1 Examenopgaven VMBO-MAVO-C 2003 tijdvak 2 woensdag 18 juni uur NEDERLANDS LEESVAARDIGHEID C Bij dit examen hoort een tekstboekje. Dit examen bestaat ...
Dit examen bestaat uit 26 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 45 punten te behalen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten maximaal behaald kunnen worden. 300030-501o
TEKST 1 HALLOHOLLAND (ADVERTENTIE)
Stel je voor … Je zit in de vierde klas vmbo. Drie jaar geleden ben je met je ouders naar Nederland verhuisd. Je hebt ondertussen redelijk goed Nederlands geleerd. Je krijgt zelfs vaak complimenten hiervoor. Toch ben je zelf niet helemaal tevreden. Je hebt besloten om een cursus Nederlands te gaan volgen. Je wilt niet al te veel geld kwijt zijn, geen beginnerscursus volgen en geen officieel diploma halen. Je leest de advertentie HalloHolland.
1p
z 1
Wie verzorgt de cursus waarnaar jij op zoek bent? A bedrijf B commerciële instelling C Regionaal Opleidingscentrum D Volksuniversiteit
1p
z 2
De advertentie HalloHolland geeft inzicht in de manieren waarop je Nederlands kunt leren. Waar vind je volgens de advertentie veel informatie over taalcursussen? A bij Teleac op de televisie B in gemeentegidsen en de Gouden Gids C op de website van HalloHolland D via internet op www.inburgernet.nl
TEKST 2 RECHT OP EIGEN TAAL 1p
z 3
Dorfman doet in deze tekst verschillende uitspraken over het recht op een eigen taal. Wat is, als je let op zijn redenering in de hele tekst, de belangrijkste bewering die Dorfman doet in alinea 1? A De Nederlandse overheid maakt zich schuldig aan het verbieden van de moedertaal. B Men denkt bij het schenden van de mensenrechten aan martelen en verkrachten. C Men ontkent vaak dat het verbieden van de moedertaal een vorm is van onderdrukking. D Overal in de wereld schendt men het recht om een eigen taal te spreken.
2p
{
4
Volgens Dorfman schendt de Nederlandse regering het recht op onderwijs in de eigen moedertaal van de Marokkaanse jeugd die hier opgroeit. Dit doet ze uit onwetendheid (zie alinea 2). Æ Leg uit wat de Nederlandse regering niet weet volgens Dorfman. Gebruik voor je antwoord niet meer dan tien woorden.
4p
{
5
In alinea 3 trekt Dorfman een vergelijking. Æ Noteer op je antwoordblad (dus niet in dit boekje!) de elementen die worden vergeleken (1b tot en met 4b). Gebruik voor elk element niet meer dan vijf woorden.
300030-501o
1a: Nederlandse jongeren
1b: ___________________________________________
2a: China
2b: ___________________________________________
3a: Chinees
3b: ___________________________________________
4a: in opstand komen
4b: ___________________________________________ 2
ga naar de volgende pagina
1p
z 6
In Californië heeft de overheid besloten dat kinderen op school niet meer tweetalig mogen worden opgeleid. Wat is volgens Dorfman de werkelijke reden dat deze beslissing is genomen? A De overheid denkt dat deze jongeren taalproblemen krijgen. B De overheid is bang om de eigen identiteit te verliezen. C De overheid vindt het beter voor de carrièrekansen van deze jongeren. D De overheid vindt Spaans minderwaardig.
1p
{
Dorfman is ervan overtuigd dat de taalmaatregel die in Californië genomen werd, de Amerikanen op den duur zal schaden. Æ Citeer de zin waarin Dorfman dit met andere woorden zegt.
1p
z 8
Welke oorzaak wordt in de tekst genoemd voor de snelle vermindering van het aantal talen? A De verschillen tussen landen worden steeds kleiner. B Door onwetendheid wordt de eigen taal van jeugdigen ontkend. C Op veel scholen rust er een verbod op tweetaligheid. D Sommige talen worden als minderwaardig beschouwd.
1p
z 9
‘Recht op eigen taal’ is de titel van de tekst. Past de titel goed bij de hoofdgedachte van de tekst? A Ja, in het artikel worden bewijzen aangedragen voor het feit dat een eigen taal spreken een recht is. B Ja, in het artikel worden voorbeelden gegeven van volkeren die recht hebben op een eigen taal. C Nee, het artikel beschrijft voornamelijk de eerste hoorzitting over het schenden van het recht op een taal. D Nee, het artikel gaat vooral over de problemen die kunnen ontstaan als het spreken van de moedertaal verboden wordt.
1p
z 10
Wat is, als je let op zijn uitspraken, het belangrijkste doel van Dorfman? A activeren B amuseren C informeren D overtuigen
7
TEKST 3 OVERHEDEN MOETEN LATEN ZIEN WIE DE BAAS IS 1p
z 11
Wat is de belangrijkste functie van de tabel boven het artikel? De tabel A is als waarschuwing bedoeld. B is nodig om het artikel te kunnen begrijpen. C levert informatie over het onderwerp van het artikel. D moet de lezer afschrikken.
1p
{ 12
In de tabel boven het artikel worden verschillende groepen slachtoffers van geweld genoemd. Æ Aan welke groep besteden de schrijvers van het artikel de meeste aandacht?
300030-501o
3
ga naar de volgende pagina
1p
z 13
Welke functie heeft alinea 1 (regels 1-11)? De eerste alinea A is de directe aanleiding tot het schrijven van het artikel. B is een samenvatting van de rest van het artikel. C is een voorbeeld bij het onderwerp van het artikel. D is een vooropgezette conclusie.
1p
z 14
Wat is het verband tussen alinea 1 en 2? A Alinea 1 en 2 vormen een opsomming. B Alinea 1 en 2 vormen een tegenstelling. C Alinea 2 geeft een gevolg van het geweld. D Alinea 2 geeft een reden van de genomen maatregelen.
1p
{ 15
‘Mensen kijken niet meer op tegen gezag.’ (regel 52) Æ Citeer een zinsgedeelte uit alinea 5 dat dezelfde betekenis heeft.
2p
{ 16
In de schuingedrukte inleiding staat: ‘… maar volgens mensen die bij dit geweld zijn betrokken (slachtoffers bijvoorbeeld), laat de uitvoering ervan veel te lang op zich wachten.’ J. Timmer van het Centrum voor Politiewetenschappen is een van de betrokkenen. Æ Citeer twee opeenvolgende zinnen uit alinea 6 waaruit blijkt dat J. Timmer het te lang vindt duren voordat de plannen uitgevoerd worden. Nummer de zinnen als 1 en 2.
1p
z 17
Wat is het voornaamste doel van de auteurs van dit artikel? De auteurs willen vooral A de lezer aansporen tot actie. B de mening van verschillende betrokkenen weergeven. C hun eigen mening geven. D waarschuwen.
1p
z 18
Welke zin geeft het best de hoofdgedachte van de tekst weer? A Als de Nederlandse overheid de geweldscijfers serieus wil terugdringen, moet ze heel andere oplossingen dan in het verleden aandragen. B De sociale diensten in Nederland hebben door doelmatige maatregelen het aantal gevallen van fysieke agressie weten terug te dringen. C Overheidsinstellingen willen agressie tegen werknemers terugdringen, maar zijn volgens sommigen te weinig daadkrachtig. D Volgens deskundigen is het feit dat mensen niet meer tegen gezag opkijken, een verklaring voor het toegenomen geweld tegen ambtenaren.
TEKST 4 BIOLOGISCH VOEDSEL WINT TERREIN 1p
z 19
300030-501o
De titel van de tekst luidt: ‘Biologisch voedsel wint terrein’. Uit welke alinea blijkt het meest dat biologisch voedsel inderdaad terrein wint? A alinea 1 B alinea 2 C alinea 3 D alinea 4
4
ga naar de volgende pagina
1p
z 20
In de eerste alinea wordt duidelijk gemaakt waar het artikel over gaat. Hoe gebeurt dat? Er wordt A een beknopte geschiedenis geschetst. B een opvallend standpunt ingenomen. C een samenvatting van de rest van het artikel gegeven. D een voorbeeld bij het onderwerp van het artikel uitgewerkt.
1p
z 21
In de eerste alinea wordt opgemerkt dat vlees en groente vroeger geen EKO-keurmerk nodig hadden. Welke verklaring wordt hiervoor gegeven? A Andere productiemethoden waren er niet. B De landbouw en veeteelt hadden geen problemen. C Er werd alleen biologisch geteeld. D Men had geen interesse in biologische producten.
1p
z 22
De schrijfster laat in alinea 4 Ellen Winkel aan het woord. Met welk doel doet de schrijfster dat? Zij wil met de woorden van Ellen Winkel A bezwaren tegen biologische producten afzwakken. B kenmerken van biologische producten benoemen. C kritiek op biologische producten ondersteunen. D voordelen van biologische producten benadrukken.
4p
{ 23
De schrijfster bespreekt in het artikel verschillende voor- en nadelen van biologische producten. Die voor- en nadelen hebben onder andere te maken met: 1 gezondheid 2 houdbaarheid 3 milieu 4 prijs 5 smaak 6 voedingswaarde Æ Neem onderstaande tabel over op je antwoordblad en noteer welke nummers een voordeel of een nadeel zijn van biologische producten. Elk nummer mag maar één keer een plaats krijgen. Voordeel
1p
z 24
300030-501o
Nadeel
Wat is de belangrijkste functie van alinea 9? In alinea 9 wordt A een beknopte samenvatting gegeven van de voorafgaande alinea’s. B een nieuw aspect van biologische voeding aan de orde gesteld. C een oproep gedaan aan de consument. D een voorspelling gedaan over consumentengedrag.
5
ga naar de volgende pagina
1p
z 25
In dit artikel laat de schrijfster twee deskundigen aan het woord. Wat vindt zij van hun uitspraken? A Zij gebruikt ze vooral om haar eigen standpunt te verdedigen. B Zij geeft ze weer zonder verder commentaar. C Zij is het absoluut oneens met de uitspraken. D Zij trekt de juistheid van de uitspraken in twijfel.
1p
z 26
Wat is de hoofdgedachte van dit artikel? A Consumenten accepteren de hogere prijs voor biologische voeding, omdat de smaak beter is. B Consumenten kiezen in toenemende mate voor biologische producten, omdat deze volgens iedereen gezonder zijn. C Consumenten kopen steeds vaker biologische producten, omdat die beter zijn voor het milieu. D Consumenten tonen steeds meer belangstelling voor biologische producten, ondanks negatieve kritiek.
TEKST 5 SAMENVATTINGSOPDRACHT DE MAATSCHAPPIJ MAAKT DIK 11p
{ 27
300030-501o* 300030-501o
Vat de tekst ’De maatschappij maakt dik’ samen in maximaal 100 woorden. Besteed daarbij alleen aandacht aan de volgende onderdelen van de tekst: 1 de twee redenen waarom overgewicht vroeger nauwelijks een probleem was, maar nu wel 2 de Nederlandse situatie en de vergelijking van de Nederlandse situatie met de situatie in Engeland en de V.S. 3 de reden waarom overgewicht een ernstige kwestie is die aandacht verdient 4 de medische behandelmethoden 5 het principe waarop Seidell zijn aanpak baseert 6 de drie maatregelen die uit Seidells opvatting voortvloeien Æ Schrijf je samenvatting in volledige zinnen. Gebruik geen telegramstijl.
