Enquête SJBN 15.10.2013
1
Inhoudsopgave
Steekproef Resultaten enquête
Algehele tevredenheid Arbeidsomstandigheden Urennorm Ondernemersaspecten Kijk op de toekomst
Conclusies
2
Steekproef: achtergrond kenmerken Steekproef Benaderd Respons Volledig ingevuld
#
Geslacht Man Vrouw
N=978 40% 60%
Betrekking In loondienst Zelfstandig (maatschap / partner) Zelfstandig (solo praktijk)
N=978 84% 9% 7%
7000 979 967
% 100% 14% 14%
Arrondissem ent Amsterdam Den Haag Gelderland Limburg Midden-Nederland Noord-Holland Noord-Nederland Oost-Brabant Overijssel Rotterdam Zeeland-West-Brabant
N=978 25% 11% 8% 5% 11% 5% 4% 7% 4% 13% 7%
14 % van de benaderde advocaten heeft de enquête ingevuld. 60% van de respondenten is vrouw. De meeste jonge advocaten zijn in loondienst (84%). 40% is minder dan 4 jaar werkzaam als advocaat. De meeste respondenten werken tussen veertig en vijftig uur. 25% geeft aan meer dan 50 uur per week te werken.
Jaren w erkzaam als advocaat Minder dan één jaar Tussen één en tw ee jaar Tussen tw ee en drie jaar Tussen drie en vier jaar Tussen vier en vijf jaar Meer dan vijf jaar
N=978 20% 20% 19% 12% 8% 21%
Bruto m aandsalaris Minder dan 2.500 euro Tussen 2.500 en 3.000 euro Tussen 3.000 en 3.500 euro Tussen 3.500 en 4.000 euro Meer dan 4.000 euro Wil ik niet zeggen
N=978 12% 25% 20% 14% 23% 6%
Uur per w eek Minder dan veertig uur Tussen veertig en vijftig uur Tussen vijftig en zestig uur Meer dan zestig uur
N=978 10% 64% 23% 2%
3
Resultaten
Algehele tevredenheid
Hoe tevreden bent u in het algeheel over uw beroep als advocaat? 3% 11%
63%
Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden
22% Basis: allen (N=979)
85% van de advocaten is (zeer) tevreden met zijn/haar beroep als advocaat. Slechts 3% geeft aan (zeer) ontevreden te zijn. Er zijn geen significante verschillen in de algehele tevredenheid in vergelijking met 2012. Er zijn geen verschillen in tevredenheid tussen mannen en vrouwen. Ook het aantal jaren dat men werkzaam is als advocaat is niet van invloed op de tevredenheid (dit laatste was in 2012 wel het geval). Wel zien we kleine effecten op de tevredenheid bij de hoogte van het salaris, het aantal uren dat een advocaat werkt en zijn er kleine verschillen per arrondissement waar men werkt te zien. Advocaten in loondienst scoren (net als vorig jaar) iets lager op tevredenheid dan zelfstandig werkende advocaten. Ook is er een duidelijke correlatie tussen de algehele tevredenheid en de werkomstandigheden op kantoor.
5
Algehele tevredenheid – kantoor en regio Tevredenheid en betrekking 4%
Zelfstandige advocaten ervaren een grotere tevredenheid dan advocaten in loondienst. De verschillen in tevredenheid per regio zijn niet heel groot maar in Noord-Nederland en Noord-Holland (excl. Amsterdam) ligt de tevredenheid iets hoger dan in de rest van Nederland.
7%
5%
13%
52% 61% 64%
42% 32% 19%
In loondienst (N=825)
Zelfstandig (maatschap/partner) (N=84)
Zelfstandig (solo praktijk) (N=71)
Tevredenheid en regio Zeeland-West-Brabant (N=72)
17%
Rotterdam (N=123) Overijssel (N=40)
24% 18%
Oost-Brabant (N=68)
64%
60%
16% 68%
31%
Midden-Nederland (N=103)
Gelderland (N=76)
24%
Den Haag (N=110)
23% 24%
8% 2% 16%
61% 61% 59%
4%
8%
70% 71%
3% 5%
7%
62%
20% 10%
4%
9% 18%
24%
Noord-Holland (N=52)
Amsterdam (N=224)
10%
60%
19%
Noord-Nederland (N=41)
Limburg (N=49)
68%
2%
12%
4%
12%
5%
13%
3%
Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden
6
Algehele tevredenheid – primaire arbeidsvoorwaarden
Tevredenheid en salaris 3%
3% 7%
4%
19%
12%
3% 7%
66% 55%
22%
Minder dan 2.500 euro (N=121)
57%
71%
67%
24%
17%
3% 13%
Naarmate het salaris van de respondenten stijgt zien we ook de algehele tevredenheid iets stijgen. In de hoogste salariscategorie zijn advocaten juist iets vaker ontevreden. Ook zien we dat wanneer er meer dan 60 uur wordt gewerkt de advocaten iets vaker ontevreden zijn.
26%
19%
Tussen 2.500 en Tussen 3.000 en Tussen 3.500 en 3.000 euro (N=242) 3.500 euro (N=197) 4.000 euro (N=137)
Meer dan 4.000 euro (N=227)
Tevredenheid en werkdruk 2% 18%
3% 10%
2% 12%
16% 5%
37% 52%
66%
62%
20%
23%
42% 27%
Minder dan veertig uur per Tussen veertig en vijftig uur Tussen vijftig en zestig uur week (N=102) per week (N=629) per week (N=229)
Meer dan zestig uur per week (N=19)
Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden
7
Algehele tevredenheid – arbeidsomstandigheden Stress, werkdruk en privé omstandigheden zijn bespreekbaar vs algehele tevredenheid Helemaal mee oneens
Mee oneens
Neutraal
15%
41%
5%
30%
7%
63%
19%
13%
Mee eens
13%
68%
17%
25%
Helemaal mee eens
66%
51%
Zeer tevreden
7%
8%
45%
Tevreden
Neutraal
Ontevreden
2%
1%
2%
Zeer ontevreden
De mate waarin privéomstandigheden, stress en werkdruk bespreekbaar zijn op kantoor heeft een sterke positieve invloed op de algehele tevredenheid. Ook zien we dat er een sterk positief effect is op het plezier in het dagelijkse werk. 92% van de advocaten die vinden dat privéomstandigheden, stress en werkdruk bespreekbaar zijn is ook tevreden met zijn beroep als advocaat. Bij advocaten die vinden dat deze zaken niet bespreekbaar zijn is slechts 66% tevreden met zijn beroep als advocaat.
Goede balans werk en privé vs algehele tevredenheid Helemaal mee oneens
13%
Mee oneens
13%
Neutraal
14%
Mee eens
33%
21%
25%
58%
19%
69%
22%
Helemaal mee eens
69%
Tevreden
Neutraal
Ontevreden
1%
8%
41%
Zeer ontevreden
Ook een goede balans tussen werk en privé heeft een sterke positieve invloed op de algehele tevredenheid.
9%
16%
55%
Zeer tevreden
8%
1%
4%
8
Arbeidsomstandigheden Werkomstandigheden op kantoor Goede balans tussen werk en privé.
11%
46%
Stress/werkdruk/privé bespreekbaar
12%
46%
Plezier in dagelijkse werk als advocaat
Basis: allen (N=979)
Helemaal mee eens
23%
27%
27%
Mee eens
60%
Neutraal
Mee oneens
17%
13%
9%
2%
3%
3%
Helemaal mee oneens
De werkomstandigheden op kantoor worden over het algemeen als positief ervaren. Advocaten in loondienst zijn op alle punten iets minder positief dan zelfstandige advocaten. Van alle respondenten vindt 57% dat er een goede balans is tussen werk en privé. Bij advocaten in loondienst ligt dit percentage op 54%. Mannen ervaren vaker een goede balans tussen werk en privé dan vrouwen (63% vs 54%). Stress, hoge werkdruk en privéomstandigheden zijn volgens 58% van de respondentengoed bespreekbaar op kantoor. Bij advocaten in loondienst is dit 56%. Van deze laatste groep ervaart 17% dit expliciet als niet bespreekbaar. De grote meerderheid van de respondenten (87%) heeft plezier in het dagelijkse werk als advocaat. Bij zelfstandige advocaten is dit percentage zelfs 97% (Advocaten in loondienst 86%).
9
Declarabele urennorm Verwacht u dit jaar uw declarabele uren norm te behalen? 19%
11%
12%
33%
36%
28%
7%
3%
36%
40% Weet ik niet
34%
34%
35%
27%
38%
Nee, ik zit eronder Ja, ik zit erop Ja, ik zit erboven
19%
23%
0-800
800-1000
14% 1000-1200
22% 1200-1400
30%
Meer dan 1400
Jaarlijkse declarabele urennorm
41% van de respondenten geeft aan geen urennorm te hebben Van de respondenten met een urennorm heeft 66% een norm tussen de 1.000 en 1.400 uren Van de respondenten met een urennorm geeft 55% aan deze te gaan halen en 35% zit eronder.
10
Werkomstandigheden op het kantoor 2013 vs 2012 (2) Mening over: Ik ervaar een goede balans tussen werk en privé (2012)
9%
Ik ervaar een goede balans tussen werk en privé (2013)
11%
Stress/werkdruk/privéomstandigheden zijn bespreekbaar (2012)
41%
12%
Ik heb plezier in mijn dagelijkse werk als advocaat (2012)
46%
Mee eens
17%
23%
17%
17% 27%
13%
64% 27%
0%
24%
30%
14%
Ik heb plezier in mijn dagelijkse werk als advocaat (2013)
Helemaal mee eens
46%
9%
Stress/werkdruk/privéomstandigheden zijn bespreekbaar (2013)
Basis 2012 (N=955) Basis 2013 (N=979)
49%
10% Neutraal
15% 60%
20%
30%
40%
Mee oneens
50%
60%
6% 9% 3%
70%
80%
90%
100%
Helemaal mee oneens
De balans werk en privé wordt in 2013 hetzelfde ervaren als in 2012 . Ten opzichte van 2012 worden stress, werkdruk en privéomstandigheden als beter bespreekbaar ervaren. Het plezier dat jonge advocaten ervaren in het dagelijkse werk is ten opzichte van vorig jaar flink gestegen (van 78% naar 87%).
11
Werkomstandigheden op het kantoor 2013 vs 2012 (3) Plezier in dagelijks werk
Plezier in dagelijks werk
95%
100%
90%
95% 90%
85%
85%
80% 80%
75%
75%
70% 65%
88% 78%
86% 78%
97%
70%
85% 65%
88%
77%
60%
60%
55%
55%
50% 50% Mannen 2012 Mannen 2013
Vrouwen 2012 Vrouwen 2013
Loondienst 2012
Loondienst 2013
Zelfstandig 2012
Zelfstandig 2013
Bij de mannen en vrouwen zien we een vergelijkbare groei in het werkplezier ten opzichte van het afgelopen jaar. Zowel bij loondienst als bij zelfstandige advocaten neemt het werkplezier toe ten opzichte van 2012. Van de zelfstandige advocaten geeft zelfs 97% aan plezier te hebben in het dagelijkse werk. In 2012 was dit nog 88%.
12
Werkomstandigheden op het kantoor 2013 vs 2012 (4) Stress, werkdruk en privéomstandigheden zijn bespreekbaar
Stress, werkdruk en privéomstandigheden zijn bespreekbaar 70%
60%
65%
55% 60%
50%
55% 50%
45% 58%
57%
40% 51%
45%
64% 56%
40%
48%
35%
35%
66%
48%
30%
30%
25%
25% Mannen 2012 Mannen 2013
Vrouwen 2012 Vrouwen 2013
Loondienst 2012
Loondienst 2013
Zelfstandig 2012
Zelfstandig 2013
Vooral bij vrouwen zien we een sterke groei (van 48% naar 58%) in het aandeel vrouwen dat vindt dat stress, werkdruk en privéomstandigheden goed bespreekbaar zijn op kantoor. Bij advocaten in loondienst zien we een flinke groei in het aandeel dat aangeeft dat stress, werkdruk en privéomstandigheden goed bespreekbaar zijn op kantoor. Bij zelfstandige advocaten is dit groeipercentage beduidend lager. In het algemeen vinden de zelfstandige advocaten de bespreekbaarheid van deze onderwerpen nog steeds hoger dan de advocaten in loondienst.
13
Werkomstandigheden op het kantoor 2013 vs 2012 (5) Ik ervaar een goede balans tussen werk en privé
Ik ervaar een goede balans tussen werk en privé
65%
75% 70%
60%
65% 55%
60% 50%
55% 50%
45%
72%
63% 59%
40%
45%
57% 54%
40%
35%
35%
30%
30%
63% 57%
55%
25% 25% Mannen 2012 Mannen 2013
Vrouwen 2012 Vrouwen 2013
Loondienst 2012
Loondienst 2013
Zelfstandig 2012
Zelfstandig 2013
De balans werk en privé is op totaalniveau niet veel veranderd ten opzichte van 2012. Als we echter inzoomen zien we dat mannen deze balans positiever beoordelen dan afgelopen jaar. Bij vrouwen is dit juist andersom. Bij advocaten in loondienst is het percentage advocaten dat een goede balans ervaart tussen werk en privé iets afgenomen. Bij de zelfstandige advocaten neemt deze juist flink toe.
14
Ondernemersaspecten advocaat (1) Ik vind het belangrijk om mijn acquisitievaardigheden in een vroeg stadium te ontwikkelen 8%
4%
1%
14%
21%
18%
Helemaal mee oneens 49% 46%
Mee oneens Neutraal
58%
Mee eens Helemaal mee eens 32%
30%
15%
In loondienst (N=824)
Zelfstandig (maatschap/partner) Zelfstandig (solo praktijk) (N=71) (N=84)
75% van de respondenten vindt het belangrijk om in een vroeg stadium zijn acquisitievaardigheden te ontwikkelen. Er zijn op dit punt geen grote verschillen tussen loondienst en zelfstandige advocaten. Wel is het percentage dat dit expliciet niet nodig vindt bij advocaten in loondienst iets hoger dan bij zelfstandigen.
15
Ondernemersaspecten advocaat (2) Ik ga vaak met mijn patroon/kantoorgenoten/alleen naar acquisitiebijeenkomsten 12%
15%
13% 6%
15% 30%
25%
47%
Helemaal mee oneens Mee oneens Neutraal
25%
Mee eens 25% 20%
Helemaal mee eens
26% 19%
14%
6%
In loondienst (N=824)
Zelfstandig (maatschap/partner) Zelfstandig (solo praktijk) (N=70) (N=84)
42% van de advocaten in loondienst geeft aan niet zo vaak naar acquisitiebijeenkomsten te gaan. Bij zelfstandige advocaten met een solo praktijk is dit percentage slechts 19%. Opvallend hierbij is dat bij deze laatste groep 47% neutraal antwoord op de vraag of zij regelmatig naar dit soort bijeenkomsten gaat. Wellicht is de term ‘vaak’ ook niet voor alle advocaten gelijk.
16
Ondernemersaspecten advocaat (3) Ik heb vaak rechtstreeks contact met cliënten over declaraties 2% 11%
8%
4% 17%
23% 36%
35%
18%
Helemaal mee oneens Mee oneens Neutraal Mee eens
37%
Helemaal mee eens
54% 42%
12%
In loondienst (N=824)
Zelfstandig (maatschap/partner) Zelfstandig (solo praktijk) (N=71) (N=84)
Zelfstandige advocaten hebben beduidend meer klantcontact over declaraties dan advocaten in loondienst. Van de advocaten in loondienst geeft 49% aan regelmatig contact met cliënten te hebben over declaraties.
17
Ondernemersaspecten advocaat (4) Ik merk dat mijn kantoor aan het bezuinigen is, er worden minder activiteiten georganiseerd 7% 19%
24%
30% 23%
7%
Helemaal mee oneens Mee oneens
29%
Neutraal 37%
60%
Mee eens Helemaal mee eens
26% 17% 9%
In loondienst (N=824)
5%
6% 3%
Zelfstandig (maatschap/partner) Zelfstandig (solo praktijk) (N=70) (N=84)
35% van de geënquêteerde advocaten in loondienst geeft aan te merken dat het kantoor aan het bezuinigen is. Bij zelfstandige advocaten is dit percentage beduidend lager. Bij zelfstandige advocaten met een solo praktijk is dit percentage slechts 9%.
18
Kijk op de toekomst: Onder jong hoogopgeleiden zoals advocaten wordt veel gewisseld van baan. Hoe ziet u zichzelf over over 5-7 jaar? N=824
N=84
In loondienst Dan heb ik mijn eigen kantoor opgericht
11%
16%
Zelfstandig (maatschap / partner)
Medewerker bij mijn huidige kantoor
3%
1% 6%
Medewerker bij een ander kantoor
19%
36%
Partner bij mijn huidige kantoor
15%
N=71
Zelfstandig (solo praktijk) Dan heb ik mijn eigen kantoor opgericht Medewerker bij mijn huidige kantoor
35%
Medewerker bij een ander kantoor
49%
7%
Niet meer werkzaam in de advocatuur Partner bij een ander kantoor
Niet meer werkzaam in de advocatuur
Dan heb ik mijn eigen kantoor opgericht
15%
70%
Medewerker bij mijn huidige kantoor Medewerker bij een ander kantoor Niet meer werkzaam in de advocatuur Partner bij een ander kantoor Partner bij mijn huidige kantoor
Van de advocaten in loondienst verwacht 30% over 5 jaar partner of zelfstandig advocaat te zijn. 51% verwacht medewerker in loondienst bij een kantoor te blijven. Advocaten die partner zijn verwachte merendeels over 5 tot 7 jaar nog steeds partner bij hetzelfde bureau te zijn.
Partner bij een ander kantoor
3% 4% 7%
Partner bij mijn huidige kantoor
19
Conclusies
Conclusies algemeen 85% van de advocaten is (zeer) tevreden over hun beroep als advocaat. Salaris en werkdruk hebben beide een beperkte invloed op de algehele tevredenheid. Arbeidsomstandigheden zoals bespreekbaarheid van privé omstandigheden en de balans werk en privé hebben wel een sterk effect op de algehele tevredenheid. Vrouwelijke advocaten zijn kritischer over de balans werk en privé dan hun mannelijke collega’s Zelfstandige advocaten ervaren over het algemeen een hogere tevredenheid dan advocaten in loondienst. 87% van de advocaten geeft aan plezier te hebben in het dagelijkse werk als advocaat. 3 op de 4 advocaten vindt het belangrijk om in een vroeg stadium zijn acquisitievaardigheden te ontwikkelen. Toch geeft slechts 34% van de advocaten aan dat zij vaak een acquisitiebijeenkomst bezoeken. Slechts 32% van de advocaten geeft aan iets te merken van bezuinigingen op kantoor. Ook hier geldt dat met name de advocaten in loondienst hier iets van merken. Bij kleine solo praktijken is het minst merkbaar van bezuinigingen.
21
Conclusies – verschillen met vorig jaar De algehele tevredenheid over het beroep van advocaat is ten opzichte van het afgelopen jaar niet wezenlijk veranderd. Toch worden de arbeidsomstandigheden ten opzichte van 2012 op enkele vlakken wel significant beter beoordeeld. Ten opzichte van 2012 worden stress, werkdruk en privéomstandigheden als beter bespreekbaar ervaren op kantoor. Ook het aantal advocaten dat plezier heeft in het dagelijkse werk is ten opzichte van vorig jaar behoorlijk toegenomen (van 78% naar 87%)
22