07 De opstart formaliteiten vervullen
Startersgids | 79
Administratieve vereenvoudiging, Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO) en ondernemingsloketten. Alvorens de formaliteiten aan te vatten beginnen we met een positieve noot: zoals u weet zijn de beruchte “ondernemingsloketten” officieel operationeel sedert 1 juli 2003. Deze ondernemingsloketten maken u het leven heel wat eenvoudiger. Maar waarover gaat het eigenlijk? Vaststelling Diverse overheidsdiensten hebben elke dag identificatiegegevens van ondernemingen nodig. Zodra een onderneming een wijziging aan een bepaalde dienst meedeelt, maar niet aan een andere, ontstaan verschillen in de database. Hierdoor wordt het bijzonder lastig om de juiste inlichtingen te verkrijgen. Feit is dat de hierbij gepaard gaande administratieve rompslomp, met het bijbehorende tijd- en geldverlies, de dynamische ontwikkeling van KMO’s in de weg stond. Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO) Daarom werd besloten om de identificatiegegevens van de ondernemingen op centrale en uniforme wijze beschikbaar te stellen aan alle diensten. De ondernemingen hoeven slechts eenmaal al hun identificatiegegevens aan de overheid te bezorgen. Vervolgens krijgt de onderneming een identificatienummer. Met dit nummer kunnen de betrokken diensten de vereiste identificatiegegevens zelf opvragen bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen. Ondernemingsloketten Er eerstaan ondernemingsloketten die de volgende opdracht hebben: ◆◆
dienen als inschrijvingsloket in de Kruispuntbank;
◆◆
optreden in het kader van de wetgeving inzake toegang tot het beroep;
◆◆
eventueel verrichten van administratieve formaliteiten ten aanzien van de federale overheidsdiensten;
◆◆
de toegang waarborgen tot de gegevens die in het handelsregister zijn opgeslagen (en die openbaar zijn);
◆◆
ontvangen van rechten voor de overheid (bijvoorbeeld inschrijvingsrecht handelsregister);
◆◆
bewaren van de archieven.
Nu is het ogenblik aangebroken om in het strijdperk te treden. Voor sommigen zijn de volgende administratieve formaliteiten een echte “lijdensweg”. Of deze opmerking terecht is of niet, laten we hier in het midden. Toch spreekt ze boekdelen over de ontreddering waarmee oprichters van ondernemingen te maken krijgen als ze dreigen verloren te lopen in de administratieve doolhof.
80 | De opstartformaliteiten vervullen
Daarom willen wij u wegwijs maken in dit labyrint. Een goede raad: voer deze formaliteiten in de opgegeven volgorde uit. Het is immers goed mogelijk dat de elementen die u in de ene stap krijgt, nodig zijn om de volgende stap uit te voeren.
1.
Oprichting van de onderneming (als dat uw keuze is) Als u ervoor gekozen hebt een onderneming op te richten (zie het hoofdstuk over de rechtsvorm), vergeet dan niet dat u in de meeste gevallen een notariële akte moet verlijden. De oprichtingskosten omvatten onder andere publicatiekosten in het Belgisch Staatsblad en de gebaremiseerde honoraria van de notaris. Deze kosten hangen af van het kapitaal van de vennootschap. Voor een bvba komen de kosten bijvoorbeeld uit op circa 850 €, terwijl dit voor een nv bijna 1.500 € is. Deze prijzen worden hier louter ter informatie gegeven. Opmerking over het ondernemingsnummer (zie inleiding van dit hoofdstuk) Na het opstellen van de statuten en het verlijden van de oprichtingsakte voor de notaris moet de akte in principe worden neergelegd bij de griffie van de rechtbank van koophandel. Daar worden de gegevens bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO) geregistreerd. U kunt zich persoonlijk aanbieden bij de griffie van de rechtbank van koophandel, of deze taak gewoon opdragen aan uw notaris. Deze instanties mogen u inschrijven in het register van rechtspersonen van de Kruispuntbank voor Ondernemingen. Als u een authentieke akte voor de notaris verlijdt, hebt u er belang bij hem te vragen voor de inschrijving te zorgen. Zo vermijdt u een nodeloze verplaatsing naar de griffie. Bij de inschrijving in de KBO krijgt de notaris het ondernemingsnummer dat aan u is toegekend. De notaris deelt u dit nummer onmiddellijk mee. De volgende stappen gelden zowel voor de oprichting van een onderneming als voor een natuurlijke persoon, met name aangifte van het activiteitstype bij het ondernemingsloket, rechtvaardiging van de reglementaire uitoefeningsvoorwaarden en aangifte van de bedrijfszetel(s). Voor meer informatie kunt u terecht op de bijzonder volledige website van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat: Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat Bergstraat 30-34 1000 Brussel Tel. 02 505 08 50 Fax: 02 505 08 59 Website: www.notaris.be
Startersgids | 81
2.
Openen van een rekening bij een financiële instelling Bij oprichting van een vennootschap moet u in elk geval een rekening op naam van de onderneming openen. Deze rekening moet gescheiden zijn van uw privérekening. Deze rekening wordt gebruikt voor alle transacties in verband met uw zelfstandige activiteit en moet worden vermeld op alle handelsdocumenten die u opstelt. De meeste grootbanken brengen beheerskosten in rekening en passen bepaalde tarieven toe op hun transacties. Het openen van een rekening is doorgaans gratis.
3.
Inschrijving bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO): het ondernemingsnummer Sedert 1 juli 2003 kunnen zelfstandigen en (kandidaat-)ondernemers terecht bij een enkel aanspreekpunt: “het ondernemingsloket” om diverse administratieve formaliteiten te vervullen die verband houden met de oprichting van hun eigen zaak of onderneming. De Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO) is een register dat bij de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie, KMO, Middenstand en Energie is ingesteld ter vervanging van het handelsregister. De KBO bevat een database over natuurlijke personen, rechtspersonen of verenigingen, die in ons land een handelsactiviteit uitoefenen, personeel tewerkstellen of BTW-plichtig zijn. De ondernemingsloketten zijn privé-instellingen (vzw’s) die aan bepaalde wettelijke voorschriften voldoen, erkend zijn door de Administratie, en bevoegd zijn om specifieke administratieve formaliteiten te vervullen en diensten te verstrekken aan ondernemers en kandidaat-ondernemers. Hier volgen de belangrijkste taken van de ondernemingsloketten: ◆◆
het inschrijven van handels- en ambachtsondernemingen in de KBO;
◆◆
het toepassen van de reglementering over de toegang tot het beroep (vestigingswet) in plaats van de Kamers voor Ambachten en Neringen, die verdwenen zijn;
◆◆
het controleren van de voorafgaande vergunningen die nodig zijn om een activiteit uit te oefenen;
◆◆
het verlenen van advies en aanvullende diensten, op verzoek van de klant.
Voor deze taken krijgen de ondernemingsloketten een vergoeding waarvan het tarief bij koninklijk besluit is vastgelegd. De vergoeding is identiek voor alle ondernemingsloketten en bedraagt 75 €, zowel voor inschrijving als voor wijziging van inschrijving.
82 | De opstartformaliteiten vervullen
De ondernemingsloketten mogen echter ook – in samenspraak met de klant– andere diensten verstrekken, zoals advies en begeleiding, het vervullen van formaliteiten zoals de inschrijving bij de BTW en RSZ of bepaalde vergunningen aanvragen. Voor deze andere diensten kunnen kosten worden aangerekend. Vandaag heeft de Administratie negen ondernemingsloketten erkend die aan de wettelijke voorschriften voldoen. Deze ondernemingsloketten stellen ruim 200 plaatselijke bedrijfszetels ter beschikking van de ondernemers. Als bijlage vindt u de lijst met maatschappelijke zetels van de erkende ondernemingsloketten. De volledige lijst met bedrijfszetels vindt u op de website van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie: www.mineco.fgov.be. Problematiek rond de toegang tot het beroep. De wetgever heeft diverse vormen van administratieve vergunningen ingevoerd, die noodzakelijk kunnen zijn om de beroepswerkzaamheid uit te oefenen. De wet op de toegang tot de gereglementeerde handels- en ambachtsberoepen vindt zijn oor-sprong in het belang voor een onderneming om te worden geleid en bestuurd door verantwoordelijke personen die in elk geval over voldoende kennis en vaardigheden inzake ondernemerschap beschikken, met name een basiskennis van bedrijfsbeheer en daarnaast, voor bepaalde werkzaamheden, de nodige beroepsbekwaamheden. Sedert 1 juli 2003 moeten de ondernemingsloketten toezien op de uitvoering van deze wetgeving.. 3.1.
Basiskennis van bedrijfsbeheer Elke KMO, natuurlijke of rechtspersoon die een handelsactiviteit uitoefent moet bewijzen over een basiskennis van bedrijfsbeheer te beschikken. Waarover gaat het? Als u een handelsactiviteit uitoefent, moet u het bewijs leveren over een basiskennis van bedrijfsbeheer te beschikken, of u zich nu vestigt als zelfstandige natuurlijke persoon dan wel een vennootschap opricht. De vraag of u deze werkzaamheid in hoofdberoep of in bijberoep uitoefent, komt hierbij niet aan de orde. Deze basiskennis heeft betrekking op: ◆◆
recht (burgerlijk recht, handelsrecht, specifieke reglementeringen, sociaal zelfstandigenstatuut, verzekeringen);
◆◆
handel (handelsbeleid, aan- en verkoop, betaal- en kredietinstrumenten, voorraadbeheer);
◆◆
boekhouding (wettelijke bepalingen inzake de boekhouding voor zelfstandigen en KMO’s, vereenvoudigde boekhouding en inleiding tot dubbele boekhouding, BTW, fiscaliteit);
Startersgids | 83
◆◆
algemene informaticabegrippen.
Wanneer u als bedrijfsleider niet persoonlijk over deze bekwaamheden beschikt, dan is het van belang om te weten dat de beheerskennis ook mag worden aangetoond door: ◆◆
uw echtgeno(o)t(e) of samenwonende partner;
◆◆
de persoon met wie u zes maanden samenwoont;
◆◆
een daartoe aangeworven werknemer;
◆◆
of, in een vennootschap, de natuurlijke persoon die daadwerkelijk instaat voor het dagelijks bestuur van de onderneming.
Bewijsmiddelen U kunt uw kennis rechtvaardigen door middel van diploma’s, attesten of getuigschriften, door concrete praktijkervaring, of zelfs door te slagen in een examen bij de Jury voor de Middenstand. Als bewijsstuk worden erkend: ◆◆
een getuigschrift over de basiskennis van het bedrijfsbeheer uitgereikt in of door de derde graad van het secundair onderwijs (algemeen, technisch, kunst- of beroepsonderwijs);
◆◆
een diploma van hoger onderwijs;
◆◆
een buitenlands diploma of getuigschrift dat als gelijkwaardig wordt erkend.
De volgende diploma’s, attesten of getuigschriften komen ook in aanmerking als ze vóór 30 september 2000 zijn uitgereikt: ◆◆
een getuigschrift van hoger secundair onderwijs van de vormen algemeen, technisch of kunstonderwijs;
◆◆
een getuigschrift van hoger secundair beroepsonderwijs als de akte is afgeleverd in een afdeling handel, boekhouding of verkoop;
◆◆
een getuigschrift waaruit blijkt dat men met succes het eerste jaar van een opleiding tot ondernemingshoofd heeft gevolgd.
Als u over voldoende praktijkervaring beschikt, hoeft u niet te bewijzen over basiskennis van het bedrijfsbeheer te beschikken. Hierbij geldt dat u de afgelopen vijftien jaar tijdens een periode van drie, vijf of zeven jaar verantwoordelijkheden hebt uitgeoefend als zelfstandige, helper, zaakvoerder e.d. Procedure Zoals gezegd in het vorige punt kunt u deze formaliteit vervullen door contact op te nemen met het ondernemingsloket van uw keuze (zie de bijgevoegde lijst).
84 | De opstartformaliteiten vervullen
3.2.
Beroepsbekwaamheden Voor de gereglementeerde beroepen moeten de gegadigden bovendien het bewijs leveren over specifieke beroepskennis te beschikken. Het gaat hier om een aantal beschermde beroepen, namelijk uit de bouwnijverheid. Toelichting Als u een van de gereglementeerde beroepen (zie de onderstaande lijst) wilt uitoefenen, moet u op voorhand bewijzen dat u over specifieke beroepsbekwaamheden beschikt. Wanneer u als bedrijfsleider niet persoonlijk over deze bekwaamheden beschikt, dan is het van belang om te weten dat de beheerskennis ook mag worden aangetoond door: ◆◆
uw echtgeno(o)t(e) of samenwonende partner;
◆◆
de persoon met wie u zes maanden samenwoont;
◆◆
een daartoe aangeworven werknemer;
◆◆
of, in een vennootschap, de natuurlijke persoon die daadwerkelijk instaat voor het dagelijks bestuur van de onderneming.
Bewijsmiddelen U moet het bewijs leveren van uw bekwaamheden, ofwel door geldige diploma’s, attesten, getuigschriften, ofwel door praktijkervaring. Deze diploma’s, attesten en getuigschriften variëren afhankelijk van de beroepswerkzaamheid die u wilt uitoefenen. Wat de praktijkervaring betreft, moet u bewijzen dat u het beroep in kwestie de afgelopen tien jaar en na de leeftijd van 18 jaar gedurende vijf jaar (in bepaalde gevallen zelfs zeven jaar) hebt uitgeoefend als zelfstandige, werkend vennoot, bedrijfsleider of loontrekkende in een onderneming die voldoet aan de wettelijke voorschriften inzake toegang tot het beroep in kwestie. Procedure Ook hier kunt u deze formaliteit vervullen door contact op te nemen met het ondernemingsloket van uw keuze (zie de bijgevoegde lijst). Lijst met gereglementeerde beroepen: Bouw ➞➞ Plaatsen/herstellen van schrijnwerk – glazenmaker ➞➞ Stukadoor,cementeer en dekvloeractiviteiten ➞➞ Algemeen schrijnwerk ➞➞ Tegel-, marmer- en natuursteenactiviteiten ➞➞ Ruwbouw ➞➞ Algemeen aannemer
Startersgids | 85
➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞
Eindafwerking Dakdekker- en waterdichtmakingsactiviteiten Elektrotechniek Installatieactiviteiten voor centrale verwarming, klimaatregeling, gas en sanitair
Mechanica ➞➞ Motorvoertuigen interectoraal ➞➞ Rijwielen ➞➞ Motorvoertuigen tot 3,5 ton ➞➞ Motorvoertuigen boven 3,5 ton ➞➞ Installateur-frigorist Handel en diensten ➞➞ Begrafenisondernemer ➞➞ Kapper ➞➞ Opticien ➞➞ Schoonheidsspecialist(e) ➞➞ Voetverzorg(st)er ➞➞ Masseur/masseuse ➞➞ Dentaaltechnicus ➞➞ Droogkuiser – verver Voeding ➞➞ Slager – vleesgroothandelaar ➞➞ Brood- en banketbakker ➞➞ Restaurateur of traiteur – banketaannemer 4.
Andere toegangsvormen tot het beroep Vrije beroepen, bouwondernemers, leurhandelaars, diverse erkenningen en vergunningen… Er bestaat een groot aantal activiteiten waarvoor een bijzondere vergunning nodig is. De erkende ondernemingsloketten stellen al tal van deze diensten voor, hetzij in het kader van hun monopolie of als gevolmachtigde. Maar het doel is om vanaf 2010 “enige loketten” tot stand te brengen waarbij men de meeste formaliteiten zou kunnen verrichten om een onderneming op te starten.
4.1.
Dienstverlenende intellectuele beroepen Vrije beroepen of dienstverlenende intellectuele beroepen die vallen onder de kaderwet van 1976 (beter bekend als wet-Verhaegen) mogen alleen worden uitgeoefend door personen die aan de vereiste voorwaarden voldoen.
86 | De opstartformaliteiten vervullen
Voor talloze intellectuele beroepen bestaat specifieke wet- en regelgeving waarin bijzondere uitoefeningsvoorwaarden worden opgelegd. Dit zijn de zogenaamde “beschermde” beroepen: alleen wie aan de diploma- en stagevereisten voldoet, wordt op deze lijst vermeld en mag de overeenkomstige titel voeren. De begeleiding van deze beroepen wordt opgedragen aan diverse organisaties. De volgende dienstverlenende intellectuele beroepen zijn gereglementeerd: ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞
4.2.
erkende boekhouders – fiscalisten (www.bibf.be) accountants en fiscale adviseurs (www.iec-iab.be)) vastgoedmakelaars (www.biv.be) landmeters (www.kcle-crge.org) psychologen (www.bfp-fbp.be) advocaten (www.baliebrussel.be) notarissen (www.notaris.be) gerechtsdeurwaarders (www.gerechtsdeurwaarders.be) bedrijfsrevisoren (www.ibr-ire.be) wisselagenten en vermogensbeheerders (www.cbfa.be) verzekeringsmakelaars (www.cbfa.be) architecten (www.ordevanarchitecten.be) medische en paramedische beroepen: geneesheren, kinesitherapeuten, tandartsen, verpleegsters… (www.riziv.be)
Leurhandel Als u van plan bent “ambulante activiteiten” (leurhandel) uit te oefenen (huisaan-huis, verkoop op de openbare weg, markten), moet u in het bezit zijn van een leurkaart. Deze leurkaart is geldig voor de volledige duur van de beroepsactiviteit. Elke aanvraag dient bij een ondernemingsloket naar keuze te gebeuren en moet ingediend worden door middel van een officieel formulier dat bij de ondernemingsloketten beschikbaar is.
4.3.
Bouwondernemer Als u bouwondernemer bent, hebt u er alle belang bij zich in te schrijven bij de Registratiecommissie van de provincie waar uw onderneming gevestigd is. Als u niet ingeschreven bent, zijn uw klanten hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van uw belastingen en sociale bijdragen. U moet een aanvraag bij ter post aangetekend schrijven richten tot de voorzitter van de Registratiecommissie van de provincie waar uw onderneming gevestigd is (in het onderhavige geval is dit Brabant). Registratiecommissie van de provincie Brabant Louizalaan 245 1050 Brussel Tel. 02 641 02 49/50
Startersgids | 87
Als u werkzaamheden voor de Staat of andere overheidsbesturen wilt uitvoeren, moet u bovendien erkend zijn. U moet een aanvraag richten tot de Dienst Erkenning der Aannemers bij de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. U kunt deze aanvraag zelf indienen of door tussenkomst van uw beroepsvereniging. FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Dienst Erkenning der Aannemers Koning Albert II laan, 16 1000 Brussel T +32 2 277 61 26 F +32 2 277 54 45 4.4.
Beroepskaart voor vreemdelingen Als u niet de Belgische nationaliteit hebt en een zelfstandige werkzaamheid met winstoogmerk wilt uitoefenen, moet u houder zijn van een beroepskaart die wordt afgegeven door het Ministerie van Middenstand en Landbouw. Wanneer u al in België verblijft en houder bent van een geldige identiteitskaart voor vreemdelingen, een bewijs van inschrijving in het vreemdelingenregister of een inschrijvingsattest model A, moet u de aanvraag indienen bij het gemeentebestuur van uw woonplaats; of bij de Belgische consulaire overheid in het land van verblijf wanneer u buiten België verblijft. Deze kaart wordt afgegeven door het bestuur waarbij u de aanvraag hebt ingediend. Ingezetenen van EU-lidstaten alsook politieke vluchtelingen zijn vrijgesteld van deze formaliteit. Voor elke aanvraag moet een forfaitaire belasting van 125 € worden betaald in de vorm van fiscale of consulaire zegels. De kaart wordt afgegeven tegen een prijs van 75 € per geldigheidsjaar. De kaart is ten hoogste vijf jaar geldig, maar kan worden verlengd. Voor meer informatie over de formaliteiten voor toegang tot het grondgebied kunt u altijd terecht bij het Verbindingsbureau Brussel – Europa: Verbindingsbureau Brussel-Europa Oudergemlaan 63 1040 Brussel Tel.: 02 280 00 80 Fax: 02 280 03 86 E-mail:
[email protected] Website: www.vbbe.irisnet.be
4.5.
Diverse erkenningen en vergunningen Voor diverse beroepen of werkzaamheden gelden specifieke reglementeringen en is een erkenning, vergunning e.d. nodig.
88 | De opstartformaliteiten vervullen
Een volledige lijst vindt u op de website van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie www.mineco.fgov.be/enterprises/vademecum/home_nl.htm. Wij hebben deze lijst voor u overgenomen: Beroepswerkzaamheid/ onderneming
Dienst/instelling
Aanhangwagens – bouw
FOD Mobiliteit en Vervoer
Aardappelen: uitvoer, aan- en verkoop op de binnenlandse markt
Gewestelijke ministeries
Alarminstallaties Apothekers: opening, fusie
FOD Binnenlandse zaken FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Autorijscholen
FOD Mobiliteit en Vervoer
Beenderen, meel en andere producten bestemd voor gebruik als dierlijke voeding of als meststof
Gewestelijke ministeries
Beleggingsadviseurs
Commissie voor het Bank- en Financiewezen
Beroepskaart voor vreemdelingen buiten EG
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Bestrijdingsmiddelen en andere toxische fytofarmaceutische producten
Gewestelijke ministeries
Bewakings- en beveiligingsfirma’s
FOD Binnenlandse zaken
Bewerken en sorteren van granen en groenten
Gewestelijke ministeries
Boekhouders
Beroepsinstituut van Boekhouders
Branders (technici voor)
Centra voor permanente vorming van de middenstand, erkende beroepsverenigingen, Koninklijke Unie der Belgische Installateurs in Centrale Verwarming, CEDICOL
Cafés en drankslijterijen
FOD Financiën (Douane en Accijnzen)
Detectives Diamanthandelaars – verkoop van ruwe diamant Dierenhandelaars Dierenpensions Eieren (broeierijen, verpakkingscentra, uitvoerders, pluimveekwekerijen) Expediteurs Fabrikanten – handelaars in edele metalen Frisdrankfabrikanten Fytofarmaceutische producten
FOD Binnenlandse zaken Centrale Dienst voor Contingenten en Vergunningen te Antwerpen Gemeentebestuur Gemeentebestuur Gewestelijke ministeries
FOD Financiën Waarborgbureau van de Koninklijke Munt FOD Financiën (Douane en Accijnzen) Gewestelijke ministeries
Startersgids | 89
Beroepswerkzaamheid/ onderneming
Dienst/instelling
Gedenatureerde suiker: herverkoop voor veevoeder
FOD Financiën
Geestrijke dranken (+22 )
FOD Financiën
Gehoorprothesen Gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke inrichtingen Graanhandelaars Handelaars in meststoffen en bodemverbeteringsmiddelen Handelaars in zwachtels en breukbanden Hop Hoteluitbaters
RIZIV Gemeentebesturen of provinciale diensten FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Gewestelijke ministeries Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) Gewestelijke ministeries Gewestelijke ministeries
Huwelijksbureaus
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Incassobureaus
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie (Verbruik en krediet)
Industriële maalderijen, gebruikers en handelaars in binnenlandse tarwe
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Interimkantoren Kinderopvang Kinesitherapeuten Leasing Leurhandelaars Likeurstokers Logopedisten
Gewestelijke ministeries Dienst Kind en Gezin RIZIV FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Gemeentebestuur FOD Financiën (Douane en Accijnzen) RIZIV
Loonmaalderijen
Gewestelijke ministeries
Meelhandelaars
Gewestelijke ministeries
Melk
Gewestelijke ministeries
Munitie- en wapenhandelaars Opticiens Privétewerkstellingsagentschappen (selectie en aanwerving Psychologen Reisbureaus
Gemeentebestuur RIZIV Gewestelijke ministeries
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Gewestelijke ministeries
Slachterijen en pluimveeslachterijen
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (Diergeneeskundige inspectie)
Slagers – spekslagers
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Spuitbussen
90 | De opstartformaliteiten vervullen
Gewestelijke ministeries
Beroepswerkzaamheid/ onderneming
Dienst/instelling
Tabakswaren: fabricage, opslag, groot- en kleinhandel Tarwehandelaars voor zachte tarwe afkomstig uit de EU Taxidiensten
FOD Financiën FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Gemeentebestuur (te Brussel: Gewestelijke Administratie)
Tombola
FOD Binnenlandse zaken
Transport per motorvoertuigen
FOD Mobiliteit en Vervoer
Uitbaters van speelzalen Vaste minerale brandstoffen
Vastgoedmakelaars
FOD Justitie Uitsluitend invoer voor importeurs die aangesloten zijn bij een of meer groeperingen voor invoerders van vaste brandstoffen Beroepsinstituut van de Vastgoedmakelaars
Veevoeders Verpleegsters Vleeswaren (kleinhandelaars in)
Gewestelijke ministeries RIZIVVerzorgingstehuizen voor gehandicapten en bejaarden FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Wijnen: productie, verwerking, en bottelen voor de verkoop
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Zaaizaden en pootgoed
Gewestelijke ministeries
Zuivelproducten Vins: fabrication, manutention, soutirage ou mise en bouteilles pour la vente
5.
Gewestelijke ministeries SPF Santé publique, Sécurité alimentaire et Environnement
Inschrijving bij de BTW Vennootschappen en natuurlijke personen zijn onder bepaalde voorwaarden onderworpen aan BTW (Belasting over de Toegevoegde Waarde). Nadat u uw nummer in het handelsregister hebt gekregen, dient u zich te laten inschrijven. Deze inschrijving is gratis. Hiervoor moet u een aangifte van de aanvang van een werkzaamheid invullen. Het modelformulier van deze aangifte kunt u krijgen bij het BTW-controlekantoor van de gemeente waar u zich vestigt (http://annuaire. fiscus.fgov.be), of downloaden op de website van het Ministerie van Financiën: www. finform.fgov.be. Hoewel de inschrijving bij de BTW voorlopig de bevoegdheid van de plaatselijke controlekantoren blijft (zie bijgevoegde lijst), kunt u deze formaliteit meestal opdragen aan uw ondernemingsloket: aan u de keus. Vergeet niet op te geven welk BTW-stelsel u wilt toepassen: gewoon of forfaitair BTW-stelsel. De forfaitaire regeling heeft als voordeel de vereenvoudigde boekhouding. Vraag uw boekhouder meer informatie.
Startersgids | 91
Als u meer wilt vernemen over uw BTW-verplichtingen, dan kunt u terecht in ons hoofdstuk over de fiscaliteit, of raadpleegt u het Fiscaal Memento dat door de FOD Financiën wordt gepubliceerd: www.finform.fgov.be.
6.
Aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds en een ziekenfonds, uw sociaal statuut als zelfstandige Als zelfstandige (of bestuurder van vennootschappen) bent u verplicht zich binnen 90 dagen na aanvang van uw werkzaamheid aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Deze verzekering geeft u recht op gezinsuitkeringen (kinderbijslag en geboortegeld), pensioen (ouderdoms- en overlevingspensioen), alsook ziekteverzekering (grote risico’s). Voor aanvullende inlichtingen over uw rechten (dekkingsomvang van de sociale verzekering) en verplichtingen (berekening van bijdragen) als zelfstandige, kunt u terecht bij het RSVZ: Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) Brussel-Hoofdstad Waterloolaan 77 1000 Brussel Tel. 02 546 44 24/27 Fax: 02 513 02 95 E-mail:
[email protected] Website: www.rsvz.be Met name in de rubriek Publicaties vindt u nuttige informatie. U kunt er ook gratis diverse brochures bestellen of downloaden. Het RSVZ publiceert op zijn website een lijst met sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandige werknemers. Wij hebben deze lijst voor u overgenomen in bijlage.
6.1.
Inschrijving bij een sociaal verzekeringsfonds Zoals gezegd moet u zich als zelfstandige (of bestuurder van vennootschappen) aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds om recht te hebben op gezinsuitkeringen, pensioen en ziekteverzekering. Als tegenprestatie voor deze dekking moet u elk kwartaal sociale bijdragen betalen. Aangezien het RIZIV tijdens de eerste drie activiteitenjaren niet over uw referentieinkomen beschikt, valt u onder een forfaitair stelsel.
92 | De opstartformaliteiten vervullen
Het referentie-inkomen is gelijk aan het netto aangegeven inkomen van de drie voorafgaande jaren (netto-inkomen: dat wil zeggen brutoberoepsinkomen verminderd met de beroepsuitgaven, vóór belastingaftrek). U hebt er dus alle belang bij vooruitziend te zijn: aangezien de bijdragen tijdens de eerste drie activiteitenjaren forfaitair en voorlopig zijn, worden de inkomsten van deze jaren achteraf geregulariseerd. Deze regularisatie is gelijk aan het verschil tussen de voorlopige bijdrage en de bijdrage berekend op basis van het reële inkomen van deze bijdrageplichtige jaren. Om onaangename verrassingen te vermijden raden wij u aan van bij de aanvang van uw werkzaamheid uw reële inkomen zo snel mogelijk te schatten, en het nodige kapitaal opzij te zetten om de verwachte regularisatie te kunnen betalen. Overigens kunt u vragen om uw bijdragen te berekenen op basis van deze ramingen. Hiervoor gaat u gewoon aankloppen bij uw sociaal verzekeringsfonds. Volledigheidshalve geven we hier een overzicht van het bedrag van de voor het jaar 2010 verschuldigde sociale bijdragen, en de berekeningswijze.
Zelfstandige in hoofdberoep: Voorlopige kwartaalbijdragen: ◆◆
tot het laatste kwartaal van het eerste kalenderjaar met vier bijdrageplichtige kwartalen: 606,00 €
◆◆
voor de vier daarop volgende kwartalen: 620,78 €
◆◆
voor de vier daarop volgende kwartalen: 635,56 €
Definitieve bijdragen: ◆◆
22% op het gedeelte van het referentieberoepsinkomen dat niet groter is dan 51.059,94 € en op een inkomen van ten minste 11.824,39 €
◆◆
14,16% op het gedeelte van het referentieberoepsinkomen dat 51.059,94 € overschrijdt met een maximum van 75.246,19 €
De minimale kwartaalbijdrage bedraagt 1ste jaar: 606,00 € 2de jaar: 620,78 € 3de jaar: 635,56 € Vanaf het vierde volledige kalenderjaar bedraagt de minimale kwartaalbijdrage 650,34 € en de maximale bijdrage 3.664,49 €.
Zelfstandige in bijberoep: Voorlopige kwartaalbijdragen 1ste jaar: 67,05 € 2de jaar: 68,68 €
Startersgids | 93
3de jaar: 70,32 € Definitieve bijdragen: ◆◆
voor een referentieberoepsinkomen van minder dan 1.308,18 €: 0 €
◆◆
voor een referentieberoepsinkomen vanaf 1.308,18 €: 22% op het gedeelte beneden 51.059,94 €
◆◆
14,16% op het gedeelte boven 51.059,94 € met een maximum van 75.246,18 €
De minimale kwartaalbijdrage bedraagt 1ste jaar: 67,05 € 2de jaar: 68,68 € 3de jaar: 70,32 € Vanaf het vierde volledige kalenderjaar bedraagt de minimale kwartaalbijdrage 71,95 € en de maximale bijdrage 3.664,49 €. Deze bedragen moeten nog verhoogd worden met de beheerskosten. Deze kosten variëren afhankelijk van het sociale verzekeringsfonds, maar zijn beperkt tot 4,75% van het bedrag van de bijdrage sensu stricto. Vrijstelling van sociale bijdragen Een zelfstandige werknemer in hoofdberoep mag vrijstelling van betaling van sociale bijdragen vragen als hij naar zijn oordeel behoeftig is of deze toestand benadert. U moet deze aanvraag indienen bij uw sociaal verzekeringsfonds, dat het dossier doorgeeft aan de commissie voor vrijstelling van bijdragen. Deze commissie houdt rekening met de volgende elementen: het inkomen, de schulden, buitengewone uitgaven, gezinssamenstelling enzovoort. Deze vrijstelling kan volledig of gedeeltelijk zijn. 6.2.
Inschrijving bij een ziekenfonds De verplichte sociale dekking van de zelfstandige omvat voortaan ook de “kleine risico’s” waarvoor hij tot juli 2006 een aanvullende verzekering moest onderschrijven. De sociale uitkeringen in de gezondheidszorg worden echte beheerd door de ziekenfondsen. Het volstaat dus u aan te sluiten bij een ziekenfonds van uw keuze of gewoon uw statuutwijziging mee te delen aan uw huidige ziekenfonds De bevoegde ziekenfondsen voor de verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen zijn verenigingen zonder winstoogmerk die zich verenigd hebben in de volgende nationale verbonden: christelijke, socialistische, neutrale, liberale en vrije mutualiteiten. Gezien hun aantal gaan wij hen hier niet allemaal vermelden, maar op de website van het RIZIV (www.riziv.be) staan al deze verzekeringsinstellingen vermeld.
94 | De opstartformaliteiten vervullen
7.
Verzekeringen Ondernemen betekent berekende risico’s nemen en is bijgevolg niet vrij van gevaar. Het is van belang dat u zich terdege hiervan bewust bent en deze gevaren accuraat weet in te schatten. Hiervoor kunt u de hierna volgende checklist gebruiken. In tweede instantie moet u bepalen welke risicograad u als aanvaardbaar beschouwt en, voor de overige risico’s proberen een gepaste dekking te vinden. Wat u zienswijze ook is, u bent wettelijk verplicht bepaalde verzekeringen aan te gaan. Verder bent u als enige aansprakelijk voor de tussenoplossing die zich idealiter bevindt op de schaal tussen “zero coverage” (geen enkel risico dekken en op het noodlot vertrouwen) en volledige risicoaversie (geen enkel risico lopen door eenvoudigweg geen onderneming op te richten). Eerst moet u alle risico’s inventariseren die eigen zijn aan de uitoefening van uw beroepswerkzaamheid. Bovendien mag u daarbij de sociale verzekeringsdekking van uzelf of van uw werknemers niet uit het oog verliezen. Een verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid (BA) voor uw voertuig spreekt vanzelf. Maar wist u dat u zich kunt verzekeren tegen bedrijfsverliezen door brand? U zult ongetwijfeld een verzekering “kleine risico’s” sluiten bij een ziekenfonds, maar ook een verzekering gewaarborgd inkomen is het overwegen waard! Bepaalde verzekeringsmaatschappijen bieden een totaalpakket vastepremieverzekeringen (koopsomverzekeringen). Daarnaast zijn er verzekeraars die zich in een bedrijfstak specialiseren. Nogmaals: denk erom dat de beslissingen die u vandaag neemt, gevolgen hebben voor morgen. Probeer geen enkel detail over het hoofd te zien: roep de hulp in van professionals. Een verzekeringsmakelaar heeft als taak u de meest geschikte oplossing voor te stellen, met de beste prijs-/ kwaliteitsverhouding. De CBFA is belast met het toezicht op de verzekeringsmaatschappijen en de verzekeringstussenpersonen Commissie voor het bank-, financie- en assurantiewezen Congresstraat 12-14 1000 Brussel Tel. 02 220 52 11 Fax: 02 220 52 75 Web: www.cbfa.be Talloze verzekeringsmakelaars beperken zich niet tot de naleving van de weten regelgeving inzake verzekeringsbemiddeling, maar hebben zich ook ertoe verbonden kwaliteitshandvesten en gedragscodes in acht te nemen die door de beroepsverenigingen uit de sector worden voorgesteld (BVVO, FEPRABEL BROCOM). Louter ter informatie volgt hier een checklist die we overgenomen hebben uit de New Business Gids (www.newbusiness.be).
Startersgids | 95
Het kan zijn dat bepaalde rubrieken niet op u van toepassing zijn. Dat hangt af van uw activiteit en van de keuzes die u hebt gemaakt. Wel gaat het hier om een relatief volledig hulpmiddel dat universeel bruikbaar is en u de garantie biedt dat u geen belangrijke punten over het hoofd ziet. 7.1.
Checklist van ondernemingsrisico’s Gebouwen ➞➞ Brand, ontploffing ➞➞ Diverse uitbreidingen ➞➞ Nieuwwaarde ➞➞ Elektrische schade ➞➞ Honoraria van deskundigen ➞➞ Storm, hagel ➞➞ Glasbreuk ➞➞ Waterschade ➞➞ Diefstal ➞➞ Machinebreuk ➞➞ Alle risico’s, bijzondere uitrustingen ➞➞ (uithangbord, lab, kantoor, computer) ➞➞ Informatica ➞➞ Documenten – plannen – modellen ➞➞ Bedrijfsverliezen ➞➞ Door brand ➞➞ Door machinebreuk ➞➞ Staking, oproer ➞➞ Preventie Wagenpark ➞➞ Bedrijfsvoertuigen ➞➞ Burgerrechtelijke aansprakelijkheid (BA) ➞➞ Overige risico’s ➞➞ Machinebreuk ➞➞ Voertuigen van het bedrijfswagenpark ➞➞ Burgerrechtelijke aansprakelijkheid (BA) ➞➞ Overige risico’s ➞➞ Voertuigen van het personeel Grondstoffen, afgewerkte producten, contanten en waarden ➞➞ Goederenvervoer ➞➞ Invoer ➞➞ Doorvoer ➞➞ Uitvoer
96 | De opstartformaliteiten vervullen
➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞
Opslag en doorvoer Goederenopslag In magazijn In fabriek Vervoer en opslag van contanten en waarden Zeeschepen en binnenvaartuigen Spoorwegwagons
Verkoopactiviteiten ➞➞ Financiële risico’s ➞➞ Handelsrisico’s ➞➞ Politieke risico’s ➞➞ Borgstelling ➞➞ Forfaitering ➞➞ Factoring ➞➞ Promotionele verzekeringen ➞➞ Uitbreiding van de fabrieksgarantie ➞➞ Onderhoudscontracten – opheffing van storingen, reparatie ➞➞ Veiligheid – krediet ➞➞ individueel / collectief voor verkoop ➞➞ Percelen en prijzen Bouwrisico’s ➞➞ Uitbreidingen en/of verbouwing van bestaande installaties ➞➞ Alle bouwplaatsrisico’s ➞➞ Montage – proefnemingen ➞➞ Tienjarige BA ➞➞ Bouw van een sleutelklare fabriek ➞➞ Onderaanneming Aansprakelijkheid ➞➞ BA exploitatie ➞➞ BA producten (na levering) ➞➞ BA gebouwen die niet voor de bedrijfsuitoefening zijn bestemd ➞➞ BA werkgever ➞➞ BA werkgever auto ➞➞ BA heftrucks – Clark trucks ➞➞ Beroepsaansprakelijkheid ➞➞ BA sociale mandatarissen ➞➞ BA technologische risico’s ➞➞ Aansprakelijkheid van bevrachters Personeel ➞➞ Arbeidsongevallen ➞➞ Beperkte dekking tot het wettelijk plafond
Startersgids | 97
➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞ ➞➞
Dekking boven het wettelijk plafond Ongevallen in het privé-leven Beperkte dekking tot het wettelijk plafond Dekking boven het wettelijk plafond Strijd tegen arbeidsverzuim Groep Pensioen Overlijden Arbeidsongeschiktheid Gewaarborgd inkomen (al dan niet geïndexeerd) Arbeidsongeschiktheid/ziekte/ongeval Medisch plan Ziekenhuisopname Heelkundige ingrepen Poliklinische geneeskunde Medewerkers Gezin Verplaatsingen Omniumverzekering opdrachten Bagage Bijstand Vliegtuigkaping Geneeskundige controle Preventie Niet-loontrekkende bedrijfsleiders
8.
Bijlagen
8.1.
Lijst met erkende ondernemingsloketten De volledige lijst met bedrijfszetels (meer dan 200) vindt u op de website van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie: www.mineco.fgov.be. Hieronder vindt u de lijst van de bureaus in Brussel ACERTA ondernemingsloket www.acerta.be BIZ ondernemingsloket www.xerius.be H.D.P. ondernemingsloket www.hdp.be
98 | De opstartformaliteiten vervullen
EUNOMIA www.eunomia.be FORMALIS www.formalis.be Zenito Ondernemingsloket www.zenito.be PARTENA ondernemingsloket www.partena.be SECUREX ondernemingsloket – GO-START www.go-start.be U.C.M. ondernemingsloket www.ucm.be 8.2.
Lijst met sociale verzekeringsfondsen Groep S www.groeps.be Xerius www.xerius.be ZENITO www.zenito.be Partena www.partena.be Acerta www.acerta.be Arenberg www.arenberggroup.be Securex-Integrity www.securex.be Attentia sociaal verzekeringsfonds www.attentia.be Multipen www.multipen.be
Startersgids | 99
HDP www.hdp.be Steunt Elkander Groep www.steuntelkander.be Sociaal verzekeringsfonds van de UCM www.ucm.be Nationale Hulpkas voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen www.rsvz-inasti.fgov.be/nl/helpagency/index.htm
100 | De opstartformaliteiten vervullen