................... 65

NARCISME

Vermoed je dat er iemand in je omgeving narcistisch is? Misschien je partner? Iemand die onvoorstelbaar lastig is in de omgang met anderen en zich onmogelijk gedraagt? Die zich bij iedere tegenslag in zijn leven als een klein, boos en verwend kind gedraagt? Ben jij aan jezelf gaan twijfelen door de omgang met deze moeilijke persoon?

Maar wat is narcisme eigenlijk?

WAT IS NARCISME? Volgens het woordenboek is narcisme: ‘Ziekelijke liefde voor het eigen ik, genoemd naar de jongeman Narkissos in de Griekse mythologie, die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld en uit medelijden door de goden in een bloem werd veranderd.‘

www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

4

Dat is tenminste, wat de meeste mensen zullen weten over narcisme. Maar is er meer en is het waar?

Narcisme is iemand die vanuit zijn kern een gebrek heeft aan wederzijdsheid en narcisme is iemand die al zijn aandacht overmatig op zichzelf richt. Narcisme is iemand die anderen – vroeg of laat – afwijst en afstoot en daardoor zal de narcist alleen achterblijven in al zijn eenzaamheid.

Narcisme is pas zichtbaar voor anderen als ze op de een of andere manier een relatie hebben met een narcist.

Zowel mannen als vrouwen kunnen narcistisch zijn, net als hun slachtoffers mannen en vrouwen zijn. Hierna zal ik de narcist ‘hij’ noemen en het slachtoffer ‘zij’, maar dat is puur taalkundig. Alhoewel Amerikaanse wetenschappers en deskundigen vermoeden dat er veel meer mannelijke narcisten zijn. Er bestaan ook veel antisociale, egoïstische, jammerende en zeurende ‘drama queens’: vrouwelijke narcisten.

Narcisme is een verslaving. Net als roken of alcohol drinken een verslaving is, is het verdomd moeilijk om van de sigaretten en de drank af te blijven. Iedereen die ooit pogingen heeft ondernomen om te stoppen met roken, beseft dat het voor een narcist moeilijk is om met het narcisme te stoppen. Er zijn narcisten die, net als bij andere verslavingen, ervaren dat het narcisme het slechtste in hun naar boven haalt, dat hij het gevoel heeft dat hij er aan onder door gaat, maar hij kan er niet mee stoppen.


5

Freud introduceerde in 1914 voor het eerst de term narcisme in de psychiatrie en verrassend genoeg had Freud vrouwen voor ogen als hij het over narcisme had. Vrouwen die volgens Freud: Te veel bezig waren met zichzelf en die Te weinig bezig waren met anderen, Die verliefd waren op henzelf, Anderen misbruikte om te krijgen wat zij wilde hebben, Hield absoluut niet van anderen maar Eiste van anderen dat ze haar aanbaden!

Narcisme bestaat 100 jaar! Maar, in die 100 jaar is er wel het nodige verandert. Zo denken de meeste mensen als het woord “narcisme” horen direct aan mannen, in tegenstelling tot het narcisme van Freud.

Een narcist kan heel ‘normaal’ lijken en charmant overkomen. De narcist vertelt ‘waarheden’ zo overtuigend, dat je geen enkele twijfel hebt. Terwijl hij gewoon liegt of, erger nog, hij overtuigt je van zaken waarvan hij helemaal niets weet!

Een narcist bezit belachelijk veel negatieve en onaardige eigenschappen. Ik zou een ebook vol kunnen zetten met al die nare eigenschappen. Heel eerlijk, ik heb er zoveel gevonden, dat ik niet meer wist op welke manier ik ze moest opschrijven om het allemaal nog leesbaar te houden. Maar een narcist bezit ook tegenstrijdige eigenschappen, eigenschappen die elkaar tegenspreken! En dat maakt het verhaal over “narcisme” behoorlijk verwarrend!


6

Om het narcisme nog verwarrender te maken: iemand kan een narcist zijn, maar ook iets anders, of een combinatie met een ander probleem en/of stoornis. Het maakt het allemaal nog moeilijker om een narcist te herkennen.

IS NARCISME EEN STOORNIS? Een narcist is niet in staat tot wederzijdsheid en dat geeft gedonder met iedereen met wie de narcist een relatie aangaat. Of het nu een relatie thuis of op het werk is, de narcist is niet in staat tot gezonde relaties met anderen. Doordat de narcist zichzelf graag opblaast, hun ego opblaast, komen ze behoorlijk dominant over. Hierbij negeren ze of overtreden regelmatig de grenzen van anderen. Als je het lef hebt om de narcist op zijn gedrag aan te spreken, reageren ze buitengewoon onvriendelijk en zelfs vijandig!

Is narcisme een stoornis? Dat is een groot vraagstuk waar de laatste tijd veel te doen over is geweest. Door de tegenstrijdige eigenschappen die een narcist ook bezit, klopt de term narcisme niet. Maar aan de andere kant, als je als narcist iedereen in je omgeving vroeg of laat allemaal afwijst en van je afstoot om vervolgens jezelf te gaan bewonderen in de spiegel…dat is toch niet normaal? Het is in ieder geval niet gezond!

HOE ZIET DE KERN VAN EEN NARCIST ER UIT? De kern van iedere narcist is hetzelfde: ze blazen zichzelf op en ze blazen hun ego op. Door het opblazen versterkt de narcist nare eigenschappen die vooral lastig zijn voor anderen in de omgang met een narcist.

Dat opblazen van zichzelf versterkt de narcist in sterke mate zijn: • Gevoelloosheid, www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

7

• Dominantie en zijn • Overdosis aan zelfliefde.

Na het opblazen, is ook het gebrek aan wederzijdsheid en zich kunnen inleven in anderen een kernprobleem van iedere narcist.

Door het gebrek aan wederzijdsheid en inlevingsvermogen in anderen versterkt dat de volgende eigenschappen van de narcist: • Dat hij grenzen van anderen overtreed, • Dat hij geen rekening houdt met anderen en dat • Hij buitengewoon arrogant reageert.

Na het opblazen en het gebrek aan wederzijdsheid is er nog een ander kernprobleem van de narcist: het afstoten van anderen. Vroeg of laat stoot de narcist iedereen in zijn omgeving af.

Door het afstoten van anderen versterkt dat de volgende eigenschappen bij de narcist: • Een zeer lage frustratie tolerantie (hij ontploft om het minst geringste!) • Dat de fout altijd bij de ander ligt en • Hij minacht iedereen en alles om hem heen.

Typisch narcistisch is:


8

“Kijk, hier ben ik!” “Ik ben de prins, kniel jij ondergeschikte!” “Bewonder mij!” “Buig! Kniel!” “Aanbid en bewonder mij!” “Ik ben de beste!” “Ik ben perfect!” “Ik ben ok, jij bent niet ok!”

Als je nu tegen me zegt: wacht, stop, waar zit nu de tegenstrijdigheid van de narcist? Dan zeg ik, klopt, die komt er nu aan. Want, waar zit nu de tegenstrijdigheid van de narcist?

Het gedrag van een narcist is lastig en soms zelfs onmogelijk. Vooral voor de directe omgeving van de narcist is zijn gedrag regelmatig onmogelijk! Het gedrag van de narcist is tegenstrijdig van zijn psychische gesteldheid.

SYMPTOMEN VAN DE PSYCHISCHE GESTELDHEID VAN EEN NARCIST. De volgende symptomen van de psychische gesteldheid zijn typerend voor een narcist. Een narcist voelt zich: Minderwaardig, onzeker, achterdochtig, somber en depressief, alleen, eenzaam, twijfelt en hij durft anderen niet te vertrouwen. Deze symptomen van de psychische gesteldheid van een narcist is de instabiele basis van de narcist. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het zijn valkuil is.


9

Het gedrag van de narcist is totaal tegenstrijdig van zijn innerlijk! Met zijn gedrag camoufleert de narcist zijn innerlijk. Hij wil zijn innerlijk wegstoppen, hij wil het nooit meer voelen zoals hij zijn innerlijk voelde toen hij een bang klein jongetje was, hij wil zijn innerlijk wegdrukken, voorgoed wegdrukken! Hij schreeuwt hard tegen je, zodat hij zijn innerlijk niet hoeft te horen. Hoe langer hij zijn innerlijk wegstopt, hoe harder zijn innerlijk gaat schreeuwen om aandacht. Hoe harder zijn innerlijk gaat schreeuwen, hoe harder hij tegen jou gaat schreeuwen in een poging zijn innerlijk te overstemmen.

De onzekerheid van iedere narcist wordt opgeblazen tot: “Ik ben het belangrijkste van iedereen en alles, ik ben ok, ik ben perfect!”

De frustraties van iedere narcist die niemand nodig heeft wordt opgeblazen tot: “Ik ben zo speciaal dat iedereen mij moet bewonderen en moet dienen! Iedereen is ondergeschikt aan mij! Kniel, jij onderdaan!”

De gevolgen van het enorme opblazen van de narcist zijn voor de narcist zelf redelijk positief te noemen: Het opblazen beschermt hem tegen de eenzaamheid, tegen het verdriet, de pijn, de angst, de teleurstelling en tegen depressieve gevoelens.

De valkuil van het opblazen van de narcist is minder positief: de narcist zorgt door zijn opgeblazen ego dat anderen hem uit de weg gaan, of de narcist zorgt door het opblazen dat anderen overbodig zijn of zelfs ondergeschikt. De narcist komt uiteindelijk alleen te staan. Niemand accepteert vroeg of laat dat een narcist zichzelf groter maakt dan hij in werkelijkheid is.


10

HOE HERKEN JE EEN NARCIST Lastig, want hij komt heel sociaal over. De eerste indruk is meestal fantastisch, het toneelspel is zo goed, zo doortrapt. En daarin zit ook het gevaar: zodra jij van hem in de ban bent, ontpopt zich een monster.

Ook mijn narcist speelde fantastisch toneel! Hij deed zich zo sociaal, hartelijk, meelevend en beschaafd voor. Hij deed zich voorkomen alsof hij al zijn zaakjes keurig op orde had.

Op het eerste gezicht lijkt hij sympathiek en vriendelijk. Een narcist doet zich charmant en zorgzaam voor, hij komt intelligent en sociaal over en gedraagt zich beschaafd. Hij straalt zelfvertrouwen uit, dat geeft jou ook vertrouwen.

In het begin prijst een narcist je je de hemel in. Het lijkt te mooi om waar te zijn en… dat is het ook!! Het is slechts toneelspel om zijn toekomstige slachtoffer in zijn narcistisch web te krijgen.

Een narcist lijkt een kracht en een zekerheid over zichzelf te beschikken, die een hoop mensen buitengewoon interessant vinden. Vooral mensen


11

die niet graag in de schijnwerpers treden, liever wat achteraf staan, vinden het prachtig dat een narcist zo sterk overkomt. Ze voelen zich aangetrokken tot de narcist.

Mensen die daarbij onzeker zijn over zichzelf, bewonderen met open mond de zelfverzekerdheid die de narcist tentoonspreid. Hij is hun held! Bravo! Ze applaudisseren voor hem en staren hem met open mond vol bewondering aan. Ze lopen hem achterna en likken zijn hielen.

Mensen die echter een gezonde dosis zelfverzekerdheid hebben, zullen zich vroeg of laat gaan irriteren aan die loze praatjes van de narcist. De narcist voelt direct aan als iemand niet bereid is hem met open mond te bewonderen. De narcist doet zoń persoon af als een persoonlijke aanval tegen de persoonlijkheid van de narcist. Volgens de narcist is zoń persoon tegen hem en de narcist zal alles in het werk zetten om iedereen die hem niet bewondert of aanbid af te stoten. Voorgoed.

HOE HERKEN JE NARCISME? Een manier om narcisme te herkennen is om niet te letten op wat hij zégt, maar om objectief te kijken naar wat hij daadwerkelijk doét. Want wat een narcist zegt en doet zijn twee heel verschillende dingen! Zijn mooie woorden komen nooit overeen met zijn daden.

In het begin heb je dat niet in de gaten, dat wat hij zegt of doet twee heel verschillende dingen zijn. Als je er iets van zegt, zal hij in het begin af doen als dat hij het per ongeluk vergeten is omdat hij zoveel stress heeft op het werk. Of hij komt met een ander smoesje aan. Of hij reageert geërgerd: hoe haal je het nou in je hoofd om hem te storen?


12

Je bedekt dit akkefietje met de mantel der liefde. Overigens, iedereen houdt zich wel eens niet aan zijn woord. Als je eens een keertje je niet aan je woord houdt, ben je niet automatisch een narcist. Een narcist beloofd iedereen gouden bergen, maar houdt telkens niet zijn woord. Iedere keer is het opnieuw hetzelfde liedje: “Doen we morgen wel,” of: “Bel me maar als je me nodig hebt,” of: “Morgen breng ik je de offerte,” of: “Morgen repareer ik je tv,” of: “Natuurlijk zal ik er voor je zijn!” of: “Ik beloof je dat ik op de kinderen let,” of: “Zo snel ik kan regel ik het!”

Een narcist houdt zich nooit aan zijn woord, behalve als hij indruk op je wil maken. In dat geval heeft hij iets van je nodig. Zodra hij heeft wat hij van je wil, zal hij nooit meer zijn woord houden.

HOE ONTDEK JE HET? Narcisme is eigenliefde en ieder mens heeft een gezonde vorm van eigenliefde nodig om te functioneren. Maar Freud gebruikte de term speciaal voor mensen met extreme eigenliefde en tegenwoordig zien we narcisme als een ziekelijke vorm van eigenliefde.

Wanneer is eigenliefde ziekelijk? Ziekelijk is het als iemand zichzelf overal en altijd centraal stelt en over lijken gaat om aandacht, macht en aanzien te krijgen.

Heb jij te maken met een moeilijke, onmogelijke, egoïstische persoon in je omgeving? Twijfel je of hij – of zij! - een narcist is?

Het is verdomd moeilijk om een narcist te herkennen, zelfs deskundigen hebben er de grootste moeite mee! Als je een narcist leert kennen doet hij


13

er alles aan om je charmant in te palmen. Hij gaat heel subtiel te werk, vrouwelijke narcisten zelfs nog subtieler dan hun mannelijke ‘collega´s’!

Maar al snel zijn er momenten waarop je je wenkbrauwen fronst, dat je het gevoel krijgt dat er iets niet klopt. Je kan er nog niet de vinger op leggen, want een echte narcist is zo geslepen dat hij met een stralende lach je twijfels overtuigend wegneemt. Ergernissen en akkefietjes volgen.

Als je met een narcist samenleeft, stapelen die ergernissen en akkefietjes zich op. Hoe langer de relatie duurt, hoe meer je aan jezelf begint te twijfelen. Iedere keer die drama’s die hij af doet met een ziekelijke twist, alsof het jouw schuld was!

Maar als je af en toe met een narcist te maken hebt, merk je niet zo snel dat er iets niet klopt, dan is hij nog in staat om een charmant toneelstukje op te voeren. Als hij iets van je wil of nodig heeft terwijl je hem maar af en toe ziet, is hij buitengewoon hoffelijk en charmant. Totdat hij van je heeft gekregen wat hij hebben wilde! Dan ben je lucht voor hem!

Twijfel Hoe intensiever jouw contact is met de narcist zijn er regelmatig die momenten waarop je je afvraagt waar de nooduitgang is. De narcist blijft maar doorgaan over hoe geweldig hij is, ook de vrouwelijke narcist blijft doorzeuren. Ze luisteren niet naar jou en zijn in trance van hun eigen stemgeluid: ‘Luister hoe geweldig ik ben!’ of: ‘Luister hoe zielig ik ben!’

Als jij iemand bent die zichzelf niet graag in de schijnwerpers zet, zal je maar wat blij zijn dat hij het voortouw neemt. Er zullen misschien zelfs momenten zijn waar jij je veilig voelt om achter hem te schuilen en hem


14

het woord te doen. Laat hem het maar regelen. Jullie zouden zelfs een redelijk goed huwelijk en/of relatie kunnen opbouwen, omdat jullie elkaar in balans houden.

Maar dan toch zullen er momenten zijn, dat je twijfelt. Want hij wil altijd in de schijnwerpers staan, ook als jij eens een keer verdiend alle aandacht van anderen te krijgen! Zonder pardon pikt hij jouw verdiende aandacht van anderen in. Dat is slikken!

Twijfel je? Misschien herken je deze situaties: • Zet hij je eigen familie en vrienden tegen je op? • Bijt hij je altijd toe dat jij gek bent? Of stom? Of dat je je werk nooit goed doet? Of dat je eigenlijk nooit iets goed doet? • Schuift hij al zijn verantwoordelijkheid op jou af? • Moet jij zijn problemen oplossen? Eist hij dat jij zijn schulden op je neemt? • Loopt hij weg als jij iets vertelt? • Spreekt hij achter je rug kwaad over je tegen anderen? • Heeft hij je herhaaldelijk gekwetst ten behoeve van zichzelf? • Heb je hem herhaaldelijk betrapt op leugens? • Word jij gedomineerd door hem, in eigenlijk alles? • Geef jij alleen maar, terwijl hij alleen maar neemt? • Laat hij je in je sop gaarkoken als jij een probleem hebt? • Schaam je je voor zijn kleinerende, antisociale en egoïstische gedrag in het openbaar?


15

KENMERKEN Duidelijk is, dat deze persoon een bijzonder moeilijk karakter heeft. Hij gedraagt zich onuitstaanbaar, en reageert op iedere tegenslag in zijn leven als een klein, boos en verwend kind. Leven met een narcist, die voldoening schept in anderen treiteren en kleineren, put je uit. Dat is een aanslag op je energie! Hoe langer en intensiever je contact is met een narcist, hoe groter de aanslag op je energie!

Zorgen dat de narcist niet al je energie uit je zuigt door jezelf sterk en krachtig te maken, is echt geen overbodige luxe als je dagelijks met een narcist te maken hebt!

Voor de directe omgeving is het gedrag van de narcist een ramp. Hij: • Eist het onmogelijke van zijn partner, kinderen en werknemers, • Zuigt alle energie uit zijn partner, kinderen, collega´s, • Praat onduidelijk of mompelt zelfs om het voor jou onbegrijpelijk te maken, • Houdt expres belangrijke informatie achter om jou afhankelijk van hem te maken, • Hanteert constant andere normen en waarden om zijn slachtoffer emotioneel compleet te ontwrichten, • Mishandelt zijn gezin geestelijk door zich thuis koud op te stellen,


16

• Is niet in staat verantwoordelijkheid te nemen, niet voor zijn kinderen, niet voor zijn werk, helemaal nergens voor, • Verandert in een liefdesrelatie in een koude, onverschillige persoonlijkheid, • Heeft geen echte vrienden, • Is wreed tegen dieren en kinderen. Ja, ook tegen zijn eigen kinderen!

IK HEB JE NIET NODIG NARCIST Er zijn narcisten die d.m.v. hun gedrag eigenlijk tegen anderen zeggen: “Ik heb je niet nodig.” Ik noem deze narcisten: “Ik heb je niet nodig narcist.” Heb jij te maken met een: Ik heb je niet nodig narcist?

Als kind is deze narcist op een of andere manier mishandeld of genegeerd in zijn behoeftes door zijn ouders en/of verzorgers. De hechting met de ouders zou een veilige hechting moeten zijn en dat is met de narcist als kind niet goed, of in ieder geval onvoldoende, gebeurd. Als kind had deze “Ik heb je niet nodig narcist” een onstabiele basis.

Als kind had deze narcist te maken met gevoelens van intense leegte, eenzaamheid doordat het aan zijn lot werd overgelaten. Meestal zijn de ouders of verzorgers te druk bezig geweest met zichzelf (ouders kunnen ook narcisten zijn) of misschien te druk met hun carrière. In ieder geval, als het kind zijn ouders en/of verzorgers nodig had, waren ze er niet (voldoende).


17

Als kind krijgt de narcist gevoelens en gedachtes als: “Ze zien me niet staan!” of: “Ik ben onbelangrijk,” of: “Ik doe er niet toe.” Al heel vroeg heeft het kind geleerd dat hij niemand kan vertrouwen. Zijn ouders of zijn verzorgers zijn voor de narcist zijn alles, ze zijn de wereld. Hierdoor ontwikkeld het kind een enorm gebrek aan zelfvertrouwen.

Wat er hierna precies gebeurd met het kind, daar tast de wetenschap nog in het duister. Heeft het kind te veel stress? Is er genetisch iets bepaald? In ieder geval, het kind begint zich enorm op te blazen en raakt er van overtuigd dat hij niemand nodig heeft. Hij, het vroegere kind dat nu een narcist is geworden, ontkent dat hij behoefte heeft aan anderen. Hij draait het allemaal om: “Iedereen moet mij geweldig vinden. Zo niet, dan mag je vertrekken!”

Hij is het liefst alleen en is erg gericht op het halen van prestaties. Hij legt de focus op werk, op dingen waar hij goed in is en waar hij in kan stralen. Hij verlegt zijn focus als het ware. Hij richt zich op zaken waar hij wel controle over uit kan oefenen. Een gerichte focus en met een houding dat iedereen in zijn omgeving vertelt: “Ik heb je niet nodig!”

Een sociaal leven heeft deze “Ik heb je niet nodig narcist” eigenlijk niet. Hij kan een grote familie hebben met vrienden van de familie, maar echte goede vrienden heeft hij niet. Anderen zijn alleen interessant voor hem als ze hem met open mond bewonderen en hem niet in de weg lopen.

Omgaan met kritiek kan hij niet. Omgaan met tegenslag ook niet: hij reageert op kritiek als op tegenslag als een klein, boos en verwend kind dat stampvoetend stampij maakt. Hij kan explosief uitbarsten! Hij reageert buitengewoon kinderachtig. Eigenlijk reageert hij al zijn opgekropte frustraties over zijn jaren als kind dat genegeerd en mishandeld werd, af


18

op de situaties van tegenslag en kritiek. Hij wreekt zich via jou op vroeger. En dat word alleen maar erger.

Hij is er heilig van overtuigd dat iedereen die niet buitensporig in hem is geïnteresseerd dus tegen hem is. Iedere dag komt hij mensen tegen die niet buitensporig in hem geïnteresseerd zijn. Dat is iedere keer een bevestiging voor hem dat dus iedereen, en de hele wereld, tegen hem is. Hij krijgt iedere dag de bevestiging dat hij beter af is als hij alleen is.

En ook de “Ik heb je niet nodig narcist” heeft zijn tegenstrijdigheid! Want deze narcist stoot ook mensen af die hem wel degelijk met open mond bewonderen! Het zijn de mensen die zelf wat onzeker zijn die voor de narcist vallen omdat hij krachtig en zelfverzekerd lijkt te zijn. Hij haalt de kastanjes uit het vuur voor ze. De eerste keer dat de narcist optreed als redder in nood is leuk: hij krijgt applaus en vele bewonderende blikken! Maar na de 4de of 5de keer heeft de narcist het wel bekeken: waarom zou hij altijd alle moeite moeten doen? Zijn al die andere mensen zo lui?

Hij begint zich meer en meer te ergeren aan de passieve houding van zijn bewonderaars: ze voeren geen flikker uit en daar baalt hij stevig van! Hij wil ze niet langer als bewonderaars om zich heen hebben en begint een ongelooflijke minachting voor deze mensen te voelen! Hij begint ze af te stoten, voor goed.

En weer bevestigd het in zijn idee dat gewone mensen hem nooit zullen begrijpen. Normale en gewone mensen kunnen zijn genialiteit nooit bevatten. Hij wil niet omgaan met het gewone “klootjesvolk,” hij wil omgang hebben met beroemde, rijke en machtige mensen. Zij zullen hem wel begrijpen! Hij voelt zich absoluut niet thuis bij het gewone volk en dat


19

is waarom jij en ik getrakteerd worden door een houding van: “Ik heb je niet nodig!”

Er is nog een beroemde narcist die ik graag aan je wil voorstellen, de: Ik ben de Keizer! Kniel ondergeschikten! Heb jij te maken met een “Ik ben de Keizer narcist”?

IK BEN DE KEIZER! KNIEL ONDERGESCHIKTE NARCIST Als kind had deze narcist alles wat zijn hartje nodig had en kreeg zelfs meer! Op het eerste gezicht lijkt het dat het kind een gezonde en goede hechting heeft met de ouders en/of verzorgers. Het lijkt er op dat het kind mag opgroeien tot een gezonde volwassene die op eigen benen leert te staan.

Maar daar komt het: zodra het kind op eigen benen wil staan en de wereld wil gaan ontdekken, blijkt dat (meestal) de moeder het kind niet laat gaan. Ze wil het kind voor zichzelf houden. Eigenlijk is het kind haar alles, haar wereld. Ze leeft voor het kind! Door haar aandacht op het kind te houden “vergeet” ze haar eigen dramatische leven. Door haar kind vergeet ze al haar frustraties over haar eigen (mislukte) leven, misschien heeft ze te maken met een slecht huwelijk?

Het kind wil weg, zijn vleugels uitslaan en de wijde wereld in trekken en wat doet de moeder? Die gaat bovenop het kind zitten zodat het niet weg kan. Het kind kan niet weg, het kan niet ontsnappen en stikt bijna in zijn wanhoop, boosheid, frustraties, angst en verdriet. Deze narcist heeft als kind te maken gehad met een instabiele basis.


20

Het kind weet niet beter dan dat hij mama volkomen kan vertrouwen. Als mama iedere keer zegt dat het een verdomd slecht idee is om te vertrekken, zelfstandig te worden en de wereld te gaan verkennen, dan moet dat toch zo zijn?

Wat er precies met het kind gebeurd weet de wetenschap niet, maar ook dit kind blaast zichzelf op. De moeder is voor het kind zijn alles. Alles wat de moeder tegen het kind zegt terwijl ze bovenop het kind zit, gaat het kind net doen alsof wat de moeder zegt dat dit het allerbeste is. Als de moeder alles voor het kind gaat regelen zodat het kind thuis bij zijn moeder kan zijn, zodat het kind niets meer hoeft te doen, dan moet het kind wel verdomd speciaal zijn!

Bij het kind groeit per dag de zelfoverschatting! Het kind richt zich op het krijgen van aandacht van anderen. Is gefocust op het krijgen van aandacht van anderen. Hij gaat zich iedere dag belangrijker voelen. Belangrijker dan anderen. Hij is de Keizer en de anderen zijn slechts onderdanen, onderdanen die er zijn om de Keizer te dienen. Hij toont geen enkel respect voor zijn onderdanen en accepteert geen enkele tekortkomingen of een misstap van zijn onderdanen. Hij accepteert ook geen enkele tekortkoming van zijn eigen kinderen.

Hij heeft een houding dat zegt: “Voor jou tien anderen!” en: “Wie niet voor mij knielt, kan voorgoed vertrekken!”

Als de partner van deze “Ik ben de Keizer narcist” in staat is om zichzelf compleet weg te cijferen en niet voor zijn voeten loopt, kan hij haar op zekere hoogte dulden. Als ze in zijn ogen een misstap maakt, ontpopt hij zich tot een verschrikkelijke tiran. Voor de buitenwereld is deze “Ik ben de Keizer narcist” redelijk charmant, vooral als hij iets van deze buitenwereld


21

nodig heeft. Wat de buitenwereld niet meekrijgt, is dat deze narcist zijn partner en kinderen op een verschrikkelijke manier thuis behandelt.

De “Ik ben de Keizer narcist” kan het niet verkroppen als zijn partner en zijn kinderen hem uiteindelijk verlaten. Als hij zijn partner niet krijgt, dan niemand. Als ze definitief vertrekken, hebben ze hun kans verspeeld. Hij regelt de duurste advocaten en laat de scheiding uitlopen tot een nare vechtscheiding, waar altijd de kinderen de dupe van zijn. Hij is bezig met afstoten. Soms huppelt de narcist naar het volgende slachtoffer, maar soms koopt deze narcist een pistool en schiet zijn (ex) partner en zijn kinderen dood waarna hij zichzelf voor de kop schiet. Niemand zal zijn (ex) partner krijgen!

Mijn narcist is een: Ik ben de Keizer narcist.

DIAGNOSE Alleen een deskundige kan uit de gedragingen van een persoon opmaken of hij een narcistische persoonlijkheid(-sstoornis) heeft. Maar ook wetenschappers, psychiaters en ervaringsdeskundigen hebben dan nog de grootste moeite om vast te stellen of iemand een narcist is, omdat deze stoornis meestal schuil gaat achter een masker.

Dat is meteen ook de reden dat zoveel mensen slachtoffer worden. Een narcist is zo moeilijk te doorgronden, dat vrijwel niemand in eerste instantie doorheeft met welk monster men te maken heeft. Een narcist


22

heeft een levenslange training achter de rug hoe hij anderen om zijn vinger kan winden. Mij, jou, deskundigen, iedereen windt hij met grootste gemak om zijn vinger.

Het zijn de onmogelijke gedragingen van de narcist binnen een relatie, waardoor je sterk het vermoeden begint te krijgen of die persoon een narcist is of narcistische trekjes heeft.

SLACHTOFFERS Ondanks dat veel mensen een narcistische partner hebben en ondanks dat er veel kinderen zijn met een narcistische ouder, weten wij nog weinig over narcisme en over de impact van dat narcistische gedrag op het leven van anderen. Slachtoffers van narcistische mishandelingen zijn geen slachtoffer omdat zij vervelend gedrag vertonen, nee, ze zijn slachtoffer geworden van een dader met een persoonlijkheidsstoornis.

Hoeveel ellende een narcist aanricht in het leven van zijn partner en kinderen weten zij, die de hel meegemaakt hebben. Hun omgeving heeft meestal geen idee! De narcist zal het charmante toneelstukje voor de omgeving van het slachtoffer blijven volhouden als dat nodig is.

Nog wat specifieke eigenschappen van een narcist waar slachtoffers van narcistische mishandelingen regelmatig en/of dagelijks mee te maken hebben: • streven naar absolute macht, • zich superieur voelen, anderen stellen niets voor, www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

23

• een voorkeursbehandeling eisen, • arrogant en onvriendelijk zijn, • overtuigd zijn van zijn eigen perfectie, zelfs als zijn leven een grote puinhoop is, • zich boven de wet verheven voelen, wetten en regels zijn er voor anderen, • altijd zijn zin willen hebben, ook als dat onmogelijk is, • nooit tevreden zijn, • gevoeligheid voor status.

Na al die tijd dat je dacht dat JIJ gek was is de opluchting enorm als je weet dat je partner een narcist is. HIJ liet je immers denken dat je gek was, toch? Maar ondanks de enorme opluchting dat je zeker weet dat je niet gek bent, maar dat hij helemaal gestoord bezig was, stort ook je wereld in. Wat nu? Wat moet je nu gaan doen?

Het is nu tijd voor bewustwording, beseffen wat je narcist allemaal met jou, je kinderen, je familie, je vrienden gedaan heeft. Besef, dat hij je afhankelijk gemaakt heeft van zijn grillen. Hij heeft je bewust afhankelijk gemaakt van zijn grillen! Het besef wat hij met je gedaan heeft, is nodig om die problematische relatie te verwerken.

Dit proces van bewustwording is heel belangrijk voor iedereen die een narcist van dichtbij heeft meegemaakt. Bewust worden wat narcistische mishandelingen allemaal heeft betekent voor de slachtoffers is heel belangrijk!


24

Daarbij helpt het om zoveel mogelijk informatie over narcisme te verzamelen. Lees zoveel als je kan over het onderwerp narcisme. Praat met deskundigen over dit onderwerp! De meeste mensen en slachtoffers van narcistische mishandelingen hebben dat proces nodig voor ze in staat zijn tot de volgende stap: voorgoed afscheid nemen en vertrekken. De meeste mensen hebben dit stukje bewustzijn nodig om te weten wat er gebeurd is, waarom het gebeurd is, zodat je veel beter in staat bent om de juiste beslissingen te nemen over je eigen toekomst.

VERSCHILLENDE TYPES Ik schrijf graag over: DE narcist. Maar dat klopt niet. Want er zijn verschillende narcistische types. Er zijn geen twee mensen hetzelfde en dat geldt, vanzelfsprekend, ook voor narcisten. Ondanks de verschillen, zijn er ook veel overeenkomsten: Het zijn vaak moeilijke mensen. Ook de “Ik heb niemand nodig narcist” en de “Ik ben de Keizer narcist” kunnen voorkomen met andere problemen of in combinaties met andere stoornissen.

Narcisme is niet leeftijdgebonden. En narcisten kunnen zowel mannen als vrouwen zijn. Een narcist heeft een antisociale persoonlijkheid die zich op verschillende manieren en op verschillende momenten openbaart. De ene narcist is pervers, de andere is kwaadaardig, weer een ander is hooggevoelig. Met de een valt redelijk te leven, de ander is in staat je te vermoorden.

Narcisme kan in een zeer milde vorm voorkomen (hooggevoelige of sensitieve narcist), maar ook in een extreem gevaarlijke. Narcisten kunnen pathologische leugenaars zijn, maar ook psychopaten. Ook komt het voor dat iemand is opgegroeid in een narcistische omgeving en het gedrag kopieert, zonder zelf narcistisch te zijn!


25

Vrouwelijke narcisten vertonen vaak overlappingen met de borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD). Of ze zijn borderline en vertonen narcistische trekjes!

Er bestaan verschillende gradaties binnen het narcisme: licht, matig of ernstig. Ook kunnen er combinaties van bovenstaande vormen voorkomen en zelfs kan iemand narcistisch lijken, maar een andere stoornis hebben. Kortom, de gemiddelde narcist bestaat niet. DE narcist bestaat niet. Maar voor mij schrijft het gemakkelijker over DE narcist. En het leest ook gemakkelijker.

Het is voor sommigen voldoende te weten dat hun partner een “narcist” is en daarmee klaar. Anderen willen graag iets meer afweten met welke type narcist zij van doen hebben gehad, of nog steeds mee te maken hebben. En of hun narcist een persoonlijkheidsstoornis heeft, of niet.

GEDRAG De term ‘narcist’ word gebruikt voor een grote diversiteit aan verschijnselen en gedragingen, die voor anderen lastig zijn en die met elkaar overeenkomen. Een aantal daarvan zijn: • Buitensporig egoïstisch en antisociaal gedrag: hij is alleen met zichzelf bezig, • Hij dwingt 24/7 uur bewondering af, blaast zijn eigen prestaties buitenproportioneel op, zelfs als hij niets gepresteerd heeft, • Gebrek aan empathie of zorgzaamheid: hij lijkt geen hart te bezitten, • Gebrek aan realiteitszin, hij ziet zichzelf en anderen niet realistisch,


26

• Moeilijk in de omgang, hij gaat door ten koste van anderen om zijn zin te krijgen, • Hij is oké, de rest van de wereld is niet oké, • Hij trekt aan en stoot af, • Hij eist alle aandacht op, vooral als jij aandacht verdient, • Hij is altijd het slachtoffer, nooit de dader, • Zijn fout is altijd de schuld van een ander, • Hij reageert snel en buitensporig boos, geïrriteerd, onbeheerst, arrogant, onvriendelijk, onredelijk, woedend, • Hij geeft anderen het gevoel dat ze gek zijn, lacht ze zelfs uit, • Hij ontploft als iemand het lef heeft hem te bekritiseren, • Hij eist van anderen dat zij voldoen aan zijn wensen, nukken en grillen, • Hij reageert zeer agressief als hij de situatie niet onder controle heeft (Kijk uit, hij is dan ronduit gevaarlijk!), • Hij kraakt goede prestaties van anderen af, mijdt mensen die succesvoller zijn en • De “Ik ben de Keizer narcist” krijgt regelmatig een oproep om voor de rechter te verschijnen of regelt zijn ongelijk bij de rechter in de hoop dat de rechter hem gelijk zal geven.

NPS: NARCISTISCHE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS De officiële naam van narcisme is: narcistische persoonlijkheidsstoornis. Zoals de officiële naam al aangeeft: het gaat om een stoornis. Tegenwoordig vallen narcisten onder de noemer: antisociale personen. www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

27

DSM: DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS Het DSM is een Amerikaans handboek voor het stellen van een diagnose van psychische aandoeningen. Het dient in de meeste landen als standaard in de psychiatrische diagnostiek. In mei 2013 is de vijfde editie verschenen. In de vierde editie van 1994 (DSM –IV) staat veel informatie over NPS.

DSM-IV OVER NPS: NARCISTISCHE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS Volgens de DSM-IV is er bij NPS sprake van een patroon van: • zichzelf geweldig vinden en zichzelf opblazen, • grootheidsfantasieën, • de noodzaak om 24/7 bewonderd te worden door anderen, en • een totaal gebrek aan inlevingsvermogen in anderen.

De gemiddelde narcist is zich weinig bewust van de impact van zijn gedrag op anderen. Het lijkt wel alsof hij is gestagneerd in zijn ontwikkelingsniveau. Volgens DSM-IV is de sensitieve of geremde narcist het andere uiterste van een NPS.

Sinds DSM-V is uitgekomen, wordt alleen nog maar gesproken over een antisociale persoonlijkheid of een antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASPD). Maar die term dekt de lading niet (voldoende) als we het specifiek over narcisten hebben. Het blijft lastig om de juiste term of benoeming te vinden die het lastige gedrag van een narcist adequaat en correct om schrijft.


28

GRADATIES De sensitieve narcist is het tegenovergestelde van een persoon met een narcistische stoornis. De sensitieve narcist heeft zijn aandacht juist voortdurend gericht op anderen, in tegenstelling tot de narcist die de aandacht alleen op hem gericht heeft. De sensitieve narcist: • wil kritiek 24/7 voorkomen, • is vaak erg verlegen, • schaamt zich snel, • voelt zich snel gekwetst, • heeft grote moeite met zelfwaardering (dat heeft de sensitieve narcist gemeen met alle andere narcisten), • probeert uit alle macht situaties te vermijden, waarvan hij vermoedt dat ze kwetsend zijn, • observeert voortdurend hoe anderen zich gedragen.

Tussen deze twee uitersten zitten veel verschillende gradaties. Iedere narcist, NPS of sensitief of iets wat daar tussenin zit, is zowel somatisch als cerebraal. De ene eigenschap is meestal dominanter aanwezig dan de andere.

SOMATISCHE NARCIST Een somatische narcist is dol op zijn lijf. Hij heeft veel fantasieën over hoe knap/mooi/beeldschoon hij is en over zijn geweldige seksprestaties. Hij voelt zich dommer dan gemiddeld, maar wel veel mooier! Hij is trots op zijn uiterlijk en schept er graag over op, showt zijn spierballen of slanke taille. Een somatische narcist is vaak een gezondheidsfreak of een extreme www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

29

bodybuilder, hij volgt extreme diëten en is dol op cosmetische ingrepen. Hij is continu bezig met zijn lijf en pronkt er mee.

Maar…Niet iedere gezondheidsfreak of bodybuilder is een narcist!

CEREBRALE NARCIST Een cerebrale narcist is dol op zijn brein. Hij droomt van roem en succes. Cerebrale narcisten vinden zichzelf lelijker dan gemiddeld, maar zijn wel veel intelligenter! Hun uiterlijk is meer een belemmering voor ze. Het zijn die mensen die alles weten over alles en daar ook over opscheppen om aanbidding van anderen af te dwingen. Cerebrale narcisten zijn vaak wetenschappers en intellectuelen, maar ze kunnen zich ook voordoen als een intellectueel.

Lichamelijke hygiëne en modebewust of zichzelf met smaak kleden is vaak niet besteed aan een cerebrale narcist. Maar ook aandacht besteden aan lichamelijke klachten zijn minimaal. Soms worden ernstige ziektes zoals kanker genegeerd: kanker is te min voor een cerebrale narcist, hoe durft kanker zich in zijn lichaam te nestelen? Door net te doen alsof de kanker er niet is, gaat de narcist door met zijn leven alsof er niets aan de hand is. Totdat het te laat is…

Maar…niet iedere wetenschapper of intellectueel is een narcist!

PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS Iedereen die met een narcist te maken heeft (gehad) weet dat de term eigenliefde niet van toepassing is. Op de plaats van het hart, zit bij een narcist een groot leeg gat. Een narcist is niet in staat tot het voelen van www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

30

enige vorm van liefde, ook niet van eigenliefde. Hij wil niets voelen, hij wil zijn innerlijk en zijn onzekerheid niet voelen. Hij wil niets te maken hebben met zijn onstabiele basis.

De ‘zelfliefde’ van de narcist kan alleen gevoed worden door anderen. De narcist weet drommels goed hoe hij anderen subtiel moet manipuleren om hen zijn ego te laten strelen, zodat zijn behoefte aan aandacht eventjes gestild wordt.

Doordat de narcist vroeg of laat iedereen om zich heen afstoot en er alleen voor komt te staan en vervolgens zichzelf gaat bewonderen in een spiegel wordt door velen gezien als niet normaal gedrag en als ongezond.

ANTISOCIAAL Mensen met een narcistische persoonlijkheid vertonen antisociaal gedrag en te veel egoïsme. Ze eisen een speciale behandeling van anderen: ze verwachten 24/7 bewondering. Bewondering die de meeste narcisten nauwelijks verdienen! Waag het niet deze mensen te bekritiseren, zeker niet in het openbaar!

Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis veroorzaken veel problemen, ellende, pijn en verdriet bij de mensen in hun directe omgeving: partner, kinderen, werknemers, collega´s, familie, vrienden. Ze kunnen zich onvoldoende inleven en gaan regelmatig over de grenzen heen van anderen.

Iedere relatie met anderen wordt door de narcist misbruikt om te voldoen aan zijn behoefte aan streling en voeding van zijn zelfliefde.


31

DUBBEL Zijn gedrag is dubbel, hij trekt aan en stoot af. Hij komt in het openbaar zeer charmant, intelligent en vriendelijk over, maar achter het masker schuilt een monster, dat er het valse genoegen in schept om achter gesloten deuren iemand (volwassene of kind) te treiteren en te tergen tot het uiterste.

Hij belooft de hemel, maar houdt zich nooit aan zijn woord.

Mensen met een narcistische persoonlijkheid hebben in eerste instantie geen last van hun eigen gedrag of denkwijze. Dat is immers al jaren geleden ontwikkeld en hoort bij hen. Zij ervaren hun eigen gedrag als normaal, zien het als iets dat bij hen hoort, omdat dit gedrag hun eigen identiteit is. Ze weten niet beter. Alhoewel er narcisten zijn die ergens wel beseffen dat er iets niet klopt omdat ze zich in een doodlopende weg bevinden en de nooduitgang niet meer kunnen vinden.

STOORNIS OF NIET? Iedereen vertoont wel eens egoïstisch gedrag, ook ik. Jij vermoedelijk ook. Dat is menselijk. Maar er zijn grenzen aan egoïstisch gedrag en een narcist gaat over deze grenzen heen. De vraag is: wanneer vertoont iemand zoveel egoïsme dat er een verband gelegd kan worden met een narcistische persoonlijkheid?

Een goed criterium, om dat vast te stellen, is als iemand voldoet aan 5 van de volgende 9 punten:


32

1. Hij vindt zichzelf onterecht vreselijk belangrijk en overdrijft zijn talenten en prestaties enorm. Hij blaast zichzelf op. Hij denkt daardoor superieur te zijn aan alles en iedereen, 2. Hij is heilig overtuigd dat hij zo uniek, bijzonder en speciaal is, dat alleen andere hooggeplaatste figuren met veel macht of een hoge status hem eventueel zouden kunnen begrijpen, 3. Hij verwacht 24/7 buitensporige bewondering van het ‘gewone’ volk, die te min voor hem is en die hem nooit en te nimmer zullen of in staat zijn hem en zijn grootsheid te begrijpen, 4. Hij eist doorlopend een zeer speciale behandeling en dat anderen altijd voldoen aan zijn wensen, altijd!, 5. Hij gebruikt of misbruikt continu anderen om aan zijn eigen wensen te voldoen, 6. Hij heeft geen empathie of een onbetrouwbare vorm van empathie, negeert constant de gevoelens van anderen of erkent deze gevoelens niet, 7. Hij is zelf heel jaloers of denkt dat anderen altijd jaloers zijn op hem, 8. Hij is altijd onvriendelijk, hooghartig, onbeschoft en arrogant in zijn gedrag en denkwijze, vooral tegen mensen van wie hij niets nodig heeft, 9. Hij droomt altijd over totale macht, groot succes en over onbeperkte financiële middelen en denkt dan superieur te zijn aan anderen. Tja, ik droom ook wel eens over onbeperkte financiële middelen door de loterij te winnen of iets dergelijks. Wie niet? Maar als ik de loterij heb gewonnen, denk ik niet superieur te zijn aan anderen. Dat is het verschil tussen mij en een narcist met een stoornis.


33

Ook ik ben wel eens onvriendelijk, dan heb ik mijn dag niet. Ik denk dat jij ook wel eens je dag niet hebt. Dat is menselijk hoor, af en toe je dag niet hebben! Maar een narcist heeft nooit zijn dag: hij is permanent onvriendelijk tegen mensen die hij ziet als ondergeschikte. Dat is het verschil tussen mij en een narcist met een stoornis.

Als ik de 9 punten hierboven eens aandachtig bekijk, besef ik eens te meer met wat voor een monster ik te maken heb gehad! Alhoewel ik in alle eerlijkheid moet zeggen dat het punt over jaloezie mij nooit is opgevallen bij hem. Maar ja, ik heb er jaren over gedaan om te ontdekken dat ik met een narcist te doen had. Misschien was hij stilletjes wel jaloers op anderen? De andere 8 punten kan ik volmondig met “ja” beantwoorden: aan al die punten voldeed mijn narcist!

NORMAAL OF ABNORMAAL? Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) zien zichzelf, anderen en de wereld niet op een realistische manier. En ze zijn niet in staat om met mensen en andere levende wezens in alle omstandigheden een betrouwbare, empathisch binding aan te gaan.

WAT IS EMPATHISCH GEDRAG? Empathisch gedrag is je kunnen inleven in de situatie van een ander. Beseffen dat als iemands partner door een ongeluk komt te overlijden dat deze overspoeld wordt door heftige emoties en dat deze niet in staat is om te komen werken. Een narcist vind het goed beschouwd maar raar dat iemand niet komt werken als zijn partner is overleden. Zeker als deze persoon werknemer is van de narcist. Een narcist heeft hooguit “geleerd” door de jaren heen dat het beter is om zijn mond te houden en niet te gaan zeuren dat deze werknemer moet komen werken. Hij kan zich onvoldoende inleven in de situatie van de werknemer.


34

Maar blij is de narcist niet met deze werknemer en dat zal de narcist hem laten weten ook!

Empatisch gedrag wordt beschouwd als normaal gedrag. Dus, als iemand alle realiteit uit het oog verloren is en het empathisch gevoel voor anderen ontbreekt, spreken we van een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS).

Narcisme komt voor in een gezonde en in een ongezonde (pathologische) vorm, maar ook in een hypergevoelige en in een arrogante vorm. Deze arrogante vorm past het best bij een narcistische persoonlijkheidsstoornis.

Zonder speciale prestaties verwacht, nee eist, de ‘arrogante’ narcist een 24/7 bewondering van anderen. De arrogantie ten top!

Wat is nu het verschil tussen normaal en abnormaal narcistische gedrag? Er zijn zoveel mensen met narcistische trekjes, dat je hen onmogelijk allemaal als abnormaal kunt bestempelen. Als iemand zich consequent niet vriendelijk kan gedragen tegenover anderen, zelfs niet in het openbaar, kunnen we spreken van abnormaal narcistisch gedrag.

ONZEKERHEID Zijn grote onzekerheid wil de narcist per se verbergen. Onzekerheid, afhankelijkheid en kwetsbaarheid zijn gevoelens die een narcist haat en graag projecteert op anderen: ‘Deze keer heb je het redelijk gedaan.’ Het zijn die halve gemeende complimenten waar je een bittere nasmaak aan


35

overhoudt. Het zijn die idiote en onredelijke opmerkingen van een narcist die je hevig aan jezelf doen twijfelen.

Het is zijn manier om zijn eigen onzekerheid op jou te projecteren. Hij is dan zijn onzekerheid kwijt en jij voelt je minder vaardig, slim, tevreden, gelukkig en zeker.

Een subtiel kenmerk van narcisme is ook dat een narcist een vreemd verhaal kan ophangen over zijn jeugd en zijn familie. Hij probeert een geweldige kindertijd te schetsen, terwijl je voelt dat de verhalen niet kloppen. Zeker een “Ik heb niemand nodig narcist” heeft alles behalve een geweldige kindertijd gehad!

In het begin zal je het niet door hebben, maar als je de familieleden ontmoet van de narcist, ze beter leert kennen en hun verhalen over vroeger gaat horen, besef je meer en meer dat er enorme gaten in het verhaal van de narcist over zijn jeugd zitten. Het klopt gewoon niet, het verhaal rammelt aan alle kanten!

Meestal is zijn narcisme namelijk ontstaan in zijn jeugd: een koude behandeling, liefdeloosheid, verwaarlozing en misbruik veroorzaken een diep gevoel van onzekerheid. Daardoor kan een kind niet goed hechten met zijn ouders.

Overigens, er bestaat nog steeds grote onduidelijkheid hoe narcisme ontstaat bij iemand. Er is onvoldoende wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Heel veel mensen hebben als kind een onstabiele basis gehad, maar worden niet narcistisch. Zou: • Biologische factoren, www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

36

• Erfelijke aanleg, • Te veel van het stresshormoon cortisol of • Te weinig van het neurotransmitter serotonine een rol kunnen spelen bij het ontwikkelen van narcisme bij iemand?

Dat verklaard niet waarom iemand zich begint met opblazen. Zolang iemand met een onstabiele basis zich niet opblaast, is het geen narcist.

Waarom iemand narcistisch wordt is in de wetenschappelijke wereld nog steeds een groot raadsel.

ANGST Een narcist voelt grote angst voor emoties. Hij vertrouwt zichzelf niet, hij vertrouwt anderen niet, maar hij vertrouwt al helemaal geen emoties. Over emoties kun je geen controle uitoefenen. Controle hebben is voor een narcist hetzelfde als macht. Zodra de narcist denkt dat hij iets ‘voelt’, zal hij direct van onderwerp veranderen, je schreeuwend overstemmen of doodleuk bij je weg lopen. Ook afhankelijkheid verafschuwt de narcist. Hij was als kind afhankelijk van de grillen van een andere narcist, dat nooit meer! Hij had ouders die hem niet konden geven wat hij werkelijk wilde of hij had een moeder die bovenop hem ging zitten. Dat nooit meer! Zijn vrouw, die het eten niet op tijd klaar heeft, wordt onredelijk uitgescholden. Zijn werknemers, die volgens hem niet snel genoeg werken, scheldt hij de huid vol. Zijn kinderen die te veel lawaai maken…Alles moet schreeuwend overstemd worden!


37

Een narcist voelt zich pas goed als hij een zekere macht heeft over anderen. Macht krijg je door controle uit te oefenen. Hij zal nooit iemand om een gunst vragen, want dan voelt hij zich afhankelijk. Liever manipuleert hij soms subtiel en soms wat minder subtiel, door anderen te kleineren of te vernederen, of schreeuwt en verwijt hij, zodat anderen precies doen wat hij wil. Hij voelt zich dan onafhankelijk van anderen en voelt zich groot omdat hij zijn eigen gevoelens die hij verafschuwt op anderen geprojecteerd heeft.

Hij belast anderen met zijn zwakte, zodat hij zich beter voelt. Anderen voelen zich verward na een aanvaring met een narcist: “wat is hier in vredesnaam net gebeurd”?

RELATIES

VROUWELIJKE EN MANNELIJKE NARCISTEN Zowel vrouwelijke als mannelijke narcisten zijn vaak chauvinistisch, waar ze eigen land, taal en volk ophemelen en conservatief, behoudend en traditioneel. Mijn narcist was inderdaad buitengewoon chauvinistisch! Overigens, niet iedereen die dol is op zijn land, volk en taal is een narcist!

Een mannelijke narcist schept op en is dol op zijn eigen stemgeluid. Iedere dag oefent hij om zich beter te presenteren. Hij komt uitermate charmant en intelligent over, als iemand die zijn zaakjes prima op orde heeft. Hij lijkt volmaakt.


38

Hij is dol op machtige vrienden en kennissen, om mee te pronken en om de kunst af te kijken. Maar in zijn nabijheid duldt hij niemand die succesvoller is dan hijzelf. Innerlijk is hij onevenwichtig en zo gedraagt hij zich ook. Een narcist is leeg en koud.

VROUWEN Een vrouwelijke narcist gedraagt zich charmant en doet zich aantrekkelijk voor. Ze wil het stralende middelpunt zijn en is overtuigd dat zij de knapste is en dat iedereen jaloers op haar is. Maar ze gaat veel subtieler te werk dan haar mannelijke ‘collega’. Ze weet zich goed te presenteren, gebruikt haar uiterlijk om anderen in te palmen. Ze is modebewust, maar kleedt zich vaak net iets te sexy of te overdreven. Het gaat er niet altijd smaakvol aan toe. Zo kan ze gemakkelijk doorslaan en een eetstoornis ontwikkelen zoals anorexia nervosa of boulimia. (Echter, niet iedereen met anorexia is een narcist!)

Ook de vrouwelijke narcist heeft te maken gehad met een onstabiele basis. Ze praat denigrerend over anderen op een manier waar je nekharen van overeind komen te staan. Zodra ze het idee heeft dat iemand tegen haar is, begint ze een heuse kruistocht tegen deze persoon. De ze arme ziel zal het bezuren dat hij haar niet bewonderde met open mond!

Ze kan als een secreet te keer gaan. Ze vergeet niets: ooit zal ze je terug pakken als je haar – in haar ogen – tegen hebt gewerkt of in de weg liep.

De vrouwelijk narcist kan zichzelf iets aandoen. Wat je bij haar mannelijke collega ziet is dat hij anderen mensen afstoot. Het ziet er naar uit dat vrouwen ook zichzelf afstoten door zichzelf opzettelijk pijn te doen, iets


39

aan te doen, snijden in de armen maar zich ook kunnen uithongeren. Maar ze kunnen ook afstoten door vreemd te gaan, te liegen en haar partner niets vertelt over haar leven.

CHARME De vrouwelijke narcist interesseert zich voor slechts één ding op aarde: zichzelf. Ze is een enorme egoïste, het draait altijd om haar. Ze ziet er uit als een engel, maar intussen…

Ze misbruikt haar lichamelijke charme en liegt er op los. Zij focust zich graag op machtige mannelijke vrienden en kennissen, maar vrienden zijn allang gevlucht, want ze is ronduit slecht. Mannen, die niet in haar zijn geïnteresseerd ‘moeten wel homo zijn.’ Ze gaat zo doortrapt te werk dat het jaren duurt eer haar omgeving in de gaten heeft hoe ze echt is. Veel mannen met een narcistische partner zijn er van overtuigd dat er meer vrouwelijke dan mannelijke narcisten zijn.

Freud had het over narcisme als een stoornis dat vooral bij vrouwen voorkwam. Freud zag dat deze vrouwen zich buitengewoon bijzonder vonden, vooral bezig waren met zichzelf en zich als het stralende middelpunt van de wereld voelde. Ze behandelden anderen als hun onderdaan en als ze deze onderdanen hun behoefte niet konden bevredigen, dan konden ze vertrekken. Ook vrouwen kunnen een “Ik heb niemand nodig narcist” of een “Ik ben een Keizer narcist,” zijn.

Ik heb ooit een jeugdvriendin gehad die een narciste bleek te zijn. Ze was een buitengewoon lastige tante! Ze zag er knap uit en ze kleedde zich om aandacht te trekken. Ze deed alles om aandacht te trekken. Ze kon overdreven reageren op situaties die haar frustreerde waardoor alle


40

anderen om haar heen stil vielen en haar aanstaarden. Ze kon ordinair ruzie maken, als ze haar zin niet kreeg! Ze liet duidelijk merken als ik – in haar ogen - in de weg liep.

Al haar relaties waren drama relaties. Het heeft me jaren gekost om te ontdekken dat ik te maken had met een vrouwelijke narcist. Ik heb echt het idee dat ze me alleen (mis)gebruikte om haar ego te strelen, nergens anders was ik goed voor. Ze gebruikte ziekelijke machtsspelletjes en ze manipuleerde als de beste, vooral haar mannelijke partners waren de… Ik denk nog wel eens aan haar en aan al haar exen…

MASKER Een vrouwelijke narcist zeurt, jammert en klaagt en weet niet van ophouden. Ze is een ‘drama queen’, een slachtoffer van alles en iedereen en zó zielig! Ze commandeert en beveelt anderen en ze kan onnodig kwetsend uit de hoek komen. Soms gebruikt ze haar tranen om te krijgen wat ze wil. Soms gebruik ze haar boosheid om te krijgen wat ze wil. Als iets gaat zoals ze niet wil dat het gaat, reageert ze als een klein, boos en verwend kind.

Haar volgelingen lopen slaafs achter haar aan, verblind door haar schoonheid of verblind door haar zelfoverschatting. Misschien lopen ze als een slaafje achter haar aan omdat zij hen rijkdom en macht heeft beloofd. Verblind door de honger naar geld slikken ze een hoop ellende. Toch is het lastig om een vrouwelijke narcist te herkennen. Vaak verschuilt ze zich achter een masker van de traditionele rolverdeling: de ‘vrouw van’, een titel om respect mee af te dwingen.


41

Voor het strelen van haar ego is ze afhankelijk van anderen en loopt ze het risico dat ze supergevoelig wordt. Zo ontwikkelt ze een antenne voor wie haar aandacht kan geven. Als ze geen aandacht krijgt is ze in staat om zichzelf iets ernstigs aan te doen. Deze zelfdestructieve houding openbaart zich op vele manieren. Eerder dan haar mannelijke collega geeft de vrouwelijke narcist toe dat er iets mis is. Ze vraagt eerder om hulp en is dan ook bereid om in therapie te gaan.

KIND VAN EEN NARCISTISCHE MOEDER Een narcistische moeder kan haar kinderen beletten zelfstandig te worden. Soms met subtiele chantage, door haar kinderen met schuldgevoelens op te zadelen. Of met intimidatie, emotionele chantage, manipulatie verraderlijke indoctrinatie, sadisme en ziekelijke machtsspelletjes. Zo zorgt ze dat haar kind in haar web verstrikt blijft.

Het is de moeder die bovenop het kind gaat zitten om te voorkomen dat het zelfstandig gaat worden. Deze kinderen kunnen uitgroeien tot een “Ik ben de Keizer narcist.”

Op iedere behoefte van het kind reageert ze koud, maar het moet wel aan haar behoeften voldoen, anders krijgt het straf. Zo ontwikkelt haar kind een systeem om direct aan te voelen wat zij wil. Het probeert uit alle macht aan die eis te voldoen, maar een narcistische moeder is nooit tevreden. Hoe goed het kind ook zijn best doet, straf zal het eigenlijk altijd krijgen.

Het zijn die kinderen, die liever op school dan thuis zijn, die in huilen uitbarsten als de grote vakantie begint…


42

EEN NARCIST ALS VADER Een narcist is onbetrouwbaar. Ondanks dat hij het vaderschap hoog in het vaandel heeft staan, bakt hij er niet veel van. Als vader moet je discipline, doorzettingsvermogen en verantwoordelijkheid hebben en daar is een narcist niet goed in. En zijn eigen behoeften opzij zetten voor een kind… nou nee, dat gaat niet gebeuren!

Dus, een goede vader zijn is voornamelijk een toneelstukje voor de buitenwereld. Alle verantwoordelijkheid laat hij over aan de moeder. En wee de moeder, die ‘zeurt’ over zijn gebrek aan verantwoordelijkheid of financiële steun…

Als kind van een narcistische vader groei je op met dagelijkse confrontaties die bol staan van de spanningen.

BUSINESSPARTNER Hij droomt wat af en zit vol (onuitvoerbare) ideeën. Ideeën die vaak van een ander afkomstig zijn. Ze blijven in een beginstadium, want discipline is niet zijn sterkste zijde. Hij is onbetrouwbaar, komt afspraken en beloftes niet na. Tegenslag kan hij slecht verdragen en die zijn altijd de schuld van anderen. Een narcist vertoont onverantwoordelijk, risicovol gedrag, dat hij graag goedpraat. Pik je zijn praatjes niet, dan ontstaat er snel ruzie.

Ga je in zaken met een narcist dan kom je er vaak bedrogen uit. Als hij goede ideeën heeft, kan hij helemaal op hol slaan en raakt hij al snel het overzicht kwijt.


43

In een organisatie kan een narcist beter niet alleen aan het roer staan. Er moet een tweede schipper aan boord zijn, het liefst iemand die regels en grenzen bewaakt. Hij houdt zich niet aan regels: regels zijn opgesteld voor anderen, niet voor hem.

Een narcist kan hard werken, maar alleen wanneer het hem uitkomt. Hij vergt (te)veel van de medewerkers, terwijl hij zelf heel druk doet, maar zijn tijd een beetje rondlummelend doorbrengt. Daarbij manipuleert hij iedereen om zijn zin te krijgen.

Een narcist aan de top tijdens reorganisaties is behoorlijk populair. Een narcist moet mensen ontslaan en dat doet hij met (vals) groot genoegen. Niemand gaat zo geslepen te werk tijdens een reorganisatie als een narcist. Grote bedrijven hebben graag een narcist aan het roer als er een reorganisatie op de planning staat.

Voor iedere werknemer is een narcist als baas een “boss from hell.” Behalve die werknemers die goed zijn in hielen likken. Werknemers die een narcist als baas hebben dromen van de dag dat ze hun ontslag kunnen en mogen inleveren. Alles beter dan werken voor een narcist.

HUWELIJK Als zijn partner hem op een voetstuk zet en zichzelf compleet wegcijfert, kan het huwelijk met een narcist redelijk goed zijn. Maar hoe afhankelijker zij van de narcist is, hoe erger zij misbruikt wordt.


44

Hoe sterker de partner van de narcist, hoe minder grip de narcist op haar heeft. Hij zal haar vaker met rust laten en andere mensen treiteren, omdat hij weet dat ze toch niet ingaat op zijn lastige gedrag. Ze negeert hem volkomen.

Relatieproblemen ontstaan omdat je samenleeft met iemand waar niet samen mee te leven valt! De narcist zuigt alle energie weg uit zijn partner en zijn kinderen. Hij erkent zijn partner niet en houd niet van haar. Ook niet van zijn kinderen! Hij is niet in staat om een gezonde relatie aan te gaan, hij kan zich niet inleven in een ander.

Hij gaat vaak vreemd, is niet in staat om verleidingen te weerstaan. Als hij geen applaus krijgt thuis verveelt hij zich snel en huppelt hij vrolijk naar het volgende slachtoffer. Wee de partner die haar mond opendoet over het overspel van haar narcist! En wee de partner die uit wraak zelf vreemd gaat!

SLECHTE MINNAAR Hoe charmant hij ook overkomt, een narcist is een slechte minnaar. Is hij net verliefd, dan haalt hij alles uit de kast, organiseert een romantische avond compleet met kaarsen, wijn en een romantisch muziekje. Hij is overtuigd van zijn geweldige kunsten in bed… Aanwijzingen verdraagt hij niet, hij is een geweldige minnaar: de grootste minnaar aller tijden! Hij blaast zichzelf op, zoals hij met alles doet.

Hoe breng je een narcist aan zijn verstand dat zijn prestaties in bed eigenlijk om te huilen zijn?


45

SLECHTE VERLIEZER Een narcist is een slechte verliezer. Je kunt beter geen spelletjes met hem spelen, ook je kinderen niet. Als een kind met schaken wint van zijn narcistische vader, moet de kleine die overwinning voor de rest van zijn leven bezuren…

Een narcist zal jou nooit gelijk geven. Hij kletst zich er altijd uit en zal altijd stellig blijven ontkennen, terwijl jij weet dat jij gelijk hebt. Als jij het bewijs hebt, richt hij zich op de manier waarop jij het bewijsmateriaal in handen hebt gekregen en verdraait de zaak. Daarmee leidt hij de aandacht van zichzelf af. En daaruit blijkt maar weer dat een narcist een jarenlange training achter de rug heeft: jij staat met het bewijs over zijn ondeugelijke praktijken in je handen en hij krijgt het voor elkaar om werkelijk alles te verdraaien en jou te veroordelen op de manier hoe je het bewijs in handen hebt gekregen. Het zijn van die momenten in je leven dat je op zoek bent naar de nooduitgang…

Als je overigens ooit vermoed dat je narcist fraude pleegt en je hebt bewijs nodig dat rechtsgeldig is: schakel een detective in met een vergunning van het ministerie van Justitie op zak! Al het bewijs dat deze detective voor je opspoort is rechtsgeldig!

Als je vermoedt dat je onmogelijke partner een narcist is, heb je nu vast wel een idee gekregen door over de typische kenmerken en over het lastige gedrag van de narcist te lezen.

Maar het is nog slechts een vermoeden, want ik wil graag benadrukken dat we hier in dit ebook geen diagnose kunnen stellen! Ik geef je


46

informatieve informatie, maar jij, nog ik, zijn in staat om een diagnose te stellen of iemand daadwerkelijk narcistisch is, of niet! We hebben allebei wel een sterk vermoeden…

AGRESSIEF NARCISME Hoe gevaarlijk kan narcisme zijn? Heel gevaarlijk! Agressief narcisme is een extreme vorm. Een kenmerk daarvan is de totale afwezigheid van schuldgevoel en spijt. Iemand die absoluut geen schuldgevoel of spijt kent is extreem gevaarlijk, want zo iemand kan meedogenloos zijn. Echter, hij is wel in staat om zichzelf te presenteren als ‘normaal’ en hij kan zelfs als een aardige vent overkomen op anderen. Dit is echt een heel enge vorm van het narcisme.

MEEDOGENLOOS Omdat ze geen schuldgevoel en spijt kennen, draaien agressieve narcisten hun hand niet om voor moord of zelfs voor het organiseren van een massamoord. Ze zijn dodelijk en werken uiterst efficiënt.

Deze mensen zijn heilig overtuigd van hun gelijk en hebben een enorme honger naar macht. Een kleine groep agressieve narcisten is in staat om hele volken te overtuigen van de noodzaak van massamoord. Koelbloedig. Gewetenloos. Berekenend. Duivels. Voorbeelden zijn er wereldwijd genoeg: de Holocaust, Rwanda, voormalig Joegoslavië, Cambodja.

Agressief narcisme kan zich daarbij uiten in: • gruwelijke medische experimenten,


47

• concentratiekampen, • vernietigingskampen, • slavenarbeid, • gevangenen, die met opzet besmet worden met een vreselijke ziekte, • soldaten met HIV, die de opdracht krijgen vrouwen te verkrachten. De werkelijke krankzinnigheid blijkt uit de uitvoering van gruwelijkheden: zonder enige vorm van spijt, zonder enige vorm van schuldgevoel, maar wel in staat om zeer zorgvuldig alle sporen uit te wissen!

Dit zijn voornamelijk narcisten in combinatie met een andere stoornis, zoals een anti sociaal type of een heuse psychopaat. Deze kunnen impulsief reageren en zijn gericht op een snelle bevrediging.

Een anti sociaal type manipuleert naar hartelust, is onaangepast en misbruikt anderen.

Een psychopaat misbruikt je met plezier. Psychopaten gaan veel verder in hun misdaden dan een narcist, Psychopaten gaan koelbloedig te werk en laten anderen ontploffen, waarna ze genieten van het resultaat.

Een narcist ontploft zelf, wekt de woede en frustratie van anderen op, maar in principe is de narcist niet tegen anderen: de narcist heeft niet het doel om anderen kwaad te doen. Een narcist word niet ´s morgens wakker en dekt: “Hee, vandaag ga ik die en die eens kwaad doen!”


48

Een narcist is zich amper bewust dat zijn gedrag zoveel overlast bezorgt bij anderen, dit in tegenstelling tot een heuse psychopaat, die wel doelbewust anderen kwaad wil doen!

LIEFDESRELATIE MET EEN NARCIST Als je een relatie begint, moet je elkaar leren kennen. Je moet je aan elkaar aanpassen, dat is normaal. Maar in een relatie met een narcist stem jij je af op hem, maar hij niet op jou. Dat heb je in het begin nog niet zo in de gaten en omdat het een geleidelijk proces is, heb je niet door hoeveel jij moet inleveren. Je bent verliefd op hem en dat maakt je blind. Het gedrag van de narcist komt niet overeen met zijn woorden, want als jij denkt dat je in een sprookje bent beland…. begint het treiteren en kleineren.

Een relatie met een narcist is geen gezonde relatie. Hij vraagt en neemt, maar geeft niets terug, hij verwacht dat jij hem 24/7 op een voetstuk plaatst. En hij kan nauwelijks met intimiteit omgaan.

ISOLATIE Pas als jullie echt een relatie hebben, als jij in zijn valstrik gelopen bent, schudt hij het masker van de charmante en hartelijke man af. Er komt een monster tevoorschijn waar je nekharen van overeind gaan staan.

Pas nadat hij bereikt heeft wat hij wil, jou isoleren van je familie en vrienden, en je totaal afhankelijk bent van hem, begint de gekte. Je bent doelbewust en opzettelijk afhankelijk gemaakt, ook financieel. Hij dwingt je jouw geld aan hem af te staan, je moet gratis en zonder contract voor hem werken, eist dat hij zeggenschap krijgt over jouw bankrekening of stelt jou aansprakelijk voor zijn schulden. www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

49

In alle eerlijkheid, hoe vaak heeft hij jouw familie bekritiseerd? De grond ingetrapt? Hoe vaak ging hij niet uren door over die ‘vreselijke’ vrienden van je? Wat deed jij om van al dat gezeur af te komen? Precies, je bent ze steeds minder gaan zien, tot je helemaal geen contact meer met ze hebt.

Bingo! Jij bent geïsoleerd van je vrienden en familie, precies zoals hij dat wil! Jij bent steeds meer afhankelijk van hem geworden, je kan geen kant meer op. En dat is bewust gebeurd!

PATROON Conflicten gaan de hoofdrol te spelen binnen jullie relatie. De narcist legt altijd de schuld van jullie problemen bij jou, omdat jij – volgens hem – gek bent. Hij is ook niet te beroerd om je een klap te verkopen.

Bang om de macht over je te verliezen, zal de narcist daarna met aangedikt drama proberen je te paaien. Heel even zie jij een glimp van die aantrekkelijke, interessante en charmante man terug, die hij in het begin was. Je krijgt hoop: ‘Zie je wel, hij is toch mijn prins op het witte paard, hij bedoelde het allemaal niet zo rot.’

Nadat jullie ruzie is bijgelegd, begint het spelletje opnieuw. Jij denkt dat het goed zit tussen jullie en hij begint je weer te treiteren, te kleineren en te vernederen. Als je er iets van zegt, dan ben jij gek. Daar is geen speld tussen te krijgen, hij blijft herhalen dat jij gek bent.


50

Als je denkt dat het met de tijd beter wordt, vergeet het maar! Dit patroon blijft zich herhalen. En bij iedere herhaling van jullie cyclus, verergert het gedrag van de narcist.

De enige die de cyclus van narcistisch misbruik kan verbreken is de partner, het slachtoffer. Het zal niet veranderen als je niet ingrijpt. Jouw normale gedrag levert geen enkel resultaat op bij mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis.

MACHT Een narcist is bang dat er iemand te dichtbij komt. Hij houdt van niemand, niet van zijn partner, niet van zijn kinderen. Hij zal dat nooit toegeven, want door zijn partner aan zich te binden heeft hij macht over haar. De macht over zijn prooi is een energiebron voor hem. Door macht te hebben over een prooi, hoeft hij geen tijd om te luisteren naar zijn onzekere innerlijk. Hoe afhankelijker zijn prooi is van zijn gekte, hoe beter.

Daarom zal hij altijd doorgaan zijn partner te frustreren. Doorgaan met treiteren, kleineren en vernederen, zodat zij geen tijd heeft om objectief te denken en hij heeft geen tijd om aandacht te schenken aan zijn instabiele basis. Immers, ieder mens kan bedenken dat leven met een narcist geen leven is en vertrekt. Zodra de partner vertrekt, verliest de narcist zijn grootse gevoel van macht en dus zijn energiebron…

GEVEN EN NEMEN


51

Een gezonde relatie is gebaseerd op vertrouwen en eerlijkheid, empathie, op geven en nemen. De relatie met een narcist is niet gezond. Hoeveel jij ook investeert in jullie relatie, hoeveel jij ook geeft, het is nooit genoeg. Het gat in de narcist is zo groot, diep en zwart, dat het eigenlijk een bodemloze put is. Jouw liefde kan deze leegte in de verste verte niet opvullen. Het is een illusie te denken dat jij dit kan oplossen. Dat kan niemand, ook jij niet. Er is geen hoop, echt niet.

DE BUITENWERELD Als jouw partner een narcist is, weet jij heel goed dat jullie relatie een problematische relatie is. Maar een buitenstaander heeft geen idee van deze problemen.

Het is makkelijk te zeggen dat de narcist de oorzaak is van veel ellende, pijn en verdriet binnen persoonlijke relaties, maar wat is daar de reden van? De reden is dat alles draait om hem en dat het nooit om de partner gaat. Nooit! En als de partner aangeeft dat het ook wel eens om haar mag gaan, tja, dan heb je de poppen aan het dansen! Drama’s en drama’s! Hoe haal je het in je hoofd om te denken dat het ook wel eens om jou mag gaan?

Sterker nog: welke relatie? Er is geen relatie mogelijk met een narcist. De doorsneenarcist erkent zijn partner niet en hoe kan je een relatie hebben met iemand die jou niet erkent? En dat is precies de kern: het is geen gelijkwaardige relatie. Dit geldt ook voor zijn kinderen. De narcist houdt niet van zijn kinderen en erkent ze ook niet. Maar voor de buitenwereld doet hij alsof: hij speelt subliem een toneelstuk op alsof hij de beste vader van de wereld is! Schokkend!


52

Iedereen die een relatie heeft met een narcist, ook zijn kinderen, heeft te maken met: • manipulatie, • chantage, • dreiging, • onredelijke woede-uitbarstingen, • agressief verbaal gedrag, • botte, onaangename en denigrerende opmerkingen, • weigering van iedere medewerking, • beslissingen, die buiten je om worden genomen, • geestelijke mishandeling: jou dagen, weken, maanden uiterst koel en onverschillig behandelen of totaal negeren.

Iedereen die een relatie heeft met een narcist, ook zijn kinderen, moet het stellen zonder: • liefde, • warmte, • intimiteit, • genegenheid, • aandacht, • waardering.

Je verliest jezelf binnen een relatie met een narcist. www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

53

Om van het gezeur, het getreiter en de gekte verlost te zijn geef je hem zijn zin en ga je voortdurend over je eigen grenzen heen. Een kind kan dat helemaal niet aan en gaat er kapot aan.

Een ander probleem is dat veel partners, zeker in het begin, geen flauw benul hebben dat hun partner een narcist is. Maar al te vaak denken slachtoffers dat ZIJ de oorzaak zijn van de problemen, omdat de narcist iedere keer herhaalt dat ZIJ gek zijn!

ONGELOOF De buitenwereld heeft geen idee wat er aan de hand is. Voor de buitenwereld speelt de narcist een fantastisch toneelstukje, in het openbaar is hij charmant, hoffelijk en vriendelijk. Op het oog zelfs een fijne vader. Toch? Vooral een “Ik ben de Keizer narcist” heeft hier een handje van.

In het bijzijn van anderen behandelt hij zijn partner anders dan thuis.

Het enge is dat, als jullie op een feestje zijn, hij je het ene moment stralend aankijkt en het volgende moment in staat is je te wurgen. Het enige dat de gasten meekrijgen is dat JIJ je vreemd gedraagt. Natuurlijk gedraag jij je vreemd, je man had je bijna gewurgd! Dezelfde man die nu charmant lachend staat te flirten met andere vrouwen…

Als het slachtoffer van narcisme haar verhaal doet, staart de omgeving haar vol ongeloof aan. Mishandeld door haar eigen man? Die fijne man? Dat kan toch niet? Een donderslag bij heldere hemel!


54

De buitenwereld kent hem als een leuke, charmante man, die het ver geschopt heeft. Die hysterisch huilende vrouw kan het toch niet over dezelfde man hebben? Arme man, dat hij met zoń zielenpoot is getrouwd. Die vrouw van hem spoort niet. Want de buitenwereld herinnert zich nog dat feestje, waar haar man het stralende middelpunt was en zij zich zo raar gedroeg. Tja, ze was bijna gewurgd door haar man, maar dat heeft de buitenwereld niet meegekregen!

Een narcist maakt daar dankbaar misbruik van. Hij weet dat niemand de verbijsterende verhalen van een hysterisch huilende vrouw gelooft. Vrouwen stellen zich altijd aan, ze zal wel ongesteld zijn. Behalve dat, het verhaal klinkt zo ongelooflijk, dat kan toch niet waar zijn? Toch? Sinds dag 1 is de narcist bezig zijn slachtoffer zwart te maken bij anderen, terwijl zij nog geen idee heeft van waar haar partner toe in staat is…en dat doet hij bewust!

MANIPULATIE Degene die een probleem heeft, zal altijd ontkennen dat hij een probleem heeft. Hij zal volhouden dat er niets aan de hand is. Hij is perfect, maakt geen fouten, hij zoekt alle fouten buiten hemzelf.

Maakt hij een fout? Dan is het jouw schuld. Altijd. Verantwoordelijkheid neemt hij ook niet, dat is jouw taak. Heeft hij een eigen zaak en doe jij de administratie? Dan ligt de verantwoordelijkheid op jouw schouders. Dat zwarte geld van hem? Daar moet jij een oplossing voor zoeken.


55

Doe je dat niet? Hij dreigt en manipuleert je, jij of je kinderen krijgen klappen, kies maar. Juist, je neemt zijn verantwoordelijkheid over uit pure onmacht, omdat je doodsangsten uitstaat. Doodsangsten omdat je weet dat hij in staat is je te vermoorden. Of erger, dat hij de kinderen iets vreselijks aandoet!

Vooral narcisten die psychopatische trekjes hebben of een anti sociale persoonlijkheid hebben, neigen naar manipulatie.

Je wordt door het gedrag van de narcist afhankelijk gemaakt. Alles gebeurt tegen je wil. Andere mensen willen ook liever niet weten dat die charmante man een sadist is, die zijn partner en kinderen mishandelt. Daarbij oefent de narcist een ware terreur uit. Hij ‘straft’ iedereen die niet doet wat hij wil. Of het nu zijn familie, vrienden of medewerkers zijn, door deze ‘straffen’ houdt iedereen zijn mond.

En zo kom je op een punt dat je er echt helemaal alleen voor staat. Alleen op de wereld. Met een monster. De buitenwereld weet alleen maar dat hij altijd achter je rug vertelt dat jij niet spoort. En, ze herinneren zich nog dat feestje waar jij je raar gedroeg. Misschien heeft hij gelijk en heb jij inderdaad iets te maken met dat zwarte geld… Uit pure angst voor ‘straf’ van de narcist houdt de buitenwereld zijn mond en laat jou vallen. Uit pure angst helpt de buitenwereld de onschuldige kinderen niet.

MISHANDELING


56

De eerste keer dat je te maken krijgt met narcistische mishandeling, denk je: Ik ga weg, dit gedrag pik ik niet! De hel van de vreselijke avond trekt voorbij. Jullie hadden ruzie om niets. De ruzie is enorm uit de hand gelopen. Je hersenen draaien overuren, je zoekt een verklaring voor het onmogelijke gedrag van je narcist.

VERKLARINGEN ZOEKEN Dat is een vrouwentic: verklaringen zoeken om fout gedrag goed te praten. Net zo lang totdat het plaatje in je hoofd weer klopt, zoals: • Dat verjaardagsfeestje van mijn broer was niets voor hem, niemand schonk enige aandacht aan hem, • Onze kinderen maakten afgelopen nacht wel erg veel herrie, ik weet dat hij daar niet tegen kan, • Hij heeft het al zo zwaar, er is zo veel stress op zijn werk, • Misschien gaf ik hem wel een reden om mij te slaan, ik gedroeg me niet echt vriendelijk tijdens onze ruzie…

SPROOKJE, NACHTMERRIE, SPROOKJE, NACHTMERRIE… Terwijl je hersenen op volle toeren draaien op zoek naar een verklaring voor deze mishandeling, valt de narcist vol berouw op de knieën voor je. Hij huilt. Hij heeft spijt. De narcist verklaart je zijn liefde en overlaadt je daarna met aandacht en de mooiste geschenken. Je haalt je schouders op: zie je wel, hij had zijn dag niet, dat was alles. Dat is toch geen reden om op te geven en de relatie te verbreken? Iedereen verdient toch een tweede kans? En behalve dat… waar moet je naar toe? Hij heeft je totaal geïsoleerd en je bent financieel van hem afhankelijk.


57

Jullie relatie gaat door alsof er niets gebeurd is. De eerste dagen na de mishandeling lijken wel een sprookje. Hij gedraagt zich charmant en hoffelijk als de man waar jij verliefd op bent geworden. Na een paar dagen, langer kan een narcist dit gedrag echt niet volhouden, barst de bom weer. De treiterijen beginnen weer. Zolang jij je mond houdt en alles accepteert, gebeurt er niets. Zodra jij je mond opendoet, zal de narcist je straffen.

In het begin van de relatie trek je wel degelijk je mond open. Natuurlijk accepteer je die idioterie van hem niet! Ruzie ontstaat. En daarmee vernederingen en mishandelingen. Je denkt: Ik ben weg! Weer gaan de vrouwelijke hersenen overuren maken om passende verklaringen te zoeken voor zijn gedrag. En weer toont de narcist berouw. En weer blijf jij. Dit patroon blijft zich herhalen.

Door de vernederingen verandert je zelfbeeld, daar zorgt de narcist wel voor. Je wordt langzaam kapot gemaakt en gaat twijfelen aan jezelf. Je bent niet meer in staat om helder te denken en onderscheid te maken tussen goed en kwaad. Door zelfontkenning overleef je de narcistische mishandelingen. Je hebt geen wensen of behoeften meer, je voldoet alleen aan zijn wensen. De wereld wordt steeds beangstigender en het slachtoffer klampt zich vast aan de narcist, want… wie anders kan ze nog vertrouwen?

FYSIEKE OORZAAK Maar, er is ook een biologische kant aan deze problemen. Bij pijn en verdriet komen er peptiden in je lichaam vrij. Peptiden zorgen dat je de pijn en het verdriet als minder erg ervaart en… ze werken verslavend. Je lichaam raakt verslaafd aan deze peptiden…


58

WAT DOE JIJ? Het gedrag van de narcist wordt door de jaren heen steeds grilliger en extremer. Na de zoveelste mishandeling komt er een kwade dag dat hij geen berouw meer toont. Dacht je na de eerste mishandelingen dat je narcistisch gedrag kon veranderen? Dat de narcist door jouw liefde een beter mens zou worden? Hoe langer je bij hem blijft, hoe meer je aan jezelf gaat twijfelen. Binnen een relatie moet je je veilig voelen. Met een narcist voel je je nooit veilig! Als je je zo vergist hebt in je eigen partner, wie kan je dan nog vertrouwen?

TABOE De combinatie van twijfelen aan jezelf en wantrouwen tegenover iedereen en alles maakt dat je bij je narcist blijft. Ook het taboe dat nog altijd rust op mishandeling door je partner helpt jou niet. Behalve dat hebben veel vrouwen door bijvoorbeeld een onstabiele jeugd het idee: ‘Zolang hij maar gelukkig is, kan ik hem misschien redden.’ Door de mishandelingen voelen ze zich ‘thuis’ want ze weten niet wat een veilige thuissituatie is. De misvormde wereld van de narcist is jouw waarheid geworden.

Door schaamte verbergt het slachtoffer de blauwe plakken voor de buitenwereld. Of, nog erger, de narcist weet precies waar hij zijn slachtoffer kan slaan zonder dat de blauwe plekken zichtbaar zijn. Het is dezelfde schaamte waardoor je je mond houdt. Als je denkt dat mishandelingen alleen voorkomen bij vrouwen, heb je het mis. Hoe denk je dat mannen die het slachtoffer zijn van narcistisch geweld en mishandeling zich voelen?


59

Als een mishandelde vrouw al haar mond houdt uit schaamte, weegt het heersende taboe hierover nog zwaarder op de schouders van een man, die mishandeld wordt door een vrouwelijke narcist… Er zijn nog meer taboes: • hoogopgeleide vrouwen die mishandeld worden door hun narcist. Immers, mishandeling van vrouwen komt toch alleen in lagere milieus voor? • vrouwen die in de hulpverlening werken en dus ‘beter zouden moeten weten’ houden hun mond over narcistische mishandeling.

HULP ZOEKEN De stap nemen om naar het politiebureau te gaan en aangifte te doen is voor veel mensen een brug te ver. Politie, advocaten, rechtszaken, toestanden die je kan missen als kiespijn. Door de financiële uitbuiting hebben slachtoffers meestal geen geld voor een advocaat of een rechtszaak. En, als je narcist hoogopgeleid is met de juiste connecties, in hoeverre is hij dan in staat de rechtsgang te saboteren? Een vechtscheiding wil je je kinderen graag besparen.

Slachtoffers blijven vaak omdat ze geen mogelijkheid zien om weg te kunnen. Ze zijn financieel afhankelijk van hun agressor, ze hebben geen werk en kunnen nergens terecht. Huisartsen zien vaak de signalen niet. Hulpverleners zijn niet getraind hoe ze een narcist en hun slachtoffers kunnen herkennen, laat staan dat ze weten hoe ze met een narcist om moeten gaan! Toch is de gang naar de huisarts de eerste stap naar hulp.

AANPASSEN? Nee, uit zichzelf kan een narcist zijn gedrag niet aanpassen want hij heeft geen realistisch beeld van zijn gedrag in relatie tot anderen. Een www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

60

belangrijke voorwaarde om te veranderen is dat diegene zelf de noodzaak daarvan inziet. Een narcist ziet niet in dat hij het probleem is. Problemen worden altijd veroorzaakt door anderen. Omdat een narcist overtuigd is dat hij oké is en de ander niet heeft hij geen enkele motivatie om zijn gedrag te veranderen. Waarom zou hij? Hoe goed en ervaren een therapeut ook is, een narcist zal nooit vrijwillig meewerken aan therapie als hij de noodzaak van verandering niet inziet. Ik raad overigens niemand aan om als leek zelf te gaan ‘sleutelen’ aan een narcist!

Bijkomende problemen zijn de typische narcistische persoonlijkheidskenmerken. Die maken aanpassing nog moeilijker: • grootheidswaanzin, • gebrek aan empathie, • gebrek aan elk gevoel.

Ja, onder druk! Stel, onder druk van anderen gaat de narcist professionele psychotherapie volgen. De druk moet echt hoog zijn: een rechtszaak dreigt, of hij overziet al zijn ellende niet meer of er dreigt een echtscheiding. Hij moet inzien dat verandering onontkoombaar is, want voor hem is het vernederend om naar een therapeut te gaan. Het moet wel klikken tussen hen, maar de kans is groot dat de narcist de therapeut treitert en tergt tijdens de behandelsessies.

KAN HIJ VERANDEREN?


61

Misschien wel een beetje, maar de therapeut moet wel een verdomd goede vakman zijn om een uitgekookte narcist aan te kunnen! De vraag is: als de narcist onder dwang een vernederende gang naar psychotherapie moet maken, op wie gaat hij dan zijn frustraties botvieren….?

→ Zelf denk ik dat de narcist wel wat nieuwe vaardigheden kan leren en die ook kan toepassen in het dagelijks leven. Als een masker. Een masker dat past bij de grote collectie maskers die hij al bezit…

Vooral vrouwelijke narcisten gaan inzien dat ze op een gegeven moment vastlopen, ze kunnen misschien geen kant meer op en ze beseffen dat als ze doorgaan met waar ze mee bezig zijn dat het op een ramp gaat uitlopen. Deze narcisten gaan wel degelijk op zoek naar hulp! Het vermoeden bestaat dat ook hun mannelijke “collega’s“ ook om hulp zoeken als ze helemaal vast komen te zitten, waarschijnlijk vaker dan wij denken. Dreigt het allemaal echt uit de hand te lopen, is de narcist in staat onder goede begeleiding en ondersteuning van zijn directe omgeving, om op een zekere manier te veranderen. Ze veranderen omdat ze geen kant uit kunnen en omdat ze echt willen dat hun situatie verandert!

ONAFHANKELIJKHEID Hoe doe je dat, je losmaken van een narcist? Een advies: lees alles wat je vinden kunt over het onderwerp. Als je je bewust bent van wat er omgaat in een narcist, ben je beter in staat om je van hem los te maken. Een paar belangrijke zaken:

1. Geheimhouding www.exitnarcist.nl Fleur Irene | EBOOK NARCISME

62

Hoe meer een narcist weet over zijn slachtoffer, hoe meer hij haar kan manipuleren en misbruiken. Een totaal afhankelijke prooi is de droom van iedere narcist. Vertel hem daarom niets meer over je leven, over je gevoelens of over je wensen. Niet over je problemen, je familie, je toekomstdromen, niets! Hoe groter jouw onafhankelijkheid, hoe minder macht hij over je heeft.

Let op! Vertel niemand waar je mee bezig bent, zodat niemand jouw geheim kan verraden aan hem. Laat hem maar denken dat je nog steeds afhankelijk bent, terwijl je bouwt aan je vrijheid. Geld zal hij altijd als manipulatiemiddel gebruiken. Bedelen om geld, zodat hij je kan vernederen, moet je voorkomen. Zorg dus dat je vanaf nu nooit meer afhankelijk bent als het om geld gaat.

En… het allerbelangrijkste: houd het misbruik niet geheim. Geheimhouding is zijn wapen. Zolang jij niets zegt over de mishandelingen, kan hij zijn gang gaan. Nooit meer je blauwe plekken verbergen maar open zijn naar de buitenwereld: jij hebt niets om je voor te schamen!

2. Bewustwording De eerste stap naar zelfstandigheid is bewustwording. Bewustwording is weten wat de narcist met je gedaan heeft. Wat je ook doet, het is nooit goed (genoeg) in zijn ogen, dus je kan beter je eigen leven gaan leiden, zelfstandig en onafhankelijk. Neem je eigen beslissingen, betrek hem nergens bij. Geef hem geen kogels om mee te schieten!


63

Hij zal er alles aan doen om te zorgen dat jij totaal afhankelijk van hem blijft. En hoe meer financiële middelen jij hebt, hoe minder macht de narcist over je heeft. Zorg dat je – op alle fronten – onafhankelijk wordt. Dus je eerste stap is om te zorgen voor eigen financiële middelen: → Zorg dat jij een eigen bankrekening hebt! → Zorg dat jij eigen inkomsten hebt! → Zorg dat je geld in een apart potje spaart!

3. Onverschilligheid Reageer vanaf nu onverschillig op de narcist. Zo maak je je los uit zijn negatieve invloedssfeer. Doet hij iets waar je woest over bent? Laat het hem niet merken. Haal je schouders op en ga door met je eigen leven. Door jouw onverschillige reactie heeft hij geen macht meer over je. Dat is heel moeilijk, want hij haalt regelmatig het bloed onder je nagels vandaan. Reageer niet op hem, blijf onverschillig. Dan heeft hij geen grip meer op je en laat hij je steeds meer met rust. Blijf echter wel waakzaam en kijk altijd achterom, want hij is en blijft een narcist!

Spaar je energie en maak vanaf vandaag de narcist geen enkel verwijt meer. Ga geen conflict met hem aan, stop ermee, zonde van je energie. Bijt liever je tong af. Gebruik je energie voor positieve zaken, zoals je eigen leven, onafhankelijk van hem. Gebruik je energie om zelfstandig te worden. Gebruik je energie om een toekomst voor jezelf te creëren zonder de narcist.

4. Zoek steun


64

Steun van mensen die je volkomen vertrouwt is belangrijk. Na alle ellende met deze narcist moet je in vertrouwen je ei kwijt kunnen. De meeste buitenstaanders hebben er geen idee van hoe een leven er uitziet van iemand die misbruikt wordt door een narcist, laat staan dat ze weten wat jij allemaal hebt doorstaan… De meesten zullen zich wezenloos schrikken!

ONTMASKERING Ben je op zoek naar feiten over oplichting en bedrog van je narcist? Heeft je advocaat bewijzen nodig voor een rechtszaak, zoals: • Gaat je narcist vreemd? • Heeft hij veel zwart geld? • Ontduikt hij de belasting? Of wil je weten wat hij met de kinderen doet tijdens jouw afwezigheid?

Dat zijn vragen die door een goede detective beantwoord kunnen worden. En, zo iemand is de investering waard: zo kun je verlost worden van je narcist. Op naar de vrijheid van jou en je kinderen! Herinner jij je nog zijn zwarte geld? Wedden dat jij daar de schuld van krijgt als jij bij hem weg wilt? Heeft hij een misdaad begaan? Heeft hij de belasting opgelicht? Iets anders dat niet door de beugel kan? Daar krijg jij de schuld van zodra je te kennen geeft dat je weg wilt. Schakel een detective in om hem te ontmaskeren. Let daarbij op dat je een detective kiest, die een vergunning heeft van het Ministerie van Justitie. Als deze rapportages moet maken voor een rechtszaak, dienen die rechtsgeldig te zijn.


65

PROFESSIONELE HULP Jouw narcist heeft je in de afgelopen jaren overtuigd dat je gek bent, dat jij het probleem was. Hierdoor kan jij enorm aan jezelf zijn gaan twijfelen. Je moet overtuigd raken dat niet jij gek bent, maar hij! Professionele steun is echt nodig om jezelf voorgoed te beschermen tegen narcistisch misbruik.

Laat je narcist NOOIT weten dat je professionele therapie hebt. Daar gaat hij misbruik van maken tijdens een rechtszaak: ‘Mijn ex is wel degelijk gek want ze loopt bij een psychiater!’ En vertel je kinderen ook niets, zodat zij niet per ongeluk en onder dwang je geheim verklappen aan hun vader.

Om te overleven is er maar één uitweg: de relatie met de narcist voorgoed verbreken. Hij wil niet dat jij weggaat. Hij voelt zich machtig door jou klein te houden, daar krijgt hij energie van. Geen haar op zijn hoofd die er over denkt jou te laten gaan. Hij gunt jou niets, ook geen eigen leven. Zeker niet een nieuw leven zonder hem!

Weet wanneer het tijd is om weg te gaan. Als slachtoffer van fysieke mishandeling is er maar één mogelijkheid: ga naar je huisarts. De huisarts moet je blauwe plekken zien en je moet aan je huisarts vertellen dat je mishandeld wordt door je eigen partner. Naar de huisarts gaan met je verhaal is je eerste stap op zoek naar noodzakelijke hulpverlening. Het is nu tijd voor de laatste stap: voorgoed afscheid nemen.


Fleur Irene EBOOK NARCISME

Recommend Documents