Zeespiegelstijging in deltagebieden Nascholing NLT module
Jonas Papenborg MSc Landschapsarchitect 18-03-2015
Landschapsarchitect
Onderzoeker Waterveiligheid en Ruimtegebruik
Master Landschapsarchitectuur
Bachelor Landschapsarchitectuur
wie ben ik?
karres + brands
karres + brands
karres + brands
andere landschapsarchitecten West8 + Boskalis
andere landschapsarchitecten studio marco vermeulen
andere landschapsarchitecten lama landschap en martijn al
andere landschapsarchitecten urbanisten + ZUS + deltares
the ems full hybrid afstudeerthesis wageningen University
Bron: The Ems Full Hybrid - Papenborg en van der Togt (2012)
the ems full hybrid afstudeerthesis wageningen University
Bron: The Ems Full Hybrid - Papenborg en van der Togt (2012)
the ems full hybrid afstudeerthesis wageningen University
Bron: The Ems Full Hybrid - Papenborg en van der Togt (2012)
GEBRUIKERSATLAS VAN WATERPOORT atlas van waterpoort Onderzoeksgroep waterveiligheid en ruimtegebruik - HZ
1 21 19 8 13
4 +Cl-
15
12
16
10
20
14 5
3
2
Bron: HZ University of Applied Sciences - Research group Water safety and Land use planning
7
6
18
nieuwe gebieden voor schelpdierkweek Onderzoeksgroep aquacultuur in deltagebieden - HZ
Bron: HZ University of Applied Sciences - Research group Aquaculture
De nederlandse delta een beknopte achtergrond
800 nChr moerasland met terpen Klein schalige bedijking
3
Grootschalige bedijking
2
1 Zee niveau NAP 0
-1
-2 Land niveau -3 800
900
1000
1100
Bron: Dutch Dikes - Lola Landscape Architects (2014)
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
800 nChr moerasgebied met terpen
Bron: Vos, P. & S. de Vries 2013: 2e generatie palaeogeografische kaarten van Nederland (versie 2.0). Deltares, Utrecht.
800 nChr moerasgebied met terpen
Bron: kustvaartforum.nl
1300 nChr Eerste ‘defensieve’ bedijkingen Klein schalige bedijking
3
Grootschalige bedijking
2
1 Zee niveau NAP 0
-1
-2 Land niveau -3 800
900
1000
1100
Bron: Dutch Dikes - Lola Landscape Architects (2014)
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
1300 nChr Eerste ‘defensieve’ bedijkingen
Bron: Vos, P. & S. de Vries 2013: 2e generatie palaeogeografische kaarten van Nederland (versie 2.0). Deltares, Utrecht.
1300 nChr Eerste ‘defensieve’ bedijkingen
Bron: thuisinbrabant.nl
1850 n Chr offensieve bedijkingen Klein schalige bedijking
3
Grootschalige bedijking
2
1 Zee niveau NAP 0
-1
-2 Land niveau -3 800
900
1000
1100
Bron: Dutch Dikes - Lola Landscape Architects (2014)
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
1850 n Chr offensieve bedijkingen
Bron: Vos, P. & S. de Vries 2013: 2e generatie palaeogeografische kaarten van Nederland (versie 2.0). Deltares, Utrecht.
1850 n Chr offensieve bedijkingen
Bron: geschiedenisvanzuidholland.nl
1980 n Chr Sluiten van de kustlijn Klein schalige bedijking
3
Grootschalige bedijking
2
1 Zee niveau NAP 0
-1
-2 Land niveau -3 800
900
1000
1100
Bron: Dutch Dikes - Lola Landscape Architects (2014)
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
1980 n Chr Sluiten van de kustlijn
Bron: Vos, P. & S. de Vries 2013: 2e generatie palaeogeografische kaarten van Nederland (versie 2.0). Deltares, Utrecht.
1980 n Chr Sluiten van de kustlijn - zuiderzeewerken
Bron: Wikimedia & Niewland erfgoed
1980 n Chr Sluiten van de kustlijn - deltaplan
Bron: Beeldbank RWS
En nu... nieuwe uitdagingen Klein schalige bedijking
3
Grootschalige bedijking
2
1 Zee niveau NAP 0
-1
-2 Land niveau -3 800
900
1000
1100
Bron: Dutch Dikes - Lola Landscape Architects (2014)
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
2100
En nu... onzekere toekomst
4,5 m
3,5 m exclusief bodemdaling
Scenario’s voor
zeespiegelstijging (m)
4,0 m deltaprogramma scenario’s
3,0 m 2,5 m 2,0 m 1,5 m 1,0 m KNMI scenario’s
0,5 m
2200
2150
2100
2050
Bron: Deltaprogramma
2000
0,0 m
En nu... Doorgaan waar we zijn gebleven...
En nu... .... of toch een andere weg in slaan
Sportvisserij Nederland, 2012:
NOS, 2007:
NOS, 2012
“De visstand in het IJsselmeer staat er slecht voor”
“Er is met spoed extra zand nodig”
“Giftige algen in de Oosterschelde”
een nieuwe kijk op de zuidwestelijke delta zeeland als proeftuin voor de landschappelijke benadering
de zeeuwse delta een dynamisch landschap
de zeeuwse delta Rivier dynamiek
de zeeuwse delta zout dynamiek
Getij 1,5m Getij 0,20m Getij 0,80m
Getij 3,25m
Getij 3,80m Getij 5,50m
de zeeuwse delta getijde dynamiek
Getij 1,5m Getij 0,20m Getij 0,80m
Getij 3,25m
Getij 3,80m Getij 5,50m
de zeeuwse delta zand dynamiek
ooibossen biesbosch
Bron: Bartvanas.nl
schorren Westerschelde
duinen Noordzeekust
Bron: Remco van der Togt
zandplaten oosterschelde
Bron: Omroep Zeeland
Bron: Beeldbank RWS
Dijk langs de Oosterschelde
Bron: Bartvanas.nl
Rivierdijk langs de Beneden Merwede
Bron: Beeldbank RWS
Duin als dijk bij Dishoek
D E DUINE N V AN
GO
RR
E
EE
-O V ER FL A KEE
DIJKE N L A N G
SH
ET
H O
LL
AN
DS D IEP
SC
H
O
U W
EN
L AN G S D E O O ST ER
SC H
E
LD
E
D E DIJ K EN VA N
Building with nature - locaties
De nederlandse mangrove grienden voor waterveiligheid
Bron: bartvanas.nl
huidig dijkprofiel hoger, breder & ‘harder’
golfdempend dijkprofiel G
(
arl
)
rli 4 jaa jks g ek
ij k s g e m a a i d
en
- st r o o k w il g
ja
(2 -
G ri
RI
D EN
2
ilg e n o ok w ps o r t ta s :
m
d
herintroductie buitendijkse grienden cultuur
nt
ot
)
twee basis principes nieuwe en oude grienden
golfDEMPEND tot 80%
golfDEMPEND
vloeiveld bij piekafvoer
bronnen: panoramio.com & griendhouthandel.nl
extra biodiversiteit
+diversiteit in snoeiregime (patches) behoud golfbrekende werking
+ biodiversiteit mix genotypes salix habitat voor flora & fauna
Bron: panoramio.nl
Bron: beeldbankrws.nl
De dijktuin building for nature langs de oosterschelde dijk
Bron: Beeldbank RWS
Dijk langs de Oosterschelde
huidige dijkprofiel ecologische woestijn
kg
ras - vel
to
n
b
db
m
dg
ras
teen
ee
ks
S
en
lt
eu
slak k en
net reerde
r
t
l aa
g
e ep
r b o u wa s fa
be
w
e at
M AT - ro o d z
w
G
S RA
building for nature nieuwe materialen
Bron: HZ University of Applied Sciences Research group Buildiing with Nature
- Na 2,5 jaar Building for natureOesterriffen
Bron: Innovatielocaties.nl
Building for nature - Na 2,5 jaar
Bron: Innoverenmetwater.nl
Lommerrijke dijken
Bron: Zodenaandedijk.nl
Huidige dijkprofiel
d e rv e g e t
at
i
w
el
d e rv e g e t
at
Nieuw dijkprofiel
i
e
k
e
k
w
el
-z
-Z
raal
ST E R
eek
EEA
M AT - g l a n sh
e av
G
S RA
rh
S
c
he
lpd
ie r e n
to n
ooiland
EC
e Ob
Bron: Beeldbank RWS
Oude situatie
Nieuwe situatie
de dynamische kust dynamisch kustbeheer op de zeeuwse stranden
Strand bij Burgh Haamstede
huidige kust
DUI NE N M ET
J
A
O
E NG
AN GE
ecologische woestijn
P L A N T H EL M RA
S
P
G
S
D
O O FD E N
D
AN
A
H AL
N GEBOEN
TR
SC
O HO
paalhoofden
Bron: flickr.com Martijn van Es
moules de bouchots
vloedmerk
Bron: strandvondsten.nl
embryonale duinvorming
Bron: slem.nl, strandvondsten.nl & beeldbankrws.nl
embryonale duinvorming biestarwegras
Bron: natuurweetjes.nl & strandvondsten.nl
huidige kust statisch
J
O
DUI NE N M ET A
toekomstige kust
E NG
AN GE
S
EM
RA
M
G
N
BIE
STA R W E G R AS
ES DE S B OU C HO
TS
M
L OU
L
MERK
A LE D UINE
ET
V
D OE
BR
N YO
P L A N T H EL M
dynamisch
uitbouwen van de initiatieven lokale proeftuinen ....
uitbouwen van de initiatieven ...uitbouwen in de delta...
uitbouwen van de initiatieven ...zodat in 2050...
uitbouwen van de initiatieven ...de oosterscheldekering verwijderd kan worden....
Bron: Beeldbank RWS
uitbouwen van de initiatieven ....en de ‘nieuwe’ werken over de hele wereld geëxporteerd worden.
OF ORIGINAL PRODUCT
! ZEELAND
