Fijne Kerstvakantie gewenst!

hoor friesland

Intro

Info

Er ligt weer een nieuwe info voor u. Het halfjaarlijks blad van Hoor Friesland. In het voor- en najaar kunt u een uitgave van ons verwachten. In de tussentijd houden we u op de hoogte door middel van onze nieuwsbrief Lees.

INFO

We hebben de afgelopen tijd met veel plezier op kantoor gewerkt. Alles loopt lekker, we hebben de wind in de zeilen! Alleen al in de maanden oktober en november hebben we aan ruim 400 jongeren

Verhuizing Hoor Friesland Van het bestuur / Nieuws van de projecten Nieuws van de projecten Doof in beeld Nieuws van projecten WereldDovendag Nieuws van OTwee / Themabijeenkomst Themabijeenkomst Taalklassen Voorlichting Schrijftolk Opening scheepvaartmuseum Cursusaanbod Oproep Palet Interview Puzzel Vergeten geluiden FCDV Audisme Tryater Bowlingavond Agenda

2 3 5 6 7 8/9 10 11 13 14/15 16 17 18/19 19 20 20 21 23 24/25 26 27 28

Fijne Kerstvakantie gewenst!

voorlichting gegeven over doofheid en slechthorendheid! Met veel enthousiasme gaven de voorlichters ook workshops over gebarentaal. Zij wisten de leerlingen goed te boeien en te inspireren. Hele klassen liepen in de pauze hun naam te spellen met behulp van het handalfabet. De jongeren konden kennis maken met een tolk gebarentaal en een schrijftolk. Daar hadden de meesten nog nooit van gehoord. Wie weet motiveert het een paar leerlingen deze beroepen te kiezen. Je weet nooit hoe het balletje rolt. Hoor Friesland is flink in beweging, ik noemde het al even, de wind in de zeilen. Wij gaan verhuizen! u leest er alles over op blz. 2. Wij hebben er zin in, een nieuwe locatie geeft weer nieuwe energie. Verder vindt u o.a. in dit nummer een verslag van de lezing van Peter Kraft over oog en oor, blz. 11 en een verslag van de lezing over audisme, van Gera Vonk-Huisjes, blz. 24. Hoor Friesland was ook op de WereldDovendag, zie foto op de cover, met ons boek: Doof in beeld en de bijbehorende expositie. blz. 8. Naast onze fotografie tent stond Roxanne, met een door haar en Harm gemaakte film over plotsdoofheid: “Vergeten Geluiden”. Een verslag van deze bijzondere film willen we u niet onthouden, zie blz. 21. Tenslotte: heeft u een vraag, een verhaal, wilt u iets kwijt, laat het ons weten. Wilt u iets doen, als vrijwilliger voor Hoor Friesland, u bent van harte welkom! Op blz. 14 kunt u lezen wat het geven van voorlichting bij Hoor Friesland inhoudt. Als u graag op de hoogte wilt zijn van de verschillende zaken waarbij de hulp van vrijwilligers uiterst welkom is, kunt u zich opgeven met naam en e-mailadres. Regelmatig sturen wij een oproep hiervoor rond. En natuurlijk hopen wij u te ontmoeten in ons nieuwe pand, volgend jaar. Wij wensen u een mooie decembermaand met fijne feestdagen, een gelukkig nieuwjaar, veel leesplezier met deze info en graag tot ziens. De medewerkers van Hoor Friesland

1

hoor friesland

Info

Verhuizing Hoor Friesland Hoor Friesland gaat verhuizen Zoals u waarschijnlijk weet is Hoor Friesland druk bezig geweest met een toekomstverkenning. De kans is groot dat we met minder subsidie toe moeten. Het bestuur van Hoor Friesland heeft samen met mij eind 2010 gekeken naar mogelijke scenario’s voor de toekomst. Vanaf begin dit jaar hebben we op basis van deze scenario’s gesprekken gevoerd met verschillende (maatschappelijke) organisaties om te kijken of en hoe we kunnen samenwerken. De provincie Fryslân wil ook graag dat wij meer gaan samenwerken. Wat voor ons bij deze gesprekken belangrijk was, is het behoud van onze eigen identiteit. Alhoewel alle organisaties waar we mee gesproken hebben in meer of mindere mate interessant zijn, heeft het bestuur het besluit genomen met het Audiologisch Centrum Friesland verder te gaan. De argumenten voor dit besluit zijn onder meer: - De locatie van het Audiologisch Centrum is zeer goed bereikbaar (niet ver van het station Leeuwarden). - We zitten in hetzelfde werkveld en hebben voor een belangrijk deel dezelfde doelgroep.

- Dagelijks komen er veel slechthorenden (van alle leeftijden) op het Audiologisch Centrum, een doelgroep waarvoor we graag nog meer willen betekenen.

- Het Audiologisch Centrum en Hoor Friesland vullen elkaar inhoudelijk goed aan. - We hebben goede ervaringen met elkaar (o.a. in het Fries Platform Doven en Slechthorenden).

- Er is voldoende ruimte beschikbaar voor medewerkers van Hoor Friesland.

- Het kantoor is ook ’s avonds te gebruiken voor cursussen e.d. - We kunnen facilitaire zaken delen zoals receptie en ICT tegen beperkte kosten voor Hoor Friesland.

- Het Audiologisch Centrum is een professionele organisatie van redelijke omvang (30 werknemers). - Er is een eigen parkeerterrein.

- Er zijn mooie gemeenschappelijke ruimtes die ook door Hoor Friesland gebruikt kunnen worden.

Wat betekent het besluit van het bestuur nu? In ieder geval dat we begin volgend jaar verhuizen naar het pand van het Audiologisch Centrum aan de Verlengde Schrans 35 te Leeuwarden. Hier is een ruimte beschikbaar voor niet al te veel geld. Het is nu nog een kale boel, maar met hulp van vrijwilligers en wat professionele ondersteuning zal dit een prachtig kantoor worden, een mooi nieuw thuis voor Hoor Friesland. We hebben inmiddels ook een gesprek gehad met gedeputeerde Tineke Schokker. Zij is ook enthousiast over onze plannen. We vinden het fijn na alle maanden van voorbereiding u te kunnen informeren over onze aanstaande verhuizing. Mocht u nog vragen hebben over onze plannen, dan kunt u natuurlijk gewoon contact met mij zoeken ([email protected]). Jeroen Dijkstra

Nieuwjaarsreceptie De afgelopen jaren bent u van ons gewend dat wij in januari een nieuwjaarsreceptie hebben. In verband met onze verhuisplannen hebben we ervoor gekozen om dat begin 2012 niet te doen. In plaats hiervan organiseren we een soort van ‘house-warming’ als we zijn verhuisd naar onze nieuwe locatie aan de Verlengde Schrans 35 in Leeuwarden.

Waarschijnlijk kunnen we ergens in februari 2012 de overstap maken, dus rond 1 maart 2012 zullen we op feestelijke wijze ons nieuwe onderkomen in gebruik nemen. U krijgt daar natuurlijk tegen die tijd een uitnodiging voor.

2

hoor friesland

Info

Van het bestuur Goedendag allemaal, Dit jaar is het heerlijk weer terwijl ik dit stukje schrijf, toch is het herfst. Veel dieren worden onrustig, bomen hebben mooie kleuren, vorstgevoelige bloemen hebben we al naar binnengehaald en onverwacht bloeit een appelboom. De herfst, een periode om als tuinier terug te kijken. Was de tuin zoals ik het wilde, moet er wat anders? Ook bij Hoor Friesland kijken we soms terug, dat doen we in bestuursvergaderingen, naar aanleiding van berichten die we krijgen en natuurlijk wordt dat gedaan op het bureau. Ook dit jaar is er weer veel om met plezier op terug te kijken, mooie projecten en niet te vergeten een nieuwe naam. Wat zijn er weer veel mensen druk aan de slag geweest. De mensen op het bureau, mensen van andere organisaties waarmee werd samengewerkt en natuurlijk ook de vele vrijwilligers. Dank allemaal voor jullie inzet.

De winter is een mooie periode om plannen te maken en om goed voorbereid het nieuwe (tuin) jaar in te gaan. Voor Hoor Friesland is dat een jaar met de verhuizing en weer mooie projecten en andere activiteiten. Ook gaan we plannen maken voor de verdere toekomst van Hoor Friesland. In 2012 wordt er al gesnoeid in het budget dat we hebben. Ik hoop dat net als in de tuin hier ook geldt: snoeien doet groeien. Hebt u ook vernomen dat er een heel koude winter komt? Zou best kunnen en ik wil u dan ook allen, namens het bestuur van Hoor Friesland, een warm hart toedragen en u een gezellige winterperiode en een goede jaarwisseling toewensen. Doe voorzichtig en ik hoop u allen in 2012 weer te zien. Jitty Reifenrath Voorzitter Hoor Friesland

Nieuws van de projecten Het Friesland College verzorgt een

• alle nationaliteiten

Cursus basisvaardigheden Nederlands en

• volwassenen, ouder dan 18 jaar

rekenen voor doven en slechthorenden.

Tijdens de les kunnen de volgende onderdelen aan

• mannen en vrouwen

• woonachtig in Friesland (woont u elders, neem dan contact met ons op)

bod komen:

Wanneer:

- schrijven (actualiteiten, goede zinnen schrijven,

21.30 uur.

- lezen

nieuwe woorden leren, grammatica)

- rekenen

De cursus is elke maandagavond van 19.00 tot In de schoolvakanties is er geen les.

- werken met de computer

Waar:

- sociale kennis en vaardigheden

Julianalaan 97, 8931 AH Leeuwarden.

- communicatie/gebaren

We werken in kleine groepen. Iedereen op zijn eigen niveau.Bij elke les is een tolk aanwezig.

De cursus wordt gegeven in samenwerking met

Friesland College, gebouw Triangel [email protected] tel. 058-2842200

docent: Anneke Visser.

Hoor Friesland.

De kosten?

Voor wie:

We nodigen u graag uit voor een intakegesprek.

De cursus is bedoeld voor: • doven en slechthorenden

De cursus is gratis.

Wij verzoeken u voor het intakegesprek zelf voor een tolk gebarentaal te zorgen.

3

4

hoor friesland

Info

Nieuws van de projecten Nieuws over het ringleidingproject

fotoboek ‘Doof in Beeld’ overhandigd aan gedepu-

uitvoering van een ringleidingproject in de gemeente

de expositie van start in het Medisch Centrum

In april is Hoor Friesland van start gegaan met de Súdwest Fryslân. Het valt onderde zogenaamd

‘Plattelânsprojekten’ van de Provinsje Fryslân waarvoor subsidie wordt verleend. Naast Hoor Friesland steunen ook MEE-Friesland en Dorpswurk dit project. Ook verleent de gemeente Súdwest Fryslân

alle medewerking. Het doel is

om in zoveel mogelijk dorpshuizen en MFC (Multifunctionele Centra) een goedwerkende

ringleiding te krijgen, danwel

een andere voorziening voor slechthorenden. Alle

54 dorpshuizen/MFC hebben in mei een brief gekregen met daarbij een inventarisatielijst waarop inge-

vuld kon worden welke voorzieningen voor slechtho-

renden er zijn. De meeste formulieren zijn terugont-

teerde Tineke Schokker. Tevens ging de bijbehorenLeeuwarden, waar de foto’s bijna 4 maanden te zien zijn geweest. Daarna zijn de foto’s ook tentoonge-

steld op de WereldDovendag op 24 september jl. in Rotterdam, waar namens Hoor Friesland Lorette, Iris, Rennie en Tiny de hele dag in touw zijn

geweest. Het was een fantastische ervaring. Veel

positieve reacties gehad. Direct na onze naamswijziging hebben wij Doof in Beeld gebruikt voor het vergroten van onze naamsbekendheid. Zo hebben alle huisartsen, KNO-artsen en audiciens onze boeken

ontvangen. Inmiddels hebben we ook al redelijk wat

boeken verkocht en dit zal ook nog wel even doorlopen. Kortom, het project is weliswaar afgesloten

maar Doof in Beeld loopt nog wel een tijdje door.

vangen en daaruit blijkt dat er

Oog en Oor voor ouderen in zorginstellingen

ringleiding ligt. Deze dorpshui-

organisatie is neergezet, er is een stuurgroep

slechts in 15 dorpshuizen/MFC een zen/MFC zijn in oktober bezocht door ringleidingkeurders van de NVVS en toen zijn er 7 goedge-

keurd. Op de andere 8 adressen was de ringleiding

niet in orde of niet aangesloten. Hier moet dus eerst nog wat aan gebeuren voordat ze alsnog goedge-

keurd kunnen worden. Dan blijven er nog heel wat

dorpshuizen/MFC over die nog geen voorzieningen hebben. De besturen van deze dorpshuizen/MFC

krijgen de komende maanden een gratis deskundig

advies of en zo ja, welke voorzieningen er nodig zijn voor slechthorenden. Het is de bedoeling dat deze dorpshuizen/MFC dan in een vervolgproject geza-

menlijk overgaan tot aanschaf van de noodzakelijke voorzieningen met een gedeeltelijke eigen bijdrage en met hulp van subsidies en fondsen. Daarna zal gekeken worden of ook in andere gemeenten in

Friesland een ringleidingproject opgezet kan wor-

den. Wij houden u verder op de hoogte van de ontwikkelingen. Albertsje

Begin dit jaar zijn we gestart met dit project. De

gevormd en gelukkig zijn er ook weer heel wat vrij-

willigers gevonden. In juni is er een pilot geweest in Zorgcentrum De Lijte in Ureterp (onderdeel van

ZuidOostZorg). Ruim 80 bewoners zijn door onze

vrijwilligers gecheckt op eventuele problemen met

horen en/of zien. In juli is de pilot geëvalueerd met

een afvaardiging van De Lijte en zijn de bevindingen over de cliënten overgedragen. De Lijte was enthousiast over de gang van zaken rondom het project.

Het vervolg ligt nu bij De Lijte vooral in handen van de EVV-ers (Eerst Verantwoordelijke Verzorger).

Nog dit jaar hopen we twee of drie andere locaties te gaan checken. In het najaar van 2012 moet het project zijn afgerond. Een belangrijk doel van dit

project is ook het ontwikkelen van goed lesmateriaal voor de MBO Verpleging & Verzorging. Dit materiaal bestaat uit een kennisbundel voor docenten en een

werkboek voor leerlingen. De werkgroep, bestaande uit Rini van Dam, Marije van der Wal en Peter Kraft, heeft inmiddels al veel werk verzet. Rond de jaarwisseling is het lesmateriaal in concept klaar.

Doof in Beeld

Zoals bekend hebben we eind mei in een feestelijke bijeenkomst het eerste exemplaar van het prachtige

5

DOOF IN BEELD

Dove mensen laten van zich horen!

Het fotoboek Doof in Beeld geeft een kijkje in de wereld van de dove medemens. Het boek toont een portret van twaalf dove mensen, gefotografeerd in dagelijkse omstandigheden, in het bijzonder waarin die verschillen met die van horende mensen. Naast de foto’s vindt u teksten die in het kort uitleg geven over de problemen waarmee dove mensen te maken hebben in een horende wereld en Doof in Beeld biedt ook een kijkje in de rijke en trotse dovencultuur. Doof in Beeld wil hiermee het begrip voor de problemen van doven in het leven van alledag vergroten en zo een brug slaan tussen dove en horende mensen.

Bestelinformatie:

Doof in Beeld €12,95 e-mail: tel: fax: ISBN

6

[email protected] 058-2130537 058-2161432 978-90-817302-0-4

hoor friesland

Info

Nieuws van de projecten Project ‘Oog en Oor voor ouderen in

Het directe gevolg van het niet herkennen van de

Door: Rini van Dam

isolement terecht kunnen komen of niet de zorg krij-

zorginstellingen’

Begin dit jaar werd ik benaderd door Hoor Friesland (toen nog FCDS) of ik lesmateriaal wilde gaan

schrijven voor MBO-zorgopleidingen over ouderdomsslechthorendheid.

Er was voor gekozen om - naast de auditieve beperking - ook aandacht te besteden aan visuele beperkingen. Daarom werd Marije van der Wal van stich-

problematiek is dat ouderen sneller in een sociaal gen die ze nodig hebben.

Daarom is goede informatievoorziening aan verplegend en verzorgend personeel noodzakelijk. Goed voorgelicht en geschoold personeel kan er toe bijdragen dat ouderen met hoorproblematiek snel

geholpen kunnen worden zodat ze goed kunnen (blijven) participeren in de maatschappij.

ting OTwee benaderd voor het schrijven over visu-

Ik ben nog voor de zomer aan de slag gegaan.

Het lesmateriaal is bedoeld om de scholing van ver-

gebracht met het schrijven van voorlichtende tek-

ele problematiek bij ouderen in de zorg.

plegend en verzorgend personeel op het gebied van het omgaan met cliënten met een auditieve en/of visuele beperking te verbeteren.

Ik zal het in dit stukje alleen hebben over mijn eigen aandeel in het lesmateriaal.

Het FCDS heeft in 2007 een onderzoek verricht.

Daaruit bleek dat het verzorgend - en verplegend personeel over weinig tot geen basiskennis en

–vaardigheden beschikte aangaande slechthorendheid, de communicatiebeperking die dit met zich

meebrengt en de hulpmiddelen die er zijn. In veel

ziekenhuizen, zorg- en verpleeghuizen is daarom te weinig aandacht voor zorgvragers met auditieve beperkingen.

Inmiddels zijn er vele uren achter de computer doorsten, praktijkvoorbeelden en het bedenken van opdrachten.

Voordat ik begon te schrijven dacht ik: “ik kom niet uit de zorg, weet ik er eigenlijk wel genoeg van?”

Het bleek mee te vallen. Ik heb mijn oren (die van

mij doen het gelukkig nog goed) te luisteren gelegd

bij onze oude vaders die in een verzorgingshuis c.q. serviceflat wonen. Ik heb naar de verhalen geluis-

terd van onze voorlichters. Ik heb goed opgelet toen onze beide vaders naar het ziekenhuis moesten.

De voorbeelden voor het lesmateriaal lagen voor het oprapen. Helaas!

Zo nodig is het dus, moest ik zelf constateren.

Ik ben ervan geschrokken maar ik heb er wel dankbaar gebruik van gemaakt.

Mijn deel van het concept-lesmateriaal is inmiddels klaar. Natuurlijk zal ik hier en daar nog wat moeten aanpassen of verbeteren, dat hoort erbij.

Ik ben zelf heel benieuwd hoe het eindresultaat er uit zal komen te zien.

Maar belangrijker is, dat er straks lesmateriaal ligt

voor studenten die een zorgopleiding (gaan) volgen. Hoe meer ze ervan af weten, hoe beter het zal zijn voor de slechthorende ouderen met wie ze in hun beroep te maken zullen krijgen.

Ik vind het een mooi idee dat ik daar mijn steentje aan bij heb kunnen dragen.

7

hoor friesland

Info

WereldDovendag paar ezels met foto’s om. Intussen werd het ook

steeds drukker. We stonden precies bij de ingang

van de zaal, en iedereen liep eerst langs ons. Een geweldige plek dus. Maar ook kwetsbaar, en Iris

organiseerde palen en afzetband, zodat we ons plekje wat beter konden beschermen.

Het was druk! Rennie, Iris (zij zagen veel beken-

den!) Tiny en ik hebben uur na uur veel mensen in woord en gebaar van alles verteld over de expositie

en Hoor Friesland. Telkens weer moesten Rennie en Iris de naam: Hoor Friesland uitleggen. Dat het

betekent: Gehoord worden. Dat werd niet zonder

meer begrepen door de dove bezoekers. Voor het boek Doof in beeld was veel belangstelling. Wat De WereldDovendag, 24 september

Daar gingen we, Tiny, Rennie, Iris en ik, op weg

naar Rotterdam in een kampeerbus. Het was nog

vroeg en de weg was lekker rustig. We hadden de foto-expositie Doof in beeld bij ons, een tafel voor

de folders, dozen met infomateriaal en de steekkar om de expositie te vervoeren. Gelukkig was er in Rotterdam parkeerplek voor de deur, makkelijk.

siast waren over de expositie. Veel kreten van herkenning, belangstelling en warme complimenten

over de foto’s. Heel fijn te horen! Een aantal men-

sen die in het boek geportretteerd staat kwam langs, en die mensen konden voor hun eigen expositieplaat gefotografeerd worden. Grappig, onze tent heette dan ook: “fotografie”.

Alles was snel uitgeladen en spoedig stonden we

Het werd steeds warmer, en de rijen in het restau-

hadden gekregen van de organisatie. In de tent

hadden we de tijd om ook even langs de andere

met alle spullen bij de partytent die we toegewezen stonden 13 mooie houten ezels klaar, waar we de foto’s op konden plaatsen. De tent was wel een

beetje aan de kleine kant, dus we hebben de helft

van de ezels er weer uitgegooid en de foto’s ook op de grond gezet, tegen de ezels aan geleund. Een

onstabiele situatie, en natuurlijk vielen er al snel een

8

heel erg leuk was, was dat de bezoekers zo enthou-

rant langer. Om de beurt namen we een pauze, en kraampjes te lopen. We hebben niet zo heel veel doven uit Friesland gezien.

Rotterdam is niet naast de deur. Als de

WereldDovendag meer richting het noorden was geweest waren er vast meer doven uit Friesland gekomen.

hoor friesland

Info

WereldDovendag

Gera Vonk-Huisjes, John van Gelder en Johan Wesemann. De Berengroep, met wie we hebben samengewerkt in het project Doof in beeld, en de makers van de

website Doof.nl waren aanwezig met al hun uitgaves, waaronder hun nieuwe blad Gezond Gehoor.

Ook zij verkochten het boek: Doof in beeld. Zo hadden we twee verkooppunten, mooi.

Veel van het aangeboden programma die dag heb-

ben we niet meegekregen. We zijn voornamelijk in

onze eigen fotografietent geweest om iedereen die

Niet al te laat ‘s avonds waren we weer terug in

Leeuwarden. Het was een mooie dag, en fijn om zo

met elkaar op stap te zijn. Veel gepraat, veel gezien, veel geleerd ook weer. Het was een werelddag!

Mooi ook dat de expositie Doof in beeld naar België gaat reizen. Via onze website kunt u checken waar de tentoonstelling zich op dit moment bevindt! Lorette

langsliep van informatie te voorzien. Zoals elk jaar werd aan het eind van de dag de Jaarprijs van

Dovenschap uitgereikt. Dit jaar nam Henk Betten

hem in ontvangst. De overige drie kandidaten waren

De expositie Doof in Beeld reist door Nederland en België.

Ook u kunt de expositie aanvragen! Lijkt het u leuk om de foto´s op te hangen op uw werk, op school, in uw bedrijf?

Neem dan contact op met Hoor Friesland. De tentoonstelling bestaat uit 12 foto´s, 60 x 80, en een tekstplaat.

U betaalt alleen de vervoerskosten.

9

hoor friesland

Info

Nieuws van OTwee Kreta

scooter door de bergen, mevrouw liep de blaren op

Het was maar een idee. Gewoon een keer met een

en de olijfgaarden.

groepje mensen die slecht horen plus slecht zien

naar Kreta. Een paar goed ogende en goed orende mensen mee en maar eens zien wat het wordt. In

de herfstvakantie werd dat idee gerealiseerd. Dwars tegen de Griekse stakingen in en wars van de

Griekse crisis vlogen we met wat vertraging naar

Herakleon. Daar met de taxi’s verder naar het rustige zuiden, naar een dorpje waar ik al 25 jaar vaste bezoeker ben. Midden in de nacht stommelde de groep naar de toegewezen kamers. Een boze Duitse heer briesend laten staan, want zoveel

haar tenen tijdens een wandeling door de heuvels

Zo ontving iedereen zijn eigen ervaring en deed er mee wat nodig was. Gelukkig waren er geen blessures, bleef iedereen nuchter ondanks de raki en

verloor meneer zijn hart niet aan een donker-ogige Griekse.

Een week is zo voorbij, helaas. Voor je het door

hebt sta je al weer op Groningen airport. Dan is het afscheid even moeilijk. Een week samen schept

immers een mooie band. Die week is weg, maar de herinnering, die blijft.

lawaai maakten we nou ook weer niet.

Jan de Kort

nooit in zee geweest en na 55 jaar plonsde hij er

Otwee vergroot de mogelijkheden van mensen die

Het werd een mooie vakantie. Meneer O. was nog eindelijk in. Mevrouw K. at thuis alleen de Hollandse pot, maar verslikte zich daar in de olijven en de

Stichting OTwee te Groningen beperkt zijn in horen en zien.

lamskoteletten. Meneer O. scheurde achterop een

Themabijeenkomst geweest aan het Audiologisch Centrum Friesland en sinds drie jaar werkzaam is bij Visio in de zorg voor blinden en slechtzienden. In zijn lezing vertelde hij dat hij heeft geconstateerd dat er, met name bij

ouderen, vaak sprake is van een dubbele zintuigelijke beperking en dat de zorg en revalidatie aan hen sterk verbeterd zou kunnen worden als er kennis-

overdracht zou zijn tussen beide vakgebieden (ogen en oren). Ook ontbreekt het vaak aan deskundig-

heid en kennis, enerzijds op het gebied van specifieke (technische) aanpassingen voor mensen met een dubbele zintuigelijke beperking, anderzijds op het gebied van communicatie en omgang met hen. Themabijeenkomst ‘Aandacht voor oog en oor –

digd die werkzaam zijn op het vakgebied slechtho-

Op 27 oktober was er weer een grote themabijeen-

werkers in de gehoorzorg) en mensen die werk-

het luistert nauw’

komst in wijkzorgcentrum Greunshiem te

Leeuwarden, georganiseerd door Hoor Friesland.

Spreker was de heer drs. Peter Kraft die gedurende

10

Voor deze avond waren speciaal mensen uitgeno-

25 jaar als audioloog en directeur verbonden is

rendheid (audiciens, kno-artsen en andere medezaam zijn op het vakgebied slechtziendheid (opticiens, optometristen, oogartsen en andere mede-

werkers in de oogzorg. Zoals we Peter Kraft kennen gaf hij enthousiast en duidelijk en met behulp van

hoor friesland

Info

Themabijeenkomst naar de mond van de spreker kan kijken omdat

hij/zij dan niets ziet maar naar het oor van de spreker kijkt en dan in de ooghoek de mond van de

spreker nog een beetje kan zien, alleen is dit heel vaag.

- Ook goedhorenden gebruiken zonder dat ze het

vaak zelf beseffen, voor een goede communicatie

de extra informatie van gebaren en als er sprake is van moeilijke verstaanbaarheid ook van het mondbeeld. Tijdens de avond liet Peter Kraft ons dit

ervaren. Slechthorenden hebben deze extra infor-

matie van gebaren en mondbeeld zeker nodig en veel beeld- en geluidsfragmenten aan wat de aan-

dachtspunten zijn voor mensen met zowel gehoorals visusproblemen. Om een paar voorbeelden te noemen:

- Mensen die voor gehoorproblemen bij een specialist komen noemen hun eventuele visusproblemen vaak niet en andersom geldt dit ook. Ze beschou-

wen ze vaak als twee losstaande problemen. Ook

de hulpverlening vraagt er vaak niet naar of pikt de signalen niet op dat er meer aan de hand kan zijn als alleen gehoorproblemen of alleen problemen

daarnaast is voor hen een goede akoestiek in de ruimte belangrijk voor het spraakverstaan. Voor

slechtzienden, die het vaak ook zonder gebaren en

mondbeeld moeten doen is een goede akoestiek in de ruimte dus ook van groot belang, en dat geldt

uiteraard helemaal voor mensen met een dubbele zintuigelijke beperking. Binnen de

slechtzienden/blindenzorg is hier vaak helemaal

geen aandacht voor. (De hele dag de radio aan op een afdeling, slechte akoestiek in woonkamers en gezamenlijke ruimten).

met het zien. Dit terwijl het voor de revalidatie van

Mensen die belangstelling hebben voor de tekst van

revalidatie van het gehoor hierop aangepast wordt

Spliethoff door een mailtje te sturen aan info@hoor-

een slechtziende heel belangrijk kan zijn dat de

en andersom. Met name noemde Peter Kraft hier-

de lezing kunnen dit doorgeven aan Albertsje

friesland.nl Wij zullen proberen met behulp van de

bij het feit dat het voor slechtzienden heel belang-

letterlijke tekst van de schrijftolk een duidelijk ver-

niet uitgeschakeld wordt omdat dit nodig is voor

hiervoor hebben.

rijk kan zijn dat de compressie van hoortoestellen plaatsbepaling en het afstand kunnen schatten.

haal hiervan te maken. U moet wel even geduld

Het zou zelfs zo kunnen zijn dat een slechtziende, die ook een lichte achteruitgang van het gehoor

heeft, zich misschien zonder hoortoestel toch nog

beter kan oriënteren als met hoortoestel en dat de aanschaf van een hoortoestel daarom eerst afgeraden zou kunnen worden.

- 30% van de ouderen boven de 75 jaar heeft last

van Macula degeneratie. Dit is een visusprobleem

waarbij er sprake is van een blinde vlek, waardoor diegene niet kan zien waarnaar hij kijkt, maar alles wat er omheen zit wel ziet. Als die persoon ook

nog slechthorend is (wat natuurlijk veel voorkomt

bij mensen boven de 75 jaar) zal het spraakafzien veel problemen geven omdat deze persoon niet

Nieuws vanuit Frido Carla van der Graaf gaat stoppen met de

secretaris, want zij heeft erg drukke baan. Wij vinden het heel jammer, zij doet het heel goed voor Frido.

Wij hebben al afscheid genomen met Carla op vergadering. Carla krijgt een kadobon.

11

hoor friesland

Info

Taalklassen Hallo

Hallo, ik ben Anneke Visser en docent bij het

Tot nu toe vind ik nog steeds leuk en leerzaam.

Sinds kort geef ik Nederlandse les aan doven en

Ik volg Nederlandse taallessen sinds april 2010. Ik zou het erg leuk vinden als er andere en nieuwe gezichten bij onze taalgroep komen.

Wat kun je tijdens de Nederlandse taallessen doen/leren?

* Nederlandse taal beter leren schrijven en hulp bij het lezen als je dat moeilijk vindt

* opbouw van een goede schrijfzin leren en oefe nen

* werken in je eigen tempo * zelfvertrouwen krijgen

* en natuurlijk leuke mensen ontmoeten, leren en praten met elkaar. Dan leer je steeds weer een beetje meer. Ben jij doof?

Vind jij leuk om de Nederlandse taal (beter) te leren schrijven en te lezen?

Durf jij deze uitdaging aan?

Lijkt het je wel leuk om andere dove mensen te ontmoeten?

Dan ben jij misschien wel geschikt voor deze cursus!!

Groetjes,

Maya Soekhram, cursist

Friesland College.

slechthorenden in Leeuwarden. De cursisten zijn

gemotiveerd en willen graag het schrijven van de Nederlandse taal verbeteren of leren.

Als de ene groep les van mij krijgt, zijn de anderen

op de computer met oefeningen bezig. Na de pauze wordt er gewisseld.

Een verschil met de Nederlandse lessen aan horende mensen of dove mensen is voor mij het directe contact.

Mijn kennis van de gebarentaal is te weinig om een gesprek met een dove cursist te voeren. De tolk

gebaart wat ik vertel en de cursist kijkt naar de tolk

om mij te verstaan en te begrijpen én de tolk vertelt mij weer wat de reactie van de cursist is.

Het is anders dan ik gewend ben, maar ik merk dat

het contact wel beter gaat. Je gaat op andere signalen of reacties van de cursist letten. Wel moet ik er voor oppassen dat ik niets aanwijs als de tolk mijn verhaal aan het gebaren is.

Je ziet de cursist dan verwarrend heen en weer kij-

ken van de tolk naar mij en omgekeerd. Het spreekwoord ‘al doende leert men’ werkt hier dus naar twee kanten.

Verder verschillen de lessen tussen horende en

dove mensen, naar mijn idee, niet. De cursisten zijn serieus, willen minder fouten in hun schrijven

maken, zijn nieuwsgierig, zijn gezellig, zijn behulpzaam, enz.

Kortom, ik vind dat ik heel leuk werk heb.

Ik hoop dat u door het lezen van de oproep van

Maya en mijn verhaal belangstelling hebt gekregen voor de Nederlandse les.

Als dat zo is dan hopen wij u binnenkort te ontmoeten.

Met vriendelijke groet, Anneke Visser

13

hoor friesland

Info

Voorlichting

Hoor Friesland geeft al jaren gastlessen over doofheid en slechthorendheid. Aan wie geven we die gastlessen? Aan bijvoorbeeld het Friesland College in Heerenveen, de Politieacademie in Drachten, OSG Singelland in Drachten, de NHL Hogeschool te Leeuwarden, het Dockinga College in Dokkum. Ook verzorgen wij gastlessen voor baliemedewerkers van musea, ziekenhuizen en gemeentes, en geven we voorlichting aan personeel van zorginstellingen over omgang met dove en slechthorende mensen. We worden gevraagd door ouderenbonden en zo bereiken we elk jaar honderden mensen, van allerlei leeftijden. We geven workshops in gebarentaal aan jongeren, zodat de leerlingen kennis kunnen maken met die taal, en een beter begrip krijgen van wat het is om doof of slechthorend te zijn. En ook, heel belangrijk, hoe je zelf als jongere gehoorschade kunt voorkomen. Wie weet kunnen we volgend jaar op basisscholen terecht met een special programma voor kinderen vanaf groep 6. Onze groep voorlichters bestaat uit ongeveer 16 mensen. Er zijn voorlichters die zelf doof of

slechthorend zijn, en daarmee ervaringsdeskundige. Ook zijn er horende voorlichters. Deze mensen voelen zich betrokken bij de doelgroep en vinden het belangrijk dat er voorlichting wordt gegeven. De communicatie buiten de vergaderingen om gaat per e-mail. We hebben verschillende lesprogramma’s voor de verschillende doelgroepen. Deze programma’s zijn vanuit de praktijk ontwikkeld en worden steeds weer aangepast. Een keer in de maand, op een maandagochtend, vergaderen we. Bij deze vergaderingen is altijd een schrijftolk en een tolk gebarentaal aanwezig.

Workshops gebarentaal in Drachten, OSG Singelland, aan leerlingen van 13 jaar. We hebben eerst wel moeten wennen, want wij wisten ook niet precies van te voren hoe we het programma zouden doen, dat was even zoeken. We hebben daar nog wel iets leuks mee gemaakt tijdens de workshop. We vroegen of iemand het gebaar voor slapen wist en wat deed de leerling? Hij ging op de grond liggen in een slapende houding, iedereen begreep meteen; slapen, maar dat was toch niet helemaal de bedoeling, dus hilariteit in de klas. We kregen na afloop een heerlijke lunch, soep en lekkere broodjes en we hebben als bedankje heel mooie bloemen gekregen van de school. We kwamen er vrij snel achter dat anderhalf uur te lang was in Drachten. De docent zei ook dat de leerlingen een korte spanningsboog hebben, dus moeite hebben om de aandacht lang vast te houden. Bij de tweede workshop lasten we tussentijds een korte pauze in, dat werkte beter. Theo, Iris en Tiny.

14

hoor friesland

Info

Leeftijd is niet belangrijk. Onze jongste voorlichter is begin 20, de oudste in de 70. Lijkt het u leuk om voorlichting te geven voor Hoor Friesland? Op maandag en woensdag gaven Iris, Rennie, Tiny en Muriël de workshops gebarentaal in Dokkum, Dockinga College, aan leerlingen van 15 jaar. Wat wij in Dokkum meteen deden, was ons programma inkorten en alleen de belangrijkste dingen vertellen. Vooral met de klassen gebaren oefenen, de leerlingen alles mee laten doen en o.a. de leerlingen hun naam laten spellen. We hebben ook iets over de dovencultuur uitgelegd, bv. dat gebarentaal niet internationaal is en dat er in Nederland dialecten zijn in gebarentaal. De samenwerking tussen Iris en Rennie was erg goed omdat ze expert zijn op het gebied van de dovencultuur en gebaren en ze vulden elkaar goed aan. Daardoor verliep het ook heel leuk in de klassen. Er was een meisje dat vroeg: “kunnen dove mensen lezen?” Rennie antwoordde: “natuurlijk, ik heb ogen en lezen doe je met ogen.” Tiny vertelde over slechthorendheid. De docenten begeleidden ons uitstekend. Zij gingen na afloop ook steeds even met ons praten, hoe wij het gedaan hadden. Woensdags raakten wij, Muriel, Iris en Tiny, ook steeds beter op elkaar ingespeeld, dat was eerst even zoeken. Het verliep daarna prima. We hebben van de docenten in Dokkum heel veel fijne reacties gehad en dat was heel leuk! Zij nodigden Rennie en Iris nog uit, om met de Tsjechische doven kennis te maken die de week na de workshops in Dokkum zouden komen. Groetjes Iris en Tiny.

U kunt rustig een tijdje meelopen om te kijken of het geven van gastlessen iets voor u is. U kunt intekenen op een rooster als u een keer een gastles in de praktijk wilt meemaken. De gastlessen worden door twee voorlichters gegeven, soms ook door drie. Een dove voorlichter neemt altijd een gebarentolk mee. Een slechthorende voorlichter kan een schrijftolk meenemen. Als u voorlichting geeft voor Hoor Friesland, heeft u recht op extra tolkuren. Wij helpen u bij de aanvraag. Neemt u gerust contact op. U wordt uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Daarna kunt u geheel vrijblijvend de vergadering bezoeken, en meelopen bij een gastles. Hoor Friesland biedt training en begeleiding voor het geven van gastlessen, een aansprakelijkheidsverzekering en een reiskostenvergoeding. De voorlichters zijn allen vrijwilligers. Als vrijwilliger van Hoor Friesland kunt u gratis een cursus NGT, Nederlandse Gebarentaal of NmG, Nederlands ondersteund met gebaren volgen. Meer informatie bij Lorette Dorreboom [email protected]

15

hoor friesland

Schrijftolk

Info

Hoe werkt een schrijftolk?

zorgverzekeraars. U hoeft niet bij Menzis verzekerd

In het oktober/november nummer van het Magazine HOREN van de Nederlandse Vereniging Voor

Als u in aanmerking wilt komen voor het aanvragen

een schrijftolk werkt. Hierin wordt uitleg gegeven

van het audiogram en een verklaring van de KNO

Slechthorenden (NVVS) staat een artikel over hoe voor wie een schrijftolk bestemd is, hoe het met de

vergoeding van de schrijftolk geregeld is en hoe een aanvraag moet worden ingediend.

Vele jaren maak ik gebruik van een schrijftolk voor

het bezoeken van lezingen, vergaderingen, symposia en dergelijke. Mijn gehoor is dermate slecht dat

ik zonder hulp van een schrijftolk al deze activiteiten niet zou kunnen bij

van tolkuren dan dient u bij uw aanvraag een kopie

arts te voegen. Aanvraagformulieren kunt o.a. downloaden via de website van het UWV of van het Menzis Zorgkantoor.

Als uw aanvraag wordt toegewezen heeft u jaarlijks recht op 30 tolkuren.

Tolken kunnen online worden aangevraagd via: www.tolknet.org/tolkmatch

wonen. Soms maak ik

Enige tijd geleden maakte ik gebruik van een schrijf-

waarover straks meer.

Apotheker van de nieuwe gemeente Súdwest-

ook leuke dingen mee, Eerst wil ik u graag

vertellen voor wie een schrijftolk bestemd is. In het blad HOREN

wordt hierover het volgende vermeld:

‘Als u een ernstige gehoorbeperking heeft dan kunt

u in aanmerking komen voor een schrijftolk. De

overheid heeft hiervoor een speciale regeling: de

communicatievoorziening voor slechthorenden. Ook wel aangeduid met de term tolkvoorziening of tolk-uren. Leeftijd en de ernst van de gehoorbeperking spelen een grote rol.’

tolk tijdens een spreekbeurt van burgemeester

Fryslân. Ik stelde hem een vraag betreffende het

parkeerbeleid in Sneek in samenhang met de leegstand van winkelpanden in het centrum van Sneek.

De burgemeester was van slag omdat ik hem tijdens het beantwoorden van mijn vraag niet aanzag, maar naar het computerscherm van de schrijftolk keek.

Toen hij er iets van zei, dat ik hem niet aankeek terwijl hij tegen mij praatte, werd hem ingefluisterd dat

ik op het scherm van de schrijftolk zijn antwoord las.

Hieruit blijkt wel dat veel mensen niet weten wat een schrijftolk is, en dat mensen met een gehoorbeperking hiervan gebruik maken om mee te kunnen doen aan maatschappelijke activiteiten.

Tolkvoorzieningen voor privé-uren kunnen aange-

Mochten er vragen zijn over dit artikel dan wil ik

Menzis Zorgkantoor in Arnhem.

opnemen met Hoor Friesland.

vraagd worden bij:

Team Doventolken

Postbus 477, 7500 AL Enschede E-mail: [email protected]

Menzis verzorgt deze tolkvoorziening namens alle

)PPSU
V NJOEFS 16

te zijn.

deze graag beantwoorden. U kunt hiervoor contact Marten de Rapper.

Toegankelijkheidadviseur van Hoor Friesland.

/FEFSMBOETF
7FSFOJHJOH WPPS
4MFDIUIPSFOEFO ,JKL
PQ
XXXIPPSXJK[FSOM

hoor friesland

Info

Opening scheepvaartmuseum De opening van het scheepvaartmuseum.

meer gesproken, het was een informeel samenzijn.

wezig, met een boeket bloemen van Hoor Friesland.

overgebracht.

Marten de Rapper was op 16 september hierbij aanHier volgt zijn verslag:

Het was een indrukwekkende opening. We werden

om circa 16.00 uur ontvangen in het museum. Daar

Uiteraard heb ik de directeur onze gelukwensen

Het museum is schitterend geworden. Een geweldige aanwinst voor Sneek. Prachtig ruim, met een

schitterende gehoorzaal waar nu een perfecte ringleiding is aangebracht. Ik heb hem enige tijd gele-

konden we wachten op de komst van de commissa-

den mogen uitproberen.

bestuur, sponsoren enz.. Deze hadden een bijeen-

Geweldig voor mensen met een gehoorbeperking,

ris van de Koningin, burgemeester Apotheker, het komst in de Noorderkerk waar alle toespraken waren.

Op een gegeven moment werden we gevraagd naar buiten te komen waar we op de mensen moesten wachten die uit de Noorderkerk kwamen.

Er waren heel veel fotografen en persmensen.

De commissaris moest de koperen scheepsbel luiden die bij het museum was opgehangen.

Daarna kwam de burgemeester aan de beurt die

op een soort pomp moest drukken. De voorzitter

van het bestuur riep via de scheepstoeter de mensen op om naar binnen te gaan. Hiermee was de officiële opening een feit. De gasten werden onthaald op een drankje en een hapje.

Ik heb veel oude bekenden ontmoet, oud bestuurs-

Dan is er de audiotour, ook in meerdere talen. maar ook voor de vele buitenlandse gasten.

In het gebouw is een lift aangebracht zodat iedereen nu alle afdelingen kan bezoeken.

Voorts is er een uitgebreide bibliotheek met veel

maritieme boeken. Er is een schitterend verrijdbaar archief aangebracht. Heel modern.

Wat ook heel bijzonder is, er is een speciale museumzaal voor kinderen. Het scheepvaartmuseum wordt namelijk door heel veel scholen bezocht.

Bovendien organiseren zij vooral in de vakanties veel voor kinderen.

Al met al een geweldig museum, waarvan wij hopen dat velen hiervan gebruik zullen maken. Marten de Rapper

leden en medewerkers. De vaas bloemen stond

prachtig in de receptieruimte. Er waren overigens

nog meer bloemstukken. Binnen werd verder niet

Foto Henk Doevedans, www.snekerinternetkrant.nl

17

hoor friesland

Info

Cursusaanbod

Hieronder ziet u een overzicht van de cursussen

bij voldoende deelname. De cursus wordt gehouden

meeste cursussen geldt dat er een groep kan

Hoor Friesland-centrum.

die Hoor Friesland biedt of faciliteert. Voor de starten op het moment dat er genoeg deelne-

mers zijn en de lessen zoveel mogelijk aaneengesloten gegeven kunnen worden.

Beginnerscursus Nederlandse Gebarentaal (NGT-AB1)

Deze cursus is voor iedereen die de eerste beginse-

len van de Gebarentaal wil leren. De cursus wordt in principe gegeven door een dove docente. U leert in 12 lessen de basis van de Nederlandse

Gebarentaal en krijgt informatie over de Dovencultuur.

Vervolgcursus Nederlands ondersteunend met Gebaren (NmG-AB2)

Bij deze vervolgcursus wordt een uitgebreider gebarenschat aangeboden en wordt er dieper op de

theorie ingegaan. De cursus NmG-AB2 omvat 14 lessen en de kosten bedragen € 225,00 inclusief

lesmateriaal. Start op 31 januari 2012 bij voldoende deelname. Wordt gehouden op de dinsdagavond

van 19.30 – 21.30 uur in het Hoor Friesland-centrum.

Start: op 5 maart 2012 bij genoeg aanmeldingen.

Gebarentaal op maat en/of Omgaan met doven

19.30 – 21.30 uur in het Hoor Friesland-centrum. De

Speciaal voor bedrijven en instellingen met één of

De cursus wordt gehouden op maandagavond van kosten bedragen € 200,00 inclusief lesmateriaal. Vervolgcursussen Nederlandse Gebarentaal (NGT-AB2) en (NGT-AB3)

Bij deze vervolgcursussen van 12 lessen wordt uw gebarenschat verder uitgebreid en wordt er dieper

ingegaan op de grammatica en Dovencultuur. Deze

en slechthorenden

meer dove of slechthorende medewerkers zijn deze

cursussen ontwikkeld. Misschien iets voor het bedrijf waar u werkt?

Als slechthorende kunt u zich bovendien opgeven voor één van onderstaande cursussen.

cursussen starten bij voldoende deelname in het

Spraakafzien

se avond van 19.30 – 21.30 uur in het Hoor

kan voor iemand die slechthorend is (geworden)

voorjaar en worden gehouden op een doordeweekFriesland-centrum. De kosten bedragen € 200,00 inclusief lesmateriaal.

Beginnerscursus Nederlands ondersteund met

Spraakafzien, in de volksmond ‘liplezen’ genoemd, een uitstekend hulpmiddel zijn in de verbetering van de communicatie. De cursus bestaat uit 10 lessen van 2 uur.

Gebaren (NmG-AB1)

Assertiviteitstraining

steunende gebaren wil leren Er wordt gebruik

te vergroten. Het uitgangspunt hierbij is dat u zelf

Dit is een basiscursus voor iedereen die die ondergemaakt van gebaren uit de Nederlandse

Gebarentaal om de gesproken taal te verduidelijken. Dit communicatiemiddel is zeer functioneel als visuele hulp om gesprekken tussen doven of slechthorenden en horenden gemakkelijker te maken. U krijgt een basisgebarenschat aangeboden.

Daarnaast leert u het handalfabet en krijgt u tips en trucs die u kunt gebruiken in de communicatie met

doven/slechthorenden. De cursus NmG 1 omvat 12 lessen. De kosten van deze cursus bedragen €

18

op de woensdagavond van 19.30 – 21.30 uur in het

200,00 inclusief lesmateriaal. Start op 7 maart 2012

Het doel van deze cursus is om het zelfvertrouwen moet aangeven dat u niet goed kunt horen en duidelijk moet maken hoe een ander met u kan com-

municeren. Theorie en praktijk wisselen elkaar af in

deze training. Door met elkaar te praten en situaties uit het dagelijks leven te oefenen, wordt u vaardiger in het assertief zijn. Er kan een indicatie worden

aangevraagd voor deze training, dit betekent dat de cursus uit de AWBZ wordt betaald. Leven met Tinnitus

GGMD (Geestelijke Gezondheidszorg en

hoor friesland

Info

Cursusaanbod

Maatschappelijke Dienstverlening voor doven en slechthorenden) start in samenwerking met het

Hoor Friesland in januari 2012 weer met training:

ochtend van 10.30 – 12.30 uur in wijkzorgcentrum

Greunshiem, Tjotterstraat 16, 8937 As Leeuwarden.

‘Leven met Tinnitus’ Centraal staat hierin: het uitwis-

Ménièretraining

je kunt omgaan met je tinnitus en het vinden van

Friesland op aanvraag weer een training voor men-

selen van ervaringen met lotgenoten, tips over hoe een balans in je leven mét je tinnitusklachten.

De training zal worden gegeven op de maandag-

GGMD start in samenwerking met het Hoor

sen met Ménière. In 10 bijeenkomsten worden de

verschillende aspecten van Ménière behandeld en wordt besproken hoe je hiermee om kunt gaan.

Oproep Palet

Dagbesteding voor slechthorenden

Bent u opzoek naar gezelschap en/of een leuke activiteit en bent u slechthorend? Dan bent u bij ons op het juiste adres! Bij ons op de dagbesteding bieden wij u verschillende soorten groeps/

individuele activiteiten aan! Daarnaast geven wij verschillende soorten workshops. Zoals een computercursus of een workshop bloemschikken! Regelmatig zullen er ook leuke uitstapjes plaats vinden! Lijkt het u leuk om te komen, of wilt u meer informatie.

U kunt dan contact opnemen met Jeffrey of Aaltsje via: Email adres: [email protected] Postadres: DDC de Schelp Tjotterstraat 16

8937 AS Leeuwarden

Tel.

058 - 2130341

Fax

058 - 2165108

Mobiel

06 - 12319596

Herfstsymfonie

Herfst is als muziek

Fortissimo in kleurenpracht

Vallende bladeren als een melodie De zon stralend in C grote terts Hagel, sneeuw een dissonant

Gedachten vormen een ballade Herfst als een symbool

Een oratorium van geluiden

Kleuren gevangen in klanken Herfst stormen in crescendo

Bezongen door een minstreel Als herfstsymfonie. Marten de Rapper

19

hoor friesland

Interview

Info

Interview met voorlichter Muriel, door

dagmiddag op een dagbesteding voor een specifie-

Wie ben jij?

Hoe is jouw werk ontstaan?

jong.

muziek, het is voor mij het vertalen van emoties. Je

Iris

Muriel Jonkman en een halve eeuw Hoe ben je bij Hoor Friesland gekomen?

Als projectleider natuur- en milieuedu-

ke doelgroep met hersenletsel.

Ik dans nu al 25 jaar. Het bewegen, voelen van

laat mensen op een andere manier communiceren met elkaar.

Dansen is mijn passie.

catie was ik voor een school bezig met een project

Voor welke doelgroep is je werk?

maal niets of bijna niets hoort, hoe ervaar je dit en

volwassen en ‘speciaal kinderen’ en leerkrachten.

over geluid. Toen bedacht ik, als je nu eens hele-

hoe reageert jouw omgeving hierop. Met al mijn vra-

gen ben ik op zoek gegaan naar antwoorden en kwam ik uit bij ‘Hoor Friesland’ (FCDS). Gerda

Deenik en Marten de Rapper zijn toen uitgenodigd

op school om alles te vertellen over hun beperking.

Als projectleider op scholen: kinderen van 4 tot jongAls dansleraar zoals ik al eerder heb aangegeven. Muriel, Hoe heb je gebarentaal geleerd?

Ik heb 3 modules bij Hoor Friesland gedaan, maar ik moet nodig op herhaling.

Al gauw kwam de vraag van de kant van FCDS of ik

Een bijzondere praktijkvoorbeeld van Muriel:

was er nog niet en dat heb ik toen gedaan.

ik door omstandigheden wel eens wat verdrietig,

een lespakket wilde maken voor scholen, want dat Wat voor werk doe jij?

Ik ben projectleider natuur en milieueducatie.

Taken: Lesmateriaal ontwikkelen, lesgeven, voorlich-

Iedere dag is bijzonder voor mij. De laatste tijd ben maar als ik dan weer voor een groep sta en dan het plezier en de lach wat ik weer terug krijg, denk ik ‘wat zit ik toch te piepen, het kan altijd slechter!’

ting geven aan leerkrachten, studenten begeleiden.

Heb jij nog dingen die je tegen de lezers van Hoor

‘Drempelloos Dansen’. Ik geef danslessen aan men-

Aan alle lezers, en aan alle vrijwilligers en aan de

Daarnaast heb ik mijn eigen stichting opgestart, sen met een lichamelijke- en of verstandelijke

beperking, het rolstoeldansen. Hebben de dansers

daarnaast nog een visuele of auditieve beperking is

dit geen probleem. Daarnaast werk ik nog op de vrij-

Sudoku

Weer een nieuwe sudoku. Veel plezier ermee.

Friesland info wilt zeggen?

mensen die voor Hoor Friesland werken kan ik zeggen; een dag niet gelachen is een dag niet geleefd…

4 7

8

5

1 7

2

3

6

5

8

1

7

6

3

20

9 7

6

Lukt het niet?

De oplossing staat op pagina 25

1

4 5

3

4

1

5

6

2 5

2

1 5

6

hoor friesland

Info

Vergeten geluiden Vergeten geluiden, een dvd van Harm Rieske en Roxanna Booms Mens wil ik zijn niet die dove maar gewoon net als jij Plotsdoof, en nu? Vergeten geluiden is prachtige film over twee mensen, Cor en Hanneke, die beiden op hun eigen manier omgaan met hun plotsdoofheid.

Cor valt op zijn 14de jaar van zijn fiets en ontwaakt doof uit een coma. Hanneke wordt op haar 23ste jaar doof na een mislukte operatie. Hanneke: het is hartstikke lastig in een wereld van horenden, je wordt zo vergeten, zo genegeerd… Zij heeft 31 jaar gezocht naar een wonder, om toch weer te kunnen horen. Haar wonder kwam in de vorm van een Cochleair Implantaat. Zij heeft de vergeten geluiden opnieuw leren herkennen. Regen op de papaplu, bladeren die knisperen onder de voeten, een krant, het piepen van de deurknop. Ik voel me niet meer plotsdoof, eerder plotshorend.

Cor: ik voelde me heel buitengesloten, zoveel terloopse informatie was weg. En ik was ook nog in de pubertijd, heel lastig. Hij heeft ermee leren leven dat hij doof is. Rust is voor mij visuele rust, natuur is voor mij ogenmuziek. Hij dacht altijd dat acceptatie van zijn doofheid de eerste voorwaarde was. In de praktijk komt daar iets heel anders uit. Hij heeft de trappen van acceptatie betreden, en bijna bovenaan valt hij telkens een stukje terug. Want: dan is hij in een trein, en plotseling loopt de hele trein leeg. Waarom? Wat is er aan de hand? Het acceptatieproces is nooit over en uit. Het is stug doorgaan. Ik probeer te accepteren wat ik eigenlijk niet kan accepteren. De film is gemaakt door Roxanna Booms en Harm Rieske. Roxanna studeerde filmstudies. Zij heeft als tweede studie gebarentaalwetenschap gedaan en raakte

gefascineerd door deze taal, te kunnen spreken met je handen. Toen zij een afstudeerfilm moest maken, wilde zij iets met gebaren of doof zijn doen. Samen met Harm bedacht ze een film te maken over de grens tussen wel en niet kunnen horen. www.doof.harmrieske.nl U kunt gratis boeken, videobanden en dvd’s lenen bij het Hoor Friesland Centrum! Ook deze dvd hebben wij in onze bibliotheek. U hoeft het alleen maar even te melden bij het kantoor. Lorette Kleurig doof

Zwart was de dag dat de stilte mijn maatje werd

Grijs waren de jaren dat somberheid mijn dagen vulde

Bruin was de tijd dat het doen alsof mijn vluchtroute werd

Groen kleurde mijn dagen toen lotgenotencontact inzicht en inspiratie gaf

Rood gloeide mijn energie toen warme verbondenheid creatieve communicatie bracht Oranje versierde mijn geestdrift toen het anders genieten de stilte verjoeg

Regenboogkleurig is mijn levensweg nu het doof zijn een deel is van groeiend leven Cor, uit Vergeten Geluiden

21

22

hoor friesland

FCDV

Info

Opheffing FCDV “Wees Getrouw”

Hierdoor had ik geen zin meer om verder te gaan

FCDV betekent: Friese Christelijke Doven

Al vanaf zomer 1975 was ik tot nu toe bestuurslid

Vereniging.

Langs deze weg laat ik u/ jullie weten, dat onze FCDV “Wees Getrouw” (WG) per 1 juni 2011 is opgeheven!

Onze vereniging heeft eigenlijk vanaf het jaar 2008 de nieuwe naam FCDV “Wees Getrouw” en was

vroeger vanaf 1953 de afdeling Leeuwarden “Wees Getrouw” van de Ned. Christelijke Bond van Doven te Ede Gelderland.

De leden van WG vonden het in 2007 niet meer

nodig om bij de NCBD te blijven behoren en wilden

als bestuurslid van WG, dus geen motivatie meer! van WG (eerst secretaris, vanaf 1983 voorzitter en vanaf 2008 voorzitter en tegelijk secretaris). Er was niemand die mij wilde opvolgen.

In februari dit jaar hadden we onze jaarvergadering

en hierin was besloten over te gaan tot de opheffing van WG. We hadden eerst vanaf november vorig jaar wel bedenktijd hierover.

Ook hebben enkele leden nu minder behoefte om

op de bijeenkomsten WG bij elkaar te komen, omdat die leden al vaker elkaar ontmoeten bij het DDC “de Schelp”.

toen zelfstandig verder en zo ontstond die nieuwe

Daarom hebben we ons allerlaatste uitstapje nog

Wees Getrouw was op 17 januari 1953 opgericht

prachtige oude dorp Orvelte in Drenthe en het rijtui-

naam!

ten behoeve van de christelijke doven in Friesland en bestaat tot dit jaar al 58 jaar!!

In die jaren hielden we onze gezellige bijeenkomsten bijv. Sinterklaasfeest, Kerstfeest enz. en we maakten ook jaarlijkse uitstapjes.

Betreft de kerkdiensten deed WG ook samen met de Friese IC.

Op 1 juni dit jaar hield onze vereniging “Wees Getrouw” op te bestaan!

Reden hiervan is dat het ledenaantal in de loop van

de laatste jaren sterk is gedaald tot thans 9 leden en 1 erelid.

Voor het jaar 2008 had WG nog 18 leden en 1 erelid. In de jaren 70 en 80 schommelde het ledenaantal steeds tussen 35 en 45 leden.

gemaakt en wel op do. 26 mei dit jaar naar het genmuseum in Leek bij Groningen.

Tot slot hadden we een heerlijk etentje in het hotel De Valk in Hardegarijp.

Het was een geslaagde uitstapje! “Wees Getrouw” is echter niet de enige vereniging

die in de loop van de laatste jaren haar leden heeft verloren.

Overal in Nederland kampen vele verenigingen en ook de kerken met teruggang van leden en kerkgangers!

FCDV “Wees Getrouw” is dus ten einde!! Berend Dekker (oud-voorzitter/ secretaris)

Door het overlijden en bedanken van de leden is het

Opheffing F.D.V.

we of jongere leden meer bij!

Doven Vereniging) per 1 september 2011

ledenaantal gedaald en er kwamen nauwelijks nieuHierdoor was het al duidelijk te zien, dat WG zo op die manier aan het eind kwam.

Doordat eind vorig jaar al 6 leden incl. een echtpaar

en een stel hebben bedankt als lid, heeft dit het proces van de naderende opheffing wel versneld. Aan die echtpaar en die stel heb ik per mail

gevraagd om reden van hun bedanken, dit evt. in

onze vereniging te verbeteren en helaas wilden ze hun reden niet bekend maken.

Hierbij delen we mee, dat F.D.V. (Friese opgeheven is.

Reden is dat het aantal leden terugloopt.

Wij danken U voor de samenwerking in de afgelopen jaren.

Namens het bestuur van Friese Doven Vereniging. Secr: Dhr. H. v.d. Schaar.

23

hoor friesland

Audisme

Info

Een verslag van een boeiende lezing over Audisme

Audisme betekent uitsluiting. Het uitsluiten en discrimineren van dove en slechthorende mensen. Gera Vonk-Huisjes van Dovenschap hield hier bij Hoor

Friesland een lezing over. “Audisme komt van het Latijnse woord: audire, audire betekent kunnen

horen. Auditief beperkt, audi, audisme is eigenlijk

een verzameling van woorden,” zo legde Gera uit. “Audisme is de term voor onderdrukking van een doof of slechthorend persoon”.

Gera liet ook een film zien. Een zogenaamd groei-

document. Een aantal dove mensen vertelde zijn of haar verhaal over audisme voor de camera. Overal waar de lezing werd gegeven kwamen er verhalen

los. Deze verhalen werden weer opgenomen en zo groeide de film.

Een paar voorbeelden van audisme uit de film:

“Ik was de enige dove in een horende familie. Om 6 uur gingen we eten. Onder het eten werd er

gepraat, maar waar praten jullie dan over, vroeg ik.

Dan vertelden ze dat. Allerlei kleine dingetjes en zo. Elke dag opnieuw. Bij mijn ouders en mijn oudste

zussen zag ik rare mimiek met uitdrukking “zielig” en ik voelde echt een woede opkomen! Ik vond het

gewoon niet leuk zo aan tafel. Ik werd er echt heel woedend en agressief van maar niemand begreep mij, maar die woede was pure frustratie. Omdat ik zo woedend was werd ik naar mijn slaapkamer gestuurd.”

“Mijn hele familie is horend, ze hielden van muziek, van alles. Daar zat ik dan. Allemaal horenden.

Ondertussen werd er gekletst, dat kon ik niet vol-

gen. Als ik bij horenden zit dan hoor ik niets. Dan

leer je goed praten zei mijn moeder. Maar zo lukte dat niet!”

“Vroeger toen ik 18 was zei mijn moeder: je moet later niet trouwen en kinderen krijgen hoor. Toen

vroeg ik waarom dan niet? Nou, omdat jij doof bent. Huh? Ben ik doof? Daar was ik me niet zo bewust van eigenlijk! Mijn moeder zei: jij kan als dove dat

niet regelen, een huis en alles. Ik dacht waarom kan ik dat niet regelen?”

“Als ik ging winkelen met Bob samen, 6 maanden

oud, liep ik met de wandelwagen en de baby. Dan

ging ik bijvoorbeeld brood kopen, de vrouw van het

brood wist dat ik doof was, haar dochter is ook doof. Ik zei tegen haar: dit is mijn zoon Bob, hij is doof. Zij zei: mijn kleinkind is GELUKKIG niet doof. Op die manier kreeg ik zoiets van: Oh! Is mijn kind niet goed, omdat hij doof is?”

“Ik ben doof en heb 2 kinderen, één horende en één slechthorende. Als de bel gaat dan doe ik de deur

open en daar zag ik een man met een collectebus. De kinderen kwamen ook bij de gang om hun

nieuwsgierigheid. Die man ging vertellen tegen mij, maar op gegeven moment praten tegen mijn kind!

Sorry, hoor, toen stuurde ik de kinderen eerst even weg en sprak tegen de man: je gaat tegen mij pra-

ten en niet tegen mijn kinderen, want wie gaat betalen? De kinderen of ik? Die man droop gelijk af.”

“Ik heb een diploma gehaald en gesolliciteerd. Ik

ben ook uitgenodigd voor gesprek en het voelt positief. Dan kom ik thuis en wacht op de brief: ik ben benieuwd. Ik maak de brief open: afgewezen. Ik

denk wat staat daar nu? Ik had dat niet verwacht! Ik lees het nog eens, de tong valt uit mijn mond.

Omdat ik doof ben zou ik het werk niet kunnen

doen. Dingen sorteren en in een la doen. Omdat ik

niet kan horen zou er iets tegen mijn hoofd aan kunnen komen… Wat een onzin, hoe komen ze er bij?

Natuurlijk kan ik dat wel! Ik heb ook stage gelopen, geen enkel probleem.”

“Tot nu toe krijg ik 30 tolkuren per jaar voor voorzieningen, dat mag ik zelf inzetten en gebruiken.

24

Bijvoorbeeld bij de ouderavond van mijn zoon, als ik

Info

hoor friesland

Audisme

lende verhalen over audisme gehoord. Het is niet

makkelijk, en het is niet leuk als het gebeurt. Hoe ga je hier nu mee om, hoe kun je het stoppen? Je moet zelf eigenlijk kijken naar oplossingen, en goede oplossingen zijn afspraken maken met elkaar. Bijvoorbeeld:

• als je doof bent, heb er begrip voor dat horenden niet altijd begrijpen hoe het is.

• leg dingen uit, vertel hoe je het ervaart, wat je niet prettig vindt. Leg het uit naar elkaar.

• Ook een punt voor oplossing zoeken: maak het visueel.

• Deze regel is ook echt belangrijk: humor. Gebruik een dokter ga bezoeken of een studie wil volgen.

Die tolk kan ik inzetten. Tot nu toe had ik het maxi-

male aantal uren nodig. Dus ik had gevraagd mag ik meer? Ze zeiden dat kan, je kan meer tolkuren aan

vragen, maar je hebt wel een probleem. Je krijgt ze niet zomaar. Je moet uitleggen waarom je ze nodig

hebt, motivatie en voorbeelden er bij. Waarom moet

je naar de dokter en waarom heb je meer nodig? Je moet uitleggen waarom je de tolkuren nodig hebt!

altijd humor!

• Blijf altijd rustig. Gewoon kalmte bewaren

• je kan zelf actie ondernemen, kijk en onderneem

actie, je bent zelf verantwoordelijk voor de situatie: hoe kun je ermee omgaan en het de volgende keer verbeteren en anders doen? Hoe kun je

oplossingen zoeken? De juiste oplossing is nooit te geven maar wat in elk geval niet goed is: boos

worden, daar bereik je niets mee, dat helpt niet, het heeft geen zin om boos te worden.”

Het lijkt of zij bepalen of ik mag communiceren of

Een van de aanwezige mensen vertelde wat hij had

vind ik vervelend, ik wil zelf bepalen hoe en wat, en

auditieve beperking zichtbaar te maken:

niet. Zij bepalen of ik een tolk nodig heb of niet, dat hoe ik wil communiceren.”

“Hoe stop je audisme?” Was de vraag van Gera aan de aanwezige mensen. “We hebben veel verschil-

gedaan om zijn collega’s te informeren, en om zijn “Ik heb voor mijn collega’s een boekje gekopieerd

Niet Luid maar Duidelijk plus ook een grote poster

heb ik opgehaald, hier bij Hoor Friesland. Echt dui-

delijke poster met allemaal regels hoe je met doven om kunt gaan. Ik dacht dat hang ik op in de werk-

Oplossing sudoku

plaats, en het boekje heb ik aan iedereen uitge-

5

3

4

8

2

6

1

7

9

7

8

6

5

1

9

2

3

4

2

1

1

3

7

4

6

5

8

6

9

5

7

8

2

3

4

1

4

7

1

9

5

3

8

6

2

3

2

8

6

4

1

7

9

5

9

5

3

1

6

8

4

2

7

8

4

7

2

3

5

9

1

6

1

6

2

4

9

7

5

8

3

deeld. En sommige mensen zeiden tegen mij: oh zit dat zo, die vonden dat leuk en gingen allemaal vra-

gen stellen. Ik was toen trots op mezelf dat ik het zo aan collega’s heb aangegeven.”

Als laatste nog een reactie van iemand uit de zaal:

“ik vond het positief. Toen ik de uitnodiging van Hoor Friesland las wist ik niet wat audisme was. Wat is

dat precies dacht ik? Ik heb nog nooit van het woord

gehoord, het is een nieuw woord. Nu weet ik wat het betekent, dat is heel fijn.”

Gera, dank je wel voor deze zeer informatieve en mooie avond! Lorette

25

hoor friesland

Tryater

Info

Voorstellingen van de Toneelgroep Tryater. Tryater heeft weer een aantal voorstellingen op het

programma staan die voorzien zijn van Nederlands

talige boventiteling. Voor mensen met een gehoorbeperking is het een uitgelezen kans om deze voorstellingen te bezoeken en te genieten van wat ons Fries theatergezelschap Tryater te bieden heeft.

De eerste voorstelling is “DE PRESIDENTES”.

Tryater schrijft hierover: “In de woonkeuken van een

doorsnee huis, in een doorsnee dorp, zitten drie vrou-

wen bij elkaar. Zij praten over het leven, over hun zorgen, angsten en boosheid. Het geluk wordt hen niet gegund.

Erna leeft van de OAW en heeft zorgen over haar zoon en het nageslacht dat maar niet wil komen. Greet heeft dan wel een pensioentje, maar kan haar draai niet vinden omdat haar dochter is weggelopen. En Marie… ach, zij is tevreden met haar werk als toiletjuffrouw.

Als de WC is verstopt, dan leeft ze op en pakt ze de boel met beide handen aan”. De Presidentes is een keukentafelkomedie over het leven zelf. Een moderne klassieker die al 20 jaar in heel Europa gespeeld wordt.

Als deze INFO verschijnt kunt u nog terecht in de volgende plaatsen: Gorredijk, Theater De Skâns, op vrijdag 2 december 2011

aanvang 20.30 uur.

Drachten, Theater De Lawei op zaterdag 10 december 2011

aanvang 20.00 uur

Franeker, Theater De Korenbeurs op donderdag 8 december 2011

aanvang 20.15 uur

IT GEHEIM FAN ‘e KANSELIER 8+. It geheim fan ‘e kanselier is een familievoorstelling vol spanning en avontuur en bijzondere personages. Het is een spannend verhaal over een jongen die op zoek is naar zijn vader en onderweg van alles en nog wat tegenkomt. Het is een familieproductie vol humor en muziek met thema’s die jong en oud aanspreken.

Speciale gast in deze reizende avonturenvoorstelling is de troubadour PITER WILKENS. De kaarten kunt u bestellen via de websites.

25-02-2012 Theater De Lawei Drachten

aanvang 19.30 uur. www.lawei.nl

07-03-2012 Theater Sneek

aanvang 16.00 uur. www.theatersneek.nl

18-03-2012 Theater De Harmonie Leeuwarden

aanvang 16.00 uur.

17-03-2012 Theater De Harmonie Leeuwarden

30-03-2012 Theater De Skâns Gorredijk

22-03-2012 Theater Posthuis Heerenveen

aanvang 19.30 uur. www.harmonie.nl aanvang 19.30 uur. www.skans.nl

aanvang 15.00 uur. www.posthuistheater.nl

Al deze voorstellingen zijn voorzien van boventiteling. Denk vooral aan de verschillende aanvangstijden.

26

Marten de Rapper

hoor friesland

Info

Bowlingavond

Op 15 oktober was de bowlingavond, in

De vier kinderen kregen natuurlijk ook

een geweldige avond, Het was een avond

Een zakje snoep.

totaal 20 mensen deden mee. Het was

vol gezelligheid. Er deden vier kinderen

wat:

mee. Dat is al een vooruitgang. Normaal

Na de bowling konden we gezellig babbe-

bowling telden de eerste 6 beurten mee

terballen) en een drankje. Er was ook een

deden er 1 of 2 kinderen mee. Bij de

voor de punten. De prijzen werden als volgt verdeeld:

1e prijs was voor: Pieter Braaksma 2e prijs was voor: Jan de Kroon

len. Onder het genot van een hapje (bit-

speelruimte waar je je ook goed kon vermaken.

Maya en Rennie

3e prijs was voor: Siebe Jongeling

27

hoor friesland

Agenda

Info

november activiteit

activiteiten

di. 1 ma. 14

di. 15 wo. 23 decembe di. 6

plaats

Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager Gebarenworkshop door Benny Elferink van Dovenschap Gebaren-oefenavond Themabijeenkomst ‘Tinnitus – ondersteuning kan helpen’

Hoor Friesland-centrum Hoor Friesland-centrum

Hoor Friesland-centrum Hotel De Heidehof Golflaan 1, 8445 SR Heerenveen

Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager

Hoor Friesland-centrum

tijd

10.00 20.00 19.30 19.30

10.00

van 19/9 t/m 19/12 cursus gebarentaal NGT-AB1 in Hoor Friesland-centrum - op maandagavond

HOOR FRIESLAND IS IVM DE KERSTVAKANTIE GESLOTEN VAN 23 DECEMBER T/M 2 JANUARI januari 2012 di. 3 Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager

Hoor Friesland-centrum

februari di. 7 Ringleidingspreekuur (inloop!) Sietse Jager Hoor Friesland-centrum di. 7 Start Beginnerscursus gebarentaal NmG-AB2* Hoor Friesland-centrum * vanaf 7 februari cursus gebarentaal NmG-AB2 – op dinsdagavond gedurende 14 weken

10.00 10.00 19.30

FRIDO-activiteiten

november vr. 4 za. 19 za. 26 di. 29

Computeravond Bingo-avond (zaal open vanaf 19.30 uur) Kerkdienst IC, Ds. P.Wattel, Witmarsum Oefenavond Gebarentaal van StOG

december za. 17 Kerstfeest IC dovenpastoraat januari za. 21 di. 31

februari vr. ? za. 25 di. 28

28

Hoor Friesland-centrum Hoor Friesland-centrum Hoor Friesland-centrum CBS De Lichtbron, Buitenpost

19.30 20.00 16.00 20.00

Oasekerk, Weideflora 12, Leeuwarden 16.00

Kerkdienst IC, Ds. J.H. Hamoen. Joure Oefenavond Gebarentaal van StOG

Hoor Friesland-centrum CBS De Lichtbron, Buitenpost

15.00 20.00

Computeravond Kerkdienst IC, Ds. nog niet bekend Oefenavond Gebarentaal van StOG

Hoor Friesland-centrum Hoor Friesland-centrum CBS De Lichtbron, Buitenpost

19.30 15.00 20.00

Hoort u minder?

Nederlandse Verenigiging Voor Slechthorenden Kijk op www.hoorwijzer.nl