w. VV-s

TSO DERDE GRAAD

vakken TV HUISHOUDKUNDE P/S HUISHOUDKUNDE

3 u/w 4 u/w

VV-s

2000/044 (vervangt 94137)

9 9.1

HUISHOUDKUNDE VISIE OP HET VAK

De studierichting ‘Sociale en Technische Wetenschappen’ is gericht op de mens als socio-cultureel en socio-economisch wezen. Vanuit mens-wetenschappelijk standpunt, krijgt men een mensgerichte oriëntering enerzijds en vanuit exact wetenschappelijk standpunt krijgt men anderzijds een productgerichte oriëntering. • • •

De sociale component beoogt de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de leerling in de sociale dimensie m.a.w. de mens die zich bij al zijn activiteiten om het welzijn van zijn medemens bekommert en zijn sociale verantwoordelijkheid opneemt. De technische component beoogt de ontwikkeling van vaardigheden die nodig zijn om producten tot stand te brengen en op een kritisch verantwoorde manier te consumeren. Het betreft hierbij het geheel van bewerkingen en activiteiten m.a.w. de mens die handelt. De wetenschappelijke component beoogt het spontaan nadenken over ‘wat,hoe en waarom’ iets moet gebeuren of gebeurd is. Om al zijn activiteiten oordeelkundig te laten verlopen, steeds te verbeteren en aan te passen aan de noden van de tijd heeft de mens nood aan wetenschappelijke kennis, ma.w. de mens die denkt.

Alle activiteiten in de studierichting STW zijn bewust gefocust op de ontwikkeling van de sociale verantwoordelijkheidszin van het individu. Het is zeker niet de bedoeling de leerlingen in het secundair onderwijs, althans diegenen die de studierichting Sociale en Technische Wetenschappen volgen, te kwalificeren voor een bepaald beroep. De jongeren worden voorbereid op: - paramedisch hoger onderwijs; - pedagogisch hoger onderwijs; - sociaal hoger onderwijs; - graduaten.

9.2

BEGINSITUATIE

Dit leerplan is van toepassing op de leerlingengroep die in de derde graad TSO de studierichting Sociale en technische wetenschappen volgt. Het sluit aan op het leerplan Huishoudkunde (2 lesuren/week) Praktijk Huishoudkunde (4 lesuren/week) van het eerste en tweede leerjaar van de tweede graad. (Leerplannummer 97334) De leerinhouden van de derde graad bouwen in belangrijke mate verder op de leerinhouden uit het specifieke gedeelte van de tweede graad van de studierichting Sociale en technische wetenschappen. Leerlingen die in de tweede graad een andere studierichting volgden, zullen bepaalde delen van de studierichting Sociale en technische wetenschappen zelfstandig moeten bijwerken. Een bondige inhaalcursus om inzicht te verwerven in de “Menselijke behoeften” op basis van de “Behoeftepiramide van Maslow” is noodzakelijk. In de derde graad krijgen de lessen Praktijk een sterker toegepast wetenschappelijk karakter, daar men nu kan verder bouwen op de basiskennis van de Natuurwetenschappen en de Maatschappelijke en sociale vorming.

Huishoudkunde

2

De leerlingen worden gemotiveerd om de basisattitudes bij elke handeling te respecteren en om kwaliteitsbewust te handelen. De leerlingen bezitten na de praktijkoefeningen in de tweede graad ook reeds de nodige technische basiskennis en vaardigheid in het behandelen van voedingsproducten, zodat nu kan overgegaan worden naar meer ingewikkelde fantasierijke combinaties.

9.3 •

ALGEMENE DOELSTELLINGEN Kennis -

•

Vaardigheden -

•

Inzicht krijgen in de menselijke behoeftestuctuur. Technieken kennen met betrekking tot het toepassen van eenvoudige onderzoeksmethodes. Het bekomen, behouden en/of verbeteren van een fysische en psychische gezondheid. Wetgeving kennen i.v.m. veiligheid en hygiëne (ARAB-codex, HACCP). Inzien dat men eigen voedingsgewoonten kan bepalen en bijsturen. Inzicht hebben in de randvoorwaarden m.b.t. het productief en consumptief handelen. Illustreren hoe mensen zowel negatief als positief omgaan met materialen in het bijzonder water, lucht, bodem en energie.

Productgerichte opdrachten analyseren, oplossingen formuleren en kiezen, een plan opstellen (Denimg-cirkel) en uitvoeren, de resultaten evalueren en bijsturen. Op een kritische manier kunnen consumeren. Bestkoop kunnen kiezen overeenkomstig budgettaire mogelijkheden Een werktijd kunnen plannen. Na observerend/experimenterend onderzoek van voedingsmiddelen de meest doeltreffende bereidingswijze vastleggen. Hygiënisch, veilig, ergonomisch, milieubewust, sociaal, zintuiglijk, esthetisch en creatief, economisch en kwaliteitsbewust handelen.

Attitudes -

Een houding ontwikkelen die ten goede komt van het individu, de maatschappij en het leefmilieu. Een opdracht tot het einde kunnen afwerken. Anderen kunnen waarderen. In een team kunnen samenwerken. Op een gepaste wijze kritiek kunnen uiten. Spontaan gericht zijn op de samenhang tussen verschillende disciplines m.b.t;. het sociaal, technisch en wetenschappelijk handelen. Relativiteitszin en acceptatie kunnen opbrengen ten opzichte van de leefgewoonten van anderen. Zelredzaamheid ontwikkelen.

Huishoudkunde

3

9.4 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN MIDDELEN •

Organisatie. - De realisatie van het leerplan vereist zowel van het lerarenteam als van de schoolorganisatie een goed doordachte, maar flexibele organisatie van het onderwijsleerproces. - Het technische vak vormt één geheel met het praktijkvak. Daarom worden beide vakken principieel door dezelfde leerkracht geven. - Bij de opmaak van het jaarplan wordt rekening gehouden met volgende elementen: • het reële lessenrooster – TV en PV; • de samenwerking met de andere vakken behorend tot het optioneel gedeelte; • de mogelijke samenzetting 1ste en 2de leerjaar; • de beschikbare uitrusting en infrastructuur.

•

Opbouw van leerinhouden van TV en PV huishoudkunde. - Het leerplan is als ‘graadsleerplan’ opgevat. - Om aan de leerkrachten meer houvast te bieden, werd de leerinhoud opgesplitst in leerstof voor het eerste, dan wel voor het tweede leerjaar. Deze opsplitsing is niet voorwaardelijk, indien om één of andere reden wordt afgeweken, bijvoorbeeld omwille van samenzettingen van het 1ste en het 2de leerjaar van de 3de graad, dient rekening gehouden met: • het aanbieden van de volledige leerinhoud aan alle leerlingen die de tweede graad doorlopen; • de logische opbouw van de aangeboden leerinhoud.

•

Rol van de leraar. - De voorbeeldfunctie van de leraar is een belangrijke didactische ondersteuning. Hij zal nauwkeurigheid nastreven, zin voor veiligheid en hygiëne tonen, een verzorgde taal gebruiken en correct optreden. De leraar is als het ware de vakman die zijn kennis en vaardigheden in optimale omstandigheden wil doorgeven aan de leerlingen. Wanneer hij vanuit een positieve houding met hen samenwerkt, zal zijn voorbeeldgedrag nog sterker op hen inwerken en positief resultaat opleveren. - Het werk van de leerlingen vereist voldoende aandacht. Niet enkel het resultaat is belangrijk maar ook de inzet, het doorzettingsvermogen, de zin voor detail en samenwerking. De leraar zal zich niet uitsluitend vastpinnen op deelaspecten, maar ook een evaluatie uitvoeren die betrekking heeft op ‘het globale’. - Afhankelijk van de situatie dienen fouten individueel of klassikaal besproken te worden, bij voorkeur onder de vorm van positieve feedback. Remediëringsopdrachten maken integraal deel uit van de vorming en opleiding.

•

Didactische werkvormen. - De praktijk is hoofdzakelijk gericht op het toetsen van de theoretische inzichten, daarnaast worden basistechnieken en een rationele werkorganisatie aangeleerd. Daarbij wordt telkens de nadruk gelegd op de verschillende werkwijzen, het juiste gebruik van materieel en het creatief omgaan met materiaal. Het onderhoud van het materieel, de apparatuur en de omgeving wordt systematisch aangepakt. - Bij de keuze van de oefeningen en de toepassingen houdt men rekening met: • de inbreng van de leerlingen; • de verscheidenheid aan te gebruiken materiaal; • het stelselmatig verhogen van de moeilijkheidsgraad. - In functie van de leerinhoud wisselen volgende didactische werkvormen elkaar af: • brainstorming; • uitleg geven; • demonstratie; • proefondervindelijke studie; • vergelijkende studie;

Huishoudkunde

4

-

-

•

Media. -

-

-

• observatie; • kringgesprek; • eenvoudige gevalsstudie; • rollenspel; • pedagogisch-didactische uitstappen; • individuele en groepsopdrachten; • reflectie; • …. De leraar dient constant uit de vele soorten werkvormen de meest relevante keuze te maken. Hierbij kan hij zich door een aantal factoren laten leiden: • de aard van de doelstellingen; • het beoogde leerproces; • de vertrouwdheid van de leerlingen met een bepaalde werkvorm; • de bekwaamheid van de leerkracht m.b.t. een bepaalde werkvorm; • de materiële voorwaarden; • de financiële middelen; • de organisatorische voorwaarden; • het stelselmatig verhogen van de moeilijkheidsgraad; • …. De werkvormen kunnen op een continuüm geplaatst worden van sterk leraargestuurd naar sterk leerlinggestuurd. Beide accenten kunnen doorheen het schooljaar in eenzelfde klas aan bod te komen. In het eerste geval gaat het om breed uitgewerkte opdrachten waarbij de leraar eveneens kansen biedt tot zelfwerkzaamheid van de leerlingen. Aan het andere uiterste liggen activiteiten waarbij de leerlingen verregaand zelf plannen, uitvoeren en evalueren. Omdat we een zo groot mogelijke zelfstandigheid bij de leerlingen beogen, verdient het laatste echter onze voorkeur. Met het oog op het leggen van verbanden, het formuleren van besluiten, het duidel van inzichten, … worden deze werkvormen steeds door individuele of klassikale besprekingen gevolgd.

Het gebruik van media is noodzakelijk ter ondersteuning van het onderwijsleerproces. We denken hierbij o.m. aan: • didactische wandplaten en posters; • video’s • dia’s • afbeeldingen en foto’s • cd-rom; • transparanten; • multimedia; • ICT • …. Een passende keuze en een goed gebruik van media maakt deel uit van de professionaliteit van leraren; de onderwijskwaliteit kan ermee vergroot worden. Ook bij de keuze van de media zal met een aantal factoren rekening gehouden worden: • de aangepastheid aan de beoogde doelstellingen: • de relevantie van de leerinhoud; • de flexibiliteit bij voorbereiding en gebruik; • de organisatorische voorwaarden; • …. Media wordt niet zonder meer ingeschakeld in het onderwijsleerproces, maar wel met het oog op de mogelijkheid tot verwerkingsactiviteiten van de leerlingen.

Bij de studie van de menselijke behoeften in relatie tot de leefomgeving kan men dikwijls uitgaan van de persoonlijke ervaringen bij de leerlingen. Getuigenissen van mensen uit andere leeftijds- of sociale groepen kunnen heel wat bruikbaar leermateriaal aanbrengen.

Huishoudkunde

5

Een exemplarische studie van een welomschreven regio biedt de leerlingen veel kans om op een actieve wijze de relatie van mens en omgeving te onderzoeken. Observaties, simulaties,experimenten, interviews, statistische gegevens … kunnen bruikbare technieken zijn voor informatieverweving en –verwerking. Het is van belang dat de vakleerkracht in de directe leefomgeving van de leerlingen zoekt naar waarneembare elementen die als concrete voorbeelden van de theorie kunnen fungeren. Uiteraard moet men de nodige discretie hanteren bij het ter sprake brengen van de gezinssituaties van de leerlingen. Voor de didactische werkvormen stellen wij voor dat de vakleerkracht werkvormen hanteert waarbij de leerlingen een grote actieve inbreng hebben. Gespreksvormen, opdrachten en dramatisering kunnen hiervoor een goede methode zijn.

Huishoudkunde

6

9.5.1 TV HUISHOUDKUNDE Sociale en Technische Wetenschappen (3 u/week) 1ste leerjaar LEERINHOUDEN

I

De consument en zijn voeding

1

Voedsel (herhalingsleerstof)

2

Voedingsmiddelen (herhalingsleerstof)

3

Voedingsstoffen (herhalingsleerstof)

4

Hulpmiddelen (herhalingsleerstof)

5 De vertering 5.1 De werking van het spijsverteringsstelsel 5.2 Het eiwitdiagram 5.3 Het koolhydratendiagram 5.4 Het vetdiagram

TV Huishoudkunde (3u/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN

PEDAGOGISCHE- DIDACTISCHE WENKEN

Om de instroom van nieuwe leerlingen op te vangen voorzien wij een korte herhaling van maximum 2 lessen over: - voedsel - voedingsmiddelen - voedingstoffen - hulpmiddelen

-

Een omschrijving kunnen geven van het begrip vertering.

-

Toelichten aan de hand van een schets. Terugkoppeling naar toegepaste biologie leerplan nr. 96079.

-

De vertering van de eiwitten, koolhydraten en vetten kunnen linken aan de leerstof toegepaste chemie.

-

Coördinatie met toegepaste chemie.

7

II

De consument en zijn v o e d i n g s b e h o e ft e n

1 1.1

Kwantitatief Hoeveelheid: portionering

1.2

Samenstelling: voedingswaarde

1.3

Aanbevolen hoeveelheden volgens: • leeftijdsgroepen • geslacht • omstandigheden

2 2.1

Kwalitatief Versheid en houdbaarheid

2.2

Behandeling: • in de huishouding: verwerken en bewaren van voedsel • in de industrie: additieven en bewaarmethodes

2.3

-

De kwalitatieve en kwantitatieve behoeften aan voedingsstoffen kunnen bepalen in functie van de leeftijd, geslacht en omstandigheden.

-

Uiterlijke kenmerken van versheid herkennen

-

De factoren voor optimaal behoud in verband met de kwaliteit van de voedingsmiddelen kritisch beoordelen.

De versheid en houdbaarheid niet beperken tot onbewerkte voedingsmiddelen.

-

Aan de hand van verpakkingen de additieven en bewaarmethodes opzoeken. Actuele artikels verzamelen en kritisch bespreken.(vakoverschrijdend bespreken met toegepaste chemie) Besluiten trekken op basis van de interpretatie van de diverse tabellen i.v.m. energie en voedingsstoffen uit de voedingsmiddelentabel.

-

-

Besluitvorming i.v.m. kwantitatieve en kwalitatieve behoeften op basis van analyse en interpretatie van gegevens

-

-

-


Inzicht hebben in de meest gebruikte additieven en industriële bewaarmethodes steunend op de verworven kennis chemie.

I.v.m. de kwantitatieve en kwalitatieve voedingsbehoeften, zelfstandig besluiten trekken.

Gebruik maken van de tabellen ‘aanbevolen dagelijkse hoeveelheden energie en voedingsstoffen’ uit de Belgische voedingsmiddelentabel.

8

III De consument en zijn voedingspatroon 1 1.1

Factoren die het voedingspatroon b e ïn v lo e d e n Culturele

-

De invloed van de factoren op het voedingspatroon kunnen toelichten.

-

1.2

Economische

1.3

Fysieke

1.4

Politieke

1.5

Psychologische

1.6

Sociale

1.7

Technische

1.8

...

2 Voedingspatronen 2.1 In ontwikkelde landen • overvoeding • onevenwichtige voeding 2.2 In ontwikkelingslanden •

ondervoeding > honger

•

onevenwichtige voeding > eenzijdige voeding

2.3 Voedingsfouten

-

-

Oorzaken en gevolgen van onevenwichtige voeding kennen in ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden, gelinkt aan inzichten verworven in toegepaste chemie. -

Voortaak: Vergelijk een voedingspatroon uit je eigen omgeving met een voedingspatroon uit een bepaald ontwikkelingsland. Gebruik van video, uitnodigen van gastspreker, …

-

Aan de hand van de voeding van de leerlingen de voedingsfouten detecteren en analyseren. Analoge werkwijze voor andere culturen.

Voedingsfouten in verschillende culturen herkennen en voorkomen. -


Voortaak: wat kan invloed hebben op het voedingspatroon van een volk? Opzoekingswerk verrichten in de bibliotheek, internet en andere media die representatief zijn voor het voedingspatroon van de consument.

9

IV Voeding en hygiëne 1

De wetgeving over hygiëne • in België • in Europa

2 HACCP 2.1 Principes • Hazard: gevaar, risico • Analysis: analyse, onderzoek • Critical: kritiek • Control: te beheersen • Point: punt 2.2 Hygiënevoorschriften voor: • infrastructuur • uitrusting • personeel • vervoer • afval • water • grondstoffen • reinigingsproducten 3 Voedselveiligheid 3.1 Gevaren • zichtbare: - fysische gevaren = vreemde bestanddelen • onzichtbare: - chemische gevaren = resten van onderhoudsproducten, pesticiden, … - biologische gevaren = bacteriën, schimmels


De wetgeving omtrent hygiëne in België en Europa kunnen opzoeken via ICT. Weten dat alle verantwoordelijkheid ligt bij de producent.

De actualiteit met de desbetreffende Europese wetgeving volgen. Wetgeving opzoeken via internet.

-

De diverse risicofactoren waarmee je tijdens het productieproces te maken kunt krijgen kennen, daar waar nodig verbeteringen voorstellen.

-

Videofilm i.v.m. hygiëne gebruiken.

-

Het belang kunnen aantonen van de verschillende hygiënevoorschriften toe te passen in de alledaagse handelingen.

-

Uitgaan van hygiëneknelpunten in de didactische keuken.

-

Alert zijn voor mogelijke gevaren die voedselveiligheid bedreigen.

-

Sensibilisering door middel van video, pictogrammen, … Toepassen in iedere praktijkles.

-

-

10

3.2

3.3

Voedselrisico's • Voedselbederf: - natuurlijk afbraakproces - voorkomen van voedselbederf • Voedselvergiftiging Voedselinfectie - begrip - oorzaken

-

-

Preventie • Materiaal (grondstoffen) - Water: - Voedingsmiddelen • Mens: persoonlijke hygiëne • Methode: goede manier van werken • Machines: reiniging en desinfectie - reinigen - spoelen - desinfecteren • Milieu: werkomgeving - ongedierte weren: preventie + bestrijding - orde en netheid

4 Controle en administratieve opvolging 4.1 Parameters opvolgen Checklist 4.2 Procedures evalueren Intern: bedrijfsleider Extern: bevoegd controleorganisme (eetwareninspectie)


-

-

Het natuurlijk afbraakproces bij het bewaren van voedsel kunnen verklaren aan de hand van de verworven kennis chemie. De mogelijke gevolgen van voedsel met waarneembare afwijkingen inschatten. Het verschil tussen voedselvergiftiging en voedselinfectie kunnen uitleggen.

-

De elementen van preventief hygiënisch werken in praktijksituaties toetsen. Inzien dat besmetting en voedselvergiftiging kan voorkomen worden door doeltreffend te handelen,het juiste materieel en de aangepaste producten te kiezen. De nood aan persoonlijke hygiëne aantonen.

Inzien hoe persoonlijke hygiëne, ontvangst van grondstoffen, kwaliteitscontrole, hygiëne en veiligheid infrastructuur kunnen gecontroleerd worden. Verslag uitbrengen, evaluaties interpreteren en gepaste conclusies trekken. -

Steunen op de theoretisch wetenschappelijke kennis van toegepaste chemie.

Videofilm i.v.m. voedselbehandeling.

Reflecteren naar kwaliteitsbewust handelen.(2de graad STW)

Hanteren van checklists

Bedrijfsbezoeken inlassen.

11

V Voeding en veiligheid 1 Individueel 1.1 Voorkomen 1.1.1 kledij 1.1.2 kapsel 1.1.3 sieraden 1.1.4 schoeisel 1.2

Aandachtig werken

2 2.1

Kennis en opleiding Vorming personeel

2.2

Schriftelijke instructies

3 3.1

Apparatuur Aankoop: veiligheidsnormen (CE-gekeurd)

3.2

Gebruik: volgens de instructies

3.3

Defecten: melden laten herstellen controleren


-

De noodzaak inzien van de veiligheidsvoorschriften voor het individu.

-

Gastspreker uitnodigen : arbeidsgeneesheer, firma’s, … Bezoek brengen aan het Veiligheidsinstituut te Antwerpen.

-

Veiligheidsmaatregelen kunnen verklaren en toepassen in de praktijk.

-

Het nut inzien van goed uitgeschreven veiligheidsvoorschriften in een bedrijf. Instructiekaart begrijpen en toepassen.

-

Bedrijfsbezoek, eventueel een stage-item.

-

De mogelijkheden van de didactische lokalen en de andere werkruimten van de school benutten.

-

Gevaarlijke situaties herkennen en anticiperen.

-

Bezoek aan electrozaak.

-

Gebruiksaanwijzingen begrijpen en kunnen toepassen.

-

Extra aandacht voor de gebruiksaanwijzingen tijdens elke praktijkles.

-

Het belang van een opvolgingssysteem i.v.m. defectenmelding benadrukken.

-

Het opvolgingssysteem van de school als voorbeeld gebruiken.

-

12

4 4.1 4.2 4.3

Werkruimtes Inrichting Pictogrammen Brandveiligheid • Preventie • Detectie • Evacuatie •

4.4

4.5

-

Bestrijding

EHBO • Verwondingen - preventief - soorten - verzorging • EHBO-kit • CPR(….)

Anti-gifcentrum • Werking • Preventie • Pictogrammen van de gevaarlijke stoffen


Kunnen verklaren aan welke normen veilige werkruimtes moeten voldoen. De meest voorkomende pictogrammen begrijpen. Het belang van brandpreventie inzien. Soorten brandblusapparaten kennen en kunnen gebruiken.

-

Terugkoppelen naar veilig handelen van de 2de graad STW. Film : Evacuatie bij brand In samenwerking met de brandweer. Documentatie verzamelen over brandblusapparaten. Meewerken aan een brandoefening.

-

Een brandevacuatie kunnen opstellen aan de hand van bestaande richtlijnen.

-

-

De verschillende verwondingen van elkaar Aandacht voor brand- en snijwonden. kunnen onderscheiden en de eerste hulp Gastspreker van het Rode Kruis uitnodigen. toepassen. - Rollenspel in samenspraak met de Een EHBO-kit kunnen samenstellen. vakleerkracht Nederlands.

-

De noodzaak van CPR inzien.

-

Het noodnummer van het anti-gifcentrum kennen en een noodoproep kunnen formuleren. De noodzaak inzien van het voorkomen van vergiftigingen. De pictogrammen herkennen en begrijpen.

-

Video en brochures van het antigifcentrum gebruiken.

13

VI

1

De voeding van de verschillende leeftijdsgroepen

Peuter en kleuter 1.1 Eisen van een verantwoorde en goede voeding 1.2 Samenstellen van diverse maaltijden

2

Het schoolgaande kind 2.1 Eisen van een verantwoorde en goede voeding 2.2 Kenmerken van een goede schoolmaaltijd

-

-

-

De verschillende bevolkingsgroepen in de bevolking kunnen onderscheiden. De voedingsbehoeften van een peuter en een kleuter kennen. Een optimale peuter- en kleutervoeding samenstellen.

-

Gebruik maken van een voedingsmodel en de Belgische voedingsmiddelentabel.

De voedingsbehoeften van de schoolkinderen kennen en kunnen toepassen. Schoolmaaltijden en lunchpakketten analyseren en aanpassen.

-

Een kleine bevraging organiseren in een basisschool.

De voedingsbehoeften van de tiener kennen en uitwerken tot een optimaal dagrantsoen. De voedingsfouten kennen en hierop kunnen anticiperen.

-

Uitgaan van de eigen leefwereld van de leerlingen. Bezoek aan een fastfood-restaurant, gevolgd door een kritische analyse. Elke leerling een voedingsanamnese laten uitvoeren gedurende één week, gevolgd door een kritische analyse. Klasgesprek met een externe voedingsdeskundige.

2.3 Beoordelen van lunchpakketten 3

Puber-adolescent 3.1 Eisen waaraan de voeding moet voldoen 3.2 Voedingsfouten eigen aan deze leeftijd. vb. : slecht ontbijt, maaltijden overslaan, fast food,…

-

-

-

4

Volwassene 4.1 Het verantwoord kiezen van: - voorbereide producten - half afgewerkte producten - afgewerkte producten 4.2 Maatschappijgebonden factoren: - tijdsgebrek…


-

Een keuze kunnen maken tussen voorbereide, half-afgewerkte en kant en klare gerechten in functie van de levensstijl.

-

Rekening houden met budget, tijd, gezondheid,… Bezoek grootwarenhuis.

14

5

Senioren 5.1 Eisen waaraan de voeding moet voldoen

-

5.2 Gewijzigde woon- en leefsituaties: - maaltijden aan huis - maaltijden in instellingen


De specifieke voedingsbehoeften van de senioren kennen. Het voedingsaanbod kennen voor senioren met een gewijzigde levensstijl.

Een bevraging organiseren in serviceflats, bejaardentehuis,… in functie van de voedingsgewoonten.

15

2de leerjaar LEERINHOUDEN

VII 1 1.1

Voeding in functie van gezondheidsproblemen Constipatie Bepaling 1.2

Oorzaken

1.3

Mogelijke gevolgen

1.4 • • 2 2.1

Diarree Bepaling 2.2

Oorzaken

2.3

Mogelijke gevolgen

2.4 • • 3

Aanpassing van voedings- en leefgewoonten: preventief curatief

Aanpassing van voedings- en leefgewoonten: preventief curatief

Allergieën • lactose • gluten • koemelkeiwit



Exemplarisch voorbeeld voor elk van deze gezondheidsproblemen: - Een juiste omschrijving geven van het begrip. - De mogelijke oorzaken opsommen. - De mogelijke gevolgen omschrijven en de relatie met de ziekte aangeven. - Weten hoe voedings- en leefgewoonten kunnen aangepast worden. - De verworven kennis in de vakken chemie en biologie inzake chemische en biologische grondslagen van de voeding kunnen vertalen naar de specifieke voedingsaanpassing.


Beginsituatie van de leerlingen op het domein van de voedingsleer inschatten, in geval er onvoldoende voorkennis aanwezig is ( leerlingen afkomstig uit andere studierichtingen) de beginselen van voedingsleer aanbrengen. Enkel deze aspecten van de aandoening behandelen die van belang zijn voor de voedselaanpassing. (selectie van leerstof is noodzakelijk!) Inspelen op de actualiteit: krantenknipsels, media, … Minimum 3 lesuren per voedselaanpassing voorzien. Het evoluerend productaanbod (ondermeer light producten, kunstmatige zoetstoffen, vezelverrijkte producten, vitamineverrijkte producten, …) in functie van het voorkomen van gezondheidsproblemen opvolgen. Samenwerking met natuurwetenschappen waar de chemische en biologische grondslagen van de voeding benaderd worden: jaarplannen op elkaar afstemmen.

16

3.1

Bepaling

3.2

Oorzaken

3.3

Mogelijke gevolgen

3.4

Aanpassing van voedings- en leefgewoonten: • preventief • curatief

4

Hart- en vaatziekten Omschrijving Oorzaken Mogelijke gevolgen

4.1 Natriumbeperkte voeding: • bepaling natriumchloride • behoefte aan natrium • rol van natrium in het organisme • gevolgen van natriumbeperking in ons lichaam • indicaties: - hypertensie - oedeem • aanpassing van voedings- en leefgewoonten 4.2 Cholesterolbeperkte voeding: • begrip cholesterol • verzadigde en onverzadigde vetten • linolzuur • HDL, LDL • functies en werking van cholesterol • gewenst cholesterolgehalte in het


17

bloed • indicaties: - arteriosclerose • aanpassing van voedings- en leefgewoonten 5 5.1

5.2 5.3

Diabetes Nodige voorkennis van de suikers: • indeling • functie • vertering-stofwisseling • bloedsuikerspiegel: - normaal - hypo - hyper Bepaling Soorten • Type 1 • Type 2

5.4 5.5

Mogelijke gevolgen Aanpassing van voedings- en leefgewoonten: • preventief • curatief

6 6.1

Vetzucht Bepaling • Quetelet index Oorzaken Mogelijke gevolgen Aanpassing van voedings- en leefgewoonten • preventief • curatief

6.2 6.3 6.4


18

7 7.1 7.2 7.3

Voeding afwijkend in consistentie Bepaling Indicaties Soorten

8

Eetstoornissen • anorexia nervosa • boulemie nervosa Bepaling Oorzaken Mogelijke gevolgen Aanpassing van voedings- en leefgewoonten • preventief • curatief

8.1 8.2 8.3 8.4

IIX Marktgebeuren 1 Algemene begrippen 1.1 Goederen • omschrijving en indeling - verbruiksgoederen : materiaal - gebruiksgoederen : materieel 1.2

Diensten • omschrijving • indeling

2 2.1

Economische kringloop Omschrijving

2.2

Voorbeelden

3 3.1

De producent en het marktgebeuren Inleiding • primaire sector • secundaire sector


De begrippen ‘goederen’ en ‘diensten’ in de juiste context aanwenden. Gepaste voorbeelden ter illustratie aanreiken.

-

Terminologie van het eigen terrein gebruiken. (huishoudkunde)

-

De economische kringloop aan de hand van een voorbeeld uitleggen.

-

Schematische voorstelling.

-

De begrippen primaire, secundaire en tertiare sectoren opzoeken via het internet. In staat zijn om typische voorbeelden aan te geven.

-

-

Opzoekwerk door gebruik van ICT. (Informatie Communicatie Technologie)

19

•

tertiaire sector -

3.2

Producten • aanbod en assortiment - nodige - nuttige - luxegoederen

-

3.3

3.4

Ontwikkeling van nieuwe producten • marktonderzoek • invloed van technologische mogelijkheden : onderzoek en ontwikkeling • invloed van commerciële belangen - commercialisatie : winst maken - innovatie : vernieuwen - levensloop van een product : ontwikkelingsfase lancering verkoop hoogtepunt van consumptie vernieuwing dringt zich op Distributie van producten • omschrijving • distributievormen: - zelfstandige ondernemingen *kleinhandel *groothandel - geïntegreerde handel - geassocieerde handel


-

Stilstaan bij het steeds groeiende assortiment van een aantal producten en verklaren. Het onderscheid tussen nodige, nuttige en luxegoederen kunnen maken. De subjectiviteit van deze indeling verklaren. Het nut inzien van: marktonderzoek onderzoek en ontwikkeling commercialisatie en innovatie Research en development’ verklaren. Illustreren met voorbeelden.

-

-

-

-

-

De verschillende stadia in de levensloop van een product, alsook de naamgeving verklaren.

-

Begrip productinnovatie aantonen met voorbeelden.

-

Het begrip ‘distributie’ omschrijven. De belangrijkste vormen van distributie onderscheiden en concrete voorbeelden uit de omgeving aanhalen.

-

-

Extra aandacht besteden aan de producten (voedingsmiddelen, onderhoudsproducten, wasmiddelen, …) die bij de studierichting STW aansluiten. Productanalyses aangaande het assortiment uitvoeren op basis van etiketten. Documentatiemap aanleggen.

De veel gebruikte Engelse terminologie aanhalen. Ieder item illustreren met voorbeelden.

Een bezoek brengen aan enkele bedrijven ter staving van verschillende distributievormen Associaties maken naar de praktijk toe.

20

3.5

3.6

4 4.1 4.2

4.3

Prijsvorming • omschrijving • prijsbepaling : - wet van vraag en aanbod - wettelijk vastgestelde prijzen : * prijzenstop * prijscontrole Marketing • omschrijving • techniek: de 4 P’s : prijs plaats product promotie De consument en het marktgebeuren Omschrijving Indeling : • gezinnen • bedrijven • overheid Consumeren • inkomensvorming - categorieën • inkomensbesteding - keuzeprobleem - rangorde behoeften - wijze van kiezen • de levensstandaard • welvaart en welzijn


-

Het begrip ‘prijs’ omschrijven.

-

De wet van vraag en aanbod verwoorden en illustreren met realistische voorbeelden. De rol van de overheid bij de prijsbepaling verwoorden.

-

-

Bepalen wat het koopgedrag van de consument kan beïnvloeden. Begrip marketing omschrijven. De relatie tussen de 4 P’s verklaren.

-

Vergelijkende studie i.v.m. aankoop op verschillende locaties: markt, groothandel,

-

Werken met krantenknipsels.

-

Verkoopstechnieken toetsen aan de realiteit d.m.v. een winkelbezoek. Analyseren van concrete reclameboodschappen. 4 P’s: prijs, plaats, product, promotie illustreren met concrete voorbeelden

-

Eigen houding en ingesteldheid t.a.v het koopgedrag bespreken, o.m. gaan winkelen voor/na de maaltijd

-

De diverse groepen van consumenten onderscheiden en omschrijven.

-

-

De meest voorkomende manieren van inkomensvorming kunnen weergeven. Omschrijven hoe de consument zijn inkomen besteedt. Het dilemma tussen de onbeperkte behoeften en het beperkte inkomen uitleggen. Illustreren met voorbeelden uit de eigen leefwereld. De inkomensbesteding in de verschillende sociale klassen verklaren. Enkele factoren kennen die de wijze van kiezen bij de behoeftenbevrediging beïnvloeden.

Realistische voorbeelden gebruiken.

-

-

-

Gebruik maken van media, ICT, …

-

Gebruik maken van verslagen uit tijdschriften..

-

Allerhande etiketten (voeding, wasmiddelen, onderhoudsproducten, toestellen, kledij, … bespreken.

21

4.4

Productinformatie • Etikettering en verpakking van de voedingsmiddelen - warenwet - verplichte vermeldingen - niet-verplichte vermeldingen - additieven - contaminanten - overgevoeligheid - houdbaarheid - bewaring - keurmerken/symbolen - ... • Etikettering en verpakking van onderhoudsproducten - soorten onderhoudsproducten (zeep, detergent, bleekmiddel...) - warenwet - verpakking - milieuvriendelijk - gebruik - raadgevingen - houdbaarheid

4.5 Consumentengedrag 4.5.1 Consumententypes • impulsieve koper • zelfbewuste koper • kritische koper 4.5.2 Factoren die het consumentengedrag beïnvloeden • psychologische - reclame - promotie - prestige - mode


-

De etiketten van verschillende voedingsmiddelen kunnen verklaren.

-

Aan de hand van de etikettering op onderhoudsproducten kunnen verklaren waarvoor ze kunnen gebruikt worden, hoe bewaren

-

Uitdiepen kennis leerstof 2de graad.

-

De belangrijkste keuzemogelijkheden en vrijheden van de consument aanhalen. Verwoorden via welke kanalen de informatie bij de consument terecht komt.

-

Factoren die het consumentengedrag beïnvloeden kunnen opnoemen en indelen. Met behulp van ICT en audio-visuele middelen het consumentengedrag kunnen analyseren.

-

Zelfinzicht stimuleren door een gesimuleerde koopdracht met een afgesproken budget Raadplegen uitgaven van consumentenorganisaties. Koppeling maken met simulatieoefening.

-

-

-

-

22

- trends - tradities -… • economische - budget - vraag en aanbod - ethische - rechtvaardige wereldeconomie - dierenmishandeling - milieubewust -… 4.5.3 Rechten van de consument • keuze • informatie • bescherming van gezondheid en veiligheid • herstel en schadevergoeding • inspraak

-

-

-

De rechten van de consument opnoemen. Enkele bevoegde diensten i.v.m. veiligheid en gezondheid kennen en hun rol omschrijven. Begrip garantiebepaling omschrijven. Het belang van de consumentenorganisaties verwoorden.

Informatie gebruiken van organisaties die de consumentenbelangen behartigen : testaankoop. Bevoegde diensten zoals de eetwareninspectie, instituut voor veterinaire keuring, CEBEC, … raadplegen.

IX Aankoop en voorraadbeheer 1 2 2.1

Begripsomschrijving Soorten voorraad Productievoorraden • grondstoffen • hulpstoffen • half afgewerkte producten


-

Het begrip voorraad omschrijven.

-

De soorten voorraden benoemen en uitleggen.

-

Bezoek aan de dienst ‘aankoop en voorraadbeheer’ van een bedrijf. Aandacht voor de wettelijke regelgeving i.v.m. H.A.C.C.P. Ontleden van de voorraad in een magazijn op school.

23

2.2

Commerciële voorraden • afgewerkte producten

3 3.1

Voorraadkosten Bestelkosten

3.2

Risicokosten

3.3

Bewaarkosten

3.4 3.5

…

4

Factoren die het voorraadpeil beïnvloeden Houdbaarheid van de goederen

4.1 4.2

Technologische factoren, Vb.: defect aan een machine

4.3

Fysieke factoren Vb.: weersomstandigheden

4.4

Investeringskosten

4.5 5 5.1

-

De voorraadkosten opnoemen, omschrijven en illustreren met enkele voorbeelden.

-

De factoren die de omvang en de samenstelling van de voorraad bepalen opnoemen en met voorbeelden illustreren.

-

Inzien dat elk bedrijf een minimale voorraad nodig heeft om een continu productieproces te garanderen.

-

Het begrip JIT met voor- en nadelen omschrijven.

-

Prijslijsten en verkoopsvoorwaarden aanwenden.

-

Bezoek brengen aan ontvangst- en opslagruimte van een warenhuis.

-

Gesprek voeren met de aankoopverantwoordelijke van een bedrijf/warenhuis.

-

Een listing van een inventaris voor de boekhouding bekijken.

… Optimaal bestellen Bestelmoment

5.2

Bestelhoeveelheid

5.3

Just in time • doel • belang • risico


24

6 6.1

Voorraadbeleid Waardebepaling

6.2

Waarderingssystemen • FIFO • LIFO • Voortschrijdend gemiddelde • Marktwaarde • Vervangingswaarde

6.3

Gemiddelde goederenvoorraad

6.4

Omloopsnelheid

6.5

Omlooptijd

7 7.1

Opslag en bewaren van voorraad Ontvangst en controle

7.2

Voorraadadministratie • manueel • geautomatiseerd

7.3

Opslagplaatsen • magazijn • koelruimte • diepvriesruimte

-

-

Begrippen markt- en vervangingswaarde uitleggen.

-

De nood van een verantwoord voorraadbeleid inzien. De gemiddelde goederenvoorraad, omloopsnelheid en omlooptijd van de voorraad berekenen. Vervoersdocumenten en facturen kunnen interpreteren. Voorraadfiches en een eenvoudig sofwarepakket voor stockbeheer kunnen gebruiken. De verschillende opslagplaatsen onderscheiden en de specifieke eisen opnoemen. Het nut van een goed voorraadbeheer inzien. De reële voorraad en de administratie verifiëren.

-

-

7.4

Voorraadbeheer en controles -


Het economisch belang van het maken van een inventaris inzien. De waarde van een voorraad kunnen inschatten. Begrippen FIFO en LIFO en voorschrijdend gemiddelde kunnen uitleggen.

-

Coördinatie met toegepaste economie.

First in, first out Last in, first out

-

Gekoppeld aan bedrijfsbezoek

-

Ontvangen en controleren van een levering.

-

Fiches en een computerprogramma voor stockbeheer in de klas.

-

Bezoek brengen aan de opslagruimten van een warenhuis.

25

9.5.2 PV HUISHOUDKUNDE Sociale en Technische Wetenschappen (4 u/week) 1ste leerjaar LEERINHOUDEN



Introductie 1

Profielschets van Sociale en Technische Wetenschappen

-

2

De piramide van MASLOW

-

3

Kennismaking met de infrastructuur -

De inhoud kennen van de sociale, technische en wetenschappelijke component. De begrippen van de piramide van Maslow kennen, kunnen uitleggen en weten toe te passen. Weten dat alles zijn bepaalde plaats heeft binnen het lokaal praktische vakken. Steeds oog hebben voor veiligheid, hygiëne en milieu.

Herhaling van het hoofdstuk ‘kwaliteitsbewust handelen’ van de 2de graad

I Thema ‘organiseren’ 2.1 Concrete omschrijving van de opdracht • • • • • •

Wat? Door wie? Voor wie? Waar? Wanneer? Budget?

Afhankelijk van de beginsituatie binnen de leerlingengroep (instroom van nieuwe leerlingen) , korte herhaling d.m.v. introductiepakket STW 2de graad van o.a. - profielschets - piramide van Maslow - kennismaking met het lokaal praktische vakken: schikken, ordenen... - basisprincipe - basistechniek - materieel - materiaal (veiligheid) - de vaat (hygiëne)

-

Inzien dat ‘organiseren’ noodzakelijk is om de opdracht goed te verwezenlijken. Een opdracht concreet kunnen omschrijven.

-

-

Vertrekken van een herkenbare opdracht vb: een ontbijt, middagmaal, tussendoortje..., wenskaart, tafelversiering... Antwoord geven op de vragen

Ondersteuning: Opdracht: Wat? Door wie? Voor wie? Waar? Wanneer? Budget? Concretiseren van de opdracht

PV Praktijk/Stage Huishoudkunde (4u/week)

26

2.2 Systematische aanpak van een opdracht Methode om problemen aan te pakken: Werken met de Demingcirkel •

•

•

-

Analyseren - Opdracht opdelen in deelopdrachten - Methode kiezen - Materiaal beschikbaar stellen - Middelen voorzien Plannen - Taakverdeling - Werkvolgorde bepalen - Deelactiviteiten ontleden - Activiteiten schematisch voorstellen in een diagram (visgraatdiagram) - Tijdsraming van de deeltaken - Werkruimte bepalen in functie van economisch, ergonomisch, veilig en hygiënisch handelen

Uitvoeren - ‘Input’: proces- activiteiten – ‘Output’

-

-

-

-

De methode van de Demingcirkel kunnen toepassen in een opdracht en de vier stappen definiëren Voor elke deelopdracht de methode, materiaal en middelen kiezen en de beschikbaarheid nagaan

Werken in groepen

- Schets van de Demingcirkel Analyseren Plannen methode volgorde materiaal tijd middelen ruimte

Beoordelen Uitvoeren proces input output Bij groepswerk de taken kunnen verdelen, product de werkvolgorde bepalen en de activiteiten eindevaluatie schematisch kunnen voorstellen - Aan de hand van een recept, gebruiksaanwijzing, werkwijze, opdracht.... oordelen of het om een enkelvoudige opdracht De werkruimte inrichten met aandacht voor gaat of om deelopdrachten vb: een ontbijt klaarmaken: opdracht ergonomie, hygiëne, veiligheid - voedsel : deelopdracht - drank : deelopdracht - tafel dekken : deelopdracht - tafel versieren : deelopdracht De activiteiten uitvoeren aan de hand van het schema

- Concreet: Ingrediënten - proces - eindproduct vb: melk, cacao, suiker - oplossen,koken chocolademelk vb: oasis, mos, snijbloemen - steken bloemstukje


27

•

Beoordelen - Productkwaliteit - Proceskwaliteit - Eindevaluatie

-

2.3 Organisatieoefeningen Productgerichte organisatieoefeningen - Organiseren en bereiden van maaltijden - Aankleden van een interieur - Onderhoud van textiel - …..

-

Een proces- en productbeoordeling van een opdracht kunnen uitvoeren en eventuele aanpassingen of verbeteringen aanbrengen

D.m.v. een opdracht een organisatie kunnen toepassen A.d.h.v. een opdracht het organiseren concreet kunnen toepassen op de 2 domeinen: productgericht en mensgericht. Door het stappenplan van ‘organiseren’ herhaaldelijk toe te passen, komen tot spontaan handelen.

-

Kwaliteitseisen Spontane procesbeoordeling Productbeoordeling aan de hand van een checklist

-

Zowel in het eerste als tweede leerjaar van de derde graad wordt het thema ‘organiseren’ concreet toegepast op de 2 domeinen

*Toepassingen: vb: brunch, dessertenbuffet, receptie, familiefeest ter gelegenheid van .... Deelopdrachten: vb: menuleer, tafellinnen, etiquette, gebak, dranken, hapjes, decoratie, sfeermuziek,...

Mensgerichte organisatieoefeningen - uitwerking van een informatief project -


Correcte informatie verzamelen over een welbepaald onderwerp en deze op een gestructureerde en communicatieve manier naar voor brengen.

voorbeelden: - rijbewijs en rijgedrag - plaatselijke ontspanningsmogelijkheden voor de jeugd of senioren: educatief, sportief, cultureel,... - mobiliteitsmogelijkheden voor gehandicapten - studiemogelijkheden in het hoger onderwijs - zelfstandig wonen

28

-

-

-

De opdracht in deelopdrachten verdelen De geschikte informatiebronnen kiezen Technieken zoeken om de informatie op een snelle en efficiënte manier te verwerken Een tijdsplanning maken Zich houden aan de vooropgestelde planning bij het uitvoeren van de deelopdrachten De kwaliteit van het eindproduct beoordelen aan de hand van een evaluatieformulier en deze verantwoorden

-

studentenarbeid leesproblemen bij 8 tot 10-jarige kinderen dyslexie agressie bij kleuters pesterijen in de klas

-

Volgende informatiebronnen gebruiken: bibliotheek, tijdschriften, enquête, interview, audiovisuele media, ... In het begin van het schooljaar starten de leerlingen met het verzamelen van informatie: zelfstandig werk of groepswerk Na enkele weken gaat men over tot de volgende fase Evaluatie aan de hand van vooropgestelde criteria

-

II Thema ‘ voedselbehandeling’

In coördinatie met toegepaste fysica. 1 Verhittingssystemen 1.1 Warmteoverdracht • Warmtebronnen • Systemen (conductie, convectie, straling) 1.2 Apparatuur • Het kookvlak (elektrisch, gas) Technisch-wetenschappelijke oefening: Warmteoverdracht bij de basistechnieken koken, stoven, bakken en braden.

• De oven Technisch-wetenschappelijke oefening: Warmteoverdracht bij de basistechnieken: braden en grilleren in de oven.


• • •

Basistechnieken groeperen per gebruikt verwarmingstoestel. De verschillende verhittingssytemen op een veilige manier kunnen gebruiken. Een verantwoorde keuze kunnen maken in verhittingssystemen, gelinkt aan de opgedane kennis in het vak fysica, om de: optimale voedingwaarde te behouden veilig voedsel te waarborgen efficiënt tijdsgebruik in te bouwen.

Herhalen en uitdiepen van de basistechnieken 2de graad. Aansluitende afleidingen op de basistechnieken. - Koken, vb. pocheren, blancheren, koken in warmwaterbad, reduceren of inkoken, trekken. - Stoven, vb. smoren, sudderen, opstoven en nastoven. - Bakken in de pan: flamberen, fruiten, gourmet, roerbakken, sauteren, … - Bakken in de oven - Braden: vb. in aluminiumfolie, Romeinse schotel. - Grilleren: vb. gratineren, aan het spit.

29

• De microgolfoven Technisch-wetenschappelijke oefening: Warmteoverdracht bij de basistechnieken: garen en opwarmen.

2

De consument en zijn voedingsbehoeften

-

Kwantitatief: Dagmenu’s opstellen en uitwerken rekening houdend met: leeftijd geslacht omstandigheden …

-

3 -

-

Kwalitatief: Bewaartechnieken uitvoeren: diepvriezen confituur bereiden drogen van kruiden vacuum trekken opleggen in een zuur … De consument en zijn voedingspatroon

-

-

-

Dagmenu’s opzoeken uit een andere cultuur en volgens het thema ‘organiseren’ uitwerken Eenvoudige, gezonde maaltijd bereiden met een laag budget Uit eten gaan in een specifieke eetgelegenheid


Een juiste koppeling kunnen maken tussen verhittingssystemen en basistechnieken. -

Een dagmenu kunnen uitwerken volgens het thema ‘organiseren’ en steeds rekening houden met hygiëne, veiligheid en milieu

Specifieke bewaarmethodes juist kunnen uitvoeren

-

-

Inzien dat een eenvoudige, gezonde voeding niet duur hoeft te zijn Een eenvoudige voeding moet optimaal zijn en gelinkt aan de voedingsdriehoek

-

Ontdooien, garen en opwarmen. Linken naar domotica bezoek aan het huis van de toekomst

Steunend op TV Huishoudkunde In iedere praktijkles aandacht besteden aan voedselhygiëne en voedselveiligheid, afval sorteren Groepswerk organiseren, nabespreken en bijsturen.

Bewaartechnieken uitvoeren met seizoenproducten Oog hebben voor nieuwe technieken De bewaartechnieken in voedingsbedrijven vergelijken met de huishoudelijke bewaartechnieken (bezoek aan een voedingsbedrijf, grootkeuken...)

Rekening houden met het multiculturele aspect binnen de klas of de school Eventueel een demonstratie laten uitvoeren door iemand met een andere

30

-

4

De verschillende leeftijdsgroepen

-

-

Voedselbehandeling specifiek voor:

-

Peuter en kleuter: gezonde tussendoortjes

-

Het schoolgaand kind: lunchpakket

-

Puber: gezonde éénpansgerechten Volwassene: dagmenu’s samenstellen en uitvoeren met voorbereide, half afgewerkte en afgewerkte producten (gebruik maken van moderne apparatuur: warme luchtoven, microgolfoven, snelkoker, vaatwasser…)

In specifieke eetgelegenheden kunnen kiezen voor gezonde voeding

-

Gezonde tussendoortjes kiezen en bereiden Aandacht besteden aan een gezond, gevarieerd lunchpakket Inzien dat tijdsgebrek dikwijls de oorzaak is van eenzijdige voeding Voorbereide, half afgewerkte en kant- en klare gerechten kunnen klaarmaken en vergelijken wat betreft uitzicht, smaak, hygiëne, veiligheid, verpakking, werkwijze, afval, budget

cultuur Uit eten gaan: vb: pizzahut, chinees restaurant, ... in een bedrijf....

Steunend op TV Huishoudkunde Gebruik maken van een kinderkookboek

Een menu kunnen aanpassen aan de kleine problemen van de senior

Senioren: gezonde voeding rekening houdend met een bepaald budget en kleine ongemakken (kauwproblemen…)


31

2de leerjaar LEERINHOUDEN 5

Gezondheidsproblemen

Bestaande recepten een weinig aanpassen zodat ze kunnen gebruikt worden bij -

6 -

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN


-

Dagelijkse voeding eenvoudig kunnen aanpassen naargelang de specifieke behoeften.

constipatie (gebruik van vezels) diarree (veel vocht, geen vezels) allergieën (specifieke producten: soja, …) hart-en vaatziekten: (zoutarm) :(cholesterolbeperkt) diabetes (specifieke zoetstoffen) vetzucht (energiebeperkt) eetstoornissen (eiwitverrijkt, energiebeperkt) afwijkende consistentie: een gerecht pureren, malen, pletten…

-

-

Gebruik maken van dagelijkse voeding met kleine aanpassingen zodat de maaltijden geschikt zijn voor het ganse gezin Steeds de principes van optimale voeding in acht nemen.

-

Gebruik maken van specifieke kookboeken Werken met handelsproducten Nieuwe producten en technieken opvolgen

-

In coördinatie met toegepaste chemie

Alternatieve voedingswijzen Macrobiotiek

-

Vegetarisme

-

Nieuwe voedingstrends


-

Gerechten kunnen bereiden steunende op de theoretische kennis toegepaste chemie.

32

III Thema: marktgebeuren aankoop- en voorraadbeheer optimaliseren van een voorraadkast rekening houdend met: - de soorten voorraad - voorraadkosten - optimaal bestellen - voorraadbeleid - eisen bij opslag en bewaren


-

Verantwoord kunnen aankopen, opslaan en beheren.

-

Aankoop- en voorraadbeheer is een thema dat gedurende het ganse schooljaar wordt opgevolgd.

-

deze vaardigheden kunnen ingeoefend worden d.m.v. een permanente bijsturing van een eigen voorraad.

33

9.6

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN

Specifieke inrichting - Nutsvoorzieningen voorzieningen voor koud en warm water; elektriciteitsvoorzieningen voor: verlichting, aansluiting toestellen, aansluiting apparatuur - Infrastructuur (in toepassing op HACCP-regelgeving) zone voor praktijk voedselbehandeling mogelijkheid voor theorie voedselbehandeling voldoende bergruimte voorziening voor dampafvoer zone voor handenhygiëne Specifieke uitrusting Het aantal voorzieningen dat aanwezig moet zij is afhankelijk van het leerlingenaantal. Uitrusting naar zorgprocessen (in toepassing op HACCP-regelgeving) opslag van grondstoffen en producten; koeling en invriesmogelijkheid van grondstoffen en bereid voedsel; voorbereiding; bereiding: op kookvlak, in oven, met grill, in microgolfoven presentatie, bediening en verbruik vaathygiëne afvalhygiëne Didactische richtlijnen en middelen - in verband met organiseren (organisatieschema, stroomdiagram) - in verband met voedselbehandeling (voedingsmiddelentabel, voedingssymboliek, …) - in verband met kwaliteitszorg - in verband met HACCP (hygiëneplan, instructiefiche, …) - in verband met algemeen opzoekwerk – Encyclopedica Brittanica - Encarta - in verband met verkeerseducatie – Mijn Rijbewijs -

• De elektrische apparaten en materieel, nodig om de in het leerplan voorziene praktische oefeningen te kunnen uitvoeren, dienen aanwezig te zijn in het vaklokaal. • • • • • -

Basismaterieel per leerling aardappelmesje dunschiller schaar keukenschort Producten en gerief in verband met: eerste hulp bij ongevallen PC en printer met aangepaste software, aangesloten op internet voor: berekening voedingswaarde tekstverwerking opzoekwerk ICT Audio-visuele middelen video TV toestel Uitzicht en afwerking Het geheel is ingericht, uitgerust en afgewerkt volgens de geldende regelgeving in verband met veiligheid en hygiëne.

Huishoudkunde

34

9.7

EVALUATIE

De waarde van het onderwijsleerproces wordt bepaald door de mate waarin de doelstellingen worden bereikt. Evaluatie heeft dan ook vooral te maken met de vraag: “Zijn de nagestreefde doelstellingen feitelijk gerealiseerd?”. De gegevens die we via de evaluatie verkrijgen moeten ertoe bijdragen dat we ons een beeld kunnen vormen van de leerlingen als groep en van de leerling als individu. We willen weten in welke mate de leerlingen de vooropgestelde leerinhouden reeds verworven hebben. Bij vastgestelde hiaten of tekorten dienen we maatregelen te treffen. De evaluatiegegevens zullen ons dus ook aanknopingspunten moeten verschaffen om ons didactisch handelen in de juiste richting bij te sturen. Zelfs als de doelstellingen bereikt zijn, is het toch noodzakelijk om even stil te staan bij de wijze waarop het onderwijsleerproces gestalte kreeg en dit met de bedoeling het didactisch handelen naar de toekomst te optimaliseren. Volgende vragen kunnen o.m. richtinggevend zijn bij het evalueren: - in welke mate werden de doelstellingen bereikt? - waren de doelstellingen goed afgestemd op de beginsituatie van de leerlingen? - waren de didactische werkvormen geschikt? - ondersteunden de media de verwerkingsactiviteiten van de leerlingen? - kregen de leerlingen voldoende kansen tot het stellen van vragen, het formuleren van bedenkingen, het maken van opdrachten, het geven van feedback, … - … Dagelijks werk Het dagelijks werk wordt permanent en procesmatig geëvalueerd. Hierbij worden zowel functionele kennis, vaardigheden als attitudes beoordeeld. Deze beoordeling moet gezien worden als een element van het leerproces. De leerlingen moeten kunnen leren uit de evaluatie. Daarom moeten zij, afhankelijk van de situatie individueel of klassikaal, over het bereikte kennisniveau en de kwaliteit van hun werk en gedragingen ingelicht worden. Feedback in positieve en bemoedigende termen geformuleerd, is echt noodzakelijk. Evaluatie van doe-activiteiten houdt een oordeel in over het proces en het product. Bij de procesevaluatie bekijken we op geregelde tijdstippen en via momentopnamen de vorderingen en de attitudes tijdens een realisatie/creatie of dienstverlening. Bij de productevaluatie nemen we het product of de gepresteerde dienst onder de loep. Het dagelijks werk kan (afhankelijk van de aard van de doelstellingen) geëvalueerd worden via: - algemene observaties in de klas; - klas- en huistaken; - occasionele beurten, zowel mondeling als schriftelijk; - herhalingsbeurten over grotere leerstofgehelen. Bij de evaluatie houden we ook rekening met: - taakaanvaarding; - taakuitvoering; - motivatie en inzet; - cursus en documentatiemap. Huishoudkunde

35

Tenslotte willen we ook wijzen op gegevens verkregen via zelfevaluatie door de leerlingen. Ze kunnen ons, naast de gegevens verkregen via eerder traditionele evaluatieprocedures, belangrijke informatie opleveren. Examens Voor TV worden de examens schriftelijk afgenomen. De vragen hebben betrekking op praktische situaties en omgangsvormen. Met het oog op doorstroming naar het Hoger Onderwijs, is het van belang dat leerlingen de aangeboden leerstof hebben leren synthetiseren. Bij het opstellen van de examens dient hiermee rekening gehouden te worden. Ieder schooljaar wordt een wisselende variatie in examenvragen aangeboden; een puntenverdeling en een modelantwoord worden eveneens voorzien. “Theorie om de theorie” past niet in het profiel en de doelstellingen van de studierichting. Voor PV is de evaluatie gebaseerd op oefeningen, deeltaken en opdrachten die aansluiten bij reeds verworven kennis en vaardigheden. Deze evaluatie gebeurt voorafgaandelijk aan de schriftelijke examens en heeft zowel betrekking op het proces als op het product. Leerlingen die spontaan, actief en op een stijgende kwalitatieve manier aan de activiteiten deelnemen, voldoen aan de gestelde verwachtingen en krijgen bijgevolg een gunstige evaluatie. Stage en G.I.P. Zowel stage als G.I.P. worden apart geëvalueerd. Hierdoor kunnen de leerlingen zich een duidelijk beeld vormen over individuele en groepsopdrachten.

Huishoudkunde

36

9.8 BIBLIOGRAFIE BOEKEN VOEDINGSLEER

J.Compeers, F. Dekeyzer, H.Segers Uitgeverij De Sikkel 1991

DIEETLEER

J.Compeers, F. Dekeyzer, H. Segers Uitgeverij De Sikkel 1992

VOEDING, CHEMIE OM TE OVERLEVEN

Eric Onkelinx Uitgeverij Wolters Leuven

1993

HYGIENE OP DE WERKVLOER

C. Van Belle, G. Moeyaert, K. Neyts Uitgeverij Die Keure, Brugge 1998

WARENWETGEVING

Uitgeverij Die Keure, Brugge

VOEDINGSLEER EN HYGIENE

SVH Uitgeverij, Zoetermeer 1996

KEUKENORGANISATIE EN –APPARATUUR

SVH Uitgeverij, Zoetermeer 1996

VOEDING EN DIETEN IN DE VERZORGING

Netty van Kaathoven Integraal Uitgeverij De Sikkel

1993

KEUKENMANAGEMENT

SVH Uitgeverij, Postbus 303 Zoetermeer 1994

FANTASTISCHE FEESTEN STAP VOOR STAP ORGANISEREN

Alison Pric Uitgeverij Lannoo Tielt

VADEMECUM VOOR DE CATERING

Vereniging voor Gemeenschapsrestaurateurs (VGR-B) Eikenberglaan 23 3020 Winksele

MENS EN VOEDING

H.Toors, JM Veen, W.H. VredebregtLagas Uitgeverij Nijgh en Van Ditmar 1994

HANDLEIDING KEUKENPLANNING

Voorlichtingsbureau van de voeding

1999

Het programma van eisen Functieprogramma voor de ruimten van de voedingsdienst

DE BELGISCHE VOEDINGSMIDDELENTABEL

Nubel v.z.w. Rijksadministratief Centrum Vesaliusgebouw Pachecolaan 19 B5 1010 Brussel

GEZOND ETEN Voeding voor jong en oud

Cora De Vos Prisma Uitgeverij Het Spectrum 1996

EERSTE HULP BIJ ONGEVALLEN

Rode Kruis Vleurgatsesteenweg 98 1050 Brussel

ONS KOOKBOEK

KVLV, Schapenstraat 34 3000 Leuven 1999

Huishoudkunde

37

ONS BAKBOEK

KVLV, Schapenstraat 34 3000 Leuven

FIT EN GEZOND, HET HELE JAAR DOOR

Testaankoop Hollandstraat 13 1060 Brussel 1994

FEESTELIJKE SERVETTEN VOUWEN

Marie-Rose Dingenen, Simone Bonroy Deltas 1993

VOEDING DIE SCHAADT, VOEDING DIE BAAT

Lidy Visser Reader’s Digest Brussel 1998

VERMAGEREN Praktische gids

Testaankoop

CREATIEVE WOONIDEEEN Praktische tips voor een stijlvol interieur

Nicholas Barnard ECI Vianen en Kosmos Z & K Uitgeverij BV Utrecht

SOCIALE EN TECHNISCHE WETENSCHAPPEN Toegepaste Wetenschappen: Voedingsleer Licap, 1040 Brussel Marktgebeuren KOOKBOEK VOOR DIABETEN Gevarieerde gezonde voeding voor iedereen

C. Provoost Kluwer Editorial Diegem 1994

ETEN MET GEMAK Vlotte voedingsmiddelen uit de fabriek en vlotte recepten om zelf te maken

Consumentenbond Bosch & Keuning NV ‘s Gravenhage 1987

GEZONDHEID Activiteiten van het Secundair Onderwijs (W)eet je alles?

Stuurgroep GVO in het Onderwijs Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

HUISHOUDKUNDE CONSUMENT EN VOEDING

Maria Manschot Wolters- Noordhoff Groningen 1990

KOOK OOK

Voorlichtingsbureau voor Voeding Postbus 85700 2508 CK 4S Gravenhage

VERKOPEN ... JE BEROEP

L. Goossens, L. Smismans, L. Dries Uitgeverij De Standaard 1990

HET ONDERNEMINGSPLAN

KB in samenwerking met NCMV

HOE LEER IK VERKOPEN

Hetty Van Rossem De Sikkel 1975

PERSOONLIJKE VOEDINGSWIJZER

Consumentenbond Kosmos – Z&K Uitgevers Utrecht/Antwerpen 1999

Huishoudkunde

38

BROCHURES EN TIJDSCHRIFTEN WEL THUIS Het voorkomen van vergiftiging WEL THUIS CO vergiftiging voorkomen

Antigifcentrum Militair Hospitaal, Koningin Astrid Bruynstraat 1120 Brussel 02/264 96 36

HYGIENIE IN DE KEUKEN WEET WAT JE EET INFORMATIE OVER ETIKETTERING

Ministerie van Volksgezondheid en Leefmilieu dienst Eetwareninspectie

EVENWICHIGE GEZONDE VOEDING

Verantw Uitgever: Dr. Guy Peeters St. Jansstraat 32 1000 Brussel

TESTAANKOOP TEST BUDGET RECHT TEST GEZONDHEID

Hollandstraat 13 1060 Brussel 02/ 542 32 11

KOOP ZO

Consumentenwerking van B.G.J.G. Troonstraat 125 1050 Brussel 02/ 507 88 99 (driemaandelijks)

DE EETBRIEF GEZONDHEIDSBRIEF

Uitgeverij Biblo Brassschaatsesteenweg 308 2920 Kalmthout

NUTTIGE ADRESSEN PROVENCIAAL VEILIGHEIDSINSTITUUT

Jezusstraat 28-30 2000 Antwerpen

THE UCB INSTITUTE OF ALLERGY

Lenniksebaan 4437 1070 Brussel 02/559 92 87

BOND VAN GROTE EN JONGE GEZINNEN

Troonstraat 125 1050 Brussel

VLAAMSE LIGA TEGEN KANKER

Koningsstraat 217 1210 Brussel

O.I.V.O. (consumentenvoorlichting)

Ridderstraat 18 1050 Brussel

V.L.A.M.

Leuvenseplein 4 1000 Brussel

ALGEMENE EETWARENINSPECTIE

Esplanadegebouw R.A.C. Pachecolaan 19 bus 5 1010 Brussel

BELGISCH INSTITUUT VOOR VERKEERSVEILIGHEID

Haachtsesteenweg 1405 1130 Brussel

Huishoudkunde

39

AUDIO-VISUELE MIDDELEN ANTIGIFCENTRUM (video)

Antigifcentrum

C.C.C. KINDEREN (video)

Zeepreventorium De Haan

VEILIG TE VOET (video) VEILIG MET DE AUTO

Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid

DE VOEDINGSPLANNER (CD-Rom)

Nubel Pachecolaan 19 1010 Brussel

MAALTIJDWIJZER ( CD- Rom)

MJA Nationaal Secretariaat Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel

CD- Rom Encarta ’99 CD- Rom Encyclopedia Brittanica CD- Rom Mijn Rijbewijs

Winkler Prins Editie

Huishoudkunde

40

9.4

SAMENSTELLING VAN DE LEERPLANCOMMISSIE

De leerplancommissie verantwoordelijk voor dit leerplan is als volgt samengesteld: Voorzitter Jozef BULLEN, pedagogisch begeleider SO Vaste leden Mariette MOLLU – TAC – KTA 2 Diest Nicole PEETERS – lerares – KTA 2 Diest Annie DEROO – lerares – KTA Jette Hugette SEGERS – lerares – KA Geel Corine DAENS – lerares – KA Sint Niklaas Magda JANSSENS – lerares – KTA Maaseik Bernadette VAN DYCK – lerares – KA Maasmechelen

Huishoudkunde

41

w. VV-s

Recommend Documents