VOR BERICHT editie 2014

VOR BERICHT editie 2014

Redactie

Adri den Boer

Lex van Gennip

Marianne Keijzer

Frank de Wit

Anke Vonk-Overduin

Inhoud 2014-1 Nogmaals Catawiki Van de bestuurstafel Kenniskringbestuurder in Kracht ‘Leuk om te weten’ op site kenniskring Informatiecentra in de provincie (1) Errata voor laatste zakagenda ‘Nederland van Boven’ en RWS Marathon langs ondergrondse bouwprojecten Herkennen van archeologische vondsten uit waterbodems  Economische crisis vergroot levenskans van ouderen Neptunus en de ‘Noord-Holland’ Nieuws van RWS Vo(o)rzorg 12: KRACHT van Rijkswaterstaat, maar ook van het KWF Neptunus na de Vrijwilligersdag RWS verplaatste Vechthoeve Béétje gesponsord museum? Hoe kom je in beeldbanken? Kopij- en verschijningsdata Wie at mee in 2012? IMagine ‘RWS 33’ en veel meer...

5 5 5 5 6 6 6 7 7 7 8 9 10 11 11 11 12 12 12 12 12

2014-2 Draaideurregeling geldt niet voor VOR-leden! Van de bestuurstafel Uit de CoCo Snel en goed gelezen VOR gaat minder op RWS leunen (belevingsverslag AV 2014) Hoekpunt in Utrecht Luxe betimmering? RWS-directievaartuig ‘Kwartiermaker Chief Data Officer’ bij RWS Unieke foto Cultureel erfgoed RWS 'Weg met de Afsluitdijk? Ontwerpend onderzoek naar een duurzame delta' Met het oog op 4 mei Bezoekerscentrum SAA online Informatiecentra in de provincie (2) De sandwiches waren prima op de Introductiedag! Zie ook www.vor-kenniskring.nl IMagine VOR-agenda (zie ook www.vorrws.nl en www.svpienm.nl/) Kopij- en verschijningsdata Golfdag Nieuws van RWS Sluiskiltunnel en Portaal van Vlaanderen PV IJsselstroom (ON) zoekt gepensioneerde Jaarlijkse contactdag ‘Enkhuizerkring’

13 13 13 13 14 15 15 16 16 17 17 18 18 19 19 20 20 20 20 20 20 20 20 21

2014-3 ‘Kanalenkoning’ en kaarten Oude kaarten Rijkswaterstaat Gelderland op internet Tot eind toe historische naam? Commissie communicatie zoekt versterking ”Hoekpunt in Utrecht”, een reactie Informatiecentra in de provincie (3) Rijkswaterstaat: beter dan Rijks Museum Leo Schuitemaker onderscheiden Stem weer voor Theepottenmuseum! ‘Verwelking’ bij RWS Klaverjassen op de ‘Flevo’  Vo(o)rzorg 13: thuishulp: zorg in natura of een PGB  De commissie Sociaal, het warme hart van de VOR Excursie naar de Haak om Leeuwarden In het volgende nummer: VOR-agenda 

21 21 21 21 22 22 23 23 23 23 24 25 26 27 28 28

Kopij- en verschijningsdata

28

2014-4 Van de bestuurstafel 1 mei 2014 3 juli 2014 10.000ste bezoeker van Theepottenmuseum van VOR-lid Biografie van de vader van de Meetkundige Dienst Informatiecentra in de provincie (4) plus excursie! Het schieten van een hoek en ’s Heeren Loo Hoe 'kruikenzeiker' van een scheldwoord een erenaam werd RWS-boot te koop: prijs op aanvraag Er is/wordt wat afgefietst Uit bestuur, maar nog in CoCo “Beleef de Deltaroute” van start Pal na lokatiebesluit eindejaarsbijeenkomst VOR! Aan de slag in de Van Dixhoorndriehoek ‘Deltaroute A4’ was er al Inventarisatie Historisch Erfgoed in volgende fase Waterstaatstations als spoorwegerfgoed  15 mei, regiodag NH & FL: Naarden en Naardermeer In het volgende nummer: VOR-agenda Kopij- en verschijningsdata VOR-ledental etc. updaten?

29 29 29 30 30 30 31 32 32 32 32 33 33 34 34 34 35 36 36 36 36 36

2014-5 Waarmee haalde je in WOII de krant? ‘Vereniging Afsluitdijk’ - Opgericht 21-10-1981 Hogeschool zette VOR-deskundigen in Nieuwe site Kenniskring Hoofdopzichtersvilla geen ‘trilgebouw’ Over brugwachtershuisjes Update ledental VOR op www.svpienm.nl blijft uit Leuk staartje aan “De Google Code” Reacties op ‘RWS-boot te koop...’ Vo(or)zorg 14: regie houden bij hulp in geval van ziekte CoCo en 2e lustrum Verslag regiodag Noord-Nederland van 12 augustus 2014 Fietstocht Fries-Drentse woldgebied 3 september Nieuw Herwijns Peil? Tentoonstelling over oud-Waterstater Landelijke zeildag V&W (of I en M?) 4 september. In het volgende nummer: VOR-agenda Kopij- en verschijningsdata Verrassing in ook dit medium?

37 37 37 37 38 38 38 38 39 40 41 42 43 43 43 44 44 44 44 44

2014-6 Sinterklaas in Rijn- of IJsselstroom? Van de bestuurstafel Commissie Communicatie zoekt versterking Meer ervaringen met de ‘Wytvliet’ Als Nederland overstroomt blijft laagste punt droog RWS heeft ook droge historie Tweede excursie naar Haak om Leeuwarden Voor €86 RWS-erfgoed verkocht: Kaart van Vlieland-1918  26/30-9: Prachtige reis naar Praag 30-10: ‘Een adembenemend sprookjespark’ ‘Behoedzaam bestuur’, ook voor provinciale waterstaat? 25-9: Bronstexcursie Flevoland 3/4-9: Regiodag West- en Midden-Nederland in Yerseke 2-10: VOR-regio Oost-Nederland omarmde de Waal Krachtige geschiedvervalsing? Uit een doos van de RIJP…. In het volgende nummer Kopijdatum 2015-1 In memoriam Wim Boxsem (1944-2014)

45 45 45 46 46 46 47 47 48 49 49 50 50 51 51 52 52 52 52

1

9 (2014)

Van de bestuurstafel Nadat we elkaar en zeker ook Claudia en Willy van het secretariaat een goed en vooral gezond 2014 hadden toegewenst is het bestuur weer aan de slag gegaan. Belangrijkste punt op de agenda was het vaststellen van de stukken voor de Algemene VergadeOndertekening convenant ring (AV) op woensdag 12 februari. In de week van 20 januari worden de stukken op de VORsite geplaatst en dan kan een ieder zich aanmelden voor de AV. Natuurlijk komt er een (digitale) Nieuwsbrief om de leden hierop attent te maken. De leden die geen internet hebben krijgen de stukken thuis gestuurd. Zo zijn de aan de AV voor te stellen begroting en wijzigingen van het declaratiebesluit vastgesteld. Hierbij is geconstateerd dat een enkel bestuurslid niet alle voorgestelde wijzigingen onderschrijft. Ook is afgesproken dat in 2014 actie ondernomen wordt om alle mogelijkheden van externe financiering, zoals advertenties, vriendenloterij, SponsorKliks enz. te onderzoeken. Door het aanboren van deze mogelijkheden ontstaat (op termijn) ruimte in de begroting voor het opvangen van eventuele financiële tegenvallers en voor nieuwe activiteiten. Uit de door onze penningmeester, Atze Bajema, opgestelde jaarrekening blijkt dat de inkomsten en uitgaven in 2013 praktisch in evenwicht zijn: een bescheiden overschot van ruim € 1000 op een totaal van € 115.000. Binnen het ministerie is het besluit genomen om te komen tot één personeelsvereniging voor I&M. Seniorleden zouden geen lid kunnen zijn van deze ene personeelsvereniging. Aan ons is dan ook gevraagd of deze seniorleden over kunnen gaan naar de VOR. De eerste afspraken hierover worden gemaakt met de (voormalige) personeelsvereniging ‘Droog en Nat’ van de Dienst Noord-Brabant. (Henk Hoekstra)

Kenniskringbestuurder in Kracht Gerda Tielens, bestuurslid van de kenniskring van de VOR, reageerde op het centrale woord KENNIS in Kracht van december 2013. (‘En ik kon mijn opgedane kennis bij Rijkswaterstaat vorig jaar inzetten voor een symposium over waterkwaliteit op de universiteit van Mexico. Zo gaat waardevolle kennis niet verloren en is kennis grensverleggend,‘ aldus de laatste zinnen.) (Ook meepraten? Mail naar kracht@ rws.nl)

‘Leuk om te weten’ op site kenniskring ‘Een nieuwe rubriek die je op het spoor zet van interessante evenementen, waardoor je kennis en vaardigheden gelijke tred houden met de ontwikkelingen in de maatschappij.’ Zo kondigde de website van de kenniskring haar uitbreiding aan. Ook interessant voor andere VORleden! De 23% van de lezers die in dit bericht informatie over de kenniskring wil wordt trouwens ook naar haar eigen website verwezen. (www.vor-kenniskring.nl)

Nogmaals Catawiki In 2007 was het nodig dat RWS bij PT Concept BV een spitsmuis-sleutelhanger liet maken, zo blijkt uit Catawiki. Een nog niet eerder hier gepubliceerd suikerzakje erop munt uit in functionaliteit, linksboven staat zelfs het woord SUIKER. Ervaringsverhaaltjes ermee zijn welkom! Er is ook Donald Duckdrukwerk van RWS. Reageer gerust, van dat laatste is niet meer bekend dat de 2e druk in 2006 was en RWS Sanoma Media nog inhuurde.... Omslag...

Rug van de spitsmuis ...en inhoud

Suikerzakje met suiker

Informatiecentra in de provincie (1) Rijkswaterstaat Zuid-Nederland met hoofdkantoren in Den Bosch en Maastricht verzorgt onderhoud, beheer en aanleg van (snel)wegen en hoofdvaarwegen in Noord-Brabant en Limburg. Op internet is ook voor haar domein voldoende te vinden over nieuwsbrieven en informatiecentra, maar gezien de VOR-vraag naar RWS-nieuws wordt het ook hier graag eens doorgegeven, mede voor de leden zonder internet: * In het gezamenlijk informatiecentrum Zuid-Willemsvaart/ N279/Kanaalpark vindt men actuele en achtergrondinformatie over verschillende projecten. Naast de omlegging Rosmalen (NB) van de Zuid-Willemsvaart vindt u er dus informatie over het Kanaalpark en de verbreding van de N279. Met het informatiecentrum is er 1 loket waar u met al uw vragen over de verschillende projecten terecht kunt. Het informatiecentrum is een initiatief van Rijkswaterstaat, de gemeente ’s-Hertogenbosch, de provincie NoordBrabant en de gemeente Sint-Michielsgestel. U vindt het informatiecentrum aan de Kloosterstraat 4 in Rosmalen. Het centrum is geopend op: • elke dinsdag, woensdag en donderdag van 09.00 tot 16.00 uur • elke 1e zaterdag van de maand van 10.00 tot 15.00 uur * Informatiecentrum A4 Dinteloord–Bergen op Zoom. Bij het Informatiecentrum A4 kunnen omwonenden en geïnteresseerden terecht met hun vragen over de werkzaamheden in de omgeving en de planning van het project. Ook is er achtergrondinformatie over de aanleg van de A4 te vinden, evenals kaarten van het traject. De informatie in het centrum wordt passen we regelmatig aan, zodat u op de hoogte blijft van actuele ontwikkelingen in het werk aan de A4. Het Informatiecentrum A4 is geopend: • iedere laatste zaterdag van de maand van 10.00 - 14.00 uur • iedere woensdagmiddag van 14.00 – 17.00 uur Ketenterrein A4 Steenbergen

Locatie: Ketenterrein A4 Steenbergen, Zeelandweg-Oost 10a (parallelweg Noord), 4651 SG Steenbergen (www.rijkswaterstaat.nl, ook voor Nieuwsbrieven over Zuid-Willemsvaart en A4)

Errata voor laatste zakagenda De gegevens voor deze agenda moesten al in het voorjaar worden opgegeven. De bestuurssamenstelling bijvoorbeeld is zodoende nog per 1 januari 2013 vermeld. Secretaris a.i. is nu Betty Bosboom. Sinds de ALV 2013 is ook Koos Kamsteeg bestuurslid, e-mail: [email protected]. Regiovertegenwoordiger Ger van Esch uit Oisterwijk (NB) mankeert: [email protected]. Regionaal contactpersoon voor Zuid-Holland West bleef ook Pierre Alderliesten, zijn gegevens uit de vorige agenda: 070-3860552 - [email protected]. Kijk voor de stand van zaken altijd op de website www.vorrws.nl, al was die in januari 2014 ook nog niet actueler met twee secretarissen terug, etc. Voor 2015 overweegt het bestuur te stoppen met het verstrekken van de VORagenda, zo werd eind 2013 en al ruim voor de AV aangekondigd. Actueel dus!

‘Nederland van Boven’ en RWS Op donderdag 28 november werd een animatie getoond van wat er in Nederland gebeurde tijdens de sneeuwval op 3 februari 2013. Radargegevens van het KNMI toonden de sneeuwbuien over het land, terwijl op de grond de loop van de sneeuwploegwagens werd getoond (data van Rijkswaterstaat) en vervolgens het ontstaan van de verkeerschaos (file-informatie). (www.knmi.nl) Animatiebeeld van sneeuwploegwagens

Marathon langs ondergrondse bouwprojecten Op een zonnige najaarsdag in 2013 heeft het Nederlands kenniscentrum voor ondergronds bouwen en ondergronds ruimtegebruik, samen met KIVI NIRIA, een projectenmarathon gehouden. De route per bus, vanaf en terug naar het parkeerterrein aan de Haagweg in Leiden, liep langs de ondertunneling van de Oude Rijn in Leiderdorp voor de A4, het project A4 Delft-Schiedam en virtueel naar de gestapelde tunnel in de A2 te Maastricht in de vorm van een presentatie, omdat een rit daarheen de afstand van een marathon ver te boven zou gaan. De om en nabij vijfentwintig deelnemers aan de marathon waren werkers te velde, want het merendeel kon voldoen aan het verzoek van de organisatoren helm, laarzen en een veiligheidshesje mee te nemen voor de rondleidingen op de projecten.

De eerste koffie werd geschonken in het informatiecentrum van de A4 in Leiderdorp. Het ruime en robuust geconstrueerde centrum was oorspronkelijk opgezet ter gelegenheid van de aanleg van de Hogesnelheidslijn. Het staat nog niet vast wat er mee gaat gebeuren als de verbreding van de A4 is voltooid. Het centrum is fraai genoeg om te worden behouden voor de presentatie van de grote infrastructuurprojecten in midden Holland en Utrecht. De marathondeelnemers hebben het aquaduct in de Oude Rijn nog als droge betonnen bak kunnen bewonderen voordat het in oktober werd afgezonken in de rivier. Wat het betekent dat de rijksweg Delft-Schiedam, na actie van de natuur- en milieulobby, het omringende landschap in tact moest laten, bleek op de heenweg naar het

project. Er was ervaren stuurkunst nodig om de autobus op de smalle toegangsweg te houden. Maar juist de inpassing in het landschap maakt de weg tot een voorbeeld van het Hollandse polderisme. Op een afstand van een vier kilometer vinden we een weg op maaiveld, een verdiepte ligging, een gewone tunnel en een landtunnel. Uniek voor Nederland zijn de in twee richtingen gestapelde tunnelbuizen dwars door Maastricht. Een presentatie daarover werd gegeven aan het slot van de marathon, in het Leiderdorpse informatiecentrum. Het verhaal over het bouwproces temidden van stedelijke bebouwing in een bodem vol kalksteen dwong alle respect af. (Dick Seip)

Herkennen van archeologische vondsten uit waterbodems

Economische crisis vergroot levenskans van ouderen

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft samen met Rijkswaterstaat Water Verkeer en Leefomgeving en RWS Zee en Delta een informatieboekje uitgebracht over het herkennen van en het omgaan met archeologische vondsten, die onverwachts worden aangetroffen bij werkzaamheden op zee of de binnenwateren. Voor deze objecten, gevonden bij onderhoudswerkzaamheden zoals bijvoorbeeld het opschonen van een bestaande vaargeul, het vervangen van bestaande beschoeiingen of het opruimen van verloren lading, geldt een wettelijke meldingsplicht. In het boekje wordt ingegaan op de verschillende soorten vondsten en materialen, de eerste behandeling van deze materialen en hoe de vondsten gemeld kunnen worden. Rijksboekje van RWS en RCE

Onderzoekers aan de Universiteit van Leiden die de sterftecijfers van negentien ontwikkelde landen, inclusief Nederland, in de periode 19502008 hebben geanalyseerd, zijn tot een opmerkelijke conclusie gekomen. Het lijkt er op dat de sterftekans van mensen van oudere en middelbare leeftijd stijgt in tijden van economische groei en daalt tijdens recessies. Argwanend geworden door de verzonnen studies van Stapel, vraagt zo’n verrassende uitspraak nog heel wat nadere studie. Allereerst moet een overtuigende verklaring van het verschijnsel toeval uitsluiten. Daarbij, een toetsend herhaalonderzoek is moeilijk te organiseren. Economische groei in de onderzochte periode is weliswaar een belangrijke oorzaak van een afname van ouderensterfte, maar die afname vertoont fluctuaties als men kijkt naar de cycli in de welvaart, zo zeggen de onderzoekers. De onderzoekers veronderstellen dat de wisselingen in ouderensterfte zijn toe te schrijven aan de mate waarin ouderen mantelzorg ontvangen. Bij welvaart ontstaat er voor jonge mensen een toename van werkstress, verkeersongelukken en ongezonde levensstijlen en dan is er minder tijd voor zorg voor oudere familieleden en dit verhoogt de sterftekans van ouderen. Bij grote werkloosheid is er meer tijd voor ouderen en dat vergroot hun levenskans. Het is een interessante hypothese die nader onderzoek vraagt. (Dick Seip)

(www.cultureelerfgoed.nl, ook voor download of hardcopy)

Neptunus en de ‘Noord-Holland’ Het zal een 20 jaar na die stroommetingen van 1964 (zie nr 20137) zijn geweest dat de Noord-Holland weer in beeld kwam. De directie Friesland van de RWS wilde op gepaste wijze afscheid nemen van zijn HID, ir. D.H. van der Werf. Als dit gecombineerd kon worden met een welkom voor het nieuwe hoofd van de natte hoofdafdeling AN, ir. Eduard Looman en het nieuwe hoofd van de afdeling Onderzoek, ir. Edo Kooiker, dan was dat mooi meegenomen. De directie Friesland beschikte destijds over een inventief koppel: drs. John de Jager en ir. Frank van Wel. De eerste was bij RWS aangetrokken voor het secretariaat van de Waddenzeecommissie. De tweede was het vertrekkende hoofd van de afdeling Onderzoek. Samen zagen zij een mogelijkheid voor een ludiek afscheid van de geliefde HID en tegelijkertijd een stevig welkom voor de nieuwkomers, namelijk door beide gebeurtenissen te combineren met het jaarlijkse personeelsuitje, dat jaar een vaartocht met de veerboot ‘Friesland’. Normaliter verzorgde de veerboot ‘Friesland’ de overtocht van de vaste wal in Friesland (Holwerd) naar het eiland Ameland (Nes), en terug. Een vast onderdeel van het pachtcontract was echter dat de veerboot 1 x per jaar door de firma Wagenborg werd afgestaan aan de RWS. Wagenborg onderhield de verbindingen naar zowel Ameland als naar Schiermonnikoog met veerschepen, die toen nog van het Rijk waren. Het personeelsuitje zou met de veerboot ‘Friesland’ via Harlingen en Kornwerderzand naar Enkhuizen en Urk gaan. Wat mij te binnen schoot was de Neptunus-happening aan boord van het passagiersschip ‘Randfontein’, waar ik destijds als 4e stuurman op voer. Bij het passeren van de evenaar werd een ieder die nog nooit de evenaar gepasseerd had, door Neptunus gedoopt. Vroeger gebeurde dit met pek en veren, in mijn tijd met een oorkonde. Nu konden we via ing. Hans Eman, die toentertijd de ‘Noord-Holland’ recent van een nieuw zeilplan had voorzien, voor deze unieke gelegenheid ook nog op diezelfde dag gebruik maken van dát prachtige schip. In onderling overleg besloten we gedrieën om de evenaar voor deze keer eens te verplaatsen naar de lijn Enkhuizen-Urk. Op een vooraf bepaalde plaats op het IJsselmeer zouden dan Neptunus en zijn illustere gezelschap overgezet worden van de ‘Noord-Holland’ op de ‘Friesland’ te zetten. Goedschiks, graag. Of anders kwaadschiks, als de ‘Friesland’ niet mee wilde werken. Een kaping, met de piratenvlag in top! ‘s Morgens vroeg gingen we met een aantal vrijwilligers – RWS-medewerkers en echtgenotes - naar Hoorn. Daar scheepten we ons in op de ‘Noord-Holland’. Onderweg naar de ontmoetingsplaats, die in overleg met de kapitein van de ‘Friesland’ was afgesproken, verkleedden wij ons. John als Neptunus en ik als Neptunia, zijn vrouw, de rest als zeerovers. Onderweg werd de Jolly Roger gehesen en op de boeg een rookkanon geïnstalleerd, bestaande uit een plastic pijp met een gekunstelde affuit en geladen met grote hoeveelheden ernstvuurwerk van de Vuurwerkfirma Schuurmans uit Leeuwarden. Tot aan het langszij komen

van de ‘Friesland’ bleven Nuptunus, Neptunia en de piraten onderdeks op de Noord-Holland. De verrassing was enorm. Bij nadering van de ‘Friesland’ werd het kanon in stelling gebracht en afgevuurd. Donderslagen en rookgordijnen volgden. Onder veel geschreeuw enterden de piraten fluks de ‘Friesland’ na een voorzichtige maar zeer overtuigende manoeuvre van de ‘Noord-Holland’. De drie bovengenoemde irs. werden gevankelijk weggevoerd naar het achterdek van de ‘Friesland’ en daar onthaald op een donderspeech van John als Neptunus. Ikzelf als Neptunia kon volstaan met het drietal dreigend aan te kijken. Pek en veren waren er niet bij. Dat zou ook zonde geweest zijn van de stijlvolle regenjas en de maatpakken van Edu Loman en Haye van der Werff. Edo Kooiker was wat minder Delfts gekleed, maar had wel een stropdas om. Een ongekend verschijnsel tegenwoordig. Een emmer IJsselmeerwater werd als ‘te schoon’ voor de doop afgekeurd. Een emmer met confetti ging wel over de drie dopelingen heen.Daarna werd van de HID dank baar en hartelijk afscheid genomen en werd hij met pensioen gestuurd. De twee nieuwe ingenieurs werden vervolgens overgedragen aan het verzamelde personeel met de opdracht in het begin nog een beetje geduld met ze te hebben.

Na de symbolische plechtigheid en de festiviteiten aan boord van de ‘Friesland’ keerde de ‘Noord-Holland’ terug naar de thuishaven Hoorn. Het verschijnen van Neptunus en Neptunia op de kade aldaar baarde beslist opzien. Na het afschminken konden we tevreden terugkijken op deze onverwachte piraterij op ons mooie IJsselmeer. (Louis van Schaik)

Nieuws van RWS ‘Met het nieuwe personeelsblad KRACHT wil Rijkswaterstaat op een creatieve en overtuigende wijze laten zien wie ze zijn, wat ze doen, waar ze voor staan en voor wie ze het doen’, zo zegt Ontwerpwerk, opdrachtnemer van Bureau Karin de Lange, nog steeds op internet. Voor leden met zelf ook internet: op de website www.rws.nl ziet u een overzicht van alle ruim 60 (!) e-mailnieuwsbrieven van Rijkswaterstaat. U kunt zich gratis hierop abonneren via www.rws.nl/abonneren. (www.ontwerpwerk.com en www.rws.nl) Uit KARGO-Nieuwsbrief 2010 al

Vo(o)rzorg 12: KRACHT van Rijkswaterstaat, maar ook van het KWF (Over)leven met kanker.

De meesten van u zijn en/of voelen zich sterk verbonden met Rijkswaterstaat en zullen bij de term “KRACHT” onmiddellijk denken aan het blad van deze organisatie. Maar kort geleden werden wij gewezen op het feit dat het KWF Kankerbestrijding al langer een tijdschrift heeft met deze naam. Het leek ons een goede aanleiding om eens aandacht te besteden aan het werk waar KWF zich op richt. Zoals tegenwoordig de media ons leren, krijgt één op de drie mensen in zijn/haar leven de diagnose “kanker” te horen. Die gebeurtenis heeft niet alleen een enorme invloed heeft op het leven van die persoon zelf, maar ook op die van zijn/haar naasten. Men zegt niet voor niets: “Kanker heb je nooit alleen”. Zo wordt (vrijwel) iedereen één of meerdere malen in zijn leven geconfronteerd met kanker. In de afgelopen decennia is er veel vooruitgang geboekt in het wetenschappelijk onderzoek naar het ontstaan en de behandeling van kanker, mede door gelden van organisaties als het KWF. Dankzij die ontwikkelingen worden bepaalde soorten kanker steeds meer een ziekte waaraan je niet per definitie

overlijdt. Als het gaat om de behandeling is die momenteel veel meer gericht op die bepaalde persoon en zijn specifieke ziekte. Bij ontdekking van kanker behoort niet meer een standaard behandeling. Met de veranderingen in de prognose bij bepaalde soorten kanker verschuiven ook de prioriteiten binnen behandeling en begeleiding. Dat betekent dat ook in het werk van het KWF de voorlichting en begeleiding op het gebied van het leven met en na kanker steeds belangrijker wordt. Het KWF en een fors aantal andere organisaties bieden mogelijkheden als advies, persoonlijk en in groepen, op het gebied van psychologische ondersteuning, alternatieve therapieën, als bijvoorbeeld diëten, tijdens de reguliere behandeling en revalidatie na afronding van de aanpak van de ziekte zelf. Door de toegenomen kansen op effectieve behandeling komen, naast bestaande ook andere vragen naar voren. Na de diagnose kunnen vragen spelen als: hoe vertel ik het mijn omgeving, wat betekent dit voor mijn partner en mijn kinderen, wat doe ik met mijn werk, hoe ga ik om met de gevolgen van mijn behandeling en waar kan ik lotgenoten treffen. Naast KWF Kankerbestrijding zijn er nog veel meer organisaties die zich richten op wetenschappelijk onderzoek op het gebied van kanker, maar vooral op het ondersteunen van patiënt en zijn omgeving. De Toon Hermans-huizen, waar betrokkenen binnen kunnen lopen met gerichte vragen, maar ook voor een kopje koffie in een omgeving waar

men niet schrikt van je ziekte of bijvoorbeeld je kale hoofd, zijn hier een goed voorbeeld van. Maar ook Het Helen Dowling Instituut, het Nationaal Fonds tegen Kanker en De Vruchtenburg zijn voorbeelden van organisaties die zich bezig houden met hulp in de moeilijke tijd na het moment waarop kanker is geconstateerd. Iedere organisatie heeft weer eigen prioriteiten, werkwijze, uitgangspunten en achtergronden. Maar ze hebben gemeen dat zij patiënten en hun omgeving willen bij staan met raad en daad. Veel Nederlanders hebben de neiging om te proberen zoveel mogelijk de eigen problemen op te lossen. Op zich misschien een loffelijk streven. Maar heeft men behoefte aan hulp, al is het maar in de vorm van een “praatje” dan zijn er over heel Nederland verspreid mogelijkheden om ondersteuning te krijgen. Juist door de verschillen tussen de organisaties is het mogelijk om hulp te vinden die qua inhoud en aanpak, vestigingsplaats, maar zelfs financiering, aansluiten bij de behoefte van de persoon zelf, bij zijn/haar achtergrond of levensovertuiging. Wordt u geconfronteerd met kanker en kunt u een steuntje in de rug gebruiken of heeft u behoefte aan voorlichting, doe u zelf niet te kort. Neem eens contact op met een

organisatie als het KWF. Het kwartaalblad KRACHT van het KWF is gratis te downloaden en op internet vindt u ook veel andere organisaties. Heeft u geen internet dan is een telefoontje snel gepleegd. Kanker heeft men niet alleen, maar kanker hoeft u ook niet alleen door te maken. (Anke Vonk)

RWS verplaatste Vechthoeve Begin december werd boerderij De Vechthoeve tussen Muiden en Weesp verplaatst. Het 'Pippi Langkoushuis', zoals het huis in de volksmond wordt genoemd, moest wijken voor de snelweg A1 die daar in de toekomst komt te liggen. Het monument kwam 300 meter zuidelijker te staan. Daarvoor werd het ook over de Vecht gevaren. (vele nieuwsmedia)

Van www.weespernieuws.nl

Neptunus na de Vrijwilligersdag Na afloop van de vrijwilligersdag, op 13 november 2013, vroeg ik me af; ‘Wat ga ik doen tot de Kerstdagen om inspiratie op te doen voor nieuwe activiteiten voor de commissie Evenementen & Activiteiten?’ Omdat mijn hart altijd bij de Natte Waterstaat is gebleven heb ik me geconcentreerd op Water zonder Kunstwerken, dat werd dus een Atlantische overtocht richting Brazilië. Enigszins bevreesd voor zeeziekte ben ik eind november deze reis gestart in Italië. Na het passeren van de rots van Gibraltar (leuk om vanaf zee te zien) terechtgekomen in de Atlantische Oceaan. Tot mijn verbazing voeren we op een vrijwel rimpelloze Oceaan, met luchttemperaturen gedurende de oversteek van tussen de 25 en 30 graden C. Tussen Kaap-Verdië en Recife in Brazilië zouden we de evenaar passeren, het juiste tijdstip werd reeds een dag vooraf bekendgemaakt. Op 10 december om 11:15 uur zou het Neptunusfeest plaatsvinden, dat is een inwijdingsfeest, waarbij opvarenden die voor het eerst de evenaar passeren door “Neptunus en zijn gevolg” worden gedoopt. Vroeger gebeurde dit wel door het “slachtoffer” in te smeren met koolteer en zeep en hem kaal te scheren. Om 3.800 passagiers deze behandeling te laten ondergaan was teveel gevraagd van Neptunus, een streep zeegroene vingerverf op het gelaat was het alternatief voor de liefhebbers. Nu was moderne techniek ons deel, op een groot videoscherm werd het aantal graden tot de evenaar geprojecteerd vanaf het brugnavigatiesysteem. De scheepshoorn gaf het startsein voor het aftellen aan. Bij 0 graden brak het geweld van de scheepshoorn opnieuw los, vergezeld van kanonschoten met papiersnippers. Als herinnering aan deze passage ontvingen we allemaal een door kapitein Nicolantonio Palombella ondertekend certificaat. Enkele uren later gaf de bemanning aan, dat er verschillende dolfijnen in aantocht waren. Met als gevolg dat veel van de 3.800 passagiers aan bakboord aan de railing gingen staan, bekend beeld voor een Costaboot, maar deze één jaar oude Costa Fascinosa bleef gewoon recht. Mijn inspiratie voor toekomstige VOR-evenementen was het theater aan boord, over drie dekken verdeeld bood dat plaats aan 1.750 bezoekers, dus ruim voldoende voor onze groeiende vereniging. Brazilië gaf ook reeds wat inzicht in de komende voetbalwedstrijden, vele wegen in Salvador zaten in een renovatiefase, dus ook leuk voor onze Droge Waterstaters. Deze fantastische tocht met de Fascinosa afgesloten in Rio de Janeiro, waar genoeg tijd was om een foto te maken van het Christusbeeld. Deze foto als kerstgroet verzonden naar mijn E&A-collega’s. (Piet Jan Moerman)

Béétje gesponsord museum? ‘De Rijkswaterstaatzaal bevindt zich in het ondergrondse deel van het museum, is geschikt voor presentaties en is tevens een prima workshoplocatie. De zaal is standaard uitgerust met 40 zitplaaten in theateropstelling.’ (www.watermuseum.nl)

Anoniem equatorcertificaat

Hoe kom je in beeldbanken?

‘RWS 33’ en veel meer...

‘Wim Wiering, voormalig opzichter bij Rijkswaterstaat’ is de omschrijving van een door Jan van Wijk in de jaren zestig genomen foto, die via de beeldbank Texel zelfs terechtkwam op een provinciale beeldbank en naar het lijkt niet als voormalig opzichter! (www.beeldbank-nh.nl)

Wie at mee in 2012? ‘Die zwei Teile der Torte mit detailgetreuer Marzipankarte wurden nach dem symbolischen Akt zusammengeschoben.’ Dat zegt de webstek www.eautobahn.de nog steeds over de opening van Nederlands kortste snelweg A74 en de Duitse A61. Wie at daar mee bij Venlo en wil dat delen?

Tot de vele leuke en mooie foto’s van Cor Huijgens van de Eindejaarsbijeenkomst hoorde er ook eentje van de ‘RWS 33’ vanuit de ‘Riverdream’. Hij stond al snel op de site en wordt nu ook hierbij opgenomen. Wie mocht denken dat het de eerste foto van de RWS 33 was heeft het toch mis. Kijk maar eens op www. wilhelminasluis.nl. Onder de button ‘Andere Scheepsfoto’s’ staat een heel album met RWS-dienstvaartuigen. Aanbevolen! (Adri den Boer)

Marsepeintaart A74

IMagine Wim Wiering nóg bekend

Sinds april 2013 is er twee keer per jaar een mooi, nieuw online departementaal magazine van I en M, net als het analoge KRACHT van RWS van Bureau Karin de Lange. Leden met internet: abonneer u gratis. (http://imagine.minienm.nl)

Kopij- en verschijningsdata Zaterdag 22 maart wordt voor nr 2014-2 (van april) als kopijdatum aangehouden. Wat de klant wil lezen is uit de enquête bekend: 1.

80% van de leden vinden aankondigingen van VOR-bijeenkomsten belangrijk.

2.

58% info over ontwikkelingen bij RWS

3.

41% info vanuit bestuur

4.

40% verslagen van VOR-bijeenkomsten

5.

29% RWS-gerelateerde onderwerpen

6.

23% info kenniskring

7.

17% gezondheidsinfo

Het laatst verschenen nummer van het VORbericht staat op www.vorrws. nl. Hetzelfde geldt voor de serie Vo(o)rzorg. Bij Kracht is in december de zomerversie maar verwijderd: er konden geen nieuwe edities meer worden toegevoegd.

‘RWS 33’ (foto Cor Huijgens)

Colofon Verenigingsbulletin van de VOR onder redactie van de Commissie Communicatie Hoofdredacteur: Adri den Boer E: [email protected] Lay-out: Lex van Gennip E: [email protected] Ambtelijk secretariaat VOR: Willy Bouwmeester en Claudia van der Staaij, Antwoordnr. 10660, 2501 WB ’’’’s-Gravenhage, E: [email protected] (alle zakelijke aangelegenheden,gezamenlijke in-box). [email protected] [email protected], T: 070 - 456 11 88 Helpdesk VOR T: 070-4568400 Rekeningnr. 1294276 t.n.v. Penningmeester VOR ’’’’s-Gravenhage

Bewaarde pen met verdwenen vignet

Website VOR: www.vorrws.nl

2

9 (2014)

Uit de CoCo Van de bestuurstafel Op donderdag 6 maart heeft het bestuur in zijn nieuwe samenstelling vergaderd. Rina Westerduin, die in 2013 het secretariaat heeft waargenomen, heeft die functie overgedragen aan René Westenberg. Rina is door de voorzitter bedankt voor haar inzet. Het bestuur heeft besloten om voor het overige in de taakverdeling binnen het bestuur geen wijzigingen aan te brengen. Het bestuur heeft met de voorzitter van de lustrumcommissie van gedachten gewisseld over de vorm van het lustrum. Met de door de lustrumcommissie gepresenteerde opzet kan het bestuur instemmen. Het programma is zeer gevarieerd en aantrekkelijk. Noteer alvast de datum: 7 oktober 2015 in Apeldoorn, schouwburg Orpheus! Omdat er weinig gebruik maakt van de helpdesk-telefoon heeft het bestuur besloten om deze faciliteit met ingang van 1 april 2014 op te heffen. Dit besluit zal leiden tot een aanpassing van het huishoudelijk reglement en aan de Algemene Vergadering van 2015 worden voorgelegd. Het bestuur heeft terug gekeken op de Algemene Vergadering. De besluiten die consequenties hebben voor de begroting zullen worden uitgewerkt. Verder heeft het bestuur ingestemd met “sponsorkliks”. Daarmee wordt een mogelijkheid gecreëerd om subsidie te ontvangen op basis van door de leden op het web aangekochte artikelen. Ook heeft het bestuur aandacht besteed aan de op stapel staande “dag op de hei” (in het LEF). In die bijeenkomst zal niet alleen naar de toekomst worden gekeken, maar ook aandacht besteed worden aan de spanning die in het bestuur is ontstaan tijdens het voorbereiden van de Algemene Vergadering, zodat het bestuur in de toekomst niet gehinderd zal worden door “oud zeer”. (René Westenberg)

George Ellerbroek nam in de CoCo-vergadering van 6 maart afscheid als Ondersteuner Website. Tijdsbeslag vanwege ander vrijwilligerswerk vanuit Driebergen was de reden. Bestuurslid Henk Hoekstra sprak mooie woorden en gaf een boekenbon. In de vergadering werd tevens de CoCo bevorderd tot de redactieraad van dit VORbericht en de website en kwam er een kleinere redactie, uiteraard uit die CoCo. Zie de colofon. (Redactie VORbericht)

Snel en goed gelezen De bijdrage 'Neptunus en de Noord-Holland' uit nummer 1 werd subiet gelezen. Dirk Tuijten had snel een correctie bij de datering van rond 1984. Auteur Louis van Schaik bekende even subiet daar inderdaad eerst maar een slag naar te hebben geslagen en kwam vervolgens zelf ook op 1975 of 1976. ('Leuk trouwens dat de publicaties in het VORbericht dit soort reacties opleveren.') Ook op de actiefoto achterop uit een beeldbank en met ons onderschrift ‘Wim Wiering nóg onbekend’ werd gereageerd. Cor Veld (ex-DNZ en -DNH): ‘Wim werkte als opzichter bij de dienstkring Texel van de RWS. Begin jaren '70 van de vorige eeuw werkten we als Dienst Nieuwe Werken van het Arrondissement Hoorn van de RWS aan de verzwaring van de zeedijken van Texel. E.e.a. in het kader van de uitvoering van de Deltawet 1958. Omdat er meerdere werken tegelijk in uitvoering waren leenden we twee opzichters van de dienstkring, Wim Wiering en Mart Zijm. Wim en ik hebben samen respectievelijk als opzichter en zeer jonge projectleider een aantal kunstwerken ten Noorden van Oudeschild gerealiseerd. Met veel plezier kijk ik terug op die periode. We zijn elkaar uit het oog verloren toen wij van Texel naar Den Haag zijn verhuisd.’ (Redactie VORbericht)

Draaideurregeling geldt niet voor VOR-leden! Na intensief spitwerk is door de commissie kenniskring in een diepe la een brief van de Directeur-Generaal uit 2008 gevonden. In deze brief aan alle hoofden van RWSdiensten staat dat van het verbod op de draaideurconstructie afgeweken mag worden, indien de positie van de voormalige ambtenaar op geen enkele wijze een rol speelt of heeft gespeeld in de gunning van de ‘klus’. In de praktijk is dit altijd het geval als de RWS een lid van de VOR voor een ‘klus’ inhuurt! De draaideurregeling houdt in dat een ambtenaar die de overheidsdienst heeft verlaten niet binnen twee jaar binnen zijn oorspronkelijke ministerie aan de slag mag. Niet www.moorsmagazine.com/cartoon/ als inhuurkracht en niet als ZZP-er. Het expertisecentrum Organisatie en Personeel, swartespots3.html dat rijksbreed de inhuur van tijdelijke krachten verzorgt, en dus ook voor Rijkswaterstaat, houdt strikt de hand aan het verbod op de draaideurconstructie. De ervaring tot op heden is dat VORleden, die als inhuurkracht een klus voor Rijkswaterstaat wilden doen, zonder meer uit de selectie worden gegooid als zij nog geen twee jaar uit dienst zijn. Met het ‘uit de la halen’ van de aanschrijving van de Directeur-Generaal is de draaideurconstructie voor VOR’ders dus van tafel. Deze uitzonderingsregel voor Rijkswaterstaat is indertijd overeengekomen met Binnenlandse Zaken en de Tweede Kamer is hierover geïnformeerd. Meer informatie is te verkrijgen bij de leden van de commissie kenniskring. (Henk Hoekstra) NB Zie op www.vor-kenniskring.nl/downloads de Circulaire en de Brieven "Draaideurregeling".

VOR gaat minder op RWS leunen (belevingsverslag AV 2014)

Bestuur met v.l.n.r. Atze Bajema, Rina Westerduin, Michel Goppel, Theo Aarsen, Regitse Hoogewerff, Betty Bosboom, Henk Hoekstra en Koos Kamsteeg

Tegen de 100 van de 235 stoelen in het LEF-auditorum in Westraven waren op 12 februari bezet. In dit Future Center bekende iemand publiek zijn aversie tegen internetbankieren en vond een ander onkostenvergoeding van vrijwilligers concreet in guldens nodig. Het was de Algemene vergadering van de VOR, met 100% declaratie van reiskosten. Samengevat kreeg het bestuur alle vertrouwen.

Auditorium had meer plaats

Terugblik 2013 Voorzitter Theo Aarsen las aan het begin van de vergadering de namen van de elf in het afgelopen jaar overledenen voor. Ze werden daardoor en met een stiltemoment herdacht. Verder dankte hij de vele vrijwilligers, die er ook aan willen werken om in de toekomst minder op RWS te leunen. Het jaarverslag 2013 leidde ook tot een applaus voor elke commissie. Een toekomstgerichte man van de kenniskring miste een toegevoegde activiteit voor de nautische veiligheid, maar die startte pas echt in 2014 en krijgt in het verslag daarover een ‘behoorlijke alinea’, zo wist portefeuillehouder Michel Goppel al. Voor de financiële verantwoording was er ook alleen maar applaus. Ingestemd

werd met het jaarprogramma en met gepresenteerde ‘Beleidslijnen’. De voorzitter gaf daar nog een extra motivatie voor mee: ‘Over vier jaar kan ’t wel einde oefening zijn met de subsidieregeling’. Begroting 2014 De begrotingsbehandeling voor 2014 zorgde ervoor dat men toch niet te vroeg voor het glaasje was. Er was sprake van moties – niet van afkeuring zoals net bij Plasterk – maar tot indienen daarvan kwam het niet eens. Automatische incasso en internetbankieren kwamen ook aan de orde, maar iDEAL-bezwaarden worden daarbij gespaard. Het jaar wordt vooral een ‘oefenjaar’, omdat beide partijen van het convenant 2014-2017 bijvoorbeeld nog niet weten wat ‘gelimiteerd medegebruik van vergaderaccomodaties’ precies is. (Duidelijk is wel dat Kracht per mail, dus per post blijft worden toegezonden, immers mail is geen e-mail!) De contributieverhoging naar €20 per jaar, prima voorbereid in de enquête, was evenmin een punt als de ‘bevestiging’ van het afschaffen van de VOR-agenda. Wilde het bestuur de eigen bijdrage voor landelijke en regionale evenementen verhogen naar maximaal €25 en €12,50, de AV maakte daar maximaal €40 en €12,50 van. Het bestuur kan dan royaler zijn bij de door háár te bepalen vergoeding van reiskosten voor leden naar landelijke evenementen en activiteiten. De AV hechtte aan eerlijk delen op dit punt, een lid noemde dat zelfs ‘één van de wortels van de VOR’ en een ander vreesde een neerwaartse spiraal. (Overigens stond voor 2014 100% vergoeding van reizen naar

AV, nieuwe-ledendag en voor vrijwilligerswerk en -dag al vast.) Aanvaard werd ook om alleen 2e klas treinreizen te vergoeden, de nieuwe mobility-mixxcard te gebruiken en de autokostenvergoeding voor vrijwilligers en bestuur te verlagen naar € 0,20/km. Dat laatste kende ook uitgesproken tegenstanders, maar een ander wist weer ‘dat niemand een auto voor de VOR aanschaft’. Alles ging natuurlijk pas per 1 maart in en op de website staat (bijvoorbeeld) het nieuwe declaratiebesluit. Bestuursuitbreiding De AV herkoos Atze Bajema en koos de herstelde René Westenberg en de waarnemende Rina Westerduin in het bestuur. (Zie voor de actuele samenstelling de website.) Een lid merkte wel op dat net zoals vorig jaar het bestuur dus met een lid werd uitgebreid ‘in een tijd van bezuinigingen’. Het bestuur dacht daar vanuit de werkdruk anders over en... ‘Rina moet de koffie zelf meebrengen’. Bij het vorige punt had de voorzitter al gewezen op de natuurwet ‘zonder wrijving geen glans’ en hij bleef de AV dankbaar. Bij de rondvraag was een relevant thema de verhouding tussen de VOR en de landelijke PV van IenM met óók senioren als lid. Die landelijke PV zal pas het resultaat zijn van ’14 pv’s in één hok’. Er is nog slechts sprake van een ROADMAP voor een periode tot eind 2015. Het VOR-bestuur praat mee en zag al kansen om de regionale aanpak van activiteiten te versterken. Na de AV vertoonde Cor Huijgens een meerjarig VORklankbeeld, zoals eerder aan nieuwe leden was voorbehouden. Complimenten voor de kwaliteit! (Adri den Boer)

Hoekpunt in Utrecht In 2007 werd de machtige Bommelsebrug, in plaats van beschermd, gesloopt. De vakwerkligger met een lengte van één kilometer lag ingeklemd tussen de nieuwe Martinus Nijhoffbrug en de oude Hupkesbrug. Een rit door de eindeloze stalen constructie was toentertijd misschien wel de meest spectaculaire oversteek van Europa. Van de gesloopte brug is een hoekpunt gespaard gebleven en aan de Amsterdamsestraatweg te Utrecht geplaatst, dichtbij het Museum van Zuilen, ter nagedachtenis aan Werkspoor, de fabriek waar de brug grotendeels werd gebouwd. Op 12 december 2013 werd het brugelement onthuld. Gemeente Utrecht verzocht StichHoekpunt gespaard van... ting Boogbrug Vianen bij de onthulling een tentoonstelling van hedendaagse kunst te organiseren. Zeven kunstenaars hebben vervolgens reflecties gegeven op de klinknagels, het water, de herinneringen, de musealisering, de juristerij en de toekomst. In het Museum van Zuilen zijn deze reflecties geïntegreerd met de Werkspoor-collectie waardoor een bijzondere combinatie van oude relieken en nieuwe spiegelingen is ontstaan ... een bezoek zeker waard! Open tot mei 2014; zie ook www.museumvanzuilen.nl. ...Bommelsebrug (www.stichting-boogbrug-vianen.nl) (www.stichting-boogbrug-vianen.nl)

Luxe betimmering? RWS-directievaartuig De Heicondias is de nieuwste aanwinst van Veerdienst Tiengemeten. De schipper Huib Bijl is al sinds zijn 14e actief in het onderhouden van de veerdienst Nieuwendijk-Tiengemeten. Na 44 jaar heen en weer varen was hij toe aan iets nieuws. Met de omvorming van Tiengemeten van boeren- naar natuureiland groeide het aantal bezoekers en toeristen en daarin zag Bijl mogelijkheden. Hij zag de Anna Lyse II en twijfelde geen moment! Na aankoop is het schip omgedoopt, en vernoemd naar de vier dochters van Bijl, Heidi, Conny, Ditske en Astrid. Heicondias is de derde naam van het schip. In handen van Rijkswaterstaat heette het schip "Nieuwe Waterweg", en in handen van het Waterschap "Anna Lyse II". Oorspronkelijk (1984) werd het voor Rijkswaterstaat gebouwd als directieschip. Dit is nog te zien aan de luxe betimmering in het schip. Het waterschap gebruikte het schip om watermonsters te nemen, waar het schip kon bewijzen ook sterk te zijn. In handen van Connexxion deed het schip ervaring op als veerboot en bracht passagiers naar het eilandje Pampus. Sinds Bijl het schip gekocht heeft, verzorgt hij er regelmatig rondvaarten mee. (www.heicondias.nl) PS Wie heeft er nog herinneringen aan die ‘Nieuwe Waterweg’?

‘Directievaartuig’ van www.heicondias.nl

‘Kwartiermaker Chief Data Officer’ bij RWS Donderdag 23 januari 2014 organiseerde het Kenniscentrum Open Data van de TU Delft een startconferentie. Twaalf prominente sprekers trokken 300 deelnemers. Tekenen van een Memorandum of Understanding zorgt voor vier jaar participatie van overheidspartijen, waaronder Rijkswaterstaat. Een fragment uit mijn verslag in het vakblad Geo-Info: ‘Ir. Arie Versluis (Rijkswaterstaat CIV) verklapte dat het feit dat zijn IenM-minister per 2015 hergebruik van alle data wil vrijgeven ambtelijke vragen oproept. Of het produceren en leveren van bruikbare en betrouwbare gegevens en informatie als een kerntaak moet worden gezien is er één (en hoe zich dat verhoudt met andere leveranciers een andere). Rijkswaterstaat leek hem een virtueel databedrijf, niet alleen geïnteresseerd in open data, maar ook in big en linked data. De van huis uit landbouweconoom noemde het datarijke Tekenen MoU Kenniscentrum Open Data NAP als een ouderdomsbewijs van de organisatie. Rijkswaterstaat zou nu werken van puntoplossingen naar verbindende informatievoorziening, maar het doel leek nog niet bereikt. ‘Naar de aanwezigheid van palen in de grond op een wegtracé had men beter bij senioren van Rijkswaterstaat en aannemers kunnen informeren, dát had bespaard’, zo wist hij te vertellen. ‘Hoe denkt u over ruwe data?’ vond Versluis maar een lastige vraag uit de zaal. Wel zag hij in de USA in de praktijk steeds meer vasthouden van data plaatsvinden. De Kwartiermaker Chief Data Officer van Rijkswaterstaat zag zelf vragen genoeg om verwachtingsvol naar het Kenniscentrum te kijken.’ (Adri den Boer)

Unieke foto Het zal rond 1986 zijn geweest dat ik in het najaar met de boot van Meetpost Noordwijk (oude REMeiland) naar Scheveningen ging. Op dat moment was er veel vogeltrek en kwamen op de boot veel trekvogels uitrusten, volledig uitgeput. Ik denk dat ze net te ver van de kust waren gekomen. Alle vogels hadden hun schuwheid verloren. Zo kwam een Bonte Vliegenvanger lekker op mijn hoofd zitten. Een collega kon op zijn gemak mijn camera halen en een foto maken. (Cor Huijgens)

Twee vreemde vogels rond 1986?

Cultureel erfgoed RWS In gebouw Westraven staat al enige tijd een "Kubusobject" met daarin/daarop informatie over Rijkswaterstaat. Wat doet Rijkswaterstaat nu en wat deed Rijkswaterstaat vroeger! Het is de bedoeling ook in een aantal andere Rijkswaterstaatskantoren - Lelystad, Arnhem, Delft en Rijswijk - een dergelijke toren van kubussen met informatie te plaatsen. In de kubussen kunnen documenten en objecten (maximale afmeting 30 x 60 cm) worden geplaatst. Wie kan ons helpen aan dat soort goederen, die een rol hebben gespeeld bij de totstandkoming en het beheer van Rijkswaterstaatswerken in de regio waar ze tentoongesteld zullen worden? Reacties graag naar Koos Kamsteeg, e-mail [email protected] of 06 53937888. Communicatief entreeobject: idee...

‘In samenwerking met RWS bedachten we een serie meubels voor de entrees in de elf hoofdvestigingen (Rijkswaterstaat heeft honderden locaties als je alle sluizen, bruggen en pompstations mee telt). De meubels zijn zo bedacht dat iemand die de de vestiging bezoekt in een paar minuten iets kan lezen en leren over Rijkswaterstaat, haar geschiedenis en de vestiging die hij bezoekt in het bijzonder. Dit doen we door informatie aan te bieden via beeld en tekst, er draait een historische film en we bieden de meest actuele informatie in de vorm van een touchscreen applicatie. i.s.m We/Provide, Moetwil & van Dijk en Keijsers Lundiform’. (www.pronkstudio.nl)

..en realisatie (www.pronkstudio.nl)

Met Topografische kaart 1948, fout aangeduid als ‘kadastrale kaart’

'Weg met de Afsluitdijk? Ontwerpend onderzoek naar een duurzame delta' Met de komst van de Afsluitdijk in 1932 werd de gevaarlijke Zuiderzee getemd. Er kwamen heel veel veranderingen op het gebied van flora en fauna. Zouden we nu dezelfde Afsluitdijk hebben geplaatst met de kennis die we nu hebben over de effecten? Landschapsarchitecten Jorryt Braaksma en Martijn Al hebben een manifest geschreven waarbij zij een droombeeld schetsen over de, naar hun mening, enorme potentie van het IJsselmeergebied. Een Deltaplan met ruimte voor nieuwe landschappen, ideeën en innovaties. Te bezichtigen in de Schatkamer van Nieuw Land in Lelystad tot en met 9 juni 2014. (www.nieuwlanderfgoed.nl)

Met het oog op 4 mei 'Monument voor Rijkswaterstaatsambtenaren' in Terneuzen is opgericht ter nagedachtenis aan vijf mannen die op 5 september 1944 door de bezetter zijn omgebracht. De namen van de vijf slachtoffers luiden: De Bert, Groenewegen, Hoolsema, Nieuwenhuize en Verbrugge. Op 5 september 1944 (Dolle Dinsdag) probeerden vijftien ambtenaren van Rijkswaterstaat de westsluis in Terneuzen voor vernietiging te behoeden. Terwijl ze bezig waren de door de bezetter aangebrachte springladingen te verwijderen, werden ze door een Duitse officier ontdekt die terug kwam met een groep soldaten. Tien ambtenaren wisten tijdig te ontkomen. Vijf mannen werden door de bezetter gedood. Zij werden op 8 september 1944 begraven in een gezamenlijk graf. De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van ambtenaren van Rijkswaterstaat. Zij wilden een passend grafteken voor hun gesneuvelde collega's realiseren. Middels een collecte is het benodigde geld in 1947 bijeengebracht. Het monument is onthuld op 8 september 1948. Op de vijf blokken steen zijn in leeftijdsvolgorde (de oudste links en de jongste rechts) de namen van vijf in de Tweede Wereldoorlog omgebrachte ambtenaren aangebracht. Rechtsonder in het verlengde van het schild staan de initialen 'M.G.' van beeldhoudster Marian Gobius. Het grafmonument bevindt zich op de Algemene begraafplaats, gevestigd aan de Bellamystraat te Terneuzen. (www.4en5mei.nl) NB De vijf namen kwamen ook op het RWS-brede bronzen monument in Den Haag met de namen van in totaal 36 omgekomenen. Behalve door het grote monument wordt i.h.a. de nagedachtenis van de slachtoffers ook per dienst geëerd door een gedenksteen. Daarover meer in 2015?

RWS-monument Terneuzen

Bezoekerscentrum SAA online ‘Deze week (week 11) lanceerde Rijkswaterstaat het online bezoekerscentrum voor het programma weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA). In het online bezoekerscentrum vertelt Rijkswaterstaat over de werkzaamheden binnen het programma SAA. Waarom zijn ze nodig, hoe voeren we ze uit en wat is de status? Weggebruikers en omwonenden kunnen er 24/7 terecht voor informatie en achtergrondverhalen. SAA is een van de grootste wegenprogramma’s van de komende 10 jaar. In de regio tussen Schiphol, Amsterdam en Almere verbetert Rijkswaterstaat de doorstroming, reistijd en leefbaarheid. Het programma is onderverdeeld in 5 projecten: • • • • •

A10-Oost – A1 Diemen A1 Diemen – A6 Almere Havendreef A9 Holendrecht – Diemen (Gaasperdammerweg) A6 Almere Havendreef – Almere Buiten-Oost A9 Badhoevedorp – Holendrecht (Amstelveen)

Door interviews met specialisten te lezen en foto’s en video’s van werkzaamheden te bekijken, kunnen bezoekers deze 5 projecten op de voet volgen. Het bezoekerscentrum laat 24/7 wat er gebeurt. Zo is te zien hoe we eind vorig jaar de Vechthoeve verplaatsten om ruimte te maken voor de verbreding van de A1. Daarnaast geeft het bezoekerscentrum inzicht in de plannen. Bijvoorbeeld voor de ondertunneling van de A9 Gaasperdammerweg en het breedste aquaduct van Europa bij Muiden. Het bezoekerscentrum gebruikt ook sociale media om belangstellenden te informeren en interactie aan te gaan met bezoekers. Via Facebook en Twitter kunnen ze vragen stellen en zelfs hun eigen verhalen, video’s en foto’s met ons delen.’ (www.rijkswaterstaat.nl, zie vooral www.bezoekerscentrum.rijkswaterstaat.nl)

Informatiecentra in de provincie (2) Was er de vorige keer aandacht voor een A4-informatiecentrum in Steenbergen, RWS kent véle informatiecentra A4. In het RWS-blad Kracht van februari was al te lezen over Isa Bais, manager van het informatiecentrum A4 DelftSchiedam. In november had ze al 10.000 bezoekers gehad! Men komt er dankzij het concept van Impuls Publiciteit meer te weten over de geschiedenis, de bouwmethoden en het eindbeeld van de weg. Vanaf de uitkijkheuvel zijn de werkzaamheden op het bouwterrein te overzien. Men kan het informatiecentrum bezoeken van dinsdag t/m donderdag van 11.00 uur tot 17.00 uur. Op elke eerste zaterdag van de maand kan dat ook van 11.00 tot 16.00 uur. Adres: Woudweg 25, Schiedam. De volgende keer volgt nóg iets over een A4-informatiecentrum en wel in Leiderdorp: www.w4info.nl/informatiecentrum. (Redactie VORbericht)

Informatiecentrum A4 Schiedam

De sandwiches waren prima op de Introductiedag! Circa 35 nieuwe leden, de meeste vergezeld van hun partner, waren naar de Introductiedag in Leiden gekomen. Het applaus voor de organisatoren, Guus Filius en Piet Jan Moerman, was aan het slot van de dag harder en langduriger dan in de ochtend tijdens de korte inleiding van onze voorzitter, Theo Aarsen! Het matige applaus kwam mogelijk ook doordat we ons zorgen maakte over de lunch. In zijn korte welkomstwoord had Piet Jan er op gewezen dat er per persoon maar twee sandwiches waren, één met oude kaas en één met beenham. Die bleken echter prima van kwaliteit en meer dan voldoende. We konden dan ook met een goed gevulde maag het Rapenburg oversteken naar het Rijksmuseum van Oudheden! Maar eerst werd vanuit elke commissie een toelichting gegeven van de werkzaamheden van de zijn of haar commissie. Wat wordt er toch veel geboden! De VOR is een levende vereniging! Voor de lunch werd nog de door Cor Huijgens gemaakte film over de vele VOR-bijeenkomsten en excursies getoond. Jammer dat het geluid te zacht was. In het Rijksmuseum van Oudheden kregen we een interessante toelichting over de tentoonstelling ‘Petra, wonder inde woestijn’. Maar eerst hoorde we wat er vooraf gaat voordat we een dergelijke tentoonstelling kunnen bewonderen.

En ook bij het voorbereiden en opbouwen van een dergelijk tentoonstelling loopt het niet altijd volgens planning. De stukken konden pas een week later uitgepakt worden dan gepland, een paar beelden zijn zo zwaar dat er extra voorzieningen getroffen moesten worden, enz. Petra is een antieke woestijnstad tussen rode rotsen in het zuiden van Jordanië. Beroemd zijn de koningsgraven, tempels en ruïnes van luxe villa’s. Er worden nog altijd opgravingen gedaan. De inleidster had begrepen dat we van RijksWATERstaat waren, dus had ze ook een verhaal over het watermanagement van de bouwers van Petra, de Nabateeërs. Midden tussen de rotsen in de woestijn zorgen dat er altijd goed water beschikbaar is een levensvoorwaarde. De Nabateeërs zijn daar met de beperkte middelen van 2000 jaar geleden zeer goed in geslaagd. Zouden wij daar nog van kunnen leren? Na de inleiding was er de gelegenheid om op eigen gelegenheid de tentoonstelling te bewonderen. Ik moet opbiechten dat het prachtige weer mij erg aantrok en ik dus niet alleen de tentoonstelling bekeken heb, maar ook een tijd op een terras in de zon wat heb gedronken om de voorbijgangers te bewonderen. Leiden is een gezellige stad met veel jongeren! Voor de borrel moesten we weer het Rapenburg oversteken naar de Facultyclub. Tijdens de borrel werd weer volop bijgepraat en ervaringen uitgewisseld. Al met al een geslaagde dag. De nieuwe leden kijken uit naar een volgende door de VOR georganiseerde bijeenkomst; het smaakte naar meer! (Henk Hoekstra)

Zie ook www.vorkenniskring.nl ‘Het behoud van de contacten met oud collega’s wordt gewaarborgd door de organisatie van tal van activiteiten en contactmomenten. De website van de VOR is daarin een belangrijk en gewaardeerd communicatiemiddel’, aldus een citaat van voorzitter van de Kenniskring Daan Wiebes over de VOR. Dit onder ‘Leuk om te weten/te doen. VOR Kenniskring zet belangrijke stap voorwaarts!’ en dat laatste was naar eigen verwachting met een sessie op 26 februari. Daarmee startte de Kenniskring met ’de eerste speciale themabijeenkomst over deze samenwerking en waarbij gelegenheid is kennis te maken met de directeur van Ervaren Jaren die een inkijk zal geven in zijn bedrijf en zal vertellen hoe hij aankijkt tegen de samenwerking met de Kenniskring.’ (Redactie VORbericht)

IMagine Sinds april 2013 is er twee keer per jaar een mooi, nieuw online departementaal magazine van I en M, net als het analoge KRACHT van RWS van Bureau Karin de Lange. Leden met internet: abonneer u gratis. (http://imagine.minienm.nl)

Nieuws van RWS ‘Met het nieuwe personeelsblad KRACHT wil Rijkswaterstaat op een creatieve en overtuigende wijze laten zien wie ze zijn, wat ze doen, waar ze voor staan en voor wie ze het doen’, zo zegt Ontwerpwerk, opdrachtnemer van Bureau Karin de Lange, nog steeds op internet. Voor leden met zelf ook internet: op de website www.rws.nl ziet u een overzicht van alle ruim 60 (!) e-mailnieuwsbrieven van Rijkswaterstaat. U kunt zich gratis hierop abonneren via www.rws.nl/abonneren. (www.ontwerpwerk.com en www. rws.nl)

Sluiskiltunnel en Portaal van Vlaanderen Voor alle VOR-leden is er op woensdag 12 november een bezoek georganiseerd aan het Informatiecentrum van de Sluiskiltunnel en het Portaal van Vlaanderen gelegen op het sluizencomplex te Terneuzen. Het bouwproject kan door maximaal 50 personen bezocht worden, daarom kunnen aan deze dag helaas geen partners deelnemen.

Golfdag Voor alle VOR leden en hun partners wordt op woensdag 14 mei 2014 een golfdag georganiseerd op de baan van de Edese Golfclub te Papendal. Nadat vorig jaar gekozen is voor meerdere golfdagen, waarbij er voor de geoefenden en de beginners verschillende dagen waren, willen wij nu één dag, waarbij iedereen die al kan golven of er mee kennis wil maken samen naar dit evenement kunnen komen. Zo kunnen dus ook koppels, waarvan de één wel kan golfen en de ander niet, samen deelnemen. Zie de website voor meer informatie en het aanmeldingsformulier.

VOR-agenda

(zie ook www.vorrws.nl en www.svpienm.nl/)

13 mei 22 mei

Gepensioneerdendagen RWS Midden-Nederland (vh RWS IJsselmeergebied), info daarbij

14 mei

Golfdag te Papendal

21 mei

Grensoverschrijdend fietsen vanaf Reuver voor de regio Zuid-Nederland+ Buitenland

4 juni

Fietstocht Rijnstrangengebied voor de regio Oost Nederland en Noord Limburg

12 nov.

Bezoek Informatiecentrum Terneuzen

Kopij- en verschijningsdata Zaterdag 24 mei wordt voor nr 2014-3 (van juni) als kopijdatum aangehouden. Het laatst verschenen nummer van het VORbericht staat ook op www. vorrws.nl. Hetzelfde geldt voor drie van de twaalf bijdragen uit de serie Vo(o)rzorg, zie onder Gezondheid.

PV IJsselstroom (ON) zoekt gepensioneerde

Wegens het vertrek van John van Limburg uit het bestuur van de PV IJsselstroom zit er helaas geen oudwerknemer/gepensioneerde van RWS meer in het bestuur. Aangezien het bestuur het toch van belang vindt dat deze groep oud werknemers goed aangehaakt blijft bij de PV IJsselstroom zijn we op zoek naar een gepensioneerde die het bestuur zou willen versterken. Voel je je geroepen om in het bestuur deel te nemen of heb je hier vragen over dan kun je contact opnemen met de voorzitter van de PV IJsselstroom, Henry Bossenbroek (tel. 06-51398505 of e-mail [email protected]). (www.pv-ijsselstroom.nl)

Colofon Verenigingsbulletin van de VOR Redactieraad: Commissie Communicatie Redactie: Marianne Keijzer, Anke Vonk-Overduin, Lex van Gennip, Frank de Wit en Adri den Boer (hoofdredacteur, E: [email protected]) Lay-out: Lex van Gennip E: [email protected] Ambtelijk secretariaat VOR: Willy Bouwmeester en Claudia van der Staaij, Antwoordnr. 10660, 2501 WB ’’’’s-Gravenhage, E: [email protected] (alle aangelegenheden, gezamenlijke in-box). T: 070 - 456 11 88 Rekeningnr. 1294276 t.n.v. Penningmeester VOR ’’’’s-Gravenhage Website VOR: www.vorrws.nl

3

9 (2014)

Jaarlijkse contactdag ‘Enkhuizerkring’ De ‘Enhuizerkring’ is samengesteld uit oud-RWS medewerkers (crisismanagers/calamiteitencoördinatoren) die betrokken waren bij calamiteitenafhandeling op het water. Indertijd behoefde het toenmalig beleid ten aanzien van oppervlaktewater uitwerking en vertaling in concrete, praktische maatregelen. Om daar invulling aan te geven was binnen Rijkswaterstaat de landelijke Werkgroep Olie- en Che‘Enkhuizerkring’ verdwaald op Texel micaliënBestrijding (WOCB) bij ongevallen op het water in het leven geroepen. De WOCB maakte deel uit van Overleg Crisismanagement Rijkswaterstaat (OCM-RWS). De jarenlang betrokkenheid van de leden en het onderling opgebouwde saamhorigheidsgevoel zijn uitgangspunten om er jaarlijks gezamenlijk een hele dag op uit te trekken en bij te praten, nu op Texel. Er is een pp-verslag van gemaakt. (Gerrit van den Burg, VOR Kenniskring)

Commissie communicatie zoekt versterking De commissie communicatie bevordert de communicatie tussen bestuur en leden, tussen leden onderling en tussen de VOR en derden. Zij verzorgt de uitgave van het VORbericht en het beheer van de VORsite, www.vorrws.nl. Ook zal zij de communicatie rond de ‘Lustrumbijeenkomst VOR 10 jaar verzorgen’, wat extra menskracht vraagt. Daarnaast wil de commissie de informatie richting de leden vergroten door (nieuwe) rubrieken in het VORbericht en op de VORsite. Om deze reden is de commissie op zoek naar versterking: Heeft u belangstelling of wilt u meer informatie neem dan contact op met Henk Hoekstra, [email protected].

‘Kanalenkoning’ en kaarten

Oude kaarten Rijkswaterstaat Gelderland op internet

CODA Apeldoorn organiseert tot 13 juli een tentoonstelling over de geschiedenis van het Apeldoorns Kanaal en over Willem I, de 'Kanalenkoning'. Het Gelders Archief leverde ingekleurde kaarten van ontwerpen van het kanaal uit het archief van Rijkswaterstaat voor de expositie. (www.coda-apeldoorn.nl)

Het Gelders Archief heeft kaarten en tekeningen van Rijkswaterstaat in Gelderland over de periode 1751-1940 gedigitaliseerd en op internet geplaatst. Het gaat om kaarten en tekeningen van rivieren, watergangen, kanalen, havens, wegen, kerken, molens, kunstwerken et cetera. Kunstwerken zijn onderdelen van de waterstaatkundige infrastructuur, zoals duikers, sluizen en bruggen. Gelderland is een waterrijke provincie met grote rivieren en voor 1932 een zeekust. De provincie kampte in het verleden vaak met overstromingen en andere waterstaatkundige problemen. Een groot project was de aanleg van het Apeldoorns Kanaal, dat in 1829 werd geopend. In de inleiding van de inventaris ('tips voor de onderzoeker') staat aangegeven hoe de relatie tussen het kaart- en tekenmateriaal en de bijbehorende dossiers en rapporten is. (www.geldersarchief.nl, 24 februari 2014)

Tot eind toe historische naam? ‘De Meetband is de personeelsvereniging van CentraleInformatievoorziening (CIV) medewerkers en gepensioneerden. De Meetband heeft als doel het verstevigen van de band tussen de leden van de vereniging via informele activiteiten. De Meetband is op 14 april 1998 opgericht. (...) Bezoekadres: Derde Werelddreef 1, 2622 HA Delft.’ Een poll over ‘Nog 15 jaar PV de Meetband?’ scoort boven de 90%. Er is een contactpersoon gepensioneerden: Adri van Kan. (www.pvdemeetband.nl)

PV van MD, AGI, DID en nu CIV

”Hoekpunt in Utrecht”, een reactie Soms kan een foto uit een grijs verleden herinneringen oproepen die al als sediment waren neergedaald op de bodem van het geheugen. Het blijkt dat er een fragment van de oude Bommelse brug weer terug is op zijn geboorteplaats in Utrecht. De foto ernaast is ook interessant en roept misschien vraagtekens op over het nut van de rijstrooksignalering, die in tegenspraak lijkt met de rijstrookindeling. In de zeventiger en tachtiger jaren was ik als opzichter Technische Dienst betrokken bij het onderhoud van de Waalbrug en de foto komt mij maar al te bekend voor. In die tijd met 40.000 mvt per etmaal was die brug al ver over zijn houdbaarheidsdatum. Omdat de middelen voor grote vervangingen in de infrastructuur grotendeels werden opgeslokt door de Deltawer-

ken heeft het nog tot 1996 geduurd voordat het knelpunt werd opgelost door de opening van de nieuwe Martinus Nijhofbrug. Het onderhouden van de oude brug was geen sinecure door frequent onderhoud als gevolg van de zware belasting en omdat er nauwelijks ruimte was, zowel in tijd als in werkruimte, om onderhoud uit te voeren. De brug is in 1933 gebouwd met twee rijstroken. In 1972 zijn daar met wat kunstgrepen twee minimale rijstroken bij geperst. Het zal niet verbazen dat het inhalen van een vrachtwagen, zonder enige vorm van middenbermbeveiliging, een hachelijke onderneming was. Het werken op de brug was dat ook en er was veel improvisatietalent nodig om dat nog enigszins veilig te kunnen doen. De techniek van de rijstrooksignalering stond nog in

de kinderschoenen en een oplossing mocht niets kosten. Bovendien waren de rijstroken veel te smal voor het plaatsen van een normale afzetting . Maar nood breekt wet. Er bestond in die tijd een levendige ruilhandel tussen wegbeheerders in overtollig materiaal en langs die weg kwam de dienstkring in het bezit van afgedankte pijl-kruisbakken waarvoor de plaatselijke smid nog wel een ophanging moest maken met een redelijke stormzekerheid. Met hulp van deze voorziening en het uitrijden van vele kilometers wegafzetting kon de rijbaan in drieën worden gedeeld om in de nachtelijke uren werkruimte te creëren voor een grote diversiteit aan werkzaamheden. Zo zie je maar, innovatie is van alle tijden. (Henk Kerssen)

Informatiecentra in de provincie (3)

Informatiecentrum A4 in Leiderdorp

Was er vorige keren aandacht voor A4-informatiecentra in Steenbergen en Schiedam, RWS kent er meer. Zo is er nog een A4-informatiecentrum in Leiderdorp. Er is een website: www.w4info.nl/informatiecentrum. De tekst daarvan: ‘In het informatiecentrum A4 vindt u actuele informatie over de wegverbreding en -verdieping van de A4 tussen knooppunt Burgerveen en Leiden. Met behulp van illustraties, teksten, interactieve panelen en bewegende beelden krijgt de bezoeker een duidelijk inzicht in de werkzaamheden die plaatsvinden aan de A4. In het centrum wordt antwoord gegeven op vele vragen. Hoe wordt bijvoorbeeld een aquaduct gebouwd? Waarom wordt de A4 gedeeltelijk verdiept aangelegd? Hoe komt de weg en de omgeving er straks uit te zien? Wat zijn gevolgen voor omwonenden en weggebruikers? Maar bezoekers kunnen bijvoorbeeld ook een stukje door de verdiepte ligging lopen of gaan zitten in een ‘ei’ en horen hoe het geluidsniveau voor en na de aanleg van de verdiepte ligging is. Kortom, een bezoek aan het informatiecentrum is een hele belevenis. Rijkswaterstaat heet bezoekers graag van harte welkom.’ Openingstijden. De openingstijden van het centrum zijn op dinsdag, woensdag en donderdag van 13.00 – 16.30 uur, en elke eerste zaterdag van de maand van 12.00 - 16.00 uur. Adresgegevens. Bospolder 11, 2353 XZ Leiderdorp, tel. 071-5424054, e-mail [email protected] PS Wanneer het werk aan de A4 klaar is in 2014 trekt Rijkswaterstaat er uit en is de gemeente van plan er een Groene Hartcentrum van te maken. (Redactie VORbericht)

Rijkswaterstaat: beter dan Rijks Museum Stem weer voor Theepottenmuseum!

Boek uit 2010 van René Dings, €14,90 Maas ‘mist bel’... ...en ‘Direktie keet’

‘Sluis personeel’ in Amsterdam

Straatnaam RWS-CIV in Delft

Bezoekers van www.spatiegebruik.nl kunnen jaarlijks stemmen voor de verkiezing 'de onjuiste spatie van ....'. De spatie op het logo van het 'Rijks Museum' won het in 2012 met meer dan de helft van de stemmen. Niet in de naam, maar wel bij Rijkswaterstaat komt het fenomeen ook voor. Wat citaten van de site: * Of de legging nou in de mode is of niet, sommige vrouwen zou je willen verbieden om er eentje te dragen. Er zijn zelfs mannen die van hun vrouw scheiden vanwege haar legging. Wat geef je voor reden als iemand je vraagt waarom je bij je gemalin bent weggegaan? Simpel: Gemaal weg. Brug gesloten. Weg om legging... * Hoe sluis kun je zijn? Bij de Willem I-sluis in Amsterdam is het personeel blijkbaar nogal sluis. * Hoeveel werelddreven kun je in één stad hebben? Delft heeft er minimaal drie, zo doet het straatnaambordje 'Derde Werelddreef' vermoeden. Maar een eindje verderop hangt een bordje 'Derdewerelddreef' zonder die spatie... en daar is er natuurlijk maar eentje van. Hoe zit het nu precies? (Uitleg volgt op ondertaande site, maar de informele zonder spatie is taalkundig juist, redactie VORbericht.) * De bel mist helemaal niet... dat is gewoon die gele knop onder het bord! (Gezien bij de pont over de Bergsche Maas tussen Bern en Herpt.) * De bouwvakkers werken en de directie keet. Let dus maar goed op... (www.spatiegebruik.nl)

In 2013 is het Theepottenmuseum uitgeroepen tot het leukste uitje van Limburg van ANWBleden (zie VORbericht 2013-2 en 4). Nu probeert VORlid Frits Lavell een volgende prijs voor zijn museum, zeg maar ‘zijn leven na RWS’, in de wacht te slepen. Zie de VORwebsite en www. theepottenmuseum.nl. (Redactie VORbericht)

‘Verwelking’ bij RWS ‘..dat welke in plaats van die de laatste jaren een comeback lijkt te maken? Mijn taalvriendin @ JudgeJoyce – volg haar op Twitter – spreekt in dit verband van een ‘verwelking’. (...) Taalwatcher Frank van Hoorn – volg ook hem – linkte een personeelsadvertentie: “Voor Rijkswaterstaat zijn wij op zoek naar een senior communicatieadviseur welke verantwoordelijk is voor....”’ (Jan Kuitenbrouwer in: Onze Taal 2014-5)

Leo Schuitemaker onderscheiden VORlid Leo Schuitemaker is sinds 25 april Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Leo ontving deze onderscheiding vooral naar aanleiding van zijn jarenlange vrijwilligerswerk voor de Vereniging ‘De Binnenvaart’. Hij was tot aan zijn pensionering in 2012 Projectleider Vaarwegkenmerken bij RWS. (e-zine VOR 2014-4 en www.vorrws.nl) Foto van 25 april

Klaverjassen op de ‘Flevo’ Als vervolg op de twee eerdere artikelen van de "Noord Holland" (nu de “Rijkswaterstaat 1”), op verzoek nog meer jeugdsentiment. De Waterloopkundige Afdeling B van de Dienst der Zuiderzeewerken, waar ik in mei 1964 in dienst trad, had de beschikking over het meetvaartuig ‘Flevo’. De bemanning bestond uit een schipper, dekknecht, kok, machinist en een meetleider met een waarnemer. Het vaartuig werd voornamelijk ingezet bij hydrografische metingen in een strook benoorden de Afsluitdijk, die ruwweg liep tot de lijn Harlingen-Den Helder. Eenmaal in de vier jaar werden de metingen samengebracht in een overzichtskaart, waaruit de morfologische veranderingen die voortvloeiden uit de afsluiting van de Zuiderzee in 1932, konden worden afgeleid. De werkwijze was ‘conventioneel’. De positie werd bepaald door met de sextant hoeken te meten van twee bekende punten waarvan de x- en y-coördinaten bekend waren, zoals kerktorens, hoge gebouwen of de met een vlag gemarkeerde hectometerpaaltjes op de Afsluitdijk. De schipper stuurde zoveel mogelijk op uitgezette raaien, waarbij dezelfde hectometerpaaltjes werden gebruikt, of een in zee uitgezette baak, met een kerktoren als beginpunt. Bij het begin en het einde van de raai werd er een dubbele hoekmeting (dubbele Snellius) genomen voor een juiste berekening van de x- en y-coördinaten. De tussenliggende afstand werd als recht beschouwd en gemarkeerd door een enkele Snellius, die weer correspondeerde met de dieptemeting op het echolood. Na afloop van de meting werden de gegevens van de peilschalen die in het gebied stonden of geplaatst waren, opgenomen om de dieptemeting te herleiden tot NAP. Al met al een heel gedoe. Met laagwater sjouwen met bakens langs de dijk, om met hoog water de uitgezette raaien te varen. Een jaarproductie van nog geen 2400 strekkende kilometers. Nog sterk afhankelijk van de weersomstandigheden, want bij beperkt zicht kon je niet meten en moest je je tijd maar aan boord doorbrengen. In die tijd begon ik dan ook met de studie voor het diploma "Zeeland". Voor de mensen die bij Rijkswaterstaat werkten was dit een tweede kans om een technisch diploma op HBO-niveau te halen. Dit gaf dan weer promotiemogelijkheden in de technisch-ambtenarenrangen. De gelegenheid tot studeren kreeg ik in overvloed, want de vrije zaterdag had net zijn intrede gedaan en praktijk was dat je de hele week van huis was en aan boord sliep. Lang is het mij een raadsel geweest, waarom wij dan in Kornwerderzand moesten blijven, terwijl de hele bemanning in Den Oever woonde. Als meetleider werd ik naderhand door de schipper wat bijgepraat met de declaratielijst in de hand. De schipper (‘naast God’ in die dagen) bepaalde toch grotendeels de dagelijkse gang van zaken. Er was nog een strikte hiërarchie bij de bemanning en een meetleider die alleen in grote lijnen aangaf wat de bedoeling was. Tekenend was de ceremonie van het eten: de meetmensen boven in de salon, waar ze bediend werden door de kok, de bemanning in het verblijf onderdeks. Een eerste voorzichtige poging tot afbraak van deze strikte normen lag in het fenomeen klaverjassen. Met veel enthousiasme werd de machinist, Meijert Smit, ingewijd in de geheimen van het troef maken en de bijzondere positie van "de boer en de nel". Er werd verplicht ‘op z’n Amsterdams’ gespeeld. Als speeltafel werd de tafel in de salon daartoe ontheiligd en toegankelijk gemaakt voor het ‘gewone scheepsvolk’. Voor de sanitaire stop moesten wij en dus ook Meijert wel naar beneden. Een gelegenheid die door ons werd benut om alle acht klaverkaarten aan Meijert toe te delen. Bij terugkomst van Meijert en na het opnemen van zijn kaarten kon iedereen zich goed houden "Nouh, nouh, tjee", was het enige gemompel dat we gewaar werden. Niets in de gaten dus. Pas na het behalen van de tweede slag met de nel begon er iets van twijfel te rijzen. De anderen hadden al twee keer niet bekend natuurlijk. Bij het uitspelen van de klaverkaarten - er werd volgens het boekje gespeeld - kon de rest z'n gezicht echter niet meer in Meer dan klaverjassen op de ‘Flevo’ de plooi houden en barstten we in schaterlachen uit. Meijert nam z'n verlies sportief en we hebben nog heel wat jaren gespeeld. (Louis van Schaik)

Vo(o)rzorg 13: thuishulp: zorg in natura of een PGB

Als u vanwege een handicap of ziekte langdurig zorg nodig heeft, dan wordt deze zorg betaald uit de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten). Daarbij kunt u denken aan verzorging, verpleging, begeleiding of opname in een zorginstelling bijvoorbeeld een verpleeghuis. Op zo’n moment wordt m.b.v. een indicatiestelling bepaald hoeveel hulp u nodig heeft en waarvoor. Op basis van uw inkomen wordt een eigen bijdrage vastgesteld en daarvoor ontvangt u maandelijks een rekening. Als de behoefte aan hulp is vastgesteld heeft u twee mogelijkheden. U kiest voor hulp in natura of voor een PGB (PersoonsGebonden Budget). Wat is het verschil? Het belangrijkste verschil tussen hulp in natura en een PGB is de regie over de zorg. Bij zorg in natura maakt u afspraken met een zorgverlenende instelling voor thuishulp (zoals vroeger verenigingen als het Groene Kruis). Zij zorgen dat u de juiste vorm en hoeveelheid hulp ontvangt en houden de administratie bij. Dat betekent ook dat zij voor vervanging zorgen als een hulpverlener met vakantie gaat of ziek is. U hoeft daar zelf niets voor te doen. Bij een PGB zoekt u zelf één of meerdere hulpverlener(s) en maakt afspraken en sluit een overeenkomst. U bent dan zelf verantwoordelijk voor het regelen van de zorg, ook bij afwezigheid van uw hulp en moet zelf actie ondernemen als uw situatie verandert en daarmee ook uw behoefte aan hulp. U krijgt de kosten voor de hulp (momenteel nog) zelf gestort en u dient één of twee keer per jaar verantwoording af te leggen over het geld dat u betaald hebt aan uw hulpverleners. Uw eigen bijdrage mag niet worden betaald uit uw PGB. De geboden hulp kost u dus in beide gevallen hetzelfde. Een belangrijke valkuil bij een PGB Bij een PGB bent u te allen tijde verantwoordelijk voor het naar u gestorte geld. In de afgelopen jaren zijn allerlei nieuwe zorgbureaus (vaak kleine bureautjes) ontstaan. Zij benaderden personen met recht op zorg uit de AWBZ. Zij adviseerden hen een PGB aan te vragen met de toezegging dat zij alles, zowel de zorg als de administratie, zouden regelen. Men zou dan wel een PGB hebben (en dus niet gebonden zijn aan een instelling als de vroegere kruisverenigingen), maar ook geen last hebben van alle verplichtingen die er bij horen, zoals de beheer van het geld en de verantwoording aan het einde van elke periode. Vele van deze nieuwe ondernemingen bleken echter misbruik te maken van het PGB en niet voldoende en/of niet de juiste hulp te leveren. Als dit blijkt bij de verantwoording is er maar één persoon verantwoordelijk en dat is de cliënt, de zieke of gehandicapte op wiens naam het PGB staat. Geld wordt dan terug gevorderd terwijl de cliënt zijn geld al heeft afgestaan aan het bewuste kantoor(tje). Het feit dat het geld is gestort naar de “hulpverlener” pleit de PGB-ontvanger dan niet vrij. Het PGB heeft daardoor bij velen een slechte naam gekregen. Enkele jaren geleden is geopperd om die reden deze regeling af te schaffen. Daar kwam echter veel protest tegen, vooral uit de hoek van de Vereniging voor gebruikers van een PGB (Per Saldo). Velen konden, dankzij het feit dat zij de hulp zelf konden regelen, weer veel beter participeren in de samenleving dan toen zij nog afhankelijk waren van “zorg in natura”.

Veranderingen in de zorg In de afgelopen jaren is al veel veranderd, mede om misbruik van AWBZ-gelden te voorkomen. Anders dan in de eerste jaren wordt geld uit een PGB altijd gestort naar de betrokkene zelf en nooit naar bijvoorbeeld een rekening van persoon of bureau die/dat de administratie overgenomen heeft dan wel heeft aangeboden de hulp te regelen. Per 1 januari 2015 worden nog meer wijzigingen doorgevoerd. Enkele jaren geleden is het verzorgen van de huishoudelijke hulp voor gehandicapten en langdurig zieken al overgeheveld naar de gemeenten (met de naam WMO: Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Volgend jaar komt daar de meeste andere zorg uit de AWBZ bij, zoals persoonlijke verzorging en veel vormen van begeleiding. Men gaat er vanuit dat gemeenten beter zicht hebben op de vraag welke hulp iemand echt nodig heeft en welke werkzaamheden gedaan kunnen worden door familie en vrienden. Alleen echt medische zaken zijn uitgezonderd en worden gecoördineerd door de zorgverzekeraars. Ook na al die veranderingen blijven de twee vormen van zorg: in natura en via een PGB mogelijk. Wanneer is een PGB echt een uitkomst? Bij de eerste berichten over het opheffen van de PGB beloofde de minister dat voor iedere (oud-) PGB-er er een oplossing zou komen, die geen afbreuk zou doen aan de zelfstandigheid van de cliënt en zijn/haar mogelijkheden om te participeren in de samenleving. Per Saldo heeft heel regelmatig overleg gehad met de betrokken bewindslieden en uit die samenspraak bleek dat voor sommige personen, in hun omstandigheden, zorg in natura voor de betrokken organisaties voor thuishulp niet te regelen is. Daarbij kan worden gedacht aan gehandicapte werknemers, die regelmatig voor hun werk elders verblijven en op die plaats afspraken hadden gemaakt met particuliere hulpverleners. Medewerkers die dagelijks zorg verlenen bij vele cliënten kunnen immers niet, op onverwachte momenten, weg uit hun werk om juist die ene persoon bij te staan. Juist bij hulp die moeilijk te plannen is, bleek een goede oplossing vanuit de grotere organisaties niet mogelijk. Voor die groep blijft het PGB een belangrijk instrument om een zo normaal mogelijk leven te kunnen leiden. (Anke Vonk)

De commissie Sociaal, het warme hart van de VOR De VOR wil het welzijn van de leden bevorderen, zowel in geestelijk als in materieel opzicht. Daarvoor bestaan een aantal commissies. Eén daarvan is de commissie Sociaal. “Sociaal” onderhoudt contacten en biedt hulp bij het oplossen van maatschappelijke problemen. Ik rij over de IJsseldijk op weg naar Regitse Hoogwerff. Zij is een spil in de commissie Sociaal en weet als geen ander hoe die commissie werkt. Ik passeer bij Olst de Duursche Waarden. Daar is ruimte voor de rivier gemaakt en ik denk: ”Daar ligt een werk van Rijkswaterstaat waar we trots op zijn. We. Rijkswaterstaat laat je na je pensionering niet los.” Via een zandweg die Duursche Waarden bij Olst overgaat in asfalt bereik ik een vriendelijke vrijstaande woning in een lommerrijke omgeving. Regitse doet open, vraagt of ik koffie wil; de cake staat al op tafel. “Hoe ben je bij Rijkswaterstaat terechtgekomen?”, vraag ik. Ze vertelt over haar jeugd in Denemarken, haar rechtenstudie die ze toen niet afmaakte. Het werken en wonen in Zuid Afrika, India en Thailand. In Nederland studeert ze alsnog af in Nederlands recht. In 1990 start haar loopbaan bij Rijkswaterstaat. Ze wordt de eerste milieujurist bij de Directie Overijssel, het was pionieren. In 2004 gaat ze met vervroegd pensioen, maar Rijkswaterstaat laat haar niet los. Kort na de oprichting van de VOR in 2005 sluit ze zich aan bij de commissie Sociaal. Meer concreet: het bemensen van de hulptelefoon en later de verjaardagskaarten voor de leden regelen, themabijeenkomsten mede organiseren en de regionale ondersteuningsfunctie versterken. De commissie Sociaal heeft nu dertig leden (contactpersonen) en die wonen over het hele land verspreid. Inmiddels heeft ze het voorzitterschap aan Tjalling Dijkstra overgedragen. Zij is nu portefeuillehouder. Zij zorgt er voor dat het werk en de problemen van de commissie en de leden op de agenda van het bestuur van de VOR komen en koppelt dat terug naar de betrokkenen en de commissieleden. Zij

is ook verbindingsschakel tussen de commissie Sociaal met de overige commissies. Dat is belangrijk omdat tijdens evenementen en activiteiten in de regio veel wordt samengewerkt. De administratieve en financiële rompslomp daar omheen verzorgt ze ook. “De commissie sociaal is de voordeur van de VOR”, zegt ze. “Op de verjaardagskaart die we sturen geven we ook de naam en het adres van onze vertegenwoordiger in de regio. Daarmee nodigen we mensen uit om contact met ons op te nemen. Die voordeurfunctie komt nog onvoldoende uit de verf. Ik wil dat we meer mensen bereiken. Wellicht is een kleinschaliger, meer streekgebonden aanpak en intensievere samenwerking met regionale personeelsverenigingen een stap in de goede richting.” Het realiseren van een Rijkswaterstaatsmuseum is een diep gekoesterde wens. Er is teveel erfgoed verloren gegaan, teveel kostbaar archief vernietigd. Ook constateert ze dat veel personeelsverenigingen op vrijwilligerswerk van in hoofdzaak gepensioneerden draaien. Hier moet rekening mee gehouden worden. De facilitaire en financiële ondersteuning van de VOR wordt wat minder. Daar moeten oplossingen voor komen, liefst structureel. En last, but not least, mocht er iemand zijn die graag tuiniert, ze kan nog wel wat hulp in de tuin gebruiken… Ik rij terug over de IJsseldijk, wat in gedachten. Stop bij de Duursche Waarden en loop het Regitse Hoogwerf uiterwaard op, er is ruimte en er is rust. Bedenk hoe belangrijk vrijwilligerswerk is voor onze samenleving, hoe belangrijk Regitse’s werk is voor de VOR. Ik sprak met het warme hart van de commissie Sociaal. (Kees Alberts) NB Sinds 1 april 2014 was de nauwelijks gebruikte helpdesk (2005) gesloten en het telefoonnummer verdween dus al in de colofon van VORbericht 2014-2. Nieuw is dat leden met vragen over pensioen, VUT en andere regelingen die nu via de VOR-site kunnen stellen aan de herboren helpdesk! (redactie VORbericht).

Excursie naar de Haak om Leeuwarden ‘Leeuwarden Vrij-Baan’. Zo heet het project waarover in 1997 de eerste ideeën ontstonden. Nu is de realisatie volop in uitvoering en moet het werk in 2020 zijn voltooid. Een investering van ca. 750 miljoen euro. Doel: Fryslan en vooral haar provincie hoofdstad Leeuwarden blijvend beter bereikbaar maken. Het project is volop in uitvoering. De “Haak om Leeuwarden” is daar een onderdeel van. Dit gedeelte van het project zal ongeveer 260 miljoen euro gaan kosten. Inmiddels wordt de nieuwe rijksweg 31 zichtbaar, zijn of worden spoorviaducten vervangen, diverse aquaducten aangelegd en verkeersstromen gewijzigd. Leeuwarden en het gebied ten zuiden en ten westen van de stad staat volledig op zijn kop. Kortom: een mooi excursiedoel. Dat vond Hotze Lolkema van de VOR in Friesland ook. Daarom organiseerde hij op 23 april een excursie voor VORleden. Rond het middaguur verzamelden 45 Instappen in NBM-bus deelnemers zich in Deinum. Het was mooi weer, oude bekenden troffen elkaar en aan gespreksstof geen gebrek. In “t Holt” stond een uitgebreide lunch klaar. Die kreeg de aandacht die deze verdiende. Toen we naar buiten kwamen stond een antieke bus op ons te wachten. Nostalgie: het was ook nog eens een bus van de voormalige NBM uit Zeist. Diezelfde bussen reden tussen Amsterdam

en Utrecht langs de Amsterdamse Straatweg waar ik ooit als jochie woonde. De bus bracht ons naar de bezoekersruimte in het projectbureau van de Provincie Fryslan. Daar vertelden de projectleider, Sieds Hoitinga, en zijn collega Douwe van der Werff, over het denkwerk dat aan dit project vooraf ging, de communicatie, hoe de omvang van dit project zich niet beperkte tot de techniek maar dat de techniek deel uitmaakt van een groter geheel, de omgeving gaat compleet op de schop. Zaken zoals bijvoorbeeld verkeerscirculatie en parkeren in Leeuwarden, lang gekoesterde wensen van de in en nabij het gebied liggende dorpen worden meegenomen en gerealiseerd. Er wordt in kansen en mogelijkheden gedacht. We kregen uitleg over de samenwerkingsverbanden tussen Rijkswaterstaat, de provincie, de gemeenten, over de contractvorming, hoe de visie daarop evolueert naarmate de ervaring toeneemt, hoe optimaal en ook zo duurzaam mogelijk wordt gewerkt. UAV-gc (geïntegreerde) contracten Toelichting op project blijken steeds beter te werken. Het biedt meer ruimte voor improvisatie en innovatie. Als voorbeeld werd genoemd hoe met uitkomende grond wordt omgegaan. Meer specifiek kregen we uitleg over de realisatie van het aquaduct in het Van Harinxmakanaal dat we gingen bezoeken. Nooit geweten dat de afdichtingen van zo’n aquaduct moeten kunnen worden geïnspecteerd en vervangen en dat het daarom nodig is om de gehele aquaductbak op te kunnen vijzelen. Ik was niet de enige. Eén van de gecontracteerde aannemers wist dat ook niet. Nu wel. Terug in de bus lagen onze veiligheidsvesten en harde hoedjes klaar op de stoelen. Op naar het aquaduct. We mochten uitstappen Het is altijd weer mooi om een groot werk in uitvoering te zien, (vooral als het mooi weer is). Beelden zeggen hier meer dan woorden. Er was nog een spannend moment tijdens de terugreis toen de mensen op de achterbank van de bus tijdens het terugsteken vrijwel boven het Van Harinxmakanaal hingen. Ook dat liep goed af. We hebben een hartBouwput aquaduct Van Harinxmakanaal stikke leuke middag gehad. Fryslan bedankt! (Kees Alberts, foto’s Kees Alberts en Johan Clobus)

In het volgende nummer:

Colofon

- Biografie van Schermerhorn, vader van de Meetkundige Dienst - Het schieten van een hoek en ’s Heeren Loo - Aan de slag in de Van Dixhoorndriehoek

Verenigingsbulletin van de VOR

VOR-agenda (zie ook www.vorrws.nl, www.svpienm.nl en e-zine VOR Nieuwsbrief)

3 september

Regio West en Midden Nederland Mosseltocht Yerseke

12 november

Infocentrum Sluiskiltunnel en Portaal van Vlaanderen te Terneuzen

Redactie: Marianne Keijzer, Anke Vonk-Overduin, Lex van Gennip, Frank de Wit en Adri den Boer (hoofdredacteur, E: [email protected]) Lay-out: Lex van Gennip E: [email protected] Ambtelijk secretariaat VOR: Willy Bouwmeester en Claudia van der Staaij, Antwoordnr. 10660, 2501 WB ’’’’s-Gravenhage, E: [email protected] (alle aangelegenheden, gezamenlijke in-box). T: 070 - 456 11 88

Meer informatie en opgave via de website, voor niet-internetters via het secretariaat.

Kopij- en verschijningsdata

Redactieraad: Commissie Communicatie

E-zine VOR Nieuwsbrief 2014-3 (Golfen verviel trouwens)

Zaterdag 24 juli wordt voor nr 2014-4 (van augustus) als kopijdatum aangehouden. Het laatst verschenen nummer van het VORbericht staat ook op www.vorrws.nl.

Rekeningnr. 1294276 t.n.v. Penningmeester VOR ’’’’s-Gravenhage Website VOR: www.vorrws.nl

4

9 (2014)

Van de bestuurstafel 1 mei 2014

3 juli 2014

Op 1 mei is het bestuur in een beperkte samenstelling bij elkaar geweest. Er was een treinstoring tussen Gouda en Den Haag en daarom konden een aantal bestuursleden Den Haag niet tijdig bereiken. Ook waren er 2 bestuursleden om andere redenen verhinderd. Koos heeft meegedeeld, dat het project “verzorgen rondleidingen op objecten” moeizaam van de grond komt. Het lijkt wel of er bij de regionale diensten sprake is van een zekere weerstand. De directeur-generaal heeft in het jaarlijkse gesprek met het bestuur echter aangegeven, dat hij aan deze rondleiding een zekere waarde toekent. De realisatie van de begroting zal elke vergadering onderwerp van gesprek zijn, omdat het van belang is om de geprognosticeerde inkomsten nauwlettend te bewaken. In de praktijk is de portefeuillehouder verantwoordelijk voor de besteding en de verantwoording van de in de begroting opgenomen gelden. Dat betekent dat de portefeuillehouder budgethouder is. Het bestuur besluit om de portefeuillehouder formeel als budgethouder aan te wijzen. Omdat er slechts één portefeuillehouder bij de vergadering aanwezig is, zal het bestuur zich in de voltallige samenstelling beraden over een passende attentie voor de vrijwilligers. Aan het streven om de zittingsduur van zowel bestuursleden als commissieleden te beperken tot een termijn van 2 x 3 jaar zitten voor- en nadelen. Een en ander zal ook in een voltallige bestuursvergadering in beeld worden gebracht, zodat alle portefeuillehouders zich hier over uit kunnen spreken. Omdat de vereniging in “rustiger vaarwater” terecht is gekomen richt de aandacht van het bestuur zich in belangrijke mate op het behouden en versterken van de vereniging. Het bestuur is dan ook van mening dat in deze consolidatiefase de behoefte aan een maandelijkse bestuursvergadering niet meer aanwezig is. Bovendien draagt het verminderen van de vergaderfrequentie bij aan een kostenreductie. Daarom besluit het bestuur het aantal vergaderingen terug te brengen tot 1 x per 2 maanden, waarbij het bestuur zal vergaderen op de eerste donderdag van de oneven maand. Eerder heeft het bestuur besloten om de maandelijkse vergadering op wisselende locaties te houden. Nu de frequentie wordt teruggebracht bestaat daaraan geen behoefte meer. Daarom besluit het bestuur dat Den Haag de vergaderlocatie is. Daardoor is ook een regelmatig contact met de dames van het secretariaat gewaarborgd. Het terugbrengen van de vergaderfrequentie heeft consequenties voor het afwikkelen van de ingezonden declaraties. Om een maandelijkse betaling te waarborgen zullen de declaraties 1 x per maand per post aan de verantwoordelijke portefeuillehouder worden gezonden, opdat die de declaraties kan beoordelen en voor akkoord kan paraferen. In dit verband wijst de penningmeester op het in het Declaratiebesluit opgenomen voorschrift, dat bij declaraties bonnen moeten worden bijgevoegd (geldt niet voor postzegels). Hij heeft geconstateerd, dat niet in alle gevallen aan dit voorschrift wordt voldaan. De portefeuillehouders zullen op de naleving toezien. Met de dames van het secretariaat is afgesproken, dat hun werkzaamheden uitsluitend betrekking zullen hebben op VOR-gerelateerde zaken. De bijeenkomst “VOR samen verder” in het LEF zal worden geëvalueerd. De in die sessie aangedragen onderwerpen zullen worden uitgediept en per onderwerp zal een actiehouder worden aangewezen. (René Westenberg)

Henk Hoekstra treedt af als bestuurslid. Elders in dit nummer kunt u de toelichting van Henk op zijn besluit lezen. Het bestuur vindt het jammer dat Henk vertrekt, maar respecteert zijn besluit. Koos Kamsteeg zal tot de volgende Algemene Vergadering de portefeuille Communicatie waarnemen. De VOR gaat meedoen met SponsorKliks. Op de homepage van de site kunt u hierover meer lezen en vindt u de banner. Als u op deze banner drukt krijg je automatisch toegang tot veel populaire webwinkels van dierbenodigdheden tot boeken, van mode tot vakantiereizen en alles wat er tussen zit. Bij elke aankoop die u doet krijgt de VOR een percentage van het aankoopbedrag. En natuurlijk heel belangrijk…. het kost u niets. U wilt bijvoorbeeld een boek kopen bij Bol.com. U drukt op SponsorKliks en ziet tal van webwinkels op het scherm verschijnen. U zoekt Bol.com en drukt daarop. Dan verschijnt dezelfde site als wanneer u via internet naar Bol. com was gegaan. U doet uw aankoop op de gebruikelijke manier. De VOR wordt zo door deze webwinkel gesponsord en krijgt automatisch een bedrag van BOL.com via SponsorKliks. Dat kost u helemaal niets. Wel zorgt u er op deze manier voor dat de VOR extra inkomsten krijgt, die meehelpen aan het, in de toekomst, financieel zelfstandig worden van de VOR. Mocht u in uw kenniskring relaties hebben, die zouden willen adverteren bij VOR-activiteiten, dan kunnen ze zich melden bij de VOR. (Koos Kamsteeg)

Zie pag. 7

10.000ste bezoeker van Theepottenmuseum van VOR-lid In juli werd mevrouw Nelly Ravesteijn uit Burgh-Haamstede op een bijzondere wijze verwelkomd door Saskia en Frits Lavell. Zij was de 10.000ste bezoeker van het sinds april 2011 bestaande museum. De eerste twee jaren van het bestaan kwamen er gemiddeld 2.000 bezoekers per jaar. Vorig jaar werd het museum door ANWB-leden uitgeroepen tot het leukste uitje van Limburg. Die verkiezing zorgde er o.a. voor dat het aantal bezoekers flink steeg. En dit jaar willen ze de Er-op-uit-in-eigen-land-beker in de wacht slepen. Nu op naar de 15.000ste bezoeker. In het afgelopen jaar zijn diverse verzamelingen aan het museum toegevoegd en daardoor is het aantal tentoongestelde theepotten in allerlei vormen nu 1618. (www.theepottenmuseum.nl)

Biografie van de vader van de Meetkundige Dienst Herman Langeveld, De man die in de put sprong. Willem Schermerhorn 1894-1977, 640 blz, uitgave Boom, 2014, € 35,00, ISBN: 9789089532770 Willem Schermerhorn biedt het unieke beeld van een (PvdA-)minister-president die, politiek gesproken, uit het niets gekomen was en ook weer in het niets verdween. Daarover gaat deze biografie, waarvoor onderzoek is verricht met steun van de stichting Democratie en Media. Toch bevat het boek ook royaal zijn wetenschappelijke vooral fotogrammetrische vakhistorie van voor die tijd en, bewust beperkter, ook van daarna. In hoofdstuk 2: ‘Bouwer van een geodetisch imperium, 1918-1940’ komen ook zijn adviseurschappen bij KLM, KNILM en Rijkswaterstaat aan bod. De inhoud, maar zelfs al de titel van hoofdstuk 3 is informatief: ‘Luchtkartering, 1920-1940 ‘De mooiste jaren van mijn leven’’. Onder een subkopje ‘Huwelijksproblemen?’ (weggeëbd) wordt bij zijn veeleisend werk van rond 1935 genoemd ‘de eindverantwoordelijkheid voor de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat met tientallen medewerkers’. Volgens het EMM-boekje 1934 met Rijkswaterstaatspersoneel waren dat er inclusief buitenmensen al rond de honderd, in 1940 meer dan 200! Boekomslag Begin 1938 werkten er volgens het boek trouwens alleen al 17 mensen op de rekenkamer en zestig mensen op de ‘afdeling voor luchttriangulatie’ daarvan. Schermerhorn wilde toen van de afdeling luchtkartering van die Rijkswaterstaatsdienst een NV maken, maar die plannen gingen niet door. De waterstaatsdienst karteerde niettemin voor de olie op Nieuw Guinea (en van zijn baten daarvan kocht Schermerhorn een Noordzeebotter die hij ‘Paradijsvogel’ noemde!) In 1939 werd gekarteerd voor de Hollandse Waterlinie. Het honorair adviseurschap van de Topografische Dienst in WOII is weer een ander verhaal dan de bekende gijzeling in Sint Michielsgestel, al is er ook een verband: lees het boek! De benoeming van Willem Schermerhorn en niet Willem Drees tot minister-president in 1945 was in Delft aanleiding tot een huldiging door de burgerij. Samenvattend is het een zeer professionele en vlot geschreven biografie, in dit VORbericht wat eenzijdig besproken, maar in alle opzichten graag aanbevolen! De binnenflap geeft de bron van de prachttitel al. De naam Meetkundige Dienst verdween trouwens in 2003 en de huidige CIV is er de opvolger van, al ging fotogrammetrisch vakwerk naar de markt. (Adri den Boer)

Informatiecentra in de provincie (4) plus excursie! Op woensdag 12 november organiseert de VOR voor alle leden een bezoek aan het Informatiecentrum van de Sluiskiltunnel en aan het Portaal van Vlaanderen gelegen ofwel het sluizencomplex te Terneuzen. Er kunnen maximaal 50 VOR-leden deelnemen aan de excursie. Partners of introducé(e)s kunnen zich niet inschrijven voor de excursie! Informatiecentrum Sluiskiltunnel Een interactieve tentoonstelling laat zien wat er allemaal bij de bouw van de Sluiskiltunnel komt kijken en hoe de tunnel en de wegen er straks uitzien. Bekijk de film, neem plaats in de rijsimulator en bestudeer het model van de boormachine. Vragen worden direct beantwoord door een medewerker van de Sluiskiltunnel. De tunnel zelf is om veiligheidsredenen niet toegankelijk. Wilt u nu al meer weten bezoek dan de website: www.sluiskiltunnel.nl Informatiecentrum Het Portaal van Vlaanderen Bij een bezoek aan het Portaal van Vlaanderen ofwel het sluizencomplex van Terneuzen krijgt u antwoord op vragen zoals: Hoe vaar je veilig vanaf de Westerschelde naar Gent? Hoe wordt een binnenvaartschip of een zeeschip door een sluis geloodst? Welke bedrijven zorgen voor 20% van de Zeeuwse werkgelegenheid? Hoe worden geïmporteerde producten over land vervoerd? Tussen 12:30 en 13:30 uur wordt de lunch geserveerd. Het Portaal van Vlaanderen Sluiskiltunnel beschikt over een mooi terras met uitzicht op de Westsluis. Terwijl u geniet van uw maaltijd kunt u de zeeschepen bijna aanraken. Wilt u nu al meer weten over het Portaal van Vlaanderen bezoek dan de website: www.portaalvanvlaanderen.nl. Zie voor programma en opgave www.vorrws.nl of contact het secretariaat. (Piet Jan Moerman en Rudi Hamelink)

Het schieten van een hoek en ’s Heeren Loo Op 25 oktober 1967 ging het laatste sluitgat van Zuidelijk Flevoland dicht. In de zomer van 1967 werden we met het meetschip "Flevo" de natte polder ingestuurd om de grondwaterstandsputten op te sporen en van meetapparatuur te voorzien. Die putten waren "in het natte" geplaatst door de aannemer en moesten nu worden waargenomen om de gevolgen van het droogmalen van Zuidelijk Flevoland op de grondwaterstanden in de omgeving, o.a de Veluwe, te kunnen volgen. De eerste putten konden we via de plaatsbepaling met de sextant vrij snel vinden. De hoeken waren door onze uiterst nauwkeurig werkende collega in Lelystad, dhr. Van Loenen, ingemeten met de peilvlet "Prospector". Bovendien had de aannemer zijn werkbuizen met een diameter van ca. 2 meter al op de benaderde coordinaten achtergelaten, na een eigen inmeting. Na wat geprik rond de werkbuis was het dan ook meestal bingo. De laatste put was echter andere koek. We hadden al twee dagen met steeds wijdere cirkels rondgelood en begonnen te twijfelen over de opgegeven hoeken of de juiste punten. Vooral de verkenning van het punt 's Heeren Loo in de buurt van Ermelo gaf twijfels, was het wel dat mooie ronde torentje of net dat dak ernaast? Na scheepsberaad in de haven van Harderwijk besloten we om maar een fiets te huren en ter plaatse poolshoogte te nemen. De volgende dag gingen we op pad. Schipper Lou de Haan kon met zijn lengte van bijna 2 meter moeilijk een passend model vinden en leek met zijn uniform en bijbehorende pet een lid van de Comedy Capers. "Ngot, het moet maar" bromde hij. "Ngot" was zijn Toren ’s Heeren Loo... stopwoordje dat te pas en ook vaak te onpas door hem werd gebruikt. De meetleider Herman Tonino had een passend model fiets, maar had bij de aanschaf weer wat last van een stotterbui, zodat het wat langer duurde. Hij maakte er geen geheim van dat hij in navolging van een bekende Griekse redenaar met steentjes in zijn mond het stotteren nagenoeg had overwonnen. Alleen als er wat spanning op het gesprek kwam te staan, kwam de oude kwaal nogal eens boven. Met z'n drieën kwamen we na een uurtje fietsen bij het mooie ronde torentje van ' s Heeren Loo, dat van een psychiatrische inrichting bleek te zijn. Ik ging daarom met een wat onrustig gevoel achter de schipper aan, die zoals gewoonlijk de leiding had genomen met de meetleider in zijn kielzog. Achter de balie zat een keurige verpleegster in een strak gesteven wit uniform. "We, we, we hebben gisteren op het torentje geschoten,” hakkelde de meetleider. "Mmmaar, we weten niet of hij er nog staat." De praatprinter bleef op een hinderlijke manier hangen, maar de receptioniste-verpleegster bleef rustig en met een begrijpend gezicht het verhaal aanhoren. Het probleem van het andere meetpunt begreep ze echter helemaal niet. Dat zal wel aan de uitleg van onze kant te wijten zijn en aan het totaal gebrek aan kennis van haar kant over de grondbeginselen van de geodesie. Tijd voor de schipper om in te grijpen. "Ngot, ngot" begon hij. Ook al geen sterk begin in de bible belt natuur..met dank aan Kadastermuseum lijk. "We denken, dat het torentje er niet meer is". Ik zag de verpleegster naar de binnendeur kijken, waar twee van haar collega's, ook gestoken in keurige witte pakken, inmiddels het gesprek waren gaan volgen. Voorstellingen van handboeien en dwangbuizen drongen zich bij me op en ik retireerde op onopvallende wijze naar de deur. Buiten twijfelde ik tussen een run naar de fiets of afwachten, ik wilde wel graag het weekend thuis zijn. Uiteindelijk overwon het collegialiteitsgevoel en zag ik tot mijn grote opluchting na vijf minuten de schipper en meetleider naar buiten komen. "Het torentje is er nog" zei Herman. Ja, dat zag ik ook wel. "We moeten dus nog een keer die hoek schieten". "Ja, opschieten bedoel je zeker," dacht ik, "straks bedenken ze zich nog." De volgende dag de hoeken maar weer eens gecheckt met de opgegeven waarden, de sextanten geijkt, en de hoeken opnieuw geschoten. Herman Tonino en Piet Visser schieten een dubbele hoek

Geen twijfel mogelijk nu, alles klopte, 's Heeren Loo was echt 's Heeren Loo. Wie de heldere ingeving had om nu eens niet buiten, maar binnen de werkbuis te kijken weet ik niet, maar een kreet van vreugde klonk al bij de eerste poging. De put was gevonden en we konden naar huis. Achteraf verbaas je je, naar aanleiding van dit gekke voorval, toch wel over de nauwkeurigheid die met een sextant verkregen kan worden. Op de meter nauwkeurig! (Louis van Schaik)

Hoe 'kruikenzeiker' van een scheldwoord een erenaam werd Op donderdag 12 juni was een aantal oud-medewerkers van Brabant (nog geen lid van de VOR) en een aantal VOR-leden te gast in het Textielmuseum in Tilburg. Dit bezoek was georganiseerd om de oud-medewerkers van Brabant op te roepen om lid te worden van de VOR. Dat is gelukt! Na de koffie en de uitstekende lunch met echte Brabantse gerechten als worstenbrood, bloedworst met appeltjes en zult kregen we een rondleiding door het museum. Naast uitleg over de werking van zeer oude, maar ook zeer moderne, computergestuurde, machines, hoorde we ook ook waarom de Tilburgers met carnaval aangesproken worden Eén Tilburgse foto van Cor Huijgens als 'kruikenzeiker'. Lang geleden, toen er schaarste was aan ammoniak, kregen de arbeiders een kruik mee om die vol te plassen. Vandaar de naam 'kruikenzeiker'. De urine werd gebruikt voor het ontvetten van de wol. Om bonje te krijgen met een Tilburger hoefde je hem/haar alleen maar uit te maken voor 'kruikenzeiker'! In 1960 moest Tilburg een carnavalsnaam kiezen en wat lag meer voor de hand dan 'Kruikenstad'? De burgemeester en de carnavalsprins spreekt zijn inwoners sindsdien toe met de eerbiedwaardige woorden 'beste kruikenzeikers'. Toch een merkwaardig volk, die Tilburgers (vindt een Boemeldoncker)! (Henk Hoekstra)

Er is/wordt wat afgefietst De VOR lijkt af en toe op een fietsclub en gezien de deelname worden deze activiteiten zeer op prijs gesteld. De commissie E&A heeft voor iedere regio een tocht georgansieerd. Deelname tot heden: Oost 34, Zuid 31, West 28. Noord fietst 3 september. Verslagen van deze tochten met foto's vindt u op de website www.vorrws.nl. (Redactie VORbericht)

Waar was de grens op 21 mei voor 21 deelnemers? (foto Yetty)

RWS-boot te koop: prijs op aanvraag

Uit bestuur, maar nog in CoCo

Op de website www.boten.nl staat bij Het Anker Maritiem in Marknesse een stalen motorboot te koop, ‘merk Rijkswaterstaat, type ex-peilingsvaartuig’ met Volvo-dieselmotor van 310 pk’s en uit 1965. ‘Het is hoogst waarschijnlijk de Welsinge van de vroegere studiedienst Vlissingen of het zusterschip de Wijtvliet van de Meetdienst Zeeland’, aldus VOR-lid Dick den Hoed. ‘Vermoedelijk de Delta van Meetdienst Zeeland een ex-milieuvaartuig, aldus collega-lid Ron Soffers. Definitief antwoord en een stukje met belevenissen met het schip zijn welkom! (Redactie VORbericht)

Na vanaf de oprichting van de VOR in 2005 lid en daarna trekker van de Commissie Kenniskring te zijn geweest en vervolgens vier jaar in het bestuur portefeuillehouder Communicatie, stap ik uit het bestuur. Ik heb mij steeds met veel plezier ingezet voor de VOR. In het afgelopen jaar tijdens de voorbereiding van de Algemene Vergadering had ik het gevoel dat er Henk Hoekstra in het bestuur onvoldoende ruimte was voor een open gedachtevorming over de financiële koers van de vereniging. Dat gaf bij mij irritatie. Je denkt dan, och na de Algemene Vergadering is er duidelijkheid en komt het plezier wel weer terug. Dat blijkt niet zo te zijn. Je doet vrijwilligerswerk vooral omdat je het leuk vindt. Dat plezier weegt op tegen de tijd die je er in steekt (en ook anders kunt besteden) en vaak ook geld. Maar als het plezier weg is dan is het tijd om te stoppen. Dat moment is voor mij wat betreft het VOR-bestuur nu gekomen. (Henk Hoekstra)

De Zeeuwse ex-RWS-boot in 2007

Melanie Schultz van Haegen, Guido van Woerkom en Jan Hendrik Dronkers

“Beleef de Deltaroute” van start Via de VOR bent u op de hoogte gehouden van het project “De Blauwe Lijn” en heeft een oproep om u te melden teneinde een bijdrage te leveren aan dit project, de nodige input van een aantal enthousiaste oud-collega’s opgeleverd. Op donderdag 26 juni 2014 was het zover dat het project officieel geopend werd door de minister van Infrastructuur en Milieu, Melanie Schultz van Haegen met assistentie van de hoofddirecteur van de ANWB, Guido van Woerkom en de directeur-generaal van Rijkswaterstaat Jan Hendrik Dronkers. Allereerst dient te worden vermeld dat het project inmiddels een andere naam heeft gekregen. Om nationaal en internationaal het project goed onder de aandacht te brengen is gekozen voor een naam die goed aangeeft waar het over gaat: “Beleef de Deltaroute”. “Beleef de Deltaroute” nodigt iedereen uit om per auto, fiets of mooie wandeling één of meerdere van de 13 Deltawerken te bezoeken en tegelijkertijd in de omgeving leuke activiteiten te ondernemen. Op de website www.beleefdedeltaroute.nl vindt u informatie over de Deltawerken en een uitgebreid aanbod auto- en fietsroutes en andere recreatieve mogelijkheden. Op een zonovergoten 26e juni waren enkele honderden aanwezigen getuige van de start van deze interessante activiteit. Het decor van de samenkomst was het watersnoodmuseum in Ouwerkerk op Schouwen-Duiveland. Dit museum is gevestigd in een aantal caissons die in 1953 in één van de grote stroomgaten in de zeedijk zijn afgezonken. Een mooiere locatie voor de starthandeling is bijna niet denkbaar. De minister benadrukte dat wij er trots mogen zijn op alles wat op waterbouwkundig gebied is gerealiseerd, maar dat “Nederland” dat een beetje aan het vergeten is en dat het daarom erg belangrijk is dat de Deltaroute er is. Dat wij de Deltawerken hebben, aldus de minister, is nog steeds een goed exportproduct. Nederlandse bedrijven worden op vele plaatsen in de wereld ingeschakeld bij het aanleggen van waterkeringen en andere waterbouwkundige werken, zoals in Indonesië en New York. Zijn we nu klaar met de Deltawerken? Zeker niet! Er wordt hard gewerkt aan een nieuw programma om Nederland ook de komende 50 tot 100 jaar tegen het water te beschermen. DG Jan Hendrik Dronkers sprak ook over de internationale erkenning die wij krijgen voor de Deltawerken. Hij memoreerde dat door de aanleg van de Deltawerken de kust van Nederland met vele kilometers in verkort en dat de waterveiligheid die van groot belang is voor iedere Nederlander daarmee gediend is. Hij wees op de samenwerking die daarbij noodzakelijk is en zag in het project Deltaroute daarvan een goed voorbeeld. Ook wees hij op waterstaatsobjecten meerdere functies hebben en naast waterkeren ook de recreatie en de economie kunnen dienen. Directeur Guido van Woerkom van de ANWB wees op het unieke dat met dit project de bezoekers uit binnen- en buitenland in de gelegenheid worden gesteld om naast de Deltawerken ook kennis te maken met de recreatieve en cultuurhistorische waarden in het deltagebied. De ANWB heeft zich graag bereid verklaard om dit project samen met Rijkswaterstaat op te pakken en verder gestalte te geven. Bijzonder was ook dat een dochter van één van de ‘vaders’ van de Deltawerken, ir. Johan van Veen, met trots vertelde hoe haar vader dag in dag uit met zijn levenswerk bezig was. (Koos Kamsteeg)

Pal na lokatiebesluit eindejaarsbijeenkomst VOR! ‘KAATSHEUVEL - Bezoekers van de Efteling die verkleed naar het attractiepark komen, kunnen in het vervolg weer rechtsomkeert maken bij de ingang. Uit angst dat er verwarring ontstaat over wie als acteur in dienst is en wie voor de lol een pakje van thuis heeft meegenomen, zijn verkleedpartijen voortaan uit den boze. Het officiële parkreglement werd er zelfs voor aangepast. Dat stuit tegen het zere been van grote groepen ’cosplayers’, die er een hobby van hebben gemaakt om meerdere keren per jaar met tientallen tegelijk samen te komen in het Kaatsheuvelse pretpark, allemaal gehuld in de meest excentrieke outfits en kostuums.’ (De Telegraaf, 11 juli 2014)

Aan de slag in de Van Dixhoorndriehoek ‘Stichting het Zuid-Hollands Landschap beheert in opdracht van de provincie Zuid-Holland het duingebied de Van Dixhoorndriehoek. Eén van de voorwaarden is het herstel van de openheid van het duinlandschap. Dat betekent: werk aan de winkel! U kunt dus tijdelijk te maken krijgen met werkzaamheden in het natuurgebied. (...) De Van Dixhoorndriehoek ontstond in de jaren '70 bij Hoek van Holland en ligt nu tussen de oude boulevard en het strand. Het is ‘nieuw land’ van zo’n 150 hectare ontstaan uit de aanleg van de Europoort havens toen er 19 miljoen kubieke meter zand moest worden ‘weggewerkt’. Rijkswaterstater Ir. J. Van Dixhoorn besloot het zand achter de Noordpier bij Hoek van Holland in zee te spuiten. Zo ontstond een driehoekige kustverbreding, vandaar de naam Van Dixhoorndriehoek.’ (www.zuidhollandslandschap.nl)

Folder Van Dixhoorndriehoek

Inventarisatie Historisch Erfgoed in volgende fase Het is even stil geweest rond het project Inventarisatie Historisch Erfgoedmateriaal Rijkswaterstaat, maar in de tussentijd is er toch alweer het nodige werk verricht. Vanuit verschillende RWS-locaties zijn collecties kaarten, tekeningen, beeldmateriaal en andere uiteenlopende voorwerpen en apparatuur overgebracht naar het depot in Hoevelaken. Sinds enkele weken zijn een aantal oud-RWS'ers binnen de VOR (Vereniging Oud-medewerkers Rijkswaterstaat) begonnen met het inventariseren en beschrijven van de verschillende objecten. Daarmee is de inventarisatie een nieuwe fase ingegaan. Een fase die vooral in het teken staat van het beschrijven en minder in het verzamelen van historisch erfgoedmateriaal. Marieke Mak, RWScollega met museale achtergrond en sinds enige tijd betrokken bij het project , heeft een opzet gemaakt voor de vastlegging van het materiaal volgens museale standaarden. Dit moet leiden tot een overzichtelijke database die goed te raadplegen is.Oud-collega's met verschillende achtergronden, uit zowel de ‘natte’ als de ‘droge’ tak van RWS, hebben hun diensten aangeboden. Hun kennis van de (vroegere) RWS-organisatie en hun voormalig vakgebied komen goed van pas bij het vaststellen van de aard, oorsprong en historische waarde van het uiteenlopende erfgoedmateriaal. Volgende stap is op termijn het zoeken naar een goede (her)bestemming van het verzamelde materiaal. Dat kan het onderbrengen in een archief binnen of buiten RWS zijn, overdracht aan een museum of historische vereniging, of al dan niet permanente opstelling in een RWS- of ander overheidsgebouw. Tips over historisch materiaal op RWS-locaties waar de bewaarcondities slecht zijn, of op plaatsen die Rijkswaterstaat gaat verlaten, zijn nog steeds welkom op het emailadres [email protected]. (http://corporate.intranet.rws.nl, 27 juni 2014)

VOR-leden Henk Kerssen (links) en Peter van de Kerk

‘Deltaroute A4’ was er al ‘Deltaroute A4. Aan de A4 komen alle kenmerken van het Nederlandse snelwegennet voor, variërend van hoogstedelijke centra tot open en uitgestrekte polderlandschappen.’ (www.rijkswaterstaat.nl)

Waterstaatstations als spoorwegerfgoed Aan Waterstaatkerken is in dit bericht al eens kort aandacht besteed, maar nog niet aan Waterstaatstations. ‘Spoorwegerfgoed’ van Kees Volkers is een prima werk met aandacht voor ook die architectuur. ‘Soberheid als waarde. Het Waterstaatstation (1860)’ is het bewuste hoofdstuk daarin. Dat de stations van Zwolle, Leeuwarden, Middelburg en Utrecht-Maliebaan (spoorwegmuseum) overeenkomsten vertonen is duidelijk. Als ‘waterstaatstations’ zijn het iconen uit de eerste jaren van het spoorwegtijdperk. In architectuurkringen heeft men zich lang laatdunkend uitgelaten over de waterstaatbouw. Pas met de recente aandacht voor ons technisch en industrieel erfgoed is de waardering voor de waterstaatbouw toegenomen. De Waterstaatstijl is een bouwstijl in de neoclassicistische traditie, die veel is Waterstaatstation Dordrecht,

toegepast door de ingenieurs van Rijkswaterstaat. In Nederland staan nog zo’n 35 stations overeind die in deze traditie zijn ontworpen. Ooit waren dat er zeker 150. Een kleine honderd daarvan behoorden tot de gestandaardiseerde ontwerpen van de Staatsspoorwegmaatschappij (SS). Deze stations waren ingedeeld in vijf klassen, variërend van grote stadsstations tot eenvoudige haltegebouwen voor het platteland. Bij de ontwikkeling van het spoorwegnet waren de ingenieurs van Rijkswaterstaat nadrukkelijk betrokken. Met name bij de aanleg van de Staatsspoorwegen. De term waterstaatstijl is niet door waterstaat zelf bedacht, maar door de architectenstroming die zich in de tweede helft van de 19e eeuw

Utrecht-Maliebaan

afzette tegen zijn voorgangers. Deze kwamen vooral uit katholieke hoek, waaronder mensen als Alberdingk Thijm, Cuijpers en De Stuers. De architect was minachtend over de lieden die deze bouwsels ontwierpen: de ingenieurs, met name de ingenieurs van Waterstaat, de inferieure voorlopers van de echte architecten. Waterstaatbouw werd vertaald naar waterstaatstijl en in feite synoniem voor het hele neoclassicisme. De terminologie was bewust laatdunkend bedoeld, ter onderscheiding van hun ware architectuur, in dit geval de neogothiek. (http://spoorbeeld.nl/sites) en Leeuwarden

15 mei, regiodag NH & FL: Naarden en Naardermeer Naarden is een van de best bewaard gebleven vestingsteden van Nederland. De thans nog bestaande versterkingen werden tussen 1675 en 1685 aangelegd. Ruim honderd jaar eerder in 1572 namen de Spanjaarden Naarden zonder slag of stoot in en vermoordden vervolgens in drie uur tijd de gehele bevolking. Ook latere belegeraars, zoals de Fransen in 1672, kwamen gemakkelijk binnen. Dat geldt ook voor 57 deelnemers aan de VOR-regiodag Noord-Holland en Flevoland, die op donderdag 15 mei werden ontvangen met koffie en appeltaart. In drie groepen werd onder leiding van gidsen de stad verkend en kregen we een stroom van informatie over de geschiedenis van de stad, de vestingwerken en de prachtige gebouwen uit vroegere eeuwen. Ook de opvallend vele dure winkeltjes en dito auto's kregen de nodige aandacht. Vervolgens verplaatste het gezelschap zich naar Gasterij Stadzigt, vanwaar iedere zondagmorgen het radioprogramma Vroege Vogels wordt uitgezonden. Het was ondanks navigatieapparatuur wat minder makkelijk te vinden dan was verwacht. Na de lunch werden we onder de hoede genomen van Natuurmonumenten in twee fluisterboten, waar niet toevallig precies 57 mensen in konden. Tijdens een wel drie uren duren tocht door uitgestrekte moerasbossen en over kleine meertjes kregen we van alles te horen over de botanisch zeer interessante plantengemeenschappen en over het grote aantal vogelsoorten dat in het gebied voorkomt. We hebben onder ander purperreigers zien vliegen. De kolonie van wel drieduizend aalscholvers werd bezocht en er werd door de liefhebbers gewandeld over trilveen. Na afloop nog een drankje op het terras van Stadzigt in de avondzon. (Gerard Bettink, regiovertegenwoordiger Noord-Holland-Zuid)

VOR-ledental etc. updaten? VOR vereniging Oud medewerkers RWS Postbus 20906 2500 EX Den Haag secr: Theo Aarssen contactpersoon: Betty Borsboom aantal leden: 11433 (www.svpienm.nl/over-svpvw/leden, eind juli)

In het volgende nummer: - De zoutreizen over het IJsselmeer - Hoofdopzichtersvilla geen ‘trilgebouw’ - Vo(o)rzorg 14

VOR-agenda

(zie ook www.vorrws.nl, www.svpienm.nl en e-nieuwsbrieven)

Stil in fluisterboot?

Colofon Verenigingsbulletin van de VOR Redactieraad: Commissie Communicatie Redactie: Marianne Keijzer, Anke Vonk-Overduin, Lex van Gennip, Frank de Wit en Adri den Boer (hoofdredacteur, E: [email protected])

3 september

Recreatieve fietstocht Drents/Friese Wouden voor leden in Noord-Nederland

3 evt. 4 september

Regio West en Midden Nederland Mosseltocht Yerseke

Lay-out: Lex van Gennip E: [email protected]

12 september

Excursie Noord-Zuidlijn Amsterdam.

26-30 september

Busreis Praag

2 oktober

Regiobijeenkomst Oost-Nederland: Ruimte voor de Waal te Nijmegen

30 oktober

Eindejaarsbijeenkomst in De Efteling te Kaatsheuvel

12 november

Infocentrum Sluiskiltunnel en Portaal van Vlaanderen te Terneuzen

Ambtelijk secretariaat VOR: Willy Bouwmeester en Claudia van der Staaij, Antwoordnr. 10660, 2501 WB ’’’’s-Gravenhage, E: [email protected] (alle aangelegenheden, gezamenlijke in-box). T: 070 - 456 11 88

Kopij- en verschijningsdata Zaterdag 13 september wordt voor nr 2014-5 (van oktober) als kopijdatum aangehouden. Het laatst verschenen nummer van het VORbericht staat ook op www.vorrws.nl. Hetzelfde geldt voor drie van de bijdragen uit de serie Vo(o)rzorg, zie onder Gezondheid.

Rekeningnr. 1294276 t.n.v. Penningmeester VOR ’’’’s-Gravenhage Website VOR: www.vorrws.nl

5

9 (2014)

Waarmee haalde je in WOII de krant?

Nieuwe site Kenniskring

Alleen plaatsen van oorlogsmonumenten, zoals in Eigen potlood voor invullen op eigen nummer 2014-2, website geeft een incompleet beeld van ‘Om leden van de VOR en potentiële de waterstaatsopdrachtgevers beter te informeren geschiedenis in over de activiteiten van de KennisWOII. Dankzij kring wordt deze site vernieuwd.’ www.oorlogs(www.vor-kenniskring.nl) bronnen.nl is gemakkelijk te zoeken waarmee waterstaters toen de krant haalden (uiteraard wordt doorgelinkt naar websites zoals www.delpher. nl). Een foute landmeter van Rijkswaterstaat uit Zeist diende Utrechtse Courant, 6 mei 1942 declaraties in voor tijdstippen waarop Hogeschool zette VOR-deskundigen in hij niet werkte, maar in opdracht van zijn NSB-hopman elders verDiverse examenkandidaten van de Hogeschool Zeeland (HZ) hebben in toefde. Hij haalde Utrechtse Cou2013 en in 2014 tijdens examens kennis gemaakt met de "VOR-externe rant van 6 mei 1942, zij het slechts deskundigen" oftewel met "VOR-gecommitteerden". Een extern deskundige met zijn initialen. Hij was dus een heeft een onafhankelijke rol bij het vaststellen of het HBO-niveau wordt looser! De pikorde van de media is dat die slechts initialen krijgen (deze gehaald. Een belangrijke, verantwoordelijke en mooie rol waar een goede voorbereiding aan voorafgaat. Op de vraag wat nu precies de rol is en wat Fr.A.J.M. v. F., zie oud EMM-boekje), de verantwoordelijkheden van de externe deskundige zijn, blijken verschildrugsbaronnen voornamen (Cees lende visies bij de HZ te zijn en kon er niet één, twee, drie een sluitend H.) en slechts tópcriminelen mogen antwoord op gegeven worden. Het wordt nog intern bij de HZ uitgezocht! hun hele naam houden (Willem HolVOR-extern deskundige Leo Boom vond dit wel belangrijk. Zeker in gevalleeder). len waarin het gaat om afwijkende meningen en twijfel over de kwaliteit. (Adri den Boer) Uiteindelijk wordt wel gevraagd om een handtekening te zetten onder het afsluitende protocol van beoordeling. Er waren dit jaar drie afstudeerses‘Vereniging Afsluitdijk’ - sies. De ontvangst door studenten, docenten en de studiecoördinator (opleidingsverantwoordelijke) was plezierig. De kwaliteiten van studenten en Opgericht 21-10-1981 het geleverde werk varieerden, zo ook de insteek van de begeleidende docenten. "Top of the bill" was de eco-douche, gebaseerd op het rechtstreeks * ‘DEN OEVER - Wadvissen om het hergebruik van douche-water na drie 3 minuten douchen. Aanbeveling was Kampioenschap vereniging Afsluitonder andere: voorkom dat er na 3 minuten geürineerd wordt tijdens het dijk. Met een 15-tal hengelaars werd douchen. Vind daar maar iets van als "eenvoudige dijkenbouwer". Gelukkig er door leden van de personeelsverwas het een briljante student met een glashelder rapport en presentatie, eniging (ooit ontstaan uit medewerzodanig dat het ook voor een relatieve outsider goed en snel te bevatten kers van de dienst Afsluitdijk, miwas. Opvallend was het enthousiasme en gedrevenheid van de docenten, nisterie van Rijkswaterstaat) gevist maar ook de tevredenheid van de bedrijfsbegeleiders. Die laatsten hebben, achter het palenscherm te Stroe. zo bleek, soms een andere onderwijs- en leerdoelstelling op het netvlies. Slechts 3 man wisten vis te vangen.’ Op zich begrijpelijk. Kortom een goed speelveld voor een externe deskun(15-11-2010) dige met ervaring om een bijdrage te leveren aan een kwalitatief goede be* ‘De competities van de Vereniging oordeling. Zo voelde het en zo werkte het ook. Formeel leek de speelruimte Afsluitdijk zijn geëindigd. Het biljarechter heel beperkt. Aldus Leo. ten werd door Geert Bart geleid, het Dit jaar was er minder inzet nodig vanwege minder examenkandidaten bij sjoelen door Tiny Andringa en het een andere afstudeerrichting. Volgend jaar zal de algehele vraag voor inzet klaverjassen door Nan & Lia Willevan VOR-deskundigen als gecommitteerde waarschijnlijk groter zijn en zal boordse.’ (1-5-2014) vanuit de HZ ook de waardering naar hen anders kunnen worden geregeld. (www.wieringernieuws.nl) (Hilde Onderdijk, adviseur Kenniskring)

Hoofdopzichtersvilla geen ‘trilgebouw’ In Vreeswijk is een voormalige dienstwoning van RWS honderdtien jaar. Het prestigieuze tijdschrift ‘Herenhuis’ wijdde in nummer 2014-2 nog aandacht aan het pand. Het werd in 1938 particulier verkocht, kreeg toen de naam Villa Hoog Sandveld en werd later rijksmonument nr 526674. Uit de omschrijving op de lijst: ‘De markant op hoek Koninginnenlaan/Jaagpad, ten noordoosten van de sluis gelegen VILLA 'Hoog Sandveld' is in 1904 gebouwd als woning voor de hoofdopzichter. (...) Van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van als opzichterswoning gebouwde villa, alsmede vanwege de gaafheid van hoofdvorm, indeling en detaillering van zowel het exterieur als het interieur. Voorts is de villa van belangrijke ensemblewaarde in samenhang met de nabij gelegen Koninginnensluis en andere dienstwoningen.’ (www.rijksmonumenten.nl)

Over brugwachtershuisjes Stichting Brugwachtershuisjes heeft als doel om leegstaande brugwachtershuisjes een nieuwe bestemming te geven. Verkrijgbaar: nieuwe publicatie over 25 herbestemde brugwachtershuisjes in Nederland. Met veel foto’s en een korte toelichting per huisje. Full colour, A5 formaat, € 12,50 inclusief verzendkosten. Te bestellen via: [email protected] o.v.v. ‘publicatie’. (www.brugwachtershuisjes.nl)

Update ledental VOR op www.svpienm.nl blijft uit Na de update-suggestie in het vorige VOR-bericht zijn de VOR-gegevens op www.svpienm.nl aangepast. ‘Secr: Theo Aarssen’ werd Vz.: Theo Aarsen, ‘Betty Borsboom’ werd Betty Bosboom, maar het ledental van 11.433 was begin september nog niet verbeterd in het ook voor de verrekening meer realistische 1181. (Redactie VORbericht)

Blijdorp en Hulsebos geven de 'Google Code' aan DG Dronkers

Hoofdopzichtersvilla uit 1904

Leuk staartje aan “De Google Code” De voorzitter van de VOR, Theo Aarsen, heeft regelmatig gesprekken met Jan Hendrik Dronkers over de VOR-activiteiten. De workshop “De Google Code” (24-10-2013) trok de aandacht van Jan Hendrik. Bij uitstek een manier om up-to-date te blijven. Op dinsdag 15 juli 2014 kreeg Rita Blijdorp samen met Peter Hulsebos van de Kenniskring de gelegenheid om Jan Hendrik een exemplaar van het gelijknamige boek te overhandigen. (www.vor-kenniskring.nl)

Reacties op ‘RWS-boot te koop...’ In VORbericht 2014-4 wordt de afkomst en de naam van van een te koop aangeboden peilvaartuig van de Rijkswaterstaat ter discussie gesteld. Welnu, ik bezoek vrij regelmatig in het verpleeghuis Ter Reede te Vlissingen de oud-gezagvoerder van de Welsinge, Reijer Blokland. Toen ik hem confronteerde met de foto zei hij direct: “Dit was mijn boot, maar het kan ook de Wytvliet zijn, waarop mijn collega Scheers zat”. Volgens Blokland was de Welsinge een “makkelijke” boot. De bemanning van deze vaartuigen bestond uit een gezagvoerder, een machinist en een bootsman, uiteraard afhankelijk van de te verrichten metingen aangevuld met ambtenaren van de meetadviesdienst, die in verschillende handen is geweest (Studiedienst Vlissingen van de directie Waterhuishouding en Waterbeweging en later Meetdienst Zeeland van de directie Zeeland). Wat ik van Blokland hoorde klopt dus met de veronderstelling van mijn oud-collega Dick den Hoed. Ik had Blokland nog meer willen vragen, maar ik moest het gesprek afbreken wegens binnenkomend bezoek van zijn familie. Mogelijk kan ik een andere keer meer te weten komen over zijn vaartuig. (Jaap Rus)

Het digitale schepenbestand (Oracle database), wat ik bijhield bij de Dienst Vaartuigen, is helaas na veel reorganisaties en personeelswisselingen kwijtgeraakt bij de Rijksrederij. Voor de liefhebbers is bij mij een gescande uitvoering beschikbaar van het boekje (12 MB, Han. [email protected]). In het “Overzicht civiele vaartuigen 2004” staan details van de genoemde schepen beschreven. Het ms Delta is en dubbelschroever en valt daarmee af van de mogelijkheden. De Welsinge of Wytvliet komt in de buurt van het te koop aangeboden schip. Dat de motor vervangen is door een Volvo Penta TMD122A zal een stuk schelen in het brandstofverbruik. Zekerheid welk schip het is mogelijk vast te stellen als het dienstregistratienummer gelezen kan worden wat indertijd conform de Interne dienstaanwijzing no. 7/1984, beschreven in de “Veiligheidsnormen en Voorschriften voor Rijksvaartuigen 1976”, is ingehakt boven één van de deuren op de brug. (‘De cijfers dienen 5 cm. hoog te zijn en duidelijk zichtbaar op de buitenkant van het stuurhuis/dekhuis nabij de stuurhuisingang te worden aangebracht.’) (Han Foeken)

Volgens mij is het de Wytvliet, zie ook op de website scheepvaartnieuws.punt.nl. Daarop ligt de Wytvliet in 2012 op de helling en is al in de kleuren geverfd zoals die op de foto in het VORbericht 2014-4 ook te zien is. (Er staat ook de hierbij geplaatste foto van in het water op, red.) De Welsinge ligt op foto’s uit 2014 op die site bij Spaarndam en heeft andere oorlogskleuren. Iets over de Wytvliet; in 1992 werd besloten tot de aanschaf van een multibeam-echolood bij de Meetdienst Zeeland van de Rijkswaterstaat. Een multibeam-echolood is een echolood waarmee in een keer varen een strook bodem van 4x de waterdiepte breed wordt gemeten. Multibeams worden daarom ook wel padloders genoemd. Deze multibeam zou o.a. worden ingezet voor het peilen van de (hoofd) vaarwaters van de Westerschelde, De Wytvliet uit 1965 in 2013 in Zaandam (foto H. Blomvliet, maar ook voor inspectie van de basaltblokken tegen de Scheepvaartnieuws) pijlervoeten en dorpelbalken van de Oosterscheldekering. Voor het installeren van het multibeamsysteem op een schip viel de keuze op de Wytvliet vanwege zijn robuustheid en goede zeegang in rumoerig water. Voorafgaande aan de aanschaf van een multibeam zijn er testmetingen gedaan met drie verschillende multibeams, de EM950 van Simrad, de Fansweep van Atlas en de Bathiscan van Bathymetrics (Marconi). Hiervoor was een werkgroepje geformeerd met Frans Mol, Mart de Goffau, Wim de Leeuw (Directie Zeeland RWS) en Ad Pieters (MD RWS). Het toenmalige hoofd Meetdienst Zeeland, Dick de Hoed en van Directie Noordzee, Ron Soffers, Simon Bicknese keken over onze schouders mee. Deze testmetingen werden gedaan vanaf een ander meetschip, de Houtvliet, omdat de Wytvliet voor een midlife conversie en aanpassingen naar de werf moest. Eén van de testen van de multibeam-systemen werd in de sluis van Hansweert gedaan. Dit kon alleen als er weinig scheepvaart was en dan werd een van de sluiskolken voor ons vrijgegeven, dus altijd in de nacht zo rond twee uur. Omdat we alles van die sluiskolk wisten, vlakke vloer, diepte NAP, breedte enz., leende die zich goed als referentie. Eén van de proeven was met Houtvliet midden in de sluis liggend, de sluisvloer meten maar wel met de Houtvliet in slingering. Ook dan, met een slagzij van wel +10 graden naar -10 graden, moet het betreffende multibeam-systeem een vlakke sluisvloer en de goede diepten opleveren. Om de Houtvliet in de juiste slingercadans te krijgen werd er in het topje van de mast, zeker 10 meter boven het water, een touw bevestigd en naar de kant gegooid. Een man of vijf gingen dan, als de klokkenluider van de Notre Dame, in dat touw hangen en na een aanloop van een minuut of vijf kwam de Houtvliet in zijn maximale cadans en was dan heel gemakkelijk te onderhouden. U snapt wel dat we heel blij waren dat het donker was en er in geen velden of wegen toeschouwers waren te bekennen. Later werden deze testen periodiek met de inmiddels ingerichte Wytvliet herhaald. Uit al deze proeven kwam de Simrad EM 950 er als best bruikbaar uit de bus en is die aangeschaft voor installatie op de Wytvliet. Zoals gezegd lag de Wytvliet al bij de werf voor de midlife conversie en aanpassingen. Eén van die aanpassingen was het

plaatsen van een trunk midden op het scheepsvlak. In deze trunk, zeg maar een van boven afgesloten buis met een middenlijn van 1.10 m, kwam de Simrad EM 950 te zitten, bevestigd aan het gestabiliseerd platform. Voor aanvang van de lodingen werd het gestabiliseerd platform, met daaraan bevestigd de multibeam, vanuit de trunk tot onder het scheepsvlak gestuurd en kon gemeten worden. Het gestabiliseerd platform zorgde ervoor dat altijd verticaal werd gemeten zodat ook bij een slagzij van 10 graden een keurig recht pad werd gepeild. Speciaal voor de pijlerdam kon men het gestabiliseerd platform een vaste voorhoek (slagzij) laten aanhouden, bijvoorbeeld 10 graden, zodat er veel gerichter door het multibeamsysteem naar de basaltblokken werd gekeken en gemeten. De Wytvliet heeft nog tot na 2004 dienst gedaan, de precieze datum van afstoting weet ik niet. Mijn relatie met de Wytvliet was eerst als lid van de werkgroep meedenken en realiseren van testmeting, geometriemeting, kalibratie van de gyro- en hellingmeters. In de operationele fase werden de gyro- en hellingmeters, zowel van het schip als van het gestabiliseerd platform, regelmatig door mij gekalibreerd. Het was altijd leuk om aan boord van de Wytvliet een bakje met Wim, Klaas en Nico mee te drinken. (Ad Pieters) NB Reactie van Gooitsen J. van Eijk volgt in nr 6.

Vo(or)zorg 14: regie houden bij hulp in geval van ziekte In de afgelopen tijd, maar zeker in het komende jaar, veranderde en verandert er nogal wat in de gezondheidszorg, vooral als het gaat om langdurige zorg. Gelukkig blijven we gemiddeld allemaal veel langer gezond dan vroeger en zijn veel ziektes beter te voorkomen en te behandelen en vaak te genezen. Toch ontkomen we in het algemeen niet aan periodes waarin meer behandeling en soms ook verpleging en verzorging nodig zijn. Vaak zijn we daar niet op voorbereid en zeker niet in opgeleid. Want ziekte bestrijden is een vak, maar ziekte ervaren, ondergaan en mee omgaan eigenlijk niet minder. In het regeringsbeleid wordt uitgegaan van een actieve houding van de personen in de omgeving van degene die hulp nodig heeft, maar in die zogenaamde participatiesamenleving heeft ook de patiënt een rol te spelen. En die rol blijkt vaak moeilijker dan gedacht. De meesten van ons zijn nog opgegroeid in een tijd waarin de dokter bij ziekte het voor het zeggen had, wist wat goed voor ons was en vertelde wat er moest gebeuren. Wel was er een duidelijke verschuiving van verpleging in het ziekenhuis naar opname in andere instellingen of revalidatie en herstel thuis, waar dan andere zorg voor handen was. Waar je vroeger voor grote operatie zes weken, later drie weken, in een ziekenhuis verbleef, ben je

Tekenend voorbeeld van www.enschede.nl

tegenwoordig vaak na maximaal vijf dagen weer thuis. Met instelling van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en tegelijkertijd de op- en uitbouw van de thuiszorg werd die tijd van herstel of voortdurende ziekte opgevangen. Ontslag uit het ziekenhuis was dan wel veel sneller dan vroeger, maar vond pas plaats als opvang elders of thuis rond was. Die laatste voorwaarde zal wel zo goed mogelijk worden gehandhaafd. Maar veel meer dan vroeger zal getracht worden opname elders te voorkomen en terugkeer naar huis te bevorderen. Bij die terugkeer wordt dan, als de "patiënt" nog hulp nodig heeft (bij dagelijkse zaken als aankleden en maaltijden klaar maken of huishouding, maar ook bij meer paramedische zaken), meer dan in het verleden gekeken welke hulp geboden kan worden door de eigen omgeving. Veel meer dan vroeger zal er gekeken worden naar de mogelijkheden van mantelzorg (door partner of dichtbij wonende kinderen), informele zorg (door andere familieleden, vrienden kennissen of buren) of vrijwilligers. Bij ontslag uit het ziekenhuis wordt de noodzakelijke zorg met u besproken door een transfer-verpleegkundige, die de nodige ervaring heeft met dit soort zaken, maar per 1 januari a.s. ook geconfronteerd wordt met een sterk veranderde situatie. Waar een thuiszorgorganisatie vroeger de complete zorg kon "overnemen" en organiseren ligt dat nu veel ingewikkelder. Is de situatie van ziekte of handicap thuis ontstaan dan zal de arts de zorg aanvragen. De verpleegkundige zorg wordt geregeld via de zorgverzekering. Maar waar het gaat om persoonlijke verzorging en huishoudelijke hulp gaat die coördinatie over naar de gemeente. Voor de gemeentes is dat een nieuwe rol. Dat betekent dat die ook nog moeten leren zaken goed in te schatten. Op dat moment is het van groot belang dat u goed voor bereid bent. Vaak is uw leven in min of meerdere mate op zijn kop gezet door een ongeval of ziekte met een diagnose en behandeling. Middenin dat alles wordt er ook nog van u en uw omgeving verwacht dat u kunt inschatten wat er aan zorg zelf kan worden geregeld en wat "de maatschappij" moet bijdragen. Toch is het belangrijk voldoende de regie in handen te houden dan wel (gedeeltelijk) over te laten nemen door een persoon in uw naaste omgeving, die u goed kent en vertrouwt. In het gesprek waarin de hulp die u (extra) nodig heeft wordt geïnventariseerd en wordt nagegaan wie die hulp kan verlenen, is het belangrijk dat u aan de ene kant mee denkt in het zoeken naar hulp in uw omgeving, maar aan de andere kant die mogelijkheden niet overschat. Wellicht heeft uw partner best de wil en tijd om uw zorgtaken op zich te nemen, aan de andere kant wordt die persoon door de nieuwe situatie ook al extra fysiek en mentaal belast. Als het om langdurige zorg gaat is het van belang dat die "mantelzorger" dat ook langere tijd vol kan houden. Het kan heel prettig zijn niet te veel externe hulpverleners "over de vloer" te hebben en zo het eigen gezinsleven in tact te laten. Ook para-medische handelingen kunnen vaak door huisgenoten worden aangeleerd en overgenomen, waardoor u minder afhankelijk wordt van zorg van buiten. Aan de andere kant is het ook niet de bedoeling dat bijvoorbeeld een partner overbelast raakt. In de voorbereiding van het "zorggesprek" is het goed met uw directe omgeving na te gaan, welke taken moeten worden verdeeld en hoeveel tijd die in beslag nemen. Probeer e.e.a. samen vast op papier te zetten evenals opkomende vragen, waardoor onderwerpen niet vergeten kunnen worden. Bij die voorbereiding kunt u een beroep doen op hulpverleners die u al kennen, zoals uw huisarts of eventueel een maatschappelijk werkster. Huisartsen kennen ook de veranderingen in de hulpverlening en de huisartspraktijken zijn op dit soort vragen voorbereid. Degene die bij u de noodzakelijke zorg komt inschatten en bespreken zal er zeker begrip voor hebben als u niet in één gesprek alles kunt overzien. Vraag om een vervolggesprek als u wilt overleggen met anderen of zaken wilt laten bezinken. Het aanbod van hulp kan altijd worden gewijzigd, maar het is belangrijk dat er bij de start een werkbare situatie ontstaat, waar iedereen zich in kan vinden en u zelf de overtuiging heeft nog steeds de regie te voeren. (Anke Vonk)

CoCo en 2e lustrum

Jubileumlogo Wim Boxsem

Nummer 2015-4 van dit VORbericht (augustus) wordt gewijd aan het 2e lustrum, te vieren op 7 oktober 2015 te Apeldoorn! Het nieuwe en extra CoCo-lid Wim Boxsem (Lelystad) neemt de communicatie over het lustrum, waaronder die uitgave, op zich. Voor vervanging bij onverhoopte ziekte zoekt de CoCo verder een reservist-met-Adobe (m/v) voor de lay-out van dit VORbericht in het bestaande format. Mail naar [email protected] voor meer informatie. (Redactie VORbericht)

Verslag regiodag Noord-Nederland van 12 augustus 2014 De inschrijving voor de tocht naar Terschelling was, onder voorbehoud, ook opengesteld voor VOR-leden van buiten de regio. Hier werd zo veelvuldig gebruik van gemaakt, dat het maximale aantal deelnemers ruimschoots werd overschreden. Door omstandigheden waren er echter veel afschrijvingen, zodat het contractueel overeengekomen aantal van ca. 100 man alsnog werd bereikt. Ongeveer een kwart van de deelnemers kwam van buiten de regio. 's Maandags was het nog zeer twijfelachtig of we de volgende dag uit konden varen. Weersverwachting ZW 6/7 Beaufort. In allerijl nog een alternatief programma in elkaar gedraaid voor het geval Terschelling niet haalbaar zou zijn. Na een kort scheepsberaad op dinsdagmorgen met de schipper van de Regina Andrea besloten we toch uit te varen. Het risico van een aantal zeezieken namen we maar voor lief. Ruim voor de tijd kwamen de eerste deelnemers al aan. Gelukkig maar, de parkeermeter die de gemeente Harlingen geplaatst had kende een hoog en een laag tarief, waarbij het de onhebbelijke eigenschap had om op het dure tarief te blijven steken of weer na iedere handeling hierop terug te keren. "Ons ambtenaren bin zunig", dus voor het gewenste lage bedrag was bereikt waren we gauw een kwartier verder. Met de zeezieken viel het gelukkig mee. Iedereen was zo geanimeerd in gesprek dat het stampen en slingeren van de Regina Andrea zonder gevolgen bleef. Bovendien zocht de ervaren schipper Klaas Tot de "oppertjes" van de zandplaten op. Op Terschelling hadden we een aantal uren ter vrije besteding. Een grote groep ging ondanks de krachtige wind op de, al dan niet met trapondersteuning uitgeruste, pedalen. Velen verkozen een wandeling door West-Terschelling en een aantal oud-gedienden boorden de nog bestaande relaties ter plaatse aan om het vernieuwde onderkomen van de Verkeersdienst op de Brandaris te bekijken (zie youtube: Rijkswaterstaat-Brandaris). Rond vijf uur werd de terugreis aanvaard en werd het Terschellingerbuffet opgediend. Alvorens de eerste tafel "aan de bak" kon werd er een Fries paspoort uitgereikt aan de VOR-leden van buiten de regio. Volgens de organisatoren Betty en Louis, omdat ze illegaal de grens met Friesland waren overgestoken. Rond 19.00 uur kwamen we weer in Harlingen aan na een onstuimige, maar prachtige dag. Complimenten aan bemanning van de Regina Andrea, die als toegift nog een zandplaat met een groot aantal zeehonden opzocht. (Betty Bosboom)

Regiodag NN: meer foto’s van Willem de Jong op website

Meer foto’s van Willem de Jong op website

Fietstocht Fries-Drentse woldgebied 3 september Recreatieve toerfietstocht op 3 september van de VOR in het Fries-Drentse woldgebied. Het beloofde een mooie dag te worden met veel zon en lekker weer en dat werd het ook. We moesten tussen 10.00 en 10.30 uur verzamelen bij restaurant “De Bosberg” te Appelscha. Ruim 40 personen hadden zich opgegeven en de meesten waren reeds ruim voor 10.00 uur aanwezig. Verdwalen of de weg kwijt raken, kon bijna niet; rijdt maar achter een auto met fietsdrager - uiteraard met fietsen - en je kwam automatisch aan op de plek van bestemming. De koffie met gebak en ook nog es een grote pot met slagroom (alles zelfbediening) stonden reeds op ons te wachten en ja dat gaat er koffietijd – na een inspannende autorit - wel in. Tegen 11.00 uur zette de meute in verschillende groepen, een ieder voorzien van een lunchpakket - met dank aan Tjalling - zich in beweging en men hoefde alleen maar de bordjes met Drents-Friese woldroute te volgen om dan na een 45 km weer bij De Bosberg te arriveren. En met het fraaie weer die dag, werd het een bijzondere mooie ontspannen tocht, waarbij onderweg heel wat viel te bewonderen van bos, hei, duinen, vennen, rondlopend vee, enz.. Ook werden uitkijktorens beklommen, terrassen bezocht, die in de verschillende dorpen ruim aanwezig waren. Ik heb niemand gehoord over mankementen of lekke banden van fietsen. Het was echt genieten deze dag. Tussen 16.00 uur en 17.00 uur kwam iedereen weer binnen druppelen en werd in eerste instantie het vochtgehalte weer aangevuld. Ondertussen waren de mensen van de Bosberg druk bezig de bbq aan het voor bereiden. Deze liet ons daarna ook voortreffelijk smaken. Ik wil bij deze Betty en degenen die verder hebben geholpen bij de organisatie hartelijk bedanken voor deze geslaagde dag! (Auke de Boer)

Nieuw Herwijns Peil? Zaterdag 30 augustus 2014 vierde de ‘Stichting tot behoud van het peilschaalhuisje’ haar 25 jarig jubileum. Tevens stond men stil bij het feit dat het Peilhuisje dit jaar 140 jaar deel uitmaakt van de dijk. Het peilhuisje in Herwijnen werd in 1874 gebouwd en is tot 1 april 1989 in gebruik geweest. Toen nam de computer de registratie van de waterstanden over. De rijkswaterwaarnemer (of peilschaalwaarnemer) was de man of vrouw die elke morgen om acht uur precies een bezoek bracht aan het peilhuisje om de waterstanden af te lezen en vast te leggen. Jubileumboek peilschaalhuisje: 15 euro

De bekendste was mevrouw Cornelia Eeuwijk uit Vuren. Van 1910 tot 1950 wandelde ze elke dag naar Herwijnen voor het registreren van de waterhoogten. Even later konden schippers en dijkbewoners haar bevindingen beluisteren in de vaste radiouitzending ‘hier volgen de waterhoogten van vanmorgen negen uur’. Toen mevrouw Eeuwijk ermee ophield was ze 85 jaar. De laatste rijkswaterwaarnemer was Wim de Fockert uit Herwijnen. Dertig jaar lang bezocht hij stipt elke morgen het peilhuisje. (www.peilschaalhuisje.nl)

Tentoonstelling over oudWaterstater Tot en met 20 oktober is in het Spoorwegmuseum een tentoonstelling over het werk van Frederik Willem Conrad (1800-1870), van 1818-1839 Waterstaatsingenieur en toen overgestapt naar de HIJSM voor spoorwegaanleg. De jolige tentoonstelling opent met: ‘Over de eerste levensjaren van Conrad is niet veel bekend. Toch heeft uitputtend onderzoek enkele verrassende conclusies opgeleverd. O.a. hebben onderF.W. Conrad op olieverfschilderij van J.Gerstenhauer-Zimmerman zoekers met zekerheid kunnen vaststellen dat dit niet Conrads kinderwagen is geweest.’ (redactie VORbericht)

Landelijke zeildag V&W (of I en M?) 4 september. Het zou schitterend weer worden en de windverwachting was ook goed, dus niks te klagen. Ook het aantal boten, die bemensd zouden worden door VOR-teams kende een record aantal van 7 en dat, ondanks het landelijk aantal boten jaarlijks aan het afnemen is. Totaal zouden er een 79 teams meedoen, die verdeeld werden in 4 poules. Betty, algemeen coach van de VOR-teams, wist de samenstelling van de teams tot het laatst geheim te houden voor de andere deelnemers en had hoge verwachtingen van de VOR-teams, die vanwege hun vele vrije tijd maximaal konden oefenen. Dus dit beloofde wat. De olympische gedachte ‘meedoen is belangrijker dan winnen’ zou niet de instelling zijn; gaan voor een podiumplek was de opdracht; laat de werkende klasse maar zien, hoe vitaal en sterk de (uit)rustende klasse nog is. Iedereen was dan ook ruimschoots aanwezig en kon onder het genot van koffie en wat erbij de strategie nog even doorgenomen worden. In ieder geval, al zou het ook windkracht 7 worden, nooit reven! Het waaide nog niet zo hard, maar volgens Piet zou het in de loop van de dag steeds steviger gaan waaien. En met harde wind zijn Verrassing in ook dit de VORders op hun best. Vanwege geen extra letterlijk gewicht in de schaal medium? - ik bedoel natuurlijk de boot - te leggen, geen derde persoon in de boot. De wedstrijd kon beginnen; zonnetje, een beetje wind en wachten op de Cartoon 22, ‘realisatie onbekend’. diverse tekens om op tijd los te gaan en een zo goed mogelijke positie te (www.beeldbank.rws.nl) hebben bij de start. Het waaide nog steeds bijna niet; dus snel uit de startblokken was er niet bij. Ik beschrijf maar even hoe het ons team is vergaan en hoorde later dat de andere VOR-teams dezelfde ervaring hadden. Onze start was niet je van het; bij een briesje liep het even lekker, maar de wind viel regelmatig weg en dan lag je maar wat te ‘blabberen’. Wij waren dan ook niet blij met deze gelukzeilerij; dachten we, kom we doen een slag het meer op, viel daar de wind weg; in mijn beleving hadden we pech en nog es pech. Plaats 17 was ons deel, maar goed ‘s middags kwam er nog een wedstrijd en de wind zou aanhalen! Dus na een stevige lunch vol goede moed de middagwedstrijd tegemoet; de zon was er lekker bij en een prima temperatuur en we zaten in de laatste manch, meeste windverwachting en ook nog es een prima boot, dachten we. We waren er klaar voor. Het ging nog slechter dan in de ochtend wedstrijd; geheel gedesillusioneerd kwamen we weer als 17de over de finish. Gelukkig is de teleurstelling weggespoeld met een paar biertjes en een voortreffelijke bbq als sluitstuk, dus was het toch een prachtige dag. (Auke de Boer)

Colofon

In het volgende nummer:

Verenigingsbulletin van de VOR

- Interview met Wim Boxsem - De zoutreizen over het IJsselmeer (uitgesteld door plaatsgebrek)

Redactieraad: Commissie Communicatie

VOR-agenda (zie ook www.vorrws.nl, www.svpienm.nl, de maandelijkse e-nieuwsbrieven én E&A-mails) Van website

30 oktober

Eindejaarsbijeenkomst in de Efteling te Kaatsheuvel

7 november

Workshop tuinonderhoud, begint in Westraven te Utrecht

7 november

Excursie 2 Noord-Zuidlijn Amsterdam

12 november

Excursie infocentrum Sluiskiltunnel en Portaal van Vlaanderen te Terneuzen

20 november

Vrijwilligersdag

Kopij- en verschijningsdata Zaterdag 15 november wordt voor nr 2014-6 (van december) als kopijdatum aangehouden. Het laatst verschenen nummer van het VORbericht staat ook op www.vorrws.nl. Hetzelfde geldt voor drie bijdragen uit de serie Vo(o)rzorg, zie onder Gezondheid. Historische pen

Redactie: Marianne Keijzer, Anke Vonk-Overduin, Lex van Gennip, Frank de Wit en Adri den Boer (hoofdredacteur, E: [email protected]) Lay-out: Lex van Gennip E: [email protected] Ambtelijk secretariaat VOR: Willy Bouwmeester en Claudia van der Staaij, Antwoordnr. 10660, 2501 WB ’’’’s-Gravenhage, E: [email protected] (alle aangelegenheden, gezamenlijke in-box). T: 070 - 456 11 88 Rekeningnr: NL17 INGB 0001 2942 76 t.n.v. Penningmeester VOR ’’’’s-Gravenhage Website VOR: www.vorrws.nl

6

9 (2014)

Van de bestuurstafel Op 4 september vergadert het bestuur in een beperkte samenstelling in Kortenhoef. •

Aan het begin van de vergadering bereikt de vergadering het nieuws dat Koos Kamsteeg ernstig ziek is. We wensen hem (ook) via deze weg veel kracht en sterkte toe.

•

Met betrekking tot de uitputting van de begroting meldt Atze Bajema, dat alles op koers ligt en dat de bewaking, die elke maand door het dagelijks bestuur dan wel het voltallige bestuur plaatsvindt, zijn vruchten afwerpt.

•

Uit het kostenoverzicht, dat periodiek verstrekt wordt door Mobility Mixx, blijkt, dat de in de begroting opgenomen kosten voor het reizen in de pas lopen met de werkelijke uitgaven. Wel zijn de kosten voor het gebruik van de Mobility Mixx Card relatief hoog vergeleken met de kosten, die verbonden zijn aan het reizen met een “Dal Voordeel” abonnement. Daarom besluit het bestuur om in 2015 leden, die meer dan 6 x per jaar een goedgekeurde reis voor de VOR maken met het openbaar vervoer, in staat te stellen om een Dal Voordeel abonnement aan te schaffen. De kosten voor deze vastrechtkaart kunnen dan bij de VOR worden gedeclareerd. Omdat, om deze regeling mogelijk te maken, het Declaratiebesluit zal moeten worden aangepast, zal aan de Algemene Vergadering in 2015 een daartoe strekkend voorstel worden gedaan.

•

Theo Aarsen heeft een vruchtbaar gesprek gehad met de directeur–generaal. In het bijzonder is de problematiek van de in het convenant gemaakte afspraak met betrekking tot het betalen van de kosten, die RWS voor de VOR maakt, onderwerp van gesprek geweest. Ook is er een eerste gedachtewisseling geweest over de mogelijkheid van alternatieve inkomstenbronnen voor de VOR.

•

Om de waardering voor de inzet van de vrijwilligers een (nog) meer substantieel karakter te geven, zal aan de vrijwilligers tijdens de vrijwilligersdag een attentie worden aangeboden.

•

RWS in Limburg is gestopt met het organiseren van bijeenkomsten voor gepensioneerden. De VOR kan in de behoefte van de gepensioneerden om contact te onderhouden met de vroegere collega’s voorzien. Om de gepensioneerden op deze mogelijkheid te wijzen zal in Limburg een bijeenkomst worden georganiseerd.

•

De Algemene Vergadering zal in 2015 gehouden worden op woensdag 25 maart 2015.

•

Het project “VOR samen verder” krijgt een vervolg. Op maandag 6 oktober heeft het bestuur een afsluitende bijeenkomst in het LEF.

•

Omdat de kosten voor het drukken van het VOR bericht bij “VijfKeerblauw” wordt besloten om het drukken op een goedkopere wijze te verzorgen.

•

Ondanks de noodzaak om te bezuinigingen zal het sociale aspect in de werkzaamheden van de VOR speerpunt van beleid blijven. Hier zal dan ook niet op bezuinigd worden.

1

aanzienlijk zijn,

•

De commissie Evenementen en Activiteiten constateert dat er veel animo is voor deelname aan evenementen. (René Westenberg) ‘VijfKeerblauw’ is dé grafische dienstverlener voor de Rijksoverheid, onderdeel van De Werkmaatschappij van BZK, waar RWS dit bericht t/m nr 2014-4 half-glanzend (detail voor kenners) liet printen, red. VORbericht. 1

Sinterklaas in Rijn- of IJsselstroom? ‘Personeelsvereniging IJsselstroom is er voor alle (oud-) medewerker(st)ers van de Rijkswaterstaat, voor zover werkzaam (geweest) in Overijssel en Gelderland.’ (www.pv-ijsselstroom.nl) Arnhem 2013 met stevig zwarte Pieten (www.pv-ijsselstroom.nl)

Commissie Communicatie zoekt versterking Graag herhalen we deze oproep uit nummer 3. Er zijn intussen extra aanleidingen voor. Neem contact op met Henk Hoekstra. ([email protected])

Meer ervaringen met de ‘Wytvliet’ Van 1974 tot 1979 heb ik bij de Studiedienst Vlissingen gewerkt als hoofd Buitendienst. In deze Buitendienst waren de belangrijkste activiteiten: meten en verwerken van stroomsnelheden, kustprofielen en dergelijke, peilen van waterdiepten, boren en duiken, laboratoriumonderzoek van sedimentmetingen en de zorg voor het materieel. Het hoofd van de Studiedienst, Wim Bakker, vond dat ik direct na mijn indiensttreding de kans moest benutten om de medewerkers in hun werk te leren kennen. Hij vond het jammer dat hij daar zelf de tijd niet voor had gehad. Ik ben dus regelmatig met de schepen mee geweest. In de tijd was de ijking van het model van de Oosterschelde aan de orde. Daarvoor werd in het gehele Deltagebied van Zeebrugge tot en met de Nieuwe Waterweg gemeten en bemonsterd, de zogenaamde Rand-Delta II-metingen. Tijdens een bemonsteringsonderzoek met de ‘Wytvliet’ in de Westerscheldemond verslechterde het weer zodanig, dat we niet meer terugkonden naar Vlissingen en moesten uitwijken naar Oostende. Overigens viel ook de communicatie met het kantoor via de marifoon weg. ’s Nachts ben ik bij de gezagvoerder Jo Scheers aan boord gebleven. Met een accommodatie van negen slaapplaatsen was dat geen enkel probleem. Tijdens ons gesprek ’s avonds bleek dat de gezagvoerders, Reijer Blokland van de ‘Welsinge’ en Jo Scheers van de ‘Wytvliet’, bij de eerste golven hadden gemerkt dat deze schepen als ‘een blaas op het water lagen’. Daarna is er ruim zeven ton ballast onderin het schip aangebracht. Kennelijk bleven het ranke kotters. Niet lang na de vaartocht heb ik Wytvliet in beeldbank RWS mijn ‘slingerervaringen’ (meer dan 30 graden) gedeeld met het hoofd van de Dienst Vaartuigen (voorheen de Vaartuigendienst), de heer Bottema. Voor de stabiliteit van schepen had men nieuwe eisen vastgesteld. Men wilde de vloot daaraan toetsen en heeft deze twee zusterschepen met voorrang doorgerekend. Dat was schrikken. Al spoedig bleek, dat een maat voor de stabiliteit, de metacenterhoogte (MG), onvoldoende was (37 cm in plaats van minimaal 50 cm). Door toevoeging van ongeveer acht ton ballast werd de MG 50,7 cm. De waterverplaatsing nam hierdoor toe tot 61+7+8=76 ton. De laadboom met sleepvoorziening mocht alleen nog voor een bijboot worden gebruikt. Na die tijd is er systematisch meer aandacht besteed aan de stabiliteit van schepen. Tot slot nog een paar opmerkingen over de Studiedienst. Daar was enorm veel praktische ervaring bij de stafadviseurs en de medewerkers aanwezig. Genoemde gezagvoerders waren na de stormramp van 1953 al actief met kleine scheepjes bij onder andere de meting van de stroomkentering in de sluitgaten. Sommigen waren sinds de Tweede Wereldoorlog bij de dienst werkzaam. A. den Doolaard heeft die periode in opdracht van Door Van Eijk genoemde boek de overheid boeiend beschreven in zijn boek ‘Het verjaagde water’. (Gooitsen J. van Eijk)

Als Nederland overstroomt blijft laagste punt droog Wanneer Nederland te maken krijgt met grootschalige overstromingen kun je het beste naar de Utrechtse Heuvelrug, Brabant of... het laagste punt van het land in Nieuwerkerk aan den IJssel. Nederlanders moeten zich meer bewust worden van het feit dat het grootste deel van het land onder de zeespiegel ligt. Daarom heeft minister Schultz van Infrastructuur en Milieu een nieuwe App en website laten maken. Op postcodeniveau kunnen inwoners zien hoe hoog het water komt wanneer Nederland te maken krijgt met grote overstromingen. Op de kaart is te zien dat bijna heel west Nederland onder water komt te staan op het moment van een grote dijkbraak. Wanneer echter de postcode 2914LM, van het laagste punt van Nederland op 6,76 meter onder NAP, wordt ingevuld blijkt dat er geen sprake is van een overstroming. Een postcode invullen kan op www.overstroomik.nl. (www.omroepzuidplas.nl, 30 september 2014)

RWS heeft ook droge historie ‘Erfgoud’ heet de mooie jaarlijkse monumentendaguitgave van Gouda. Deze keer was het thema ‘Op Reis’ en was er een artikel ‘Rijksweg 12 – Lekker scheuren op de eerste snelweg’. Aanbevolen en begrijpelijk dat bijgaande foto alleen als bijschrift kreeg ‘Alle ruimte op Rijksweg 12 om hard te rijden’: hij staat ook op Wegenwiki en dáár staat bij dat de foto bij Zoetermeer werd genomen… Gememoreerd wordt ook hoe de eerste zeven snelwegen met de klok mee werden genummerd vanuit Amsterdam. De zinsnede ‘die naar Gouda nummer 3, maar die is er nooit gekomen’ is chauvinistisch-correct, maar hij was eigenlijk naar Rotterdam, het deel Gouda-Rotterdam kwam er wel én heette decennia lang ook zo, tot men het maar A20 ging noemen. Nadat vele mensen uit de natte waterstaat op verzoek wat uit hun memoires doorgaven nu de vraag aan droge waterstaters wat hun ervaringen waren met hernummeringen van autosnelwegen in een opvolgend Rijkswegenplan! (Adri den Boer) A12 bij Zoetermeer in 1937

Kerst- en Nieuwjaarslunches: zie www.vor-rws.nl. Tweede excursie naar Haak om Leeuwarden Kritische VOR-leden en lekke aquaducten. Op vrijdag 22 september vond de tweede excursie naar de Haak om Leeuwarden plaats. Ons VOR-lid Hotse Lolkema had, als voormalig projectleider RWS bij deze megaklus, nog de beste contacten en zorgde voor de organisatie. Evenals bij de eerdere excursie kon hij de projectleider strikken voor een lezing, dit voor het aandachtige gehoor van oud(e) deskundigen en belangstellenden. We troffen het. Het aquaduct over het Van Harinxmakanaal bleek bij het droogmalen lek te zijn. Reden voor een open, maar pittige discussie over afdichtingsmethoden. Opvallend hierbij was de overeenkomst van het probleem met dat wat de directie Noord-Nederland met het aquaduct bij Grouw een tiental jaren geleden had ondervonden. Niet bekend bij het huidige uitvoeringsteam! Jammer voor de toekomst dat het verleden zo snel vergeten wordt! Nog meer problemen. Het in aanbouw zijnde aquaduct bij de Drachtsterweg loopt veel vertraging op door de harde ondergrond waar het zwaarste trilapparaat van Nederland een hele hijs aan heeft. De projectleider van de firma Heijmans was hierbij aanzienlijk minder mededeelzaam. Op dat punt is er niets veranderd als er claims in de lucht hangen! Haaks werkbezoek (foto Willem de Jong) (Louis van Schaik)

Voor €86 RWS-erfgoed verkocht: Kaart van Vlieland-1918

Kaart van Vlieland-1918

‘De kaart in grijsdruk behoorde bij een bestek van Rijkswaterstaat, een soort kopie van een kaart die eerder in 1917 twee keer als bijlage van correspondentie is gebruikt door Ingenieur Langemeyer en Hoofdingenieur-Directeur van den Rijkswaterstaat in de 9e Directie, W.K. Du Croix. In beeld is het begroeide deel van Vlieland in schaal 1:10.000, met een inzet van de haven, schaal 1:2000. Afmeting: 137 cm lang en 34 cm breed. Het kaartbeeld is ongeveer 130 cm lang.’ (Veiling Catawiki in september)

26/30-9: Prachtige reis naar Praag Vrijdag 26 september om 9.30 uur (uit het noorden hadden ze er al 4 uur bus opzitten) vertrokken we met 29 personen (een had het helaas het busje gemist) vanuit Arnhem naar Praag. Het was een lange maar bezienswaardige reis. Om de nodige files wegens wegwerkzaamheden te vermijden nam onze chauffeur hier een daar een toeristische route. Toch wat anders dan stilstaan op een autosnelweg. Uiteindelijk waren we om 22.30 uur in ons hotel voor een laat diner van een niet al te vrolijke kok. Zaterdagochtend een rondwandeling door Praag onder begeleiding van een enthousiaste en perfect Nederlands sprekende gids. Zij was zeer goed op de hoogte van alle bezienswaardigheden van Praag, de geschiedenis van de stad en het land, politieke achtergronden en relaties met Nederland. Vooral ook de verschillen en overeenkomsten met Nederland op allerlei gebied kon ze met veel humor brengen, waardoor er een leuke wisselwerking ontstond tussen de gids en de groep. Zij had geen haast en allemaal hebben we de lange wandeling uitgelopen. Hoogtepunten waren er te veel om op te noemen. De vele kerken, prachtige gevels, geweldige pleinen, uitzichten over de stad, de prachtige bruggen met als meest indrukwekkende de Karlsbrug met zijn standbeelden stalletjes. Een zeer sfeervolle stad, ontzettend druk en dus veel volle terrassen, vooral met het prachtige weer dat we hadden. Ook de achterafsteegjes en -pleintjes waren in de rondwandeling opgenomen. In de middag was iedereen vrij om zijn eigen weg te gaan. Iets echt Tsjechisch eten was de eerste behoefte op dat moment. Leuk en voor de meesten goed gelukt, al kreeg je niet altijd te eten wat je gedacht had besteld te hebben. ’s Avonds een folkloristische avond met goed eten en veel drinken, echte Tsjechische muziek en dansen, waarbij ook regelmatig een bijdrage van het publiek werd verwacht en op een zeer prettige manier werd afgedwongen. Iedereen kwam aan de beurt en heeft op enthousiaste wijze zijn/haar bijdrage geleverd. Een zeer geslaagde avond dus. Zaterdag stond er een bezoek aan het prachtige Boheemse land op het programma. Een boeiende bustocht door mooi Bohemen leidde ons naar het plaatsje Turnov. Niets te beleven op zondag, maar het Boheems museum was open (maar niet erg boeiend). Gelukkig was er wat later één restaurant open waar het zeer goed toeven was en velen een goede lunch hebben gebruikt. Heerlijk in de zon op het terras, dat helaas wat klein was uitgevallen, maar binnen was het ook sfeervol. De middag bracht ons naar Prachovské skály. Een prachtig natuurgebied met geweldige rotsformaties, waar mooie en veelzijdige wandelroutes waren uitgezet van gemakkelijk tot zeer pittig. Dus iets voor ieders smaak. Ook dat terrasje in de zon voor de niet wandelaars. De dag werd afgesloten met een rondvaart over de Moldau in de vooravond. Dat gaf ons de gelegenheid Praag vanaf het water bij daglicht en in het donker, met uitzicht op de verlichte stad, te bewonderen. En dat onder het genot van een uitstekend buffet en heerlijk weer om op het dek te vertoeven. De maandag was naar keuze een vrije dag om zelf op verkenning uit te gaan of mee te gaan naar Theresienstadt en een glasblazerij in Nizbor. De (in eerste instantie) modelgevangenis voor Duitse gevangenen in de 2e wereldoorlog werd later een doorgangskamp voor joden op weg naar de vernietigingskampen. Zeer confronterend om met je neus op zoveel ellende gedrukt te worden. Juist hier was de deskundigheid van de perfect Nederlands sprekende gids van cruciaal belang voor een juiste beleving. De glasblazerij en –slijperij van kristalglas gaf ons een beeld van de specifiek benodigde deskundigheid voor dat beroep. Na de toch wel lange zit in de bus die dag was er weinig animo meer om nog de stad in te gaan. En er moest nog wel gegeten worden, maar liever niet in het saaie restaurant van het hotel. Volgens een eerdere tip van de chauffeur bestond de mogelijkheid te eten in een rustiek restaurantje op 100 m van het hotel, maar op zondag bleken tot onze schrik alle ramen er uit te liggen en was men druk aan het verbouwen. Maar ze zouden maandag weer open zijn werd met stelligheid aangegeven. Waarschijnlijk heeft men dag en nacht doorgewerkt voor ons, want toen we maandag op hoop van zegen gingen kijken bleek men druk aan het poetsen en was men provisorisch open. Dat resulteerde in een zeer geslaagde en gezellige afsluitende avond.De dinsdag was vroeg opstaan geblazen voor een lange rit naar huis, al zingende voor onze jarige Rita. Nog een laatste etentje in De Lutte en van de eerste uitstappers werd om ongeveer 20.30 uur afscheid genomen te Arnhem. De leden uit het Noorden zijn ver na middernacht thuis gekomen, maar die hadden dan ook voor hetzelfde geld een 6-daagse trip naar Praag. De goede organisatie, het geweldige weer en vooral de uitstekende onderlinge sfeer, waardoor iedereen elkaar weer wat beter heeft leren kennen, hebben van de reis een groot succes gemaakt wat zeker om herhaling vraagt. Praag (www.goedkopevakantie.com) (Eef en Els Hegeman)

30-10: ‘Een adembenemend sprookjespark’ Dat was de wervende websitetekst waarmee de Cie. Evenementen en Activiteiten aan de slag ging voor deze dag. De taakverdeling binnen E&A zorgde ervoor dat Hans van Baarle en Bert ten Haaf dit op zich namen. Regelmatig overleg met de Efteling was het gevolg, want uitgaande van 450 deelnemers vergt dat heel wat voorbereiding. Ook huiswerk hoort daar bij, want bij een koffierondje bij Hans en zijn partner Yetty werd ik geconfronteerd met een tafel vol met Eftelingkaartjes, Eftelinggeld en parkeerkaarten. Drie middagen zijn Hans en Yetty bezig geweest om hier pakketjes van te maken, dit om een vlotte doorstroming bij ons “eigen loket 18” mogelijk te maken. Bij dit loket werden ook de overige E&A-leden bij toerbeurt ingedeeld als welkomstcommissie. Wij weten dat jullie altijd op tijd zijn, dus ondanks dat de aanvang om 11:00 uur was, hebben we reeds om 10:00 uur de VOR-banners opgehangen. De eerste bezoekers waren al om 10:15 paraat. De geüniformeerde Efteling-medewerkers voorzagen ons regelmatig van verse …met Efteling florijnen koffie en thee. Ik had gehoopt ook zo’n Eftelinghoge hoed te mogen dragen, maar dat zat er niet in voor ons. Rondlopend door het park zagen wij vele VOR-leden genieten van al het moois wat de Efteling te bieden heeft. Ook het Eftelinggeld deed zijn werk, want op elk terras dat we passeerden zagen we tevreden VOR-leden zitten. Zeker tijdens de schemering was het een adembenemende sfeer, vele lichtjes die reeds ontstoken waren en een volle stoomtrein die fluitend langsreed deden de rest. Om 18:15 uur had iedereen zich opgesteld op de vlonders voor het Fata Morgana Paleis om te gaan genieten van de betoverende watershow Aquanura. Dat maakte hongerig, dus op naar het Fata Morgana Paleis voor het diner. De toegang werd echter bewaakt door medewerkers van de sultan die streng controleerden of iedereen correct toegang had. Als man alleen kreeg ik de vraag waarom ik geen tafelgenoot bij me had. Ik moest me binnen melden bij de sultan, die me dan één van zijn haremdames zou toewijzen als tafelgenote. Helaas was de sultan nergens te vinden! Eenmaal binnen werden we verrast door de enorme feestelijke ruimte, waar de heerlijke geuren van het buffet ons omringden en de passende achtergrondmuziek ook voor warme gevoelens zorgde. Hans van Baarle verwelkomde ons en nodigde ons uit om bij toerbeurt langs het buffet te gaan. Zo kon het gebeuren dat onze VOR-voorzitter Theo Aarsen de 420 tevreden aanwezigen kon toespreken en de organisatoren bedanken voor dit evenement in het adembenemend sprookjespark. Theo sprak de hoop uit dat we elkaar bij het 10-jarig jubileum van de VOR weer zullen ontmoeten op 7 oktober 2015 te Apeldoorn. (PJM)

‘Behoedzaam bestuur’, ook voor provinciale waterstaat?

Een mooi nieuw boek is: Roel Pots en Nico Randeraad, Behoedzaam bestuur. Twee eeuwen provincie ZuidHolland, uitgeverij Primavera Pers Leiden 2014, 400 p., € 34,50. In 1864 deelde Thorbecke de provincies mee dat de Rijkswaterstaat zou worden gereorganiseerd. Hij gaf daarbij de overweging om eigen diensten te starten. Gelderland en Groningen waren de eerste die hierop direct positief reageerden. In 1875 volgde de Zuid-Holland. De laatste provincies waren in 1881 alsnog genoodzaakt om een eigen waterstaatsdienst te stichten. De eerdere diensten van Rijkswaterstaat waren voor de provincies erg voordelig! In Zuid-Holland is wat nog restte van de Provinciale Waterstaat in 1986 opgegaan in de dienst Milieu. ‘Honderd jaar Provinciale Waterstaat in ZuidHolland’ heette in 1975 een eigen jubileumboek. In de hoogtijdagen rond 1970 had die waterstaat nog duizend mensen in dienst en vele districtskantoren…. (Adri den Boer)

Zuid-Hollands boek met positieve titel

25-9: Bronstexcursie Flevoland De Oostvaardersplassen. De 35 bevoorrechte VOR-leden en partners zijn op 25 September door gastvrouw Ineke Blankevoort onthaald op een heerlijke dag op de bodem van Flevoland. Eerst op de bolderkar door de Oostvaardersplassen, langs een kudde konikpaarden op naar de edelherten. Deskundige uitleg bij het mooie werk van Staatsbosbeheer en de natuur om ons heen, af en toe onderbroken door de langsrazende treinen, leert ons veel over de wereld om ons heen. De edelherten blijven ver van ons, maar het burlende mannetje laat zich horen, hij heerst over zijn harem en heeft niks met pottenkijkers. Gemaal Wortman. Na een heerlijke lunch in het vernieuwde bezoekerscentrum gaan we een stukje verder, naar het oorspronkelijke werkeiland Lelystad-

Bronstig Flevoland

haven, waar de geschiedenis van Flevoland ooit is begonnen. Het dieselgemaal Wortman staat er rustig bij, maar als het echt nodig is zal hiermee voor droge voeten in de polder worden gezorgd. Ook hier wordt uitleg gegeven over en mogen we rondneuzen in dit staaltje techniek. We sloten de dag af met een drankje aan de jachthaven. Weer een reden om lid van de VOR te blijven. (Jan de Krijger, ook foto’s - zie voor meer website) Ook mooi gemaal Wortman

3/4-9: Regiodag West- en Midden-Nederland in Yerseke Op woensdag 3 september en donderdag 4 september kwamen VOR-leden uit West- en Midden-Nederland bijeen in Yerseke voor een mosselvaart en oesterproeverij. Beide dagen begonnen met zon en een fijne temperatuur. Van 11.30 tot 12.00 uur werden we hartelijk ontvangen met koffie en thee plus een heerlijke bolus aan boord van m.s. Adriana. Om 12.00 uur werden de trossen losgegooid en kozen we het ruime sop om op de Schelde tussen en langs de mosselbanken te varen met toelichting van de schipper. De schippersvrouw legde ons later op het bovendek, in de zon, uit hoe het mosselleven er uitzag: de verschillende fasen van zaadje tot volwassen mossel. Ze maakte de mossels open, voor de liefhebbers, die ze rauw wilden proeven. Ik was het niet van plan, maar heb mij over laten halen, en.....ik heb er géén spijt van: hééérlijk. Ondertussen was de boot voor anker gegaan om de lunch te gebruiken. Tevens konden we van het uitzicht genieten op de zandbanken, waar de zeehonden lagen te zonnen. Om lunchtijd, 13.30 uur, konden we aan tafel, waar we een uitstekende mosselmaaltijd kregen voorgeschoteld, voortreffelijk. Voor de mensen die niet van mosselen hielden of niet mochten eten, was er een prima biefstuk van de haas, die naar wens werd gebakken. Na een rustige zonnige rondvaart waren we ongeveer 15.00 uur terug in de haven. Daar hebben we onder dankzegging afscheid genomen van de schipper en zijn vrouw, die ons, met assistentie van een paar aardige dames en een goede kok, een fijne dag hebben bezorgd. Rustig wandelend zijn we naar de oesterkwekerij gegaan. Daar werden we verwelkomd met een diaprojectie over de kwekerij. Vervolgens werden we getrakteerd op een glaasje witte wijn en konden we, nog steeds in de zon, van de lekkere oesters proeven. Rond 17.00 uur hebben we afscheid genomen van de kwekerij en van elkaar. Uit reacties vernamen wij dat het geslaagde dagen waren. Eén van de negen mosselfoto’s van de site Daar waren wij het helemaal mee eens. (Zie voor meer foto’s van Rudi Hamelink en Dave Messemaker de website)

2-10: VOR-regio Oost-Nederland omarmde de Waal

Informatiecentrum Nijmegen

Met 54 enthousiaste deelnemers zijn we op 2 oktober om 10:30 uur gestart in het ”Informatiecentrum Nijmegen omarmt de Waal”. Onze gids voor deze dag mevrouw Lineke Sieben was hier reeds aanwezig om uitleg te geven bij het hier tentoongestelde. Nadat alle koppen geteld waren, zijn we om 11:15 in gaan schepen op de Pannenkoekenboot, waar de koffie reeds voor ons klaar stond. De verrassing bij ons kopje koffie was een Marikenbroodje. Al tijdens de koffie startte onze vaartocht, waarbij onze gids Lineke met veel kennis van zaken uitleg gaf over hetgeen we te zien kregen. Hierbij werden we ondersteund door een op elke koffietafel aanwezige gebiedskaart. Om twaalf uur konden we starten met onbeperkt pannenkoeken eten. In een loket met drie stapels verschillende smaken pannenkoeken konden we per tafel onze pannenkoeken gaan ophalen. Op een buffet waren diverse soorten beleg aanwezig. Met volle maag werden daarna al snel de buitendekken opgezocht om in de zon te genieten van het gebodene. Het zal zeker de moeite waard zijn om na afronding van de werkzaamheden een keer terug te gaan, ik neem aan dat we dan allemaal indien mogelijk weer mee gaan. (Piet Jan Moerman, zie voor meer foto’s de website)

Krachtige geschiedvervalsing? Het oktobernummer 2014 van Kracht bevat een bijdrage ‘Van volgzaam naar betrokken’ over het verdwijnen van het oude, hiërarchisch denken bij RWS. Na 1970 zou men elkaar nog hebben aangesproken met meneer of mevrouw en met ‘u’ in plaats van met het ‘jij’ van tegenwoordig. ‘De verschillen in rangen en standen kwamen tot uiting in de kleinste voorbeelden. Zo werd van de medewerkers verwacht dat ze de deur voor hun meerdere openhielden. Die formele cultuur kantelde toen de eerste computer zijn intrede deed in 1985’, aldus een fragment over de periode 1985-1990. Herken ik die cultuur al niet uit mijn werk bij de Meetkundige Dienst van de RWS van toen, dat jaartal van die eerste computer is helemaal geschiedvervalsing. Die eerste computer, de ZEBRA (Zeer Eenvoudige Binaire RekenAutomaat) van het naburige ITC, was al bij de Meetkundige Dienst van de RWS in gebruik toen ik in 1964 bij die dienst kwam. In dat jaar ook kocht die dienst de eerste drumplotter, koppelde deze aan de ZEBRA, en ging automatisch tekenen. In 1960 al ging de editie Rijkswaterstaat Communications nr 2 over ‘Computation A3 achter X1, ca 1971 of the Decca Pattern for the Netherlands Delta Works’. Voor wie nóg niet overtuigd is staat hierbij een foto van mezelf als RWS-er achter de X1-computer tegen 1971, het startjaar van de Dienst Informatieverwerking van RWS. (Adri den Boer)

Uit een doos van de RIJP…. De landelijke publieksactiviteit 'Stuk van het Jaar', waarop men in oktober on line kon stemmen, is een initiatief van BRAIN (Branchevereniging Archiefinstellingen Nederland) met partners. Het Nieuw Land Erfgoedcentrum nomineerde tevergeefs een atlas met rijmwerk: ‘Wij kozen het alleroudste archiefstuk dat in het archief te vinden is, namelijk een zestiende-eeuws drukwerkje in een eigentijdse perkamenten band: 'Den Nederlandtschen landtspiegel in ryme gestelt'. Het boek werd samengesteld door Zacharias Heyns en in Amsterdam uitgegeven in 1599. Dit archiefstuk is heel speciaal voor Nieuw Land daar zij een vrij jong archief heeft. Het archief telt slechts enkele tientallen boeken en andere documenten van vóór 1800. Het boek werd gevonden bij het uitpakken van een verhuisdoos van de bibliotheek van de voormalige Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders.’ (www.nieuwlanderfgoed.nl)

Zie hele atlas: http://issuu.com/nieuwland/docs/landtspieghel_kl

Colofon In memoriam Wim Boxsem (1944-2014) In het vorige VORbericht werd Wim Boxsem met foto voorgesteld als nieuw en extra CoCo-lid. Vermeld werd daarin ook dat voor dit nummer een interview met hem was gepland. Intussen stak zijn ziekte de kop weer op en is hij op 1 november te Amsterdam overleden. Op 7 november is hij in zijn woonplaats Lelystad ter aarde besteld. Wij wensen zijn vrouw Ineke, kinderen en kleinkinderen de sterkte toe om dit verlies te kunnen dragen. (Namens de CoCo, Adri den Boer)

Verenigingsbulletin van de VOR Redactieraad: Commissie Communicatie Redactie: Marianne Keijzer, Anke Vonk-Overduin, Lex van Gennip, Frank de Wit en Adri den Boer (hoofdredacteur, E: [email protected]) Lay-out: Lex van Gennip E: [email protected]

In het volgende nummer ‘Zoutreizen’ (van Louis van Schaik, moest nogmaals worden uitgesteld) Vo(o)rzorg 15 VOR-agenda 2015 (met ALV op 25 maart en jubileum op 7 oktober)

Kopijdatum 2015-1 Hoewel de verschijningsdata voor 2015 van KRACHT en dus van het mee te zenden VORbericht nog niet bekend zijn: zullen we 24 januari aanhouden?

Ambtelijk secretariaat VOR: Willy Bouwmeester en Claudia van der Staaij, Antwoordnr. 10660, 2501 WB ’’’’s-Gravenhage, E: [email protected] (alle aangelegenheden, gezamenlijke in-box). T: 070 - 456 11 88 Rekeningnr: NL17 INGB 0001 2942 76 t.n.v. Penningmeester VOR ’’’’s-Gravenhage Website VOR: www.vorrws.nl