Fietsverlichting FAQ. Programma overzicht

Fietsverlichting Programma overzicht 1-2011

FAQ Wat zijn de verschillen tussen de huidige SON 28 &20 (2000-) en het vorige model (-99) met zwarte centersectie? Het naafhuis is kleiner en uit een stuk, de onbelaste verliezen zijn weer kleiner geworden, en het binnenwerk kan gedemonteerd worden zonder de naaf eerst uit te spaken. Het gewicht is met 20 gram afgenomen. Wat zijn de verschillen tussen de standaard SON en de SONdelux /XS? De SONdelux/XS dynamo's wegen ca 2/3 van een normale SON. De gewichtsreductie is bereikt door het schroefdeksel weer te vervangen door een deling in het midden van het naafhuis. Voor reparaties aan de stator of magneten moet het wiel weer worden uitgespaakt. De diameter van het naafhuis is kleiner, en de assen zijn van aluminium. Wat is het verschil tussen de SON20R en de Sondelux? De Sondelux is technisch gelijk aan de Son20R, maar met een nieuw toelatingsnummer. Het nummer geeft aan dat de dynamo in combinatie met een Edelux in Duitsland officieel nu ook in een 28”wiel mag worden gebruikt. Past de SON in iedere voorvork? Met 100 mm inbouwbreedte en 9mm aseinden past de SON in praktisch iedere normale vork. De stijve as heeft ook geen problemen met montage in een geveerde voorvork, en veel modellen zijn voor tandems toegelaten. De SON 20 & 28 en SONdelux zijn zelfs verkrijgbaar in een schijfrem uitvoering, maar niet combineerbaar met een trommelrem of rollerbrake. Sommige vouw-deelfietsen (oa. Brompton, Dahon, Moulton NS, Tikit) hebben een 70-73 mm inbouwbreedte, daar is de SON XS voor leverbaar. Is de SON ook met moeren leverbaar? De SON wordt altijd geleverd met een inbus spanas. Desgewenst kun je die vervangen door een gewone snelspanner of een Pitlock anti diefstal as Is de SON ook in 2.4 watt uitvoering leverbaar? Nee, de Duitse norm schrijft 3 watt voor, dus dat is wat Schmidt maakt. Voor gebruik met een halogeenlamp zonder achterlicht zijn desgewenst 3w lampjes leverbaar Kun je achteraf een remschijf aanbrengen? Nee, dan zou je het naafhuis moeten omruilen en dat is geen economische oplossing. Is de SON ook in een kleurtje leverbaar? Ja en nee. SON's worden in principe in gepolijste uitvoering geleverd. Steeds meer uitvoeringen zijn ook zwart geanodiseerd leverbaar. Sinds 2009 is er een serie SONdelux in Rohloff rood met bijpassende Edelux Komt er ook een 12V SON De huidige SON's kunnen ook 12 V leveren. Maar met de huidige sprong in de LED techniek is een 12v dynamo achterhaald.

De SON20 en SON 28 mogen ook in tandems worden toegepast. Het schijfremmodel is nu ook vrijgegeven voor gebruik in tandems, mits de aseinden worden voorzien van roestvaststalen kartelringen (T-uitvoering) Het licht knippert bij lage snelheden, kan dat niet anders? Bij wandeltempo is de frequentie van de wisselstroomdynamo goed waarneembaar. Pas vanaf 8 km/h kan het menselijk oog de helderheidsvariaties in de lamp niet meer volgen. Wij hebben gemeend dit zo te moeten laten, de keus is of helder & knipperend licht, of constant bijna geen. Het heldere licht valt tenminste nog op. Led lampen met standlicht hebben er nauwelijks last van Kan ik met de SON ook een accu opladen? Hoewel met een condensator ondersteund LED licht (bv DToplicht achterlicht, Edelux koplamp) het licht ook na stilstand nog geruime tijd blijft branden, zijn er natuurlijk altijd mensen die meer willen, al was het maar om op vakantie de laptop, de GSM of de GPS op te laden. Met een 6V gelijkrichter en wat bekabeling is dat ook heel goed mogelijk, of bv met de kant en klare E-werk van Busch en Mueller Mag je de SON koplampen ook alleen met accu's gebruiken? De inschakelstroom bij een accu is gauw 10 x hoger dan de nominale stroom. Om een voorbeeld te noemen, de schakelaar in de E6 kan maar 1 Amp, 30W aan. De kans is dus groot dat je de contacten aan elkaar last. Niet doen dus. De LED lampen functioneren alleen optimaal op wisselstroom. Kan ik de SON ook zonder achterlicht gebruiken? Een klauwenpooldynamo levert vanaf een bepaald toerental een maximale stroom die bijna onafhankelijk van de belasting is. Met alleen een standaard 2.4W lampje resulteert de 550590 mA van de SON dan al gauw in meer dan 7 V, zelfs in koplampen met een overspanningsdiode. Wil je langer dan 10 uur met je lampje toe, dan kun je dus beter een 6V3W-lampje, zoals de Philips HPR64.3W monteren. De SON E6 koplamp heeft een sjieke spanningsregelaar die wel de spanning laag genoeg houdt, maar met 3w heb je uiteraard meer licht. De LED lampen hebben een electronische regeling en kunnen zonder zonder achterlicht gebruikt worden. Kan ik een (SON) koplamp ook op de kop monteren? Nee, de reflectoren in fietskoplampen zijn als het goed is asymmetrisch en zitten vast in het lamphuis. Op de kop gemonteerd komt er veel strooilicht omhoog, en is de lichtverdeling op de grond zeer onregelmatig (dichtbij te veel, veraf te weinig licht). Bovendien kan er makkelijker water in de lamp lopen. De E6 koplampen zijn in een geinverteerde uitvoering te bestellen. Wat voor koplamp kan ik aan de SON hangen? Schmidt levert uiteraard prima koplampen om met de naafdynamo's te kombineren. Zoek je wat anders dan moet je er op letten dat de koplamp een aan-uit schakelaar bezit, voorzien is van een overspanningsbeveiling in de vorm van een Zehnerdiode (goede naafdynamo's zijn nooit voorzien van zo'n diode, sommige banddynamo's wel zodat je daarvoor wel koplampen zonder diode tegenkomt) en dat je het juiste lampje monteert. (6V-2,4W met achterlicht, of 6V- 3W zonder)

Mag een SON in tandems? Gerritsen & Meijers, Ingenieurs Dorpsstraat 132 9605 PD Kiel Windeweer 0598-491865 [email protected] www.m-gineering.nl

Hoelang gaan de lampjes mee? Bij een naafdynamo gaan de lampjes niet langer of korter mee dan met een gewone goede banddynamo. Bij een slechte banddynamo zal het lampje uiteraard minder vaak branden en ook op een lagere spanning. Rij je met een dynamo hard dan zal de spanning ca 6.8 volt bedragen. De ontwerp levensduur van een fietslampje is ca 100 uur, maar als je altijd hard rijdt zal die door de geringe overspanning en trillingen ca 30-50 uur bedragen. Ook als de lamp nog wel licht geeft kan het al zinvol zijn om de gloeilamp te vervangen: Oude lampjes hebben een geringere lichtopbrengst omdat de weerstand van de gloeidraad afneemt waardoor de spanning zakt. Vaak merk je dit als eerste aan een LED achterlicht wat slecht gaat functioneren door de lage spanning. LED lampen zouden een levensduur van duizenden uren moeten hebben. Mijn computer doet raar (of haal ik toch 300 km/h?) Draadloze modellen zijn vaak gevoelig voor stoorsignalen, hoewel dit bij gecodeerde (bv Sigma Sport 1200 RDS) een stuk minder is.. Modellen met draad zijn doorgaans probleemloos en het spaart ook nog batterijen. Monteer draadloze gevers zo mogelijk links en hoog op de vork, dus zo ver mogelijk verwijderd van de dynamo en de

bekabeling Mijn Avocet computer doet raar! Avocet computers met een ringmagneet krijgen problemen met storing door de extra 'ringmagneet' die in de SON zit. De oplossing is om de Avocet magneetring weg te laten, en het signaal van de dynamo op te pikken. Deel het calibratiegetal door 1.3 en voer dit in in de computer in. Kan ik de Schmidt koplampen ook met een andere naafdynamo gebruiken? Ja, de spanningsafgifte van dynamo's is redelijk gestandariseerd. Naafdynamo's van concurrenten hebben veelal een massaverbinding. Als je de draden verkeerd om aansluit heb je geen licht. (buitenmantel in de coax = massa). Mag ik twee koplampen gebruiken in Nederland? Formeel vermoedelijk niet (ligt aan de fiets), maar de wetshandhavers leggen het accent in de opsporingspraktijk meer bij wielrijders met te weinig licht. (en knipperende lampjes etc) Ik had wel verwacht dat de Edelux veel licht geeft, maar zoveel? Het teveel geproduceerde licht kunnen we helaas niet terugnemen.

Gerritsen & Meijers, Ingenieurs Dorpsstraat 132 9605 PD Kiel Windeweer 0598-491865 [email protected] www.m-gineering.nl

Fietsverlichting Programma overzicht 1-2011 Specificaties

SONdelux

SON28

XS

XS-M

Vermogen

6V / 3W

6V / 3W

6V / 3W

6V / 3W

Toelatingsnummer StVZO

K 687 voor 16"-28" (400-716 mm) icm Edelux

~~~ K 179

~~~ K 439

~~~ K 439

Wielmaat

16"-28

26"-28

16" - 20"

16" - 20"

Rendement

65% bij 15 km/h in 28"-wiel

65% bij 15 km/h

60% bij 15 km/h

60% bij 15 km/h

Vermogensopname bij licht uit

0,4 W bij 15 km/h in 28"-wiel

0,5 Watt bij 15 km/h



Magneetrotor

Neodym-Eisen-Bor, 26-polig

Neodym-Eisen-Bor, 26-polig

Neodym-Eisen-Bor, 26-polig Neodym-Eisen-Bor, 26-polig

Aansluiting

4,8-mm stekkers, 2-polig, geen massakontakt



As

Holle as¸10 mm uit aluminium Holle as uit koudverstevigd 7075 T6 rvs

Aseinden

RVS

Lagers

Groefkogellager 629-2RSH (SKF)

Groefkogellager 629 2RSH (SKF)

Groefkogellager 629 2RS1

Naafhuis

Aluminium 6082 T6

Aluminium 6082 T6

Aluminium 6082 T6

Aluminium 6082 T6

Zilver

Zilver

Zilver

Zilver

Zilver

Afdichting

Spleetafdichting en rubber seals, drukvereffenings systeem 20, 24, 28, 32, 36 (radiaal toegelaten) 390 g (zonder snelspanner)

Spleetafdichting en rubber seals, drukvereffenings systeem 32, 36, 40, 48 (28 & 24)

Spleetafdichting en rubber seals, drukvereffenings systeem 24, 28 of 32

Spleetafdichting en rubber seals, drukvereffenings systeem

570 g (zonder snelspanner)

400 g (zonder snelspanner) 520 g (zonder sluitstuk)

Spaakgaten Gewicht:

Holle as uit aluminium 7075 Eenzijdige asophanging¸ dia 12 T6 mm uit RVS

Groefkogellager 6001-2RS1 en 6000-2RS1

32, 36

74mm/100mm (XS/XS100) HP-Velotechnik Scorpion, AnthroTech Trike, Greenspeed, ICE 100kg

Inbouwmaat

Toelaatbaar totaalgewicht

Coaxkabel , PVC-vrij, 3 mm

Verkabeling 5 jaar

5 jaar

Remschijf aansluiting

Center Lock ® ( 6 gaats mogelijk met adapter)

6 gaats (IS2000)

Spaakgaten

32 , 36, niet radiaal

32, 36

Gewicht:

395g (zonder snelspanner)

602g

Garantie

Speciale stekker aan 10cm coaxkabel, geen massakontakt

5 jaar

5 jaar

Opties

Overige

6 gaats (IS2000)

Tandemversie: versterkte aseinden Ook in 20"uitvoering



Storingen Son naafdynamo's zijn bijzonder betrouwbaar, maar desondanks kan een storing voorkomen. Met deze leidraad bij het storingzoeken valt de fout hopelijk snel te lokaliseren en verhelpen. Geen licht Meestal is hier niet de dynamo maar de bedrading de schuldige. Net als bij andere verlichting helpt het om systematisch te werk te gaan. Koppel het achterlicht af bij de koplamp en probeer of de verlichting het nu wel doet. Helpt dit niet, trek dan de stekkers van de dynamo. Geef het wiel een slinger en sluit bij draaiend wiel de contacten kort. Zie je vonken en remt het wiel nu merkbaar af dan is de dynamo in orde. Breng de bedrading weer aan en geef het wiel weer een slinger: Als het wiel lekker doorloopt ook al probeer je het licht aan te zetten dan heb je een open verbinding, als je het wiel electrisch kunt laten remmen zoals daarnet met het kortsluiten van de polen dan heb je nu ook ergens kortsluiting. Als de dynamo geen spanning levert ( geen vonken bij kortsluiten met schroevendraaier) zijn misschien de contacten ten opzichte van de as verdraaid en is de verbinding inwendig gebroken. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als de as niet goed vastgezet was in het frame (zie geklapper) of als iemand dacht de niet instelbare lagers in te stellen. Dit kan doorgaans in Kiel Windeweer gerepareerd worden E6 Meest voorkomend probleem is het achterstevoren monteren van de Schalterring. Het magneetje kan dan niet voor de schakelaar worden gedraaid en het licht blijft uit. Bij de E6 kan het gebeuren (als het lampje bij het inzetten niet goed in de reflector zit?) dat de centrale contactveer verbogen raakt en vervolgens sluiting maakt met de massaveer. Buig de centrale veer dan weer voorzichtig terug met een balpointvulling oid.

voren en zet de koplamp weer in elkaar. Koplamp niet meer verstellen of iets minder strak vastzetten. De schroefveer wil ook wel eens uit de lampvoet vallen bij het verwisselen van het lampje, dan doet het nieuwe lampje het ook niet. Geen achterlicht De Son heeft geen massaverbinding naar het frame. Als je geen massakabel gebruikt moet de massa komen door de verbinding tussen de koplamp en het achterlicht van het frame. Gebruik je wel een aparte massaleiding dan moet de massadraad aan beide einden aan massa gelegd worden en niet worden verwisseld. B&M gebruikt een gestyleerde bliksemschicht om de plus pool aan te duiden. Koplamp brand snel door. De gemiddelde levensduur van een halogeenlampje is 100 uur, bij hardrijders 30-50. Fiets je veel en ook overdag met licht dan zijn dat dus meerdere lampjes per jaar. Gaan de lampjes veel eerder stuk dan is meestal een defecte overspanningsdiode in de koplamp de schuldige. Bij oude Lumotecs kan de Z-diode soms slecht kontakt maken, bij de Lumotec Senso kan de Z-diode bij overbelasting van de print vallen. Gebruik je een koplamp zonder achterlicht, monteer dan een 3w lampje, wat ook voor de hardrijders de moeite waard kan zijn. Een E6 Z (de '12volt' versie) moet je ook nooit in zijn eentje aansluiten maar altijd in serie met nog een lampje. Als iemand de stekers afgeknipt heeft, de kortsluitversie is te herkennen aan het ontbreken van de aansluiting voor het stekkertje van het achterlicht in de lampvoet. Lampjes kunnen ook stuktrillen. Monteer een koplamp bij voorkeur dan ook niet op het niet-geveerde deel van een verende voorvork (dat trilt veel harder dan een niet geveerde voorvork) en vermijdt wiebelende koplampbeugels. Achterlicht brand snel door (of wordt opgeblazen) Oorzaak is hier vaak de te hoge spanning veroorzaakt door een kapotte koplamp en een niet functionerende Z-diode. Controleer als dit vaker voorkomt direct de koplamp. Minder licht Een fietsgloeilamp heeft een ontwerplevenduur van ca 100 uur (dat is vergelijkbaar met een projector, een gewone 220V gloeilamp doet 2000-3000!) Trillingen kunnen er voor zorgen dat windingen van de hete gloeidraad aan elkaar lassen en zo worden kortgesloten. De gloeidraad wordt korter en zal minder licht uitzenden. Om de kans hierop te verkleinen loont het dus de moeite de koplamp zo te monteren dat deze niet extra staat te trillen. Montage aan de verende voorvork is wat dat betreft funest, veel beter is dan een afgeveerde plaats zoals aan stuur of vorkkroon. Een krijsende voorrem kan onder omstandigheden ook teveel zijn voor de gloeidraad.

Voor geen licht (ronde Lumotec): De centrale contactlip in de Lumotec kan soms meedraaien samen met de bus door de centrale bevestiging van de lamp. Dit gebeurt als je de koplamp verstelt terwijl de bevestigingsbout erg vast zit. De lip maakt dan geen contact met het lampje. Oplossing: verwijder de reflector, het lampje en de schroefveer, buig de bladveer een paar mm naar

Vlekkerig licht Bij oude gloeidraden willen de windingen nog wel eens kortsluiten, waardoor secties uitvallen. Nog erger zijn sommige goedkope lampjes, waarbij de gloeidraad niet op de normpositie zit. De gloeidraad zit dus uit focus, en het lichtbeeld wordt verstoord (vlekkerig)


verdraaid worden in een poging de lagers te stellen zullen de draden afbreken) Veel meer speling houdt in dat de lagers beschadigd zijn en dat de naaf opgestuurd zal moeten worden. Een goede controle op lagerschade is door het wiel een slinger te geven, en het oor tegen het stuur te duwen. Er ontstaat dan een mechanische koppeling tussen schedel en naaf, zodat trillingen (=geluid) goed wordt doorgegeven. Een goede SON zoemt als een electromotor, krijgt u visioenen van houten wielen op een grindpad dan zijn de lagerbanen beschadigd.

Links Philips, rechts 'knakenspul' Achterlicht gaat laat aan of zelfs helemaal niet Als de weerstand van het lampje door inwendige kortsluiting van de wikkelingen verminderd wordt, zal de spanningsafgifte van de dynamo (=stroombron) verminderen. Vooral LED achterlichten met standlicht krijgen dan niet voldoende spanning (bv maar 4 volt!) om betrouwbaar te branden en op te laden. Vervang het voorlampje, en je hebt aan alle kanten weer meer licht! Dynamo loopt zwaar Door de sterke magneten is het moeilijk om de as van de dynamo met de vingers te verdraaien, waardoor al gauw de indruk ontstaat dat de lagers vast zitten. Deze "Polfühligkeit" levert bij een draaiend wiel echter geen verliezen op omdat de weerstand heuvel op even groot is als de zet mee als de top bereikt is. Een SON in goede doen zal als je hem (met ingespaakt wiel) een slinger geeft bij het tot stilstand komen nog enkele malen heen en weer slingeren tussen twee magneetpolen in. (Uiteraard met licht uit) Een andere controle is om het oor op de stuurpen te leggen als je het wiel een slinger geeft. Je hoort als het goed is een zoemend/snorrend geluid. Bij dynamo's die inwendig gecorrodeerd zijn of die lagerschade hebben zullen schurende geluiden ('kiezelpad') bemerkbaar zijn. Met licht aan moet de dynamo duidelijk zwaarder gaan lopen. Merk je geen verschil dan kan kortsluiting de oorzaak zijn: neem de kabels los en controleer of het zwaar lopen nu is opgeheven. Als de dynamo en zwaar loopt en geen licht geeft kan er kortsluiting in de dynamo zelf zitten. Lagerspeling Nieuw hebben de lagers van de SON geen speling. Na gebruik kunnen de kogellagers iets ruimer worden, in de grote orde van 0.01-0.02mm axiale en radiale speling. De lagerspeling van de SON is echter niet instelbaar, de speling op de velg van ca 0.2 mm is normaal. (NB als de aseinden

Geratel Geratel ontstaat meestal doordat de as niet voldoende klem zit in de voorvork. De spanas zit misschien los (draad en boutkop altijd invetten) of de vork is te breed of heeft scheve padden. Kraken, getingel Loszittende spaken kunnen ook aanleiding geven tot rare geluiden, zeker als het wiel radiaal gespaakt is. Vooral kleine wielen (=korte spaken) willen hun spaakspanning nog wel een verliezen, het komt tenminste veel voor bij Bromptons Onregelmatig schurende geluiden Dit kan komen door een zandkorrel in de spleetafdichting, of een splinter van de zeer brosse magneten. Dit is niet kritisch en zal meestal snel verdwijnen. Regelmatig schurende geluiden, zwaar lopen, vastzittende as. Oorzaak hiervan ligt meestal niet aan de lagers maar aan een beschadiging van de dynamo door ingedrongen water. De naaf is zeer goed afgedicht. Water wat toch in de naaf dringt komt er dus ook maar zeer langzaam uit. De naaf kan dus vastvriezen, en roestdeeltjes kunnen in de nauwe spleet tussen stator en magneten onheil aanrichten. Zo'n dynamo dus direct opsturen voor demontage en reiniging. Son's oude type (met zwarte centersectie tot eind '99) Dit type dat voor demontage eerst uitgespaakt moet worden is door ons nooit geimporteerd. Son verleende drie jaar garantie, maar voor service kunnen ze normaal aan ons opgestuurd worden. Dit geld ook voor reparaties aan de Wing 1,2 en 3, van Union en Marwi: die kunnen ook door SON gerepareerd worden. Garantie/Service Neem voor je een lamp, dynamo cq compleet wiel naar ons opstuurt contact op. Son zal eigenlijk altijd repareren, denk dus niet dat je een nieuwe krijgt en het dus niet uitmaakt wat je verder stuk maakt: door bv het snoer af te knippen ipv de moeite te nemen om het los te maken ben je €15 verder



Welke SON? Er zijn zo'n 45 verschillende SON naafdynamo's dus de juiste keuze is misschien wat verwarrend. Met een paar vragen valt er echter wel duidelijkheid te scheppen: 100mm inbouwbreedte, Voor driewielers met eenzijdig opgehangen naaf is er de XS-M serie. Raadpleeg de fabrikant smalle vouwfiets of van de fiets of de SON past, soms is er een speciale fusee nodig. eenzijdig opgehangen naaf? Voor vouwfietsen met smalle vorkjes is er de XS serie: de Brompton dynamo heeft dunnere aseinden als de dynamo voor de Dahon en derivaten. Het aantal spaakgaten zal ook verschillen. Voor de overblijvende normale fietsen (dus geen steekas) komen de overige SON dynamo's in aanmerking, Tandem?

Monteer afhankelijk van wielgrootte en de te monteren soort verlichting de SON 20 of 28 bijvoorkeur in T uitvoering

Schijfrem?

De SONdelux is er in centerlock uitvoering (32 of 36 gaats) de heavy duty SON 28 en 20 zijn 6 gaats. Son 20 disk is altijd zilver. De SON 20 of 28 is er ook in T(andem) uitvoering

Kleine wielen?

In aanmerking komen de SON 20 of de SONdelux. De SONdelux scheelt gewicht en is in zwart en rood leverbaar, de zilveren SON 20 is beter bestand tegen extreme mishandeling1.

Grote wielen?

Kies bij gebruik van halogeenverlichting de SON 28. Ook als de dynamo gebruikt wordt voor het opladen van batterijen is de SON 28 de beste keus vanwege de hogere stroom bij lage snelheid. De SONdelux is een prima keus als LED verlichting wordt gebruikt, gewicht en weerstand is lager. De SON20 is minder voor de hand liggend nu er de Sondelux is, maar is beter bestand tegen extreme mishandeling

.

1

Extreem, als in met auto's over het wiel heenrijden etc Gerritsen & Meijers, Ingenieurs Dorpsstraat 132 9605 PD Kiel Windeweer 0598-491865 [email protected] www.m-gineering.nl

Fietsverlichting FAQ. Programma overzicht

Recommend Documents