bcm0797-9807
pagina 1 van 6
BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Betreft: Zaak nr. 794 / Libertel-Phones 4 U 1. Op 4 juni 1998 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen waarin is medegedeeld dat de ondernemingen Libertel Groep B.V., Phones 4 U Cellular Services B.V. en Phones 4 U B.V. het voornemen hebben een concentratie als bedoeld in artikel 27 van de Mededingingswet te bewerkstelligen. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 105 van 9 juni 1998. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen.
I. DE PARTIJEN 2. Libertel Groep B.V. (hierna: Libertel) is een besloten vennootschap, opgericht naar Nederlands recht. Alle aandelen in Libertel worden gehouden door ING Bank Corporate Investments B.V. in haar hoedanigheid als enig beherend vennoot van de commanditaire vennootschap CV Gemeenschappelijk Bezit Libertel. Commanditaire vennoten van deze vennootschap zijn ING Verzekeringen NV, Postbank NV en Vodafone Europe Holdings BV. Deze laatste is een dochteronderneming van de Vodafone-groep die in het Verenigd Koninkrijk en elders actief is op de markten voor mobiele telecommunicatie. Libertel is actief op het gebied van mobiele communicatie. Libertel B.V. en Libertel Verkoop en Services B.V. (hierna: LVS) zijn 100% dochterondernemingen van Libertel Groep B.V. Libertel B.V. is naast KPN Telecom de tweede aanbieder van netwerkdiensten in Nederland (netwerk operator). LVS is een "service provider"; zij verkoopt mobiele communicatiediensten en -producten. 3. Phones 4 U Cellular Services B.V. en Phones 4 U B.V. (hierna: Phones 4 U), zijn besloten vennootschappen, opgericht naar Nederlands recht. Alle aandelen in deze vennootschappen worden gehouden door Caudwell B.V. Caudwell B.V. is een investeringsmaatschappij die deel uitmaakt van de Caudwell International groep die in het Verenigd Koninkrijk een netwerk heeft van telecomwinkels en tevens actief is op het gebied van postorderverkoop. Phones 4 U is actief op het gebied van de mobiele telecommunicatie. Phones 4 U Cellular Services B.V. is een "service provider"; zij verkoopt mobiele telecommunicatiediensten en -producten. Phones 4 U B.V. is een dealerorganisatie.
II. DE GEMELDE OPERATIE 4. Libertel zal, blijkens een overeenkomst inzake overdracht van aandelen d.d. 24 juni 1998, alle uitstaande aandelen in Phones 4 U overnemen van Caudwell B.V.
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0797-9807.htm
6-12-2006
bcm0797-9807
pagina 2 van 6
III. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat Libertel de volledige zeggenschap verkrijgt over Phones 4 U. 6. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen het toepassingsbereik van de Mededingingswet valt.
IV. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten 7. Partijen geven aan dat de markten die door de concentratie worden beïnvloed de markt voor wederverkoop van mobiele telecommunicatiediensten en die voor wederverkoop van mobiele telecommunicatieproducten (telefoontoestellen, randapparatuur en accessoires) zijn. 8. Er bestaat geen aanleiding om van deze door partijen aangegeven afbakening van productmarkten af te wijken. Wel is het in het onderhavige geval relevant om onderscheid te maken in de niveaus in de bedrijfskolom waar de wederverkopers van de mobiele telecommunicatiediensten zich bevinden. De markt voor wederverkoop van mobiele telecommunicatiediensten 9. Er is in Nederland sprake van aanbieders van mobiele telecommunicatienetwerkdiensten ("operators"), diensten-aanbieders ("service providers") en dealers. 10. Mobiele telecommunicatienetwerkdiensten worden momenteel in Nederland aangeboden door twee ondernemingen, namelijk KPN Telecom en Libertel. Als gevolg van de in februari 1998 afgesloten veiling gebruiksrecht radiofrequenties DCS-1800 en DCS-1800 gecombineerd met GSM, hebben ook andere ondernemingen vergunningen verworven voor een landelijk of regionaal mobiel netwerk. 11. De "service providers" verkopen de verschillende pakketten van één of beide operators, maar in sommige gevallen worden de abonnementen ook zelf samengesteld op basis van inkoop van telefoontikken bij de operator(s). De "service providers" sluiten agentuur- en distributie-overeenkomsten af met dealers. Momenteel zijn in Nederland elf "service providers" van mobiele telefonie actief. 12. De dealers verkopen op grond van de overeenkomsten met de "service providers" abonnementen voor mobiele telefonie via eigen outlets of via detaillisten, veelal elektronicawinkels of retailketens, aan particuliere en zakelijke gebruikers. Dit in combinatie met mobiele telecommunicatieproducten. 13. De concentratie heeft invloed op het niveau van de "service providers" en de dealers. De vraag of dit per niveau een aparte productmarkt betreft, is in deze zaak niet van belang, omdat het voor de uiteindelijke beoordeling van de gevolgen van de concentratie geen verschil uitmaakt (zie punten 23, 24 en 25).
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0797-9807.htm
6-12-2006
bcm0797-9807
pagina 3 van 6
Relevante geografische markten De markt voor de wederverkoop van mobiele telecommunicatieproducten 14. De markt voor wederverkoop van mobiele telecommunicatieproducten is gezien de technische harmonisatie en standaardisatie, naar de mening van partijen, wereldwijd. 15. Aangezien de mobiele telecommunicatieproducten deels in combinatie met abonnementen worden aangeboden is het niet uitgesloten dat op dealerniveau de geografische markt regionaal moet worden afgebakend. De vraag hoe de geografische markt op het niveau van de dealers afgebakend moet worden, kan echter in het midden blijven daar partijen op dit niveau geen overlap in hun activiteiten hebben. De markt voor wederverkoop van mobiele telecommunicatiediensten 16. Partijen hebben bij de melding aangegeven dat de relevante geografische dimensie van de mogelijk te onderscheiden relevante productmarkten Nederland is. Desgevraagd hebben partijen dit nader toegelicht. a. Service providers 17. De markt voor mobiele telefonie op het niveau van "service providers" ontwikkelt zich, aldus partijen, van een nationale tot een internationale markt van landen waar met behulp van GSM-technologie mobiele telecommunicatiediensten worden aangeboden. Dit betreft de landen waar operators actief zijn die zijn aangesloten bij het GSM Memorandum of Understanding ("GSM MoU"). De GSM MoU betreft onder meer "roamingdiensten", hetgeen betekent dat de abonnees van die operators toegang hebben tot en gebruik kunnen maken van de GSM-netwerken van de andere aangesloten operators. Als de prijzen van deze roamingdiensten dalen, is het volgens partijen goed mogelijk dat gebruikers abonnementsovereenkomsten gaan sluiten met buitenlandse operators of "service providers". Partijen wijzen erop dat deze zienswijze is terug te vinden in de beschikkingspraktijk van de Europese Commissie. In het geval van "prepaid diensten" is er volgens partijen echter sprake van een nationale markt, aangezien gebruikers vanuit het buitenland geen toegang hebben tot deze dienst. 18. Indien de markt voor "service providers" van mobiele telefonie als een afzonderlijke relevante productmarkt zou moeten worden afgebakend, kan in het midden blijven of de relevante geografische markt nationaal dan wel internationaal is omdat, ook bij een beperking van de afbakening tot een nationale markt, de concentratie niet tot gevolg zal hebben dat er een machtspositie zal ontstaan die een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan significant zal belemmeren (zie punt 23). 19. Volgens partijen is er geen reden om het bestaan van regionale markten aan te nemen. De aard van de diensten brengt met zich mee dat gebruikers na een eenmalige koop vanuit heel Nederland toegang hebben en gebruik kunnen maken van GSM-netwerken. Desgevraagd hebben concurrenten deze zienswijze bevestigd. Met partijen kan daarom worden aangenomen dat er geen regionale markt voor "service providers" is te onderscheiden. b. Dealers
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0797-9807.htm
6-12-2006
bcm0797-9807
pagina 4 van 6
20. Indien het niveau van de dealers als afzonderlijke relevante productmarkt zou moeten worden afgebakend, is het niet uitgesloten dat deze markt regionaal is. De vraag hoe de geografische markt op het niveau van dealers onderscheiden moet worden kan echter in het midden blijven daar partijen op dit niveau geen overlap in hun activiteiten hebben. B. Gevolgen van de concentratie De markt voor wederverkoop van mobiele telecommunicatieproducten 21. Partijen hebben aangegeven dat de gevolgen van de concentratie op de markt voor de wederverkoop van telecommunicatieproducten gering zullen zijn. Het gezamenlijke marktaandeel van LVS en Phones 4 U op deze markt bedraagt minder dan 5% van de markt in Nederland. Deze mededeling komt aannemelijk voor; er bestaat geen reden om deze conclusie in twijfel te trekken. 22. Op grond van het feit dat het gezamenlijke marktaandeel van partijen op deze markt zo gering zal zijn en er op dealerniveau geen sprake is van overlap van activiteiten tussen partijen, kan ten aanzien van de markt voor de wederverkoop van telecommunicatieproducten worden geconcludeerd dat de concentratie niet tot gevolg zal hebben dat een machtspositie zal ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. De markt voor wederverkoop van mobiele telecommunicatiediensten a. Service providers 23. Op het niveau van de "service providers" bevindt zich een overlap in de activiteiten van de bij de concentratie betrokken ondernemingen. Libertel is middels LVS actief als "service provider", Phones 4 U middels Phones 4 U Cellular Services B.V. Hierbij moet in ogenschouw worden genomen dat Phones 4 U een "service provider" is van het Libertel GSM-netwerk. Uit de door partijen bij de melding overgelegde gegevens blijkt dat, indien de markt voor "service providers" van mobiele telefonie als een afzonderlijke relevante productmarkt zou moeten worden afgebakend, het gezamenlijke marktaandeel van partijen op deze markt in Nederland ca. 20% bedraagt, terwijl deze markt wordt gekenmerkt door een levendige concurrentie waarop ten minste 9 andere "service providers" actief zijn. Deze zienswijze wordt in het algemeen bevestigd door de opmerkingen van de belangrijkste concurrenten van LVS. 24. Indien de markt voor "service providers" van mobiele telefonie als een afzonderlijke relevante productmarkt zou moeten worden afgebakend, kan op grond van het bovenstaande worden geconcludeerd dat de concentratie niet tot gevolg zal hebben dat een machtspositie zal ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. b. Dealers 25. LVS is actief als "service provider". Zij heeft agentuur- en distributieovereenkomsten met enkel honderden dealers, maar is zelf niet actief in dat deel van de bedrijfskolom. Phones 4 U is actief als "service provider" (via Phones 4 U Cellular Services B.V.) en tevens als dealerorganisatie (via Phones 4 U B.V.). Dit brengt met zich mee dat er geen overlap plaatsvindt op het niveau van de dealers. De verticale integratie van Phones 4 U met Libertel kan de positie van Phones 4 U B.V. op het niveau van de dealers in enige mate versterken. Gezien het grote
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0797-9807.htm
6-12-2006
bcm0797-9807
pagina 5 van 6
aantal dealerorganisaties en de sterke positie van KPN Telecom als de belangrijkste speler op het gebied van mobiele telecommunicatie, zal dit echter naar verwachting niet leiden tot een substantiële versterking van partijen op het niveau van de dealerorganisaties. Daarom kan, indien het niveau van de dealers als afzonderlijke relevante productmarkt zou moeten worden afgebakend, ten aanzien van deze productmarkt worden geconcludeerd dat de concentratie niet leidt tot het ontstaan of versterken van een machtspositie die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
V. NEVENRESTRICTIES 26. Partijen hebben zich op het standpunt gesteld dat het concurrentiebeding dat zij zijn overeengekomen bij de overdracht van de aandelen moet worden beschouwd als rechtstreeks verbonden aan en noodzakelijk voor de verwezenlijking van de beoogde concentratie, in de zin van artikel 10 van de Mededingingswet. 27. Op grond van het concurrentiebeding is het Caudwell B.V. niet toegestaan om gedurende drie jaar na het sluiten van de overeenkomst in Nederland actief te zijn op het gebied van de huidige activiteiten van Phones 4 U. 28. Met betrekking tot de duur van het concurrentiebeding kan het volgende worden opgemerkt. Partijen hebben aangegeven dat de waarde van Phones 4 U met name is gelegen in de distributiekanalen die Phones 4 U heeft ontwikkeld. Voor Libertel is dit van wezenlijk belang om een goede positie op de distributiemarkt te verwezenlijken, met name ten opzichte van het uitgebreide distributienetwerk van KPN Telecom. Hierbij moet mede in ogenschouw genomen worden dat, zoals partijen zelf ook hebben aangegeven, de markt voor de mobiele telecommunicatie zich voortvarend en dynamisch ontwikkelt. Dit betekent dat redelijkerwijs kan worden aangenomen dat een contractsperiode van drie jaar aanvaardbaar is om Libertel te verzekeren van de waarde van deze activa. 29. Omdat het beding zich beperkt tot de activiteiten en het geografische gebied waarop Phones 4 U op dit moment actief is, gaan ook het voorwerp en het geografische toepassingsgebied van het beding niet verder dan wat redelijkerwijs nodig kan worden geacht voor de verwezenlijking van de concentratie. 30. Het onder punt 21 omschreven concurrentiebeding kan derhalve geacht worden rechtstreeks verband te houden met de voorgenomen concentratie. Het concurrentiebeding kan als noodzakelijk geacht worden om te verzekeren dat de volle waarde van de over te nemen ondernemingen, die het voorwerp zijn van de voorgenomen transactie, wordt overgedragen.
VI. CONCLUSIE 31. Na onderzoek van deze melding, is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de slotsom gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0797-9807.htm
6-12-2006
bcm0797-9807
pagina 6 van 6
32. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. 33. Gelet op de overwegingen 26 tot en met 30 is de directeur-generaal van oordeel dat, voorzover het in punt 27 omschreven concurrentiebeding een overeenkomst vormt als bedoeld in artikel 6 van de Mededingingswet, dat artikel ingevolge artikel 10 van de Mededingingswet niet geldt voor deze overeenkomst. Datum: 3 juli 1998 De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, voor deze:
w.g. drs. R.J.P. Jansen Hoofd Concentratiecontrole
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam. terug
Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0797-9807.htm
6-12-2006
