bcm0791-9807
pagina 1 van 9
BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Betreft: Roto Smeets De Boer - Senefelder Nummer: 791/26.B97
1. Op 2 juni 1998 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen waarin is medegedeeld dat de ondernemingen Roto Smeets De Boer N.V. en Senefelder Groep B.V. het voornemen hebben een concentratie als bedoeld in artikel 27 van de Mededingingswet tot stand te brengen. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 103 van 5 juni 1998. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen.
I. DE PARTIJEN 2. Roto Smeets De Boer N.V. (hierna: RSDB) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. Zij heeft een groot aantal dochterondernemingen. RSDB is actief in de grafische sector op het gebied van diepdruk, heatset-offset en vellendruk. 3. Senefelder Groep B.V. (hierna: Senefelder) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Alle aandelen in Senefelder worden gehouden door de Stichting Henkes Senefelder. Deze stichting is opgericht met het doel de continuïteit van de drukkerij-activiteiten van Senefelder te waarborgen en oefent niet zelfstandig bedrijfsactiviteiten uit. Senefelder heeft een aantal dochterondernemingen. Senefelder is voornamelijk actief in de grafische sector op het gebied van heatset-offset en vellendruk.
II. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie betreft de overname door RSDB van het totale geplaatste aandelenkapitaal van Senefelder, dat wordt gehouden door de Stichting Henkes Senefelder. Partijen hebben een hiertoe strekkende 'Heads of Agreement' d.d. 26 mei 1998 overlegd.
III. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat RSDB zeggenschap verkrijgt over Senefelder. 6. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen het toepassingsbereik van de
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 2 van 9
Mededingingswet valt.
IV. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten 7. Partijen zijn van mening dat er binnen de grafische sector verschillende productmarkten te onderscheiden zijn aan de hand van de vier meest gangbare druktechnieken; respectievelijk cold-offset, diepdruk, heatsetoffset en vellendruk. Zij wijzen hiertoe op onderlinge verschillen in techniek, kwaliteit, prijs, aantal pagina's per product en oplagen. Partijen stellen dat van substitutie tussen de vier technieken nauwelijks sprake is, behoudens daar waar hun toepassingsgebieden elkaar qua oplagen en aantal pagina's per product voor een beperkt gedeelte overlappen. Cold-offset is geschikt voor lage kwaliteit en hoge oplagen (bijvoorbeeld kranten). Diepdruk is geschikt voor hoge oplagen en een groot aantal pagina's per product (bijvoorbeeld tijdschriften en reclamedrukwerk). Heatset-offset is geschikt voor lagere oplagen en een kleiner aantal pagina's per product (bijvoorbeeld boeken, tijdschriften en reclamedrukwerk). Vellendruk is geschikt voor kleine oplagen en zwaar papier (bijvoorbeeld visitekaartjes). 8. Partijen zijn van mening dat er geen aparte productmarkt is voor semiheatset-offset. Het betreft een van cold-offset afgeleide techniek, die volgens partijen substitueerbaar is met coldset-offset of heatset-offset, afhankelijk van de behoefte van de opdrachtgever. 9. Uit de door partijen overgelegde gegevens en de informatie verschaft door andere marktpartijen blijkt dat de onder punt 7 genoemde technieken, daar waar hun toepassingsgebieden elkaar overlappen, elkaar in beperkte mate beconcurreren. Het overgrote deel van de marktomzet wordt evenwel behaald door de productie van drukwerk waarvoor maar één van de genoemde technieken geschikt is. Verder moet worden overwogen dat het overschakelen van de ene druktechniek naar de andere impliceert dat andere drukmachines moeten worden aangeschaft, hetgeen - afhankelijk van de druktechniek - een aanzienlijke investering met zich meebrengt. 10. Ten aanzien van semi-heatset-offset zij het volgende opgemerkt. Het is niet aannemelijk dat met behulp van semi-heatset-offset geproduceerd drukwerk als zodanig tot de zelfde productmarkt moet worden gerekend als heatset-offsetdrukwerk. Het betreft een aanpassing van de techniek voor cold-offset. In tegenstelling tot bij reguliere cold-offset wordt hierbij doorgaans gebruik gemaakt van een aantal kleuren en van een betere kwaliteit papier dan bij cold-offset gebruikelijk is. In het midden kan blijven of deze techniek al dan niet tot dezelfde productmarkt als coldset-offset moet worden gerekend, aangezien partijen niet actief zijn op deze twee gebieden. 11. Gezien het voorgaande kan voor het onderhavige onderzoek worden aangenomen dat er afzonderlijke productmarkten zijn voor heatset-offset en vellendruk. In het midden kan blijven of er aparte markten zijn voor diepdruk, semi-heatset-offset en/of coldset-offset. Alleen RSDB is actief op het gebied van diepdruk. Op de andere genoemde gebieden zijn partijen niet actief.
Relevante geografische markten I. Heatset-offset
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 3 van 9
12. Partijen zijn van mening dat de relevante geografische markt voor heatset-offset zich uitstrekt tot West-Europa en met name tot Nederland en de haar omringende landen, zoals België, Duitsland, Italië, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en de landen behorend tot Scandinavië. Partijen voeren hiertoe aan, dat verschillende buitenlandse bedrijven in Nederland actief zijn en meerdere Nederlandse bedrijven tevens in het buitenland opereren. Zij stellen dat papier gemakkelijk over grote afstanden te vervoeren is. Zij stellen verder dat het prijsniveau in Noord-west-Europa in grote lijnen vergelijkbaar is. Partijen tekenen aan dat de geografische omvang van de relevante markt huns inziens kan afhangen van de aard van een opdracht. Met name ten aanzien van kranten en wekelijks verschijnende tijdschriften met een hoge actualiteitswaarde schakelen uitgevers drukkerijen in, die relatief dicht bij hun distributiecentrum zijn gevestigd. 13. Andere marktpartijen geven indicaties dat de markt overwegend nationaal is. Een concurrent van partijen die meedeelt zelf 'vrijwel niet' te exporteren, merkt op dat zijns inziens alleen een gunstige wisselkoers een argument kan zijn om te exporteren. Een andere concurrent exporteert (vrijwel uitsluitend) naar één specifiek land, omdat hij zodoende niet geheel afhankelijk is van zijn thuismarkt. Om deze reden accepteert hij de met deze export gemoeide extra transportkosten. 14. Factoren die bijdragen tot de aanname dat de markt nationaal is, zijn met name de ligging van drukkerijen en de mede hieruit voortvloeiende transportkosten, alsmede de actualiteitswaarde van verschillende soorten drukwerk en het hiermee samenhangende belang van een snelle distributie. Op grond van de beschikbare gegevens kan tevens worden aangenomen dat het grootste deel van de drukkerijen op het gebied van heatset-offset haar drukwerk daadwerkelijk vrijwel uitsluitend in Nederland afzet. Op grond van het voorgaande kan worden geconcludeerd dat de markt voor heatsetoffset-drukwerk nationaal is. 15. Ten overvloede zij erop gewezen dat, ook indien de markt voor heatsetoffset ruimer zou zijn dan Nederland, dit de uiteindelijke beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie niet zou beïnvloeden (zie punt 45). II. Vellendruk 16. Partijen zijn van mening dat de markt voor vellendruk nationaal is. Zij wijzen erop dat het hier gaat om kleine oplagen waarbij relatief nauw wordt samengewerkt met opdrachtgevers. Doorgaans is snelle levering van groot belang. Partijen wijzen erop dat de prijzen in heel Nederland vergelijkbaar zijn en dat een aantal van de grotere drukkers, waaronder RSDB, middels verschillende vestigingen in grote delen van het land opereren. Zij betogen dat voor kleine opdrachten veelal regionaal wordt geconcurreerd, maar voor grotere opdrachten nationaal. 17. In het midden kan blijven of ten aanzien van vellendruk regionale, nationale of internationale markten moeten worden onderscheiden. De uiteindelijke beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie wordt hierdoor niet beïnvloed (zie punten 46-48).
B. Gevolgen van de concentratie I. Heatset-offset (i) Marktaandelen van partijen en derden
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 4 van 9
18. Partijen zijn van mening dat het marktaandeel van drukkerijen op het gebied van heatset-offset niet moet worden uitgedrukt in omzet, maar in de capaciteit van de desbetreffende onderneming op dit gebied, in verhouding tot de gehele op de relevante markt aanwezige capaciteit. Zij stellen hiertoe dat de prijsstelling op deze markt voor een belangrijk deel wordt ingegeven door capaciteit en dat in de markt voornamelijk met op capaciteit gebaseerde cijfers wordt gewerkt. Zij menen dat de Europese Commissie in vergelijkbare sectoren in overwegende mate werkt met op capaciteit gebaseerde marktaandelen. Zij voeren ten slotte aan dat marktaandelen aan sterke schommelingen onderhevig zijn, al naar gelang grote opdrachten worden verkregen of verloren. 19. Aangenomen dat de prijsstelling van een drukker wordt beïnvloed door zijn (al dan niet beschikbare) capaciteit, is niet in te zien dat de capaciteit van een drukker een betrouwbare indicatie geeft van zijn marktaandeel. Immers, dit zou impliceren dat het aanschaffen van meer capaciteit direct een vergroting van zijn marktaandeel met zich mee zou brengen, onafhankelijk van de mate waarin hij hierdoor eventueel zijn omzet zal vergroten en aldus een sterkere positie op de markt zal realiseren. Niet is gebleken dat de Europese Commissie in deze of vergelijkbare sectoren overwegend met op capaciteit gebaseerde marktaandelen werkt. Voor zover de op omzet gebaseerde marktaandelen fluctueren, impliceert dit dat de aldus berekende marktaandelen een beperkte mate van zekerheid verschaffen over de stabiliteit van de hieraan gerelateerde marktposities over verloop van tijd. Dit zal bij de beoordeling van de gevolgen van de onderhavige concentratie worden meegewogen. 20. RSDB en Senefelder produceerden in 1997 respectievelijk [70-90] en [20-40] kiloton (kton) aan heatset-offsetdrukwerk. De marktomvang, gemeten exclusief intra-concern-omzetten, bedraagt circa 214 kton. In volume gemeten levert dit op de Nederlandse markt een gezamenlijk marktaandeel op van ([30-40]+[10-20]=) [40-60]%. 21. De grootste concurrenten van partijen op het gebied van heatset-offset zijn Brouwer Groep B.V. en het Nederlands Drukkerij Bedrijf (NDB). Naar eigen opgave zijn hun marktaandelen respectievelijk 9% en 8%. Verder is op deze productmarkt een aantal drukkerijen actief met lagere maar significante marktaandelen en een groter aantal kleine drukkerijen. (ii) Structuur en karakter van de markt Competitiviteit van de markt 22. De markt voor heatset-offset heeft een uitgesproken competitief karakter. Dit komt onder andere tot uitdrukking in de wijze waarop opdrachten in de regel worden verstrekt. Doorgaans nodigt de opdrachtgever verschillende drukkers uit een offerte te doen. Ten aanzien van repeterende opdrachten gebeurt dit bij afloop van de afgesproken termijn. 23. Verschillende marktpartijen, zowel concurrenten als afnemers, bevestigen dat de markt voor heatset-offset uitgesproken competitief is. Concurrenten van partijen verwachten niet dat de onderhavige concentratie partijen in staat zal stellen zich op de markt onafhankelijk van concurrenten, afnemers of eindgebruikers te gedragen. Afnemers van heatset-offset geven te kennen niet te verwachten dat zij na voltrekking van de voorgenomen concentratie van partijen afhankelijk zullen worden. Alle afnemers zien alternatieve drukkers die hen drukwerk kunnen leveren, in Nederland of voor wat grote oplagen betreft eventueel in de Nederland omringende landen. Countervailing power van leveranciers en afnemers
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 5 van 9
24. De belangrijkste leveranciers op het gebied van heatset-offset zijn papierfabrikanten. Papierfabrikanten zijn voor hun afname niet afhankelijk van afnemers in hun directe omgeving, mede gezien het feit dat de mate van coördinatie met de afnemer en de snelheid van levering van minder belang is dan op heatsetoffsetmarkt. Dit versterkt hun positie ten opzichte van drukkers. De internationale papierbranche is in substantiële mate geconcentreerd en er is op dit gebied dan ook een aantal grote en kapitaalkrachtige ondernemingen actief. De belangrijkste afnemers van heatset-offsetdrukwerk zijn uitgevers en detaillisten. De uitgeverij-branche in Nederland is eveneens in substantiële mate geconcentreerd. Een aantal detaillisten neemt deel aan inkoopcombinaties, die door de vraagmacht die zij combineren eveneens sterke spelers zijn. 25. Partijen hebben als vragers en aanbieders derhalve overwegend te maken met sterke marktpartijen van aanzienlijke omvang, hetgeen hun eventuele marktmacht beperkt. Investeringsdwang 26. De heatset-offsetsector wordt gekenmerkt door een hoge mate van investeringsdwang. Verschillende marktpartijen merken op dat vernieuwing van het machinepark nodig is om te kunnen blijven concurreren. Dit wordt veroorzaakt door grote technologische vooruitgang in de sector, waardoor nieuwe machines aanzienlijke concurrentievoordelen bieden ten opzichte van machines die enkele jaren ouder zijn. 27. Een en ander brengt enerzijds met zich mee dat de onderlinge verhoudingen tussen de posities van drukkers op dit gebied constant aan verandering onderhevig zijn, hetgeen bevordert dat ondernemingen zich bij hun marktgedrag rekenschap geven van de concurrentie. Voor zover marktaandelen tevens fluctueren al naar gelang grote opdrachten worden verkregen of verloren, wordt eerder genoemd effect nog versterkt. 28. Anderzijds is deze investeringsdwang in het voordeel van kapitaalkrachtige drukkers, aangezien zij beter in staat zijn regelmatige investeringen van aanzienlijke omvang te dragen. In dit verband is van belang dat partijen na voltrekking van de voorgenomen concentratie gezamenlijk het grootste drukkerijbedrijf van Nederland vormen, enige malen groter dan de naaste concurrent. Dit is deels toe te schrijven aan het feit dat RSDB een sterke positie inneemt op de diepdrukmarkt. Hier staat tegenover dat NDB deel uitmaakt van de Telegraaf-groep en Tijl Offset van de Wegener Arcade-groep, hetgeen eveneens kapitaalkrachtige ondernemingen zijn. Meer in het algemeen kan worden aangenomen dat alle grote spelers op de heatset-offsetmarkt in voldoende mate in staat zijn de benodigde investeringen te doen, zij het wellicht niet in de mate waarin partijen dit gezamenlijk kunnen. Verticale integratie 29. Verticale integratie met een uitgever is voor een heatset-offsetdrukker een voordeel, omdat dit garandeert dat een bepaald deel van de capaciteit kan worden benut. Dit kan onder omstandigheden meer ruimte geven om bij het benutten van de restcapaciteit lage prijzen in rekening te brengen. In Nederland zijn heatset-offsetdrukkers doorgaans niet verticaal geïntegreerd met uitgevers. Uitzonderingen hierop zijn NDB en Tijl Offset, respectievelijk geïntegreerd met de Telegraaf- en de Wegener Arcade-groep. Van deze twee drukkers is NDB de sterkere concurrent van partijen. Aangezien de verticale integratie van NDB pas onlangs tot stand is gebracht, moet
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 6 van 9
rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat deze drukker zijn positie in de nabije toekomst zal versterken. Deze verwachting wordt zowel door partijen als andere drukkers uitgesproken. Horizontale integratie 30. Marktpartijen merken op dat diepdruk vaste omzet genereert op het gebied van heatset-offset, omdat diepdruk veelal aanvulling behoeft van onder meer covers, sluitvormen en 'inserts'. Zij stellen dat diepdrukactiviteiten derhalve een positief effect hebben op de bezettingsgraad van de heatset-offsetcapaciteit van dezelfde onderneming, hetgeen efficiëntievoordelen oplevert en derhalve een concurrentievoordeel met zich meebrengt. 31. Van partijen is alleen RSDB actief op het gebied van diepdruk. Het eventuele voordeel dat RSDB aan deze horizontale integratie ontleent, komt reeds tot uiting in haar huidige marktaandeel. De onderhavige concentratie brengt hier geen verandering in. Het is ook niet aannemelijk dat partijen gezamenlijk hieraan meer voordeel zullen ontlenen dan RSDB momenteel doet, aangezien dit eventuele voordeel rechtstreeks samenhangt met de omvang van deze diepdrukactiviteit. De gezamenlijke diepdrukactiviteiten van partijen worden door de concentratie niet uitgebreid. (iii) Concurrentiedruk van buiten de relevante markt Internationale concurrentiedruk 32. Ten aanzien van de positie van partijen op de markt voor heatset-offset moet worden aangetekend dat de concurrentiedruk van buiten Nederland de in casu relevante geografische markt - een belangrijke additionele disciplinerende factor is. 33. Partijen hebben gegevens overgelegd die onder meer betrekking hebben op de import en export van heatset-offsetdrukwerk. Hieruit blijkt dat in 1997 271 kton heatset-offsetdrukwerk door Nederlandse ondernemingen werd afgenomen. Hiervan was 77 kton (28%) geïmporteerd. Andere marktpartijen wijzen eveneens op deze import. Zij merken op dat België hierbij verreweg de belangrijkste inbreng heeft. Nederlandse ondernemingen exporteerden 24 kton, waaraan RSDB [15-20] en Senefelder [0-5] kton bijdroeg (samen [80-100]%). Deze cijfers wijzen op een aanzienlijke internationale concurrentiedruk. 34. In dit verband is van belang dat op de Nederlandse heatset-offsetmarkt een zekere segmentering is waar te nemen. Relatief kleine concurrenten geven te kennen zich slechts in beperkte mate als concurrent te beschouwen van een grote speler als RSDB. Eén concurrent stelt bijvoorbeeld RSDB 'nauwelijks tegen te komen', omdat hij zich richt op de zogenaamde 'onderkant' van de markt: opdrachten voor kleine oplagen, een klein aantal pagina's en/of lage frequentie. Marktpartijen merken op dat grote oplagen een ander machinepark en een andere voor- en nabewerking vereisen dan kleine oplagen. Dit brengt met zich mee dat, indien men zich heeft toegelegd op de 'bovenkant' van de markt (opdrachten voor grote oplagen, een groot aantal pagina's en/of hoge frequentie), kleine opdrachten wel kunnen worden aangenomen maar om efficiëntieredenen niet interessant zijn. Omgekeerd zijn drukkerijen die zich hebben toegelegd op kleine oplagen moeilijk in staat opdrachten voor grote oplagen uit te voeren. 35. De eerder genoemde internationale concurrentiedruk wordt overwegend uitgeoefend op de bovenkant van de markt. Afnemers die aangeven een gedeelte van hun opdrachten aan buitenlandse drukkerijen te verstrekken,
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 7 van 9
zijn afnemers van de bovenkant van de markt. Geëxporteerd drukwerk, zoals bijvoorbeeld de 'pan-Europese' tijdschriften Time en The Economist, behoort eveneens tot dit segment. 36. RSDB is overwegend actief aan de bovenkant van de markt. In mindere mate geldt dit eveneens voor Senefelder. Partijen vermelden dat zij gezamenlijk circa 75% van hun naar volume gemeten omzet behalen op dit segment van de markt. Hiertoe hebben zij als onderscheidend criterium gehanteerd of een opdracht op jaarbasis meer of minder dan fl. 75.000 opbrengt, waarbij zij opmerken dat deze grens noodzakelijkerwijs enigszins arbitrair is. 37. Een en ander brengt met zich mee dat de concurrentiedruk uit het buitenland op de positie van partijen aanmerkelijk groter is dan de druk op de markt voor heatset-offset in haar geheel. 38. Verder zij opgemerkt dat zowel partijen als ondervraagde concurrenten erop hebben gewezen dat de buitenlandse concurrentiedruk op de Nederlandse heatset-offsetmarkt de afgelopen jaren is toegenomen. De verwachting wordt uitgesproken dat dit proces zich zal voortzetten, aangezien de geografische afstand tussen opdrachtgever en drukker wegens moderne communicatietechnieken en toenemende 'digitalisering' steeds minder kosten met zich meebrengt en de grenzen met de Nederland omringende landen steeds minder een belemmering vormen. In een aantal andere landen, met name België, hebben drukkers bovendien gemiddeld een technische voorsprong op Nederlandse drukkers, hetgeen tot uiting komt in het feit dat de import van heatset-offset ruim drie maal zo groot is als de export. Aangenomen mag worden dat ook Senefelder deze relatieve achterstand heeft. Op grond van mededelingen van ondervraagde marktpartijen mag evenwel worden aangenomen dat met name voor RSDB van een dergelijke achterstand niet of in mindere mate dan gemiddeld sprake is. Concurrentiedruk vanuit andere delen van de grafische sector 39. Er bestaat enige overlap tussen de heatset-offsetmarkt en andere, aangrenzende drukmarkten. Van dergelijke overlap is onder meer sprake tussen heatset-offset en diepdruk. Marktpartijen zijn van mening dat deze overlap beperkt is. De keuze tussen heatset-offset en diepdruk wordt grotendeels bepaald door de gewenste oplagen en aantal pagina's per product; diepdruk is efficiënter bij grotere aantallen. Aangezien in belangrijke mate objectief vast te stellen is welke techniek voor een opdracht efficiënter is en er overigens niet of nauwelijks kwaliteitsverschillen zijn, is aannemelijk dat de onderlinge concurrentiedruk beperkt is. 40. Hier doet niet aan af, dat uit de door partijen overgelegde jaarverslagen en reacties van ondervraagde marktpartijen blijkt dat het regelmatig voorkomt dat repeterende opdrachten 'overgaan' van heatset-offset naar diepdruk en omgekeerd, doordat de omvang van de opdracht wordt gewijzigd. Het is immers niet aannemelijk dat door dit verschijnsel op een heatsetoffsetdrukker substantiële concurrentiedruk wordt uitgeoefend, aangezien niet aannemelijk is dat een opdrachtgever de omvang van zijn oplagen en het aantal pagina's per product significant zal aanpassen als op basis van diepdruktechniek een aantrekkelijke offerte voor de opdracht wordt gedaan of kan worden gedaan. 41. Voor zover semi-heatset-offset in bepaalde gevallen een substituut is voor heatset-offset van relatief lage kwaliteit, gaat hiervan enige concurrentiedruk uit op de heatset-offsetmarkt. Naar schatting van partijen
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 8 van 9
wordt in Nederland per jaar circa 30 kton semi-heatset-offset geproduceerd. Gezien de omvang van de heatset-offsetmarkt (218 kton) en gezien het feit dat slechts een deel van de produceerde semi-heatset-offset mogelijk met heatset-offset concurreert, is de eventuele druk hiervan op de heatsetoffsetmarkt beperkt. Toetreding tot de markt 42. Toetreding tot de heatset-offsetmarkt is mogelijk een beperkte disciplinerende factor op marktgedrag van partijen. De kosten van aanschaf en installatie van een heatset-offsetpers en de bijbehorende infrastructuur zijn hoger dan voor vellendruk, maar enige malen lager dan voor een diepdrukpers. Dat nieuwe marktpartijen toetreden tot de bovenkant van de markt, waar partijen overwegend actief zijn, is gezien de relatief hogere benodigde investering evenwel minder waarschijnlijk. Het onder punt 26 genoemde sterke voordeel van nieuwe machines is slechts van tijdelijke aard en aangenomen mag worden dat hier geen belangrijke prikkel tot toetreding van uitgaat. (iv) Samenvattende beoordeling 43. Partijen hebben gezamenlijk een sterke positie op de markt voor heatset-offset in Nederland. Gezien de structuur van de markt en de concurrentiedruk van buiten de markt is er evenwel geen reden om aan te nemen dat door de voorgenomen concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt. 44. De meest zwaarwegende factoren in dit verband zijn het competitieve karakter van de markt en de aanzienlijke en toenemende concurrentiedruk die partijen ondervinden uit het buitenland. Bij de laatstgenoemde factor is van belang dat partijen zich overwegend bewegen aan de bovenkant van de markt, waar deze druk in het bijzonder voelbaar is. 45. Ten overvloede zij opgemerkt dat, indien de markt voor heatset-offset ruimer zou zijn dan Nederland, er evenmin reden zou zijn om aan te nemen dat door de voorgenomen concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt. Partijen hebben in het buitenland een minder sterke positie dan in Nederland, zodat hun positie op een internationale markt minder sterk zou zijn dan op de nationale markt. II. Vellendruk 46. Indien wordt uitgegaan van een nationale markt voor vellendruk, bedraagt het gezamenlijke marktaandeel van partijen op deze markt [510]%. Aangezien partijen op dit gebied niet actief zijn in het buitenland, is hun gezamenlijke marktaandeel op een eventuele internationale markt kleiner. 47. De activiteiten van partijen op dit gebied zijn verspreid over een groot deel van Nederland. Naast partijen zijn nog drie drukkers in een aanzienlijk deel van Nederland actief. Daarnaast opereren in Nederland circa 2500 andere drukkerijen overwegend op regionaal of lokaal niveau. Gezien de marktaandelen van partijen op nationaal niveau is derhalve niet aannemelijk dat, uitgaande van regionale markten, zij in een bepaalde regio zodanig grotere marktaandelen zouden kunnen hebben dat er reden is om aan te nemen dat in de desbetreffende regio een economische machtspositie zou kunnen ontstaan of worden versterkt. 48. Gezien het voorgaande is er geen reden om aan te nemen dat door de voorgenomen concentratie op het gebied van vellendruk een machtspositie zou kunnen ontstaan of worden versterkt.
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
bcm0791-9807
pagina 9 van 9
V. CONCLUSIE 49. Na onderzoek van deze melding, is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de slotsom gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 50. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist.
Datum: 15 juli 1998
De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit voor deze: w.g. Drs. R.J.P. Jansen Hoofd Concentratiecontrole
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam. terug
Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.
file://E:\archief1998\besluiten\bcm\bcm0791-9807.htm
6-12-2006
