Van Hemelvaart. Naar Pinksteren. Noveen. Neem plaats aan mijn rechterhand

Hemelvaart Naar Pinksteren

Van

‘Neem plaats aan mijn rechterhand’

Noveen

© Steunpunt Liturgie Teksten, samenstelling en redactie: Harrie de Hullu, Anje de Heer Afbeelding voorzijde: Je[h]an Bourdichon De Heilige Drie-eenheid – miniatuur uit het getijdenboek van Anne de Bretagne (1503-1508). Zie ook pagina 21.

De gebeden op pagina 16 en verder zijn afkomstig uit:    

DB: Dienstboek I. Uitgave: Boekencentrum 1998 HUv: Help ons U te vinden. 101 nieuwe gebeden. Uitgave: Protestantse Kerk in Nederland, 2015. JZ: Jaap Zijlstra, Inkeer. Gebeden. Uitgave: Kok, 1997 VBr: Vieren & brevieren. Liturgische bouwstenen voor kleine geloofsgemeenschappen. Uitgave: Meinema 2009

Voorwoord ‘Eén grote zondag’ – zo noemde de kerkvader Ambrosius de vijftig dagen durende Paastijd. Het feest van Pasen bleef niet beperkt tot een dag, het is een feest van vijftig dagen – één doorlopend feest waarbij het gaat over opstanding, verheerlijking en nooit meer alleen zijn dankzij de Geest. In de weken die aan Pasen vooraf gingen, lazen we het bijbelboek Hebreeën, aan de hand van het rooster Volhouden! Nu sluiten we de periode rond Pasen af met opnieuw een bijbelleesrooster op basis van Hebreeën. Geen herhaling van zetten, want juist in dit Bijbelboek gaat het vaak over de verhoogde en verheerlijkte Christus. Dit rooster wil een handreiking zijn voor een leven in navolging van Hem die zit aan de rechterhand van de Vader. Dit rooster heeft de vorm van een pinksternoveen. Het kan gebruikt worden voor de dagelijkse bijbellezing, persoonlijk of met de huisgenoten. Het kan ook gebruikt worden voor een ochtend- of avondgebed met een grotere groep – de huiskring, de kerkgemeenschap. Op de volgende pagina is een structuur voor zo’n gebedsbijeenkomst te vinden. Bij elke dag staan steeds suggesties voor de psalm1, het lied2, en een gebed3. Zie voor dat laatste ook de pagina’s 15 t/m 20.

[Pinkster]noveen Een noveen is een samenhangende reeks van negen gebeden op negen achtereenvolgende dagen. Het woord noveen is afgeleid van novem, negen. De oudst bekende noveen is een negendaagse voorbereiding op Kerst, genoemd in de Spaanse kerk van de 7de eeuw. Vanaf de late Middeleeuwen wordt in de persoonlijke geloofs- en gebedspraktijk de noveen steeds geliefder. Het ging dan vooral om smeekgebeden. Waar die reeks van negen vandaan komt is onbekend. Er wordt wel gedacht aan Handelingen 1: 14, waar staat dat Christus’ volgelingen na Hemelvaart samen in gebed waren, tot aan Pinksteren. Maar daar is geen enkel historisch bewijs voor. Toch is een van de meest bekende novenen de Pinksternoveen. En niet alleen onder rooms-katholieke gelovigen, want ook bij protestanten krijgt deze noveen de laatste jaren steeds meer aandacht. 1

Deze psalmen kunnen gelezen of gezongen worden. Als er verzen bij staan, dan gaat het om de bijbelverzen. De gebruikte afkortingen verwijzen naar Liedboek 2013 (LB), Liedboek 1973 (LvK), Geref. Kerkboek (GK). Twee liederen uit andere bundels zijn te vinden op pagina 14. 3 Afhankelijk van de setting kan dit ook in de vorm van een kringgebed, of er worden er eerst gebedspunten geïnventariseerd. Bij wijze van handreiking is vanaf pagina 16 een aantal gebeden opgenomen; per dag wordt naar een of twee van deze gebeden verwezen. 2

1

Ochtend- of avondgebed ●●● Stilte avond: Aansteken van een kaars Lofprijzing/Openingstekst morgen I: II: I:

Onze hulp is in de naam van de Heer die hemel en aarde gemaakt heeft Gezegend zijt Gij die troont boven alles, die alles draagt, Gij, Heer van alle dingen!

avond I: Heer, open mijn lippen, II: mijn mond zal zingen tot uw eer I: God, kom mij te hulp II: Heer, haast u mij te helpen I en II: Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen. Halleluja Psalm Lezing Stilte Lied Gebeden:  morgen-/avondgebed (zie ook pag. 15 en verder)  ochtend: korte voorbeden / avond: voorbeden (zie in beide gevallen ook het dagelijkse gebedspunt in het leesrooster)  Onze Vader (gezamenlijk gesproken of gezongen)

●●●

Donderdag 5 mei –de 40ste dag van Pasen: HEMELVAARTSDAG Christus’ glorie op de troon Hebreeën 1: 1-4 - Hemelvaartsdag is de dag van Christus’ glorie. In hem schittert Gods luister, lazen we. Dat schitteren van Gods glorie zie je in heel Jezus’ leven. God heeft gesproken door de Zoon. Jezus’ woorden, zijn wonderen, zijn aandacht – alles laat zien wie God is. Indrukwekkend liet Christus zien wie God is toen hij stierf aan het kruis, toen hij dood en graf overwon. Nog grootser schittert Gods luister als Jezus wordt opgenomen in de hemel. In de Hebreeënbrief wordt dat voorgehouden aan joodse christenen. De stad Jeruzalem zal binnenkort verwoest worden. De tempel zal verdwijnen, het hart van eeuwenlange eredienst, en de stadsbewoners zullen op de vlucht slaan. In deze brief lezen ze dat ze een Heer hebben, gezeten op de hemelse troon, stralend in zijn glorie. Ook nu, in een tijd waarin de kerk krimpt, een tijd ook waarin velen op de vlucht zijn, is het bemoedigend te bedenken hoe groot Christus’ glorie is, nu hij zit aan de rechterhand van de Vader.

Prijs Christus om zijn glorie

Ochtend-/avondgebed (zie pagina 4)   

Psalm - 47 Lied - mo/av: LB 661 ‘Ten hemel opgevaren is’ (LvK 228) Gebeden – suggestie: p. 15 en verder nr. 8 | gebedspunt van de dag: Prijs Christus om zijn glorie

3

Vrijdag 6 mei – de 41ste dag van Pasen Een mens in de hemel, hoe bestaat het? Hebreeën 9: 1-14 – Op Hemelvaartsdag kwam een mens de hemel binnen. Dat klinkt misschien gewoon, maar dat is het niet. In tabernakel en tempel mocht geen mens in het achterste gedeelte komen, het allerheiligste. God kan het niet verdragen dat een klein en zondig wezen zo dicht bij hem komt. Alleen de hogepriester mocht één keer per jaar naar binnen: met het bloed van een geitenbokje zorgde hij voor verzoening tussen God en mensen. Zo ging Christus de hemel binnen: met zijn eigen bloed heeft hij ons met God verzoend. God laat hem binnen, hij aanvaardt Jezus’ offer, voor ons, voor jou. Hemelvaartsdag raakt aan Pasen. Met de bevestiging vanuit de hemel: het is volbracht.

Dank Christus voor zijn offer


4

Psalm - 49 Lied – mo: LB 645 ‘Zing ten hemel toe’ (LvK 219)4 – av: GK 67 ‘Jezus heeft het hemelleven’ Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 12 (mo)+ nr. 9 (av) | gebedspunt van de dag: Dank Christus voor zijn offer

melodie bekend van Psalm 81

Zaterdag 7 mei – de 42ste dag van Pasen Heerlijkheid om uit te delen Hebreeën 2: 1-10 – Christus glorie in de hemel: ver weg en hoog verheven. Maar: ook dicht bij. God gaf hem die hemelse luister om velen in zijn luister te laten delen. Vanuit de hemel deelt Jezus uit wat hij door zijn lijden verdiend heeft. Met goddelijke macht stuurde hij zijn leerlingen de wereld in. En nog steeds wordt in heel de wereld gesproken en gezongen van Jezus’ sterven en opstanding. Zo groot is zijn glorie. En als je over hem spreekt en zingt, als je hem vertrouwt en volgt, het hoort allemaal bij die glorie van de Heer waar hij ons in laat delen.

Prijs Christus om zijn gemeente


5

Psalm - 46 Lied – mo/av: LB 652 ‘Zing jubilate voor de Heer’5 Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 1 (mo); nr. 10 (av) | gebedspunt van de dag: Prijs Christus om zijn gemeente

Lied van de Maand april. Luistervoorbeeld: https://www.youtube.com/watch?v=B9m7-tYkoPE

5

Zondag 8 mei – de 43ste dag van Pasen: ZONDAG EXAUDI Een van ons in de hemel: ons gebed wordt begrepen Hebreeën 4: 14-16 – Jezus ging naar de hemel. En zijn leerlingen? Zij blijven bij elkaar en wijden zich vurig en eensgezind aan het gebed. Meer dan ooit realiseren ze zich dat hun gebed aankomt bij Gods troon. Daar zit nu iemand die uit eigen ervaring weet wat het is om mens te zijn, iemand die meevoelt met onze zwakheden en behoeften. Dat geeft het vertrouwen dat er naar onze gebeden geluisterd wordt.

‘Zondag Exaudi’??? Nauw verbonden met deze zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren is Psalm 27, in het bijzonder vers 7 en 8. In het Latijn begint dat zo: ‘Exaudi, Domine, vocem meam’ – Hoor, Heer, mijn stem… Zo kreeg deze zondag haar naam: zondag Exaudi.

Leg je menselijkste vragen aan God voor


6

Psalm - 27: 1-6 Lied – mo: LB 652/GK 174 ‘Zo vriendelijk en veilig als het licht’ | av: LB 263 ‘Wees Gij mij toevlucht de komende nacht’6 Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 2 (mo); nr. 6 (av) | gebedspunt van de dag: Leg je menselijkste vragen aan God voor.

melodie bekend van ‘Be thou my vision’/Opw. 520

Maandag 9 mei – de 45ste dag van Pasen Een hogepriester in de hemel: eeuwige redding Hebreeën 5: 1-10 – Jezus wordt vergeleken met de priesters van Israël, met die mensen die hun leven in dienst stelden van de tempel. Door de offers die zij brachten, werd je bevrijd je zonden. Je hoefde niet langer gebukt te gaan onder schuldbesef, God stond niet langer op een afstand. Alleen: je moest wel eerst naar de priester toe. En als je opnieuw gezondigd had moest je er weer heen. Christus is de volmaakte hogepriester. Hij offerde zijn eigen bloed, hij stond op uit het graf, hij steeg op naar de hemel en werd een bron van eeuwige redding voor ieder die hem zoekt.

Bid om eeuwige redding


7

Psalm - 27: 7-14 Lied – mo/av: ZGz 178 ‘Die uit de dood is opgestaan’7 Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 11 | gebedspunt van de dag: Bid om eeuwige redding

Zie pagina 14 (melodie bekend van GK 134)

7

Dinsdag 10 mei – de 46ste dag van Pasen Een hogepriester in de hemel: hij pleit voor ons Hebreeën 7: 20b-25 – Priesters brachten niet alleen offers, ze baden ook voor het volk. Zoals de rook van de offers naar de hemel op steeg zo stegen de gebeden omhoog. Opnieuw zien we Christus als een unieke priester. Hij zit voor altijd op de troon naast God, zijn Vader. Met de wonden in zijn handen en zijn zij, de verwijzing naar Goede Vrijdag, en nu in heerlijkheid gezeten aan Gods rechterhand. Daar bidt hij priesterlijk voor ons. Door hem kunnen wij bij God terecht, hij neemt het voor ons op.

Leg je gebed aan God voor en vraag Christus het voor je op te nemen


8

Psalm - 110 Lied – mo/av: ‘Wie zal voor God verschijnen’8 Gebeden: suggestie: p. 15 en verder nr. 7 | gebedspunt van de dag: vraag Christus het voor je op te nemen

Zie pagina 14 (melodie bekend van LB 441/LvK 117; eventueel kan dit lied ook gezongen worden op de melodie van psalm 130). Dit lied wordt ook opgenomen in het nieuwe GK.

Woensdag 11 mei – de 47ste dag van Pasen Bidden voor elkaar Hebreeën 13: 1-3,18-21 – Niet alleen Christus bidt voor ons. We worden aangespoord om voor elkaar te bidden. Hier vraagt de schrijver van de brief om het gebed van de lezers. Hij sluit af met een soort gebed voor de lezers: een zegenwens. Zo bidden gelovigen voor elkaar. Heel hoofdstuk 13 gaat er over dat de gelovigen elkaar nodig hebben. We hebben elkaars meeleven en hulp nodig, maar zeker ook elkaars gebed. Daarbij mogen we vertrouwen dat Christus voor ons pleit.

Bid voor gelovigen die een bijzondere taak hebben of in moeilijke omstandigheden leven


9

Psalm - 112 Lied – LB 973 ‘Om voor elkaar te zijn uw oog en oor’9 Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 13 | gebedspunt van de dag: Bid voor gelovigen die een bijzonder taak hebben of in moeilijke omstandigheden leven.

Luistervoorbeeld van de melodie: http://kerkliedwiki.nl/index.php/Om_voor_elkaar_te_zijn_uw_oog_en_oor

9

Donderdag 12 mei – de 48ste dag van Pasen Christus regeert Hebreeën 1: 8-12 – Toen Christus de hemel binnenging, kreeg hij plaats op de troon. Dat wil zegt: hij regeert. Soms lijkt het alsof andere machten het voor het zeggen hebben in de wereld, vijandige machten. Maar wie van Christus’ hemelvaart weet, krijgt een andere kijk op wereld. Zo mogen we bidden voor zijn werk. Je mag vertrouwen dat hij alle macht heeft in hemel en op aarde.

Prijs Christus om zijn macht en bid voor zijn werk wereldwijd.


Psalm - 111 Lied – LB 665/LvK 101 ‘Om Christus’ wil zijn wij verblijd’ Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 3 (mo); nr. 5 (av) | gebedspunt van de dag: Prijs Christus om zijn macht en bid voor zijn werk wereldwijd.

Vrijdag 13 mei – de 49ste dag van Pasen Christus’ vijanden worden verslagen Hebreeën 10: 11-13 – Je kunt er soms weinig van zien dat Christus regeert. Alleen wie gelooft kan er iets van waarnemen en dan nog is het soms moeilijk. Christus’ werk wordt bij tijd en wijle agressief tegengewerkt. De goden van onze tijd eisen de aandacht voor zich op. Materialisme en andere krachten zorgen voor verslapping in het geloof, voor vervreemding van Christus. Sommige visies en overtuigingen leiden tot vervolging van christenen. Maar op de troon in de hemel wacht Christus op het moment dat hij al zijn vijanden zal verslaan. Vanaf Pasen breekt de overwinning door.

Bid om Christus’ komst om al zijn vijanden te verslaan

Laat komen, Heer, uw rijk, uw Koninklijke dag, toon ons uw majesteit, Messias, uw gezag! LB 756, couplet 1


Psalm - 68: 1-21 Lied – mo: LB 209/LvK 327 ‘Heer Jezus, o Gij dageraad’ / av: LB 240/LvK 316 ‘Blijf bij ons, Jezus, onze Heer’ Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 12 | gebedspunt van de dag: Bid om Christus’ komst, opdat zijn vijanden verslagen zullen zijn.

11

Zaterdag 14 mei – de 49ste dag van Pasen Christus’ hemelvaart als bemoediging Hebreeën 11: 1-2, 12:1-3 – We hebben de hemelvaart van Christus de afgelopen negen dagen van alle kanten bekeken. Vandaag nog één gezichtspunt. Zijn hemelvaart is een bemoediging voor ons. Op zijn lijdensweg dacht Christus aan de hemelse vreugde die voor hem in het verschiet lag. Dat gaf hem moed. Zo kon hij standhouden toen mensen zich tegen hem verzetten, zo kon hij de schande van het kruis aan. Ook ons wacht een schitterende toekomst als wij volhouden.

Bid om moed voor wie de moed dreigt te verliezen


10

Psalm - 122 Lied – LB 362 ‘Hij die gesproken heeft een woord dat gaat’10 Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 4 of 13 | gebedspunt van de dag: Bid om moed voor wie de moed dreigt te verliezen.

Lied van de Maand mei. Melodie bekend van LB 221/GK 174 ‘Zo vriendelijk en veilig als het licht’

Zondag 15 mei –de 50ste dag van Pasen PINKSTEREN Een nieuw verbond: in het hart geschreven Hebreeën 8: 8b-12: Het is de vijftigste dag van Pasen, het wekenfeest: het feest waarop het begin van de oogst werd gevierd. Zo vieren wij vandaag feest over de oogst van Pasen. De Heilige Geest is uitgestort. Hij vult onze harten met Christus. Je leert de Heer kennen. Je gaat vertrouwen dat God genadig is. En je gaat met heel je hart verlangen naar Gods wil te leven.

Dit is de dag dat welgeteld de oogst van Pasen allen geldt. Gods eersteling is opgestaan en raakt ons met zijn zegen aan. GK 104, couplet 2

Bid om de Heilige Geest


Psalm - 68: 20-36 Lied – LB 699 ‘O Pinksterdag, paasfeest in goud’ (alternatief: LB 678/LvK 39 ‘Vrees niet, gij land, verheug u en wees blijde’) Gebeden - suggestie: p. 15 en verder nr. 16 | gebedspunt van de dag: Bid om de Heilige Geest

13

Liederen

● Wie zal voor God verschijnen? ● Wie zal voor God verschijnen? Wie gaat er voor ons uit? Wie raakt aan Gods geheimen in alle eenzaamheid? Het is de hogepriester die alles voor ons doet: ’t is onze Here Christus, Hij reinigt ons met bloed.

De Heer is voortgevaren de grote tempel door van buiten bij de schare tot binnen bij Gods oor. Daar brengt Hij de gebeden, daar plengt Hij onze schuld. Hij won voor ons de vrede. Hij heeft de Wet vervuld.

Hoe staat het voorgeschreven in ’t Oude Testament? Een dier boet met zijn leven, een dier dat God niet kent. Maar Hem, het Lam, zij ere, dat eeuwig is geslacht! Wij moeten ons bekeren, ons offer is gebracht. Willem Barnard melodie: LB 441 / LvK 117

Gebeden 1. Begin van de dag (JZ) God, onze Schepper, alleen in een klimaat van liefde kan een mens gedijen, opbloeien en vrucht dragen. Daarom bidden wij U aan het begin van deze dag om het grote en goddelijke geschenk van de liefde. Ja, wij vragen U om Uzelf, want U bent liefde. Wij vragen U om op U te mogen gelijken, uw trekken te vertonen, we zijn immers geschapen naar uw beeld, U bent immers onze Vader! Wij bidden U: help ons bij wat wij vandaag ondernemen, schenk ons daarbij uw Geest, een Geest van zachtmoedigheid en geduld, een Geest van blijdschap en vrede. Laat ook ons liefde mogen zijn, een zegen voor U en voor onze medemensen. Tot glorie van uw Naam, tot heil en geluk van ons allen!

2. Stilte (HUv) Goede God, voordat we vandaag aan het werk gaan worden we stil houden we pas op de plaats om U te zoeken in de stilte

………… Help ons U te vinden en ons gesterkt te weten door uw aanwezigheid bij ons doen en laten. Geef dat we in die rust ons werk kunnen doen. In Jezus’ naam. Amen

3. Leven (VBr)

Zoals het licht ons elke morgen nieuw verschijnt, ons wekt en koestert met zijn stralen, wek zo ook ons tot leven! Wij openen ons opdat uw eigen geest in ons kan dalen.

4. Gebed in de avond (JZ) Hemelse Vader, wij danken U voor het vele goede dat wij vandaag ontvingen. En wij bidden: wees ons nabij in de nacht die komt. Wij loven en prijzen uw Naam want Gij zijt goed en uw goedheid duurt tot in eeuwigheid.

15

Wij loven en prijzen uw Naam want Gij zijt licht en in U is in het geheel geen duisternis.

de Schepper die niet varen laat wat zijn hand in liefde begon.

6. Laat ons niet vallen (naar DB) Gij geeft ons hoop voor de aarde, Gij geeft ons hart voor de mensen, Heer, laat ons morgen ontwaken toegerust om uw wil te doen.

5. Behoed ons deze nacht (JZ) Uit uw eeuwige, uw goede handen zijn wij voortgekomen, God, onze Vader. U trekt uw handen niet van ons af, naar uw belofte gaat U met ons mee, alle dagen, tot aan de voltooiing van ons leven, tot aan de voleinding van de wereld. Eerbiedig zeggen wij U dank voor alle zegeningen van de afgelopen dag, voor uw nabijheid. Wij bidden U: behoed ons deze nacht, wees met de wereld waarin wij wonen, laat uw Rijk komen, Heer, met kracht, het wonderlijke Rijk van uw gerechtigheid, uw liefde en uw vrede. Tot de glorie van U, de God die met ons gaat,

Heer God, Gij die het licht geschapen hebt en de duisternis hebt overwonnen; wij danken U dat Gij ons deze dag genadig hebt bewaard. Wij vragen U: reken ons niet aan wat wij verkeerd deden; keer ons om naar U toe en laat ons niet vallen uit uw handen. ……… Heer God, Gij die het licht geschapen hebt en de duisternis hebt overwonnen; Wij vragen U: hoor ons, in Jezus’ naam. Amen

7. Rust (HUv) Heer, Misschien zijn wij hier gekomen vanuit een druk bestaan vol luidruchtige eisen en klemmende verwachtingen. Misschien zijn wij hier gekomen vanuit de benauwde stilte van eenzaamheid of angst, een stil verdriet. Schenk ons nu uw vrede, Heer,

in een ogenblik van stilte. Neem onze lasten weg en geef ons rust …… Vul deze stilte met uw liefde Heer, genees onze ziel, herstel onze kracht, bevrijd ons hart.

voor ons maakt tot hemelvaartsféést. Wij zijn mensen met toekomst, wij verwachten stralende moment dat uw dag aanlicht en de Morgenster opgaat in onze harten. Wij loven uw Naam!

Wijs ons in stilte weer de weg. Amen

8. Hemelvaartsdag (JZ) Vader die in de hemel zijt, vandaag gedenken wij hoe U gekomen bent, verhuld door een wolk, om uw Zoon tot U te nemen in de heerlijkheid. Het geeft ons rust te weten dat we zelf het karwei niet behoeven te klaren, de verlossing van de wereld, Jezus heeft het volbracht. En nu hebt U uw Zoon, onze Verlosser, thuisgehaald en schenkt U ons door uw vurige Geest het geloof: ook wij worden verwacht in het Vaderhuis met de vele woningen. Dank U, God onze Vader, voor de grote vreugde die hemelsvaarsdág

9. Dank (HUv) Laat onze dank nooit haar stem verliezen. Houd door uw Geest het loflied en het dankgebed in ons levend. Want het past ons om U te denken, zelfs in onze nood. Niet omdat we blij zijn met het verdriet, maar omdat we in Christus weten dat U mee gaat. Waar we door diepe dalen gingen, U was met ons. Waar we dansend op de toppen van het leven gingen, U ging mee. Daarom danken we U, in Jezus’ naam. Amen

10. Windstreken (naar DB) Gezegende God, Naam in ons midden die de stilte vult, uw Woord reikt verder dan onze horizon en waait op de adem van uw Geest 17

naar alle windstreken. Wees met allen die van u getuigen, in oost en west, in noord en zuid. Maak ons dienstbaar aan U, in gerechtigheid en goedheid aan alle mensen, ver weg en dichtbij.

11. Vergeving en vrede (naar JZ) Heer, onze God, als we bij u komen hoeven we ons niet te verbergen, we mogen ze meenemen: onze zonden, onze verslagenheid, ons berouw. Jezus, licht der wereld, wij zijn vaak meer geneigd tot de duisternis dan tot uw licht. Maar, God zij dank, wij weten dat ge mens bent geworden, en onze zwakheden kent. Wij weten van de duisternis die Gij hebt doorstaan op Golgotha. Wij weten van uw offer, eens en voorgoed. Wij weten van het licht, dat doorbrak op de Paasmorgen. Verlos ons van onze zorgen en zonden, geef ons de wonderlijke vrede die het verstand verre te boven gaat.

12. Wederkomst (JZ) Heer Jezus, wij huiveren van eerbied, wij staan voor de majesteit van uw licht, de glorie van uw verrijzenis. U bent het donker ingegaan, de schrikwekkende duisternis van de dood, en U bent teruggekeerd in het leven, U bent opgestaan en naar de Vader gegaan in heerlijkheid. En nu kan het niet anders, vanwege de glorie van Pasen, de vorst der duisternis moet wijken, de wereld van het kwaad stort in. U rijk komt, het rijk van uw vrede, uw ootmoed, uw rechtvaardigheid. Heer, wij geloven dat U alle dingen nieuw zult maken, wij hopen U te zien, de vredevorst, en te delen in uw vreugde; in liefde getuigen wij daarvan als kinderen van het licht, als uw eenvoudige gemeente. En wij bidden: kom, Heer Jezus, kom spoedig en voltooi als koning wat Gij als knecht begonnen zijt.

13.

Hoop (HUv)

God van toekomst, wij leven van hoop en verwachting. Wij vinden moed,

zolang we kunnen blijven verlangen niet iets nieuws. In hoop en verlangen strekken wij ons uit naar uw licht, zoals de bloem zich richt naar de zon. God, wij bidden U dan, laat uw licht stralen in ons midden, zodat hoop mag ontvlammen. Wij hopen voor een wereld, een wereld die hopeloos en troosteloos lijkt. Dat een nieuwe wereld mag aanbreken in het koninkrijk van uw Zoon. Wij hopen voor de mensen die de wanhoop nabij zijn. Dat tegen alle verwachting in uw Geest nieuwe wegen wijst. Wij hopen voor een kerk die moedeloos kan maken. Dat in haar uw toekomst mag aanbreken. Wij hopen voor het kind dat geen toekomst heeft. Voor de zieke die niet durft te hopen omdat de uitslag morgen komt. Voor de jonge man die zijn baan verloren heeft. Voor het pasgetrouwde stel dat het bijna niet meer volhoudt samen. God, we bidden om hoop. Want waar we ook zijn in ons leven, zonder hoop zijn we nergens. Zo bidden we in de naam van Christus

die de toekomst voor ons opent.

14. Pinksteren (JZ) God onze Trooster, kom en verlos ons uit de gevangenis van onze mistroostigheid. Scheld ons kwijt de schuld van onze hebzucht, de schuld van onze ontrouw, de schuld van onze onverschilligheid. Wees ons genadig en stort uw liefde uit in onze harten. Laat de grond bewogen worden, de grond van ons bestaan, door uw scheppende adem, door uw laaiende Geest. Laat onze harten gloeien van geloof en van geluk, U ziet naar ons om, U vervult ons bestaan met uw goedheid. Dank U, God onze Vader, voor het wonder van Pinksteren, uw Geest getuigt met onze geest dat wij kinderen van God zijn, geliefde kinderen van U, onze trouwharige Vader, halleluja!

15. Stil worden (HUv) Heer, wij willen stil worden voor u,

19

de tijd nemen om vrij te worden van vele dingen. Wij vouwen onze handen open en willen op horen bedacht zijn. Breng onze ziel tot rust en stilte, tot eenvoud en eenheid. Wij verlangen naar uw aanwezigheid om te kunnen leven als mensen die beeld zijn van u. U bent de bron van ons leven. U wilt ons geven wat van u uit gezien goed is voor ons. Maakt ons open voor wat u ons schenken wilt, voor hoe u ons in deze stilte aanspreekt. Wees met uw ademende Geest in ons. Wek door de stille kracht van uw Geest de beweging om deze dag in te gaan. Dan zullen wij leven in gesprek met u en de dingen van de wereld zien in het licht van uw heil. U, onze God, komt de lof toe en de aanbidding, u in wie alles tot rust komt, zin en doel vindt.

de lucht, de levensadem, is bedorven, de mens heeft zich betoond een slechte rentmeester te zijn, een kwalijke beheerder van uw schepping. Dit is ons gebed in een wereld van geweld en gewin: schenk het uw mensen, uw beminden, in de slaap, een sterk besef dat het anders kan en anders moet op uw aarde. Vuur ons aan door uw Geest, maak ons vindingrijk en voortvarend, een zout dat de samenleving doortrekt, een licht dat donkere gedachten en duisteren daden verdrijft. Hoor ons en help ons, trouwe bondgenoot, liefhebbende Vader!

16. Inkeer (JZ) Zoals de duif bij avond terugkeerde naar de ark, zo komen ook wij bij avond en keren in tot U. Dit hebben wij U, onze Schepper, te melden omtrent uw aarde: het water is vervuild, de grond vergiftigd,

●●●

Bij de afbeeldingen De afbeelding op de voorzijde is een verbeelding van de Drie-eenheid. We zien God de Vader, naast hem Christus en tussen hen in de Geest. De voeten van de Vader en de Zoon rusten koninklijk op de wereld. Gezamenlijk tonen zij een boek - het boek met zeven zegels - met daarin de woorden ‘Ego sum alpha et o[mega], principium et finis’ – ik ben de alfa en de omega, begin en einde. De amandelvorm die hen omlijst – mandorla – verwijst naar het goddelijke. In hoeken zijn de vier dieren te zien, vanouds symbool van de vier evangelisten. Afbeeldingen als deze zijn niet bedoeld als ‘plaatjes’, met de boodschap: zo ziet het er uit. Het gaat meer om een symbolische en verwijzende manier van verbeelden. Allerlei elementen illustreren dat: het goddelijke handgebaar van de Vader, de doornenkroon en staf met kruis van de Zoon, hun identieke, gespiegelde houding, van beide een voet op de wereld, het gezamenlijk vastgehouden boek met de uitspraak ‘Ik ben…’, en de duif die beiden raakt met de vleugels en zo ‘uitgaat van de Vader en de Zoon’. Er zijn in de christelijke kunst meer typen afbeeldingen van de Drie-eenheid. Zo is er het ene hoofd met drie gezichten (soms ook één lichaam met drie hoofden). Er is de genadestoel, waarbij de Vader de gekruisigde Zoon toont en de Geest als duif boven hen of bij het kruis zweeft. In de kerken van het Oosten kent men de zogenaamde oudtestamentische triniteit (de drie bezoekers van Abraham, gezeten aan de maaltijd die hen was voorgezet; ze worden beschouwd als de drie personen van de Drie-ene God). En er is de verbeelding door middel van een driepas (‘klavertje drie’), al dan niet met symbolen, soms ook met een driehoek erbij. Het laatste type is te vinden op pag. 3; in de drie lobben van de driepas zie je een hand uit de wolken met daarbij de alfa en omega (Vader), het Chi Rho-symbool (Zoon) en de duif (Geest). Dit soort symbolen zie je ook in de afbeeldingen op p. 6 en 8, waar op het eerste gezicht alleen Christus is afgebeeld (hand, duif). De afbeelding op de voorzijde toont de verheerlijkte Christus. In de christelijke kunst komt de verbeelding van Christus in heerlijkheid veel voor, ook los van de Drie-eenheid. Op pagina 10 en 12 zijn twee zwartwit-tekeningen van dit type te zien en ook in de afbeelding van pagina 5 komt het terug. Je ziet hier elementen van de omslagafbeelding terug, nu rond één persoon. Tot slot de afbeelding van pagina 4. We zien een kruis en Christus. Is hij nog gekruisigd? Toont hij zijn kruiswonden? Stijgt hij ten hemel? Duidelijk is dat hij niet langer lijdt maar overwonnen heeft. Duidelijk is ook dat hij zijn handen zegenend heeft opgeheven. Christus: priester en koning. (Kijk ook nog eens naar de afbeeldingen van pagina 5 en 8.) 21

Koningin Wilhelminalaan 3-5 3818 HN Amersfoort 033 2586484 | 06 15176623 (dinsdag-donderdag) www.steunpuntliturgie.gkv.nl

Van Hemelvaart. Naar Pinksteren. Noveen. Neem plaats aan mijn rechterhand

Recommend Documents