Aardrijkskunde
Examen VBO-MAVO-C Voorbereidend Beroeps Onderwijs Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs
20
02
Tijdvak 1 Donderdag 23 mei 9.00–11.00 uur
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg, of berekening gevraagd wordt, worden aan het antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening ontbreekt.
Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit 45 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.
200015 12
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
Begin
De Nederlanders en hun vakantiebestemmingen foto 1
Skûtsjesilen* in Friesland
* Skûtsjesilen is het zeilen met een groot oud zeilschip, dat vroeger als vrachtschip dienst deed. kaart 1
De Waddenzee
Dokkum 1
Leeuwarden Harlingen Drachten 2 Sneek
Heerenveen Legenda: weg kanaal
tekst 1
200015 12
0
spoorweg meer
10
20 km
Naar het Skûtsjesilen in Friesland De gezamenlijke VVV’s van twee Waddeneilanden organiseren speciale dagexcursies. Eén van deze dagexcursies is naar het Skûtsjesilen op de meren in Friesland. Ze gaan eerst met de veerboot naar Harlingen en daarna met de bus naar Sneek.
2
Lees verder
2p
1 A B C D E F
2p
2
200015 12
Vanaf welke twee Waddeneilanden (zie kaart 1) wordt deze dagexcursie naar het Skûtsjesilen gemaakt? Ameland en Schiermonnikoog Ameland en Vlieland Terschelling en Schiermonnikoog Terschelling en Texel Vlieland en Terschelling Vlieland en Texel Yvonne en Jacinta zijn enthousiaste zeilers, die hun zomervakantie op de Waddeneilanden doorbrengen. Zij maken gebruik van de dagexcursie om het Skûtsjesilen in Sneek te bezoeken. Na een blik op de kaart zegt Yvonne: „Het eerste deel van deze dagexcursie met de veerboot naar Harlingen (nummer 1 op kaart 1) zal langer duren dan het tweede deel met de bus naar Sneek (nummer 2 op kaart 1).” Jacinta antwoordt: „Normaal gesproken heb jij gelijk, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. De relatieve afstand van het tweede deel kan behoorlijk tegenvallen.” Leg uit waardoor de relatieve afstand van het tweede deel behoorlijk kan tegenvallen.
3
Lees verder
De vuurtoren op Vlieland
foto 2
2p
3
2p
4
200015 12
Op foto 2 zie je een pad dat naar de vuurtoren op Vlieland loopt. Dit pad loopt kronkelend door de duinen. In dit deel van Vlieland mag je buiten de paden lopen. Toch wil Staatsbosbeheer van Vlieland graag dat de mensen het pad gebruiken. Geef een reden waarom Staatsbosbeheer van Vlieland liever heeft dat een wandelaar het pad gebruikt, in plaats van dwars door de duinen te lopen. Wadlopen is een vorm van actief toerisme in het waddengebied. Noem nog twee andere vormen van actief toerisme, die in het waddengebied beoefend kunnen worden.
4
Lees verder
De ontsluiting van Zeeland Zeeland bestaat uit veel (voormalige) eilanden die door dam, dijk en brug met elkaar zijn verbonden. Wie de situatie van vroeger kent, zal zich verbazen over de snelle verbindingen. Bijna nergens hoef je meer rekening te houden met vaartijden en wachttijden. Niet alle Zeeuwen zijn blij met de doorbreking van het isolement. Er zijn voorstanders die de doorbreking van het isolement plezierig vinden en er zijn tegenstanders die dit minder plezierig vinden.
tekst 2
2p
5
Noem eerst een argument van de voorstanders van de ontsluiting van Zeeland en daarna een argument van de tegenstanders van de ontsluiting van Zeeland. Fietsroutes Schouwen-Duiveland
kaart 2
Legenda: fietsroute SCHOUWEN Serooskerke 1
2
3
DUIVELAND
Bruinisse
3
0
2p
5
10 km
Geja houdt veel van wandelen en fietsen. Zij is voortdurend op zoek naar allerlei mooie plekjes in Nederland waar zij kan wandelen of fietsen. Zij koopt een fietsgids van Zeeland met daarin verschillende fietsroutes. Geja maakt een keuze uit drie verschillende routes. Haar route moet voldoen aan de volgende eisen: • Ze wil de duinen zien. • Ze wil haar vriend Henk bezoeken die in Renesse stage loopt. • Ze wil ook nog een bezoek brengen aan de stormvloedkering. 6 Welke route kiest Geja? A route 1 B route 2 C route 3
200015 12
5
Lees verder
Bled en omgeving in het Alpengebied van Slovenië
kaart 3
2p
7 A B C D
2p
8
200015 12
Kaart 3 komt uit een reisgids. Op de kaart zie je de stad Bled en omgeving. Het is de grootste plaats in het Alpengebied van Slovenië. De kaart geeft voor toeristen interessante informatie. Zo is op de kaart een rondwandeling rond het meer van Bled aangegeven. Hoeveel kilometer bedraagt deze wandeling rond het meer? ± 1 km ± 4 km ± 8 km ± 10 km Bij Bled kun je ook skiën. Voor de ervaren skiërs is deze omgeving echter minder interessant. Geef een van kaart 3 afleesbare reden waarom de directe omgeving van Bled voor ervaren skiërs minder interessant is.
6
Lees verder
’Luchtfoto’ van Grindelwald in Zwitserland
foto 3
2p
9 A B C
2p
10
200015 12
Foto 3 is gemaakt tijdens de zomer met alleen sneeuw op de hoogste toppen boven de sneeuwgrens. Er komen in dit gebied in de winter en in het voorjaar veel lawines voor. Niet elke helling is even gevoelig voor lawines. Op foto 3 zijn met de letters X, Y en Z op de hellingen drie gebieden aangegeven waar lawines kunnen voorkomen. Op welke helling zal niet zo snel een lawine ontstaan? gebied X gebied Y gebied Z In het Alpengebied probeert men de schade die lawines kunnen veroorzaken te beperken. Noem twee manieren om deze schade te beperken.
7
Lees verder
kaart 4
De wereld
Q
R
P
S
0
foto 4
foto 5
foto 6
foto 7
200015 12
8
2000
4000 km
Lees verder
2p
11
A B C D E F
kaart 5
De foto’s 4, 5, 6 en 7 zijn in verschillende gebieden van de wereld gemaakt. Deze gebieden zijn op kaart 4 aangegeven met de cirkels P, Q, R en S. Ieder gebied heeft zijn eigen, kenmerkende, landschap. Wat is de juiste combinatie van gebied en foto? gebied P
gebied Q
gebied R
gebied S
foto foto foto foto foto foto
foto 5 foto 5 foto 6 foto 6 foto 6 foto 7
foto foto foto foto foto foto
foto foto foto foto foto foto
4 4 4 5 5 5
6 7 7 4 7 6
7 6 5 7 4 4
Belek en omgeving
Kaart 5 toont de omgeving van Belek in Turkije, zo’n 30 km ten oosten van Antalya aan de Middellandse Zee. In 1984 werd door het ministerie van toerisme Belek aangewezen als toeristisch centrum. Kaart 5 geeft een indruk van de huidige situatie. De nummers 1 tot en met 26 zijn de locaties van luxe hotels.
2p
2p
12
Hoewel er langs de Turkse Middellandse-Zeekust vaak sprake is van ongeregelde bouw van vakantie-accommodaties, is er in de regio Belek duidelijk sprake van planning. Geef een van kaart 5 afleesbare aanwijzing voor deze geplande bouw.
13
Met kaart 5 probeert het Turks ministerie deze regio ook interessant te maken voor actieve toeristen. Noem twee van kaart 5 afleesbare activiteiten voor deze groep toeristen.
200015 12
9
Lees verder
Aantal buitenlandse bezoekers per provincie in 1997
kaart 6
Bulgarije
Istanbul GOS
Gr. Artvin Trabzon
Igdir
Legenda: aantal buitenlandse bezoekers per provincie in 1997 één blokje is 70.000 buitenlandse bezoekers
Agri
Ankara
Iran
Izmir
Aydin Adana Kilis Irak
Mugla Antalya
Hatay
Syrië
0
2p
14 A B C D
foto 8
200015 12
100 200 km
Kaart 6 geeft een overzicht van het aantal buitenlandse bezoekers per provincie in Turkije in 1997. Hier volgen twee uitspraken naar aanleiding van kaart 6: 1 Het totaal aantal buitenlandse bezoekers aan de Egeïsche kust is groter dan het totaal aantal buitenlandse bezoekers aan de zuidkust (Middellandse-Zeekust). 2 De belangrijkste verblijfplaatsen voor buitenlandse bezoekers liggen vooral aan de kust. Welke uitspraak is of welke uitspraken zijn juist? alleen 1 alleen 2 1 en 2 geen van beide Dansende Derwisjen
10
Lees verder
Konya
kaart 7
Bulgarije
GOS
Gr.
Iran
Konya Irak Syrië
0
2p
15
200
400 km
De dansende Derwisjen zijn wereldberoemd. Deze islamitische monniken komen uit de stad Konya (zie kaart 7). Het dansen van de Derwisjen heeft een religieus karakter. Ieder jaar in december wordt in Konya het festival van de dansende Derwisjen gehouden. De stad Konya is al vele eeuwen oud en kent een groot aantal historische en religieuze gebouwen. De stad wordt door Moslims dan ook als een heilige stad beschouwd. Verklaar waarom de inwoners van de stad Konya over het algemeen niet gelukkig zijn met de komst van veel westerse toeristen naar deze stad. Cruiseschepen in het Caribisch gebied
kaart 8
FLO RID
AT L A N T I S C H E O C E A A N
A Miami
Legenda: route cruiseschepen met aanlegplaats haven
St. Thomas Plaza del Carmen Grand Cayman Cozumel
San Juan St. Maarten Jamaica
0
2p
16 Q A B C D
200015 12
250 500 km
Cruiseschepen doorkruisen het gehele Caribisch gebied. Deze luxe schepen bezoeken in korte tijd veel havens. Een groot aantal cruiseschepen, ook met Nederlandse toeristen, komt uit de Verenigde Staten van Amerika (Miami in Florida). Deze schepen bezoeken de havens van Cuba echter niet (zie kaart 8). Wat is hiervoor de belangrijkste reden? De regering van de Verenigde Staten is het niet eens met de manier waarop Cuba wordt bestuurd en boycot daarom Cuba. De schepen kunnen de havens van Cuba niet bezoeken, want de havens zijn niet berekend op grote cruiseschepen. Op Cuba zijn geen toeristische voorzieningen. Op Cuba spreekt men alleen maar Spaans.
11
Lees verder
De airco van Izzy Goudhaan
foto 9
2p
17 A B C D
200015 12
Het Arubaans Verkeersbureau probeert Aruba onder de aandacht van toeristen te brengen. Foto 9 is een reclameboodschap die het bureau daarvoor gebruikt. Boven foto 9 staat ’De airco ( airconditioning) van Izzy Goudhaan’. Izzy Goudhaan staat hier onder een dividiviboom. Wat wil het Arubaans verkeersbureau de toerist met deze reclameboodschap laten weten? Op Aruba hebben alle hotelkamers airconditioning. Op Aruba heeft men geen geld voor airconditioning in de hotels. Op Aruba komen veel orkanen voor. Op Aruba waait bijna altijd een verkoelende wind.
12
Lees verder
Saba
kaart 9
foto 10
T I S C H E L A N AT
Pad langs weelderig begroeide helling
O C E A A N
Oude Zwavelmijn
Mary's Point
SABA Mount Scenery
The the Bottom Bottom St. John's
C A R I B I S C H E Legenda: weg wandelpad met mooie uitzichten bergtoppen
18 Q A B C D
2p
0
0,5
1 km
Saba is zonder twijfel het merkwaardigste stukje van het Koninkrijk der Nederlanden. Als een grote groene puist rijst dit Caribisch buitenbeentje uit zee. Dit kleine eiland is in feite een boven water uitstekende, uitgedoofde vulkaan (= Mount Scenery). Zandstranden ontbreken op dit eiland. De weelderig begroeide hellingen van dit eiland storten zich als steile donkere rotsen in de zee. De meeste Nederlandse toeristen die Saba bezoeken zijn ecotoeristen. Ze komen voor de prachtige natuur en het klimaat. Ook het klimaat op Saba is heel anders dan op Aruba, Curaçao of Bonaire.
tekst 3
2p
Z E E
19
A B C D E F
200015 12
Gebruik foto 10 en tekst 3. Welk klimaat heeft Saba als je kijkt naar foto 10? een gebergteklimaat een tropisch klimaat een woestijnklimaat het Middellandse-Zeeklimaat Behalve aan wandelen kunnen toeristen ook andere activiteiten ondernemen. Gebruik kaart 9, foto 10 en tekst 3. Welke twee andere toeristische activiteiten kunnen Nederlandse toeristen die op Saba verblijven ondernemen behalve wandelen? 1
2
duiken duiken mountainbiken mountainbiken woestijnsafari woestijnsafari
aan het strand liggen diepzeevissen aan het strand liggen skiën diepzeevissen skiën
13
Lees verder
Nieuwe bosbranden op Sumatera Bosbranden op het eiland Sumatera hebben in maart 2000 voor ernstige rookoverlast gezorgd. Eigenaars van agrarische bedrijven hebben het oerwoud in brand gestoken om meer landbouwgrond te krijgen. De Indonesische regering heeft aangekondigd deze bedrijven hard te zullen straffen. De minister van milieu van Indonesië noemde de branden een nationale ramp. Ook de regering van de naburige stadstaat Singapore was bezorgd, omdat deze branden veel luchtvervuiling met zich meebrachten.
tekst 4
Deel van Zuidoost-Azië
kaart 10
Legenda: windrichting X
X Y Z Singapore
Y
}
mogelijke plaatsen van de bosbranden
SU M E AT RA Z
Jakarta JAWA
0 2p
20 Q A B C
2p
21
200015 12
125
250 km
In welk gebied zullen de bosbranden hebben plaatsgevonden (zie tekst 4 en kaart 10)? X Y Z De minister voor milieu van Indonesië sprak over een nationale ramp. Zijn collega, de minister voor toerisme was het met hem eens. Hij noemde de bosbranden een grote klap voor de economie van het land. Waarom noemde de minister voor toerisme de bosbranden een grote klap voor de economie?
14
Lees verder
foto 11
tekst 5
2p
22
200015 12
Op vakantie naar Bintan?
Meer geld Indonesische boeren protesteren bij de hoofdingang van een luxe vakantieoord op het Indonesische eiland Bintan. De demonstranten zeggen dat ze te weinig geld hebben gekregen voor de verkoop van de grond die nodig was voor de bouw van het vakantieoord. Ze kregen maar een heel klein beetje geld voor hun grond. Ze eisen nu een aanvullend geldbedrag voor de verkochte grond.
Jan Verwey en Jurgen van Amerongen, twee Mavo-leerlingen, lezen dit artikel (zie tekst 5). Jan stelt dat de Nederlandse vakantieganger juist nu wel naar Bintan op vakantie moet gaan. Jurgen is het helemaal niet eens met Jan. Hij vindt dat de Nederlander juist niet naar Bintan op vakantie moet gaan. Geef eerst een argument waarom Jan vindt dat vakantiegangers wel naar Bintan op vakantie moeten gaan. Geef vervolgens een argument waarom Jurgen vindt dat vakantiegangers niet naar Bintan op vakantie moeten gaan.
15
Lees verder
Spanje Globale indeling van de verschillende klimaten in Spanje
kaart 11
Legenda: gebied 1 gebied 2 gebied 3
0
2p
23
A B C D E F
200015 12
125 250 km
Op kaart 11 zie je dat er in Spanje drie klimaten voorkomen. Deze gebieden zijn in de legenda aangegeven met de cijfers 1, 2 en 3. Welke combinatie van gebied en klimaat is juist? gebied 1
gebied 2
gebied 3
Landklimaat Landklimaat Middellandse-Zeeklimaat Middellandse-Zeeklimaat Zeeklimaat Zeeklimaat
Middellandse-Zeeklimaat Zeeklimaat Landklimaat Zeeklimaat Landklimaat Middellandse-Zeeklimaat
Zeeklimaat Middellandse-Zeeklimaat Zeeklimaat Landklimaat Middellandse-Zeeklimaat Landklimaat
16
Lees verder
Het Groene Spanje
foto 12
2p
24 A B C
200015 12
Er is ook nog het ’Groene Spanje’. Foto 12 is daar een voorbeeld van. Dit landschap is nogal sterk aan een bepaald klimaat gebonden. Aan welk klimaat (zie kaart 11) is het landschap van foto 12 nogal sterk gebonden? het klimaat van gebied 1 het klimaat van gebied 2 het klimaat van gebied 3
17
Lees verder
55e Ronde van Spanje
kaart 12
Doorsnede van één van de bergetappes
grafiek 1
finish 3500 m
start
3000 m 2500 m 2000 m 1500 m 1000 m 500 m 0
2p
25 A B C
200015 12
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
0m 120 130 136,5 afstand (km)
Op kaart 12 zie je het parcours van de 55e Ronde van Spanje, een belangrijke wielerronde. Naast vlakke etappes, zijn er ook bergetappes die door het hooggebergte voeren. Grafiek 1 toont een doorsnede van één van de bergetappes. Bij welke etappe hoort grafiek 1? etappe 2: van Malaga naar Cordoba etappe 6: van Benidorm naar València etappe 11: van Alp naar Andorra
18
Lees verder
diagrammen
Spanje: verdeling cultuurgrond in %
Nederland: verdeling cultuurgrond in %
1 en 2
%
% 90
90
10
10
80
20
80
20
70
30
70
30
60
60
40
40 50
50 Legenda: akkerland grasland blijvende gewassen
Diagrammen 1 en 2 geven een overzicht van de verdeling in percentages van de cultuurgrond in Spanje en Nederland. Spanje heeft veel meer cultuurgrond met ’blijvende gewassen’ dan Nederland. Dat is te zien in de diagrammen 1 en 2. De kurkeik op foto 13 is een voorbeeld van een Spaans landbouwproduct dat tot de blijvende gewassen wordt gerekend. foto 13
2p
26
200015 12
Een voorbeeld van een blijvend gewas in Spanje
Geef twee andere voorbeelden van Spaanse landbouwproducten die tot de blijvende gewassen worden gerekend.
19
Lees verder
tabel 1
Het waterverbruik door huishoudens, industrie en landbouw in Spanje, 1985-1990 Huishoudens 12%
2p
27
kaart 13
Landbouw 62%
Industrie 26%
Tabel 1 geeft het waterverbruik in procenten weer door huishoudens, landbouw en industrie in Spanje tussen 1985 en 1990. Geef de verklaring voor het hoge waterverbruik door de landbouw. Spanje, autonome regio’s Frankrijk
Portugal
Extremadura
Almería Almer El Ejido
0
2p
28
tekst 6
2p
29
tekst 7
200015 12
125
250 km
In Extremadura (zie kaart 13) komt extensieve veeteelt voor. Om te voorkomen dat boeren in dit gebied de grond intensiever gaan gebruiken, geeft de Spaanse overheid steun aan hen. Intensivering van de veeteelt in dit gebied kan tot overbeweiding leiden. Noem een mogelijk gevolg van overbeweiding voor het milieu. Almería een economisch succesverhaal Almería, een Spaanse provincie in het zuiden van Spanje, is een economisch succesverhaal. In 1961 kwam een boer op het idee tomaten te verbouwen onder een stuk plastic op de zandgrond. Het resultaat was geweldig. Almería (zie kaart 13) ontwikkelde zich tot één van de grootste tuinbouwgebieden van Europa.
Leg uit welke gunstige rol het warme klimaat speelt bij de ontwikkeling van Almería tot één van de grootste tuinbouwgebieden van Europa. Plasticrevolutie brengt rijkdom en discriminatie El Ejido, in de provincie Almería (zie kaart 13), bestaat uit twee werelden. De eerste is die van de welvarende plaats waar de inwoners het goed hebben. De tweede is die van de (legale en illegale) immigranten die voor de inwoners de oogsten binnenhalen, maar die in mensonwaardige omstandigheden leven. Het probleem van El Ejido en de hele provincie Almería is, dat de immigranten noodzakelijk zijn en tegelijkertijd ongewenst. Zonder hun arbeid in de hete kassen zou het succesverhaal van de tuinbouw niet mogelijk zijn geweest.
20
Lees verder
Huisvesting van immigranten
foto 14
2p
30
2p
31
De meeste immigranten in Almería leven tussen het plastic of in oude loodsen, omdat Spanjaarden geen huizen aan hen willen verhuren (zie foto 14). Noem een reden waarom de Spaanse tuinbouw in Almería gebruik maakt van zo’n tienduizend legale en illegale immigranten uit Afrika. In de titel van tekst 7 is sprake van discriminatie. Waaruit blijkt dat in Almería sprake is van discriminatie? Spanje: oppervlakte olijfboomgaarden en productie olijfolie
figuur 1
verdeling oppervlakte olijfboomgaarden 0 10 20 30 40 50
60
X
verdeling productie olijfolie 0 10 20 30 40
70
60
70
X
2p
32
A B C
200015 12
90
100%
overige regio's
Y
50
80
80
90
Y
100%
overige regio's
De spreiding van ’het groene goud’ – zoals de olijf ook wel genoemd wordt in Spanje – is ongelijk over het land. Ook de productie van olijfolie is ongelijk verdeeld. Figuur 1 geeft deze verdeling weer. De letters X en Y staan voor twee autonome regio’s van Spanje. Welke combinatie van letter en autonome regio is juist? X
Y
Andalusië Cantabrië Catalonië
Catalonië Andalusië Cantabrië
21
Lees verder
Spaans voetbal In Spanje is het altijd een moeilijk punt uit welk deel van Spanje de spelers van het nationale voetbalelftal vandaan komen. De vroegere bondscoach had een voorkeur voor Baskische spelers, tot woede van de overige bevolkingsgroepen. De huidige bondscoach daarentegen selecteerde Catalanen, Galiciërs, Basken en andere Spanjaarden. Het Spaanse volk reageerde onmiddellijk positief.
tekst 8
Spanje
kaart 14
1
2
Frankrijk
3
Portugal
Canarische eilanden
0
2p
33 A B C
2p
34
250 km
Op kaart 14 staan drie regio’s aangegeven met de cijfers 1, 2 en 3. Uit welke regio komen de Baskische spelers? regio 1 regio 2 regio 3 In tekst 8 wordt onder andere gesproken over Catalanen en Basken. Deze beide bevolkingsgroepen streven een zelfde politiek doel na. Welk politiek doel wordt hier bedoeld? Spanje wereldrecordhouder niet-kinderen krijgen Het aanhoudend lage geboortecijfer maakt de Spaanse regering ongerust. Enkele tientallen jaren terug waren grote gezinnen in Spanje heel gewoon. Het land is nu wereldrecordhouder nietkinderen krijgen. Het geboortecijfer is zo laag dat er een bevolkingsafname dreigt. In de nabije toekomst heeft dit vervelende gevolgen voor de ontwikkelingen in Spanje.
tekst 9
2p
125
35 A B C D
200015 12
Naar aanleiding van tekst 9 volgen hier drie uitspraken: 1 Het aandeel 65-plussers zal in verhouding sterker toenemen. 2 Dorpen op het platteland zullen verder ontvolken. 3 Het sterftecijfer zal altijd kleiner blijven dan het geboortecijfer. Welke uitspraken zijn juist? alleen 1 en 2 alleen 1 en 3 alleen 2 en 3 1, 2 en 3
22
Lees verder
kaart 15
Buitenlandse vakanties van Nederlanders in 1993
DUITSLAND
OOSTENRIJK
FRANKRIJK
Legenda: Vakanties van Nederlanders in het buitenland 2 miljoen
Zomervakanties
0
250
500 km
Wintervakanties
1 miljoen 500 000 250 000 100 000 50 000
2p
36
200015 12
Van de Nederlanders die naar Spanje op vakantie gaan, gaat een hoog percentage in de winter (zie kaart 15). Geef hiervoor de reden.
23
Lees verder
kaart 16
Drie routes door Spanje Legenda: plaats
Frankrijk
P
Q
Portugal
R
0
foto 15
200015 12
125
Een kerk
250 km
foto 16
24
Een gebergte
Lees verder
Een haven
foto 17
2p
37 A B C
2p
2p
De foto’s 15, 16 en 17 zijn gemaakt door Bas en Maurice tijdens een trektocht door Spanje. Zij reisden met de auto van het ene gebied naar het andere gebied. Op kaart 16 staan drie verschillende routes aangegeven met de letters P, Q en R. Welke route hoort bij de drie foto’s? route P route Q route R
38
Een Amerikaanse computerproducent wil zich vestigen in Spanje. Het bedrijf heeft drie vestigingsplaatsen op het oog. Het moet kiezen tussen Barcelona, Bilbao en Madrid. Elke stad heeft zowel voordelen als nadelen om er een nieuwe vestiging te openen. Het Amerikaanse bedrijf kiest uiteindelijk voor Madrid. Geef een reden waarom dit Amerikaanse bedrijf uiteindelijk voor Madrid heeft gekozen.
39
De belangrijkste Spaanse stad aan de Middellandse Zee blijft …1…. Toch had deze stad het niet gemakkelijk. De arbeidsintensieve ...2… stortte in. Dat kwam door concurrentie van landen met …3…. Wat moet op de plaatsen 1, 2 en 3 worden ingevuld?
A B C D
200015 12
1
2
3
Barcelona Barcelona Santander Santander
staalindustrie textielindustrie staalindustrie textielindustrie
betere producten lage lonen lage lonen betere producten
25
Lees verder
foto 18
Een deel van een wijk in Barcelona
kaart 17
Barcelona
2p
40 A B C D
200015 12
Foto 18 is een luchtfoto van een deel van een wijk in Barcelona. Op kaart 17 is met de letters P, Q, R en S de mogelijke locatie van deze wijk in Barcelona aangegeven. Waar op kaart 17 bevindt zich deze wijk? bij letter P bij letter Q bij letter R bij letter S
26
Lees verder
2p
41 A B C D
kaart 18
Onderstaande uitspraken gaan over de wijk van foto 18. 1 De wijk is ontstaan in de 19e eeuw. 2 Tegenwoordig is werken de hoofdfunctie van de wijk. Welke uitspraak is of welke uitspraken zijn juist? alleen 1 alleen 2 1 en 2 geen van beide Mallorca, natuurlijke omgeving 500 600 700
Legenda: droogtegrens 1200 mm neerslag strand
Puerto de Pollensa
800
1000
900 800
Alcudia 1200
700
1100
Inca
600
700 700
800
600 700 500 400
Manacor 500
Palma de Mallorca 400
0
2p
42
tekst 10
2p
43
10
20 km
De meeste hotels zijn op Mallorca te vinden aan de zuidkust van het eiland. Geef daarvoor met behulp van kaart 18 twee redenen. Op Mallorca worden door de regering maatregelen genomen om het massatoerisme naar het eiland in het hoogseizoen in de zomer af te remmen. Aan de andere kant wil de regering ook het natuurtoerisme bevorderen. Om de plannen voor het bevorderen van natuurtoerisme te financieren wil de regering van Mallorca voortaan iedere toerist ± 6 Euro extra belasting laten betalen. Het plan om het natuurtoerisme te bevorderen heeft voorstanders en tegenstanders. Ronaldo en Marita, inwoners van Mallorca, bespreken het plan. Ronaldo is tegenstander van het afremmen van het massatoerisme in het hoogseizoen. Marita daarentegen vindt het plan om het natuurtoerisme te bevorderen juist uitstekend.
Ben jij het eens met het standpunt van Ronaldo of van Marita? Kies eerst voor Ronaldo of Marita en geef daarna een argument dat Ronaldo of Marita gebruikt zal hebben.
Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina.
200015 12
27
Lees verder
Ontwikkeling van het aantal toeristen in Andalusië, 1965–1995
tabel 2
Jaar 1965 1975 1985 1995
Indexcijfer 100* 214 249 285
* 1965 = 100 2p
44 A B C
2p
45
In welke periode is de stijging van het aantal toeristen het grootst? periode 1965–1975 periode 1975–1985 periode 1985–1995 Zoals uit tabel 2 blijkt is het aantal toeristen naar Andalusië in de periode 1965–1995 enorm toegenomen. Dit heeft zowel voordelen als nadelen. Noem een nadeel voor het milieu van Andalusië.
Einde
200015 12
28
Lees verder
