Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten
versie: 2.3 d.d. december 2013
Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten 1. De vragenlijst Waarvoor is de CQI Huisartsenposten bedoeld? De CQI Huisartsenposten is bedoeld om de kwaliteit van zorg op een huisartsenpost (HAP) te meten vanuit het perspectief van de patiënt. De vragenlijst kan worden gebruikt om in kaart te brengen op welke punten patiënten goede ervaringen hebben en waar nog verbetering mogelijk is. Het meetinstrument levert informatie voor kwaliteitsverbetering, zorginkoop en beleid en kan ook gebruikt worden voor HKZ-certificering van huisartsenposten. Tevens zijn er plannen om een landelijk kwaliteitmeetsysteem uit te rollen om de kwaliteit van zorg op verschillende vlakken (ervaringen professionals, triage, organisatie) te meten. Het meten van patiëntervaringen met de CQI Huisartsenposten is daar onderdeel van. Op dit moment is de CQI Huisartsenposten nog niet geschikt om vergelijkend onderzoek te doen naar de prestaties van verschillende huisartsenposten. Nader onderzoek is hiervoor nodig. Hoe ziet de CQI Huisartsenposten eruit? De CQI huisartsenposten bestaat uit 75 vragen. Deze vragenlijst meet de ervaringen van patiënten tijdens het laatste contact met de huisartsenpost. Dit contact kan een telefonisch consult zijn, een consult op de huisartsenpost of een visite van een huisarts bij de patiënt thuis. De vragenlijst begint met een aantal introductievragen. Vervolgens komen vragen aan bod over het contact met de assistente aan de telefoon, over het contact met de huisarts van de huisartsenpost, over de organisatie van de huisartsenpost en het totaaloordeel van patiënten in de vorm van het geven van een cijfer. De vragenlijst eindigt met enkele achtergrondvragen over de patiënt/de persoon die de vragenlijst invult. Zie de CQI Huisartsenposten op onze website, bij CQ-index > CQI Vragenlijsten. Zie de CQI Huisartsenposten (Arabisch) op onze website, bij CQ-index > CQI Vragenlijsten. Zie de CQI Huisartsenposten (Turks) op onze website, bij CQ-index > CQI Vragenlijsten. Welke schalen bevat de CQI Huisartsenposten? De CQI Huisartsenposten bestaat uit de volgende 6 schalen1: Vraagnummers Schaal 15-16-17-18 Bejegening assistente 19-20-21 Professioneel handelen assistente 30-31-32-33-34 Bejegening huisarts 35-36-39 Professioneel handelen huisarts 29-37-38-40-41-46-48 Zorg op maat huisarts2 53-54 Organisatie op huisartsenpost 1 De vraagnummers in bovengenoemde tabel zijn de vraagnummers van de uiteindelijke versie van de CQI Huisartsenposten (bijlage 4 in het validatierapport) en komen niet overeen met de vraagnummers in het rapport. Daarnaast is de formulering van meerdere vragen gewijzigd/vereenvoudigd in de definitieve versie van de CQI Huisartsenposten. De Cronbach’s alpha’s van de schalen kunnen dus niet zonder meer vergeleken worden met de Cronbach’s alpha’s in het rapport. Ook zijn enkele vragen toegevoegd/verwijderd in de definitieve vragenlijst. 2 In het onderzoek naar het discriminerend vermogen van de CQI Huisartsenposten zijn twee items van de schaal ‘zorg op maat’ buiten beschouwing gelaten. Dit zijn de items: v37 en v41.
1
Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten
versie: 2.3 d.d. december 2013
Over deze schalen kunnen schaalscores worden berekend zoals omschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 07 en WIS 07.01. Let op: Bij de vragen 29, 37, 40, 41 en 48 staat de extra antwoordcategorie ‘niet van toepassing’. Deze antwoordcategorie moet eerst omgecodeerd worden in missende waarden voordat de schaal ‘zorg op maat huisarts’ gevormd kan worden. Waar kan ik informatie vinden over de ontwikkeling van de CQI Huisartsenposten? De CQI Huisartsenposten is ontwikkeld door het Nederlands Kennisnetwerk Huisartsenposten en Spoedzorg, afdeling IQ healthcare van het UMC St Radboud te Nijmegen. Het Kennisnetwerk heeft over de ontwikkeling van de vragenlijst een rapport geschreven. Hieronder vindt u de link naar deze publicatie. Zie het rapport over de meetinstrumentontwikkeling en onderzoek naar het discriminerend vermogen van de CQI Huisartsenposten op onze website, bij CQ-index > CQI Vragenlijsten.
2
Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten
versie: 2.3 d.d. december 2013
2. Algemene informatie Moet een meting met de CQI Huisartsenposten aangemeld worden bij het Kwaliteitsinstituut? Een meting die landelijk verplicht moet worden uitgevoerd, moet aangemeld worden bij het Kwaliteitsinstituut. Meer informatie over het aanmelden van een CQI meting en het aanmeldingsformulier is te vinden op onze website, bij CQ-index > meten met de CQ-index. Moet bij een meting met de CQI Huisartsenposten een meetverantwoording bijgehouden worden? Ook het bijhouden van een meetverantwoording is alleen vereist als er sprake is van een landelijke verplichte meting. Meer informatie over de meetverantwoording en de toepassing ervan is te vinden op onze website, bij CQ-index > meten met de CQ-index. Wanneer mag van de CQI richtlijnen afgeweken worden? De richtlijnen zijn bedoeld om zoveel mogelijk tot standaardisatie te komen. Als in de praktijk blijkt dat het om welke reden dan ook niet mogelijk is om bepaalde onderdelen van de richtlijnen te volgen, of bij onduidelijkheden in de richtlijnen kan het Kwaliteitsinstituut om advies worden gevraagd. Dat kan door uw vragen te stellen via onze website. Bij een landelijke meting moeten afwijkingen van de richtlijnen gemeld worden bij de TTP. In overleg met de TTP kunnen de te nemen stappen worden bepaald.
3
Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten
versie: 2.3 d.d. december 2013
3. Het uitvoeren van een meting met de CQI Huisartsenposten Hoe groot moet de steekproef zijn bij een meting met de CQI Huisartsenposten? Als er sprake is van een meting bij één huisartsenpost, dan is het aantal voor betrouwbare analyses benodigde respondenten minimaal 100 per conditie (telefonisch consult, consult en visite). Bij een verwachte respons van 50% moeten dan 600 patiënten worden aangeschreven waarvan 200 telefonische contacten, 200 consulten en 200 visitepatiënten. Hoeveel instellingen moeten deelnemen bij een vergelijkend onderzoek met de CQI Huisartsenposten Als het doel van de meting is om de prestaties van verschillende huisartsenposten te vergelijken, dan is het wenselijk om 20 of meer huisartsenposten mee te laten werken aan het onderzoek (zie het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 07.02). Op dit moment is de CQI Huisartsenposten nog niet geschikt om vergelijkend onderzoek te doen naar de prestaties van verschillende huisartsenposten. Nader onderzoek is hiervoor nodig. Hoe trek ik een steekproef bij een meting met de CQI Huisartsenposten? Bij het trekken van een steekproef dienen de richtlijnen beschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 02 gevolgd te worden. Instellingen die met de CQI Huisartsenposten willen gaan werken trekken meerdere malen een steekproef. Bij voorkeur wordt de steekproef 2 maal per week (bv. maandag en donderdag) getrokken uit patiënten die contact hebben gehad met de huisartsenpost in de afgelopen 4 dagen. De datum van het contact mag niet ouder zijn dan 4 dagen, omdat de patiënt binnen 2-5 dagen de eerste vragenlijst moet ontvangen. De exclusiecriteria voor elke steekproef zijn als volgt: Patiënten die vooraf hebben aangegeven niet mee te willen doen aan onderzoek. Overlijden van de patiënt of patiënt die terminaal is. Administratieve reden voor contact, bijvoorbeeld alleen herhaalrecept of vraag naar dienstdoende apotheek. Schade vertrouwelijkheid (bijv. 16-jarige die niet wil dat ouders iets weten: bijv. morning afterpil). Mishandelingen Patiënten die buiten Nederland wonen. Telefoon stalkers. In de voorgaande 12 maanden al zijn aangeschreven voor een andere CQI meting. Na het toepassen van de exclusiecriteria worden patiënten gestratificeerd naar type contact (telefonisch consult, consult op de huisartsenpost en visites). Op basis van de meest recente productiecijfers van de huisartsenpost wordt een verhouding berekend voor de selectie van visites, consulten en telefonische consulten voor de steekproef. Een voorbeeld: huisartsenpost X heeft in het afgelopen jaar als verrichtingen 612 visites, 2.285 telefonische consulten en 3.645. De verhouding voor de selectie wordt dan 1:4:6. Dit betekent dat elke visite, elk vierde telefonisch consult en elk zesde consult op de huisartsenpost wordt geïncludeerd in de steekproef. De huisartsenpost levert de selectie 2 keer of vaker per week aan zodat de patiënt binnen 2 tot 5 dagen na het contact de eerste vragenlijst ontvangt. De selectie van patiënten gaat door totdat van elk soort contact 200 vragenlijsten zijn verstuurd. De einddatum van het onderzoek wordt bepaald door het aantal verrichtingen (productiecijfers) op de huisartsenpost. In bovengenoemd voorbeeld duurt het verzamelen van de NAW-gegevens op de huisartsenpost ongeveer 3 maanden.
4
Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten
versie: 2.3 d.d. december 2013
Hoe gaat de dataverzameling met de CQI Huisartsenposten in zijn werk? De CQI Huisartsenposten is bedoeld om te worden gebruikt als schriftelijke vragenlijst. Ook is het toegestaan om een mixed mode dataverzameling uit te voeren. Volg hierbij de instructies in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 03. Hoe gaat de data-invoer bij de CQI Huisartsenposten in zijn werk? Bij schriftelijke dataverzameling vindt de data-invoer bij voorkeur plaats door middel van scannen. Gegevens die online worden verzameld dienen direct opgeslagen te worden in een databestand. Zie het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 05 voor de richtlijnen voor het verwerken van de gegevens. In het Handboek Eisen en Werkwijzen CQImetingen WIS 05.01 staat beschreven welke stappen uitgevoerd moeten worden om de kwaliteit van de data-invoer te controleren en in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQImetingen WIS 05.03 staat beschreven hoe databestanden op te leveren. Hoe gaat de opschoning van de gegevens bij de CQI Huisartsenposten in zijn werk? De stappen die uitgevoerd moeten worden voor het opschonen van het databestand staan beschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 06, WIS 06.01 en BIJ 06.01. Hieronder worden de stappen genoemd waarbij enkele stappen voor de CQI Huisartsenposten nader gespecificeerd zijn. NB. Het kan zijn dat sommige opschoningstappen bij het online afnemen van de vragenlijst niet van toepassing zijn (bijv. het opschonen van screenervragen, omdat dit automatisch is ingebouwd). Voor de volledigheid worden hieronder wel alle opschoningstappen genoemd. 1 Controle 1.1 Check op kwaliteit van de data-invoer 1.2 Controle op dubbel ingevoerde respondenten/vragenlijsten 2 Mensen verwijderen die ten onrechte zijn aangeschreven 2.1 Verwijderen van lijsten retour wegens ‘overleden’ 2.2 Verwijderen van lijsten ‘onbestelbaar retour’ 2.3 Verwijderen van respondenten die niet tot de doelgroep behoren De volgende respondenten behoren niet tot de doelgroep en dienen verwijderd te worden: - Respondenten die bij vraag 1 ‘Nee’ hebben beantwoord óf respondenten die vraag 1 niet hebben ingevuld én vraag 2, 7 en 8 niet hebben ingevuld, worden verwijderd. 3 Mensen verwijderen die wel behoren tot de doelgroep, maar die de vragenlijst onvoldoende of niet op de juiste manier hebben ingevuld 3.1 Verwijderen lege cases 3.2 Verwijderen van respondenten die de vragen niet zelf hebben beantwoord Respondenten die de vragen niet zelf hebben beantwoord moeten verwijderd worden. Het gaat om respondenten waarbij de optie ‘heeft de vragen in mijn plaats beantwoord’ op de vraag ‘Hoe heeft die persoon u geholpen’ (vr. 63) is aangevinkt. Ook respondenten die aangeven dat ze hulp bij het invullen van de vragenlijst hebben gehad (ja op vr. 62) en die bij
5
Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten
versie: 2.3 d.d. december 2013
de vervolgvraag (vr. 63) niet aangeven waaruit deze hulp bestond dienen verwijderd te worden. NB: Respondenten die bij vraag 63 hebben aangevinkt ‘heeft de vragen in mijn plaats beantwoord omdat ik een kind ben’ worden niet verwijderd. 3.3 Controle screenervragen 3.4 Verwijderen van respondenten die onvoldoende vragen hebben beantwoord Respondenten die onvoldoende vragen hebben beantwoord moeten verwijderd worden. Het gaat om respondenten die 12 of meer van de sleutelvragen niet hebben ingevuld. De CQI Huisartsenposten bestaat uit de volgende 23 sleutelvragen: 1 t/m 8, 25, 50, 58 t/m 62, 68 t/m 75. 3.5 Verwijderen van respondenten bij wie één of meer van de variabelen voor casemix adjustment missing is Als huisartsenposten met elkaar vergeleken worden, dan moeten van de respondenten alle case-mix variabelen bekend zijn. In de CQI Huisartsenposten wordt gevraagd naar de volgende case-mix variabelen: leeftijd (vr. 68), geslacht (vr. 69), opleiding (vr. 71) en ervaren gezondheid (vr. 70). Respondenten die één of meer van de bijbehorende vragen niet ingevuld hebben dienen verwijderd te worden. Ook respondenten die bij de vraag naar opleiding ‘anders, namelijk’ hebben aangevinkt moeten verwijderd worden. Op dit moment is de CQI Huisartsenposten nog niet geschikt om vergelijkend onderzoek te doen naar de prestaties van verschillende huisartsenposten. Deze opschoningsstap is op dit moment dus nog niet relevant. Hoe zien de analyses bij een meting met de CQI Huisartsenposten eruit? Het analyseren van de gegevens verzameld met de CQI Huisartsenposten bestaat uit een aantal stappen. De richtlijnen voor het uitvoeren van de responsanalyses staan beschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 06.03. Het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 07 en WIS 07.01 beschrijven hoe vervolgens per vraag en per schaal/kwaliteitsdimensie CQI scores berekend kunnen worden. Hoe ziet de case-mix adjustment eruit bij de CQI Huisartsenposten? In de vergelijkende analyses dient bij de CQI Huisartsenposten gecorrigeerd te worden voor de variabelen leeftijd (vr. 68), geslacht (vr. 69), ervaren gezondheid (vr. 70) en opleiding (vr. 71) van de respondenten (de zogenaamde case-mix adjusters). Hieronder staat aangegeven welke vragen van de CQI Huisartsenposten gecorrigeerd dienen te worden. Let op: bij sommige vragen staan extra antwoordcategorieën zoals ‘weet niet’ en ‘niet van toepassing’. Deze antwoordcategorieën moeten eerst omgecodeerd worden in missende waarden voordat de case-mix adjustment toegepast kan worden. Bij de volgende vragen moet case-mix adjustment toegepast worden: 5, 9, 15 t/m 21, 23, 24, 26, 29 t/m 41, 43 t/m 49, 51, 53 t/m 57 en 60. Vragen 29, 37, 40, 41, 48 dienen eerst omgecodeerd te worden naar missende waarden. De overige vragen dienen niet gecorrigeerd te worden voor case-mix adjusters. Op dit moment is de CQI Huisartsenposten nog niet geschikt om vergelijkend onderzoek te doen naar de prestaties van verschillende huisartsenposten. Case mix adjustment is op dit moment dus nog niet relevant.
6
Werkinstructies voor de CQI Huisartsenposten
versie: 2.3 d.d. december 2013
Hoe zien de rapportages over een meting met de CQI Huisartsenposten eruit? De vorm van de rapportage wordt in belangrijke mate bepaald door de achterliggende doelstelling bij de meting met de CQI Huisartsenposten. In het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 08.01 & WIS 08.02 worden de richtlijnen en aanbevelingen voor drie soorten rapportages besproken: zorginkooprapportage voor verzekeraars, kwaliteitsrapportage voor zorgaanbieders en keuze-informatie voor (toekomstige) zorggebruikers. Het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 08.03 geeft meer informatie over de verschillende typen metingen en de bijbehorende vorm van rapporteren. Om bij een rapportage de anonimiteit van de respondenten te waarborgen moet per huisartsenpost van minimaal 10 respondenten een ingevulde CQI Huisartsenposten beschikbaar en bruikbaar zijn.
7