Fiom specialist bij (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen voor informatie, advies, consult en scholing

Activiteitenplan en begroting 2013

2

Fiom specialist bij (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen voor informatie, advies, consult en scholing

Voorwoord ‘(Onbedoelde) zwangerschap’ en ‘afstammingsvraagstukken’ zijn onderwerpen van alle tijden, die door veranderingen in de maatschappij steeds nieuwe aspecten aan het licht brengen. Ze vormen het bestaansrecht van Fiom. De opdracht van het ministerie van VWS is vanaf 2013 gewijzigd. Eind juli 2012 kwam het ministerie met het bericht de hulpverlening vanaf januari 2013 niet meer te financieren. Dit betekent een structurele korting op de instellingssubsidie voor Fiom van ruim 60 %! Deze korting zette de plannen voor 2013 en volgende jaren behoorlijk op zijn kop en maakt de toekomst voor cliënten onzeker. Er kwam veel protest uit de samenleving tegen het schrappen van de psychosociale hulpverlening, de omvang van de korting op de subsidie en de korte termijn waarin die gerealiseerd moet worden. Fiom heeft in dit kader een bezwaarschrift ingediend en een petitie aangeboden. Het bezwaarschrift heeft enige ruimte opgeleverd voor psychosociale hulpverlening aan cliënten, die echt niet door andere instellingen geholpen kunnen worden. Omdat we blijven geloven in de eigen kracht van mensen zelf de juiste keuze te kunnen maken als het gaat om levensvragen rondom onbedoelde zwangerschap en afstammingsgegevens, gaan we op zoek naar andere manieren om hen daarbij te ondersteunen. Daarmee nemen we wel met pijn in ons hart afscheid van een aantal hulpverleningstaken. De hulpverlening aan ongewenst kinderlozen, mensen met zwangerschapsverlies, adoptie-ouders en geadopteerden met identiteitsproblemen, wordt in opdracht van het ministerie van VWS overgedragen aan instellingen op gemeentelijk niveau. Specifieke hulp ten aanzien van afstand doen en afstammingsvragen blijven wij bieden. Ook met een kleiner budget behoudt Fiom een belangrijke rol en functie in de samenleving. Koers- en beleidsontwikkeling die reeds in gang waren gezet, bieden houvast voor het maken van plannen voor een kleinere Fiom organisatie. Het scherpt ons voor wat binnen de kaders van het beschikbare budget in ieder geval kan en moet worden opgepakt.

Activiteitenplan Fiom 2013, 29-10-2012

3

De jaren 2013 en 2014 zijn overgangsjaren, waarin aan koers- en beleidsontwikkeling verder vorm worden gegeven. Een periode van omvorming, van afscheid nemen van delen van ons werk en van zeer bevlogen medewerkers met veel expertise. Omvormingsjaren waarin het inrichten van het expertisecentrum op het gebied van (on)bedoelde zwangerschap en afstammingsproblematiek gestalte zal gaan krijgen. Het komende jaar zullen we optimaal gebruik maken van onze praktijkervaring om expertise zo goed mogelijk beschikbaar te stellen aan gemeentelijke instellingen. Bij dit alles is de verdere ontwikkeling van vormen van E-social-health zeer belangrijk. Op deze manier gaan wij onze rol als expertisecentrum ten aanzien van (on)bedoelde zwangerschap en afstammingsvragen anders vormgeven met de gebruikers van onze websites en samenwerkingspartners. 2013 zal een jaar worden van verandering waarin we optimaal gebruik gaan maken van nieuwe kansen.

C.P. M. van Kessel algemeen directeur


4

Inhoudsopgave

pagina

Voorwoord.

2

Inhoudsopgave.

3

Inleiding.

4

I

Fiom

5

II

Ontwikkelingen in het sociale domein

6

I.

Ontwikkelingen a) De terugtredende overheid,” zelfmanagement” en “samenredzaamheid” b) Verschuivingen in de sociale infrastructuur; van tweede- naar eerste en naar nulde lijn c) Internationaal

6 6 7 7 7

II.

Kansen, Fiom 3.0 a) E-social-health b) Samenwerken, co-creatie.

8 8 8

III. a) b) c) d) III

IV

V

Rol Fiom naar specifieke doelgroepen Besluitvorming Onbedoelde Zwangerschap Afstand ter adoptie Abortusverwerking Zoeken naar afstammingsgegevens en biologische familie

9 9 9 10 11

(Onbedoelde) Zwangerschap

12

1. (Onbedoelde) Zwangerschap, ontwikkelingen en koers 2. (Onbedoelde) Zwangerschap, activiteiten

12 14

Afstammingsvragen

17

1. Afstammingsvragen, ontwikkelingen en koers 2. Afstammingsvragen, de activiteiten

17 19

E-social-health

21

1. E-social-health, ontwikkelingen en koers 2. E-social-health, deactiviteiten

21 23


5

Inleiding. Voor u ligt het activiteitenplan van Fiom voor 2013, dat inspeelt op de veranderde opdracht en nieuwe kansen voor Fiom in de veranderende sociale infrastructuur. Fiom is de expert op het terrein van (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen. De organisatie beschikt over unieke, in de praktijk opgebouwde kennis; ontwikkelt deze, in samenwerking met andere organisaties en stelt deze beschikbaar. Hoofdstuk I geeft een schets van de basis van het Fiom-werk. Het sociale domein, waar Fiom deel van uitmaakt, ondergaat grote veranderingen. Deels door de enorme impact die internet inmiddels heeft op de samenleving en op hoe mensen, organisaties en overheden daarin zich onderling tot elkaar verhouden. Deels ook door verschuivingen in opvattingen over waar het in de zorg om moet gaan, op grond waarvan gezegd kan worden dat interventies werken, dat het gaat om “zorg die werkt”. Fiom draagt vanuit haar specialistische kennis, haar innovatieve kracht en haar voorloperrol op het gebied 1 van E-social-health in belangrijke mate aan die veranderingen bij. In hoofdstuk II worden deze ontwikkelingen evenals de rol die Fiom in dit kader speelt nader toegelicht. “(Onbedoelde) Zwangerschap” en “Afstammingsvragen” staan ieder voor een complex geheel van opgebouwde kennis en een diversiteit aan gebruiksmogelijkheden daarvan op het terrein van informatie, advies, consult en scholing. Ook in dit kader zijn veranderingen gaande, die van invloed zijn op het karakter van het werk van Fiom. In hoofdstuk III worden de ontwikkelingen rondom “(Onbedoelde) Zwangerschap” beschreven, evenals de koers die Fiom daarbij volgt. Deze inhoudelijke paragraaf wordt gevolgd door een schema met daarin de doelstellingen die op dit gebied worden nagestreefd, middels welke activiteiten en met de beoogde resultaten. Hoofdstuk IV bevat hetzelfde stramien, maar dan voor “Afstammingsvragen”. E-health is sterk in opkomst en Fiom vervult een belangrijke rol in de ontwikkeling van E-healthtoepassingen in de sociale sector. In hoofdstuk IV worden enkele ontwikkelingen beschreven evenals de koers van Fiom hierin, gevolgd door enkele activiteiten die niet gebonden zijn aan de thema’s “(Onbedoelde) Zwangerschap” en “Afstammingsvragen”.

1

E-health in de sociale sector


6

I. FIOM:

gelooft in de kracht van de samenleving en daarbinnen die van ieder individu; in de mogelijkheid tot 2 3 zelfmanagement van mensen in de context van samenredzaamheid; levert actief een bijdrage aan het in beeld brengen en bespreekbaar maken van de dilemma’s en vragen bij (onbedoelde) zwangerschap en afstamming, die diep ingrijpen op het leven van mensen; doet dit op respectvolle wijze en in verbinding met betrokkenen, in al hun diversiteit; faciliteert mensen hierbij online en offline, met “hulp aan huis”; die bereikbaar, toegankelijk, betrouwbaar en effectief is; biedt informatie, advies, consult en scholing en werkt preventief; ontwikkelt op basis hiervan innovatieve en gespecialiseerde kennis; is het expertisecentrum op het terrein van (onbedoelde)zwangerschap en afstammig;; werkt nationaal en internationaal samen aan kennisontwikkeling en –innovatie, vanuit de opvatting “kennis delen is kennis vermenigvuldigen”; initieert en inspireert E-social-health-ontwikkelingen met een focus op onze kennis van (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen.

2

“…Een scala aan activiteiten waarmee mensen zelf bijdragen aan de zorg voor hun eigen gezondheid…”.bron: Eindrapport “E-health en zelfmanagement”, Unimaas, 12 februari 2012 (Ape rapport nr.906) 3 Een woord gebruikt door columnist Pieter Hilhorst, aangehaald in Trendrede 2013


7

II. Ontwikkelingen in het sociale domein. 4

….Fiom zet zich in voor adequate ondersteuning van mensen en organisaties met dilemma’s en vragen op het gebied van (onbedoelde) zwangerschap en afstamming, binnen de veranderende samenleving en sociale infrastructuur…. Er blijft in deze tijd van verregaande decentralisatie, internationalisering en digitalisering (waaronder de ontwikkeling van vormen van E-social-health), een belangrijke rol weggelegd voor een landelijke instelling als Fiom die, samen met haar internationale partner ISS, over gespecialiseerde kennis beschikt; die mensen en organisaties opzoekt en met hen samenwerkt; vindbaar, bereikbaar, betrouwbaar en toegankelijk is. Een instelling “in verbinding” met tal van doelgroepen en organisaties, die de kennisinfrastructuur op het terrein van (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen “interactief doet leven” en op tal van wijzen productief maakt. Fiom speelt daarbij in op de ontwikkelingen in het sociale domein; in het komende jaar echter nog wel enigszins aftastend. Het jaar 2013 wordt gekenmerkt door de overgang van Fiom als hulpverlening- naar (vooral) kennisorganisatie. In grote lijnen is de koers van Fiom bepaald, de uitwerking zal gaandeweg worden verfijnd.

I. Ontwikkelingen. a. De terugtredende overheid,” zelfmanagement” en “samenredzaamheid” De tendens van een zich terugtrekkende overheid bestaat al langer. Decentralisatie van rijkstaken, onder andere omdat “het dichterbij de burger meer op maat en goedkoper kan worden georganiseerd”, leidt bij gemeenten tot druk op de besteedbare financiële middelen met als gevolg bezuinigingen; zeker ook op het terrein van Zorg en Welzijn. De financiële crisis heeft extra bezuinigingen tot gevolg voor de landelijke en locale overheden en de door hen gesubsidieerde instellingen. In het RMO-rapport (zie noot) wordt dit gegeven opgepakt als een kans. Decentralisatie legt de basis voor sociaal werk in kleinere, meer lokale verbanden en online communities. Dat biedt de mogelijkheid om beter aan te sluiten bij de vermogens (eigen kracht) van de burgers, individueel en collectief; mogelijkheden tot het eerder nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leven en dat van anderen en voor de kwaliteit van de samenleving als geheel. In “Welzijn Nieuwe Stijl” is het versterken van de eigen kracht van kwetsbare mensen een belangrijk aandachtspunt, evenals de hiervoor noodzakelijke andere rol van de sociale professional. In de Trendrede 2012 wordt in dit verband gesproken over de burger die het heft in eigen hand neemt en over zelfsturing. 5 Het rapport van Ape gebruikt de term “zelfmanagement”. 4

Bronnen: “Trendrede 2012”([email protected]), “Trendrede 2013”, RMO-rapport “Burgerkracht”, de toekomst van het social werk in Nederland (Nico de Boer en Jos van der Lans, april 2011), R. Sennet “Out of touch”, Premselalezing, juni 2011, het advies van de RVZ “Preventie van welvaartsziekten”, dec. 2011 5 Ape: Aarts de Jong Goudriaan Public Economics bv


8

De Trendrede 2013 legt meer nadruk op de kracht van de samenleving, “zonder omgeving is niemand 6 iemand” en wordt Pieter Hilhorst aangehaald die de term “samenredzaamheid” introduceerde. “Om te kunnen vermenigvuldigen moet je kunnen delen” past hier ook bij. Mensen zijn socialer dan zij dachten, volgens de schrijvers van de Trendrede en delen enthousiast hun individuele kracht met hun omgeving. Werken in netwerken hoort hierbij, evenals circulair in plaats van lineair denken en vermindering van hiërarchie. Met elkaar, ieder vanuit de eigen specialisatie, dingen tot stand brengen (co-creatie). Fiom is vertrouwd met deze wijzen van denken en handelen. Neemt al jarenlang de eigen kracht van 7 cliënten en hun sociaal systeem c.q. sociale omgeving als uitgangspunt . Werkt op het “eigen” terrein van (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen nauw samen met een groot aantal instellingen in de sociale sector. Brengt in de netwerken van deze kennisen uitvoeringsorganisaties het Fiom-specialisme in; levert een belangrijke bijdrage aan de kennis(ontwikkeling )in de sociale sector. b. Verschuivingen in de sociale infrastructuur; van tweede- naar eerste en nulde lijn Op dit moment zijn grote decentralisatieprocessen in voorbereiding, zoals de Stelselwijziging zorg voor de Jeugd, de decentralisatie van de begeleiding in de AWBZ en de invoering van de Wet Werken naar Vermogen. Dit leidt tot grote verschuivingen in de (lokale en regionale) sociale infrastructuur. Die zal er niet in elke gemeente of regio hetzelfde uitzien. Wel worden binnen die structuur door betrokken partijen vergelijkbare rollen en functies vervuld die, zoals hierboven is beschreven, anders zullen zijn dan tot nu toe het geval was. In deze transitie verandert de rol die de gemeentelijke overheid inneemt sterk. De gemeente wordt voor een veel groter beleidsterrein op het gebied van zorg, welzijn, werk en inkomen verantwoordelijk. Tegelijkertijd beperkt ze de reikwijdte van die rol; neemt verantwoordelijkheid voor de mensen die het heel erg zwaar hebben (multiproblem, geweld) in de vorm van “ondersteuning dichtbij huis”; waar noodzakelijk door breed inzetbare professionals (één cliëntsysteem, één plan), waar mogelijk door sociale systemen op buurtniveau (samenredzaamheid en “nulde lijn”). Fiom is een landelijke gespecialiseerde instelling, die in de loop der jaren een grote hoeveelheid specifieke kennis heeft opgebouwd. De informatie-, advies-, consult- en scholingsfunctie voert Fiom steeds meer digitaal uit; is daarmee laagdrempelig en er kan vanuit de huiskamer en vanachter het bureau op elk tijdstip van de dag aan worden deelgenomen. Fiom biedt de gespecialiseerde kennis direct aan betrokken mensen aan; individueel, maar ook in de vorm van ondersteuning van lotgenotencontact en van het sociaal systeem van de betreffende persoon. Hiermee faciliteert Fiom de “zorg dicht bij huis”, in 0-de en 1-ste lijn. c. Internationaal. Het digitale tijdperk, inclusief de sociale media, breidt de mogelijkheden om in contact te komen met mensen en organisaties in het nabije en verre buitenland aanzienlijk uit. Zo neemt ook het zoeken naar afstammingsgegevens en biologische familie via internet nationaal en internationaal toe. Maar deze 8 technische vooruitgang levert ook knelpunten op. Waar andere landen ruimere mogelijkheden bieden ten aanzien van bijvoorbeeld de abortusgrens, de leeftijd waarop nog vruchtbaarheidstechnologie wordt ingezet, anonieme en commerciële vormen van zaad-, eicel-, en embryodonatie evenals draagmoederschap, gaan mensen “over de grens”. Dit brengt voor alle betrokkenen tal van problemen met zich mee: juridisch, medisch, ethisch en sociaalpsychologisch.

6

O.a. columnist voor de Volkskrant De in samenwerking met JSO en Stade Advies ontwikkelde methodiek voor het werken met tienermoeders werd niet voor niets “Heft in eigen hand” genoemd 8 In wetgeving of in het (niet) handhaven ervan. Voorbeeld van dit laatste is de praktijk van de mogelijkheid van een abortus bij 24 weken, terwijl de wet dat ook in Spanje niet toestaat 7


9

Fiom-ISS neemt, samen met haar ISS partners uit Australië en de UK deel aan de werkgroep “Surrogacy”, onder leiding van het International Resource Center van ISS te Geneve. Dit International Resource Center werkt op haar beurt samen met het Permanent Bureau van de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht. Gezamenlijk wordt gewerkt aan een nieuw internationaal verdrag ten aanzien van draagmoederschap. De inbreng van Fiom-ISS is met name gericht op de psychosociale factoren die in dit kader van belang zijn en is gebaseerd op haar internationale casework en de eerder opgedane ervaringen in het adoptieveld.

II. Kansen, Fiom 3.0 Fiom is een koploper op het gebied van (de ontwikkeling van) E-health in de sociale sector. Deze ontwikkeling versneld doorvoeren biedt kansen om, ook in afgeslankte vorm, een belangrijke rol te blijven spelen voor hulpvragers en professionals op het gebied van (onbedoelde) zwangerschap, afstammingsvragen en aanverwante themagebieden. Zeker wanneer daarbij nauw wordt samengewerkt met andere (hulpverlening)organisaties in de sociale sector en waar mogelijk gezamenlijk, ook vormen van blended-hulpverlening worden aangeboden. Fiom intensiveert in de komende tijd haar inspanningen op dit gebied a. Fiom en E-social-health Het Fiom-aanbod, dat beschikbaar is via internet, is dag en nacht beschikbaar. Mensen kunnen er thuis, anoniem en op hun eigen tijd gebruik van maken. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze vormen van hulp laagdrempelig en effectief zijn. Doelgroepen die eerder niet door de hulpverlening werden bereikt, maken 9 er gebruik van . Een voorbeeld bij Fiom is het digitale abortusverwerkingsprogramma op 10 www.abortusverwerking.nl. Maar ook van de andere Fiom-websites met een diversiteit aan gebruiksmogelijkheden wordt goed gebruik gemaakt. E-social-health sluit in feite naadloos aan bij de veranderde opvattingen in de samenleving over wat belangrijk is in de verhouding tussen mensen onderling, mens en samenleving, mens en overheid; over wat belangrijk is in de benadering en bejegening van mensen; hoe mensen, bijvoorbeeld in zorg en welzijn gezien worden: als wil- en kennisloos object, dat geholpen moet worden; of als partner met wie je uitwisselt, deelt, samenwerkt, leert, nieuwe dingen ontwikkelt (co-creatie); die zelf kiest welke zorg/hulp hij nodig heeft. b. In netwerken kennis delen, samen ontwikkelen; co-creatie Fiom zoekt aansluiting met andere organisaties met als doel de (Fiom)kennis digitaal te verbinden met de kennis van andere organisaties. Dat is nu al het geval met de (kennis van de) CJG´s via Stichting Opvoeden.nl. Een dergelijke actie brengt, zoals we hebben gemerkt, afstemming met zich mee over werkprocessen, over kwaliteitscriteria; je kijkt als organisaties bij elkaar in de keuken en moet je verantwoorden voor je keuzes (accountability). Dat kost tijd, maar het levert zeker kwaliteitswinst op. Op den duur ontstaan er zo netwerken van kennis-, (ontwikkelings-) bronnen, die met elkaar kennis ontwikkelen, borgen en beschikbaar stellen. Het op andere, nieuwe manieren gaan samenwerken met andere organisaties, met bezoekers en gebruikers van de websites, met cliënten en professionals leidt ook tot andere processen van “ontwikkelings- c.q. innovatiewerk”: het (samen) ontwikkelen van kennis, het toegankelijk maken en/of houden ervan en de (mogelijk gezamenlijke) uitwerking in gebruiksvormen. De gebruiker wordt tegelijk ook mede producent. 9

Bijvoorbeeld hoog opgeleide, werkende vrouwen met een alcoholverslaving, die bereikt worden met een digitaal hulpverleningsprogramma (alcohol de baas) 10 www.tienermoeders.nl, www.infoportaaltienermoeders.nl, www.geadopteerdonline.nl, www.issnetherlands.nl


10

Er zitten ook “tegenkanten” aan deze mooie ontwikkelingen. Langzamerhand is een oerwoud aan vormen van E-health ontstaan, waarin het voor klanten moeilijk is de voor hen juiste weg te vinden. Ook staat de gefragmenteerde vorm van financiering in de wereld van zorg en welzijn anonieme hulpverlening in de weg. Daarom is enige vorm van stroomlijning en centralisering, in ieder geval van E-health, volgens Fiom van belang, evenals een landelijke financiering ervan. Daarbij wordt de weg gekozen van samenwerken: met een aantal instellingen samen een landelijk aanbod ontwikkelen, waarin ieder de eigen specialiteit inbrengt waardoor de klant goed kan worden geholpen en (snel) de hulp c.q. zorg vindt en krijgt die bij hem of haar past. Dit alles maakt het inzetten op verdere digitalisering/E-social-health, in samenwerking met andere organisaties, voor Fiom tot een kans èn -noodzaak. We hebben de kansen die er tot nu toe lagen om E-health te ontwikkelen benut en gaan daarmee in stevig tempo door. Dat blijft noodzakelijk om op de langere duur de aansluiting met de voor Fiom belangrijke doelgroepen (cliënten en professionals) niet te missen.

III.

Rol Fiom naar specifieke doelgroepen

Fiom is van oudsher een hulpverleningsinstelling die eveneens preventief werkte en vanuit de uitvoeringspraktijk op basis van onderzoek kennis ontwikkelde en expertise overdroeg aan anderen. Vanaf nu zal de Fiom-kennis centraal staan en de wijze waarop deze, met anderen, verder ontwikkeld wordt en gebruikt. Alleen waar echt noodzakelijk, zal Fiom nog offline hulp verlenen. a. Besluitvorming bij onbedoelde zwangerschap. Fiom is gespecialiseerd in de hulp aan vrouwen en meisjes (en hun sociaal systeem) bij het voorbereiden en nemen van een besluit bij een onbedoelde zwangerschap. Er zijn dan vier opties: het doordragen van de zwangerschap en daarna afstand doen ter adoptie, (langdurige) pleegplaatsing of toch zelf opvoeden, of een abortus laten verrichten. Hoe het besluit ook uitpakt, het heeft altijd een enorme impact op het leven van de betreffende vrouw en haar directe omgeving. Het is van groot belang dat de vrouw een weloverwogen besluit kan nemen. Dat maakt de kans dat een vrouw kan leren leven met dat besluit en de gevolgen ervan groter en de kans op zware vervolgproblematiek (verwerkings-/identiteitsproblematiek) kleiner. Fiom zal, als daar voldoende aanvullende financiering voor gevonden kan worden, digitale vormen van “zelfmanagement bij besluitvorming onbedoelde zwangerschap” ontwikkelen. Ook gaat Fiom op zoek naar instellingen in het land die, aanvullend hierop, offline hulp bij besluitvorming willen bieden en hiervoor een structurele relatie met Fiom willen onderhouden in de vorm van advies, consult en scholing. Het moet daarbij gaan om instellingen, die op neutrale, onbevooroordeelde wijze de ondersteuning kunnen bieden. Organisaties en professionals die één of meer van de opties bij een onbedoelde zwangerschap, bijvoorbeeld op levensbeschouwelijke gronden afwijzen, zijn niet geschikt om deze vorm van hulpverlening te bieden. 11 Daarnaast zal ook bij besluitvorming blended hulpverlening door Fiom nodig zijn, op plaatsen waar (nog) geen andere instellingen in kunnen springen. b. Afstand ter adoptie 12 Recent onderzoek heeft uitgewezen dat het afstand doen van een kind een zeer ingrijpende ervaring is voor vrouwen. Het besluit is onomkeerbaar. Wanneer zij haar kind ter adoptie afstaat, worden juridisch 11

Geïntegreerde vormen van online en offline “In een klap moeder en ook weer niet”, onderzoek in opdracht van ZonMW en Fiom naar de demografische en sociaal-economische kenmerken en motieven van vrouwen die tussen 1998-2007 in Nederland hun kind ter adoptie hebben afgestaan. (januari 2011) 12


11

alle banden tussen moeder en kind verbroken. Toch blijven zij op een bepaalde manier onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het besluit tot het doen van afstand moet dan ook zeer zorgvuldig worden genomen. Hierbij is de hulp van een gespecialiseerde maatschappelijk werker nodig. Fiom heeft dit specialisme ontwikkeld, onderhoudt het en voert het door heel Nederland uit. Fiom werkt in dit kader samen met de Bureaus Jeugdzorg (BJZ) en de Raad voor de Kinderbescherming (RvK) middels een door alle drie partijen ontwikkeld en vastgesteld protocol. Waar BJZ en RvK met name 13 het belang van het kind behartigen, is het de taak van Fiom om de vrouw te ondersteunen in dit proces. Het gaat hierbij zowel om ondersteuning bij het nemen van alle stappen die een procedure tot afstand van een kind vereist, als om psychosociale ondersteuning. Zowel voor de vrouwen die een voornemen hebben tot het doen van afstand van hun kind als voor de samenwerkingspartners van Fiom in de afstandsprocedure: Bureau Jeugdzorg en Raad voor de Kinderbescherming is het van groot belang, dat Fiom dit werk kan voortzetten. Zou Fiom deze taken overdragen aan de maatschappelijk werk instellingen in het land, dan zou er enerzijds het probleem ontstaan hoe zo’n grote groep maatschappelijk werkers in het land voor zo’n relatief kleine groep cliënten te scholen en hun deskundigheid up to date te houden. Anderzijds zouden de Bureaus Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming opgezadeld worden met samenwerking met grote groepen instellingen en werkers in een ook voor hen ingewikkeld en cruciaal proces. Tot slot zou een dergelijke overheveling van taken ten aanzien van de betreffende vrouwen onheus zijn. Zo’n afstandsprocedure is voor deze vrouwen zeer zwaar en vindt plaats in een periode van veelal emotionele instabiliteit tijdens en na de zwangerschap. Fiom heeft bewezen en aantoonbaar de deskundigheid om hen hierin te begeleiden. Deze deskundigheid is mede gebaseerd op haar ervaring met het begeleiden van de andere partijen in de adoptiedriehoek: de geadopteerden en de (vaak kinderloze) adoptieouders. En verder op de ervaring met het voeren van besluitvormingsgesprekken bij onbedoelde zwangerschap, waaronder die met mensen die voor een andere oplossing dan “afstand” kozen. Fiom-medewerkers weten hierdoor de juiste vragen te stellen en kennen de afwegingen waar betrokkenen voor komen te staan. Eén landelijke instelling kan er ook voor zorgen, dat vrouwen, die voor afstand tot adoptie hebben gekozen, recent of langer geleden, met elkaar in contact worden gebracht en elkaar wederzijds kunnen ondersteunen. Andere instellingen kunnen dit niveau van deskundigheid en deze faciliteiten, hoe hard zij ook hun best daarvoor doen, niet bereiken en realiseren. Daarvoor is een landelijke gespecialiseerde instelling noodzakelijk.

c.

Abortusverwerking

Op het laten verrichten van een abortus rust nog steeds een taboe, met als gevolg dat vrouwen die een abortus hebben ondergaan, daar in eerste instantie niet met anderen over praten. Het leven met een geheim en de abortus zelf, kunnen later leiden tot het ontstaan van verwerkingsproblematiek. Fiom heeft hiervoor het digitale programma abortusverwerking ontwikkeld, waarvan sinds de start ervan ruim 1700 vrouwen op enigerlei wijze gebruik hebben gemaakt. Online hulpverlening in het kader van abortusverwerking is anoniem, laagdrempelig en op elk tijdstip van de dag vanuit huis te doen. Vrouwen nemen er aan deel in een vroeger stadium, waardoor problematiek, die alleen in de dure tweede lijnszorg kan worden aangepakt, wordt voorkomen, Aanvullend op de digitale hulpverlening is soms ook offline hulp bij abortusverwerking noodzakelijk. In dit kader zal Fiom op zoek gaan naar en contacten leggen met hulpverleningsorganisaties in het land, die

13

Overigens leidt maar 1 op de 4 voornemens tot afstand tot adoptie daadwerkelijk tot een afstand, maar in alle gevallen betreft het een langdurig en arbeidsintensief proces.


12

willen investeren in het opbouwen en behouden van deskundigheid op het gebied van begeleiding van mensen met abortusverwerkingsproblematiek. Met hen zal een structurele samenwerkingsrelatie worden 14

onderhouden rondom informatie, advies, consult en scholing. Daarnaast zullen vormen van blended hulpverlening door Fiom nodig zijn, op plaatsen waar (nog) geen andere instellingen in kunnen springen. d. Zoeken naar biologische familie en afstammingsgegevens Fiom heeft een lange ervaring in het ondersteunen van mensen bij het (nationaal en internationaal) zoeken naar biologische familie of afstammingsgegevens en beschikt over faciliteiten die hierbij noodzakelijk zijn. Het gaat om afstands- en adoptiearchieven, het Fiom-contactregister, het Fiom-Kid register en de Fiom DNA-Databank. Ook is Fiom voor zoekacties naar biologische familie. geautoriseerd tot inzage in het GBA-register. Daarnaast maakt de Fiom deel uit van het internationale ISS netwerk dat zoeken ook in het buitenland mogelijk maakt. De ondersteuning van de betreffende zoekers en daar waar nodig en mogelijk ook de gevonden personen, geschiedt vanuit het brede kenniskader van Fiom rondom onbedoelde zwangerschap en afstammingsvragen. Op basis van de ervaring met ondersteuning bij zoekacties in het kader van adoptie 15 en met “matches” via haar eigen DNA databank voor KID kinderen, is Fiom gevraagd ook ondersteuning te bieden aan “donorkinderen” die na 2004 zijn verwekt en vallen onder het regiem van de Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. Het gaat hierbij ook om ontmoetingen tussen donorkinderen met hun donor en donorkinderen onderling. In het kader van het zoeken en het indien mogelijk ontmoeten van biologische familie zijn naast technische, soms ook andere vormen van ondersteuning nodig.

14 15

Geïntegreerde vormen van online en offline Op verzoek van de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting


13

III. (Onbedoelde) Zwangerschap

In dit hoofdstuk treft u op het onderwerp “(Onbedoelde) Zwangerschap” een inleidende tekst aan, waarin ontwikkelingen en de koers van Fiom worden beschreven. Daarna volgen de geplande activiteiten voor het jaar 2013.

1. (Onbedoelde) Zwangerschap, ontwikkelingen en koers.

“(Onbedoelde) Zwangerschap” is een breed thematisch terrein. Het keuzeproces bij onbedoelde zwangerschap maakt er deel van uit, evenals de opties daarbij: abortus, afstand ter adoptie, zelf opvoeden of pleegplaatsing. Verder bestrijkt het terrein aanverwante onderwerpen als ongewenste kinderloosheid, zwangerschapsverlies en kinderwens. Weloverwogen keuze bij onbedoelde zwangerschap. 16 Eén op de drie zwangerschappen in Nederland is ongepland. Bij ruim de helft van deze zwangerschappen wordt het kind na de bevalling door de biologische ouder(s) opgevoed. Ongeveer de helft van de onbedoelde zwangerschappen resulteert in een abortus, afstand ter adoptie of pleegplaatsing. Deze cijfers zijn vrij stabiel. De beslissing die de betreffende vrouw/meisje, al dan niet met partner of ouders, moet nemen grijpt diep in haar leven in. Hierbij spelen aspecten van praktische (waaronder huisvesting, inkomen), maar ook van psychosociale, ethische en levensbeschouwelijke aard een rol. Het is van belang dat de vrouwen/meisjes ondersteuning kunnen krijgen bij het nemen van een weloverwogen besluit; ondersteuning op een “neutrale basis”, waarbij alle aspecten op een open en eerlijke wijze aan de orde kunnen komen. Fiom ontwikkelt, met de hulp van externe financiers, een digitaal programma als ondersteuning bij het nemen van een weloverwogen besluit bij onbedoelde zwangerschap. Aan huisartsen die in hun praktijk relatief veel te maken hebben met onbedoelde zwangerschap, wordt bijscholing aangeboden evenals een structurele advies en consultatierol door Fiom. Verder wordt contact gezocht met instellingen in het land, die structureel deskundigheid willen opbouwen, onderhouden en inzetten (offline) ten aanzien van (keuze)hulpverlening bij onbedoelde zwangerschap. Tieners en onbedoelde zwangerschap Een speciale plaats in de groep van onbedoeld zwangeren wordt ingenomen door de tienerzwangeren (en tienerouders). Sinds enige jaren ligt de verantwoordelijkheid voor de zorg voor tienerouders bij de 16

Ongeveer 180.000 zwangerschappen per jaar in Nederland, waarvan ongeveer 60.000 ongepland c.q. onbedoeld


14

gemeenten. De transitie Jeugdzorg brengt veel veranderingen met zich mee voor gemeenten en instellingen, waaronder de CJG’s. Medewerkers van deze instellingen moeten in een vroegtijdig stadium specifieke problemen rondom (tiener)zwangerschap kunnen signaleren. Vroegsignalering en tijdige professionele ondersteuning voorkomt het ontstaan van zwaardere problematiek op een later moment. Fiom stelt haar kennis op dit terrein ter beschikking aan de betreffende instellingen (waaronder ook 17 scholen). Nazorg (keuzes bij) onbedoelde zwangerschap Direct na het besluit en soms veel later kunnen betrokkenen nazorg nodig hebben; ondersteuning bij het leren leven met het genomen besluit en de impact dat het op hun leven heeft. In dit kader is het digitale programma voor abortusverwerking ontwikkeld. Verder wordt contact gezocht met instellingen in het land, die structureel deskundigheid willen opbouwen, onderhouden en inzetten ten aanzien van hulpverlening bij abortusverwerking. Voor vrouwen die hun kind afgestaan hebben ter adoptie is een website in ontwikkeling, waar zij terecht kunnen met hun vragen en waar zij ook contact kunnen hebben met lotgenoten. Via deze websites en programma’s vindt actief verkeer plaats met een diversiteit aan (groepen) direct betrokkenen en professionals. Waar noodzakelijk vindt aanvullend offline hulpverlening plaats. Strategische allianties op het gebied van zwangerschap Op het terrein van zwangerschap wordt onder andere samengewerkt met de gemeenten, CJG’s/St.Opvoeden, GGD/Sense, AMW-instellingen, GGZ, ziekenhuizen, abortusklinieken, Voortgezet, 18 Middelbaar en Hoger Onderwijs, Nederlands Jeugd Instituut (NJI), MEE, Ministerie van VWS afdelingen Jeugdbeleid, Ethiek en Publieke Gezondheid, NIGZ, Rutgers WPF en (andere) organisaties die betrokken zijn bij de ontwikkeling van ook E-health. Fiom initieert deze vormen van samenwerking en brengt gespecialiseerde, in de praktijk opgebouwde kennis in. Kinderwens Rondom het thema onbedoelde zwangerschap heeft Fiom kennis verworven op tal van verwante onderwerpen en gebieden zoals ongewenste kinderloosheid, zwangerschapsverlies, onvervulde kinderwens en (keuzes rondom) medische technologie (zaad- en eiceldonatie, invriezen, wensouderdraagmoederschap). Ook deze kennis en kunde maakt Fiom toegankelijk voor het raadplegen door derden en voor (bij)scholing- expertiseoverdracht. De verantwoordelijkheid voor de (keuze)hulp op deze gebieden ligt echter bij de betreffende ziekenhuizen en klinieken. Strategisch allianties in dit kader zijn: onder andere Raad voor de Kinderbescherming, KNOV, Freya, European Society of Human Reproduction 19 and Embryology (Eshre), POINT. .

17

Onder andere via www.tienermoeders.nl en www.infoportaaltienermoeders.nl Organisatie voor mensen met een beperking 19 Psychosociale aspecten van subfertiliteit: onderzoek, informatie, netwerk, training; onderdeel van DSRM (Dutch Society of Reproductive Medicine) 18


15

2. (Onbedoelde) Zwangerschap, de activiteiten

code

Doelstelling

1. Optimaliseren ondersteuning en kennisinfrastructuur bij (onbedoelde) zwangerschap

1.1.

activiteit Kennis delen, verbinden, actualiseren, in beeld brengen, publiceren. In dit kader staat Fiom actief in verbinding met overheden en kennisen uitvoeringsorganisaties, op het terrein van (onbedoelde) zwangerschap en aanverwante gebieden.

resultaat Fiom is zichtbaar de spin in het web van de actuele ontwikkelingen op het gebied van zwangerschap.

Agenderen van landelijke beleidsonderwerpen en publiek debat over actuele onderwerpen op het gebied van (onbedoelde) zwangerschap.

Taboes op het vlak van (onbedoelde) zwangerschap worden in bredere kring bespreekbaar, wat een preventieve werking heeft.

waarde

Professionals en potentiële cliënten weten waar zij met hun vragen terecht kunnen.

€189.201

De Fiom-kennis wordt betrokken bij publieke en politieke meningsvorming evenals bij het ontwikkelen van beleid. 1.2.

1.3.

20

Borgen van actualiteit en toegankelijkheid van de kennis over (onbedoelde) zwangerschap, abortus, afstand ter adoptie evenals ongewenste kinderloosheid, zwangerschapsverlies en kinderwens.

De kennis is en blijft actueel, betrouwbaar, gebruiksvriendelijk en toegankelijk voor de te onderscheiden doelgroepen (mensen met (hulp)vragen en professionals).

Ontwikkelen digitaal programma voor keuzemanagement bij (onbedoelde) 20 zwangerschap (in 2013 en 2014).

Een digitaal programma waarmee vrouwen en meisjes die onbedoeld zwanger zijn via internet zelfstandig kunnen werken aan hun keuzeproces.

Wanneer ook externe financiering van derden verworven wordt


€111.296

€158.929

16

1.4.

Het borgen van de actualiteit, toegankelijkheid en effectiviteit van de 21 websites en hun gebruiksmogelijkheden, waaronder:

Direct betrokkenen en professionals maken gebruik van de mogelijkheden tot informatie, (lotgenoten)contact, advies en consult via de website; de ondersteuning is gericht op zelfmanagement.

€114.856

Onderzoek naar de effectiviteit van het digitale programma abortusverwerking.

1.5.

1.6.

code 2.

Vormgeven en uitvoeren van de Fiomrol en taken in het kader van het 22 Protocol Afstand ter Adoptie, waaronder de begeleiding van vrouwen bij (het voornemen tot) afstand.

De begeleiding bij het voornemen tot afstand wordt conform de protocolafspraken uitgevoerd.

Digitaal verkeer met hulpvragers en professionals over de onderwerpen op het gebied van (onbedoelde) zwangerschap, waar nodig aangevuld met offline contacten, waaronder keuzehulp bij onbedoelde zwangerschap, abortus- en afstandsverwerking.

Hulpvragers, lotgenoten en professionals maken gebruik van de informatie en (keuze)hulp bij (onbedoelde) zwangerschap via email, chat (individueel, groeps-/thema), skype, fora, polls en een diversiteit aan overige werkvormen. De ondersteuning is gericht op zelfmanagement en geschiedt waar mogelijk in samenwerking met andere organisaties in het land.

Het protocol is actueel, afgestemd op de praktijk van wetgeving en uitvoering.

€147.354

€242.266

Doelstelling Expertiseoverdracht van kennis over hulpverlening bij onbedoelde zwangerschap, tienerzwangeren ouderschap, ongewenste kinderloosheid, zwangerschapsverlies en kinderwens.

2.1.

activiteit 23 Vraaggerichte (blended ) scholing en andere (digitale) vormen van expertiseoverdracht aan beroepsgroepen, die veel in aanraking komen met vormen van de problematiek op het terrein van

resultaat Mensen met problematiek op deze terreinen kunnen voor psychosociale hulpverlening en/of goede verwijzing bij geschoolde professionals terecht.

21

waarde

€31.163

www.Fiom.nl. www.tienermoeders.nl, www.abortusverwerking.nl, www.afstandsmoeders.nl (de laatste is in voorbereiding) 22 Protocolafspraken tussen Fiom, de Raad voor de Kinderbescherming en de Bureaus Jeugdzorg 23 Geïntegreerde vorm van online en offline scholing


17

(onbedoelde)zwangerschap waaronder: Het opzetten en uitvoeren van een scholingsprogramma voor huisartsen in wijken in de grotere steden, gericht op keuzehulpverlening bij onbedoelde zwangerschap.

Huisartsen die regelmatig te maken hebben met onbedoeld zwangere vrouwen en meisjes weten de informatie op de website over onbedoelde zwangerschap te gebruiken en hun patiënten in hun keuzeproces te begeleiden. Het programma is in 2013 ontwikkeld en met de doelgroep getest. In 2014 is het gebruiksklaar.

2.2.

Periodieke voorlichting en overleg met de ziekenhuizen over de handelwijze, wanneer vrouwen tijdens de zwangerschap of na de bevalling te kennen geven afstand te willen doen van hun kind.

Het (wisselende) personeel van de betreffende ziekenhuisafdelingen is goed op de hoogte van hoe door hen gehandeld moet worden, wanneer een vrouw het voornemen tot afstand aangeeft. De betreffende vrouwen worden op de juiste wijze ondersteund en begeleid.


€16.917

18

IV. Afstammingsvragen

In dit hoofdstuk treft u op het onderwerp Afstammingsvragen een inleidende tekst aan, waarin ontwikkelingen en de koers van Fiom worden beschreven. Daarna volgen de geplande activiteiten voor het jaar 2013.

1. Afstammingsvragen, ontwikkelingen en koers. Het recht op afstammingsgegevens. Ieder mens heeft recht op afstammingsinformatie. In Nederland is dit wettelijk geregeld in de Wet 24 Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting voor zaad-, eicel- en embryodonatie. Voor anderen die op zoek zijn naar hun afstamming is dit vastgelegd in de Nederlandse Jurisprudentie en in de internationale 25 verdragen zoals het EVRM en het verdrag voor de Rechten van het Kind. Het gaat hierbij overigens (nog) niet om een absoluut recht. Er dient immers nog een belangenafweging aan vooraf te gaan. Daarom is het van belang de bronnen van deze afstammingsinformatie goed te bewaken en gedurende lange tijd (100 jaar) te bewaren in archieven en diverse registers. Voor lang niet alle kinderen is die afstammingsinformatie beschikbaar. De Nederlandse wetgeving wordt omzeild door zaad-, eicel- of embryodonatie (en/of draagmoederschap) in het buitenland, waar anonimiteit wel is toegestaan. Dit alles schendt het recht van kinderen op het kennen van hun afkomst, wat van essentieel belang is. Het beschikbaar zijn van afstammingsinformatie helpt mogelijke psychosociale problemen voor het kind (en soms de ouders) op een later moment te voorkomen. 26 Fiom neemt deel aan nationale en internationale discussies hierover. Inzet daarbij is meer eenheid in de wetgeving binnen Europa en daarbuiten evenals het centraal stellen van de rechten van het kind. Fiom-KID-register, Fiom-DNA-databank, dossiers en archieven. 27 Fiom heeft voor mensen die vóór 1 juni 2004 via (anonieme) kunstmatige bevruchting zijn verwekt het KID-register met een DNA-databank opgezet, waar donoren en donorkinderen zich kunnen registreren. Ook ondersteunt Fiom de mensen die middels vergelijking van hun DNA-profiel worden “gematched”. In 2013 zal Fiom ook de mensen gaan ondersteunen, die volgens de Wet Donorgegevens Kunstmatige bevruchting recht hebben op persoonidentificerende informatie.

24

Van 1 juni 2004 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens 26 Waaronder deelname deel aan de werkgroep “Surrogacy”, met vertegenwoordigers uit Australië en de UK 27 Ingangsdatum Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting 25


19

Fiom beheert niet alleen haar eigen “afstandsarchieven”, maar ook die van andere organisaties. Zij brengt alle overige afstandsarchieven in kaart en waar mogelijk onder een uniform beleid. Datzelfde geldt voor de interlandelijke adoptiedossiers. Daarnaast beheert Fiom nog het Fiom KID-register, de Fiom-DNAdatabank en het Fiom-contactregister, voor hen die (nog) niet actief willen zoeken, maar wel openstaan voor contact. De databanken en archieven vormen een belangrijke bron bij de zoektocht naar afstammingsinformatie en biologische familie. Zoeken naar afstammingsgegevens en biologische familie. De groep mensen die zowel nationaal als internationaal op zoek gaat naar afstammingsgegevens en biologische familie groeit. Internet speelt hierbij een steeds belangrijker rol. Fiom faciliteert dit zoeken door het, naast hierboven genoemd beheer van databanken en archieven, ontwikkelen van gerichte websites 28 en digitale programma’s en het ondersteunen van de gebruikers daarvan. Strategische allianties Er wordt nauw samengewerkt met organisaties als de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting, Stichting Donorkind, de Vergunninghouders Inter-landelijke Adoptie waaronder Wereldkinderen, ADOC, landenverenigingen van geadopteerden, Klinisch Chemisch Laboratorium Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen, International Resource Center (IRC), International Social Service (Genève) en haar afdelingen en contactpersonen in zo’n 80 landen, Ministerie van Veiligheid en Justitie, Directie Justitieel Jeugdbeleid en Juridische en Internationale Zaken, Ministerie van VWS afdelingen Jeugdbeleid en Ethiek, Raad voor de Kinderbescherming, landelijk en regionaal, United Adoptees International, Rode Kruis afdeling Tracing. Fiom initieert deze vormen van samenwerking en brengt gespecialiseerde, in de praktijk opgebouwde kennis in.

28

Wanneer ook externe financiering van derden verworven wordt


20

2. Afstammingsvragen, de activiteiten.

code 3.

Doelstelling Optimalisering ondersteuning en kennisinfrastructuur bij afstammingsvragen

3.1.

activiteit Kennis delen, verbinden, actualiseren, in beeld brengen, publiceren. Fiom staat actief in verbinding met overheden en kennisen uitvoeringsorganisaties op het terrein van afstamming en aanverwante gebieden.

resultaat Fiom is zichtbaar de spin in het web van de actuele ontwikkelingen op het gebied van afstamming.

Agenderen van landelijke beleidsonderwerpen en publiek debat over actuele onderwerpen op het gebied van afstamming.

Taboes op het vlak van afstamming worden in bredere kring bespreekbaar. Dit heeft een preventieve werking.

Waarde

Professionals en potentiële cliënten weten waar zij met hun vragen terecht kunnen. €194.988

De Fiom-kennis wordt betrokken bij de (nationale en internationale) publieke en politieke meningsvorming en bij het ontwikkelen van beleid. 3.2.

Borgen van actualiteit en toegankelijkheid van de kennis over afstamming, zoeken en ontmoeten, internationale juridische kwesties op dit en aanverwante terreinen, waaronder:

De kennis is en blijft actueel, betrouwbaar, gebruiksvriendelijk en toegankelijk voor de te onderscheiden doelgroepen (direct betrokkenen en professionals) €77.461

3.3.

3.4.

het, waar zich kansen voordoen, beheren van afstands- en adoptiedossiers.

De verzameling dossiers wordt meer compleet, waardoor de zoektocht naar afstammingsgegevens en biologische familie beter gefaciliteerd kan worden.

Het ontwikkelen van websites over KID/DNA en (inter-landelijk) zoeken naar afstammingsgegevens en biologische familie. Het uitbreiden van de websites (ook die voor volwassen geadopteerden) met interactieve gebruiksvormen als e-mail, (groeps/thema-)chat, fora enz.

De Fiom-kennis over KID/DNA en zoeken, wordt beter vindbaar, bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zowel voor zoekers als professionals. Zelfmanagement wordt beter gefaciliteerd.

Het borgen van de actualiteit, toegankelijkheid en effectiviteit van de

Direct betrokkenen en professionals maken gebruik van de mogelijkheden


€99.720

€72.117

21

29

3.5.

3.6.

3.7

code 4.

websites en hun gebruiksmogelijkheden.

tot informatie, lotgenotencontact, advies en consult via de website; de ondersteuning is gericht op zelfmanagement.

Technische ondersteuning zoekacties met raadplegen Gemeentelijke Basisadministratie, KID-register/DNADatabank, Contactregister, dossierarchieven.

Ten behoeve van zoekers naar afstammingsinformatie en/of biologische familie worden alle de Fiom ter beschikking staande bronnen op effectieve wijze gebruikt.

Werkzaamheden in het kader van registratie, matching en ontmoeting donoren, donorkinderen en overige familie, waaronder:

Het Fiom KID-register, de Fiom DNAdatabank en het Fiom-contactregister zijn optimaal bijgehouden en worden optimaal gebruikt.

Fiom zorgt, in samenwerking met de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting voor de psychosociale begeleiding bij matches in het kader van de wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting

Donoren, donorkinderen en hun familie kunnen omgaan met de bijzondere situatie waarin zij verkeren.

Overig (digitaal) verkeer met hulpvragers en professionals over afstammingsonderwerpen (chat, email, programma’s, modules), waar nodig aangevuld met offline contacten in het kader van zoeken en ontmoeten, waaronder international casework, middels het netwerk van International Social Service (ISS) .

Hulpvragers en professionals maken gebruik van de kennis van Fiom over afstammingsvragen en aanverwante (juridische) kwesties. De ondersteuning is gericht op zelfmanagement.

€106.753

€89.034

€220.273

Doelstelling Expertiseoverdracht

4.1.

activiteit Vraaggerichte (blended) scholing en andere (digitale) vormen van expertiseoverdracht aan organisaties en beroepsgroepen, die veel in aanraking komen met vragen op het terrein van afstamming en het zoeken naar biologische familie.

resultaat Mensen met vragen op deze terreinen kunnen voor begeleiding en/of goede doorverwijzing bij geschoolde professionals terecht

29

waarde

€35.970

www.fiom.nl, www.geadopteerdonline, www.issnetherlands.nl ; voor de onderwerpen KID/DNA en zoeken wordt nog nagedacht, hoe die het best digitaal toegankelijk gemaakt kunnen worden


22

V. E-social-health Ook in dit hoofdstuk over E-health treft u eerst enkele ontwikkelingen aan en de koers van Fiom en daarna een korte paragraaf met activiteiten.

1. E-health, ontwikkelingen en koers. ..…."e-Health is the single-most important revolution in healthcare since the advent of modern 30

medicine, vaccines, or even public health measures like sanitation and clean water" …..

Internet en Fiom-kennis(infrastructuur)/ Fiom 3.0 Het internet is een belangrijk onderdeel geworden van de samenleving, zowel wat betreft ontmoeting en 31 communicatie, als wat betreft het vinden van hulp en informatie. Het is laagdrempelig en biedt een diversiteit aan mogelijkheden tot contact en uitwisseling tussen vrager (van informatie, advies, hulp, scholing) en aanbieder. Mensen met vragen in relatie tot (onbedoelde) zwangerschap en afstamming, zijn steeds beter in staat om op internet relevante informatie over de Fiom-kennis te vinden en om actief deel te nemen aan interactieve ondersteunende digitale programma’s. Is dit aanbod vindbaar, bereikbaar, (24/7) toegankelijk, gebruikersvriendelijk (waar nodig anoniem) en valide, dan faciliteert dat de mogelijkheden tot zelfmanagement van mensen, c.q. de mogelijkheden om meer zelf de regie te nemen in het traject van werken aan hun gezondheid. Dit geldt ook voor de (semi-)professionals, die de expertise van Fiom gebruiken. Voor hen moet deze kennis net zo goed vindbaar, bereikbaar, toegankelijk, gebruikersvriendelijk en valide zijn. Scholing, 32 informatie, advies en consult kunnen blended worden aangeboden en gevolgd (bijvoorbeeld via E-learning programma’s). Dit scheelt deze gebruikers veel tijd en werkt bovendien kostenbesparend. Voor beide typen doelgroepen geldt dat het interactieve karakter van het (snelle) verkeer over onderwerpen tussen Fiom en hen, goede kansen biedt voor het “met elkaar up to date houden” van de kennis. Ook leidt deze werkwijze tot minder hiërarchie tussen mensen en organisaties en tussen organisaties onderling: meer horizontaliteit in verbindingen/relaties; het draagt bij aan de netwerksamenleving (ook wel 3.0-samenleving genoemd), die in snel tempo aan het ontstaan is.

30

Silber, 2003 Onder andere door de mogelijkheid tot anonimiteit 32 Een geïntegreerde vorm van online en offline activiteiten; 31


23

Dit sluit goed aan bij de basisuitgangspunten van Fiom: stimuleren van eigen kracht, werken in verbinding met betrokken groepen mensen en organisaties, kennis delen en het faciliteren van zelfmanagement en samenredzaamheid. Van Fiom 2.0 naar Fiom 3.0. Fiom ging in november 2007, bij de lancering van de vernieuwde website www.tienermoeders.nl op weg 33 naar 2.0. Daarna volgde een boost aan digitaliseringprojecten en contacten. Fiom 2.0 is toegankelijk, bereikbaar, interactief, biedt maatwerk, heeft preventieve en innovatieve kracht en heeft een groot (inter)landelijk bereik. Inmiddels ontwikkelt Fiom zich, in nauwe samenwerking met andere E-health-ontwikkelende organisaties in de richting van een 3.0-organisatie, gericht op het effectief verbinden, kennis delen, samen organiseren/werken, interactief verkeer met direct betrokkenen en professionals en het ondersteunen van zelfmanagement. Aansluiting bij de tweede lijn (1,5. zorg), minder zware problematiek en kostenbesparing. Fiom werkt toe naar het breed beschikbaar worden van haar werk. De vindbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid wordt verhoogd. Mensen kunnen in diverse stadia de informatie en hulp vinden, die zij nodig hebben; maken er gemakkelijker gebruik van omdat het anoniem is, en kunnen er vanuit huis aan werken, op ieder tijdstip van de dag. Hierdoor ontstaat minder snel zwaardere problematiek en hoeven minder mensen opgevangen te worden in de veel duurdere tweede lijnszorg. Samenwerking met de tweede lijn leidt tot kennis en programma’s “in between”, sterker in de gerichtheid op zelfmanagement/samenredzaamheid en het voorkómen van de noodzaak tot langdurige kostbare tweede lijnszorg. Fiom en de ontwikkeling van E-social-health. Niet alleen bij Fiom maar in de gehele sociale/medische sector is de verdere ontwikkeling van E-health belangrijk. Het gaat steeds meer passen bij de veranderende leefstijl van mensen en omgangsvormen in de samenleving, waardoor de zorg effectiever wordt (“zorg die werkt”). Ook zal de financiering(structuur) van de zorg hier steeds meer op worden ingericht, al was het maar omdat tenminste een deel van de zorg zo minder kostbaar wordt. Doordat Fiom deel uitmaakt van veel landelijke netwerken bevindt zij zich in een gunstige positie om een belangrijke speler te zijn op het terrein van de verdere ontwikkeling van E-social-health. We beschikken over actuele inhoudelijke kennis en de mogelijkheden om die door te ontwikkelen in nauwe relatie met gebruikers en samenwerkingspartners. Fiom heeft een goede start gemaakt met E-social-healthtoepassingen zoals (groepsthema-)chatten en e-mailen via de tienermoederwebsite, het digitale programma voor abortusverwerking en maakt op prominente en proactieve wijze deel uit van de netwerken van organisaties die zich bezig houden met de ontwikkeling van E-health. De belangrijkste opgave is dan ook om in de komende jaren de verdere ontwikkeling van de digitale infrastructuur van Fiom en de verdere digitalisering van de Fiom-kennis in gebruiksvriendelijke toepassingen. In nauwe samenwerking met andere organisaties levert Fiom vanuit haar eigen specialisme op het gebied van (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen een bijdrage aan de landelijke keten van kennis en de gebruiksmogelijkheden daarvan in de sociale sector. Een aanbod E-social-health, als verbinding tussen welzijn-2.0 en zorg-2.0, opdat onze doelgroepen gemakkelijker toegang hebben tot de juiste zorg die zij verdienen.

33

met projectsubsidies van het Ministerie van VWS en eigen middelen vrijgemaakt voor innovatie


24

2. E-social-health, de activiteiten.

code 5.

5.1

Doelstelling Optimalisering ondersteuning en kennisinfrastructuur E-health in de sociale sector activiteit Kennis delen, verbinden, actualiseren, in beeld brengen, publiceren. Fiom staat actief in verbinding met overheden en kennisen uitvoeringsorganisaties, op het terrein E-social-health.

resultaat Fiom is zichtbaar de spin in het web van de actuele ontwikkelingen op het gebied van E-social-health. Professionals en potentiële cliënten weten waar zij met hun vragen terecht kunnen.

waarde

€22.258

De Fiom-kennis(infrastructuur) wordt betrokken bij de (nationale en internationale) publieke en politieke meningsvorming en bij het ontwikkelen van beleid. 5.2

In samenwerking met eindgebruikers en professionals (verder) ontwikkelen en borgen van de offline, online en blended vormen van kennis en toepassingen op het gebied van E-social-health waaronder:

Fiom vervult een voortrekkersrol in het verbinden van organisaties en ontwikkelt met hen een samenhangend geheel van kennis en toepassingen op het gebied van E-social-health

onderzoek naar de mogelijkheden van blended hulpverlening op het terrein van (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen

De ontwikkelde kennis en toepassingen is/zijn overdraagbaar aan medewerkers van Fiom en van andere instellingen in de sociale sector (zorg, welzijn, onderwijs)

€29.292

(verder) ontwikkelen communicatie met doelgroepen, o.a. via de sociale media Ontwikkelen van E-learning-/E-healthmodules/-programma’s t.b.v. zelfmanagement /samenredzaamheid en kennisoverdracht 5.3

Het (borgen van) de actualiteit, toegankelijkheid en effectiviteit van de website www.fiom.nl en de gebruiksmogelijkheden ervan.

Direct betrokkenen en professionals maken gebruik van de mogelijkheden tot informatie, lotgenotencontact, advies en consult via de website; de ondersteuning is gericht op


€28.401

25

zelfmanagement. code

Doelstelling

6.

Expertiseoverdracht

6.1.

activiteit Interne en externe scholing op het gebruik van internettoepassingen in het kader van E-health als: email, chat, groeps-thema-chat, “sociale media en hulp”, (het ondersteunen van) digitaal lotgenotencontact, fora, communities enz.

resultaat (semi)professionals binnen en buiten Fiom zijn geschoold; E-health wordt door (semi)professionals gefaciliteerd, gericht op zelfmanagement.


waarde

€11.752

Fiom specialist bij (onbedoelde) zwangerschap en afstammingsvragen voor informatie, advies, consult en scholing

Recommend Documents