EDUport Noorderland Henk Tulner 10 januari 2015 Versie 2.2
Inhoud Aanleiding .................................................................................................................................. 3 Onderwijs&ict@IEC .............................................................................................................. 3 Verbinden onderzoek/onderwijs/werkveld @IEC ................................................................. 3 Het leveren van de bijdrage van IEC aan de ontwikkeling van de Vital Region .................. 3 Uitdaging .................................................................................................................................... 4 EDUport Noorderland als perspectief .................................................................................... 4 Visie/missie ................................................................................................................................ 5 Aanpak ....................................................................................................................................... 5 Vorm en structuur PO ............................................................................................................ 6 CLC .................................................................................................................................... 6 ILC ..................................................................................................................................... 6 Vorm en structuur VO ................................................................................................................ 7 Organisatie: ................................................................................................................................ 7 Bestuur ................................................................................................................................... 7 Stuurgroep .............................................................................................................................. 7 Adviesgroep ........................................................................................................................... 8 Projectgroep ........................................................................................................................... 8 Werkgroepen inhoudelijk thematisch/regionale klankbordgroepen ..................................... 8 ILC ......................................................................................................................................... 8 CLC’s ..................................................................................................................................... 8 Funding....................................................................................................................................... 8 Stappenplan: ............................................................................................................................... 9 Inpassen .................................................................................................................................. 9 Ontwikkelen ........................................................................................................................... 9
Aanleiding Op basis van het in kaart brengen van de activiteiten op het snijvlak van ict en onderwijs en combineren met ambities en doelen van de unit IEC in de NHL is in deze notitie een perspectief ontstaan dat richtinggevend kan zijn voor de keuzes en prioriteiten bij strategische beslissingen van het management. Gedacht vanuit de hamvraag ‘en voor welke problemen is dit perspectief dan de oplossing’ definiëren we de belangrijkste issues en opgaven waarvoor IEC staat als:
Onderwijs&ict@IEC Met veel enthousiasme wordt op verschillende terreinen binnen IEC gewerkt aan modernisering en verbetering van het onderwijs en de vanzelfsprekende inbedding van de digitalisering in het onderwijs van/aan IEC opleidingen. Issue is dat de synergie niet sterk is en er veel eilanden ontstaan zijn. Langs twee lijnen wordt gewerkt aan de verbetering. Enerzijds is er op NHL nivon het project digitalisering uitgevoerd. In dit project is geïnventariseerd welke beloftevolle iniatiatieven er lopen en zijn een aantal knelpunten gedefinieerd die in 2015 opgepakt worden. Een aantal knelpunten die wij aanvankelijk als speerpunten voor het onderwijsict beleid van IEC definieerden worden aangepakt in het project digitalisering onderwijs NHL. In deze notitie gaan we daarom niet in op deze onderwerpen te weten: - Digitaal toetsen - Blended Learning van deeltijdopleidingen en UDL als framework bij de digitalisering van varianten/aanvullingen van IEC opleidingen - Professionalisering van docenten en Research en Design Modernisering van het onderwijs. Naast het aanpakken van deze knelpunten staat IEC voor de opgave activiteiten vanuit het Innovationlab onderwijs&ict en activiteiten gegroepeerd rond MySchoolsNetwork in een nieuw perspectief te zetten. In een werkconferentie op 13 januari 2015 wordt hier ook aan gewerkt. Voor deze notitie is van belang dat we elementen uit projecten van en met MySchoolsNetwork zien als een instrument voor communicatie en samenwerking in de hier in het vervolg geschetste aanpak.
Verbinden onderzoek/onderwijs/werkveld @IEC Het versterken van de samenhang tussen onderzoek en onderwijs aan het werkveld van IEC is een tweede aanleiding na te denken en vorm te geven aan een meer geïntegreerde aanpak. Door het opleiden voor het beroep van leraar te verbinden met het onderzoek in de praktijk van het onderwijs en met het werkveld van PO en VO scholen ontstaat synergie.
Het leveren van de bijdrage van IEC aan de ontwikkeling van de Vital Region Onderwijs is een motor voor economische, sociaal maatschappelijke ontwikkeling van een regio. De bijdrage van IEC aan ontwikkeling en versterking van het onderwijs maakt het vanzelfsprekend dat IEC een belangrijke bijdrage wil leveren aan de ontwikkeling van de Vital Region. Elk van de hiervoor genoemde issues/deelgebieden vragen actie en positionering. Op basis van het doordenken van de samenhang en de verschillende activiteiten waarbij IEC betrokken is, heeft de directeur IEC gevraagd de issues niet afzonderlijk maar in samenhang te bezien en een overkoepelend kader te schetsen. Deze notitie schetst een beeld dat deels ook ingevuld wordt door gedachten over concrete vorm structuur en taken, bestuurlijke structuur, de ontwikkelingsaanpak . Deze invulling ligt op tafel om
het gesprek over de uiteindelijke vormgeving en besturing te voeden. De invulling is geen blauwdruk maar een contourenschets die verder ingevuld moet worden. Ter discussie staat ook of en in hoeverre de onder organisatie geschetste structuur vorm moet krijgen en/of noodzakelijk ingevuld moet worden. Essentie is dat er door het samenwerkingsmodel een ontwikkeling op gang komt die het gedachte beeld invult en de problematiek aanpakt.
Uitdaging Het is de ambitie van IEC eigentijds competentiegebaseerd hoger onderwijs aan onderwijsprofessionals voor de toekomst op maat te leveren. Onder eigentijds gaat het ook nadrukkelijk om het vanzelfsprekend benutten van moderne media&ict . Media en ict zijn ooit geïntroduceerd als ondersteunende faciliterende instrumenten. In de 21e eeuw is deze positie opgeschoven naar de kern van wat onderwijs is en doet. “The new-normal” in onderwijs betekent dat media&ict niet meer als interessante randverschijnselen die ondersteunend of faciliterend benut kunnen worden om onderwijs ‘op te leuken’. Media &ict zijn deel van de dna-structuur van onderwijs. Naast de primaire gerichtheid van IEC op het opleiden van onderwijsprofessionals is er een plaats voor IEC als onderdeel van de NHL om onderwijs en onderzoek in de regio te ontwikkelen en te verbinden en een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de regio als vital Region. Het conglomeraat NHL-Stenden is op korte termijn de de-facto hofleverancier van leraren voor het PO en VO in Noord-Nederland. Opgaaf en uitdaging die hieruit voortvloeit is het vinden van antwoorden en nieuwe passende vormen op specifiek regionale vragen als meertaligheid, sociale cohesie en handhaven van normen voor de kwaliteit van het onderwijs in een situatie van krimp. Door krimp zullen steeds meer fysieke kleinere onderwijslokaties moeten sluiten of daalt het voorzieningen nivo en/of de kwaliteit verder. Het leveren van fatsoenlijke kwaliteit op veel kleine ‘full-service’ voorzieningen wordt uiterst moeilijk. Nieuwe werkvormen ofwel anders organiseren gecombineerd met de benutting van moderne technologie zijn nodig en moeten ingericht worden om dit te realiseren. Bevoegde gezagsorganen en overheden worstelen met het vraagstuk, IEC moet zijn aanbod en bijdrage erop afstemmen. Partijen zijn min of meer veroordeeld tot elkaar om in synergie en in een vorm van co-creatie de issues aan te pakken. Onderdeel van die aanpak is het oppakken van praktijk georiënteerd onderzoek naar modaliteiten en aanpakken die een bijdrage leveren aan de oplossing van de geschetste regionale problemen. Door onderzoek en ontwikkeling ontstaan zo inzichten en producten die ook elders in Nederland, Europa , de wereld de problematiek van krimp in een regio aanpakken.
EDUport Noorderland als perspectief EDUport Noorderland gebruiken we als werknaam. Het initiatief is de poort naar verbinding, versterken, ontwikkeling en verrijking van kleinschalige lokale educatieve activiteiten en initiatieven Het perspectief van EDUport schetst een integrale benadering van ambities , uitdagingen waarvoor het IEC staat en sluit aan bij de uitdagingen van de vital region waarin IEC opereert. EDUport richt zich in samenhang met de omgeving op het ontwikkelen en versterken van regulier onderwijs door onderwijs, aanpalende gebieden van opvoedingsondersteuning en onderzoek en ontwikkeling te verbinden. Het perspectief voor EDUport is nauw aan te sluiten bij en verbinding te leggen bij en met verschillende reeds lopende activiteiten, beleidsdromen en ontwikkelingen in het Primair en Voortgezet Onderwijs in Friesland en de activiteiten van de Noordelijke Hogeschool. EDUport is geen ‘bedacht’ onbereikbaar visioen maar draait om het verbinden van reeds bestaande innovatieve initiatieven. Voorbeelden hiervan:
de ontwikkeling en start van een Community Learning Centre in Oudeschoot het uitwerken en invullen van Strategische Beleidsplannen van onderwijsorganisaties als Gearhing en Roobol en anderen; het verder ontwikkelen van het Innovation-lab van de NHL; het verder invullen van het onderwijs en opvoeding georiënteerde deel van het Vital Region Expertise Centrum io bij de NHL het verbreden van door de provincie Friesland in gang gezette initiatieven om meertalig onderwijs in de regio te versterken. De voorbeelden hierboven maken duidelijk dat bestaande structuren in beweging en ontwikkeling zijn. EDUport is het perspectief dat ook benut kan worden om waardeketen van onderwijs zo te organiseren zodat ze optimaal bijdraagt aan de ontwikkeling in de regio.
Visie/missie Door het verbinden van het innovatiepotentieel -ook van moderne onderwijstechnologie- ,de kennis en faciliteiten van de NHL met het werkveld van onderwijs en opvoeding in de vitale regio Noorderland ontstaat in co-creatie een nieuwe vorm van innovatief 21e eeuws Primair en Voortgezet onderwijs. Dit onderwijs verhoogt het nivo van onderwijsvoorzieningen in de regio met teruglopende bevolkingsaantallen. Door samenwerking, wijs benutten van nieuwe technologie, ontstaat een nieuwe effectieve en efficiënte manier van werken die de benutting van specifieke expertise en voorzieningen optimaliseert. De missie van EDUport Noorderland is het door IEC en partners ontwikkelen van een voor andere krimpregio’s in NL en wellicht Europa, toonaangevende vorm van ‘next generation (n+1.x) teacher training ’ en continu innoverende onderwijsinfrastructuur in een non-rural area. Toonaangevend betekent dat het ook om een door praktijkgericht onderzoek ‘evidence based’ innovatieve aanpak gaat.
Aanpak Vanuit de gedachte dat een perspectief een lonkend vergezicht is maar dat ook iemand de eerste stap moet zetten en een basiskamp in elkaar moet zetten neemt IEC@NHL actie. IEC gaat in cocreatie met het onderwijsveld (VO+PO) aan de slag met innovatief ontwikkelen van het onderwijs en onderwijsonderzoek in de vital region. IEC legt daarin verbindingen tussen :
het opleiden en nascholen van onderwijsprofessionals voor het PO en VO in de krimpende regio ; het ontwikkelen van kennis over het benutten van moderne multimedia technologie/onderwijstechnologie/social media en de benutting ervan voor de aanpak van maatschappelijke issues als krimp (met als pendant sociaal culturele verschraling/verdunning), kwaliteit en niveau van het onderwijs . het versterken van de kruisbestuiving tussen de leraar-opleidingen en het onderwijswerkveld de rol van onderwijs bij de ontwikkeling van lokale communities het verbinden van onderwijs- en opvoedingsonderzoek in de vorm van het inrichten van het kennispunt onderwijs en opvoeding met de aanbieders van onderwijs en opvoedingsondersteuning in de vital region.
De aanpak loopt langs de lijnen van - Draagvlak voor een gemeenschappelijk perspectief bij stakeholders als provincie, lokaal bestuur, onderwijsbestuurders, NHL ontwikkelen.
-
-
Draagvlak voor het gemeenschappelijk perspectief bij stakeholders in de kring van toezicht en subsidiegevers op landelijk en wellicht Europees niveau creëren. OCW, de Inspectie van het Onderwijs zullen moeten begrijpen dat de aanpak van krimp tot nieuwe aandachtspunten/zienswijzen/interpretaties van de eigen praktijk in gestolde kaders kan leiden. Het inrichten van elementen van het geschetste toekomstperspectief als o Een bestuurlijk overleg op de hoofdlijn van EDUport Noorderland o Een stuur/projectgroep vanuit de NHL die vorm geeft aan projectactiviteiten als Inrichting van de eerste en volgende gemeenschappelijke regionale centra in Oudeschoot en wellicht NoordOost Friesland. Het verder ontwikkelen van het bestaande experience lab van de NHL naar een Innovatief Onderwijs Living Lab Het verder ontwikkelen van een onderwijs en opvoeding expertisecentrum voor de Vital Region.
Vorm en structuur PO NHL sticht met lokale decentrale onderwijsbesturen en aanverwante maatschappelijke organisaties een aantal Community Learning Centre’s. Een CLC is een regionaal ‘condensatiepunt’ in de ontwikkeling en innovatie van onderwijs en leren in een regio. Friesland kent 6 regio’s en vooralsnog lijken er 6 CLC’s te kunnen ontstaan. Het eerste CLC is in aanbouw in een samenwerking tussen NHL en schoolbesturen rond Oudeschoot. De CLC’s zijn een soort satelliet van het centrale Innovatie Learning Centre bij de NHL.
CLC Het CLC is een plek waar (kleine) scholen in een krimpregio door samenwerking en in co-creatie met de NHL modern innovatief passend onderwijs op iedere maat verzorgen. Het CLC is een mix van een uitdagend laboratorium waar kostbare voorziening gepoold worden maar tegelijk een supportcenter en samenwerkingsorganisatie voor zaken die op een kleine school in een krimpregio moeilijk op kwalitatief hoogwaardige wijze ingevuld kunnen worden. Het centrum kan ook een knooppunt zijn in een netwerk van digitaal ondersteund onderwijs . CLC’s zijn de plek waar ook nieuwe inzichten die met en vanuit het InnovatieLearningCentre (ILC of misschien City Living Lab? ) ontwikkeld worden breder in de praktijk getoetst en werkbaar gemaakt worden. CLC’s zijn zo de eerste implementatieplaatsen van nieuwe ontwikkelingen in onderwijs en kennis en mediatechnologie. CLC’s zijn met 1 poot verbonden met het ILC voor de ontwikkeling en innovatie van het onderwijs met nieuwe vormen van leren. CLC’s sparren met elkaar en met het ILC. CLC’s worden door een lokale innovator vanuit de scholen/besturen in de regio gerund. De tweede poot van een CLC is het organiseren van pooling en samenwerken van schaarse kennis en ondersteuning (van vakleerkrachten tot wellicht het inrichten van supportactiviteiten en middelen voor Passend Onderwijs ).
ILC Knooppunt in het netwerk van CLC’s is het ILC bij de NHL. Het huidige InnovationLab van de NHL wordt verder ontwikkeld tot een broedplaats waar vroegtijdig nieuwe mogelijkheden van technologie verkend worden. Studenten en onderzoekers van de NHL geven op basis van een ontwikkelplan dat gevoed is vanuit verschillende lectoraten invulling aan de onderzoeks- en ontwikkelingsagenda van het ILC. Een aantal scholen in Leeuwarden werken nauw samen met het ILC als proeftuin voor nieuwe onderwijsaanpakken. Door stages en op termijn in een leer- en ontwikkelschool ontstaat een showplace van nieuwe onderwijsdidaktiek en nieuwe
onderwijsvormen. Deze leer- en ontwikkelschool kan ook benut worden als onderzoeksschool/praktijklaboratorium. Bij de start van EDUport Noorderland streeft de NHL naar de inrichting van een realistisch 21e eeuwse lokaliteit waar leerlingen en docenten van participerende scholen uit de regio Leeuwarden projectgewijs innovatief onderwijs ontwikkelen en bestuderen.
Vorm en structuur VO Vorm en structuur van de aanpak voor het VO zal door de grotere actieradius van leerlingen en het hoger nivo van digitale geletterdheid van leerlingen verschillen. Zo concreet als gedachten over een CLC-PO zijn kunnen we voor het VO niet zijn. Het ILC van de NHL zoals we voor het PO schetsten kan ook voor het VO werken. De verspreiding en diffusie van kennis en nieuwe inzichten naar de docenten in het werkveld kan anders en minder schoolnabij georganiseerd worden. Vanuit het ILC zouden vakgericht en op didiaktiek gericht weblectures en virtual classes verzorgd kunnen worden. De uitwerking van relatie/werkwijze van het NHL-ILC voor het VO zal in nauw overleg met het werkveldoverleg IEC-VO plaats vinden. In samenspraak met de projecten “Opleiden in de School” en “Onderwijs 21” wordt bezien of en hoe verworvenheden en doelen uit deze ontwikkeling kunnen transformeren naar elementen van EDUport voor het VO.
Organisatie: In deze paragraaf geven we in beknopte steekwoorden en structuren aan hoe de organisatie vorm KAN krijgen en effectief kan worden. Organisatiefilosofie is dat goed werkende bestaande initiatieven en projecten een plaats in het geheel krijgen. Uitgangspunt is een door verschillende participanten gedeelde gemeenschappelijke visie op de noodzaak en samenwerkingswijze door een vorm van co-creatie. Bundelen en delen van kennis, faciliteiten en onwikkelinspanning kan het geheel zich krachtig ontwikkelen. De organisatie van het geheel moet enerzijds een flexibel lerend netwerk worden. Anderzijds dient er een duurzame stevige ontwikkeling op gang te komen die waaraan deelnemende partijen zich serieus committeren. De eerste gedachten over de organisatiestructuur zijn afgeleid van een projectorganisatie met een bestuur van investerende partners dat als opdrachtgever fungeert. In het gesprek tussen partijen zal duidelijker worden welke elementen van de organisatie nodig zijn. De klassieke opsomming hieronder is dus open voor modificatie.
Bestuur
NHL/Stenden CvB Provincie – gedeputeerde RUG/1e graads leraaropleidingen van de RUG/mogelijk onderwijsonderzoek Voorman onderwijskoepels (wellicht 1 PO/ 1 VO) Opvoeding/jeugdzorg achtige vertegenwoordiger
Dir IEC
Stuurgroep
Manager EDUport Onderwijsbestuursrepresentanten Maatschappelijke partners AFUK, Fryske Academie, Leeuwarden culturele hoofdstad & adviesorgaan etc.
Externe observanten SCP? CPB? EU office NHL betrokkenen
Adviesgroep
Afd hoofden IEC / opleiden in de school Alex vd Stouwe/Sjouke Wouda/ Jooske Haije Pabo: Klaske Jellema/ CLC Oudeschoot Stenden Pabo ECNO lectoren : Henny Brandsma/Alex Riemersma/Sjoerd de Vries Partner betrokkenen Management betrokken scholen Provincie
Projectgroep
Manager EDUport buro – verbinden/afstemmen/projectdefinitie voortgang bewaking/finance/marketing
Manager Ilc Managers CLC Coördinator IEC leraaropleidingen Coördinator onderzoek / VR-expertise centrum
Werkgroepen inhoudelijk thematisch/regionale klankbordgroepen ILC CLC’s
Funding EDUport zal na een transformatie van de aanpak van de uitdagingen, door het in samenwerking herbeleggen van reguliere-, nieuwe en ontwikkelingsactiviteiten en middelen, budgetair neutraal uit reguliere middelen gefinancierd moeten worden. De noodzakelijk nieuwe vormen van samenwerken zullen leiden tot een aanpassing van de waardeketen die de verschillende participerende organisaties vormen. Transformatie vergt tijdelijk extra energie. Vaak kost dat geld. Een verkenningsonderzoek zal een indicatie opleveren van eventueel nodige middelen en mogelijke bronnen. Voor nu zien we indicatief de volgende mogelijkheden -
Startsubsidie verkenningsfase NHL+provincie Regulier geld NHL/besturen/gemeenten/provincie voor de uiteindelijke basisinfrastructuur Themagelden voor telkens nieuwe innovatieve thema’s SURF, OCW, Onderzoeksfondsen Ontwikkelingsgeld vanuit EU voor versterking van de vital region
Stappenplan: De uitwerking van de hier geschetste contouren kan langs verschillende lijnen en met verschillende intensiteit ter hand genomen worden. Zwart wit gesteld kan de uitwerking langs de lijn van ‘inpassen’ van in gang zijnde activiteiten gezien worden of door een ‘ontwikkelingsaanpak’ stevig ter hand genomen worden. Bespreking binnen het managementoverleg IEC en keuzes van de directeur IEC geven richting aan de verdere stappen.
Inpassen -
-
Incrementeel benutten van de contourenschets om een beperkt aantal projecten binnen IECNHL in samenhang te definiëren o Ontwikkeling InnovationLab (Werkconferentie Experience Centre op 13 jan in Gaasterland levert ook input hiervoor) Koppelen onderzoek aan het lab Betrekken scholen in Leeuwarden bij learninglab Focussen/herpositioneren/Splitsen van verschillende projectactiviteiten die nu met MySchoolsNetwork worden gefaciliteerd o Realiseren en Voeden CLC Oudeschoot ism regionale partijen o Verkennen mogelijkheden CLC NO-Friesland (ism Roobol?) o Verkennen mogelijkheden CLC-Bolsward (ism Gearhing) o Verkennen VO-pendant van CLC’s Bijsturen van lopende projecten in het perspectief van geschetste contouren o Versterken van het reeds gepraktiseerde en deels gesubsidieerde concept van opleiden in de school. Verbinden van deze aanpak met het NHL Learning Innovation Centre en E-coaching als peer/afstands/interdisciplinaire social media voertuig hierbij inzetten. o Onderzoeks thema’s /agenda vanuit lectoraten:NHL duurzame schoolontwikkeling/social media/meertaligheid en Stenden afstemmen op de geschetste contouren.
Ontwikkelen -
Betrekken externe stakeholders: Bestuurlijke sondering / ocw/ provincie/ onderwijskoepels/ regiopartijen Beschikbaar maken startup budget Startup bootcamp achtige werkconferentie met partijen om het ontwikkelingsperspectief verder af te stemmen en in te vullen en een business case te maken. Uitwerken van demo day waarin het concept doortimmert/concreet uitvoerbaar gepresenteerd wordt aan stakeholders Inrichten bestuurlijke structuur/werkorganisatie
