EDITIE 2014

DE BROUWERS VAN MORGEN MAGAZINE NEDERLANDSE BROUWERS / EDITIE 2014

DE BROUWERS VAN MORGEN MAGAZINE NEDERLANDSE BROUWERS / EDITIE 2014

VOORWOORD In ‘De Brouwers van Morgen’, de derde editie van het duurzaamheidsmagazine van Nederlandse Brouwers, komen de leden van Nederlandse Brouwers, onze relaties en stakeholders zélf aan het woord. Ze doen dit op de thema’s: verantwoorde bierconsumptie, duurzaamheid & ketenbeheer en bier & economie. En zoals het hoort in een magazine worden interviews en achtergrondteksten afgewisseld met veel beeldmateriaal. Precies zoals dat bij de mooie en inspirerende biersector past . In deze derde editie is ook veel aandacht voor het 75-jarig bestaan van Nederlandse Brouwers, voorheen Centraal Brouwerij Kantoor. We doen dit aan de hand van een historische fotocollage.

Colofon

In 2014 vieren we het 75-jarig bestaan van Nederlandse

door de brouwers ondersteund. Maatschappelijke betrokkenheid

Brouwers / Centraal Brouwerij Kantoor (CBK). In die 75 jaar is de

is de brouwers namelijk met de paplepel ingegeven. Datzelfde

De Brouwers van Morgen is het duurzaamheidsmagazine van

samenleving veranderd en dus ook de biersector. Als organisatie

geldt voor de innovatiekracht. Vanuit hun visie en ingezet door

Nederlandse Brouwers. In deze derde editie doet het magazine

zijn wij mee veranderd en is onze rol in de maatschappij een

een nieuwe marktvraag, ontwikkelen brouwers steeds weer

verslag van de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid &

andere geworden. Het CBK is vóór de Tweede Wereldoorlog

nieuwe producten. Ook de manier van marketing bedrijven door

ketenbeheer, verantwoorde bierconsumptie en bier & economie in de

gestart als een operationele, ondersteunende organisatie voor de

de brouwerijen mag innovatief worden genoemd. Net als de

Nederlandse biersector.

brouwerijen. Ze had als doel goed door de crisis heen te komen

onderzoeken die plaatsvinden om nieuwe, sterke gerstrassen

en naar oplossingen te zoeken voor de grondstoffenschaarste

in Nederland te telen. Allemaal voorbeelden waar we als innovatieve sector trots op mogen zijn. Ook daarover leest u meer

Een uitgave van:

Nederlandse Brouwers

en de kwaliteit van het bier. In de decennia daarna heeft een



Dagelijkse Groenmarkt 3-5

consolidatieslag plaats gevonden



Postbus 179 / 2501 CD Den Haag

en is de focus van het CBK van



T 070 – 3180710

in dit magazine.

operationele ondersteuner verlegd

Na 75 jaar blijven we als Nederlandse

www.nederlandsebrouwers.nl

naar belangenbehartiger. De

Brouwers natuurlijk ook vooruit

Realisatie en productie: Birdy Publishing BV,

maatschappelijke belangstelling voor

kijken. Bier staat letterlijk en



Daltonstraat 11 / 3335 LR Zwijndrecht.

bier is in de loop der jaren toegenomen,

figuurlijk weer op de kaart. Daarom



Telefoon 078 – 610 55 10. Fax 078 – 610 31 41.

zowel in positieve als in negatieve zin.

ondersteunen we alle mogelijke



E-mail: [email protected]

Veel meer dan vroeger moeten de

campagnes en activiteiten die ‘Bier

www.birdypublishing.nl

brouwerijen hun rol in de samenleving

aan Tafel’ promoten. Bier mag

Redactie: Henri Reuchlin, Fedor Vogel, Eveline Graus

verantwoorden en blijven verdienen.

simpelweg niet ontbreken aan tafel.



Dat betekent uitgaan van de eigen

Floor van Aerde

Tjapko Poppens, voorzitter Nederlandse Brouwers Cees-Jan Adema, directeur Nederlandse Brouwers

Als sector gaan we meer dan ooit de verhalen over en achter bier vertellen.

Met dank aan: Alle partijen die hun bijdrage aan

kracht en het onderlinge samenwerken.



dit magazine hebben geleverd.

De coöperatieve instelling is destijds

Fotografie:

Bill de Kimpe, Wil Schipper, Fedor Vogel e.a.

begonnen vanuit de gedachte dat je samen sterk staat. Die

met de horeca, dat is immers nog steeds bij uitstek de plek om

Vormgeving/lay out:

Rob Hofland

veerkracht is er vandaag na 75 jaar nog steeds. De markt is meer

bierbeleving in praktijk te ervaren. Om deze reden dragen wij

Drukwerk:

Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

dan ooit in beweging en daar spelen de brouwerijen innovatief op

ook actief bij aan twee initiatieven: de Week van het Nederlandse

Oplage:

2.000 exemplaren

in met nieuwe initiatieven en bieren.

Bier en het Beleef Bockbier moment in oktober. Voor dit laatste

Daarin willen we samen optrekken

gelanceerd. Deze initiatieven zijn sectorbreed opgezet en worden

worden gesteld voor eventueel geleden schade door

genieten. Niet voor niets ligt het thema verantwoorde

ondersteund door de brouwers van Nederland, ongeacht of ze

onverhoopte foutieve vermelding in dit magazine.

bierconsumptie heel dicht bij ons zelf. De verantwoordelijkheid die

wel of niet zijn aangesloten bij Nederlandse Brouwers. Dit soort

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd

de sector neemt werpt vruchten af. Zo laten recente onderzoeken

platforms zullen we de komende jaren verder gaan uitbouwen.

en/of openbaar gemaakt door middel van druk,

zien dat jongeren steeds later gaan drinken en ook minder

Daarnaast willen we als sector bier nog dichter bij de consument

fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook

drinken. Daarnaast zien we dat de vraag naar alcoholvrij en –arm

brengen en het mooie van het product bier sterker benadrukken.

zonder vooraf schriftelijke toestemming van de

bier blijft stijgen, net als de vraag naar speciaalbier trouwens.

Begin 2015 zullen we er bij iedere bierliefhebber zeker op

uitgever.

Bewust genieten is iets wat de gemiddelde bierdrinker als geen

terugkomen!

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-912766

gedrukt

ander snapt. Op die ontwikkelingen zal de biersector blijven inspelen. U leest in dit magazine diverse verhalen over hoe de

U ziet het, en u kunt het lezen in dit magazine ‘De Brouwers van

sector omgaat met verantwoorde alcoholconsumptie.

Morgen’: de biersector bruist en verrast aan alle kanten. Het toont

Het belang van de biersector voor onze economie wordt helaas

maar weer eens aan dat de biersector een prachtige doorsnee is

nog wel eens onderschat. Wij zijn een sector die er echt toe doet!

van onze samenleving, een sector die we moeten koesteren. Wij

Zo bieden we direct en indirect werkgelegenheid aan 70.000

willen graag iedereen die aan dit magazine heeft bijgedragen

mensen. Er zijn maar weinig sectoren in Nederland die dat

van harte bedanken, en wij wensen u als lezer veel plezier en

kunnen zeggen. Alle initiatieven, van groot tot klein, worden

inspiratie toe.

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

initiatief hebben onlangs de website www.beleefbockbier.nl Proeven van het prachtproduct bier betekent verantwoord

De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk Disclaimer: 

1

DE BROUWERS VAN MORGEN 2014 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

6

2

75 JAAR NEDERLANDSE BROUWERS IN BEELD ZIE PAGINA 56-63

VERANTWOORD DRINKEN

29

Paul Joosten en Theo Sonnemans, Lindeboom Bierbrouwerij:

DE GRONDSTOFKETEN VAN BIER

32

Hildegard van Ostaden, Grootheraut Biergenootschap der Lage Landen:

34

Pascal Gilet, algemeen directeur HEINEKEN Nederland:

37

Trends in biermarkt

38

Angélique Schmeinck, bockbierambassadeur:

40

Harm van Esterik en Bart Simonet, AB InBev Nederland:

Brouwers lanceren website nuchter over bier

‘LINDEBOOM WORDT STEEDS GROENER’ ’BIER IS MEER DAN OOIT ROCK&ROLL’

8

Natuurlijk product met vier basis ingrediënten

10

Biersector belangrijk voor NL economie

12

Jan Paul Rutten en John Halmans, Gulpener Bierbrouwerij:

15

Patrick van Aller, bedrijfsleider Rootz

16

Marthijn Junggeburth en Inge van der Heijen, Bavaria:

43

EEN TERUGBLIK OP DE WEEK VAN HET NEDERLANDSE BIER

19

Wietse van den Bogaart, brouwmeester Bavaria:

46

Aafje Sierksma en Ivonne Sleutels:

20

Marina van der Wal, opvoedkundige:

48

Harry Arts, Budelse Brouwerij:

22

Hester Klein Lankhorst, KIDV:

51

Niek Jan van Kesteren, algemeen directeur VNO-NCW:

24

Harry Meens, directeur Alfa Bierbrouwerij:

53

Koert van ’t Hof, Manager Corporate Affairs Grolsch:

27

Ruud Timmer, onderzoeker PPO-WUR:

DUURZAME BIERSECTOR

NEDERLANDSE BIERSECTOR VERDIENT MEER ERKENNING ‘WIJ ZIJN ALTIJD DE VRIJE BROUWER GEWEEST’

ROOTZ, TROTSE WINNAAR BIER AAN TAFEL TROFEE ‘WIJ WILLEN DE CONSUMENT BIJ DUURZAAMHEID BETREKKEN’ ‘DE BROUWER VAN MORGEN IS GOED OPGELEID’

‘BEGIN ZO JONG MOGELIJK MET ALCOHOLOPVOEDING’ ‘REDUCE, RE-USE, RECYCLE, RENEW’ ’DE VIJFDE GENERATIE POPELT OM BEDRIJF VOORT TE ZETTEN’ ‘KWEKERS PROBEREN STEEDS BETERE GERSTRASSEN TE VINDEN’

64

‘DUURZAAMHEID INTEGREREN IN DE MERKENSTRATEGIE’ VOLOP BEWEGING BINNEN DE BIERCATEGORIE ‘STEEDS MEER CULINAIRE MOGELIJKHEDEN MET BIER’ ‘DUURZAAMHEID IS: OPTIMALISEREN TOT WE NIET MEER KUNNEN’

‘TROTS OP VIJF JAAR KENNISINSTITUUT BIER’ ’WE ZIJN VAN VIJF NAAR NEGEN BIOBIEREN GEGAAN’ ‘HET OM POLITIEKE REDENEN BELASTEN VAN EEN PRODUCT IS NIET FAIR’ ‘VERANTWOORDE ALCOHOLCONSUMPTIE IS EEN BEWUSTWORDINGSPROCES’ COLUMN FIONA DE LANGE

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

INHOUD

3

Brouwers lanceren website nuchter over bier

VERANTWOORD DRINKEN

Verantwoorde bierconsumptie is een belangrijk thema. Niet alleen voor de samenleving maar ook voor de brouwers. Bier is een prachtig, natuurlijk product met een ruime keuze aan smaken en soorten, variërend van alcoholvrij bier tot speciaalbier. Meer dan 90% van de Nederlanders geniet al op een verantwoorde wijze van dit natuurlijke product. Als brouwers willen wij de positieve tendens rondom verantwoord drinken vasthouden. Daarvoor steunen we de boodschap van experts inzake alcoholmatiging.



Nulmeting Eerste meting



over 2012

over 2013

Ingredientendeclaratie 81% 86% Voedingswaarde 42% 77% Zwangerschapslogo 0,5% 64% Afzet alcoholvrij bier blijft stijgen Voor Nederlandse bierdrinkers is alcoholvrij bier al lang niet meer onbekend terrein. Uit de

Website nuchter over bier

‘de gezondheidseffecten van bier’ en

bierconsumptiecijfers 2013 blijkt opnieuw

In mei heeft Nederlandse Brouwers

opvoeddeskundige Marina van der Wal

dat dit segment in 2013 met 5% is

tijdens de Week van het Nederlandse

heeft een hoofdstuk geschreven over

gegroeid tot 190.000 hectoliter. Voor

Bier de website www.nuchteroverbier.

‘nuchter opvoeden’.

mensen die alcoholvrij bier drinken zijn de redenen vooral gelegen in het feit dat men

bier als een prachtig natuurlijk product

Breed bierportfolio

de BOB is en dus nog moet rijden (64%),

campagne voor sportverenigingen. In

Rol van de ouders

in 2013. Daarnaast zien we de volgende

met een ruime variatie aan smaken en

De leden van Nederlandse Brouwers

dat men even geen alcohol wil (36%) of

aanvulling hierop worden extra middelen

In het publieke debat is er veel aandacht

ontwikkelingen:

soorten, met én zonder alcohol. Tevens is

stellen een breed bierportfolio

gewoon omdat men het lekker vindt (21%)

beschikbaar gesteld om proefprojecten

voor de producenten van alcohol, de

n J ongvolwassen drinken minder

er aandacht voor verantwoord drinken:

beschikbaar, van alcoholvrij, alcoholarm

(Bron: Nationaal Bieronderzoek 2014).

rondom verantwoorde bierconsumptie op

overheid en NGO’s. De ouders worden

In de leeftijdsgroep van 16 tot 20 jaar is

Wat betekent matige alcoholconsumptie

tot zwaardere speciaalbieren. De

te zetten. Dit vanuit de doelgroep jongeren

echter min of meer vergeten, terwijl de

het aantal zware drinkers gedaald van

en is dat hetzelfde als verantwoord

consument kan zo een bier kiezen, dat het

Nederlandse Brouwers vindt het positief

en hun ouders.

rol van ouders bij de opvoeding van de

23,8% in 2012 naar 18,1% in 2013. Dat is

drinken? Daarnaast gaat de website in

beste past bij zijn/haar smaak en leefstijl.

dat alcoholarm en alcoholvrij bier aan een

Daarnaast is Nederlandse Brouwers

kinderen essentieel is om overmatige

opmars bezig zijn. Het is een innovatief

ervoor de afspraken rondom reclame

alcoholconsumptie op latere leeftijd te

een daling van 24%. nM  eer minderjarigen drinken niet

en de gezondheidseffecten van bier.

Voedingswaarde, zwangerschapslogo

segment, waarin steeds meer variatie in

voor alcoholhoudende dranken aan

voorkomen. Nederlandse Brouwers wil

Het percentage jongeren van 12 tot

Speciaal voor ouders en opvoeders

en ingrediëntendeclaratie op etiket

smaken wordt aangeboden. Alcoholarm-

te scherpen. Alcoholreclames rond

daarom kijken hoe de rol van de ouders

16 jaar dat niet drinkt is gestegen van

is er ook ruimschoots aandacht voor

Nederlandse Brouwers adviseert

en alcoholvrij bier is daarmee niet langer

programma’s die overduidelijk gericht zijn

verder versterkt kan worden. Daarom

alcoholconsumptie onder jongeren. Hoe

haar leden om op vrijwillige basis

alleen een alternatief voor momenten dat

op overmatige alcoholconsumptie willen

werd eind september 2014 een viertal

zorg je dat je kind na zijn achttiende

de ingrediëntendeclaratie, de

je geen alcoholhoudend bier mag drinken.

we stoppen.

rondetafelbijeenkomsten georganiseerd

jaar drinken meer, daarboven weer

verjaardag verantwoord met alcohol

voedingswaarde en het zwangerschaps-

De ruime keuze en de smaak worden

met ouders. Centrale vragen waren: wat

minder

omgaat? Ook geeft de website tips en trucs

logo op het etiket te plaatsen. Dit helpt

gewaardeerd.

‘Geen 18, geen alcohol’ & ‘Met trots

heb je als opvoeder nodig om je kinderen

In de leeftijdsgroep van 50 tot 55 is het

en toont ze een overzicht van de diverse

de consument een geïnformeerde keuze

Hiermee heeft alcoholvrij en alcoholarm

voor u gebrouwen’

op een verstandige én prettige manier met

aantal zware drinkers gestegen met

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

op de werking van bier in je lichaam

initiatieven die brouwers organiseren

te maken. Om te kijken of het advies

bier echt een eigen plaats binnen de totale

Sinds 1 januari 2014 is de aankoopleeftijd

alcohol te leren omgaan? En: wat kunnen

27%. In 2012 was het percentage 11,9%

om verantwoorde bierconsumptie te

wordt opgevolgd heeft Nederlandse

bierafzet gekregen.

van alcohol wettelijk vastgesteld op 18

de bierbrouwers doen, als gaat om alcohol

en 15,1% in 2013. Deze stijging zien we

stimuleren.

Brouwers onder haar leden een nulmeting

jaar. Voor 1 januari 2014 lag deze leeftijd

en opvoeden?

niet terug in de oudere leeftijdsgroepen:

Voor het samenstellen van de informatie

over 2012 laten uitvoeren en eerste

Ondersteunen publiekprivate

op 16 jaar en gebruikte de alcoholsector

is onder meer gebruik gemaakt van

meting over 2013. De resultaten zijn zeer

campagnes

in al haar reclame-uitingen het logo

Aantal zware drinkers daalt

en ouder neemt het percentage zwaar

verantwoorde bronnen en kennis van

positief. Onderstaande tabel laat zien op

Door publiekprivate campagnes te

‘Geen 16?, geen druppel’. Dit logo is nu

Uit de CBS-cijfers van de gezondheids-

drinken juist af.

experts. Voor het hoofdstuk over ‘de

hoeveel % van het volume bier dat op de

ondersteunen en waar nodig aan te

vervangen door de slogan ‘Geen 18, geen

enquête blijkt dat het aantal Nederlanders

werking van alcohol in het lichaam’ is

Nederlandse markt wordt verkocht door

scherpen, wil Nederlandse Brouwers

alcohol’.

dat tot de zware drinkers behoort

Nederlandse Brouwers is blij met de

informatie gebruikt van het Trimbos

de leden van Nederlandse Brouwers een

een maatschappelijke norm voor

Naast deze slogan gebruiken de

(mannen minimaal 1x per week 6 glazen

daling van het aantal zware drinkers en

Instituut. Het Kennisinstituut Bier heeft

ingrediëntendeclaratie, voedingwaarde en

‘verantwoorde bierconsumptie’

brouwers ook de slogan ‘Met trots voor u

of meer, vrouwen 4 glazen of meer) is

hoopt dat deze ontwikkeling zich in de

4

meegelezen met het hoofdstuk over

zwangerschapslogo staat:

bewerkstelligen. Een voorbeeld is de BOB-

gebrouwen’.

gedaald van 12,9% in 2012 naar 12,4%

komende jaren zal doorzetten.

75,3% in 2012 naar 80,7% in 2013. nV  olwassenen in leeftijd van 50 tot 55

bij alle leeftijdsgroepen van 55 jaar

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

nl gepresenteerd. De website belicht

5

DE GRONDSTOFKETEN VAN BIER Ambitie: • In 2020 stoten de leden van Nederlandse Brouwers 25% minder CO2 per hl. bier uit dan in 2005.

Ontwikkelt nieuwe gerstrassen: duurzaam, hoge kwaliteit en met hoge opbrengst in Nederlandse omstandigheden.

Teler

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Verbouwt brouwgerst. Ongeveer jaarlijks 25.000 hectare. Belangrijkste gebieden: Drenthe, Groningen, Zeeland.

6

Brouwer Duurzaamheid: NIBEM beoordeelt de kwaliteit van nieuwe gerstrassen in het gerstrassenonderzoek. Binnen Stichting NIBEM werkt de keten van bier samen aan de duurzame teelt van kwalitatief hoogwaardige Nederlands brouwgerst.

Duurzaamheid: NIBEM stimuleert ketensamenwerking met als speerpunt kwaliteit en duurzame opbrengst.

Brouwt bier uit water, mout, hop en gist. Met deze vier natuurlijke ingrediënten worden circa 40.000 verschillende bieren op de wereldmarkt gebracht. Het brouwproces: maischen – klaren – brouwen – koelen – gisten – verpakken

Duurzaamheid: Tijdens het brouwproces wordt zowel verhit als gekoeld. Energie efficientie is een speerpunt voor brouwers.De biersector is al vier jaar op rij de best scorende sector in het Convenant Meerjarenafspraak Energie Efficiency. Het gebruik van water wordt zoveel mogelijk teruggedrongen.

Ambitie: In 2020 is 40% van de primaire grondstoffen afkomstig van telers die werken volgens de principes van het Sustainable Agriculture Initiative, SKAL of SMK.

Spil in het web. Levert zaad aan de teler, en koopt graan in. Bewaart de oogst tot ze vermout kan worden en beoordeelt gerst op kwaliteit.

Duurzaamheid: De afzet van bostel aan de veehouderij is een mooi voorbeeld van het sluiten van de kringloop.

De hele keten werkt samen om u een smaakvol glas bier aan te kunnen bieden. Geniet ervan

Duurzaamheid: En wat doet u?

Transporteur Brengt het bier naar horecagelegenheid of winkel.

Mouter

Collecteur

Het restproduct van gerst dat overblijft na brouwen heet bostel. Bostel is zeer rijk aan eiwit en wordt ingezet als hoogwaardig veevoeder. Ook de restanten hop en uitgewerkte gist vinden bijvoorbeeld als veevoeder toepassing.

Verwerkt gerst tot mout waardoor het geschikt is om bier mee te brouwen. Mout is het hart van het bier: het levert smaak, alcohol en bepaalt de kleur. Het moutproces: weken – kiemen – drogen Duurzaamheid: Mouten is een water en energie intensief proces. Streven is gerstrassen te ontwikkelen die zo min mogelijk water nodig hebben bij het mouten.

Duurzaamheid: beperken van gereden kilometers en gebruik van efficiënte vrachtwagens.

Ambitie: In 2020 hebben we een besparing gerealiseerd van 20% minder CO2 uitstoot toe te rekenen aan het transport van bier.

Horecaondernemer en winkelier De laatste schakel tussen brouwer en consument. Een goed opgeleide horecaondernemer of winkelier let op verantwoorde consumptie en kan consument adviseren over het juiste bier bij de juiste gelegenheid. Duurzaamheid: Van de totale binnenlandse afzet wordt bier voor meer dan 80% aangeboden in retourverpakkingen. In winkels overheersen de glazen flesjes in kratten en in horecagelegenheden komt het bier uit fusten of de kelderbiertank. Blikjes zijn zeer goed recyclebaar. Circa 90% van de Nederlandse blikjes wordt op eenvoudige wijze hergebruikt.

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Veredelaar

Consument

Bostelhandelaar

7

Natuurlijk product met vier basisingrediënten

DUURZAME BIERSECTOR

Duurzaamheid is onlosmakelijk verbonden met de biersector. Bier kan tenslotte alleen gebrouwen worden met de natuurlijke ingrediënten water, graan, hop en gist. Om in de toekomst nog steeds gebruik te kunnen maken van deze grondstoffen, stimuleert de biersector een verantwoorde behandeling- en teeltwijze van deze ingrediënten.

streng bewaakt wordt. Gist is een levend

3. In samenwerking met lokale belanghebbenden, zoals waterschappen,

organisme, dat zichzelf onder de juiste

waterzuiveringsbedrijven, agrariërs,

omstandigheden kan vermenigvuldigen.

natuurbeheerders en andere

Als de gist juist behandeld wordt, kan

watergebruikers, afspraken en plannen

het vele decennia behouden blijven.

maken voor watermanagement.

Wereldwijd bestaan er verschillende ‘gistbanken’ waar brouwerijen hun eigen

Mout

specifieke gistcultuur hebben opgeslagen zodat deze nooit verloren gaat en het altijd

Vier eenvoudige ingrediënten die samen

Daarom nemen de brouwerijen in

Graan is het hart van het bier: het levert

Bij het mouten wordt de gerst eerst

In bier worden de bellen van de

met de passie en het vakmanschap van

Nederland maatregelen om ook

smaak, alcohol en is verantwoordelijk

geweekt in water. Als het graan zich

vrouwelijke hopplant gebruikt. Deze

de brouwer een rijke variëteit aan bieren

buiten de muren van de brouwerij te

voor de kleur van het uiteindelijke bier.

helemaal heeft volgezogen krijgt het de

hopbellen groeien aan grote klimplanten,

mogelijk maken zijn:

zorgen voor goed watermanagement.

Voor de meeste bieren gebruikt de

kans om in warme kamers te ontkiemen.

die wel tot zo’n 8 meter hoog kunnen

Samen met de verschillende

brouwer brouwgerst. Dit is een graan dat

Tijdens de kieming vormt de graankorrel

groeien. De grootste hopaanplantgebieden

watergebruikers, de waterbeheerder

speciaal wordt geteeld voor het brouwen

enzymen die in staat zijn het aanwezige

in Europa zijn te vinden in Tsjechië,

en andere belanghebbenden binnen

van bier.

zetmeel om te zetten in suikers. Deze

Duitsland en Engeland. Sinds kort heeft

Bier bestaat voor zo’n 95% uit water.

het stroomgebied, werken zij aan het

Brouwgerst bevat veel zetmeel, maar

suikers zorgen later in het proces bij de

de Gulpener Bierbrouwerij in Limburg ook

Daarnaast is water een belangrijk

veiligstellen van de verschillende

weinig eiwitten. Ook andere granen zijn

toevoeging van de gist dat er alcohol en

eigen hopvelden (biologisch) aangeplant

onderdeel van het brouwproces. Voor de

gebruiksfuncties van water en het

geschikt om bier mee te brouwen.

koolzuurgas wordt gevormd. Zodra de

volledig voor eigen gebruik.

Nederlandse Brouwers is het zo efficiënt

garanderen van de toekomstige

Het bekendste is tarwe, dat een belangrijk

gerst is ontkiemd, worden de graankorrels

Na de oogst worden de hopbellen direct

mogelijk omgaan met ons water al

beschikbaarheid van zoet en schoon water.

bestanddeel vormt voor witbier. Ook

bij hoge temperatuur gedroogd om het

gedroogd en tot zogeheten hoppellets

jaren een vanzelfsprekendheid. Zo is het

Op hoofdlijnen bevat het water-

haver, maïs en zelfs rijst kan gebruikt

kiemproces te stoppen. Het nu ontstane

geperst. Alleen het vocht wordt uit

waterverbruik binnen de brouwerijen de

management van Nederlandse Brouwers

worden om bier mee te brouwen. Om

resultaat heet mout. Hoe hoger de

de hopbellen gehaald en van 100 kg

afgelopen 20 jaar met gemiddeld 75%

de volgende aandachtsgebieden:

brouwgerst voor het brouwen van bier

temperatuur bij het drogen is, des te

hopbellen blijft zo’n 90 kg hoppallets

gedaald.

1. Reduceren van watergebruik in het

geschikt te maken, wordt het eerst

donkerder de mout. De kleur van de

over. Tijdens de bierbereiding worden de

gemout. Tijdens het mouten ontstaan

mout bepaalt ook de kleur van het bier.

hoppellets opgelost in het bier, waarbij

Water

Over het algemeen lijken er in Nederland

productieproces;

enzymen die het mogelijk maken dat

Bovendien heeft de mout een belangrijke

de aroma’s en alfazuren die de bitterheid

met betrekking tot water. Echter, ook

door de hele productieketen door

zetmeel en eiwitten tijdens het brouwen

invloed op de uiteindelijke smaak van het

geven, in het bier achterblijven. Het

een waterrijk land als Nederland heeft

afspraken met leveranciers en

als voeding voor de gisting kunnen

bier. Op pagina 6/7 van dit magazine is

restant van de hopbel/hoppellet wordt,

zijn eigen kenmerken en problematiek.

inkoopvoorwaarden;

dienen.

de hele keten, van graan tot kraan verder

samen met de vaste delen van het mout,

uitgewerkt.

eruit gefilterd.

Hop

Gist

niet of nauwelijks problemen te bestaan

Mogelijke problemen verschillen per

2. Stimuleren van efficiënt watergebruik

zijn eigen karakter behoudt.

Gist 400 x vergroot.

kwetsbaar voor verdroging, terwijl in

alleen smaak en body aan het bier, maar

aroma en smaak en zorgt in combinatie

hergebruikt worden, maar slechts enkele

Doordat waterproblemen lokaal impact

zorgt er ook voor dat het bier op een

met de andere ingrediënten voor een

malen. Na verloop van tijd verandert de

hebben, worden alle belanghebbende

natuurlijke manier ruime tijd bewaard

uniek bier.

kwaliteit en het karakter en is het tijd om

partijen in het betreffende stroomgebied

kan blijven doordat het antiseptisch werkt

Brouwers gebruiken doorgaans hun

opnieuw vanuit een origineel monster van

8

in min of meer gelijke mate getroffen.

tegen veel verschillende bacteriën.

eigen gist, waarvan de kwaliteit zeer

de gistbank te vermenigvuldigen.

Op regelmatige basis ontvangt de brouwerij van de gistbank een kleine

een ander gebied wateroverschot een probleem kan vormen. Daarnaast is met

Hop zorgt voor het karakteristieke

Gist zorgt voor alcohol en koolzuurgas in

hoeveelheid van het eigen gist. Daarna

een verscheidenheid aan gebruikers een

bitter en aroma in bier, geeft stevigheid

bier. Daarnaast is het ook een belangrijke

wordt het in de brouwerij vermenigvuldigd

gezamenlijke focus op het in stand houden

aan het schuim en is een belangrijk

smaakmaker. Elke giststam (gistcultuur)

zodat het gist gebruikt kan worden in

van de waterkwaliteit van groot belang.

conserveringsmiddel. Het geeft dus niet

heeft een eigen karakter en een eigen

de verschillende brouwsels. Gist kan

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

locatie. Zo is bijvoorbeeld het ene gebied

9

Biersector belangrijk voor NL economie

NEDERLANDSE BIERSECTOR VERDIENT MEER ERKENNING De biersector is een prachtige en veerkrachtige sector die goed is voor de economie. Op dit moment telt ons land ruim 185 grote en kleine brouwerijen. Allemaal met een eigen verhaal en unieke bieren. Meer dan 85% van het geconsumeerde bier wordt hier in Nederland gebrouwen. Er is geen enkele andere drankensector die dat kan zeggen. Ook wereldwijd is Nederlands bier erg populair. De biersector is daarmee een echte banenmotor die veel werkgelegenheid oplevert. Niet alleen in brouwerijen maar ook bij toeleveranciers en via de verkoop in supermarkten en horeca gelegenheden. Het is belangrijk de economische bijdrage van de biersector te waarborgen en waar mogelijk zelfs uit te breiden. Maar daarvoor hebben we ook de steun van de overheid nodig.

Grote bijdrage aan Nederlandse

biersector echter onder druk. Sinds 2000

Succesvol Deens groeiplan

omhoog en daalden de aankopen over de

economie

is de bieraccijns met bijna 80% gestegen.

Het Deense groeiplan is een mooi

grens.

De Nederlandse biersector levert een

Daarmee is ze 4x hoger dan in Duitsland

voorbeeld hoe de overheid economische

grote bijdrage aan de economie. Zo

en bijna 2x hoger dan in België. Dit heeft

groei via de biersector kan stimuleren.

Economische bijdrage vergroten

draagt ze jaarlijks zo’n 2,2 miljard

tot gevolg dat consumenten hun bier

Het plan is in februari 2013 door de

Ook in Nederland zijn er voldoende

euro bij aan overheidsinkomsten

over de grens gaan kopen, met name

Deense overheid gepresenteerd en

kansen de economische bijdrage

(BTW, accijns, inkomstenbelasting en

in Duitsland. Vooral brouwerijen in de

bevat een breed scala aan maatregelen

van de biersector te vergroten. Een

premies). Omdat bier vooral in eigen land

grensstreek zijn hier de dupe van.

om de economie weer te laten groeien,

daarvan is een bieraccijnsverlaging. Als

waaronder een 15% bieraccijnsverlaging

biersector werken we aan een plan om

wordt gebrouwen, is de economische bijdrage fors hoger dan van veel andere

Erkenning voor Nederlandse biersector

in juli 2013. Bewust is voor bier gekozen

de economische bijdrage van de sector

drankensectoren.

Nederlandse Brouwers vindt het

omdat bier veelal lokaal wordt gebrouwen

te laten groeien en werkgelegenheid te

belangrijk dat de overheid de meerwaarde

en zodoende veel werkgelegenheid

stimuleren. De biersector is gebaat bij

Hoge bieraccijns werkt belemmerend

van de biersector erkent en ondersteunt.

verschaft.

zekerheid op lange termijn, waaronder

De hoge bieraccijns zet de economische

Dit is in het belang van de consument, de

De accijnsverlaging moet stimuleren dat

een stabiel belastingklimaat. Het

bijdrage en de werkgelegenheid van de

werknemer, de economie, de overheid en

Denen, met name in het grensgebied,

vergroten van de economische bijdrage

de sector zelf. In het buitenland zien we

weer meer bier in eigen land gaan kopen.

kunnen we echter niet alleen. Daarvoor

Enkele feiten op een rij

ook dat het economisch belang van de

Deense middenstanders hebben namelijk

hebben we de steun nodig van de

In 2013 brouwden de leden van

biersector wordt erkend door de overheid.

veel last van het bieraccijnsverschil

Nederlandse overheid. Het gaat namelijk

met Duitsland. Uit recente cijfers van de

niet alleen om brouwers, maar om het

hectoliter bier. 14,1 miljoen hectoliter

Zo houdt Duitsland – de grootste Europese

Deense bierassociatie blijkt dat maatregel

hele MKB, met name in de grensstreek.

daarvan werd geëxporteerd. Het brouwen

bierexporteur – de bieraccijns zo laag

effect sorteert. Na de accijnsverlaging

Dat willen we laten terugkomen in ons

en de verkoop van bier is goed voor

mogelijk, heffen wijnproducerende

gingen de binnenlandse bierverkopen

puntenplan.

72.000 banen, waarvan 6.300 direct bij

landen niet of nauwelijks accijns op wijn

brouwerijen. De biersector is daarmee

(onder meer Frankrijk, Spanje, Duitsland)

een echte banenmotor. Nederland is na

en verlaagt Denemarken met succes

Duitsland qua volume de op twee na

de bieraccijns om grensverkeer naar

grootste bierexporteur van Europa en

Duitsland te stoppen en banengroei in de

een van de grootste wereldwijd. Enkele

sector te stimuleren.

Nederlandse Brouwers ruim 23,6 miljoen

10

Totale bierproductie Leden van Nederlandse Brouwers

Bierproductie leden

2012 24.271.442 hl

2013

2012

Totale bierafzet Nederlandse markt

11.691.000 hl

12.122.098 hl

Afzet Nederlandse Brouwers

10.082.000 hl

10.180.186 hl



Overzicht totale markt alcoholhoudend bier (≥0,5%) obv accijnsaangiften (exclusief alcohol arm en -vrij)

2013 23.636.000 hl

Import en productie overigen • waarvan alcoholhoudend

1.609.000 hl

1.941.912 hl

10.081.000 hl

10.180.186 hl

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

kerncijfers:

11

In september 2014 heeft de Gulpener Bierbrouwerij tijdens de jaarlijkse hopoogst de geheel nieuwe huisstijl gepresenteerd. Een uitstraling die past bij het gedachtegoed van de Limburgse familiebrouwerij. De nieuwe slogan ‘De Vrije Brouwer’ past uitstekend bij wie de Gulpener Bierbouwerij is en waar zij voor staat. Directeur John Halmans legt samen met Jan-Paul Rutten - vanaf januari 2015 zijn opvolger - uit waarom.

Jan-Paul. En hij vervolgt: “Lang geleden was er binnen het Centraal Brouwerij Kantoor (CBK, voorloper Nederlandse Brouwers) de discussie over de eigen fles. In het kader van gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het opzetten van het retoursysteem, de statiegeldfles, is gekozen voor een eenduidige fles. De laatste tijd zie je steeds meer brouwerijen met een eigen fles op de markt komen. Vanuit de gedachte van ‘De Vrije Brouwer’ hadden wij dat natuurlijk ook kunnen doen nu. Een nieuwe huisstijl, ook een nieuwe eigen fles. Maar wij hebben er juist voor gekozen om de bruine statiegeldfles te handhaven. In onze ogen is dit nog steeds het meest duurzame systeem dat wij kennen. Het past bij onze waarden en wij zijn geen voorstander van kapitaalvernietiging.”

Jan Paul Rutten en John Halmans, Gulpener Bierbrouwerij:

“Onze nieuwe campagne, re-branding en

smaak. Gebaseerd op en gebrouwen

huisstijl is in feite een aanscherping van

met zoveel mogelijk lokale en regionale

ons gedachtegoed”, zo begint Jan-Paul

grondstoffen. Die vrijheid hebben we

‘WIJ ZIJN ALTIJD DE VRIJE BROUWER GEWEEST’

Rutten. “We zijn ons bewust van wie

nu, en hebben we in het verleden altijd

Vrije Brouwer betekent ook vrije smaken.

we zijn, waar we voor staan, wat we al

gehad.”

Zo bracht Gulpener in 2014 weer een

jaren doen. Alleen de presentatie sloot

nieuw bier op de markt: de Ur-Hop.

Kapstok naar de toekomst

jaar hebben wij ons opnieuw een aantal

John Halmans: “Het is meer dan een

“Vrijheid hebben we als familiebedrijf

naar nieuwe smaken. Wij wilden in 2013

Wie zijn wij? Daar hebben we heel wat

altijd gehad. Wij waren de eerste die

als eerste ‘grote’ brouwer een bier gaan

sessies aan gewijd. Wat eruit kwam is:

speciaalbieren ging brouwen. We waren

maken met verse hop, het Vers Hopbier.

De Vrije Brouwer. Die gedachte staat het

ook de eerste brouwerij die zo’n twintig

In 2014 hebben we de Ur-Hop op de markt

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

experiment. Wij zijn continu op zoek

kernvragen gesteld. Wat is ons verhaal?

dichtst bij wat we altijd geweest zijn. Maar

jaar geleden met duurzaamheid aan

gebracht, met de brouwtechniek ‘dry-

ook bij wat we willen zijn en hoe we in

de slag ging. Die vrijheid om dat te

hopping’ tot stand gekomen. Zo hebben

het leven willen staan.” John Halmans

kunnen doen, is nu onze kapstok naar

we een paar maanden geleden de eerste

valt hem bij: “Als bedrijf en personeel

de toekomst. We doen dit vanuit de

India Pale Lager op de markt gezet, een

hebben we al jaren een ambitiestatement.

overtuiging dat we het beter willen doen.

heerlijk gehopt, ongefilterd, ondergistend

De laatste vijftien jaar zijn we heel sterk

Beter in onze omgang met de omgeving.

bier, voor de echte bierliefhebber. Zo

bezig met duurzaamheid. Maar ook met

Beter voor de economie. Beter voor

hebben wij als Gulpener altijd nieuwe

diversiteit. Vroeger ging het alleen om

onze mensen. Beter voor onze relaties,

dingen gedaan op productniveau, en zo

pils, nu draait het om veel meer speciale

onze vrienden. Dat is de vrijheid van de

zullen we keer op keer nieuwe dingen

bieren. De focus is echt op onze bieren

brouwer. Zo willen we, ongebonden, in

blijven doen. Echter, één ding is zeker:

12

komen te liggen, op de kwaliteit, op de

het leven staan”, aldus de overtuigende

Gulpener gaat geen Radler of alcoholvrij

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

niet helemaal meer aan. Het afgelopen

Het experiment opzoeken

13

Patrick van Aller, bedrijfsleider Rootz

ROOTZ, TROTSE WINNAAR BIER AAN TAFEL TROFEE Niet ver van het kantoor van Nederlandse Brouwers in Den Haag huist café-restaurant Rootz. Wie er eens een kijkje neemt aan de Grote Marktstraat kan het niet ontgaan: Rootz is winnaar van de Bier aan Tafeltrofee dit jaar. Op een grote poster boven de deur, op de glazen huisbier en zelfs op de viltjes staat trots: Beste Bierrestaurant 2014.

wat avontuurlijker. Bij het veilige advies is het bier in harmonie met het gerecht, het vult het aan. Bij het gedurfde advies zoeken we het contrast, het bier valt een ingrediënt aan als het ware. Op die manier kunnen we iedere gast verleiden om eens een glas bier aan tafel te proberen. We merken dat dat in de smaak valt. Niet

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

smaakcombinaties maken die met wijn

“We hebben de laatste jaren veel aandacht

we onze gasten verrassen en verwennen

niet lukken. Bovendien is het typisch de

besteed aan het vernieuwen van onze

en blijven we de favoriete plek in Den

drank van onze streken.”

bierkaart en het vinden van mooie bier-

Haag en Scheveningen om nieuwe bieren

 

en spijscombinaties”, legt bedrijfsleider

te ontdekken.” Een Bourgondiër houdt

Toegankelijk

Patrick van Aller vol enthousiasme uit.

niet alleen van lekker drinken, maar ook

Tot voor kort stond Rootz bekend als

van lekker eten. “Daarom specialiseren

“Om onze gasten optimaal voor te kunnen

de Belg van Den Haag. “Inmiddels zijn

wij ons ook op bier aan tafel. Op onze

lichten, leiden we al onze medewerkers

we meer de Bourgondiër van de Lage

menukaart vind je bij ieder gerecht niet

op. We hebben zelfs twee StiBON

Landen”, lacht Patrick. “De biercultuur in

alleen een suggestie voor een bijpassende

biersommeliers in onze gelederen, die

Nederland is sterk in opkomst. We hebben

wijn, maar ook voor een bijpassend bier.

alle bier-spijscombinaties samenstellen.

bier maken. Een echte vrije brouwer

echt in en met de regio doen. Dat mag

aan te schaffen, maar die machine is

een deel van ons assortiment Belgische

Vaak zelfs twee bijpassende bieren. Het

Daarbij is het belangrijk om het allemaal

maakt geen Radler.” De vraag is dus of

wat kosten. Het gedachtegoed van De

meteen weer duurzamer dan de vorige.

bieren aangevuld met bieren van

ene advies is wat veiliger, het andere

niet te ingewikkeld te maken”, waarschuwt

Gulpener een craftbrewery in het groot

Vrije Brouwer is gestoeld op continuïteit

Onze volgende stap is de investering in

Van Aller. “Bier moet niet in de val van

is. Jan Paul: “Ja, eigenlijk wel. Als je kijkt

en zelfstandigheid. Die gedachte biedt

het nieuwe brouwhuis. State-of-the-

wijn trappen, met allerlei hoogdravende

naar onze bieren, de kwaliteit, de smaak,

prachtige dwarsverbanden. We doen dit

art en geschikt om verder efficiency

beschrijvingen waar de gemiddelde

dan is dat vakmanschap. Multinationals

voor de biergenieter. En we doen het ook

en besparingen door te voeren en

mens niets van begrijpt. Het mooie van

lopen achter de smaak en biertypes

nog duurzaam en puur. Er zijn nog maar

milieubelasting verder terug te dringen.”

bier is juist het volkse, het gewone. Dat

aan die toegankelijk zijn voor een groot

weinig biergenieters die echt vragen om

Duurzaamheid is ook continuïteit. John

betekent niet dat het simpel hoeft te

publiek. Wij zoeken op onze manier het

een glas duurzaam bier. Wij bieden dat

Halmans neemt echter na ruim 43

zijn. Het moet wel toegankelijk blijven.”

experiment op.”

wel. Een vrije brouwer is een brouwer

jaar afscheid (eind 2014) om het bedrijf

Van Aller merkt een duidelijk verschil

die veel meer vanuit eigen kracht kan

in goede handen over te dragen aan

tussen de twee Rootz-vestigingen in Den

opereren.”

Jan-Paul Rutten, lid van de familie die

Haag en Scheveningen. “Rootz centrum

De re-branding heeft natuurlijk grote

eigenaar is van de Gulpener Bierbrouwerij.

staat midden in de samenleving. Mensen

Boven alles blijft duurzaamheid de

gevolgen voor de organisatie, logistiek en

John: “Het eind van 2014 neem ik afscheid

komen om te genieten van een biertje, of

basisgedachte van ondernemen in Gulpen.

distributie. Jan Paul: “We hebben meteen

en dan neemt Jan-Paul het helemaal

een lekkere hap eten. We gaan door tot in

John: “Duurzaamheid is de basis van ons

van de gelegenheid gebruik gemaakt om

over. Dan maken we een eind aan een

de kleine uurtjes. In Scheveningen komen

bestaan. Onze filosofie om mooie bieren te

de nieuwe etikettenlijn en verpakking

traject van een kleine twee jaar, dat

mensen meer voor de ‘after werk borrel’

brouwen met eigen grondstoffen zal altijd

te voorzien van nieuwe teksten, gericht

zeer plezierig, fijn en inhoudelijk goed

en dinerbeleving. Gasten zijn gewend

overeind blijven. Het gebruik van lokale

op smaak en bierbeleving. Uiteraard

verlopen is, ook in combinatie met de

aan wijn aan tafel en komen echt om bier

hop en gerst blijft, vanuit de gedachte dat

hebben we daarop onder andere ook het

rest van het team. Er zal geen waarde

als alternatief te ontdekken. Ze stellen

we nadrukkelijk lokaal aanwezig willen

nieuwe zwangerschapslogo opgenomen.

verloren gaan, integendeel, Jan-Paul is de

meer kritische vragen. Dat bier op beide

zijn. We betalen hiervoor kostentechnisch

Door deze nieuwe huisstijl waren we

belichaming van de nieuwe ambitie van de

plaatsen succesvol is laat zien wat voor

een forse meerprijs, maar we willen het

verplicht een nieuwe etiketteermachine

familiebrouwerij. Een echte Vrije Brouwer.”

een veelzijdige drank het is.”

Regionaal betrokken

14

Nederlandse brouwers. Daarmee kunnen

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

verwonderlijk, want met bier kun je veel Het bedrijf is terecht trots op deze titel.

15

‘‘

Marthijn Junggeburth en Inge van der Heijden, Bavaria:

Elk jaar hebben we met de lokale gerstboeren het oogstfeest. Dan zetten we een mobiele tap in het veld en drinken we met elkaar een biertje. Dan ervaar je heel veel positiviteit. We staan letterlijk middenin de grondstof, samen met de burgemeester, de directeur van de Rabobank, de boeren.

‘WIJ WILLEN DE CONSUMENT BIJ DUURZAAMHEID BETREKKEN’

’’

Marthijn Junggeburth en Inge van der Heijden zijn beiden nauw betrokken bij het duurzaamheidsbeleid van Bavaria in het Brabantse Lieshout. Marthijn als duurzaamheidsmanager, Inge als manager corporate communicatie. Waar Marthijn vooral actief is met de inhoudelijke en beleidsmatige kant van duurzaamheid, is Inge bezig met het vertalen van dat beleid richting de verschillende doelgroepen.

water kunnen we ook gebruiken om

successen. “Elk jaar hebben we met de

systeem bedacht om water te besparen

Sinds enkele jaren is Bavaria mede-

betrokken partijen, zoals de Gemeente

verdroging in onze directe omgeving tegen

lokale gerstboeren het oogstfeest. Dan

via biologisch afbreekbaar folie met

initiatiefnemer en zeer betrokken partij

Laarbeek, ZLTO (Zuidelijke Land- en

te gaan. Met de kennis van verschillende

zetten we een mobiele tap in het veld en

leidingen eronder. Door de folie is er veel

bij ‘Boer, Bier, Water’, een platform in

Tuinbouw Organisatie), Waterschap Aa

partijen hebben we de mogelijkheid om

drinken we met elkaar een biertje. Dan

minder water nodig en vooral 30 tot 40

de gemeente Laarbeek (waar Lieshout

& Maas, Rabobank Peel Noord, CLM,

nieuwe dingen uit te proberen en samen

ervaar je heel veel positiviteit. We staan

procent minder bestrijdingsmiddelen.

deel van uitmaakt) dat zich buigt

maken deel uit van het netwerk. Samen

creatief te zijn. Partijen als de Rabobank,

letterlijk middenin de grondstof, samen

Deze chrysantenkweker zit middenin ons

over duurzame ontwikkeling van de

krijg je dingen echt voor elkaar, zoals

de Gemeente en het Waterschap

met de burgemeester, de directeur van de

waterwingebied. Wij willen natuurlijk geen

leefomgeving in de regio. Het is een

het lokaal telen van brouwgerst met

faciliteren ons daarin. Dan verkoopt de

Rabobank, de boeren. Je voelt dan ook dat

bestrijdingsmiddelen in ons water, dus wij

project gericht op een gezonde bodem en

ZLTO en de boeren. In bredere zin zijn we

samenwerking zichzelf.”

kleine initiatieven een grote uitwerking

hebben het foliesysteem van deze kweker

gezonde watervoorziening, een project dat

met water bezig, om verdroging tegen

kunnen hebben”, zo verklaart Inge.

gefinancierd en geholpen met de subsidies

steeds meer in de belangstelling staat, zo

te gaan. Zo maken we plannen over

Marthijn vult aan met een andere goede

die we op dit project konden krijgen.” Om

weet duurzaamheidsmanager Marthijn

beregeningsvoorschriften. Het gezuiverde

business case: “Een van de ambassadeurs

de lokale bevolking op al deze mooie

Junggeburth van Bavaria. “De manier van

restwater van de brouwerij stroomt via

Het gaat niet alleen om samenwerken,

van het project is de chrysantenkweker

initiatieven te wijzen heeft Bavaria een

samenwerken wordt gewaardeerd. Alle

de rivieren naar de Noordzee. Maar dat

maar ook samen genieten van de

Pieter Verschure. Hij heeft zelf een

‘Boer Bier Water fietsroute’ ontwikkeld,

Boer Bier Water fietsroute

waarmee je de gemeente Laarbeek op de fiets kunt ontdekken. Inge: “Inmiddels is Laarbeek een aantal gerstvelden rijker. Mooie bijkomstigheid is dat Bavaria lokaal haar ingrediënten kan inkopen en de inwoners van Laarbeek kunnen genieten van de bijzonder sfeervolle aanblik van de goudgele gerstvelden. Speciaal daarvoor hebben we een fietsroute ontwikkeld van ongeveer 35 kilometer langs de zeven boeren die gerst verbouwen voor ons Swinckels’ bier. Na de route kunnen de fietsers genieten van een heerlijk glas Bavaria of Swinckels’ in het Bavaria Brouwerijcafé.”

Sinds 2005 publiceert Bavaria een eigen

16

thriller is zo’n 6000 keer gedownload.

duurzaamheidsverslag. Continu wordt de vraag gesteld voor wie Bavaria dat eigenlijk doet. Marthijn: “Onze rapportage werd gewaardeerd door de MVO-mensen, maar werd weinig gelezen door klanten en consumenten. Daarom hebben we twee jaar geleden een digitaal boek laten schrijven door een auteur, waarin ons duurzaamheidsbeleid werd verwerkt. Deze

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Interactie met consument

17

Wietse van den Bogaart, brouwmeester Bavaria:

‘DE BROUWER VAN MORGEN IS GOED OPGELEID’ we ook nog steeds ons volledige rapport. Lloyd’s toetst ons duurzaamheidsbeleid inhoudelijk en cijfermatig. Via de website kun je een pdf downloaden van hun geverifieerde verslag.”

Toekomst Net als alle andere brouwers heeft ook Bavaria te maken met nieuwe dilemma’s voor 2014 en verder als het gaat om duurzaamheid. “Op het gebied van

“De brouwer van morgen is niet alleen een onderneming, het zijn vooral goed opgeleide mensen”, is de stelling van Wietse van den Bogaart, brouwmeester bij Bavaria. “Sterker nog, opleiding speelt een wezenlijke rol bij het bereiken van onze duurzaamheidsdoelstellingen. Duurzaamheid is meer dan alleen zonnepanelen en windmolens. Het zijn ook de operators, die vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week, in touw zijn om bier te brouwen. Door het vergroten van betrokkenheid en opleiden van medewerkers is veel energiebesparing mogelijk.”

die onze leveranciers leveren en van de verschillende onderzoeksinstituten. Je moet je zeker niet blindstaren op uitsluitend interne opleidingen.”

Opleiding in Nederland Opvallend is dat er in Nederland geen opleiding tot brouwer bestaat. “We maken gebruik van MBO’ers levensmiddelentechniek of procestechniek”, aldus Wietse. “Vervolgens leiden we ze zelf op de brouwerij op tot brouwoperators op MBO

verantwoorde alcoholconsumptie zijn we “En dat kan zonder grote investeringen”,

Wietse uit. “Zeker bij de R van Reduce

3- en 4-niveau. Die opleiding is door

partijen. Het blijft een spanningsveld

zo vervolgt hij. “Operators zijn als geen

is de betrokkenheid van binnenuit de

Nederlandse Brouwers in grote lijnen

voor een brouwer van bier om hiermee

ander bekend met het proces en kunnen

organisatie van groot belang. Juist door

opgezet en wordt vervolgens door de

Daarna zijn we gaan zoeken naar een

eigen hop? We zien ook veel reacties van

adequaat bezig te zijn, maar we willen

met de juiste kennis en begrip vaak

vergroten van kennis bij operators kan

individuele brouwerijen aangepast naar

breder online platform en hebben we een

studenten, scholen en universiteiten, die

wel onze verantwoordelijkheid nemen”,

goede energiebesparingen aangeven.

veel bereikt worden, zeker als dat door het

de eigen situatie. Het is wel een echte

speciale website ontwikkeld: www.bavaria.

in het kader van de opleiding meedenken

aldus Inge. Marthijn gaat verder: “Wat

Soms is het iets simpels als lichten uit

hele team gedragen wordt. Voorwaarde is

opleiding. Bij Bavaria werken we samen

com/duurzaamheid. Hierop staat minder

over duurzaamheid. We nemen alles

transport betreft willen we zoveel

doen of deuren sluiten, soms is het een

dat leidinggevenden en managers open

met onderwijsinstelling Helicon, zodat de

tekst dan de oorspronkelijke rapportage,

serieus en gaan gesprekken aan om te

mogelijk over water doen. Wij hebben een

andere manier van werken. Als mensen

staan voor suggesties van de werkvloer

scholieren ook een officieel MBO diploma

maar meer beeld en video.” Inge voegt

zien hoe we suggesties kunnen oppakken.”

stichting opgericht waar alle belangen

enthousiast zijn voor duurzaamheid,

en daar ook werk van maken. We hebben

krijgen.”

eraan toe: “Het idee is: je wordt als bedrijf

Marthijn vertelt hoe duurzaamheid

bij elkaar komen (Stichting BERZOB).

kunnen vele procenten energie bespaard

dat binnen onze organisatie goed geborgd,

Zelf doorliep Wietse een hele reeks

pas echt duurzaam als er een beweging

nog breder wordt getrokken. “We kijken

Een van de zaken die daaruit voortkomt

worden, gewoon door spontane tips.

tot op het hoogste niveau. Maar natuurlijk

opleidingen, die hij afsloot met een

op gang komt. Wij willen graag dat de

naar mogelijke samenwerkingen met

is dat het kanaal, de Zuid-Willemsvaart,

Duurzaamheid bestaat uit drie R’s: Reduce,

hebben we niet alle wijsheid in pacht.

universitaire titel brouwmeester aan

consument het oppakt. Duurzaamheid

duurzaamheidsplatforms die al bestaan.

wordt verbreed en verdiept. Wij doen al

Re-use en Recycle – in die volgorde”, legt

We maken ook gebruik van de kennis

de universiteit van Nottingham. “Een

is niet de ‘ver-van-mijn-bed-show’ maar

Het gaat dan vooral om platforms

heel veel over water, maar het idee is

fantastische opleiding, mede doordat ik

staat dichtbij iedereen. Het zit vaak al

die de consumenten, bedrijven en

dat we hier achter de brouwerij meteen

die kon combineren met mijn werk op

in kleine dingen. De nieuwe website

overheden verbinden om duurzaamheid

onze spullen de boot op kunnen laden.

de brouwerij. De combinatie van studie

is toegankelijk en uitdagend om met

in de samenleving te versnellen en te

Het deel transport dat nog over de weg

en werk geeft veel extra verdieping, op

reacties te komen. Vandaar dat we de

versterken. Zo koppelen we mensen aan

gaat zijn we ook steeds meer aan het

alle niveaus. Je voorkomt dat je verzandt

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

plannen aan het ontwikkelen met lokale

interactiviteit zoeken met de consument.

elkaar en kijken we waar men samen kan

verduurzamen, door gebruik te maken van

in louter theoretische oplossingen. Het

Denk eens mee?! Wat zou kunnen helpen

optrekken. Ook vanuit die hoek komen

vrachtwagens met meer laadvermogen,

houdt je met de voeten op de grond. En

aan ons duurzaamheidsbeleid? We

nuttige tips en suggesties en maken

ook internationaal. We doen ook proeven

het is mooi om nieuw verworven kennis

ondersteunen die vraag op de sociale

we nog meer mensen betrokken bij het

met vrachtwagens die op gas rijden,

direct in de praktijk toe te passen.” Het

media. Er zijn al veel reacties binnen

duurzaamheidsbeleid van Bavaria. Om

bijvoorbeeld richting Noord-Frankrijk.

draait immers niet om opleiding en

gekomen. Vaak creatieve tips en ideeën

de samenwerking met boeren in de

We zitten in een ambititeus ‘lean & green’

kennis alleen. “Het is een balans tussen

die niet altijd haalbaar zijn, soms hele

omgeving te ondersteunen hebben we

traject waarmee we onlangs een tweede

opleiding, creativiteit, pragmatisme

nuttige en praktische tips. Bijvoorbeeld:

een aparte website www.boerbierwater.nl.

ster hebben behaald. Dat betekent dat we

en ervaring. Ik vergelijk het met een

zet een brouwerij in ieder dorp, dat scheelt

Uiteraard helpen we ook dat netwerk met

fors hebben bespaard op uitstoot van CO2.

voetbalelftal”, besluit Wietse. “Je hebt een

transportkosten. Of: maak vierkante

ondersteuning en content voor de website.

Als grote brouwer zijn we dat aan onze

team nodig waarin iedereen zijn of haar

18

blikjes. En: waarom verbouwen jullie geen

Op deze wijze brengen we duurzaamheid

stand verplicht.”

rol vervult, denkers en doeners.”

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

dichter bij de mensen. Uiteraard hebben

19

Marina van der Wal, opvoedkundige:

‘BEGIN ZO JONG MOGELIJK MET ALCOHOLOPVOEDING’ met de maatschappelijke norm. Ik vind het heel opvallend en opmerkelijk dat van de drie grote partijen – ouders, overheid en brouwers – de brouwers de meeste verantwoordelijkheid nemen. Dat is eigenlijk heel pijnlijk. In 2013 heb ik onderzoek gedaan waaruit bleek dat ouders zeer laconiek zijn over dit onderwerp. Die ouders gaan we nog vijf jaar meemaken. Dat betekent dat die ouders van 14-, 15 en 16-jarigen allemaal van plan zijn zich niet aan de wet te houden. Deze ouders zijn bereid hun kinderen alcohol te geven. Kinderen die nu pas op de basisschool zitten

uit dat pubers die een verbod hebben van

“Wees duidelijk in je communicatie! En

hebben ouders die bereid zijn de wet

hun ouders om alcohol te drinken, toch

richt die communicatie vooral op ouders

te gehoorzamen. Het gaat om morele

de helft minder drinken dan pubers die

en niet op jongeren. Anders krijg je de

beïnvloeding van een natie, het moet

geholpen worden door hun ouders om

schijn tegen. Ook voor de brouwers

tussen de oren zitten. Deze alcoholwet

voorzichtig te beginnen met drinken. Het

is het belangrijk om confronterend

is echter over de hoofden van de ouders

beste advies is dus: begin zo jong mogelijk

bezig te zijn. Het is logisch dat ze aan

heen gemaakt.” Ook over de bijbehorende

met alcoholopvoeding. Kinderen zijn echt

doelgroepmarketing doen. Je ziet wel

campagne NIX18 is Marina zeer kritisch.

al beïnvloedbaar vanaf de eerste, tweede

een kentering, bijvoorbeeld welke

“Die NIX-campagne is echt niks. Ik heb

of derde klas van de basisschool. Geef

verantwoordelijkheid brouwers nemen

aan 40 ouders gevraagd: ‘herkennen jullie

kinderen nooit een nipje of likje drank

op festivals. Vroeger gebeurde er op

je erin?’. Bij de meeste ouders is alleen

aan hun vinger. Wees duidelijk: alcohol

festivals veel meer en dan heb ik het

het woord NIX blijven hangen. Dus: we

is voor volwassenen. Als je dat de gehele

niet alleen over drank. Brouwerijen

spreken niks af. Een gemiste kans.”

opvoeding volhoudt, dan zit de gedachte

moeten uitkijken dat ze niet het braafste

dat je pas alcohol op je 18e jaar mag, in

jongetje uit de klas worden. Het zijn

het brein. En zorg als ouders ook dat je

ook de horecaondernemers die een

zelf je verantwoordelijkheid neemt. Dat

verantwoordelijkheid hebben. Brouwers

Marina heeft een duidelijke mening over

betekent geen dronkenschap in het bijzijn

kunnen ook via uitgaansgelegenheden en

Marina is zelf ook moeder van twee

alcohol en opvoeden. “In Nederland

van je kinderen. En haal na een feestje de

de horeca verkondigen hoe je met alcohol

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Alcohol en opvoeden

puberjongens, een van 22 en een van 19

hebben we een overleg-opvoeding, de

lege flessen van tafel. Natuurlijk mag je

moet omgaan.” Tot slot verwijst Marina

jaar. Ze valt meteen met de deur in huis.

stem van het kind is heel belangrijk. Maar

als ouders gewoon alcohol drinken, ook

naar de website nuchteroverbier.nl,

“Ik ben tegenstander van de verhoging

er komt een punt ‘tot hier en niet verder’.

met kinderen in de buurt. Maar ga er wel

waaraan zij een bijdrage heeft geleverd.

van de alcoholleeftijd van 16 naar 18

Als opvoeders is het reuze eenvoudig om

verantwoord mee om. Je wilt toch ook dat

“Ik heb de informatie over en voor de

jaar. Van mij mag die leeftijd namelijk

een aanvaring met pubers aan te gaan.

ze pas op hun 18e hun rijbewijs halen? Dat

ouders geschreven op die website. Het

nog verder omhoog. Ik ben ook fel

Alcohol en uitgaan hoort bij elkaar, zo lijkt

vinden we niet raar. Het heeft allemaal te

gaat eigenlijk over nuchter opvoeden.

gekant tegen de manier waarop die wet

het. Uiterlijk op woensdag voor het begin

maken met de ontwikkeling van het brein.

Over alles wat met genot te maken heeft,

is ingevoerd. Het is politieke egotripperij

van het weekend moet je daarover het

Volwassenheid ontstaat pas bij 18 jaar.”

in de breedste zin, weet men in Nederland

waarbij geen rekening is gehouden met

gesprek aan gaan met je pubers. Heel veel

Over hoe de brouwers hun verantwoorde-

heel moeilijk de nuance te maken. Dat is

hoe ouders over opvoeden en alcohol

ouders denken ‘als ik het verbied, doen ze

lijkheid nemen, is Marina erg positief.

lastig voor de opvoeders, maar vooral ook

20

denken. Er is geen rekening gehouden

het toch’. Dat klopt, maar onderzoek wijst

Ze heeft ook adviezen aan de brouwers.

voor de kinderen.”

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Al zo’n 22 jaar geeft Marina van der Wal als opvoedkundige gevraagd en ongevraagd haar mening over het opvoeden van kinderen. Door haar uitgesproken mening is ze veel te gast in radio- en tv-programma’s. Zo is ze bij Koffietijd een vaste gast aan tafel en is ze vaste opvoedkundige bij de Telegraaf. Daarnaast is ze co-auteur van ‘Het enige echte eerlijke puberopvoedboek’. Marina, die ooit bij Heineken werkte, heeft de opvoedwaaier over alcohol ontwikkeld en bijgedragen aan de website nuchteroverbier.nl. Zij heeft een heel eigen kijk op de wijze waarop ouders met kinderen en alcohol moeten omgaan.

21

‘‘

Hester Klein Lankhorst, KIDV:

We weten en doen in Nederland al heel veel als het gaat om het verduurzamen van verpakkingen. Tegelijkertijd is er ook sprake van versnipperde en soms gekleurde kennis over de verpakkingsketen.

‘REDUCE, RE-USE, RECYCLE, RENEW’ Hester Klein Lankhorst: “We kennen

kennis en objectiveren we kennis, voor alle

gaat uit van ‘Going concern’, waarbij

Verpakkingen waar zij met meldingen,

productverpakkingscombinaties en elk

in Nederland de zogenoemde

partijen in de keten. Een mooi voorbeeld

het consumentengedrag niet wezenlijk

ideeën en vragen terecht kunnen over de

afzonderlijk bedrijf moet naar deze doelen

producentenverantwoordelijkheid. Wie

is het proefproject rond de gescheiden

verandert. ‘Liever lokaal’ is de treffende

milieuvriendelijkheid van verpakkingen.

streven. De doelen zijn mede een invulling

een verpakking op de markt brengt,

inzameling van drankenkartons. Daar

naam van het tweede scenario. In het

Bedrijven reageren op deze meldingen via

van de zogenoemde ‘Essentiële Eisen’ die

is ook verantwoordelijk om het afval

hebben we de kosten van de verschillende

derde scenario, ‘Fort Europa’, legt Europa

de website van het meldpunt. Soms met

de Europese Unie stelt aan verpakkingen.

daarvan in te zamelen, te recyclen

inzamelsystemen en de milieuwinst in

strenge eisen op om tot een circulaire

uitleg en toelichting, maar soms ook om

Die vragen dat je als bedrijf inzichtelijk

en/of te verwerken. Tot 2013 was er

kaart gebracht.” Klein Lankhorst geeft

economie te komen, waarbij kringlopen

te laten weten dat ze de suggesties van

maakt hoe je tot de meest duurzame

een verpakkingenbelasting die door

aan dat het niet alleen draait om de

worden gesloten. Het laatste scenario is

consumenten overnemen en de verpakking

verpakkingskeuze bent gekomen.”

het Rijk werd opgelegd; nu is er een

verpakking. “We kijken bewust naar

‘iCreate’, waarbij sterke technologische

gaan aanpassen. Verder is het gedrag

afvalbeheerbijdrage die het bedrijfsleven

productverpakkingscombinaties. Want

ontwikkeling zorgt voor een sterk

van consumenten ook onderdeel van ons

zelf organiseert. Bedrijven betalen een

het belangrijkste is natuurlijk dat een

gedecentraliseerde productie. Denk aan

wetenschappelijk onderzoeksprogramma,

heffing aan het Afvalfonds. Daaruit

verpakking doet waarvoor die is gemaakt:

3D-printers op consumentenniveau.

zodat we meer kennis krijgen over wat

“Je ziet dat de brouwers hier in zijn

ontvangen gemeenten een vergoeding

een product beschermen of langer

Klein Lankhorst: “Het voordeel van het

consumenten beweegt als het gaat om

algemeenheid actief mee omgaan”,

en wordt ook het KIDV gefinancierd.” Het

vers houden. Maar dan wel met zo min

werken met scenario’s is dat ze trends

verpakkingen.”

aldus Klein Lankhorst. “Het helpt dat

KIDV is opgericht om de duurzaamheid

mogelijk verlies van grondstoffen.”

en ontwikkelingen laten zien die van

Lankhorst: “Uitgangspunt zijn daarbij de

invloed kunnen zijn op de ontwikkeling

Vier toekomstscenario’s

vier R’s: reduce, re-use, recycle, renew.

bier een natuurproduct is. Voor een

Essentiële eisen

van duurzaam verpakken. Om die reden

verpakkingsmateriaal als metaal en glas geldt dat je ze eigenlijk als een soort

kiezen we ook bewust een lange horizon.”

Het doel is een continu proces

‘permanent materials’ kunt zien, met

Uiteindelijk willen we naar een circulair

Een ander voorbeeld zijn vier toekomst-

Klein Lankhorst benadrukt het belang om

van verbetering. Klein Lankhorst:

weinig uitval in de keten. In principe kun je

systeem waarbij er helemaal geen

scenario’s die het KIDV heeft ontwikkeld.

kennis te objectiveren. “We weten en doen

“Volgend uit de raamovereenkomst

ze eindeloos omsmelten en hergebruiken

verpakkingsafval meer ontstaat en alle

Elk scenario schetst een beeld van de

in Nederland al heel veel als het gaat

moeten branches voor 1 oktober

Maar met de trend naar meer eenmalig

verpakkingen kunnen worden hergebruikt.

wereld in 2040 en wat de invloed daarvan

om het verduurzamen van verpakkingen.

brancheverduurzaamheidsplannen

glas zie ik wel een aandachtspunt aan

Vanuit het KIDV genereren we nieuwe

is op verpakkingen. Het eerste scenario

Tegelijkertijd is er ook sprake van

indienen, waarin ze aangeven wat de

de kant van glasrecycling. Daar zien

versnipperde en soms gekleurde kennis

hoogst bereikbare doelen voor 2018 zijn

we de recyclingspercentages de laatste

over de verpakkingsketen. Daardoor zijn in

op het gebied van de vier R’s. De plannen

jaren dalen. Het is belangrijk om die

het verleden nogal wat verschillende visies

gelden tot 2018. In dat jaar dienen de

trend te keren. Dat kan bijvoorbeeld door

op de werkelijkheid ontstaan, bijvoorbeeld

branches weer nieuwe plannen in met

als industrie goed met consumenten

op de manier waarop het bedrijfsleven,

de hoogst haalbare doelen voor 2022.

over recycling te communiceren,

gemeenten en de rijksoverheid naar de

De plannen worden door het KIDV

bijvoorbeeld via de verpakking.” Voor

afvalproblematiek keken. Dat staat een

getoetst en gaan dan als advies naar

bierverpakkingen in de toekomst grijpt

krachtig verpakkingsbeleid in de weg. Wij

de staatssecretaris van Infrastructuur

Klein Lankhorst terug op één van de vier

willen objectieve en feitelijke informatie

en Milieu, die ze vaststelt. De plannen

toekomstscenario’s: iCreate. “Ik trek een

leveren, zodat partijen een substantiële

gaan gelden voor alle bedrijven in de

analogie met de 3D-printer. Stel dat de

verbetering kunnen bereiken. Wat daarbij

branches.” De brancheplannen en de

consument thuis ter plekke zijn bier kan

helpt, is dat het KIDV een onafhankelijk

hoogst haalbare doelen spelen ook

samenstellen, naar de smaak waar hij

bestuur heeft met vertegenwoordigers

een rol om alle bedrijven te activeren.

of zij op dat moment behoefte aan heeft.

van drie partijen: het Rijk, de gemeenten

Klein Lankhorst: “We willen juist

Dat maakt bier nog persoonlijker. Dan

en het verpakkende bedrijfsleven.”

de achterblijvers stimuleren om

heb je geen flesjes als verpakking meer

Opvallend is dat consumenten in het

actief aan de verduurzaming van

nodig, hoogstens een paar vaatjes voor

bestuur niet zijn vertegenwoordigd,

verpakkingen te werken. De verwachting

grondstoffen. Ik besef me dat dit nu nog

terwijl zij in de verpakkingsketen toch een

is dat dit beter werkt dan generieke

utopisch lijkt, maar onder andere op het

cruciale factor zijn. Klein Lankhorst: “Voor

reductiedoelstellingen. De hoogst

terrein van 3D-printing is al veel mogelijk

22

consumenten hebben we het Meldpunt

haalbare doelen gaan immers over

en gaan de ontwikkelingen snel.”

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

van verpakkingen te vergroten. Klein

Eenmalig glas

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Sinds 1 januari 2013 kent Nederland het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV), dat is opgericht naar aanleiding van de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 – 2022. Daarin hebben het Rijk, het verpakkend bedrijfsleven en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) afgesproken dat bedrijven de komende jaren meer verpakkingsmateriaal hergebruiken en de verpakkingsketen verduurzamen. Hester Klein Lankhorst is directeur van het KIDV en geeft haar visie op bierverpakkingen.

’’

23

Harry Meens, directeur Alfa Bierbrouwerij:

’DE VIJFDE GENERATIE POPELT OM FAMILIEBEDRIJF VOORT TE ZETTEN’ De Alfa Bierbrouwerij uit Schinnen is een typisch Limburgs bedrijf met een rijke historie. Algemeen directeur en eigenaar Harry Meens is de vierde generatie van de familie die de brouwerij heeft groot gemaakt. Een bedrijf dat werkgelegenheid biedt, een maatschappelijke rol vervult in de regio en een product levert dat vooral geluk en ontspanning geeft, in de vorm van heerlijk bier: Dé drank van de Lage Landen. Juist daarom is Harry Meens zo blij dat zijn kinderen onlangs hebben aangegeven voor de continuïteit van het bedrijf te willen gaan zorgen.

imago van dun oorlogsbier. Mijn vader moest vechten voor het voortbestaan van de brouwerij, knokken om te overleven. De druk van de grote brouwerijen nam toe en ze stonden in de rij om Alfa over te nemen. Maar toen al hadden we de familietrots: Nooit opgeven, altijd doorgaan. ‘Liever een kleine baas dan een grote knecht’, was en is ons devies. Mijn vader Leo was destijds al lid van het toenmalige CBK (Centraal Brouwerij Kantoor). Er waren toen circa 100 leden en hij mocht ook aanschuiven. De grootste brouwer mocht gebruiken voor het maken van ruw ijs.

plaatsnemen. Mijn vader heeft de

brouwerijen in dit kerkdorp. Rond 1900

Onze ijsfabriek was op dat moment zelfs

voorzitter nooit gezien…”

zijn we meegegaan met de overstap naar

groter dan de brouwerij. Koelkasten

ondergistende bieren. Wij hebben altijd

bestonden nog niet, dus het ijs was niet

“In 1870 begon mijn overgrootvader Jozef

volledig gerstebier gebrouwen, naar

aan te slepen. Wij leverden ijs in een groot

Meens een boerderij annex brouwerij,

Duits model en recept. In 1913 deed mijn

deel van Limburg en openden later een

Alfa kwam er na de oorlog helemaal

zoals dat zo vaak ging in die tijd. Toen was

grootvader een proef met lokale hopteelt

tweede fabriek in Spaubeek”, aldus Harry

bovenop, kon verder groeien en heeft zich

er al sprake van een duurzaam en eerlijk

die geen vervolg heeft gekregen. We

Meens over de vroege geschiedenis van

meer dan bewezen.

product: hij verbouwde zelf de gerst, hij

hebben die hopplanten nog steeds hier

Alfa.

“Aanvankelijk was alles vatenbier,

vermoutte zelf, hij brouwde en de bostel

staan, als overblijfsel van de hopstammen

die overbleef ging weer naar de boerderij

van toen. Eigen hopteelt is nu voor ons

voor het vee. Dat was biodynamische

geen issue: Wij willen kunnen terugvallen

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

het dichtst bij de voorzitter

bedrijfsvoering pur sang.” Harry Meens,

op de hopvariëteit uit de hele wereld. Ik

Zoals zoveel brouwerijen had ook Alfa

brouwerij werd rendabel en kreeg een

die eind jaren tachtig in de voetsporen

zie de hele wereld als hopleverancier.

het moeilijk na de Tweede Wereldoorlog.

steeds beter imago. Mijn vader heeft

van zijn vader trad, vertelt beeldend

Als je je met brouwen beperkt tot de vier

“We hadden onder andere problemen

rond zijn 50e jaar de brouwerij aan mij

en bevlogen over de geschiedenis van

hoofdingrediënten water, gerst, hop en

met de hopleverantie. Direct na deze

overgedragen, in de late jaren ’80 van

Brouwerij Alfa. “Jozef stuurde zijn zoon

gist – zoals wij doen – dan moet je wel

oorlog kwam mijn vader Leo Meens

de vorige eeuw. Hij is helaas te vroeg

Henri naar een klein brouwerijtje in

de allerbeste hop gebruiken voor de

in het bedrijf; hij was toen zo’n jaar of

overleden, op 64-jarige leeftijd. Zoals

Keulen om het brouwersvak te leren. Zo

smaakvariëteit. Na de oorlog kocht onze

twintig. Na de oorlog heeft een oudere

in zoveel traditionele familiebedrijven

is onze brouwerij begonnen met groeien.

familie van de Duitse machinefabriek

broer van mijn vader nog geholpen om

werd in de lijn van de zoons voor

We leverden streekgebonden aan de

Witt in Aken de eerste koelcompressoren.

de brouwerij overeind te houden. Het was

erfopvolging gekozen. In die tijd had de

cafés in de omgeving en brouwden toen

Dat gaf ons een kwaliteitsvoordeel en

een moeilijke tijd van to be or not to be. Er

zoon meer rechten dan de dochter, net

24

een paar duizend hectoliter. We waren

bovendien konden we die apparatuur

was grondstoffenschaarste en bier had het

als in de boerderijwereld. Ik was enig

145 jaar Brouwerijhistorie

Een goede mix in erfopvolging

maar in 1950 zijn we ook gestart met

Nooit opgeven, altijd doorgaan

flessenbier. Daarmee hebben we de omzet flink kunnen opvoeren. De B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

in die tijd één van drie

25

Ruud Timmer, onderzoeker PPO-WUR:

‘KWEKERS PROBEREN STEEDS BETERE GERSTRASSEN TE VINDEN’ Wie na Almere dieper Flevoland in rijdt, kan het niet ontgaan: dit is schitterend landbouwgebied. Zo ver het oog reikt liggen akkers in het platte land. Witte windmolens breken de vlakte en doorklieven de lucht, die hier nadrukkelijk aanwezig is. Een goed gebied om onderzoek te doen naar verbetering van landbouwgewassen. Dat gebeurt onder andere bij het Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO) in Lelystad, onderdeel van de Wageningen Universiteit en Research Centrum. Ruud Timmer doet er onderzoek naar gerst en eiwitrijke gewassen.

kind en had van huis uit al de passie

ziet nu al hun liefde voor de brouwerij,

Europese economie. Als je ziet hoe

Ruud is een onderzoeker pur sang

NIBEM op een grotere oppervlakte worden

oogst, omdat er weinig wind was, kan in

voor het brouwvak en bier meegekregen.

hun onderlinge concurrentie en hun

weinig familiebedrijven nog overgaan

die na een stage op de Hogere

uitgevoerd, zodat er genoeg graan is om

een volgende winderige en natte zomer

Zo raak je automatisch verwikkeld in

natuurlijke drive om dingen goed te

op de volgende generatie, dan is dat

Landbouwschool zo gegrepen werd door

van elk ras 160 liter bier te brouwen. Het

erg gevoelig blijken voor legering (het

het bedrijf en krijg je vanzelfsprekend

doen. Als ik zie op welke manier ik nu

zorgwekkend. Het is steeds minder

het plantenonderzoek in Lelystad, dat hij

mouten en brouwen vindt in Duitsland

omvallen van het graan) en ziekte. Slechte

grote affiniteit. Dat is tegenwoordig niet

al met hen over de organisatie kan

interessant geworden door regelgeving,

nooit meer is verdwenen.

plaats. De uitkomst is elke keer weer

zomers zijn goed voor de selectie. We

meer zo vanzelfsprekend. Ik vind het

praten, onder andere over smaak en

belastingdruk, noem maar op, om het

“Het onderzoek naar gerst heeft twee

verrassend, want de brouweigenschappen

behandelen de gerst deels ook bewust

belangrijk dat mijn kinderen doen wat

over marktbenadering, dan ben ik een

bedrijf door te geven aan de volgende

opdrachtgevers”, legt Timmer uit,

kunnen we nog niet uit het DNA of het

niet tegen ziekte, zodat we de gezondste

ze zelf graag willen doen en ik heb nooit

zeer trotse vader. De kinderen leven nu

generatie. We laten zo een stuk welvaart

“kwekers en brouwers. Kwekers kruisen

gedrag op het land afleiden. Hoewel bier

en meest resistente varianten kunnen

teveel de nadruk willen leggen op ons

al heel erg mee en zijn zeer betrokken.

lopen. Het is relatief makkelijk om je

verschillende gerstrassen om steeds

in de praktijk vaak een blend is worden

selecteren. Dat is goed voor het milieu,

familiebedrijf. Ik ben zelf 59 en kan en

Onze jongste dochter van 13 weet al dat

kinderen te stimuleren een zinvol leven

betere planten te krijgen. Wij onderzoeken

alle rassen individueel beoordeeld op

maar ook voor de portemonnee van de

wil nog niet stoppen. De laatste tijd blijkt

ze naar de brouwerijschool in München

te leiden. En het is prachtig en heel

die nieuwe gerstrassen om te bepalen

hun kwaliteit.” Timmer heeft in al die

boer. De beste rassen komen uiteindelijk

gaandeweg dat alle drie de kinderen een

wil. Ze is zeer gepassioneerd. Zo heeft zij

bijzonder om een eigen bedrijf te hebben

hoeveel graan ze opbrengen, hoe stevig

jaren maar één keer bier van eigen gerst

op de rassenlijst en in het persbericht

grote passie hebben voor het product

mij onlangs een brief gestuurd waarin ze

en zo iets te kunnen en mogen betekenen

ze zijn en hoe resistent ze zijn tegen

geproefd. “Dat was een hele ervaring,

van het NIBEM, zodat telers weten dat

bier en het familiebedrijf. Blijkbaar kruipt

vroeg wat ze moest doen om een goede

voor de gemeenschap. Het baart me

ziekten. Maar hoe goed die rassen

de verschillen tussen verschillende

ze met het uitzaaien van die gerstrassen

het bloed waar het niet gaan kan. Ik heb

brouwer te worden en om goed te leren

zorgen dat de familietradities van trots

kwalitatief voor de boer ook zijn, als je er

brouwgerstrassen zijn aanzienlijk.”

een goede keuze maken. Per jaar komen

een dochter van 19, een zoon van 17 en

proeven. De kinderen samen vormen een

zo verwateren in Nederland en Europa.

geen goed bier van kunt maken, hebben

een dochter van 13. Ze staan alle drie te

goede mix en zeker ook een leerzaam

Dat zou ook voor de politiek een zorg

ze geen toegevoegde waarde. Vandaar

spiegelbeeld voor papa. Ze hebben alle

moeten zijn. Men heeft niet in de gaten

dat brouwers en mouters, verenigd in

bedrijf. Het wordt me de laatste tijd steeds

drie hun eigen, specifieke capaciteiten.”

waar de welvaart vandaan komt. Het

de stichting NIBEM, onderzoek laten

“Opbrengst en kwaliteit gaan helaas niet

zijn begonnen.” Boeren ontvangen een

MKB zorgt voor het grootste gedeelte

doen naar de brouwwaardigheid.” In

altijd hand in hand”, legt Timmer uit.

premie voor brouwgerst, waardoor het

van het bruto nationaal product (BNP),

NIBEM werkt de hele keten, van kweker

“Van het gewas dat de meeste kilo’s per

aantrekkelijk kan zijn dit gewas te telen.

werkgelegenheid, innovatiekracht en

en teler tot mouter en brouwer, samen

hectare opbrengt, hoef je niet altijd het

Is de gerst niet goed genoeg, dan vervalt

er ongeveer twee tot drie nieuwe rassen

popelen om deel uit te maken van het

de internationale hogere hotelschool in

Hoe trots Harry Meens ook is op zijn

doorzettingsvermogen. Een familiebedrijf

om de kwaliteit van Nederlands bier

beste bier te kunnen brouwen. In totaal

de premie en wordt de gerst verwerkt tot

Zwitserland en loopt momenteel een half

kinderen, hij voelt zich verplicht een

verkast niet. Familiebedrijven zijn de

te verbeteren. Om te ontdekken of je

duurt het onderzoek drie jaar voordat

voergerst, die minder opbrengt. Goede

jaar stage in Portugal. Mijn zoon gaat

signaal af te geven naar de maatschappij

basis van de samenleving en zorgen voor

van goede gerst ook goed bier kunt

een ras eventueel op de rassenlijst wordt

rassenkeuze is voor de teler dus van groot

biochemie studeren. Ze hebben hier in de

en politiek. “Ik maak me grote zorgen

continuïteit en betrokkenheid. Ook dat is

maken, heb je meer graan nodig dan het

opgenomen. Je bent immers afhankelijk

belang.

zomer altijd vakantiewerk gedaan, van

over het Midden- en Kleinbedrijf

duurzaamheid. Als regionale brouwerij is

standaard landbouwkundig onderzoek

van het klimaat en een gerstras dat

Het aantal proeven is volgens Timmer

26

’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Je

(MKB). Het MKB is de Kurk van de

het onze plicht daarop te blijven wijzen.”

oplevert. Vandaar dat de proeven voor

het ene jaar mooi overeind stond bij de

in de afgelopen jaren wel behoorlijk

meer duidelijk dat je altijd iets overbrengt op je kinderen wat later zinvol blijkt te

MKB: De Kurk van de economie

zijn. Mijn oudste dochter studeert aan

we in het eerste jaar het onderzoek

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

op de lijst, van de acht tot tien waarmee

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Nieuwe gerstrassen

27

‘‘

Paul Joosten en Theo Sonnemans, Lindeboom Bierbrouwerij:

Toch blijkt het keer op keer dat een ras dat het in Frankrijk of Duitsland uitstekend doet, in Nederland niet geschikt is – en andersom

‘LINDEBOOM WORDT STEEDS GROENER’

’’

In 2013 heeft de Lindeboom Bierbrouwerij een compleet nieuwe brouwzaal gebouwd. Een investering die al langere tijd gepland stond, niet alleen vanwege noodzakelijke uitbreiding van capaciteit en vernieuwing, maar vooral ook om efficiënter en zuiniger te kunnen brouwen. Na een jaar werken in de nieuwe brouwomgeving blijkt uit de cijfers dat alle verwachtingen uitkomen, zo vertellen algemeen directeur Paul Joosten en brouwmeester Theo Sonnemans. Het nieuwe, duurzame elan van Lindeboom is daarom onlangs ook doorgevoerd in een nieuwe groene huisstijl en merkidentiteit.

afgenomen. “In het onderzoek waren besparingen nodig. In overleg met de financiers hebben we ervoor gekozen om de proeven op minder locaties te doen en met minder herhalingen. Voor brouwgerst doen we in opdracht van het NIBEM onderzoek in Westmaas en hier in Lelystad. We gaan ervan uit dat we op deze manier toch voldoende informatie krijgen over de rassen.” Een verdere besparing is eigenlijk niet meer mogelijk. Een volgende stap zou het einde van het rassenonderzoek voor gerst in Nederland zijn. Dan zijn we overgeleverd aan uitsluitend ervaringen en cijfers uit het buitenland. “Toch blijkt het keer op keer dat een ras dat het in Frankrijk of Duitsland uitstekend doet, in Nederland niet geschikt is – en andersom”, geeft Timmer

bier. Er bestaat een wettelijke norm voor

veel andere landbouwgewassen. Dit

“Alle bieren komen nu uit de nieuwe

aan. “De bodem- en klimatologische

de hoeveelheid stikstof die je als teler

betekent dat je het goed kunt telen met

brouwzaal. We zijn wel onderdelen uit het

omstandigheden zijn toch heel anders.

beschikbaar hebt voor een gewas. Deze

een beperkt gebruik aan meststoffen en

oude brouwhuis blijven gebruiken, zoals

Het is nodig in Nederland zelf onderzoek

is voor gerst echter niet hoog genoeg om

gewasbeschermingsmiddelen.”

de maischketel en de koperen kookketel

te doen, als je de brouwgerstteelt voor ons

én een hoge opbrengst te geven én een

land wilt behouden.”

voldoende hoog eiwitgehalte. Vandaar

als buffervat. Nu we een jaar bezig zijn

Zoeken naar heilige graal

dat we samen met NIBEM een oproep hebben gedaan om de stikstofnorm voor

Gevraagd naar de brouwgerst van

opgetreden. We winnen energie terug,

brouwgerst aan te passen aan de huidige

morgen geeft Timmer het volgende

bijvoorbeeld door de kookdamp die wordt

De vermelding op de rassenlijst is

tijd. Gelukkig heeft de overheid naar onze

ideaalplaatje. “Dat is een gewas met een

gecondenseerd, waardoor we warm water

niet voor eeuwig legt Timmer uit. “We

oproep geluisterd en de zogenaamde

hoge opbrengst, een goede stevigheid,

overhouden. Vroeger verdampten we 10%,

weten dat gerstrassen in de loop van de

stikstofnorm een beetje opgerekt. Telers

gezond en perfecte kwaliteit waar we

nu 4%, oftewel vroeger verdampten we

tijd achteruit gaan. Resistente rassen

met een hoge opbrengst op klei krijgen

uitstekend bier van kunnen brouwen.

10 hl per brouwsel en nu 4 hl. De damp

raken toch gevoelig voor bepaalde

binnenkort een hogere stikstofnorm. Voor

Maar in werkelijkheid lijkt het net een

wordt gecondenseerd en teruggebracht

plantenziekten en de opbrengst blijft

zandgronden is dat nog niet het geval

puzzel waarvan net niet alle stukjes

tot 20 oC en gaat dan pas het riool

achter. Vandaar dat kwekers steeds

omdat er angst is voor uitspoeling van de

passen. Als we een ras hebben met een

in. Uiteraard blijven we de nieuwe

nieuwe rassen proberen te vinden,

extra stikstof naar het grondwater. Gerst

hoge opbrengst, uitstekende stevigheid

brouwzaal nog steeds verder ‘finetunen’

die nog beter zijn. Inmiddels zijn de

is echter zo efficiënt, dat het vrijwel alles

en dat resistent is tegen vele ziektes,

en evalueren, met als doel het beheersen

gerstrassen landbouwkundig zo goed,

uit de grond opneemt, en dan vaak nog

dan blijk je daar nu net geen lekker bier

van het totale proces en het bereiken

en is de opbrengst zo hoog, dat we niet

niet genoeg eiwit heeft voor de brouwer.

van te brouwen. Vandaar dat kwekers

van een optimaal kwalitatief product.

meer genoeg eiwit in de gerst krijgen

Het is een simpel sommetje. Gerst neemt

blijven zoeken naar de heilige graal die

In de nieuwe brouwzaal kunnen we ook

om de brouwers tevreden te houden.

meer stikstof uit de grond op, dan je er

hoog scoort op alle factoren. Het is een

beter spelen met het hopsysteem, we

Het eiwit in gerst is onder andere nodig

als teler in stopt. Gerst is verder een

uitdaging. En zolang we die aangaan,

kunnen de hopgift toevoegen op diverse

28

voor een stevige schuimkraag op het

vrij extensief gewas in vergelijking tot

doen wij hier graag onderzoek naar.”

momenten binnen het brouwproces.

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

er een behoorlijke energiebesparing is

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Extensief gewas

met de nieuwe brouwzaal merken we dat

29

‘‘

Wij denken bij alle investeringen aan de effecten op duurzaamheid. Er ligt nu een compleet plan voor de verbouwing van ons proeflokaal en de kantoren welke naar verwachting 2016 gereed moet zijn. Ook hier zullen we rekening houden met verdere verduurzaming

‘‘

Voor het maken van speciaalbier is dat

langer mee. Alle chauffeurs hebben een

multibranding uitstralen, hetgeen eenheid

belangrijk, je kunt het karakter van het

training energiezuinig rijden gevolgd.

brengt en leidt tot meer duurzame

bier beter beïnvloeden. Op het gebied

We zien daarnaast dat het gebruik van

verpakkingen en point-of-sale materialen.

van grondstoffen besparen we nu

tankbier is toegenomen. We hebben er

Alle merken zitten nu in één consistente

meer dan vroeger. Het brouwproces is

voor gekozen om slimmer om te gaan

lijn, passend binnen het corporate

efficiënter ingericht, kost minder tijd en

met verpakkingen richting de horeca.

image van Lindeboom. Het invoeren van

minder energie. We maken meer wort

Dit geeft voordelen op arbo-gebied voor

die nieuwe identiteit gebeurt in eigen

per brouwsel. Dit gecombineerd met de

ons personeel en werkt efficiënter. Meer

beheer en gefaseerd. We gaan niet voor

nieuwe stoomketel zorgt voor een extra

tankbier betekent minder sjouwen en

kapitaalvernietiging. Wel zullen we

energiebesparing aan gasgebruik. Deze

minder vrachtwagens laten rijden. Wij

versneld werken aan het vervangen van

trend, die we al hadden voorspeld bij de

helpen onze klanten hierbij en investeren

de buitenreclames bij onze horecaklanten.

investeringen in de nieuwe brouwzaal,

in de apparatuur. Zo kijken we ook

We hebben dan namelijk meteen de

wordt dus absoluut gehaald. Daarnaast

met hen mee naar de koeltechnische

mogelijkheid om de oude neonverlichting

hebben we ook onze spoelmachine

materialen, waardoor bijvoorbeeld

te vervangen door led-verlichting hetgeen

vervangen, wat leidt tot een hoger

slimmer en kwalitatief beter met een

ook weer energiebesparend werkt.” Theo

rendement, minder watergebruik en

fustenkast gewerkt wordt. We gebruiken

Sonnemans voegt er nog aan toe: “Tegelijk

efficiënter in energiegebruik”, aldus Theo

voor deze fustenkasten alleen nog maar

Sonnemans.

groene koelgassen, butaan in plaats van

Lindeboom steeds groener, passend

aardwarmte tot de mogelijkheden

daarom bewust gekozen om de kleur

hebben we ook de etiketteermachine

chloorfluormethaan. Dus minder CFK’s

bij de nieuwe huisstijl waar de kleur

behoort. Duurzaamheid niet alleen voor

groen dominant in ons merk Lindeboom

vervangen. Dat was ook noodzakelijk

waardoor de ozonlaag minder aangetast

groen nog dominanter in terugkomt.

nu, maar ook in de toekomst.”

te laten terugkomen. Ook op die manier

vanwege het nieuwe buik- en rugetiket. De

wordt door minder schadelijke uitstoot.

Wij denken bij alle investeringen aan

willen we duurzaamheid uitstralen.

nieuwe machine is meteen ook een stuk

Op logistiek gebied heeft Lindeboom

Daarnaast geven we ook voorlichting over

de effecten op duurzaamheid. Er ligt nu

Ook hebben we de oude rode kratten

energiezuiniger. En tijdens het aanpassen

eveneens slagen gemaakt om verder te

taptechniek, taprendement en hygiëne

een compleet plan voor de verbouwing

vervangen door gloednieuwe groene

van de huisstijl op de etiketten konden we

besparen en uitstoot te verminderen,

aan de horecamedewerkers. Daarmee

van ons proeflokaal en de kantoren

De keuze voor de nieuwe identiteit van

kratten. Bovendien bevatten de oude

tegelijkertijd de nieuwe logo’s en icoontjes

zo weet Paul Joosten. “We hebben een

willen we onnodige verkwanseling van

welke naar verwachting 2016 gereed

‘Lindeboom, het bier van hier’ sluit goed

kratten nog cadmium, dus die moesten

toevoegen. Zo hebben wij nu dus de

efficiencyslag kunnen maken door een

gereed product tegengaan en borgen we

moet zijn. Ook hier zullen we rekening

aan bij alle veranderingen die bij de

we zeker vervangen. Door meteen onze

zwangerschapslogo’s op onze etiketten,

aanpassing van onze routes en hogere

de kwaliteit van onze bieren. Bovendien

houden met verdere verduurzaming.

brouwerij worden doorgevoerd. Paul

merkidentiteit aan te passen, hebben we

maar ook een 18+ logo en een ‘don’t

beladingsgraden. Daardoor rijden we

levert dat een positieve bijdrage aan de

Zo gaan we werken met led-verlichting

Joosten: “We willen onze brouwerij nog

gekozen voor een manier die het mogelijk

drink and drive’ logo. Wij nemen onze

minder kilometers, gebruiken we minder

levensvatbaarheid van een horecabedrijf.

en zonnecollectoren op het dak. We

meer gaan gebruiken voor de uitstraling

maakt om al onze merken in elkaar

verantwoordelijkheid, Lindeboom is echt

brandstof en gaan onze vrachtauto’s

Met al deze ontwikkelingen wordt

onderzoeken ook of het gebruik van

en ons nieuwe portfolio. We hebben

over te laten lopen. Zo kunnen we meer

steeds groener en duurzamer bezig.”

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Multibranding

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Slimme logistiek

met de nieuwe huisstijl en etikettenlijn

30

31

Hildegard van Ostaden, Grootheraut Biergenootschap der Lage Landen:

’BIER IS MEER DAN OOIT ROCK&ROLL’ Als gediplomeerd brouwmeester en geestelijk moeder van de Urthel-bieren is Hildegard van Ostaden al meer dan 12 jaar actief in de bierwereld. Sinds kort heeft zij met haar man Bas van Ostaden een kleine microbrouwerij in Ruiselede (B) en een bier- en gastronomie restaurant ‘De Hoppeschuur’ in het naburige Knesselare. Niet vreemd dat deze bierambassadrice ook de Grootheraut is van het Biergenootschap der Lage Landen. Zij is bij uitstek de persoon om haar visie te geven op de biercultuur in Nederland en België, en op het imago van vrouwen en bier.

“Het Biergenootschap der Lage Landen

België en Nederland. Twee keer per

Nu zie je vele creatieve brouwers en de

recepturen. Je moet een goed bier op

bestaat sinds 2005 en is een organisatie

jaar komen we bijeen in het kapittel, de

kwaliteit gaat sterk omhoog. Men durft

de markt brengen dat consistent is. Het

waarbinnen de vriendschapsbanden

vergadering van herauten. Dan worden

te experimenteren en extreme bieren te

maakt mij niet zoveel uit waar het bier

tussen verschillende brouwers en

er ook altijd weer enkele nieuwe herauten

brouwen. Een beweging die is ontstaan

vandaan komt, als het maar goed is. Ik

bierambassadeurs onderhouden worden.

geïntroniseerd, mensen die een goede

vanuit de bierkenners, bierfanaten en

ben zelf ooit ook zo begonnen.”

Het is dus geen lobbyorganisatie, dat

bijdrage leveren aan de biercultuur

kleine brouwerijen, wordt nu ook door

is weggelegd voor Nederlandse en

in de Lage Landen. Meestal zijn dit

de grote brouwers opgepakt. Dat is een

Belgische Brouwers. In april 2013 ben

brouwers, maar het kunnen ook andere

zeer goede ontwikkeling. België heeft een

ik geïntroniseerd tot Grootheraut als

bierambassadeurs zijn”, zo legt Hildegard

vrij traditionele biercultuur, maar ook

Al jaren is er veel discussie rond het

opvolger van Andries de Groen. Het

uit.

daar begint die mondiale aandacht voor

thema ‘vrouwen en bier’. Hildegard weet

bijzondere, meer extreme en smaakvolle

precies wat een vrouw aan bier moet

bieren aan te slaan. Bier heeft meer dan

ontdekken: “Dat het lekker is! En dat het

ooit ‘Rock & Roll’, kijk bijvoorbeeld ook

divers is. Vrouwen moeten ontdekken

doel, namelijk bier positief onder de

België versus Nederland

Bier & Gastronomie. In België doen we

Als Belgische brouwster, getrouwd met

maar naar landen als Spanje, Italië en

dat bier een avontuur is. Veel vrouwen

dat door jaarlijks een bierambassadeur

een Nederlander, heeft Hildegard niet

de USA. Het is goed te zien dat traditie

leven nog in de veronderstelling dat bier

aan te stellen, een mediapersoon die

alleen vanuit haar functie als Grootheraut

gekoppeld wordt aan nieuwe innovatieve

drinken op een terras boers is. Het is juist

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

aandacht brengen aan de hand van

buitengewone aandacht vraagt voor ons

een mening over de Nederlandse

dingen. Ik vind het vooral supertof dat

charmant om een mooi bier te drinken!

mooie bier.”

biercultuur.

zowel de bierdrinker als de bierbrouwer

En de vooroordelen van vrouwen dat bier

“Ik vind de recente ontwikkelingen heel

geïnteresseerd is in die verandering. Er

alleen in grote hoeveelheden gedronken

interessant. Op dit moment gebeurt er

zit een goede groei in speciaalbieren in de

wordt en veel alcohol bezit, kloppen ook

enorm veel in de Nederlandse bierwereld,

Lage Landen.”

niet. Dat is allemaal relatief. Ach, eerlijk

’’In Nederland doen we dat door het

die zeer innovatief is. Men durft heel veel.

Hildegard heeft een duidelijk mening over

gezegd ben ik al heel vaak ondervraagd

jaarlijks uitreiken van de ‘Bier aan

Het oude imago van de Nederlander

de opkomst van de vele huurbrouwers/

over het onderwerp ‘vrouwen en bier’. Het

Tafel Trofee’, een erkenning voor het

die alleen pils drinkt is echt aan het

brouwfirma’s (oftewel brouwers zonder

wordt een beetje afgezaagd. Ik zou zeggen:

betere bierrestaurant. Op dit moment

verdwijnen. Toen ik twaalf jaar geleden in

eigen brouwketels).

kijk eens goed hoeveel vrouwen er al lang

zijn er ongeveer 80 herauten lid van

Nederland startte met Urthel-bier, werd

“Het belangrijkst vind ik dat er bier

genieten van een mooi glas bier. Er zijn

32

het genootschap, mooi verdeeld over

er nog amper speciaalbier gedronken.

gebrouwen wordt vanuit goede

goede voorbeelden genoeg.”

Betere bierrestaurant

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

genootschap heeft wel een belangrijk

Bier drinken is charmant

33

’’

Pascal Gilet, algemeen directeur HEINEKEN Nederland:

De groei van nieuwe producten waaronder de 0.0% bieren is groot. De consument staat duidelijk open voor nieuwe producten en smaken

‘DUURZAAMHEID INTEGREREN IN DE MERKENSTRATEGIE’ organisatie. Ik ervaar zelf al jaren dat

kunnen wij als Heineken dat helpen

ontwikkelingen in de samenleving. Er

duurzaamheid binnen Heineken op een

beschermen en verbeteren? In ons

is veel meer vraag naar diversiteit, er

hoog niveau staat, bijvoorbeeld als je

duurzaamheidsprogramma ‘Brewing a

zijn meer momenten van genieten. Daar

kijkt wat er wordt gedaan op het gebied

Better World’ richten we ons dan ook op

moet je op inspelen en dat zie je terug

van verantwoorde alcoholconsumptie.

die gebieden waar we echt een verschil

in het assortiment. Een goed voorbeeld

Maar ook op het gebied van CO2-reductie

kunnen maken, namelijk: waterverbruik,

zijn de nieuwe biertypen die worden

gebeurt veel. Hier in Zoeterwoude staat

CO2-reductie, duurzame inkoop en

ontwikkeld zoals Radler. Maar ook de

de grootste brouwerij van Heineken

verantwoorde alcoholconsumptie. Sinds

groei in biertypen die aansluiten op de

in Europa. Onze visie is om in 2020

augustus van dit jaar zijn er twee pijlers

behoefte om verantwoord met alcohol om

klimaatneutraal te brouwen. Dat is

bijgekomen: veiligheid & gezondheid

te gaan. De groei van nieuwe producten

ambitieus en gebeurt niet vanzelf. Wij

en maatschappelijke betrokkenheid.

waaronder de 0.0% bieren is groot. De

doen dat door samen te werken met

Door deze bestaande bedrijfsactiviteiten

consument staat duidelijk open voor

onze klanten, partners en leveranciers.

onderdeel te maken van onze

nieuwe producten en smaken.”

Niet alleen in concept, maar vooral in de

duurzaamheidsstrategie kan er een meer

praktijk.”

gerichte aanpak gerealiseerd worden.

Pascal Gilet vertelt verder hoe het

Als marktleider mag je nooit slapen. Dat

duurzaamheidsbeleid aansluit bij de

geldt ook voor duurzaamheid. Heineken

strategie van HEINEKEN Nederland. “We

neemt haar verantwoordelijkheid dan

zijn nu bezig om onze strategie verder

De vraag is wat duurzaamheid voor

ook niet alleen achterin de keten -in het

door te bouwen. Veel loopt goed, maar

Pascal Gilet als persoon betekent. “Ik zie

productieproces – maar ook vooruit in

de markt en onze business veranderen.

mezelf als burger van de wereld en trotse

de keten – richting de consument. Waar

Dat betekent dat je als organisatie

vader van vier kinderen. Ik kijk naar een

we vroeger vooral naar de optimalisatie

flexibel moet zijn om hierop in te spelen.

toekomst die beter is dan vandaag. De

van ons productieproces keken, is onze

Onze ‘license to operate’ wordt mede

volgende generaties moeten dezelfde of

aandacht verbreed naar ‘ketendenken’:

bepaald door consumenten, klanten,

betere kansen krijgen. Ik ben zelf thuis ook

van gewas tot glas. En uiteraard kunnen

overheid, NGO’s (niet-gouvernementele

bezig met recycling, en als consument kijk

we dat niet alleen; onze partners,

organisaties) en wat er verder in de markt

ik kritisch naar de producten die ik koop

leveranciers en natuurlijk ook de klant en

gebeurt. Dat bepaalt ook welke rol wij in

Sinds 1 april 2014 is de Fransman Pascal

en gebruik. Ik ben een levensgenieter,

de consument spelen hier ook een cruciale

de toekomst kunnen spelen en daar past

Gilet (50) algemeen directeur van

een Bourgondische Fransman. Maar

rol in. 60% van de carbon footprint van

ons duurzaamheidsprogramma volledig

HEINEKEN Nederland, het thuisland

als persoon heb ik zeker aandacht voor

een biertje ligt bij de consument dus het

in.”

van Heineken. Gezien zijn lange

verantwoorde alcoholconsumptie en hoe

is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.”

ervaring binnen het Heineken-concern

je met mate kunt genieten.”

Het duurzaamheidsbeleid van Heineken

is Gilet goed op de hoogte van het

Niet alleen als persoon, maar ook als

wordt steeds meer in samenspraak in

duurzaamheidsbeleid van het bedrijf.

algemeen directeur weet Gilet hoe

praktijk gebracht. Gilet is tevreden over de

Het overbrengen van een duurzaamheids-

Hij zet het in historisch perspectief.

belangrijk het is om duurzaamheid

uitvoering.

boodschap aan het grote publiek is niet

“Duurzaamheid zit in het DNA van

in de bedrijfsvoering te borgen.

“Duurzaamheid is niet alleen iets van

altijd even gemakkelijk.

de familie Heineken. Gerard Adriaan

“Consumenten verwachten van bedrijven

de duurzaamheidsafdeling. Je ziet dat

“Consumenten spreken we altijd aan

Heineken was in Amsterdam al bezig met

veel meer dan goede producten en

we over de breedte van de organisatie in

via onze merken. Waarom zouden we

schoon drinkwater voor de plaatselijke

diensten. Men verwacht dat we onze

termen van duurzaamheid denken, in de

dat dan niet met duurzaamheid doen?

bevolking en betrokken bij de realisatie

verantwoordelijkheid nemen. Hier in

verkoop en bij onze groothandel, onze

Daarom wordt duurzaamheid steeds meer

van het Vondelpark. Het gevoel voor

Zoeterwoude zitten we bijvoorbeeld

verpakkingen, onze carbon footprint, onze

geïntegreerd in de strategie van onze

duurzaamheid is in de navolgende jaren

midden in een groen landschap

verantwoordelijkheid richting consument.

merken. Zo hebben we met Heineken®

34

alleen maar sterker verankerd in de

met een rijke biodiversiteit. Hoe

Dat betekent ook blijven inspelen op de

onze campagne ‘Dance More, Drink

DJ en zonnepanelen B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Gezamenlijk verantwoordelijk

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

“Als marktleider mag je nooit slapen. En dat geldt dus ook voor duurzaamheid”, zo vertelt de nieuwe algemeen directeur van HEINEKEN Nederland Pascal Gilet. Hij is nog maar een half jaar eindverantwoordelijk maar heeft al helder voor ogen welke strategie hij met het bedrijf wil gaan voeren, en welke belangrijke rol daarin is weggelegd voor duurzaamheid. Hij kijkt daarbij niet alleen naar zijn eigen organisatie, maar ook naar de biercategorie als geheel. De samenwerking binnen Nederlandse Brouwers ziet hij als een groot goed.

’’

35

Trends in biermarkt

VOLOP BEWEGING BINNEN DE BIERCATEGORIE De biercategorie is volop in beweging. Alcoholvrij en -arm bier is bezig aan een continue opmars en consumenten kiezen steeds vaker voor een mooi glas speciaalbier. Maar ook pils blijft populair. Daarnaast geeft de nieuwe categorie Radler een verdere impuls aan de categorie laagalcoholhoudende bieren. Een overzicht van actuele trends binnen enkele belangrijke biercategorieën.

met liefst 15% tot 790.000 hectoliter. De consument gaat steeds vaker op zoek naar nieuwe smaken en variaties. Ook binnen dit segment zien we dan ook veel productinnovatie. Pils blijft de grootste categorie Pils blijft qua volume veruit de grootste categorie. Ruim 90% van het gedronken bier in Nederland is nog steeds pils. Wel

Alcoholvrij/alcoholarm steeds

Succesvolle introductie Radlers en

winnen de andere categorieën al enkele

populairder

andere biermixdranken

jaren licht aandeel ten opzichte van deze

Nederlandse bierdrinkers drinken steeds

Radlers – een mix van bier met

populaire categorie.

vaker alcoholvrij- en arm bier. Het

vruchtensap en/of frisdrank - en ook

segment steeg in 2013 voor het tweede

andere biermixdranken hebben in een

Bierconsumptie redelijk stabiel, jaren

jaar op rij in totaal met 13,6% tot 190.000

korte tijd sterk aan populariteit gewonnen.

met accijnsverhoging zorgen voor dip

Slow’ met ambassadeur DJ Armin van

om de duurzaamheid van ons bedrijf,

voor hobbybrouwers. Binnen de

hectoliter, zo blijkt uit onze jaarlijkse

Radler lijkt inmiddels eenzelfde volume

Als we kijken naar de totale biermarkt,

Buuren waarmee we verantwoorde

we willen een duurzame brouwer én

koepelorganisatie Nederlandse Brouwers

kerncijfers. Een mooie ontwikkeling in het

te benaderen als alcoholvrij- en arm

dan valt op dat de consumptie per hoofd

alcoholconsumptie onder de aandacht

leverancier zijn. Onze visie op 2020

is alles er op gericht om samen de

kader van verantwoorde bierconsumptie

bier. En de groei lijkt komend jaar door te

van de bevolking redelijk stabiel is.

brengen. De Wieckse-bieren worden

gaat hier over, je kunt alleen over de

biercategorie te verbeteren en niet te

en een mooie beloning voor de vele

gaan zetten. Het lage alcoholhoudende

Alleen in jaren met een accijnsverhoging

volledig gebrouwen op energie van

toekomst denken als de gehele footprint

kijken als concurrenten. Hoe kunnen we

investeringen die brouwers in dit segment

segment vertoont daarmee een sterke

daalt de geregistreerde bierconsumptie

onze zonnepanelen. Het blijft dus niet

van onze bedrijfsprocessen verlaagd

de diversiteit helpen ontwikkelen, hoe

steken. Voor mensen die alcoholvrij bier

groei.

substantieel. Dit betekent niet dat er

bij woorden, maar wordt in praktijk

wordt. Daarom blijven we innoveren, op

kunnen we de craftbrewers omarmen

drinken zijn de redenen vooral gelegen

gebracht door het aan te laten sluiten bij

zoek naar oplossingen die passen in een

in plaats van afstoten? Maar samen

in het feit dat men de BOB is en dus nog

Aandeel speciaalbier blijft stijgen

bierdrinkers over de grens kopen vanwege

onze merkenvisie. Daarnaast bieden we

veranderende samenleving en bovendien

kijken we ook naar hoe we bepaalde

moet rijden (64%), dat men even geen

Naast de sterke groei van alcoholvrij- en

toegenomen accijns- en btw-verschillen.

horecaklanten oplossingen op het gebied

duurzaam zijn. We zijn bijvoorbeeld in

uitdagingen als sector kunnen aanpakken.

alcohol wil (36%) of gewoon omdat

arm bier en biermixdranken, kiest de

van energieconsumptie, watergebruik,

een vergevorderd stadium met nieuwe

Temeer omdat we als collectief ook een

men het lekker vindt (21%), blijkt uit het

consument ook steeds vaker voor een

transport, CO2-reductie en meer. Het is

windturbines en de implementatie van

impact kunnen maken. Als Nederlandse

Nationaal Bieronderzoek 2014.

mooi glas speciaalbier om bewust van te

niet alleen een verplichting, maar biedt

elektrische distributie.”

Brouwers waren we samen ook al

genieten. Het segment zit al enkele jaren

succesvol met de accijnsverhoging

in de lift. In 2013 groeide het segment

business, de maatschappij en consument.”

Craftbrewers en speciaalbier

campagne ‘Stop Bierbelasting’. De samenwerking hierin was sterk. De sfeer

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Volgens Gilet is het toekomstperspectief van HEINEKEN Nederland afgestemd op

Gilet ziet samen met de andere leden

binnen Nederlandse Brouwers is er een

duurzaamheid.

van Nederlandse Brouwers, dat de

van wederzijds respect en visie. Samen

“Als HEINEKEN Nederland willen we

consument steeds meer passie heeft voor

kijken we naar de toekomst, wat we

winnen. Dat kan alleen door het hart van

de biercategorie.

willen bereiken en hoe we ons kunnen

de consument te veroveren, het respect

“Er is steeds meer interesse voor

voorbereiden op ontwikkelingen. Die

van onze partners en de overheid te

craftbrewers en speciaalbier. Wij

samenwerking loopt van bestuur tot

verdienen en te opereren in harmonie

zien dat als kans in plaats van een

alle vakgroepen en disciplines, ook op

met onze omgeving. Dat betekent dat

gevaar. Heineken ontwikkelt hier

het gebied van duurzaamheid. Ik ben er

we gestaag door zullen gaan op de

als merkenbouwer zelf aan mee, we

dan ook van overtuigd dat we samen als

ingeslagen weg. Waarde toevoegen in

stimuleren de diversiteit. Een goed

brouwers ook daar een verschil kunnen

36

plaats van een verplichting. Het gaat

voorbeeld is de Brand Bierbrouwwedstrijd

maken.”

Kerncijfers 2013 Nederlandse Brouwers Binnenlandse afzet naar biersoort Leden Nederlandse Brouwers (inclusief alcohol arm en -vrij)

Alcoholarm en - vrij bier Pils Overige Totaal

Overzicht totale markt alcoholhoudend bier (≥0,5%) obv accijnsaangiften (exclusief alcohol arm en -vrij)

2013 2012 190.000 hl

181.006 hl

9.292.000 hl

9.497.361 hl

790.000 hl

682.825 hl

10.272.000 hl

10.361.192 hl

2013

2012

Totale bierafzet Nederlandse markt

11.691.000 hl

12.122.098 hl

Afzet Nederlandse Brouwers

10.082.000 hl

10.180.186 hl

Import en productie overigen

1.609.000 hl

1.941.912 hl



B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

ook een toegevoegde waarde aan onze

minder gedronken wordt, maar dat

37

Angélique Schmeinck, bockbierambassadeur:

‘STEEDS MEER CULINAIRE MOGELIJKHEDEN MET BIER’ wordt om de gerechten te bereiden. Via

welke andere smaken er goed bij

uitstek gebraden, gegrilde of gestoofde

een ingewikkeld katrollensysteem wordt

passen. Die smaakvrienden tekent ze

groenten en vlees. De smaken die bij

het eten op verschillende hoogten in

uit op een ‘mindmap’, uitgesplitst naar

het bruinen van het vlees vrij komen,

de ballon gehesen om zo langzaam te

verschillende productgroepen: groente,

combineren uitstekend met de donkere

garen terwijl het landschap beneden

fruit, vlees, zeevruchten, kruiden en

mouten die bij het brouwen van het bier

traag voorbij schuift. De vlieghoogte is

kaas. Smaakvrienden heeft inmiddels

gebruikt zijn. Het krachtige karakter

niet zodanig dat het invloed heeft op

geleid tot twee boeken, één over groente,

van bockbier vraagt om eten dat

de smaak. “Dat gebeurt pas boven drie

de ander over fruit. “Een boek over bier

tegenwicht biedt. En omdat bockbier een

kilometer, in de drukcabine van een

staat nog niet in de planning”, geeft

seizoensproduct is, kies ik vanzelfsprekend

vliegtuig”, legt Schmeinck uit. “Maar de

Schmeinck toe. “Maar in de bestaande

voor producten die juist in die tijd

beleving van eten en drinken in de ballon

boeken komt bier geregeld terug als

verkrijgbaar zijn.”

is zo intens, dat je een stevig bier nodig

smaakvriend van bepaalde groenten

hebt om indruk te maken. Een krachtig

en vruchten.” Natuurlijk tekende ze

bier past in het avontuur dat je tijdens

als bockbierambassadeur ook een

zo’n vaart meemaakt. Bockbier zou daar

mindmap van bockbier. Deze inspireert

Ook de combinatie van kaas en bockbier

uitstekend voor in aanmerking komen,

om nieuwe combinaties uit te proberen.

komt nadrukkelijk op de mindmap voor.

als het geen seizoensbier zou zijn. Het

Een professionele kok kan er inspiratie

“Bier en kaas is een prachtige combinatie.

luchtballonseizoen loopt echter van half

vinden voor nieuwe gerechten om zijn

Het parelende koolzuur in het bier reinigt

april tot eind september. Juist als de

gasten te verrassen, maar je kunt er ook

de mond als het ware van het vette

eerste flessen bockbier opengetrokken

zelf thuis in de keuken mee aan de slag.

laagje dat kaas op gehemelte en tong

worden, bergen ballonvaarders hun

“Je kunt heerlijk mixen en matchen met

achter laat. Zo komt iedere hap en slok

ballonnen op tot het volgende voorjaar.”

de ingrediënten, precies waar je zelf zin

opnieuw tot zijn recht. Bij bockbier zijn dit

in hebt om de beleving te creëren die je

vanzelfsprekend de wat krachtiger kazen.”

zoekt.”

Dat koolzuur overigens niet altijd even

De mindmap van bockbier is herfstachtig

makkelijk is, geeft Schmeinck grif toe. “Je

Destijds was bier aan tafel nog iets uitzonderlijks. Tegenwoordig zien steeds

Mindmap bockbier

meer mensen de culinaire mogelijkheden. “In mijn programma ‘Impress your friends’

Op zoek naar de mooiste culinaire

met warme, rijke smaken en geuren. Zo

moet er echt rekening mee houden. Teveel

bij TV-zender 24Kitchen maak ik daarom

combinaties ontwikkelde Schmeinck

vind je er ingrediënten als paddenstoelen,

koolzuur verdooft de tong waardoor

ook graag gebruik van bier, zowel bij/in

het concept van ‘Smaakvrienden’. De

vijgen, koolsoorten, en natuurlijk

je minder goed kunt proeven. Daarom

gerechten als bij bier-spijscombinaties.

naam verwijst naar een creatief proces,

wild. Naast de ingrediënten is ook de

geef ik de voorkeur aan bieren met een

Het is een inspirerende afwisseling met

waarbij je één product centraal stelt

bereidingswijze van grote invloed op de

zachte mousse.” Onwillekeurig kiest ze

wijn of thee. Je ziet dat het aansluit bij de

en vervolgens probeert te achterhalen

smaakbeleving. “Bij bockbier passen bij

de term waarmee champagnemakers de pareling in hun wijn benoemen. “Ook

op zoek zijn naar nieuwe ervaringen. In BOSPEEN

trend van bier aan tafel inmiddels ook opgepikt. En bier heeft als extra voordeel dat het betaalbaar is.” Ook in één van de andere projecten

WALNOOT

KNOLSELDERIJ

PADDENSTOELEN

BOERENKOOL

RODE BIET

GEDROOGDE PRUIM

RODE KOOL

VIJG GEDROOGDE ABRIKOOS

WITLOF POMPOEN

AARDPEER

GROENE KOOL

KASTANJE

SCHORSENEREN

ROZEMARIJN STERANIJS

KRUIDNAGEL

KABELJAUW

KANEEL

NOOTMUSKAAT

JENEVERBES PIMENT KARWIJZAAD

OESTER SNOEKBAARS MAKREEL

TONGSCHAR

SALIE GESMOORDE OSSENSTAART BACON DROGE WORST GEDROOGDE HAM

MILDE BLAUWSCHIMMELKAAS

HERT

RUNDVLEES

RUNDERSUKADE HAZENPEPER HERTENSTOOF GEDROOGDE HERTENHAM

NAGELHOUT

VLEES

SCHOL

KARDEMOM

LAURIER

KONIJN

WILDE EEND HAAS PASTRAMI

WILDZWIJN

VARKENSVLEES

ZACHTE GEITENKAAS

OUDE BOERENKAAS

KAZEN

MOSSELEN

VIS, SCHAAL & SCHELPDIEREN

ZEEDUIVEL

GEMBER

DADEL

SPECERIJEN

TIJM

Skydining’ organiseert Schmeinck

CRANBERRY

CHOCOLADE

PREI

mooi glas bier. Onder de naam ‘CuliAir

de warmte in de ballon zelf gebruikt

PASSIEVRUCHT

PASTINAAK

WITTE KOOL

van Schmeinck figureert soms een

diners in een hete luchtballon waarbij

SINAASAPPEL

APPEL PEER

FRUIT & NOTEN

de horeca, maar ook in de retail wordt de

HAZELNOOT

GROENTEN

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

belangstelling van onze kijkers, die steeds

38

Bockbier en kaas

KOMIJNEKAAS PIKANTE ROODBACTERIEKAAS

SCHAPENKAAS

HARDE GEITENKAAS KRUIDNAGELKAAS

CASSELERRIB www.smaakvrienden.nl

Deze inspiratiekaart met de mooiste combinaties bij Bockbier wordt u aangeboden door Nederlandse Brouwers en Meesterkok Angélique Schmeinck

WWW.NEDERLANDSEBROUWERS.NL

de temperatuur van het bier is van grote

juiste bier ouder laat worden, ontstaat

als dè bockbierambassadeur. Het is

invloed. Als je bier te koud serveert

een nieuw geheel aan smaken. Het

de bedoeling dat er dit jaar tientallen

gaat meer dan de helft van het aroma

is wonderbaarlijk. De smaak wordt

bockbierambassadeurs opstaan die ieder

verloren. Alle nootachtige, fruitige en

vergelijkbaar met een vintage port of

op hun manier met bockbier aan tafel

kruidige smaken van bockbier ervaar je

oude Bordeaux. De koolzuur en bitterheid

aan de slag gaan. Dat kan een heel menu

pas volledig als je het bier niet te koud

verdwijnen, en rijpe smaken van krenten,

zijn dat om bockbier draait, of eenvoudige

serveert. Koud bier is goed om de dorst

gedroogde pruimen, maar ook van leer

tapas rond borreltijd. Een goede

te lessen. Daarna kun je genieten van de

krijgen de overhand. In combinatie met

ontwikkeling aldus Schmeinck. “Bier is zo

complexiteit.”

een moulleux chocoladetaartje een

breed en veelzijdig. Bovendien is het van

Het bijzondere aan bockbier is dat het

hemelse combinatie.”

iedereen. Daar passen veel ambassadeurs

zich leent om te verouderen. “Als je het

Angélique krijgt in 2014 geen opvolger

bij.”

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Een jaar geleden werd Angelique Schmeinck door Nederlandse Brouwers benoemd tot bockbierambassadeur. Een eer die de SVH Meesterchef, culinair inspirator en -entertainer met veel plezier ontving. “De beker staat op mijn kantoor”, lacht ze. “Ik heb iets met bier. Twintig jaar geleden, toen ik chef was in De Kromme Dissel, experimenteerden we al met speciaalbier aan tafel. Met bier is zoveel mogelijk. Er is een rijke diversiteit aan smaken en het parelende koolzuur voegt daar nog een extra dimensie aan toe. Je kunt er spannende combinaties mee maken. In principe is bier complexer dan wijn.”

39

’’

Harm van Esterik en Bart Simonet, AB InBev Nederland:

Als brouwerij staan wij middenin de maatschappij. In maart 2014 hebben we met ons team een dag geholpen met het tuinonderhoud bij een dagopvang voor mensen met een beperking

‘DUURZAAMHEID IS: OPTIMALISEREN TOT WE NIET MEER KUNNEN’ Wereldwijd steunt het duurzaamheidsbeleid van AB InBev op drie peilers met als doel: ‘Het Beste Bierbedrijf zijn dat mensen Samenbrengt voor een Betere Wereld.’ Ook in Nederland wordt daar met succes invulling aan gegeven. Harm van Esterik, Algemeen Directeur AB InBev Nederland, en Bart Simonet, Brewery Manager in Dommelen en Arcen, geven aan waar de nadruk van dit beleid in Nederland ligt.

’’

strand van Zandvoort schoon gemaakt.

onder de grond. Dat scheelt een hoop

steeds meer biogas dat voortkomt uit onze

De teams inspireren en motiveren elkaar

geld, maar toch zetten we als brouwerij

waterzuiveringsinstallatie. Dat biogas

en zo wordt duurzaamheid onderdeel van

steeds weer geld opzij om te kijken hoe we

kunnen we gebruiken voor verwarming

ons dagelijks handelen.”

méér water kunnen besparen. Binnen AB

van onze stoomketels”, aldus Simonet.

InBev vinden wij het belangrijk om alles

Op het gebied van logistiek weet men

te meten en te verbeteren. Zo hebben we

in Dommelen ook steeds weer verder te

de laatste vijf jaar een verbetering van ons

verduurzamen.

Dat duurzaamheid verder gaat dan mens

watergebruik doorgevoerd van 36%! Door

“Om de CO2-uitstoot te verminderen

en maatschappij weet Bart Simonet als

hergebruik van stoom, gemaakt met bio-

rijden we steeds vaker met onze grote

geen ander. Als Brouwerij manager van

en aardgas, hebben we de laatste vijf jaar

vrachtwagen. We rijden zo min mogelijk

de brouwerijen in Arcen en Dommelen

een energiebesparing van 32% bereikt.

met een lege wagen, passen onze routing

streeft hij met zijn personeel al jaren

Zowel op water- als energiegebruik

aan en gebruiken daardoor minder

naar de beste cijfers op het gebied van

zijn we nu stabiel, maar toch blijven we

diesel.” Ook qua hergebruik van restafval

watergebruik, energie en CO2-uitstoot.

continu zoeken naar verbetering. Zo

scoort de brouwerij in Dommelen hoog.

“Wij pompen ons water zelf op van diep

gebruiken we steeds minder aardgas en

Simonet: “Bijna alles wat in de brouwerij

Besparing water en energie

40

“Met onze campagne ‘Family Talk’ hebben

hebben we daarom 18+ polsbandjes

“We brengen onze training verantwoord

we wereldwijd 340 miljoen ouders

ontwikkeld met een ‘Drink Responsibly’

serveren ook onder de aandacht bij alle

bereikt”, zo begint Van Esterik trots. “In

boodschap. Het festival bleef zo

Jupiler League clubs. Dit is een onderdeel

Nederland hebben we met die campagne

toegankelijk voor iedereen, maar bier

van ons ProSupporter-programma

via onze website 800.000 ouders bereikt

was pas verkrijgbaar vanaf 18 jaar. Bij de

waarmee we bewustwording creëren

met een boodschap over hoe je met

ingang werd de ID-check gedaan, mensen

in de stadions met de boodschap ‘Don’t

je kinderen over alcohol praat. Ons

van 18 jaar en ouder ontvingen een

drink and drive’ op de led-boarding”,

beleid op het gebied van verantwoorde

bandje en alleen met polsbandje kon je

aldus Van Esterik die ook zelf met zijn

alcoholconsumptie slaat aan, en ook

bier bestellen. Daarnaast hebben we alle

directie en management het goede

dat van onze collega’s in de sector. Je

barmedewerkers getraind in verantwoord

voorbeeld geeft. “Als brouwerij staan

ziet uit de recente cijfers en publicaties

serveren. Deze proef heeft heel goed

wij middenin de maatschappij. In maart

dat alcoholconsumptie onder jongeren

uitgepakt, wij en de organisatie van het

2014 hebben we met ons team een dag

terugloopt. Dat is concreet en tastbaar.”

festival zijn er erg enthousiast over. Ook

geholpen met het tuinonderhoud bij

Family Talk is slechts één van de projecten

bij de bezoekers is er begrip voor het

een dagopvang voor mensen met een

die AB InBev heeft op het gebied van

initiatief. We onderzoeken momenteel of

beperking. Door de bezuinigingen bij

verantwoorde alcoholconsumptie.

we dit project volgend jaar ook bij andere

die stichting was daar geen geld meer

festivals kunnen uitrollen. Overigens

voor. Ik moedig onze medewerkers echt

praten ook onze vertegenwoordigers met

aan ‘better world’-ambassadeurs te zijn.

Festivals

onze horecaklanten over de wijze waarop

Daarom hebben we bijvoorbeeld ook een

Dit jaar is er bijvoorbeeld een proef

zij met de ID-check kunnen omgaan. Het

‘better world-council’ opgericht, waarin

gestart rond het merk Jupiler op festivals.

is een gezamenlijke verantwoordelijkheid”,

mensen uit alle afdelingen van onze

“Wij zijn met onze merken veel aanwezig

zo weet Van Esterik.

organisatie meepraten over ons Better World beleid. We leggen op tafel wat onze

op festivals. Sinds begin 2014 is de alcoholleeftijd verhoogd van 16 naar 18

Best Beer Company Bringing People

visie op de gemeenschap is en hoe onze

jaar en wij willen dat ook op festivals

together for a Better World

medewerkers er tegenaan kijken. Dat leidt

helpen handhaven. In overleg met

Ook als sponsor van de Jupiler League

tot nieuwe initiatieven. Zo heeft ons retail-

Dancetour, een rondreizend festival,

neemt AB InBev zijn verantwoordelijkheid.

verkoopteam bijvoorbeeld een dag het

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Harm van Esterik in overleg met Kim Vogten, communicatiemanager AB InBev Nl.

41

EEN TERUGBLIK OP DE WEEK VAN HET NEDERLANDSE BIER Tjapko Poppens, voorzitter Nederlandse Brouwers, hield een toespraak over de biersector.

Cees-Jan Adema, directeur binnenkomt wordt hergebruikt, van glas tot bostel. Ons percentage recyclage van afval ligt op 99,93%. Daar zijn we

Bart Simonet, Brewery Manager in Dommelen en Arcen

Europa. Ook dit jaar, 2014, zijn we alweer

Nederlandse Brouwers, interviewt

op de goede weg en staan we tussentijds

Rob Habets, brouwmeester Brand.

aan de top in Europa. Ondanks deze hoge

best trots op. In de brouwerij zijn we de

noteringen blijven we steeds weer zoeken

laatste jaren ook erg actief bezig met

naar verbetering. We delen trouwens veel

het terugdringen van de bierverliezen.

van onze kennis met onze collega’s op de

Tijdens het brouwen gaat er ook veel bier

Hertog Jan brouwerij in Arcen. Hoewel die

verloren. Wij zijn heel diep gegaan in ons

brouwerij kleiner is dan die in Dommelen,

streven dat terug te brengen en hebben de

zijn veel ‘best practices’ ook daar

bierverliezen met 50% teruggedrongen.

toepasbaar. Ons credo is: optimaliseren

Dat resulteert vervolgens ook in minder

tot we niet meer kunnen.”

Burgemeester Jozias Aartsen opent de Week van het Nederlandse Bier

verbruik van stoom, elektriciteit en gas.”

Voorop blijven lopen

door het eerste vat aan te slaan.

Beste brouwerij van de wereld

bovengemiddeld goed doet bewijst de

InBev. Van Esterik: “De nieuwe generatie is

wereldwijde interne benchmark, oftewel

hier veel meer mee bezig. Mensen die hier

vergelijking van alle brouwerijen binnen

komen solliciteren vragen er ook naar.

het AB InBev-concern.

Wij hebben een verhaal dat aanspreekt. In

Simonet vertelt trots: “In 2012 waren

Nederland verwacht de maatschappij dit

wij de beste brouwerij van de hele AB

ook van ons als bedrijf. Duurzaamheid en

InBev-wereld. Die prijs hebben we begin

iets terug doen voor de maatschappij zijn

2013 ontvangen, dat hebben we hier wel

heel gewoon hier. We zijn veel verder dan

even gevierd. Het is echt een prestatie van

andere landen in Europa op dat gebied. Zo

formaat van onze gehele groep en alle

proberen wij ook als AB InBev voorop te

42

Bavaria was aanwezig met een stand waarin het premium

teams. Het jaar erop waren we tweede van

lopen. Dat past bij onze ambitie.”

pilsener Swinckels’ werd gepresenteerd.

De website nuchteroverbier.nl ging live tijdens de Week van het Nederlandse Bier’.

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

onderdeel van dagelijks beleid bij AB

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Duurzaamheid is dus steeds meer Dat de brouwerij in Dommelen het

43

Zelfs in Antwerpen

Bier en kaas is een prima combinatie.

kon men tijdens de Week, Nederlands bier proeven zoals Chateau Neuborg.

Het bieraanbod was verrassend.

Drie brouwmeesters in gesprek over pils. Brand introduceerde de volledig nieuwe huisstijl van Brand-bier.

Ook bij Hertog Jan viel weer van alles te

Grolsch organiseerde tijdens de Week talloze activiteiten, waaronder een bier/spijsproeverij.

Ruim 90 brouwerijen hielden tijdens de Week een Open Dag, zoals hier Brouwerij De Pelgrim in Rotterdam.

44

De Krant van de Week van het Nederlandse Bier verscheen in een oplage van 85.000 ex. door heel Nederland.

Ook onze zuiderburen houden van La Trappe, in Antwerpen werd menig flesje geopend.

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

proeven.

45

Aafje Sierksma en Ivonne Sleutels:

‘TROTS OP VIJF JAAR KENNISINSTITUUT BIER’ Aafje los: “Er loopt een onderzoek waarin

Keurmerk ‘gewone taal’

wordt gekeken of er vezels in bier zitten die bijdragen aan gezondheid. Ook

Als de resultaten eenmaal bekend zijn,

willen we weten of je meer gaat plassen

moet er over gecommuniceerd worden.

van bier dan van wijn of gedistilleerd.

Maar Kennisinstituut Bier beschikt

Oftewel we gaan onderzoek doen naar

niet over grote campagnebudgetten.

het vochtafdrijvend effect van bier.

Ivonne: “In eerste instantie ontwikkelen

Daarnaast wordt er onderzocht wat er

we goed voorlichtingsmateriaal dat

gebeurt in de hersenen als je bier drinkt.

bijvoorbeeld diëtisten kunnen gebruiken.

Verder kijken we naar de perceptie over

We hebben inmiddels een compleet

Hoe was Kennisinstituut Bier ook al weer

bier dik wordt. Wij geven hen de goede

bierdrinkers, met andere woorden hoe

pakket voor gezonde mensen met

ontstaan? Aafje: “Het idee is afkomstig

bagage die zij weer kunnen doorgeven

denken mensen over bierdrinkers en

overgewicht. Dat bestaat uit de Bierwijzer,

van het Centraal Brouwerij Kantoor,

aan hun cliënten. Elke boodschap over

hoe denken bierdrinkers over zichzelf.

Glazenstandaard en een scheurblok.

tegenwoordig Nederlandse Brouwers

bier en gezondheid is lastig en we willen

Natuurlijk willen we ook graag nog veel

Deze materialen, die we uit eigen budget

genaamd. Men wilde een stichting

niet dat die gezien wordt als een vrijbrief

onderzoek doen in relatie tot alcoholvrij

realiseren, worden erg goed ontvangen.

opzetten in de ‘Food Valley’ Wageningen,

om er nog eentje te nemen. Daarom

bier. Zo hebben we al onderzocht of

We hebben nu een jubileumuitgave

het hart van wetenschap, voeding en

communiceren we via deze intermediairs.”

alcoholvrij bier een beter alternatief is dan

van de Bierwijzer. Daarvan zijn er sinds

bier om te drinken na het sporten. Ook

de start van Kennisinstituut Bier al

lijkt het ons interessant om te weten wat

60.000 verspreid. Voor deze Bierwijzer

het beloningseffect is van alcoholvrij bier

hebben we het keurmerk ‘gewone taal’

gezondheid. Er doen veel fabels de ronde over bier en er zijn veel misvattingen

Vele onderzoeksvragen

consumptie van bier. Over matig drinken

Na vijf jaar pionieren, onderzoeken en

versus gewoon bier.”

gekregen van de ‘Stichting makkelijk

wordt niet veel gecommuniceerd. Wij

communiceren is het de vraag waar de

Nu sinds 1 januari 2014 de alcoholleeftijd

lezen’. Die Bierwijzer toont de calorieën

willen met wetenschappelijke kennis

medewerkers van Kennisinstituut Bier het

verhoogd is van 16 naar 18 jaar,

in een hapje en een drankje en is echt

de fabels van de feiten scheiden. Ik ben

meest trots op zijn.

wil Kennisinstituut Bier ook daar

een eyeopener voor mensen. We zijn

hier vijf jaar geleden alleen begonnen.

Aafje: “Het eerste onderzoek waar we

onderzoek naar doen. “De hersenen

nu bezig om de stap te maken naar

Het was toen nog echt pionieren. Er

mee startten ging over een van de

ontwikkelen zich tot het 24e levensjaar.

mensen met diabetes. Het is niet altijd

was een stichtingsbestuur bestaande

meeste bekende opvattingen over bier

Wij willen onderzoeken wat matige

duidelijk dat zij ook best 1 of 2 glazen

uit drie wetenschappers en twee leden

en gezondheid: ‘krijg je van bier een

alcoholconsumptie doet met cognitie en

alcoholhoudende drank kunnen drinken.

uit de brouwerijsector. Een jaar later is

buik?’. Er was nog niet veel onderzoek

welbevinden, dus hoe mensen zich voelen.

Zo zijn er nog veel meer doelgroepen waar

Ivonne erbij gekomen. Ik houd me meer

naar gedaan, ons onderzoek is in

Natuurlijk weten we wel wat er gebeurt als

we gericht naar willen communiceren,

dronken wordt in de zon. En natuurlijk

ik hier begon was er best veel scepsis. Ik

bezig met het wetenschappelijke deel

Denemarken uitgevoerd. We konden

je veel drinkt. Maar niet wat er gebeurt bij

zoals mensen met hart- en vaatziekten,

hebben we onze eigen website met veel

merk nu dagelijks dat mensen behoefte

van de werkzaamheden. Waar zitten

voorzichtige conclusies trekken, namelijk

jongvolwassenen als je matig drinkt”, zo

ouderen, zwangere vrouwen enzovoort.

achtergrondinformatie en sinds kort

hebben aan juiste informatie en het

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

over de gezondheidsaspecten bij matige

gaten in de kennis en hoe kunnen we

als je matig drinkt krijg je geen dikke

verduidelijkt Aafje die onderzoeksideeën

Naast voorlichtingsmaterialen geven

een lijst met veel gestelde vragen (faq’s)

fijn vinden dat wij hier professioneel

onderzoek initiëren? Ivonne doet de

buik. Bij meer drank wel. Later hebben

genoeg heeft. Maar is er ook voldoende

we ook nascholingscursussen voor

waar we kleine onderwerpen uitdiepen.

mee bezig zijn. Ze waarderen de inhoud

communicatie van de verzamelde kennis

we met Wageningen Universiteit

budget om al dat onderzoek te doen?

gezondheidsprofessionals en is onze

Kennisinstituut Bier voorziet echt in een

en daarmee verdwijnt de scepsis. Dat

richting de gezondheidsprofessionals,

onderzoek gedaan naar de eetpatronen

“Voor ieder afzonderlijk onderzoek moeten

lezing over alcohol en gezondheid

behoefte.”

maakt het steeds weer leuk. Daarnaast

zoals diëtisten, gewichtsconsulenten en

van bierdrinkers. Daaruit bleek dat de

we partners en geld vinden, bijvoorbeeld

onderdeel van een aantal opleidingen.

praktijkondersteuners.”

bierdrinker iets ongezonder eet dan de

door middel van subsidie. Er gaat zeer

De laatste tijd doen we veel meer

Waarom juist communicatie richting de

wijndrinker, maar dat komt vooral door de

veel tijd overheen om die budgetten te

met sociale media en zoeken we naar

gezondheidsprofessionals? Ivonne: “Dat

leefstijl van de bierdrinker, in plaats van

vergaren. En een onderzoek zelf kost ook

mogelijkheden van free publicity. De

Aafje en Ivonne praten honderduit over

Het is nog geen dag saai geweest. En bier

zijn de mensen die gezien worden als de

door het bier zelf.”

veel tijd. Daarna moeten alle resultaten

pers en media weten ons steeds beter te

hun nuttige werk. De vraag is toch of ze

is een mooi product om onderzoek naar

experts. Maar ook zij denken vaak dat

De komende tijd staan er vele plannen

opgeschreven worden en gepubliceerd.

vinden met gerichte vragen. Zo kregen

Kennisinstituut Bier na vijf jaar nog wel

te doen en over te communiceren. Het

46

wijn goed is voor je hart en dat je van

en onderzoeken op stapel, zo brandt

Het zijn lange trajecten.”

we deze zomer nog de vraag of je sneller

leuk en uitdagend vinden. Ivonne: “Toen

spreekt tot de verbeelding.”

Aafje Sierksma (l) en Ivonne Sleutels.

moeten we blijven zoeken naar nieuwe

Bier spreekt tot de verbeelding

samenwerkingsverbanden.” Aafje: “Er komen steeds weer nieuwe uitdagingen.

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

Al weer het eerste jubileum voor Kennisinstituut Bier in Wageningen. Sinds vijf jaar is Aafje Sierksma bezig met onderzoek naar de effecten van bier op gezondheid en aanverwante vragen. Haar collega Ivonne Sleutels is verantwoordelijk voor de communicatie van alle onderzoeksresultaten richting gezondheidsprofessionals. Na vijf jaar is wel duidelijk dat Kennisinstituut Bier zeker in een behoefte voorziet.

47

Harry Arts, Budelse Brouwerij:

’WE ZIJN VAN VIJF NAAR NEGEN BIOBIEREN GEGAAN’ Afgelopen jaar hebben Carine, Gerard en Harry Arts vier nieuwe biobieren op de markt gebracht. Daarmee is het aantal biologische bieren naar negen gestegen, van de in totaal zeventien bieren in het assortiment. Budels is daarmee een van de voorlopers in Nederland en niet zonder succes. Harry Arts, de jongste van de twee broers en één zus, legt uit wat er nog meer allemaal op duurzaamheidsgebied gebeurt in de familiebrouwerij in Budel.

Radler. Het leeft in de biowereld, het slaat aan.” Budels heeft nu ook een Weizenbier in het assortiment. Harry Arts: “Ons nieuwe Weizenbier is eerlijk gezegd geen nieuw bier. Dat is destijds in 2010 al ontstaan in de eerste editie van ‘De Smaak van Echt’. Het bier sloeg toen zo aan dat we er veel reacties op kregen, er was vraag naar. Het is leuk om die bio-Weizen van 5% alcohol nu vast in ons assortiment te voeren. Het derde nieuwe biologische bier is de Budels Blond 4,7% . We hadden al de Budels Goudblond in ons pakket, maar dat is een bovengistend bier van 6% alcohol. Deze nieuwe Budels Blond is ondergistend, ongefilterd en heeft slechts 4,7% alcohol.

neemt de vraag naar onze biologische

met kleine proefglaasjes getest hoeveel

Het lekkere frisbittere bier heeft gist op

bieren toe.

verstand men heeft van bier en brouwen.

fles en drinkt gemakkelijk weg. Het vierde

In het Proeflokaal hebben we tafels met

Middenin de maatschappij

0,0% . Het is een van de weinige donkere

daarin ‘touchscreens’ verwerkt. Daarop kan men een bier- en streekquiz houden,

“Het idee om in één jaar opeens vier

alcoholvrije bieren in Nederland. Een echt

Dat de familie Arts trots is op de brouwerij

allemaal vragen over de historie van onze

nieuwe bieren op de markt te brengen

0.0 % bier gemaakt met andere, donkere

en haar lokale rol in de maatschappij,

brouwerij in relatie tot onze streek en

had verschillende redenen”, zo begint

moutsoorten. Hiermee spelen we in op de

wordt wel duidelijk uit de enige jaren

omgeving. Wij zijn geworteld in de streek

Harry. “Het zijn vier biertypen waarmee

groeiende vraag naar alcoholvrije bieren.”

geleden opgerichte Bierparel in Budel,

en vertellen graag over de historie en

op loopafstand van de brouwerij. Harry:

toeristische trekpleisters in onze regio. Er

“De Bierparel is ons Proeflokaal waar

zitten bijvoorbeeld ook vragen in de quiz

we de mogelijkheid hebben om grote

over Budel als historische grensplaats.

we mogelijkheden zagen in de markt en vier nieuwe bieren tegelijk gaf ons

Positieve meerwaarde

combineren en praktische zaken als

“Met de introductie van de vier nieuwe

groepen te ontvangen en informatie te

Bezoekers zijn zo, onder het genot van

inkoop van etiketten en verpakking

bieren hebben wij ons assortiment

geven over de brouwerij, onze bieren

een mooi Budels Bier, actief bezig met

efficiënter te kunnen organiseren. Eén

biobieren uitgebreid van vijf naar negen

en onze streek. In de Bierparel geven

de oorsprong van de brouwerij en de

van de nieuwe bieren is de Budels Radler,

stuks. Er is een groeiende markt voor

we ook Masterclasses, steeds met een

plaats Budel. We ontvangen steeds

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

de mogelijkheid om de introductie te

een bier van 2,2% alcohol. Daarmee

biologische producten, er is positieve

ander thema. Deze avonden lopen enorm

meer groepen, niet alleen uit de eigen

spelen we in op de groeiende vraag naar

belangstelling. Als kleine brouwerij

goed en worden drukbezocht. Het is

regio. Er bestaat interesse om onze

dit populaire biertype. En er was nog

kunnen wij goed invulling geven aan

een eyeopener voor mensen die meer

familiebrouwerij te bezoeken, te horen hoe

geen biologische Radler op de markt, dus

deze apartere bieren. Als wij een bier

willen weten over de vele facetten van

bier gebrouwen wordt en welk verhaal

daar zagen wij wel mogelijkheden in. Tot

biologisch kunnen brouwen, dan doen

bier. Het spreekt aan, bier is meer dan

er achter onze bieren zit. Als kleine

tien jaar geleden hebben we hier zelf nog

we dat. Het is helaas niet altijd mogelijk

pils drinken. Als we groepen ontvangen

regionale familiebrouwerij krijgen we

frisdranken geproduceerd. We hebben dus

vanwege de beperkte beschikbaarheid

in de Bierparel, dan vertonen we eerst

op deze manier steeds meer landelijke

de kennis in huis. Het is meteen overal

van de grondstoffen. Die biologische

een videofilm. Daarna houden we een

aandacht. En door ons brede assortiment

opgenomen in het assortiment van onze

grondstoffen zijn natuurlijk ook duurder,

proeverij aan de hand van het Bierspel.

van bieren neemt ook de vraag toe, niet

klanten. De natuurvoedingswinkels zijn

maar het wordt door de bierliefhebber

In kleine groepjes wordt door middel

alleen in Nederland maar ook buiten onze

48

blij met deze biologische variant van

gewaardeerd. Ook in het buitenland

van uiteenlopende vragen in combinatie

landsgrenzen.”

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

nieuwe bier is de Budels Malty Dark

49

’’

Budels geeft masterclasses bier

Budelse bierassortiment. Zo kwamen bijvoorbeeld kenmerkende ingrediënten en brouwmethoden van voorjaarsbieren aan bod

Bier en speciaalbier leeft steeds meer bij  de Nederlandse

alsook de basisprincipes van bier & gastronomische combinaties.

consument. Bier is hot. Het is daarom erg belangrijk dat de

In een andere masterclass werden de feiten en fabels over

biergenieter niet alleen meer bieren ontdekt maar ook de kennis

zomerbieren uitgelegd. Zo zorgen bittere hoptonen, tarwemout

over bier vergroot. Het bier smaakt immers nog beter als bekend

en frisse kruiden ervoor dat bier tijdens een zonnige zomerdag

is hoe je bier moet proeven en als je weet welke elementen de

opperbest smaakt. Ook stond het thema bovengistende bieren

smaak in het bier bepalen. De Budelse Brouwerij, die al van

centraal, waarin de kenmerken van deze brouwmethode werden

generatie op generatie binnen de familie wordt voortgezet, heeft

toegelicht.

‘HET OM POLITIEKE REDENEN BELASTEN VAN EEN PRODUCT IS NIET FAIR’ VNO-NCW is grootste ondernemersorganisatie van Nederland. De vereniging behartigt de gemeenschappelijke belangen van het Nederlandse bedrijfsleven zowel op nationaal als op internationaal niveau. Zij is gesprekpartner van overheid en vakbond bij vrijwel alle sociaal-economische onderwerpen. Algemeen directeur Niek Jan van Kesteren heeft dan ook als geen ander zicht op de prestaties van de Nederlandse brouwerijen, in vergelijking met de rest van het bedrijfsleven.

wijze haar kennis over bier te delen. Er zijn al verschillende

Carine Arts, directeur Budelse Brouwerij: “Ons assortiment

thema’s geweest zoals voorjaarsbieren, bovengistende bieren,

bestaat uit verschillende bieren waarbij natuurlijk ieder bier een

zomerbieren en herfstbieren. De masterclasses bier, die tot nu toe

geheel eigen smaak en brouwwijze heeft. Bij bier denken nog

hebben plaatsgevonden, waren stuk voor stuk een groot succes.

steeds veel mensen alleen aan pils en niet aan speciaalbieren.

Aan iedere masterclass namen maar liefst 60 biergenieters deel.

Ook is bij velen onbekend hoeveel invloed de keuze van het

In een avondvullend programma werden de bezoekers en

glaswerk heeft op de smaakbeleving. De biersmaak wordt voor

bierliefhebbers door biersommeliers Fiona de Lange en

80% bepaald door het aroma en de geur van het bier. Dus als je de

Frans Ruiter volledig bijgepraat over de geschiedenis van

geur van een speciaalbier opsluit in een smal glas, bijvoorbeeld

“Ik heb een hoge pet op van het

ondernemers uit de Nederlandse

bier, hoe je bier goed kunt proeven en welke bierstijlen waar

een pilsglas in plaats van in een glas met meer ruimte aan de

ondernemerschap van de brouwerijen

geschiedenis en doen dat met verve.

hun oorsprong hebben. De avonden werden afgesloten met

bovenzijde, dan ruik je veel minder en smaakt het bier totaal

in Nederland”, steekt Van Kesteren

Nederlandse biermerken zijn over de hele

een uitgebreide proeverij en een klein bierexamen. Iedere

anders. Verder is bier een uitstekende begeleider bij eten en kan

van wal. “Ze leveren een grote bijdrage

wereld bekend. Aan de andere kant zijn er

masterclass had zijn eigen thema. En steeds weer kreeg de

een gerecht door de juiste bierkeuze veel intenser van smaak zijn.

aan de Nederlandse economie. Niet

steeds meer nieuwe, kleinere brouwerijen

bierliefhebber de gelegenheid om iets compleet nieuws bij te

Kortom, op het menu staat een avondvullend programma met

alleen financieel, bier brengt ook een

op de markt actief. Het past in een trend

leren over bier en bovendien andere bieren te proeven uit het

veel interessante bierweetjes.”

gevoel van gezelligheid. Bij brouwers

die je in de hele maatschappij ziet. Je

denk je aan gulheid en samenzijn. Het

merkt dat het publiek zich richt op lokale

is een bedrijfstak om trots op te zijn en

producten en productie. Consumenten

dat gevoel wordt breed gedragen. Ons

keren zich van de bulk af en zoeken

land hoort immers tot de landen waar

onderscheidende producten. We willen

eerder via de branchevereniging. Maar

de biercultuur sterk geworteld is. De

bijzonder zijn. Die diversiteit maakt de

ook zij weten ons te vinden.”

kansen voor de bedrijfstak liggen in het

biersector een zo’n succesvolle en zeer

uitbouwen van dat imago. Bier zal altijd

dynamische bedrijfstak, die in staat blijkt

gedronken worden. Soms wat meer, soms

zich steeds te vernieuwen. Bovendien

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

besloten om in 2014 zes Masterclasses Bier te geven en op die

Niek Jan van Kesteren, algemeen directeur VNO-NCW:

wat minder, soms dit bier, dan weer wat

levert de sector een grote bijdrage aan

Als een van de bedreigingen voor

anders. Maar in onze volksaard blijft het

de werkgelegenheid, zeker ook indirect.

de bedrijfstak ziet Van Kesteren de

drinken van bier verankerd. Bier past bij

Een voorbeeld is de horeca. Juist daar

toegenomen aandacht voor veiligheid

de Nederlandse cultuur, dat zal altijd wel

ontstaan veel banen voor jongeren.” Voor

en gezondheid in de maatschappij.

blijven.”

VNO-NCW maakt de omvang van een

Twee begrippen die we niet automatisch

onderneming niet uit. “Wel is het zo dat

met bier associëren. “Mensen zijn zich

grotere ondernemingen sneller direct bij

bewuster van hun gezondheid en hun

ons een aanspreekpunt zullen zijn”, geeft

leefomgeving. Als industrie moet je

“Nederlandse brouwers zijn wereldwijd

Van Kesteren toe. “We zien hen ook eerder

oog hebben voor de leeftijd waarop

toonaangevend. Ze bouwen voort op

bij internationale handelsmissies. Bij de

jongeren drinken en de plaatsen waar

50

het succes van enkele van de grootste

kleinere brouwerijen lopen de contacten

ze dat doen”, geeft Van Kesteren als

Werkgelegenheid

Verantwoordelijkheid B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

’’

Er bestaat interesse om onze familiebrouwerij te bezoeken, te horen hoe bier gebrouwen wordt en welk verhaal er achter onze bieren zit. Als kleine regionale familiebrouwerij krijgen we op deze manier steeds meer landelijke aandacht

51

Koert van ’t Hof, Manager Corporate Affairs Grolsch:

‘VERANTWOORDE ALCOHOLCONSUMPTIE IS EEN BEWUSTWORDINGSPROCES’ manieren waarop de brouwers de trend naar een gezondere leefstijl benaderen, is door de introductie van 0.0 bieren. Er komen steeds nieuwe varianten op de markt. Door 0.0 te verbinden met een verantwoorde levensstijl ontstaan weer nieuwe kansen. Dat geldt zeker ook voor de export. Alcoholvrije bieren staan nu volop in de belangstelling en het is een goed voorbeeld van de innovatieve kracht van de sector.”

Zonnige toekomst voorbeeld aan. Op het gebied van

omzet om fiscale redenen weglekt naar

verantwoorde consumptie heeft de sector

de buurlanden. Vooral in grensgebieden

Gevraagd naar zijn beeld van de

een belangrijke rol te spelen. “Als je

hebben bedrijven daar last van. Laat ik het

brouwer van morgen geeft Van Kesteren

sterk wilt blijven moet je je aanpassen

zo stellen”, vat Van Kesteren samen. “Het

een prachtige samenvatting van de

aan trends en maatschappelijke

om politieke redenen belasten van een

kernwaarden van de Nederlandse

ontwikkelingen. Gelukkig pakt de

product is niet fair. Er moet een duidelijk

biersector. “De brouwer van morgen is

biersector die verantwoordelijkheid goed

beleid voor komen. Op dit moment heerst

een ondernemer die doorgaat in een

op, zelfs wanneer het beleid soms iets

er willekeur om de begroting sluitend te

ijzersterke traditie van vakmanschap,

te dogmatisch is naar mijn mening. De

krijgen. Dat kan zo niet doorgaan.”

innovatieve productontwikkeling en

gezondheidscultus leidt beleidsmatig tot een reflex om verkoop te beperken en

een perfect gevoel voor marketing. Die

Innovatieve sector

producten extra te belasten. Dat laatste

combinatie maakt het product ook sterk.

geeft toch wel reden tot zorg. Zodra de

“Brouwers zijn zich zeer bewust van hun

en ondersteunt het imago en de sfeer

Staat bij een nieuwe verhoging van de

rol in de samenleving. Binnen de keten

rond het product. Wanneer de brouwers

accijns een beroep doet op gezondheid,

waarin ze opereren lopen ze daarmee

dat koppelen aan maatschappelijke

kun je bijna niet tegen zijn. Op die manier

voorop. Sportverenigingen of de horeca

verantwoordelijkheid, zoals ze nu doen

lopen producten die een relatie hebben

kunnen daar nog wel een stapje extra

dan voorzie ik een zonnige toekomst.”

tot gezondheid het risico een sluitpost

zetten”, stelt Van Kesteren. Ook op

Ter afsluiting van het interview leggen

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

De reclame voor bier is vaak geweldig

Op 1 januari 2014 verhoogde de overheid de leeftijdsgrens voor alcoholconsumptie naar 18 jaar. Dat betekende ook voor Grolsch een aanpassing op alle etiketten, aangezien hierop de leeftijdsgrens van 16 jaar vermeld stond. Omdat verantwoord alcoholgebruik een van de belangrijkste speerpunten is in het DVObeleid, besloot Grolsch een stapje verder te gaan en het breder te trekken. Daarom kregen de verpakkingen drie educatieve logo’s: geen alcohol onder de 18, geen alcohol tijdens zwangerschap en geen alcohol in het verkeer.

van de begroting te worden, waar mensen

het gebied van duurzaamheid nemen

we een uitspraak van de Amerikaanse

Koert van ’t Hof, Manager Corporate

om correcte informatie te bieden en

is volgens Koert duidelijk: “De educatieve

niet snel tegen protesteren omdat er een

brouwers hun verantwoordelijkheid, in lijn

muzikant Frank Zappa voor: “You can’t

Affairs en voorzitter van het DVO-team

onszelf verantwoordelijk te gedragen.

logo’s komen voort uit afspraken die

morele rechtvaardiging te geven is. Maar

met een ontwikkeling die hij in het hele

be a real country unless you have a beer

(duurzaam verantwoord ondernemen),

Deze actie laat zien dat we dat ook echt

SABMiller Europa heeft gedaan aan het

dat is grote onzin. Brouwers brouwen

bedrijfsleven ziet. “Alle ondernemingen

and an airline. It helps if you have some

licht toe waarom Grolsch dat doet.

doen. Geen woorden, maar daden. Op

European Alcohol and Health Forum

hun bier naar eer en geweten, met grote

zijn bezig met duurzaamheid. De

kind of a football team or some nuclear

“Op dit moment is het voor bier en

deze manier herinneren we consumenten

en zullen worden doorgevoerd op alle

maatschappelijke verantwoordelijkheid.

samenleving verwacht dit ook. Het is

weapons, but at the very least you need

andere alcoholhoudende dranken niet

eraan dat ons bier niet bedoeld is voor

verpakkingen van de verschillende

Bier is een makkelijke melkkoe, ze staat

een vanzelfsprekend onderdeel van het

a beer.”

verplicht om naast de leeftijdsgrens

minderjarigen, voor zwangere vrouwen

SABMiller biermerken. SABMiller, onze

daarin overigens niet alleen. Die manier

ondernemen. Het bedrijfsleven ziet dit in

De ogen van Van Kesteren beginnen te

andere verantwoordingsboodschappen

en voor actieve deelname in het verkeer.

moederorganisatie, heeft een Europese

van werken heeft schadelijke gevolgen die

en handelt er naar.”

glimmen. “Fantastisch, wat een geweldige

te vermelden op het etiket. Grolsch doet

Verstandig drinken heeft alles te maken

visie op verantwoord alcoholconsumptie

steeds duidelijker worden. Een voorbeeld

De brouwers spelen goed in op de

uitspraak. Voor Nederland is dat geen

dit wel en wil bewust alcoholgebruik

met een bewustwordingsproces.” Of het

en doet hier in Europa op regelmatige

52

daarvan zijn de grenseffecten, waarbij

trend naar gezondheid. Van Kesteren

enkel punt.”

stimuleren. Wij vinden het onze taak

vermelden van deze logo’s ook echt werkt,

basis onderzoek naar. Het blijkt dat ze

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

verwacht niet anders van ze. “Een van de

53

’’

De nieuwe wereldwijde duurzaamheidsstrategie, genaamd Prosper, bestaat ook uit plannen om nieuwe marketingcampagnes te lanceren om matig en verantwoorde alcoholconsumptie aan te moedigen

’’

daadwerkelijk worden opgemerkt en

vele partijen noodzakelijk. Daarom

van een efficiënt watergebruik en

herinnerd door consumenten. Ze dragen

organiseerde Grolsch een Ronde

voedselzekerheid en het verminderen van

dus zeker bij aan het verder stimuleren

Tafelgesprek met stakeholders over

SABMiller’s ecologische voetafdruk. In de

van het bewustwordingsproces.” Het

verantwoorde alcoholconsumptie in de

totale waardeketen, van de gerstboeren

nieuws van de drie logo’s op de Grolsch-

regio Twente/Oost-Nederland. “Onze visie

tot aan de detailhandel en consument,

verpakkingen kreeg veel media-aandacht.

is dat we, als het gaat om verantwoorde

zal aandacht gevraagd worden voor

“Dit item speelde eind december 2013,

alcoholconsumptie, de samenwerking

duurzaam gebruik van hulpbronnen

zo rond de feestdagen. Het heeft veel

moeten opzoeken. Het beleid moet

en verantwoorde alcoholconsumptie.

losgemaakt - en dat is juist goed. Het is

je gericht samen oppakken. Daarom

SABMiller, en dus ook Grolsch, zal

niet de bedoeling hier campagne over te

hebben we een heel divers gezelschap

daarin samenwerken met partners, zoals

voeren, het is ook geen campagne an sich.

uitgenodigd; een burgemeester,

leveranciers, klanten, consumenten

Wat wij wél willen is de bewustwording

beleidsmedewerkers van gemeenten,

en gemeenschappen. Vijf wereldwijde

hierover vergroten en ervoor zorgen dat

vertegenwoordigers van Tactus, Veilig

grote uitdagingen willen we gezamenlijk

mensen meer over dit onderwerp gaan

Verkeer Nederland, Koninklijke Horeca

aanpakken. De eerste is het versnellen

nadenken en praten. En dat is in elk geval

Nederland, GGD, STIVA en een grote

van groei en sociale ontwikkeling, door

gelukt.” De drie educatieve logo’s worden

studentenvereniging uit Enschede. We

ons te richten op het bevorderen van

op alle Grolsch verpakkingen geplaatst

wilden graag horen wat men belangrijk

ondernemerschap, met name onder

in combinatie met een verwijzing naar

vindt. We vroegen de aanwezigen hoe zij

vrouwen en kansarme groepen. De tweede

de website www.talkingalcohol.com.

tegen de aanpak van Grolsch aankijken

is bier een natuurlijke keuze maken

Van ’t Hof: “Deze site geeft - ook in

en of zij vinden dat wij op de goede weg

voor matige en verantwoorde drinkers,

het Nederlands - informatie over de

zijn. Of dat het anders of beter kan. Via

door het bevorderen van duidelijke

effecten van alcohol op je lichaam. We

stellingen, dilemma’s en discussies over

standaarden en richtlijnen, het lanceren

willen graag dat onze consumenten op

alcoholmisbruik willen we uiteindelijk de

van nieuwe communicatiecampagnes

verantwoorde wijze genieten van onze

onderlinge samenwerking stimuleren.

en het ondersteunen van programma’s

bieren. We zetten ons daarom actief in

Onderwerpen zoals de leeftijdsgrens

om het schadelijk gebruik van alcohol te

om verantwoorde alcoholconsumptie

naar 18 jaar, alcohol en verkeer, en

verminderen. De derde is het beveiligen

te stimuleren en alcoholmisbruik tegen

alcohol in relatie tot gezondheid en

van gedeelde watervoorraden. De vierde

te gaan. Zo bieden we steeds actiever

sport kwamen uitgebreid aan bod.

is waarde creëren door het verminderen

ook onze alcoholvrije en –arme bieren,

Ook hebben we onze DVO-strategie

van afval en onze carbon footprint.

zoals bijvoorbeeld Grolsch Radler, aan op

en het SABMiller alcoholbeleid met

Dit willen we bewerkstelligen door

festivals en evenementen om de bezoekers

de aanwezigen gedeeld. Het gesprek

het terugdringen van de uitstoot, het

een verantwoord alternatief te bieden.

leverde nieuwe samenwerkingen op en bestaande samenwerkingen - zoals

Brouwerijdagen in mei 2014. Bezoekers

duurzaamheidsgebied sluiten volgens

om nieuwe marketingcampagnes te

en het inzetten van koelkasten die

een een bewustwordingsproces, en daar

bijvoorbeeld met Happy Fris - werden,

keken daar voorheen wel van op, maar

Koert van ’t Hof goed aan bij het beleid

lanceren om matig en verantwoorde

weinig energie gebruiken. De vijfde is

blijven we ons voor inzetten.”

ondanks het uitblijven van subsidie,

het werkt juist heel goed. Zo konden we

van SABMiller, dat haar inspanningen

alcoholconsumptie aan te moedigen.

het ondersteunen van verantwoord,

opnieuw aangehaald. We kregen

erop inhaken en duidelijk maken dat

aan het opschalen is aan de hand

Zowel globale als lokale communicatie

duurzaam gebruik van landbouwgrond,

achteraf veel positieve reacties en het

Grolsch alcohol en verkeer afkeurt. Dat

van een nieuwe reeks van ambitieuze

zal steeds meer gericht zijn op de

door het creëren van veilige, duurzame

is onze bedoeling om jaarlijks zo’n

oogstte waardering.”

doelstellingen voor 2020.

positionering van het bier als de

grondstofketens en door boeren te helpen

“Meer dan voorheen willen we

natuurlijke keuze voor verantwoorde

de winstgevendheid, productiviteit en

duurzaamheid echt verankeren in heel

drinkers.

sociale ontwikkeling te vergroten.”

het bedrijf. De nieuwe wereldwijde

Het Prosper-programma omvat ook

Grolsch wil een bijdrage leveren aan

bijeenkomst te organiseren. Daarnaast

het stimuleren van verantwoorde

gaat de samenwerking met bestaande

alcoholconsumptie, met name onder

stakeholders natuurlijk gewoon door. Zo

jongeren. Om daar verder in te komen

was Veilig Verkeer Nederland wederom

De educatieve logo’s en overige

duurzaamheidsstrategie, genaamd

verplichtingen ter ondersteuning van een

Zie voor meer informatie:

54

is de inzet en betrokkenheid van

met een stand aanwezig op onze

inspanningen van Grolsch op

Prosper, bestaat ook uit plannen

half miljoen kleine bedrijven, verbetering

www.sabmiller.com.

Stakeholders aan Ronde Tafel

Prosper SABMiller

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

bevorderen van duurzame verpakkingen

Verantwoorde alcoholconsumptie is

55

75 JAAR NEDERLANDSE BROUWERS IN BEELD 1945 CBK-personeel bij huwelijk van CBK-secretaris Hans Ivens met Clara Eggink 1938 Thuisbezorging biervaten door bierrijder Van Vollenhoven

1937 Herberg In het Zwaantje, Swalmen.

1950 Aan de oever van de Amstel (foto Ad Windig)

1949 Toneelstukje 1941 Pand CBK Herengracht 282 (foto Holtzapffel)

(foto Hekken, Gouda)

1950 Bier op het terras (foto Sem Presser)

1940 Advertentie collectieve reclamecampagne

56

1933 Advertentie

1950 Brochure over bierbehandeling in het café (foto’s Paul Huf)

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

1948 Poster

57

1950 Fanfare bij cafe De Blokhut, Maastricht

1951 Bier in café

1950 Café de Kleine Man Eindhoven (foto C. Gruijters) 1950 Oogstbier, Weert

1951 Brochure over bierbehandeling in het café (foto’s Paul Huf)

1951 Mosselen en bier (foto Paul Huf) 1950 Vouwblad

1951 Bokbier (tekening Eppo Doeve of Frans Mettes)

1950 Koning Cambrinus 1952 Bierpromotie (foto Paul Huf) B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

1951 Carnaval Blerick

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

1950 Station Zandvoort

58

59

1953 Bierflitsje-campagne (foto Paul Huf)

1954 Biertapwedstrijd

1957 Conny Stuart, Johan Kaart, Eli Asser en Guus Hermus bij opname programma De Bierelantijn, Radio Luxemburg

1955 Bier bij de slijter (foto Paul Huf)

1957 Juliana in Nieuwenhoorn (Nationaal Foto Persbureau Stevens & Magielsen)

1956 Bier als Hollands export product

1959 Hostesses tentoonstelling Hart van Brabant, Tilburg

1954 Muziekbladencampagne (foto Paul Huf)

1958 Campagne Bier is best voor beiden (foto Paul Huf)

60

1963 Bierpromotie (foto Ridder van Doorne, Rijswijk)

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

1954 Bierpromotie

1966 Affiche (foto Ed van der Elsken Het ReclameArsenaal, Amsterdam)

61

1966 Ik Bier-campagne (foto Ed van der Elsken)

1966 CBK-afscheidsdiner Jhr. P. R. Feith in Amstel Hotel

1997 Dutch Brewers Band, European Brewery Convention

1967 Biertapwedstrijd, rechtsvoor schaatser en caféhouder Kees Verkerk

1976 Biertapwedstrijd

1995 Bokbierpresentatie Hans Wiegel, Pierre Huyskens en Dick Jonker Roelants

2001 Horecava Dick Jonker Roelants en Hans Wiegel

2005 Nationale biertapwedstrijd (foto Rob Keeris, Den Haag)

62

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

1993 Bokbierpresentatie 1973 Tegel

2012 2012Opening Burgemeester 1e Weekvan vanAartsen het Nederlandse opent Week Bier van door het Burgemeester Nederlandse Bier van Aartsen

2013 Bockbierlunch van Nederlandse Brouwers

63

COLUMN Bier voor man én vrouw

Bier is hot, bier is in, bier wordt ontdekt! Ja, ontdekt. Door de groei van

gezond is. De wijnsector legt wel de focus op beleving en de voordelen

lokale, kleine brouwerijen barst het bieraanbod langzamerhand bijna

van het product.

uit zijn voegen. Waar komt dat toch allemaal vandaan? Bierdrinkers ontdekken de diversiteit van bier in smaak en type. En dat geldt niet

Smaak is persoonlijk

alleen voor mannen maar ook voor vrouwen. Met de groei van het

Veel onderzoeken laten zien dat vrouwen niet van bitter houden. Daarom

bierassortiment groeit de hele branche. Uiteindelijk drinkt de vrouw die

wordt de marketing van het pils op mannen gericht. Dat verhaal van

eerst riep niet van bitter te houden straks toch een pils. Echt waar. Vanaf

bitter is echt onzin! Het is het principe: als je denkt een aspirine te

het moment dat je kennis maakt met bier gaat je smaak ontwikkelen.

krijgen die helpt tegen de hoofdpijn, werkt een pilletje dat erop lijkt

Een biertype dat je nu niet drinkt of waarvan je zelfs dacht het nooit

ook. Jarenlang zijn wij dames via marketing geconfronteerd met de

te drinken, kan over vijf jaar één van je favorieten zijn. Ik spreek uit

boodschap dat bier bitter is en daarom niet lekker is voor vrouwen. Naar

ervaring.

mijn idee een prachtig voorbeeld van de kracht van marketing. Als je het tientallen jaren volhoudt is het effect in een samenleving dat heel veel

De kanteling

vrouwen geen bier meer drinken en ze alleen van zoet houden. Denken

Als je historisch kijkt naar de ontwikkeling van bier is het pas rond de

ze! Niets blijkt minder waar. Natuurlijk eten wij ook gewoon witlof,

jaren ’50 à ’60 dat de rol van vrouwen in het bierdrinken is veranderd.

drinken we bitter lemon en zitten we niet iedere avond met alleen maar

In het bierreclamemuseum in Breda zie je dat heel goed. De vrouw, zelfs

zoete gerechten aan het diner. Uit een kwalitatief onderzoek onder 350

de meest elitaire en chique madame, prijkt met bier. Voor pils was het

dames blijkt dit ook. Ze kregen zes bieren om te proeven zonder te weten

een huisvrouw en voor een luxer bier een nette dame. Fascinerend om te

welke smaak het bier had. Er zaten ook dames bij die geen bier zouden

zien! Waar is het dan zo misgegaan? Op een gegeven moment, zo rond

lusten omdat het bitter was. Na afloop bleken die dames soms de meest

de jaren zestig, ontdekten bierbrouwers dat als de vrouw als lustobject

bittere bieren het lekkerst te vinden. Bovenal kwam er geen winnende

werd ingezet bij de verkoop van bier, het bier nog beter verkocht. Dat

smaak uit. Kortom, smaak is persoonlijk en afhankelijk van het moment

zorgde voor een kanteling. De focus van de biermarketing werd meer en

en niet geslachtsbepalend.

meer op het geslacht gericht en niet meer op het bier of het moment van Biermarketing en bierbeleving

op voorhand uitgesloten. Tot op de dag van vandaag. Het vreemde is ook

Het huidige bierimago waarin de man centraal staat heeft als

dat het bier en de bierbeleving niet meer centraal staat maar de man of

moeilijkheid dat het ook moet worden bevochten met jarenlange

bij zoete biertjes de vrouw. Naar mijn idee een belangrijke reden waarom

biermarketing om de vrouw weer aan het bier te krijgen. En dan niet met

wijn zoveel terrein won. Heel slim propageerde de sector dat het drinken

marketing voor zoete bierdrankjes maar met een focus op bierbeleving

van wijn met familie en vrienden zo gezellig is en dat het drinken ervan

en het bier zelf. Want bier is beleving!

B I E R I S VA N I E D E R E E N 2 0 1 4

drinken. Bizar en zonde! Daarmee is een hele groep voor tientallen jaren

64

Fiona de Lange Biersommelier – Zytholoog www.bierblogger.nl – www.bierenvrouw.nl