Examenopgaven VMBO-KB
2003 tijdvak 2 woensdag 18 juni 9.00 –- 11.00 uur 09.00
AARDRIJKSKUNDE CSE KB
AARDRIJKSKUNDE VBO-MAVO-C
Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 55 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten maximaal behaald kunnen worden.
300030-636-530o
z
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op.
OMGAAN MET NATUURLIJKE HULPBRONNEN diagram 1 Totale hoeveelheid zoet water op de wereld Legenda: 1 = 69% .............. 2 = 30% .............. 3 = 1% ..............
1p
z 1
In de legenda van diagram 1 staan de nummers 1, 2 en 3. Deze hebben – in willekeurige volgorde – betrekking op: - poolijs en gletsjers - grondwater - diversen (water in meren, rivieren, moerassen en dampkring e.d.). Welk nummer heeft betrekking op het grondwater? A 1 B 2 C 3
1p
z 2
In welke kringloop of in welke kringlopen vinden we de totale hoeveelheid zoet water op de wereld? A alléén in de korte kringloop B alléén in de lange kringloop C zowel in de korte als in de lange kringloop
300030-636-530o
2
ga naar de volgende pagina
grafiek 1 Grondwaterstanden in beekdalen door het jaar heen 20
jan
feb mrt apr mei jun
jul
cm +/0 maaiveld
aug sep
okt nov dec
Legenda: historisch huidig
-20 -40 -60 -80 -100 -120 -140 -160
Nieuw evenwicht grondwaterstand
2p
{
3
300030-636-530o
Historische grondwaterstand
Huidige grondwaterstand
De grondwaterstand zoals deze vroeger was.
De grondwaterstand zoals deze nu is.
Grafiek 1 geeft een voorbeeld van de manier waarop de grondwaterstand in beekdalen door het jaar heen verloopt. Beekdalen zijn in verhouding natte gebieden. Hieronder staan twee uitspraken naar aanleiding van grafiek 1. 1 Het grondwaterpeil was vroeger hoger dan nu. 2 In de maand maart was de grond vroeger vaak te nat om te bewerken. Æ Neem de nummers 1 en 2 over op je antwoordblad en zet erachter of deze uitspraak juist of onjuist is.
3
ga naar de volgende pagina
tekst 1 Regenwatersysteem bij woningen Nieuw is dat er naast het normale drinkwatersysteem een regenwatersysteem gebruikt kan worden. Dit regenwatersysteem bestaat uit een ondergrondse tank, een filter, een pomp en een hele hoop buizen en afvoerpijpen om alles aan te sluiten. Afhankelijk van de waterbehoefte en de oppervlakte van het dak, waar het water vandaan komt, wordt bepaald hoe groot de tank moet zijn. Voor een gemiddeld huishouden gaat het om een tank van zo’n tweeduizend liter. De tank wordt ingegraven en de loodgieter maakt de noodzakelijke verbindingen. Hij moet er daarbij goed op letten dat de drinkwaterkranen en regenwaterkranen niet worden verwisseld. Als je naar het waterverbruik kijkt, dan hoef je voor veel zaken geen drinkwater te gebruiken, maar zou je hiervoor ook regenwater kunnen gebruiken.
2p
{
4
Æ Geef twee voorbeelden van waterverbruik in het huishouden waarbij je regenwater in plaats van drinkwater zou kunnen gebruiken. tekst 2 Regenwatersysteem bij woningen vooral gunstig voor milieu De aanschafkosten van een regenwatersysteem zijn ongeveer € 2000 per woning. Dat is behoorlijk duur. De aanschaf lijkt niet echt aantrekkelijk. In de berekening is echter geen rekening gehouden met de positieve milieu-effecten.
1p
{
5
Æ Geef een voordeel voor het milieu als je een regenwatersysteem in je huis installeert. diagram 2 Waterverbruik op Ameland en op het Friese vasteland per seizoen in 2000 (uitgedrukt in percentages van het totale waterverbruik) 45 %
Legenda:
40
1 = Ameland
35
2 = Friese vasteland
30 25 20 15 10 5 0
1p
{
6
300030-636-530o
winter
lente
zomer
herfst seizoen
In diagram 2 staat het waterverbruik op Ameland en op het Friese vasteland weergegeven van het jaar 2000. In de legenda is nummer 1 Ameland. Æ Verklaar waarom nummer 1 Ameland moet zijn.
4
ga naar de volgende pagina
tabel 1 Verbruik van drinkwater in liters per persoon in Nederland, 1992 - 2001
Bad/douche Wastafel Toiletspoeling Wassen, hand/machine Afwassen, hand/machine Voedselbereiding Overig Totaal
1992 47,5 3,7 42,7 25,7 9,5 2,6 3,3 135,0
1995 47,3 4,2 39,0 27,6 5,8 2,0 8,2 134,1
1998 46,4 5,1 36,2 25,3 5,7 1,7 7,6 128,0
2001 45,7 5,2 34,8 24,6 6,0 1,6 8,2 126,1
1p
z 7
Waar wordt volgens tabel 1 het meeste drinkwater voor gebruikt? A voor de afwas B voor de toiletspoeling C voor de was D voor het baden/douchen
1p
z 8
In de jaren negentig van de vorige eeuw hebben drinkwaterbedrijven diverse acties gevoerd om zuiniger om te gaan met drinkwater. In tabel 1 kun je zien of de acties wel of geen succes hebben gehad. Welke uitspraak is juist? A Deze acties hebben geen succes gehad. B Deze acties hebben wel succes gehad. C Door deze acties is men meer drinkwater gaan gebruiken.
2p
{
Er zijn twee manieren waarop vervuiling in het water terechtkomt. De ene manier is via puntlozingen en de andere manier is via verspreide lozingen. Bij een puntlozing wordt er op bepaalde plaatsen geloosd. Een aantal voorbeelden van lozingen zijn: 1 bestrijdingsmiddelen en kunstmest uit de landbouw 2 rioolafvoer in een rivier 3 zink van vangrails 4 afvalwater van een leerlooierij 5 vuile neerslag door luchtverontreiniging. Twee van deze lozingen zijn voorbeelden van puntlozingen. Æ Welke twee zijn dat?
9
300030-636-530o
5
ga naar de volgende pagina
figuur 1 Drie manieren van storten en/of verwerken van verontreinigd rivierslib manier 1 Slib wordt gebruikt als afdeklaag van de stortplaats 'Het Bellegoor' in de gemeente Eibergen
manier 2 Planten zuiveren zwaar verontreinigd slib
Een waterschap is in 1998 met een proef gestart voor twee jaar waarbij planten als wilgenroos en zegge verontreinigd slib reinigen. Als dit proces is voltooid, zullen de planten worden verbrand, waarna de metalen in de as overblijven. Deze as wordt met de metalen verwijderd. Het gezuiverd slib is in principe opnieuw te gebruiken. manier 3 Soms is het verontreinigd slib niet geschikt als afdeklaag. Voor dit slib is een andere oplossing gezocht. In de plas wordt de bodem afgedekt. Dit slib wordt gestort op de afdeklaag in de plas. Daarop komt een nieuwe afdeklaag. De opslag vindt dus plaats onder water. Met een afdeklaag onder en boven de vervuiling is het slib geïsoleerd van de omgeving. Er is daardoor geen gevaar voor contact met het grondwater of de lucht. 1p
z 10
300030-636-530o
In figuur 1 staan drie manieren van het storten en/of verwerken van verontreinigd rivierslib. Bij welke van de genoemde manieren is sprake van de meest duurzame verwerking? A bij manier 1 B bij manier 2 C bij manier 3
6
ga naar de volgende pagina
2p
{ 11
In de manieren 1, 2 en 3 is sprake van verontreinigd slib. Hieronder staan twee uitspraken over dit verontreinigde slib: 1 Dit slib wordt meegevoerd door de grote rivieren en in de benedenloop afgezet. 2 Dit slib wordt door rioolzuiveringsbedrijven op de grote rivieren geloosd. Æ Neem de nummers 1 en 2 over op je antwoordblad en zet erachter of deze uitspraak juist is of onjuist. figuur 2 Een gebied dat drinkwater levert voor de toekomst
Bepaalde gebieden leveren het drinkwater voor de toekomst. Vanuit een soms zeer uitgestrekt gebied stroomt grondwater heel langzaam naar de pompputten (zie figuur 2). Het toestromende grondwater wordt vanaf een 25-jaarzone door maatregelen beschermd tegen verontreinigingen. Vanaf die zone heeft het water nog ongeveer 25 jaar te gaan voordat het de pompputten bereikt. In dit 'grondwaterbeschermingsgebied' gelden speciale regels voor wonen en werken. 1p
{ 12
Æ Geef een voorbeeld van een maatregel die voor boeren in zo'n gebied zeker zal gelden.
2p
{ 13
Boer A (zie figuur 2) is van plan om te stoppen met zijn boerenbedrijf. Hij wil op de plek waar hij nu woont een boerderijcamping beginnen. Boer B (zie figuur 2) wil ook stoppen met zijn boerenbedrijf en wil op de plek waar hij nu woont een autosloperij beginnen. Æ Welke van de twee boeren zal naar alle waarschijnlijkheid geen toestemming krijgen om zijn bedrijf te veranderen en leg uit waarom.
300030-636-530o
7
ga naar de volgende pagina
kaart 1 Waterverontreiniging in een deel van het stroomgebied van de Rijn J ss
Legenda: geringe verontreiniging
I
Rij n
Lippe
er Wes
E m s ch e r
Möhne
zeer sterke verontreiniging
Ruhr
W
up
p er
er
Fu
lda
S
Er f
Ed ieg
t
We rra
oe
z el
L a hn
M
Na
Main
he
ck Ne
Sa
Rijn
ar
ar
Mo e
l ze
Elzaska
n a al
Ill
K i n zig
R i jn
Bod en se e
ijn
r- R i j n Voo
Ach
t e r-
0
300030-636-530o
8
R
30
60 km
ga naar de volgende pagina
2p
{ 14
Naar aanleiding van kaart 1 ontstaat er tijdens de aardrijkskundeles in klas 3 VMBO een discussie. Carla zegt: "De minste vervuiling is in de bovenloop van het stroomgebied van de Rijn”. Huub zegt: "De minste vervuiling zit in de zijrivieren van de Rijn”. Jaap zegt: "De meeste vervuiling van de Rijn is in de directe omgeving van het Ruhrgebied". Krista zegt: “De meeste vervuiling is in de omgeving waar de Rijn ontspringt”. Twee van deze uitspraken zijn juist. Æ Noteer de namen van de twee leerlingen van wie de uitspraak juist is op je antwoordblad. diagram 3 3 Afvoercijfers van Rijnwater bij Lobith in m per seconde, 2001 m3 per seconde
5000 4000 3000 2000 1000 0
j f m a m j j a s o n d
tekst 3
Salpeterzuur verontreinigt Rijn Nadat de Nederlandse tanker ‘Stolt Rotterdam’ een ongeluk heeft gehad, hebben Duitse drinkwaterbedrijven de inname van Rijnwater tijdelijk stopgezet. De tanker vloog in brand bij het afleveren van 1800 ton salpeterzuur bij het chemieconcern Bayer. Honderdduizend liter van het salpeterzuur kwam in de rivier terecht.
1p
{ 15
300030-636-530o
Dit ongeluk (zie tekst 3) vond plaats in november 2001. Als dit ongeluk in maart 2001 was gebeurd, zou er in het Nederlandse stroomgebied van de Rijn waarschijnlijk veel minder van deze verontreiniging te merken zijn geweest. Æ Geef daarvoor met behulp van diagram 3 de belangrijkste reden.
9
ga naar de volgende pagina
kaart 2 Deel van het Midden-Oosten Legenda: stuwdam met stuwmeer grens rivier
GEORGIË AZERBEIDZJAN
T U R K I J E
I R A N
Ti
S Y R I Ë
gr is
LIBANON
ra a
Euf I R A K
t
ISRAEL
JORDANIË JORDANI
EGYPTE KOEWEIT
Perzische Golf
SAUDIE-ARABIË 0
1p
{ 16
300030-636-530o
150
300 km
De rivier de Eufraat is een belangrijke waterleverancier in het Midden-Oosten. De rivier ontspringt in Turkije en stroomt via Syrië en Irak naar zijn monding in de Perzische Golf (zie kaart 2). Het water van de Eufraat is van groot belang voor deze landen als irrigatiewater in de landbouw. Vandaar dat er nogal wat stuwdammen in de rivier gelegd worden om in stuwmeren watervoorraden aan te leggen. Behalve als watervoorraad voor irrigatie kunnen stuwmeren ook voor andere doeleinden aangelegd worden. Æ Geef een voorbeeld waarvoor het water van stuwmeren nog meer wordt gebruikt.
10
ga naar de volgende pagina
diagram 4 3 Beschikbare hoeveelheid water uit de Eufraat in miljoenen m per jaar, 1990-2005 35000
Legenda:
30000
land P
25000
land Q
20000
land R
15000 10000 5000 0
1p
z 17
300030-636-530o
1990
1995
2000
2005
In de legenda van diagram 4 zijn de namen weggelaten van de drie landen waar de Eufraat door stroomt. In de Eufraat zijn de laatste twintig jaar veel stuwdammen aangelegd, vooral in Turkije. Het effect van deze aanleg op de waterhoeveelheden in de Eufraat is af te lezen uit diagram 4. Welke letter in de legenda van diagram 4 stelt Turkije voor? A land P B land Q C land R
11
ga naar de volgende pagina
tekst 4 Jemen, gelegen in het uiterste zuiden van het Arabisch schiereiland, bestaat grotendeels uit woestijn. Wel ontspringen in het hoogland enkele tientallen riviertjes die door regenwater worden gevoed. Maar buiten de regentijd zijn ze, lang voordat ze de kust bereiken, veranderd in droge beddingen. Voor ezels, kamelen en jeeps zijn deze beddingen een welkome verkeersweg. De vijftien miljoen Jemenieten consumeren meer water dan er op natuurlijke wijze wordt aangevuld. Dag en nacht draaien de dieselpompen om het grondwater van steeds grotere diepten omhoog te pompen.
kaart 3 Een deel van het Midden-Oosten SYRIË LIBANON
IRAK
IRAN
ISRAEL JORDANI JORDANIË
KOEWEIT
SAUDIE-ARABIË
VER. ARABISCHE EMIRATEN
OMAN JEMEN
0 1p
{ 18
300030-636-530o
150
300 km
Het waterverbruik van de inwoners van Jemen (zie tekst 4) is geen voorbeeld van zuinig watergebruik. Æ Geef hiervoor een argument.
12
ga naar de volgende pagina
kaart 4 Het Aralmeer
Aralsk
Aralmeer
Nukus 0
50
100 km
kaart 5 Het Aralmeer
Aralsk
Aralmeer
Nukus 0
2p
{ 19
300030-636-530o
50
100 km
Veerle maakt een sectorwerkstuk over het Aralmeer. Zij wil beschrijven hoe dit meer door de schuld van mensen voor een deel is opgedroogd. Haar moeder wil haar helpen en heeft in de bibliotheek twee kaarten uit de atlas gekopieerd. Veerle wil de nieuwste kaart gebruiken. Haar moeder zegt geen idee te hebben welke van de twee kaarten dat is. Veerle bekijkt de kaarten 4 en 5 en kiest meteen de nieuwste. Æ Welke kaart kiest Veerle? Schrijf eerst op welke kaart zij kiest en geef daarna een argument dat van die kaart af te lezen is.
13
ga naar de volgende pagina
foto 1 Irrigatie van een akker met tarwe in Spanje
foto 2 Irrigatie van een rijstveld in Vietnam
2p
{ 20
300030-636-530o
De behoefte aan irrigatiewater in Spanje en Vietnam is groot. Op de foto’s 1 en 2 is te zien hoe in beide landen het water op het land wordt gebracht. Hieronder staan vier begrippen die te maken hebben met irrigatielandbouw. - arbeidsintensief - kapitaalintensief - één oogst per jaar - meerdere oogsten per jaar Æ Welke twee begrippen zijn van toepassing op de irrigatielandbouw in Vietnam?
14
ga naar de volgende pagina
TRANSPORT EN INFRASTRUCTUUR diagram 5 Ontwikkeling in ton-kilometers* (tkm) per soort vervoer in Nederland, 1994 - 2000 x 1miljoen 50.000 tkm 45.000 40.000
Legenda: X X
X
X
Y
35.000 30.000
X
X
Y
Y
X
X
Y Y
Y
Y
Z
Y
25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0
Z
Z
Z
Z
Z
Z
Z
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
*Een ton-kilometer (tkm) is de maat voor elke 1000 kg die over een afstand van 1 km vervoerd wordt. Deze maat gebruikt men bij de berekening van de vervoerprijzen. 2p
{ 21
Diagram 5 geeft een overzicht van het goederenvervoer in Nederland per spoor, via de binnenvaart en over de weg. Deze drie vormen van goederenvervoer zijn in de legenda in willekeurige volgorde aangegeven met de letters X, Y en Z. Æ Neem de letters X en Z over op je antwoordblad. Zet achter deze letters de juiste vorm van goederenvervoer. tabel 2 Aantal terminals voor gecombineerd vervoer* per provincie in Nederland, juli 1999 Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Utrecht
Aantal terminals 3 2 2 1 2 1
Provincie Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg
Aantal terminals 7 24 3 3 3
*Met een terminal voor gecombineerd vervoer wordt een bedrijf bedoeld waar goederen van het ene transportmiddel op het andere transportmiddel worden overgeladen. 1p
z 22
300030-636-530o
In tabel 2 worden per provincie aantallen genoemd van terminals: beginstations en eindstations waar goederen van het ene transportmiddel op het andere transportmiddel worden overgeladen. Uit deze tabel blijkt dat Zuid-Holland de meeste terminals van Nederland heeft. De reden waarom Zuid-Holland de meeste terminals van Nederland heeft is dat A Zuid-Holland de goedkoopste grond heeft. B Zuid-Holland de laagste bevolkingsdichtheid heeft. C Zuid-Holland de meeste havens heeft. D Zuid-Holland de meeste ruimte heeft.
15
ga naar de volgende pagina
Borden langs de weg
300030-636-530o
foto 3 Toeritdosering
foto 4 Inhaalverbod voor vrachtwagens op bepaalde tijden
foto 5 Verkeersknooppunt
foto 6 30 km zone
16
ga naar de volgende pagina
1p
z 23
Op de foto’s 3, 4, 5 en 6 staan borden langs de weg die te maken hebben met het verkeer. Welke twee foto’s laten zien dat geprobeerd wordt de doorstroming van het verkeer te bevorderen? A foto 3 en foto 4 B foto 3 en foto 6 C foto 4 en foto 5 D foto 5 en foto 6 grafiek 2 Een grafiek van een verkeersverschijnsel
aantal 40
30
20
10
0
3u
6u
9u
12 u
15 u
18 u
21 u
24 u
tijd van de dag
1p
z 24
300030-636-530o
Grafiek 2 laat een verkeersverschijnsel zien dat dagelijks op veel wegen in Nederland voorkomt. Welk verkeersverschijnsel wordt hier bedoeld? A het aantal carpoolers B het aantal files C het aantal omleidingsroutes D het aantal weggebruikers
17
ga naar de volgende pagina
kaart 6 Het transport van chloor per trein van Delfzijl naar het Botlekgebied Legenda: spoorlijn chloortransport
Delfzijl Groningen
Assen
Hoogeveen Meppel
Zwolle Almelo Deventer
AmsterdamBijlmer
Hengelo Hilversum Amersfoort Utrecht CS
Gouda Botlek-gebied Rotterdam CS
0
30
60 km
1p
{ 25
De goederentreinen van NS Cargo vervoeren meerdere keren per week chloor van Delfzijl naar het Botlekgebied. Deze goederentreinen rijden alleen ’s nachts. Æ Noem een reden waarom deze goederentreinen alleen ’s nachts rijden.
1p
{ 26
Inwoners van plaatsen zoals Amersfoort en Zwolle die in de directe nabijheid wonen van de spoorlijn naar het noorden hopen dat dit goederentransport op termijn zal worden stopgezet. Æ Noem een reden waarom veel inwoners van deze plaatsen willen dat het transport van chloor per spoor wordt gestopt.
300030-636-530o
18
ga naar de volgende pagina
kaart 7 Verkeersaders Legenda spoorweg spoorweg gepland metro autosnelweg autosnelweg gepland
HSL
Randstadrail (gepland)
0
2,5
5 km
1p
z 27
Kaart 7 geeft een overzicht van metrolijnen, spoorlijnen, de HSL-lijn en autosnelwegen van een grote stad in Nederland. Van welke grote stad is dit overzicht? A Amsterdam B Den Haag C Rotterdam D Utrecht
1p
z 28
Ook het net van metrolijnen staat op kaart 7 afgebeeld. Welke bewering over dit net van metrolijnen is juist? A Dit net bestrijkt alleen het centrum van deze grote stad in Nederland. B Dit net heeft directe verbindingen met de drie andere grote steden in Nederland. C Dit net heeft verbindingen met voorsteden van deze grote stad.
300030-636-530o
19
ga naar de volgende pagina
kaart 8
kaart 9
Londen-Heathrow
Amsterdam-Schiphol
0
500 1000 m
Legenda aankomst- en vertrekhal start- en landingsbaan
0
500 1000 m
1p
z 29
Een vergelijking van de kaarten 8 en 9 laat zien dat er een belangrijk verschil is in de ligging van de start- en landingsbanen van Schiphol en die van Heathrow. Wat is er bij Schiphol anders dan bij Heathrow? A De start- en landingsbanen van Schiphol liggen in bijna alle windrichtingen. B De start- en landingsbanen van Schiphol nemen samen veel minder oppervlakte in. C Schiphol heeft minder start- en landingsbanen dan Heathrow.
1p
z 30
Wat is de belangrijkste concurrent van Schiphol als mainport? A het vliegveld van Eindhoven B het vliegveld van Frankfurt C het vliegveld van Hamburg D het vliegveld van Zestienhoven
2p
{ 31
Schiphol wil uitbreiden. Er wordt zelfs al over een vijfde, zesde of zevende start- en landingsbaan gesproken. Hieronder staan twee mogelijke gevolgen van deze uitbreiding. 1 Door deze uitbreiding zal de infrastructuur in dit gebied moeten worden aangepast. 2 Door deze uitbreiding zal het aantal vluchten toenemen. Æ Neem de nummers 1 en 2 over op je antwoordblad en zet erachter of dat gevolg juist is of onjuist.
300030-636-530o
20
ga naar de volgende pagina
tekst 5 'Buizenpost' Er komt een ondergrondse buis in Zuid-Limburg om goederen te vervoeren. Grote bedrijven krijgen zo gemakkelijker toegang tot spoor en water voor de aanen afvoer van spullen. Een bedrijf als Nedcar (een autofabriek) heeft steeds meer te lijden onder dichtslibbende wegen. Het bedrijf verwacht dat de bereikbaarheid wordt vergroot door de vaste goederen in zakken en kartonnen dozen te vervoeren via deze buis. Deze buis heeft een doorsnede van 2,75 meter. Door deze buis kunnen auto-onderdelen als banken en stoelen afgevoerd worden. Zo worden miljoenen Euro’s bespaard, omdat er minder vrachtwagens hoeven te worden ingezet.
1p
z 32
De A B C
1p
{ 33
Tekst 5 gaat over een nieuw systeem, namelijk 'buizenpost'. Over de kosten van de aanleg van deze ondergrondse buis wordt nog flink gediscussieerd. De overheid zegt: “Ook Nedcar moet meebetalen aan zo’n systeem." Nedcar is niet bereid mee te betalen aan de aanleg en zegt: “Dat is een taak van de overheid." Æ Kies één van beide partijen (Nedcar of de overheid) en geef een argument dat die partij zal gebruiken bij wat ze zegt.
300030-636-530o
goederen die via de ondergrondse buis vervoerd gaan worden, zijn bulkgoederen. massagoederen. stukgoederen.
21
ga naar de volgende pagina
tekst 6 Beek wil rol in bestrijden files De luchthaven Maastricht-Aachen-Airport in Beek (Limburg) moet een centrale rol gaan spelen bij het vrachtautovrij maken van de Maastrichtse binnenstad. De directeur van deze luchthaven vindt dat zijn bedrijf mee kan werken aan het oplossen van verkeersproblemen op de A2. “Ik heb in de laatste jaren de A2 tussen Meerssen en Maastricht langzaam zien dichtslibben.” Vrachtauto’s met voorraden voor winkels kunnen straks hun spullen bij de luchthaven overladen in kleinere busjes. Het distributiecentrum voor goederen zou vooral ‘s nachts kunnen draaien. Allerlei voorzieningen van de luchthaven kunnen met deze plannen een extra functie krijgen.
kaart 10 De A2 in Zuid-Limburg Legenda: Maastricht-Aachen-Airport Beek
naa
l
A2
B E L G I Ë
Jul
ian
aka
ligging kaartfragment Meerssen A79 Kruisdonk Z U I D -
Maastricht Maas
L I M B U R G
0 0
2
50 100 km
4 km
1p
{ 34
Door de aanleg van een distributiecentrum bij de luchthaven in Beek, (Maastricht-AachenAirport) zal er misschien niet minder verkeer komen in Maastricht, maar wel ander verkeer waardoor de verkeersoverlast toch vermindert. Æ Leg uit welk ander verkeer bedoeld wordt.
1p
{ 35
Het distributiecentrum voor goederen zou vooral ‘s nachts in bedrijf moeten zijn. Æ Noem een reden waarom hierdoor overdag het verkeersprobleem op de A2 tussen Meerssen en Maastricht (zie kaart 10) wordt verminderd.
1p
{ 36
Tussen knooppunt Kruisdonk en Maastricht is beduidend meer verkeer dan op het gedeelte tussen Meerssen en knooppunt Kruisdonk. Æ Geef daarvoor de reden met behulp van kaart 10.
300030-636-530o
22
ga naar de volgende pagina
kaart 11 Achterlandverbindingen van Hamburg
2p
{ 37
Tijdens de aardrijkskundeles in klas 4 VMBO over transport en infrastructuur schrijft de docent twee stellingen op het bord naar aanleiding van kaart 11. Deze twee stellingen zijn: 1 Moskou (Moskau) behoort tot het achterland van de haven van Hamburg. 2 De enige achterlandverbinding van Hamburg met Finland (F) is een spoorweg. Æ Neem de nummers 1 en 2 over op je antwoordblad en zet erachter of deze stelling juist is of onjuist.
1p
z 38
Hamburg wordt een steeds grotere concurrent van Rotterdam. Bij welk onderdeel van het goederenvervoer is dat vooral het geval? A aardolie B containers C ijzererts
300030-636-530o
23
ga naar de volgende pagina
kaart 12 Drie verkeersprojecten van de Europese Unie
Berlijn
Amsterdam
project 2: Betuwelijn totale lengte: 160 km kosten: € 4,1 miljard
Halle
2
Leipzig
Keulen
Brussel
1 Luxemburg Saarbrücken Metz
Parijs
Frankfurt Mannheim
Legenda: project 1: HSL (Hogesnelheidslijn) totale lengte: 958 km kosten: € 15,1 miljard
project 3: uitbreiding luchthaven Milaan kosten: € 1,0 miljard
Neurenberg
Straatsburg
München nchen
Brenner
1
Lyon
3
Trieste
Milaan Verona Turijn 0
150
300 km
kaart 13 Deel van Europa, reliëf Legenda: > 3000 m 1500 - 3000 m 200 - 1500 m 100 - 200 m 0 - 100 m <0m
Berlijn
Verona
0
300030-636-530o
150
300 km
24
ga naar de volgende pagina
2p
{ 39
Op kaart 12 staan drie verkeersprojecten weergegeven. Hieronder staan twee uitspraken naar aanleiding van deze kaart. 1 De Europese Unie besteedt niet alleen maar aandacht aan spoorwegprojecten maar ook aan andere infrastructurele projecten. 2 Project 1 zal een behoorlijke tijdwinst opleveren voor treinreizigers. Æ Neem de nummers 1 en 2 over op je antwoordblad en zet erachter of deze uitspraak juist is of onjuist.
{ 40
De aanleg van de HSL van Berlijn naar Verona is veel duurder dan de aanleg van de Betuwelijn. Eén van de redenen is dat deze HSL langer is. Æ Noem met behulp van kaart 13 nog een reden waarom de HSL van Verona naar Berlijn veel duurder is dan de Betuwelijn.
. 1p
figuur 3 Vervoer door de Alpen hoogte
afstand
2p
{ 41
Het dichtslibben van het wegennet heeft ertoe geleid, dat er nu treinverbindingen zijn voor gecombineerd weg/railvervoer. Daarbij worden zelfs complete vrachtwagencombinaties op de trein gezet. Deze vorm van vervoer wordt de 'rollende weg' genoemd en wordt op dit moment hoofdzakelijk in Zwitserland toegepast. Æ Noem met behulp van figuur 3 twee voordelen van het gecombineerde weg/railvervoer in vergelijking met het 'gewone' wegvervoer. tabel 3 Totale goederenoverslag in miljoen ton in een aantal Europese havens, 2001.
1 2 3 4 1p
z 42
300030-636-530o*
Haven Rotterdam Hamburg Le Havre
Totaal 315.455 130.050 92.361 69.001
In tabel 3 is de top-4 van Europese havensteden aangegeven. Welke Europese havenstad moet er op plaats 2 worden ingevuld? A Amsterdam B Antwerpen C Bremen D Duinkerken
25
ga naar de volgende pagina
einde