Stofvrij voegen uithakken met waterverneveling 1. Risico’s Steenachtige materialen bevatten een hoog gehalte aan kwarts. Kwarts is een vorm van siliciumdioxide (SiO2) en is één van de meest voorkomende mineralen op aarde. Het zit onder meer in graniet, zand en beton, en is tevens een belangrijk ingrediënt van Portlandcement. Bij de mechanische bewerking van steenachtige materialen zoals slijpen, hakken en zagen, komt veel kwartsstof vrij. Hoe hoger het kwartsgehalte van het materiaal, hoe meer kwartsstof er vrijkomt bij bewerking. Kwartsstof is heel fijn stof, dat niet of nauwelijks te zien is. Het bestaat uit hele kleine onoplosbare stofdeeltjes die diep in de longen terechtkomen. 2. Gezondheid Inademing van kwartsstof kan leiden tot stoflongen en kwartstof is ook kankerverwekkend. Diep in de longen kunnen de kwartsstofdeeltjes bindweefselvorming veroorzaken. Dat wordt longfibrose of ook wel stoflongen (of silicose) genoemd. Silicose vergroot de kans op het krijgen van andere longziekten als tuberculose of longkanker. 3. Overlast Kwartstof is niet alleen slecht voor de gezondheid, maar zorgt ook voor overlast voor de omgeving. Stof gaat overal op, onder en in zitten en is niet makkelijk te verwijderen. Voor de bewoners/gebruikers van een gebouw waar aan gewerkt wordt ook geen pretje. En dus iets wat eigenaren zullen willen voorkomen. 4. Kwaliteit en efficiëntie De traditionele vormen van (stofvrij) hakken hebben invloed op de kwaliteit en efficiëntie van de werkzaamheden. De hakker heeft bijvoorbeeld slecht zicht op de beitel, er is extra elektriciteit nodig en er moeten stofmaskers en beschermende kleding gedragen worden. 5. Wet-en regelgeving Een werknemer moet veilig kunnen werken, ook met kwartshoudend materiaal. De werkgever is verplicht daarbij te helpen. Dat staat in een aantal wetten, regels of overeenkomsten. De wet- en regelgeving rond kwartsstof richt zich voornamelijk op de rol van de werkgever bij het beschermen van de werknemer. De regels van de Arbowet, voor wat betreft de persoonlijke bescherming, zijn in de loop der jaren dan ook steeds strenger geworden. Gehoorbeschermers, handschoenen, veiligheidsbrillen en mondkapjes werden verplicht. En ondanks alle aandacht voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden, worden nog steeds meer dan 100.000 mensen die in de bouw werkzaam zijn dagelijks blootgesteld aan het gevaarlijke kwartsstof. Er bestaat geen enkele twijfel over het feit dat er rekening moet worden gehouden met de gezondheid van de vaklieden. Toch hebben alle maatregelen invloed op de kwaliteit van het werk. Een zuigbuis die het zicht op de hakbeitel beperkt, doet afbreuk aan de kwaliteit. Ook daarom werd naarstig gezocht naar andere oplossingen.
6. Arbobesluit Kern van de wet is dat alle kankerverwekkende stoffen vervangen moeten worden door minder schadelijke alternatieven. Aangezien kwarts een kankerverwekkende stof is, geldt dit ook voor kwarts. Om de risico’s van het werken met kankerverwekkende en mutagene stoffen en kankerverwekkende processen te kunnen inschatten, te vermijden en in elk geval tot een minimum terug te brengen, zijn in het Arbobesluit regels voor het werken met deze stoffen opgenomen. De werkgever is verplicht om alle mogelijke risico’s door arbeid voor werknemers te inventariseren en te beoordelen. Dit gebeurt aan de hand van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). De exacte teksten hierover zijn terug te vinden in Hoofdstuk 4 van het Arbobesluit, afdeling 2, artikel 4.11 t/m 4.23
7. Stofvrij werken met waterverneveling Stofvrij werken met waterverneveling heeft veel voordelen. Dankzij de geringe investering, optimale zicht op uw werk en het feit dat er geen productieverlies is, maakt dit een behoorlijk verschil t.o.v. het stofvrij werken met afzuiging. Een voordeel van waterverneveling is de veiligheid. Zolang de nevel zichtbaar is, word het stof effectief ingebonden. Bij afzuiging is lastiger te bepalen of dit nog wel effectief plaatsvindt als bijvoorbeeld het filter van de stofzuiger vol zit. Wel is belangrijk om met een aantal zaken rekening te houden om effectief te werken. Hieronder de meest voorkomende zaken hierin. 8. Deeltjesgroote van verschillende stoffen Deeltjesdiameter in microns: • Kalksteen: 10 tot 1000 micrometer • Vliegas: 10 tot 200 micrometer • Kwartsstof: 1 tot 10 micrometer • Cement stof: 3 tot 100 micrometer • Carbon black: 0,01-0,3 micrometer • Poederkool 3 tot 500 micormeter 9. De werking van stofinbinding Stofinbinding d.m.v. waterverneveling is het meest effectief wanneer stofdeeltjes botsen met water druppels van dezelfde omvang. Druppels die te groot zijn zullen niet botsen met de kleinere stofdeeltjes, druppeltjes die te klein zijn zullen verdampen. Een goed inzicht in de deeltjesgrootte van de stof is van cruciaal belang in effectief ontwerp van het systeem. Een goed overzicht hiervan is onderstaand weergegeven
Figuur 1: De relatie van de waterdruppel t.o.v. het stof
Figuur 1 toont aan dat er een relatie moet zijn tussen de grootte van de waterdruppel met de grootte van het stofdeeltje. Het waterdruppeltje mag dus niet veel groter zijn als het stofdeeltje. Wanneer dit niet het geval is zal het stofdeeltje de luchtstroom rond de druppel volgen. (links afgebeeld.) Indien de diameter van de druppel en het stofdeeltje vergelijkbaar zijn, zal het stofdeeltje de lucht te volgen en samenvoegen met de druppel. (rechts afgebeeld.) De gemiddelde maat van het vrijkomen van kwarts bij voegen uithakken komt neer op 4 micrometer. Door het gebruik van een Air Atomizing waternozzle (figuur 2) ontstaat een een zeer fijne neveling die overeenkomt met de deeltjes van het kwartsstof. Het type nozzle wat aan te bevelen is, is de Wide Angle Spray, deze zorgt voor een breed spraybeeld (figuur 3)
Figuur 2: Air Atomizing waterkop
Nozzle type
Figuur 3: Wide-angle-spray nozzle met groot sproeibereik.
Voordelen
Bepalingen
• Kleinere druppelgrootte 0 – 15 micrometer. • Grotere stromingsdoorgangen en minder verstopping
• Gebruik van perslucht vereist • Het injecteren van extra lucht in de omgeving mag geen problemen verzoorzaken
Waterverneveling in micrometer Figuur 5: De grijze balken laten de grootte van de waterdruppels zien in micrometer.
Figuur 6: Verhouding tussen de verschillende nozzles en de grootte van de druppels.
De grijze balken in bovenstaande grafiek (figuur 5) toont de grootte van de waterdruppels in micrometer weergegeven. Dankzij de Air Atomizing nozzle is de grootte van de waterdruppels tussen de 4 en 15 micrometer. Dit sluit goed aan bij de grootte van kwartsstof die 1 – 10 micrometer is wat zorgt voor een effectieve stofinbinding.
Figuur 7: De Spytze Watervernevelaar Pro met Air Atomizing nozzle en Wide angle spray gemonteerd op een luchthamer.
Figuur 8: Residu blijft overwegend in het voegwerk.
10. Eigenschappen Spytze watervernevelaar Pro - Is zeer goed in staat zowel bij harder als zacht voegwerk al het stof in te binden. - Dankzij de fijne verneveling word de steen nauwelijks besmeurd wat het afspuiten van de gevel vereenvoudigd. - Dankzij een mooie ronde kegel van de waternevel valt ook het stof dat onder de beitel ontstaat direct neer met de waternevel - Kan met een lage waterdruk werken (vanaf 0,5 bar) - Vrijkomend kwartsstof zal volledig worden ingebonden door waterneveling, hierdoor komt er geen los stof in de lucht welk kan worden ingeademd of op de huid terecht kan komen. 11. Effecten van waterverneveling bij verwijderen van voegwerk Dit systeem is ontwikkeld om de overlast voor de gebruiker zo weinig mogelijk te maken. Het is dus niet nodig om een regenpak te dragen tijdens het hakken met dit systeem. De watervernevelaar Pro heeft een zeer fijne nevel. Dit voorkomt veel residu op de steen zodat het afspuiten van de gevel geen meerwerk oplevert. Het residu blijft voornamelijk in de voeg (figuur 8).
12. Waterdruk Om op de juiste manier te werken met de watervernevelaar is het belangrijk dat u de minimale waterdruk heeft. De gemiddelde waterdruk van de waterleiding ligt tussen de 1,5 en 3,5 bar. Bij flatgebouwen ligt dit vaak iets hoger tot 5 bar. Het feit staat, dat hoe hoger de waterdruk is, hoe effectiever en met minder water u het stof kunt inbinden. De waterdruppeltjes worden hierdoor fijner en hechten zich daardoor beter aan het stof. Bij zachter voegwerk (of wanneer het voegwerk vooraf ingeslepen is) is een fijnere nevel belangrijker als bij harder voegwerk doordat er meer kwartsstof vrijkomt. De Spytze watervernevelaar Pro werkt al vanaf 0,5 bar dankzij de extra luchttoevoer.
13. Drukverlies Hoe langer een waterslang is, hoe meer drukverlies. Bij de tweelingslang die wij kunnen leveren is de drukverlies gering en kunt een eenvoudig 20 of 30 meter vanaf de waterleiding werken als dit horizontaal is. Belangrijk om te weten is dat wanneer u met de slang naar boven gaat het drukverlies 1 bar per 10 meter hoogte zal zijn. Voorbeeldproject: Waterdruk 2,5 bar (waterleiding) Horizontale benodigde werklengte 30 meter (drukverlies ca. 0,2 bar) Verticale benodigde werklengte 15 meter. (drukverlies 1,5 bar) Uiteindelijke waterdruk 0,8 bar Bovenstaand voorbeeld toont aan dat Type Pro geschikt is (benodigde waterdruk 0,5 bar) Bij bovenstaande voorbeeld heeft u met een drukketel (6 bar) een beschikbare waterdruk over van 4,3 bar wat ruim voldoende is. Het feit dat men zich niet altijd op de hoogte kunt / wilt stellen van de waterdruk en afstanden maakt het gebruik van een drukketel een passend hulpmiddel hierin. 14. Drukketels Een drukketel is een waterketel die op druk gezet kan worden met perslucht. Door een drukregelaar kan de gewenste waterdruk ingesteld worden. De drukketel word in de volgende situaties toegepast. - Wanneer er geen wateraansluiting aanwezig is. - Wanneer een bepaalde waterdruk gerealiseerd moet worden die bij een wateraansluiting niet aanwezig is. Belangrijk voor de veiligheid bij een drukketel is dat deze CE-markering heeft. Spytze heeft een range van drukketels met een inhoud van 25, 50 en 100 liter die uitgevoerd zijn met een CE-markering.
