ORIO Handleiding 2012
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
ORIO Handleiding 2012
Inhoudsopgave ORIO 1 2 3
Handleiding 2012...................................................................................................... 2 Inleiding.................................................................................................................. 3 Doelstellingen van ORIO-projecten ............................................................................. 6 Indiening en aanvraag .............................................................................................. 9 3.1 Procedure ....................................................................................................... 9 3.2 Welke projecten komen in aanmerking voor financiering via ORIO?...................... 10 4 Beoordeling van de aanvraag ................................................................................... 11 4.1 Procedure ..................................................................................................... 11 4.2 Formele vereisten .......................................................................................... 13 4.3 Criteria ......................................................................................................... 14 4.3.1 Relevantie ................................................................................... 15 4.3.2 Effectiviteit .................................................................................. 17 4.3.3 Impact ........................................................................................ 18 4.3.4 Efficiëntie .................................................................................... 20 4.3.5 Duurzaamheid ............................................................................. 21 5 Ontwikkelingsfase................................................................................................... 25 5.1 Procedure ..................................................................................................... 25 6 Beoordeling van het projectplan ............................................................................... 28 6.1 Procedure ..................................................................................................... 28 6.2 Formele vereisten .......................................................................................... 29 6.3 Criteria ......................................................................................................... 30 6.3.1 Hernieuwde toetsing aan de hand van de toelatingscriteria................ 30 6.3.2 Economische resultaten ................................................................ 30 7 Implementatiefase en exploitatiefase ........................................................................ 32 7.1 Procedure ..................................................................................................... 32 Implementatiefase ......................................................................................... 32 Exploitatiefase............................................................................................... 34 7.2 Inkoop ......................................................................................................... 34 7.2.1 ORIO-inkoopproces ...................................................................... 34 7.2.2 Toetsing inkoopbesluiten door ORIO ............................................... 35 De toetsing door ORIO is met name gericht op de onderstaande parameters: ....... 35 Bijlage I Sectoroverzicht ............................................................................................. 36 Bijlage II Projectkosten die in aanmerking komen............................................................ 38
ORIO Handleiding 2012
2
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
1
Inleiding
In deze handleiding wordt de ORIO-procedure beschreven, met inbegrip van de procedures en criteria voor aanvraag en beoordeling. Deze handleiding vormt een aanvulling op de ORIObeleidsregels zoals gepubliceerd in de Staatscourant van 27 april 2012. Aanvragers wordt geadviseerd deze handleiding, en de hoofdstukken 2, 3 en 4 in het bijzonder, te lezen alvorens een aanvraag op te stellen. Deze handleiding kan, evenals het aanvraagformulier, veranderen bij een nieuwe aanvraagronde. Deze handleiding is uitsluitend van toepassing op de aanvraagronde die op 30 mei 2012 van start gaat. De faciliteit Ontwikkelingsrelevante Infrastructuurontwikkeling (ORIO) wordt gefinancierd door het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken om de ontwikkeling van publieke infrastructuur in ontwikkelingslanden te bevorderen. Doel van ORIO is bij te dragen aan de ontwikkeling van een goed functionerende infrastructuur in ontwikkelingslanden en daarmee aan human development en de ontwikkeling van de private sector. In hoofdstuk 2 worden de doelstellingen van ORIO nader beschreven. Onder publieke infrastructuur worden verstaan water, milieu, energie, transport en logistiek, ICT, onderwijs, gezondheidszorg en civiele werken. Zie bijlage 1 voor een gedetailleerdere omschrijving. De regeringen van ongeveer 50 ontwikkelingslanden kunnen aanvragen voor ORIO-projecten indienen. De landen die ervoor in aanmerking komen zijn te vinden op www.orio.nl. De aanvragen kunnen worden ingediend zodra de aanvraagronde geopend is. Zie hoofdstuk 3. Agentschap NL beoordeelt de ingediende aanvragen op volgorde van binnenkomst (zie hoofdstuk 4). De aanvragen worden beoordeeld aan de hand van de formele criteria en vereisten beschreven in hoofdstuk 4. Aanvragen die voldoen aan de formele vereisten en criteria kunnen uitsluitend worden geselecteerd indien er budget beschikbaar is voor de aanvraagronde. Wanneer een project wordt geselecteerd, financiert ORIO afhankelijk van het land 50 tot 100% van de kosten van de ontwikkelingsfase. De exacte schenkingspercentages per land worden vermeld op www.orio.nl. Onder de ontwikkelingsfase van een project (zie hoofdstuk 5) wordt verstaan alle onderzoek dat nodig is voor de implementatie van het project, resulterend in een projectplan dat zal worden beoordeeld (hoofdstuk 6). Het projectplan dient alle noodzakelijke informatie te verschaffen om over te kunnen gaan tot de feitelijke implementatie van het project. Indien het project voldoet aan de formele vereisten, voldoende scoort op de criteria en niet substantieel afwijkt van de aan het begin van de ontwikkelingsfase overeengekomen hoofdindicatoren, komt het in aanmerking voor ORIO financiering voor de volgende fasen en wordt een schenkingsarrangement getekend voor de fasen van implementatie, exploitatie en onderhoud (hoofdstuk 7). Afhankelijk van het land (zie www.orio.nl) financiert ORIO 35 tot 85% van de kosten van implementatie, exploitatie en onderhoud van het project (tot ten hoogste 10 jaar). In de tabel hieronder wordt het verloop van een ORIO-project uiteengezet, te beginnen bij de mogelijke intake tot en met de fasen van exploitatie en onderhoud ervan. Ook wordt erin verwezen naar de hoofdstukken van deze handleiding, waar de stappen in detail worden beschreven. De grootste veranderingen ten opzichte van de vorige beleidsregels en -procedures zijn: • Alle infrastructuursectoren zijn van toepassing op elk land dat in aanmerking komt. • Aanvragen worden beoordeeld en geselecteerd op volgorde van binnenkomst (eerst komt, eerst maalt). • In de aanvraagfase is minder gedetailleerde informatie nodig1: Er behoeven geen cash-flowdiagrammen te worden overgelegd om aan te kunnen tonen dat een project commercieel niet levensvatbaar is en om de financiële duurzaamheid te kunnen beoordelen. Er zijn minder gedetailleerde kwantitatieve gegevens nodig om de impact van een project te beschrijven.
1 De hier bedoelde informatie dient gedetailleerd te worden opgenomen in het projectplan dat aan het eind van de ontwikkelingsfase zal worden beoordeeld.
ORIO Handleiding 2012
3
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
-
De gevolgen voor maatschappij en milieu behoeven minder gedetailleerd te worden beschreven. De fasen van implementatie, exploitatie en onderhoud behoeven minder gedetailleerd te worden beschreven. Beoordeling op grond van gestroomlijnde criteria
Tabel 1 Overzicht van het ORIO-proces Fase
Aanvrager
ORIO-team
Doorlooptijd
Hoofdstuk handleiding
Initiatief en aanvraag
Intakeformulier (facultatief)
Algemeen advies over projectvoorstel
1-2 weken
3
Aanvraagformulier en bijlagen Beoordeling van de aanvraag
n.v.t. Toetsing op formele administratieve eisen (verklaring omtrent volledigheid)
Vragenlijst en overleg
max. 5 maanden
4
2-6 maanden
5
Bespreking van vragen en antwoorden tijdens overleg met aanvrager Toetsing op formele inhoudelijke eisen Toetsing op criteria Advies van adviescommissie Brief inzake selectie/afwijzing
Ontwikkelingsfase
Rondetafel
Bespreking van projectspecifieke kwesties, voorwaarden, kwesties rond maatschappij en milieu, tijdstippen voor go/no go, monitoring en evaluatieplan met aanvrager/private initiatiefnemer
Input-Output Plan
Kwaliteitscontrole
Schenkingsarrangement voor ontwikkelingsfase
Betaling eerste voorschot voor de ontwikkelingsfase
Resultaten conform hetgeen is overeengekomen in het schenkingsarrangement
Controle op de kwaliteit van resultaten en zo nodig tijdstippen voor go/no go inzake voortzetting
Controle op marktconformiteit
Beoordeling van het projectplan
Projectplan, met inbegrip van bijlagen
planning aanvrager
Voortzetting van betaling voorschotten Toetsing op formele vereisten en criteria
4-6 maanden
6
Advies van adviescommissie Brief inzake selectie/afwijzing Go/no go voor implementatiefase Definitief rapport inzake financiële onderbouwing Implementatiefase
Schenkingsarrangement voor fasen van implementatie, exploitatie en onderhoud Eindontwerp (indien van toepassing)
Laatste betaling voor implementatiefase
max. 3 maanden max. 2 maanden
Technische beoordeling en goedkeuring
Voorselectie (indien van toepassing)
Verklaring van geen bezwaar
Voorlopige aanbestedingsdocumenten
Verklaring van geen bezwaar
7
6 - 12 maanden
Bieding(en) Beoordeling en voorlopige overeenkomst
Verklaring van geen bezwaar
Gunning opdracht
ORIO Handleiding 2012
4
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Toezegging tot financiering door medefinanciers Bouw, voortgangsrapportages en deelopleveringen (indien van toepassing)
Verklaring van geen bezwaar Beoordeling van output die leidt tot een verklaring van geen bezwaar
afhankelijk van project
Voortzetting van betaling voorschotten Certificaat van definitieve oplevering en eindrapport
Laatste betaling voor implementatiefase
max. 3 maanden
Exploitatie- en onderhoudsplan
Doorlopende betalingen voor exploitatieen onderhoudsfase
max. 10 jaar
Beoordeling van output en eindrapport Van een aantal projecten zal de impact worden beoordeeld
max. 3 maanden
Exploitatie- en onderhoudsfase
Jaarlijks voortgangsrapport en financiële onderbouwing Eindrapport omtrent project
ORIO Handleiding 2012
5
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
2
Doelstellingen van ORIO-projecten
In dit hoofdstuk worden de doelstellingen beschreven die met het ORIO-programma in de vorm van infrastructuurprojecten beoogd worden. Doel van ORIO is bij te dragen aan de ontwikkeling van een goed functionerende infrastructuur in ontwikkelingslanden en daarmee aan human development en de ontwikkeling van de private sector. De doelstellingen van individuele ORIOprojecten zijn weergegeven in de vorm van een resultaatsketen2 (figuur 2), die fungeert als de basis voor de selectie van projecten en als de grondslag voor de monitoring en evaluatie van geselecteerde projecten. Deze resultaatsketen beschrijft per project de logische stappen tussen de input van het project naar de korte- en langetermijneffecten die met ORIO-projecten beoogd worden. De resultaatsketen bestaat uit de volgende afzonderlijke stappen. Figuur 1 Resultaatsketen van ORIO-projecten
Resultaatsketen van ORIO Projecten Inputs
Activiteiten
Outputs
Outcomes
Korte/ middellange Wat de begunstigden direct waarnemen termijn
Impact Lange termijn
Ontwikkeling infrastructuur Implementatie infrastructuur Project budget
Exploitatie infrastructuur
Goed functionerende publieke infrastructuur
Onderhoud infrastructuur
Private sector: verbeterde toegang tot en gebruik van infrstructuur Huishoudens: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur
Private sector ontwikkeling
Human development
Voorziene resultaten
Duurzaamheid
• Geen of beperkte negatieve gevolgen voor maatschappij en milieu • Financieel duurzaam project • Betrokken partijen zijn in staat tot en beschikken over de capaciteit voor uitvoering van het project
• Verenigbaar met nationaal/regionaal ontwikkelingsbeleid • Institutionele, financiële en juridische factoren zijn in overweging genomen • Eindgebruikers zijn betrokken
•Technologie is geschikt
Inputs Voor infrastructuurprojecten is allereerst input nodig. Onder input worden verstaan de financiële, menselijke, materiële, technologische en informatiebronnen die worden ingezet voor de ontwikkelingsinterventie (OESO/DAC, 2002). De input staat dus voor de middelen die nodig zijn voor de uitvoering van het gehele project, van de ontwikkeling en implementatie tot en met exploitatie en onderhoud. In het geval van ORIO-projecten wordt onder input zowel financiering via ORIO zelf, als financiering van buiten verstaan. Externe financiering kan bijv. bestaan uit een commerciële lening of subsidie van de overheid. Met behulp van deze input kunnen bepaalde activiteiten worden uitgevoerd. 2 Volgens de definities van OESO/DAC is een resultaatsketen de causale volgorde voor een ontwikkelingsinterventie om de gewenste doelstellingen te verwezenlijken, te beginnen bij de input, die via activiteiten en output en uitkomsten uitmondt in de impact (OESO/DAC, 2002).
ORIO Handleiding 2012
6
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Activiteiten Activiteiten zijn maatregelen of werkzaamheden waarmee input, zoals middelen, technische hulp etc. wordt gemobiliseerd om een specifieke output te bewerkstelligen (OESO/DAC, 2002). Activiteiten voor ORIO-projecten zijn ook de activiteiten die plaatsvinden in de ontwikkelingsfase, zoals technisch onderzoek, milieueffectrapportages en onderzoek naar de maatschappelijke impact, voorlopig ontwerp, projectplan, etc. alsmede de activiteiten in de implementatiefase, bijv. bouw en de werkzaamheden tijdens de exploitatie- en onderhoudsfase. Daartoe behoren bijv. onderwijs, training, capaciteitsopbouw etc. Dit alles is nodig om de feitelijke infrastructuur op te bouwen, te exploiteren en te onderhouden en de output op te leveren. De activiteiten tijdens de exploitatie- en onderhoudsfase zijn voorts van belang om te waarborgen dat de output (d.w.z. de infrastructuur) in de toekomst goed blijft functioneren, waarmee de duurzaamheid van het project wordt gewaarborgd. Output Onder output worden verstaan de producten en diensten na de voltooiing van de activiteiten in het kader van een ontwikkelingsinterventie (OESO/DAC, 2002). In het geval van ORIO wordt output omschreven als goed functionerende publieke infrastructuur die kwantitatief en kwalitatief beschreven kan worden. Kwantitatief kan bijvoorbeeld het aantal kilometers aan aangelegde wegen zijn, het aantal standleidingen, het aantal kilometers aangelegde waterleiding of de hoeveelheid apparatuur geleverd aan een ziekenhuis. Met kwalitatief wordt bedoeld dat de feitelijke infrastructuur goed functioneert. Bijvoorbeeld dat de apparatuur geleverd aan een ziekenhuis functioneert en wordt gebruikt, dat de aangelegde weg het hele jaar, dus ook in de regentijd, toegankelijk is en dat het drinkwater voldoet aan de normen van de WHO. Output is dus het resultaat van de activiteiten. Dat kan fysieke maar ook andere output zijn, bijv. de capaciteit kan uitgebreid zijn om te waarborgen dat de fysieke output goed kan worden onderhouden. Bijlage I bevat een overzicht van de sectoren die in aanmerking komen voor financiering via ORIO. De output resulteert in uitkomsten. Outcomes Outcomes zijn de beoogde of verwezenlijkte korte-termijneffecten van de output van een interventie, die meestal gezamenlijke inspanningen vergen van de partners. De outcomes staan voor veranderingen in de ontwikkelingssituatie die optreden tussen de afronding van de output en de verwezenlijking van de impact (OESO/DAC, 2002). In het geval van ORIO wordt met outcomes specifiek gedoeld op de verbetering in de toegankelijkheid en het gebruik van de infrastructuur door de private sector en huishoudens. Voor ORIO-projecten is dit bijvoorbeeld de toename van het aantal personen en ondernemingen die toegang hebben tot en gebruikmaken van schoon drinkwater via nieuwe standleidingen en aansluitingen en een beter waterleidingsysteem. Een ander voorbeeld is de toename van het aantal personen en ondernemingen die toegang hebben tot een weg en er gebruik van maken. De verbeteringen in de toegankelijkheid en het gebruik van publieke infrastructuur leveren langetermijneffecten op, mits de infrastructuur goed geëxploiteerd, beheerd, gebruikt en onderhouden wordt. Impact Langetermijneffecten worden ook aangeduid als impact. Met impact worden de positieve en negatieve effecten van een ontwikkelingsinterventie op de lange termijn bedoeld voor identificeerbare bevolkingsgroepen. Dit kunnen directe en indirecte en bedoelde en onbedoelde effecten zijn. Deze effecten kunnen economisch, sociaal-cultureel, institutioneel of technisch zijn, dan wel het milieu of andere sectoren betreffen (OESO/DAC, 2002). Voor ORIO wordt onder impact verstaan een bijdrage aan human development en de ontwikkeling van de private sector. Voorbeelden van ontwikkeling zijn terugdringing van watergerelateerde ziekten dankzij schoon drinkwater en/of minder vervuiling omdat er voortaan gebruik wordt gemaakt van elektriciteit in plaats van dieselgeneratoren. Met ontwikkeling van de private sector wordt gedoeld op hogere inkomsten dankzij nieuwe irrigatiesystemen of hogere winsten en rendementen voor kleine ondernemingen omdat ze gebruik kunnen maken van elektriciteit.
ORIO Handleiding 2012
7
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Duurzaamheid Voor een logische opzet van de resultaatsketen dient aan diverse voorwaarden te worden voldaan opdat de infrastructuur goed functioneert en de duurzaamheid ervan gewaarborgd wordt. ORIOprojecten worden geacht financieel duurzaam te zijn en van de betrokken partijen wordt verwacht dat ze in staat zijn de projecten uit te voeren. Dit betekent voorts dat de technologie die wordt gebruikt voor de implementatie, exploitatie en het onderhoud van het project past bij de betrokken partijen, regio etc. Ook dienen de projecten verenigbaar te zijn met de ontwikkelingsdoelen van het land en te passen in zijn institutionele, bestuurlijke, financiële en juridische kader. ORIOprojecten worden voorts geacht geen of hooguit een minimale negatieve impact in maatschappelijk en milieuopzicht te hebben en indien die toch wordt voorzien of optreedt, wordt verwacht dat er adequate maatregelen worden genomen om die te beperken. De eindgebruikers dienen betrokken te zijn bij de ORIO-projecten en dienen daadwerkelijk gebruik te kunnen maken van de aangelegde infrastructuur. De verantwoordelijke instanties dienen over de capaciteit te beschikken voor het onderhoud ervan. Dit zijn randvoorwaarden voor de haalbaarheid en duurzaamheid van een project. Wat betreft de duurzaamheid zijn er twee risicocategorieën. Enerzijds zijn er factoren die van invloed zijn op de haalbaarheid van een project. Dit betreft het soort risico's die meestal kunnen worden beperkt door de aanvrager. De aanvrager van een ORIO-project kan bijvoorbeeld de gebruikte technologie aanpassen aan de lokale situatie, of de manier waarop de eindgebruiker aangesloten wordt op de infrastructuur, bijv. aansluitingen op huishoudens in plaats van alleen standleidingen. Anderzijds zijn er risico's die sterker afhangen van de specifieke omstandigheden van een project. Zo kan het bijvoorbeeld moeilijk blijken een project in te passen in de institutionele, juridische of financiële context van een land. Beide categorieën dienen echter te worden opgenomen in de resultaatsketen en ook de mogelijke maatregelen om ze te beperken dienen te worden vermeld. Indien dergelijke maatregelen onmogelijk zijn, dient dit te worden aangegeven. Van belang is te weten of aan alle voorwaarden is voldaan om het project te laten slagen. De beoordeling van ORIO-projecten is gekoppeld aan deze resultaatsketen en wordt beschreven in de volgende hoofdstukken.
ORIO Handleiding 2012
8
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
3
Indiening en aanvraag
In paragraaf 3.1 wordt de indiening bij Agentschap NL beschreven van het facultatieve intakeformulier aan de hand van een projectvoorstel en de feitelijke aanvraag van een ORIObijdrage. Paragraaf 3.2 bevat een overzicht voor aanvragers van de belangrijkste vereisten en criteria die gelden voor ORIO-projecten.
3.1
Procedure
Fase
Aanvrager
ORIO-team
Doorlooptijd
Indiening en aanvraag
Intakeformulier (facultatief) Aanvraagformulier en bijlagen
Algemeen advies over projectvoorstel
1-2 weken n.v.t.
Intake De initiatiefnemer van een project heeft de mogelijkheid om het projectidee te laten toetsen op algemene ORIO eisen en criteria. Op de website www.orio.nl staat het intakeformulier dat kan worden gedownload. Het ingevulde formulier mailt de initiatiefnemer naar
[email protected]. Na ontvangst van het intake formulier stuurt een projectadviseur van ORIO een reactie per email. Dit kan eventueel gevolgd worden door telefonisch contact en/of een afspraak op kantoor. Aanvraag Agentschap NL organiseert Aanvraagrondes waarbinnen aanvragen kunnen worden ingediend. Op de website www.orio.nl staan de data van opening en sluiting van de aanvraagrondes. Tevens zijn het actuele Aanvraagformulier en bijbehorende documenten op de website gepubliceerd. In deze handleiding zijn met name hoofdstukken 2, 3 en 4 relevant voor indiening van een Aanvraag. Opening aanvraagperiode De Aanvraagperiode opent op woensdag 30 mei 2012 om 10.00 uur CET. Vanaf dat moment kunnen projectaanvragen worden ingediend bij Agentschap NL. De aanvragen dienen eenmaal op papier en eenmaal elektronisch (In Word Office 2003 of als PDF-document) te worden ingediend. De aanvraag op papier wordt in een verzegelde envelop met daarop "ORIO application" en de naam, adres en plaats van vestiging van de aanvrager verzonden aan het postbusadres van Agentschap NL. Agentschap NL, postbus 20105, 2500 EC Den Haag, Nederland. Aflevering per koerier of persoonlijk is eveneens mogelijk bij de receptie op Prinses Beatrixlaan 2, 2595 CL Den Haag, Nederland. We verzoeken u vriendelijk de elektronische versie op een USB-stick of een CD/DVD in te dienen. Deze kan ook per e-mail verzonden worden naar
[email protected]. Sluiting Aanvraagperiode De Aanvraagperiode sluit op vrijdag 31 augustus 2012 om 17.00 uur CET. Niet tijdig ingediende voorstellen worden niet in behandeling genomen. Deze voorstellen kunnen - met in achtneming van mogelijk nieuwe Aanvraagformulieren - bij een volgende Aanvraagperiode opnieuw worden ingediend. Projectaanvragen worden, op volgorde van datum en tijdstip van ontvangst van de Aanvraag, in behandeling genomen en door Agentschap NL getoetst aan de formele administratieve eisen. Indien de aanvragen die in behandeling zijn genomen het beschikbare toewijzingsbudget ruimschoots overstijgen, zal de Aanvraagperiode voortijdig worden gesloten. ORIO houdt hierbij rekening met de mogelijkheid dat een aantal projecten tijdens de beoordelingsperiode buiten verdere behandeling worden gesteld en stelt hiervoor een wachtlijst op. In dat geval zal, zodra er voldoende toewijzingsbudget beschikbaar is, een project van de wachtlijst in behandeling worden genomen (zie paragraaf 4.1). De sluiting zal via www.orio.nl worden bekendgemaakt.
ORIO Handleiding 2012
9
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
3.2
Welke projecten komen in aanmerking voor financiering via ORIO?
De onderstaande tabel geeft een overzicht van de voornaamste vereisten en criteria waaraan dient te worden voldaan om in aanmerking te komen voor financiering via ORIO. Deze tabel kan gebruikt worden als checklist om na te gaan of indiening van een aanvraag bij ORIO zinvol is. Deze vereisten en criteria worden nader beschreven in hoofdstuk 4. De tweede kolom van de tabel verwijst naar de paragraaf van deze handleiding waar het desbetreffende vereiste of criterium wordt beschreven. Projecten worden behandeld op volgorde van binnenkomst (zie paragraaf 3.1), dus projecten kunnen worden geselecteerd indien ze voldoen aan de vereisten en criteria zolang er voldoende toewijzingsbudget voor is. Vereisten en criteria
Meer informatie
Formele administratieve eisen • De aanvraag is ingediend door de Centrale Overheid van een land dat voorkomt op de ORIO landenlijst
Paragraaf 4.2 en www.orio.nl voor de landenlijst (Landen)
• De aanvraag is ontvangen door Agentschap NL gedurende de aanvraagperiode
Paragraaf 4.2
• De projectkosten bedragen maximaal € 60 miljoen en minimaal € 2 miljoen per aanvraag.
Paragraaf 4.2
• De aanvraag beschrijft de gehelde (resterende) levenscyclus van de betreffende publieke infrastructuur (ontwikkeling, implementatie en exploitatie)
Paragraaf 4.2
• De aanvraag is opgesteld in de Engelse taal en zowel schriftelijk als digitaal ingediend bij Agentschap NL met gebruikmaking van de meest recente versie van het aanvraagformulier
Paragraaf 4.2 en www.orio.nl voor het aanvraagformulier (Publicaties)
• De aanvraag is complete, beknopt en duidelijk geformuleerd
Paragraaf 4.2
• De Aanvraag voldoet aan de definitie van een project
Paragraaf 4.2
Formele inhoudelijke eisen • Het project is commercieel niet haalbaar volgens de OESO 'Ex Ante Guidance for Tied Aid' (toetsing vooraf volgens richtlijnen van de OESO voor geoormerkte hulp)
Paragraaf 4.2
• De inkoop van goederen en diensten voor het project dient te voldoen aan de wet- en regelgeving van het ontvangende land, aan de 'Good Procurement Practices' van de OESO, aan de richtlijnen van de OESO voor multinationale ondernemingen (editie 2011) en aan een aantal ILOverdragen (zie www.orio.nl).
Paragraaf 7.2
Criteria: • Het project is relevant
Paragraaf 4.3.1
• Het project is effectief
Paragraaf 4.3.2
• Het project heeft impact op human development of de ontwikkeling van de private sector
Paragraaf 4.3.3
• Het project is efficiënt
Paragraaf 4.3.4
• Het project is duurzaam
Paragraaf 4.3.5
• Het project is economisch levensvatbaar
Paragraaf 6.2.2
ORIO Handleiding 2012
10
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
4
Beoordeling van de aanvraag
In paragraaf 4.1 wordt de procedure voor het beoordelen van aanvragen door Agentschap NL beschreven. In paragraaf 4.2 wordt nader ingegaan op de formele vereisten en in paragraaf 4.3 op de criteria.
4.1
Procedure
Fase
Aanvrager
Beoordeling van de aanvrage Vragenlijst en overleg
ORIO-team
Doorlooptijd
Hoofdstuk handleiding
Toetsing op formele administratieve eisen (verklaring omtrent volledigheid)
max. 5 maanden
4
Bespreking van vragen en antwoorden tijdens overleg met aanvrager Toetsing op formele inhoudelijke eisen Toetsing op criteria Advies van adviescommissie Brief inzake selectie/afwijzing
Figuur 2 Tijdslijn beoordeling aanvraag
Toetsing op formele administratieve eisen Projectaanvragen worden, op volgorde van datum en tijdstip van ontvangst van de Aanvraag (eerst komt, eerst maalt), in behandeling genomen en door Agentschap NL getoetst aan de formele administratieve eisen (zie paragraaf 4.2 van deze handleiding). Deze toetsing vindt over het algemeen plaats binnen twee weken na ontvangst van de Aanvraag. Agentschap NL stuurt de Aanvrager een ontvangstbevestiging van de Aanvraag en vermeldt daarin of de Aanvraag voldoet aan de formele administratieve eisen. Indien de Aanvraag niet voldoet aan de formele administratieve eisen 1, 2, 3 en/of 5 wordt de aanvraag direct buiten verdere behandeling gesteld. In overige gevallen heeft de Aanvrager de mogelijkheid de Aanvraag te herstellen en/of aan te vullen, met inachtneming van alle formele administratieve eisen. Indien de Aanvraag niet wordt hersteld en/of aangevuld binnen de Aanvraagperiode, zal de Aanvraag alsnog buiten verdere behandeling worden gesteld. Het toewijzingsbudget wordt verdeeld op volgorde van ontvangst van de Aanvragen. Als datum van ontvangst geldt de datum en het tijdstip waarop de (eventueel herstelde en/of aangevulde) Aanvraag is ingediend die aan alle formele administratieve eisen voldoet (hierna: volledige Aanvraag). Wachtlijst Indien na aanvang van de Aanvraagperiode het cumulatieve schenkingsbedrag van de volledige Aanvragen het beschikbare toewijzingsbudget voor die periode overstijgt, zullen de overige Aanvragen in volgorde van datum en tijdstip van ontvangst van de volledige Aanvraag op een wachtlijst worden geplaatst. De Aanvrager zal hierover schriftelijk worden geïnformeerd. Indien er tijdens het beoordelingsproces een Aanvraag buiten verdere behandeling wordt gesteld, bijvoorbeeld door het niet voldoen aan één of meer van de formele inhoudelijke eisen of criteria,
ORIO Handleiding 2012
11
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
zal - zodra er voldoende toewijzingsbudget beschikbaar is - de Aanvraag die bovenaan de wachtlijst staat verder in behandeling worden genomen. Indien de Aanvraagperiode voortijdig sluit (zie paragraaf 3.1), zullen er geen Aanvragen meer op de wachtlijst worden gezet. De wachtlijst blijft echter geldig t/m vrijdag 31 augustus 2012. Na verloop van deze periode zullen de Aanvragers op de wachtlijst worden geïnformeerd dat de Aanvragen tijdens de lopende Aanvraagronde niet in verdere behandeling zullen worden genomen. Aanvragers worden uitgenodigd bij een volgende Aanvraagperiode de Aanvraag opnieuw in te dienen, met in achtneming van mogelijk nieuwe Aanvraagformulieren. Toelichting, verificatie en advies Agentschap NL kan gedurende de gehele beoordelingsprocedure de Aanvrager om toelichting verzoeken. De Aanvrager kan worden uitgenodigd om vragen te bespreken tijdens een bijeenkomst bij Agentschap NL of via een teleconferentie. De Aanvrager kan het Bevoegde Gezag en/of de private initiatiefnemer afvaardigen naar deze bijeenkomst. De definitieve antwoorden op de vragen moeten altijd schriftelijk aan Agentschap NL worden gestuurd. De Aanvrager stemt ermee in dat Agentschap NL rechtstreeks contact kan opnemen met de bij de Aanvraag betrokken partijen, zoals financiers, kredietverzekeraars en leveranciers. Ook kan Agentschap NL advies inwinnen bij de Nederlandse ambassade voor het ontvangende land die een belangrijke adviserende rol heeft, bij relevante andere partijen actief in de betreffende sector (ontwikkelingsbanken, andere bilaterale donoren) en/of bij externe deskundigen. Toetsing op formele inhoudelijke eisen Een volledige Aanvraag wordt vervolgens getoetst aan de formele inhoudelijke eisen (zie handleiding paragraaf 4.2). Een Aanvraag die aan alle formele eisen voldoet, wordt vervolgens beoordeeld op basis van de criteria in paragraaf 7 van de beleidsregels en paragraaf 4.3 van deze handleiding. Toetsing op criteria Informatie uit zowel de Aanvraag als de schriftelijke antwoorden op de vragenlijst wordt gebruikt voor de toetsing op de criteria in paragraaf 7 van de beleidsregels. De Aanvragen dienen op ieder criterium voldoende te scoren. Alleen dergelijke Aanvragen kunnen voor selectie in aanmerking komen. Een toelichting op de beoordelingssystematiek, inclusief scores, wordt gegeven in paragraaf 4.3 van deze handleiding. Agentschap NL laat zich bij de beoordelingsprocedure adviseren door de Adviescommissie ORIO (ACORIO). Selectie Indien een Aanvraag in behandeling is genomen en na toetsing zowel aan alle formele eisen als aan alle criteria voldoet, zal het worden geselecteerd voor een schenking voor de Ontwikkelingsfase. Geselecteerde voorstellen zullen voor financiering in aanmerking komen zolang het toewijzingsbudget daarvoor toereikend is. Na uitputting van het toewijzingsbudget zal Agentschap NL de Aanvraagperiode vervroegd sluiten. Landenplafondtoets Als er in een jaar meer dan één aanvraag uit één land in aanmerking komt voor selectie dan geldt de landenplafondtoets. Dat wil zeggen dat in dat geval het totaal van de schenkingsbedragen dat per jaar aan één land kan worden toegewezen is beperkt tot 25% van het voor dat jaar beschikbare ORIO toewijzingsbudget. Beslistermijn en bekendmaking selectie Agentschap NL beslist binnen vijf maanden na het ontvangen van een complete Aanvraag, over de beoordeling en selectie van de Aanvraag. Agentschap NL zal na de beslissing bekendmaken welke Aanvragen zijn geselecteerd. Aanvragers wier Aanvraag niet is geselecteerd, zullen hierover schriftelijk worden geïnformeerd met vermelding van de reden hiervan. Desgewenst kan Agentschap NL hierop een nadere toelichting geven.
ORIO Handleiding 2012
12
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
4.2
Formele vereisten
Aanvragen die zijn binnengekomen worden eerst getoetst aan de formele administratieve eisen. Vervolgens worden ze getoetst aan de formele inhoudelijke eisen (zie paragraaf 4.1). Administratieve eisen: 1) De Aanvraag dient te worden ingediend door de Centrale Overheid van een land dat voorkomt op de ORIO landenlijst die van toepassing is op de betreffende aanvraagperiode. De landenlijst, zoals bij de aanvang van de Aanvraagperiode gepubliceerd op www.orio.nl, blijft voor de Aanvragen, die in de betreffende periode zijn ingediend, geldig voor de in de Aanvraag omschreven Projecten, tenzij en voor zover sprake is van een aanwijzing van de Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken aan Agentschap NL. 2)
Aanvragen dienen door Agentschap NL ontvangen te worden gedurende de Aanvraagperiode.
3)
De toegelaten Projectkosten (zie paragraaf 15 onder 4) bedragen maximaal € 60 miljoen en minimaal € 2 miljoen per Aanvraag. Een Project mag niet worden gesplitst in meerdere Aanvragen om daarmee het maximum te omzeilen. Een Aanvraag mag wel meerdere Projecten bevatten, indien er sprake is van duidelijke onderlinge samenhang in aanpak en uitvoering.
4)
Een Projectaanvraag dient de gehele (resterende) levenscyclus van de betreffende Publieke Infrastructuur3 te behandelen en dus de ontwikkeling, de implementatie en de exploitatie te omschrijven.
5)
De Aanvraag dient in de Engelse taal te zijn opgesteld en schriftelijk te worden ingediend bij Agentschap NL met gebruikmaking van de meest recente versie van het aanvraagformulier en volgens de daaraan verbonden eisen (verkrijgbaar op www.orio.nl).
6)
De Aanvraag dient compleet, beknopt en duidelijk geformuleerd te zijn, zodanig dat het voor Agentschap NL mogelijk is om de waarde en reikwijdte van Aanvragen en Projecten te beoordelen. Een projectaanvraag is compleet indien het desbetreffende aanvraagformulier (verkrijgbaar via www.orio.nl), inclusief alle bijlagen volledig is ingevuld, alle onderwerpen en vragen daarbij aan de orde zijn gekomen en waar nodig ondertekend door de bevoegde personen. Ook dient de aanvraag elektronisch te zijn ingediend voordat ze als compleet kan worden aangemerkt.
7)
Projectaanvragen dienen te voldoen aan de definitie van een project4, zoals omschreven in de ORIO beleidsregels.
Inhoudelijke eisen: 8)
Een Project mag niet “commercieel haalbaar” zijn. De commerciële haalbaarheid wordt getoetst met behulp van de OESO 'Ex Ante Guidance for Tied Aid' (toetsing vooraf volgens richtlijnen van de OESO voor geoormerkte hulp), beschikbaar via www.orio.nl. De aanvrager dient aan te tonen dat het project commercieel waarschijnlijk niet haalbaar is volgens de OESO 'Ex Ante Guidance for Tied Aid'. In deze fase behoeft nog geen gedetailleerde cashflow-analyse te worden overgelegd. Indien een project wellicht toch commercieel haalbaar zou kunnen zijn, dient wel gedetailleerde informatie ten bewijze van het tegendeel
3 Zaken die voorzien in diensten van algemeen belang, met uitzondering van defensie. Infrastructuur omvat voorzieningen in sectoren water, milieu, energie, transport en logistiek, ICT, onderwijs en gezondheidszorg en civiele werken. Bijlage I geeft een gedetailleerder overzicht van deze sectoren. 4 Een combinatie van inputs en activiteiten met toegevoegde waarde die een specifieke en verhandelbare output opleveren op het gebied van Publieke Infrastructuur. Een Project wordt begrensd door de kleinste, complete, productieve eenheid van Publieke Infrastructuur, fysiek en technisch geïntegreerd, die de voorgestelde investering volledig benut en waaraan alle financiële voordelen ten goede komen, die kunnen worden toegeschreven aan de investering. Een Project dient te bestaan uit de nieuwbouw en/of renovatie en/of uitbreiding van Publieke Infrastructuur en omvat zowel de ontwikkeling, de implementatie als de exploitatie daarvan.
ORIO Handleiding 2012
13
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
te worden overgelegd, waaronder een cashflow-analyse op basis van voorlopige cijfers en indicatoren (beschikbaar via www.orio.nl). 9)
De inkoop van goederen, werken en diensten voor het project dient op transparante en efficiënte wijze te geschieden volgens de nationale regelgeving van de Aanvrager met in achtneming van de OESO Good Procurement Practices for Official Development Assistance, de OECD Guidelines for Multinational Enterprises (2011 Edition) en verschillende ILO Conventions (zie verder paragraaf 7.2 van deze handleiding). De aanbestede overeenkomst moet ruimte bieden voor open en eerlijke concurrentie en bijdragen aan een goede prijskwaliteitsverhouding.
4.3
Criteria
Aanvragen die voldoen aan de formele vereisten, worden vervolgens getoetst aan de hand van vijf criteria van OESO/DAC: relevantie, effectiviteit, impact, efficiency en duurzaamheid. Een project kan per criterium "voldoende" of "onvoldoende" scoren. Om in aanmerking te komen voor een ORIO financiering dient een project op elk criterium voldoende te scoren. Figuur 3 koppelt de criteria voor de resultaatsketen aan de ORIO-interventielogica omschreven in hoofdstuk 2. In de volgende paragrafen worden de criteria nader omschreven. De voorbeelden zijn vereenvoudigd ter wille van een beter begrip van de criteria. De in de aanvraag te verstrekken informatie dient dan ook uitgebreider te zijn dan in deze vereenvoudigde voorbeelden. Figuur 3 Resultaatsketen van ORIO-projecten gekoppeld aan de criteria
Resultaatsketen van ORIO Projecten en Evaluatie Criteria Efficiëntie
Inputs
Effectiviteit
Activiteiten
Outputs
Ontwikkeling infrastructuur
Project budget
Implementatie infrastructuur
Goed functionerende publieke infrastructuur
Exploitatie infrastructuur Onderhoud infrastructuur
Impact
Outcomes Private sector: verbetering toegang tot en gebruik van infrastructuur Huishoudens: verbetering toegang tot en gebruik van infrastructuur
Impact Private sector ontwikkeling
Human development
Relevantie
Oorzaken van het probleem
Probleem
Duurzaamheid • Geen of beperkte negatieve gevolgen voor maatschappij of milieu • Financieel duurzaam project •Betrokken partijen zijn in staat tot, en beschikken over, de capaciteit voor uitvoering van het project
• Verenigbaar met nationaal/regionaal ontwikkelingsbeleeid •Institutionele, financiële en juridische factoren zijn in overweging genomen • Eindgebruikers zijn betrokken
•Technologie is geschikt
ORIO Handleiding 2012
14
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
4.3.1
Relevantie
Figuur 4 Grafische weergave van de relevantie
Relevantie Inputs
Activiteiten
Outputs
Outcomes
Impact
Oplossing Ontwikkeling infrastructuur
Indirecte middelen
Implementatie infrastructuur Project budget
Exploitatie infrastructuur
Goed functionerende infrastrcutuur
Directe middelen Private sector: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastrcutuur Huishoudens: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur
Onderhoud infrastructuur
Tekort aan goed functionerende infrastructuur
Indirecte oorzaken
Tekort aan toegang tot infrastructuur
Directe oorzaken
Doelstellingen
Private sector ontwikkeling
Human Development
Probleem met betrekking tot private sector en/of huishoudens
Probleem
Probleem
Onder relevantie wordt verstaan de mate waarin een project een oplossing vormt voor het aan te pakken probleem en de mate waarin het voorziet in de behoeften van de eindgebruikers. Het relevantie-criterium wordt ook wel aangeduid als de rationale of logica van het project5. Dit criterium dekt in wezen alle resultaten uit de resultaatsketen (output, outcome en impact). Het probleem en de voorgestelde oplossing (resultaten) dienen op alle niveaus met elkaar te corresponderen, zoals blijkt uit figuur 3. De resultaten van het project dienen het probleem en de directe en indirecte oorzaken ervan op een duurzame manier te verhelpen of te beperken. Een vereenvoudigd voorbeeld van een relevant probleem (inclusief de oorzaken) kan een regio zijn waar veel watergerelateerde ziekten voorkomen door een tekort aan schoon drinkwater (directe oorzaak) hetgeen het gevolg is van te weinig capaciteit bij de lokale waterzuiveringsinstallaties (indirecte oorzaak). Van belang is dat het probleem en de oplossing worden omschreven met inbegrip van de relevante achtergrond van de regio zodat het in zijn context kan worden bezien. Ook van belang is dat het gehele project na instemming van de OESO in ogenschouw wordt genomen. Wanneer de doelstelling/oplossing van een project bestaat uit het terugdringen van de prevalentie van watergerelateerde ziekten door middel van een watervoorzieningssysteem waarbij oppervlaktewater (uit de rivier) wordt ingenomen, zou het gehele project als volgt - vereenvoudigd - beschreven kunnen worden: de watervoorziening omvat het systeem waarmee oppervlaktewater uit de rivier wordt gehaald, een waterzuiveringsinstallatie, distributie via een waterleidingssysteem, standleidingen en aansluitingen op huishoudens (output) waarmee de eindgebruikers worden
5 De OESO/DAC omschrijft relevantie als de mate waarin de doelstellingen van een ontwikkelingsinterventie verenigbaar zijn met de wensen van de belanghebbenden, de behoeften van het land, mondiale prioriteiten en het beleid van partners en donoren (2002).
ORIO Handleiding 2012
15
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
voorzien van schoon drinkwater (outcome). Dit leidt tot een lagere prevalentie van watergerelateerde ziekten (impact). Bovendien wordt het personeel getraind in het efficiënter exploiteren van de waterzuiveringsinstallatie. Afgezien van het feit dat het project een haalbare oplossing voor het gesignaleerde probleem dient te bieden, betekent relevantie ook dat het beschreven probleem door de betrokkenen werkelijk als zodanig wordt ervaren. Met andere woorden: het project dient een verbetering van de huidige situatie op te leveren bij de eindgebruikers. Indien de personen/ondernemingen die baat zouden moeten hebben bij het project (de eindgebruikers) het niet relevant vinden, is er dan ook geen reden om het uit te voeren. Een project kan "voldoende" of "onvoldoende" scoren op relevantie. Om in aanmerking te komen voor ORIO financiering dient een project dus voldoende te scoren op dit criterium. Benodigde informatie voor de toetsing op relevantie: Voor de toetsing op relevantie dient de aanvrager accuraat te beschrijven welk probleem met het project zal worden aangepakt. Daarbij hoort een analyse van de directe en indirecte oorzaken (paragraaf 2.1 van het aanvraagformulier). Ook dient de aanvrager te beschrijven hoe de belanghebbenden (de eindgebruikers van het project) het probleem ervaren, welke prioriteit ze toekennen aan de oplossing ervan en of de voorgestelde oplossing het inderdaad zou verhelpen. De aanvrager dient de voorgestelde oplossing (paragraaf 2.2 van het aanvraagformulier) te beschrijven met inbegrip van een duidelijke definitie van het project. De doelstellingen van het project dienen duidelijk en logisch te zijn en toegesneden op de vastgestelde behoeften van de eindgebruikers. De aanvrager dient daarom te beschrijven hoe de behoeften van de eindgebruikers zijn verwerkt in de definitie van het project. Houd rekening met de doelstelling van ORIO-projecten tot bevordering van human development en de ontwikkeling de private sector (zie de resultaatsketen van figuur 3). Het doel van de afzonderlijke projecten dient daar dan ook in te passen. Om tot een optimaal haalbare oplossing van het probleem te komen dienen tot slot ook alternatieven op outputniveau te worden genoemd. Tijdens de ontwikkelingsfase kunnen desgewenst alternatieven worden onderzocht, maar de aanvrager dient in elk geval toe te lichten waarom de desbetreffende oplossing wordt voorgesteld. De aanvrager dient aan te tonen dat er geen vergelijkbare projecten of initiatieven zijn gepland.
ORIO Handleiding 2012
16
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
4.3.2
Effectiviteit
Figuur 5 Grafische weergave van de effectiviteit
Effectiviteit Inputs
Activiteiten
Outputs Wat begunstigden direct waarnemen
Outcomes
Impact
Korte/ midellange termijn
Lange termijn
Private sector: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur
Private sector ontwikkeling
Ontwikkeling infrastructuur Implementatie infrastructuur Project budget
Exploitatie infrastructuur
Goed functionerende publieke infrastructuur
Onderhoud infrastructuur
Huishoudens: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur
Human development
Voorziene resultaten
Duurzaamheid
• Geen of beperkte negatieve gevolgen voor maatschappij of milieu
• Verenigbaar met nationaal/regionaal ontwikkelingsbeleid
• Financieel duurzaam project
•Institutionele, financiële en juridisch factoren zijn in overweging genomen
•Betrokken partijen zijn in staat tot, en beschikken over, de capaciteit voor uitvoering van het project
•Eindgebruikers zijn betrokken
•Technologie is geschikt
Onder effectiviteit wordt verstaan de mate waarin de gerealiseerde infrastructuur leidt tot verbetering van de toegang tot en het gebruik van die infrastructuur door huishoudens en/of de private sector6. Beoordeeld zal worden of redelijkerwijs mag worden aangenomen dat de aan te leggen infrastructuur zal leiden tot een wezenlijke toename van het aantal personen/ondernemingen met toegang tot die infrastructuur en of verwacht mag worden dat (een wezenlijk deel van) die belanghebbenden er daadwerkelijk gebruik van zullen (zal) maken. Hierbij zal ook worden gekeken naar specifieke risico's (technisch, institutioneel, maatschappelijk of qua milieu) die de belanghebbenden ervan zouden kunnen weerhouden gebruik te maken van de infrastructuur. Bij het beoordelen van de effectiviteit wordt ook bekeken of de reikwijdte van de output correspondeert met die van de uitkomst; of de kwantitatieve beschrijving van de infrastructuur (bijv. kilometers aan wegen of leidingen, aantal ziekenhuisbedden) beantwoordt aan het aantal personen/ondernemingen dat toegang dient te krijgen tot of gebruik te maken van die infrastructuur. Een project kan "voldoende" of "onvoldoende" scoren op effectiviteit. Om in aanmerking te komen voor ORIO financiering dient een project voldoende te scoren op effectiviteit. Benodigde informatie voor de toetsing op effectiviteit: Om de effectiviteit van een project te kunnen beoordelen dienen eerst de doelstellingen en beoogde veranderingen helder te zijn. Daarvoor is informatie nodig over de aan te leggen infrastructuur (output, paragraaf 3.1 van het aanvraagformulier), hoe deze zal worden geëxploiteerd en welke veranderingen qua toegang tot en gebruik van de infrastructuur voor 6 Volgens de OESO/DAC is effectiviteit de mate waarin de doelstellingen van de ontwikkelingsinterventie zijn verwezenlijkt of naar verwachting zullen worden verwezenlijkt, rekening houdend met hun relatieve belang (2002).
ORIO Handleiding 2012
17
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
huishoudens en de private sector daaruit zullen voortvloeien (uitkomsten, paragraaf 3.2 van het aanvraagformulier). Een vereenvoudigd voorbeeld van output is 25 km aan weg die het hele jaar toegankelijk zijn en 50 man aan getraind onderhoudspersoneel. We wijzen erop dat de output een "volledig project" dient te omvatten (zie opmerking 4 op pag. 11). Een vereenvoudigd voorbeeld van uitkomsten is het aantal voertuigen dat gebruikmaakt van de weg en de kortere reistijd ervan ten opzichte van de situatie voordat de weg was aangelegd. Informatie over uitkomsten in de aanvraag moeten waar mogelijk gekwantificeerd worden. De aanvrager dient een raming te geven van het aantal personen en ondernemingen met verbeterde toegang, alsmede van het gebruik dat zij zullen maken van de infrastructuur. Voor de beschrijving van de verwachte toename van de toegang tot en het gebruik van de infrastructuur dient informatie te worden verschaft over de situatie met en die zonder het project. Hoe is de situatie nu en wat zou er gebeuren als het project niet zou worden uitgevoerd? Ook is er informatie nodig over de risico's of vereisten die de belanghebbenden ervan zouden kunnen weerhouden gebruik te maken van de infrastructuur. Projectgerelateerde risico's en vereisten voor een overzicht van de risico's en vereisten die van invloed kunnen zijn op de effectiviteit van het project. 4.3.3
Impact
Figuur 6 Grafische weergave van de impact
Impact Inputs
Activiteiten
Outputs
Outcomes
Impact
Korte/ midellange Wat begunstigden direct waarnemen termijn
Lange termijn
Private sector: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastrcutuur
Private sector ontwikkeling
Ontwikkeling infrastructuur Implementatie infrastructuur Project budget
Exploitatie infrastructuur
Goed functionerende publieke infrastructuur
Onderhoud infrastructuur
Huihoudens: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur
Human development
Voorziene resultaten
Duurzaamheid
•Geen of beperkte negatieve gevolgen voor maatschappij of milieu
• Verenigbaar met nationaal/regionaal ontwikkelingsbeleid
• Financieel duurzaam project
•Institutionele, financiële en juridisch factoren zijn in overweging genomen
•Betrokken partijen zijn in staat tot, en beschikken over, de capaciteit voor uitvoering van het project
•Eindgebruikers zijn betrokken
•Technologie is geschikt
Onder impact worden verstaan alle netto effecten die kunnen worden toegeschreven aan de gerealiseerde infrastructuur7. Het doel van ORIO-projecten is positief bij te dragen aan human development en de ontwikkeling van de private sector (zie hoofdstuk 3, interventielogica ORIO). 7 De OESO/DAC omschrijft impact als de positieve en negatieve, directe en indirecte, beoogde en niet-beoogde effecten van ontwikkelingsinterventies voor identificeerbare bevolkingsgroepen op de lange termijn (2002).
ORIO Handleiding 2012
18
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
De impact wordt dan ook beoordeeld op de mate waarin de uitkomsten van het project (verbetering qua toegang tot en gebruik van infrastructuur) leiden tot verbeteringen op de lange termijn van human development en de ontwikkeling van de private sector. De impact wordt getoetst op basis van de vraag of de beschreven impact redelijkerwijs mag worden toegeschreven aan de verbetering qua toegang tot en gebruik van de infrastructuur. Hierbij wordt tevens gekeken naar de duurzaamheid. Gebrek aan duurzaamheid gaat ten koste van de impact van een project. Een project kan "voldoende" of "onvoldoende" scoren op impact. Om in aanmerking te komen voor ORIO financiering dient een project voldoende te scoren op dit criterium. Benodigde informatie voor de toetsing op impact: Voor de toetsing van de impact van een project dient ingeschat te worden in hoeverre de verbetering qua toegang tot en gebruik van de infrastructuur (uitkomsten, paragraaf 3.2 van het aanvraagformulier) bijdraagt aan human development en de ontwikkeling van de private sector (impact, paragraaf 3.3 van het aanvraagformulier). Een vereenvoudigd voorbeeld van een impactanalyse zou zijn dat de prevalentie van watergerelateerde zieken in het gebied afneemt (impact) omdat men schoon drinkwater gebruikt (uitkomst). De aanvrager dient de verwachte verandering qua impact kwantitatief te beschrijven in de eerste aanvraag. Tijdens de ontwikkelingsfase wordt meer kwantitatieve informatie verzameld. Voor de tweede toetsing dient daarom een kwantitatieve analyse van de impact te worden verstrekt. Van belang is de impact van de verandering op de toegang tot en het gebruik van de infrastructuur voor human development en de ontwikkeling van de private sector. Beide worden hieronder gedefinieerd. Human development: Effecten op human development zijn bijvoorbeeld toename van de kans op een lang en gezond leven (gezondheid), verbetering van vaardigheden en/of kennis (onderwijs) en toegang tot middelen die noodzakelijk zijn voor het welzijn (inkomen). Ontwikkeling van de private sector: Effecten op de ontwikkeling van de private sector zijn bijvoorbeeld toename van het aantal ondernemingen wier financiële positie verbetert omdat ze gebruikmaken van de infrastructuur, verhoging van de netto extra inkomsten van ondernemingen uit de doelgroep of groei van de werkgelegenheid. Nieuwe werkgelegenheid die direct samenhangt met het ontwerp en de uitvoering van het project (bemensing) wordt niet meegerekend. Verder is er informatie nodig over de risico's of vereisten die de belanghebbenden ervan zouden kunnen weerhouden gebruik te maken van de infrastructuur. Deze wordt gevraagd bij het criterium duurzaamheid.
ORIO Handleiding 2012
19
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
4.3.4
Efficiëntie
Figuur 7 Grafische weergave van de efficiëntie
Efficiëntie Inputs
Activiteiten
Outputs Wat begunstigden direct waarnemen
Outcomes
Impacts
Korte/midellange termijn
Lange termijn
Ontwikkeling infrastructuur Implementatie infrastructuur Project budget
Exploitatie infrastructuur
Goed functionerende publieke infrastructuur
Onderhoud infrastructuur
Private sector: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur Huishoudens: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur
Private sector ontwikkeling
Human development
Voorziene resultaten
Duurzaamheid
• Geen of beperkte negatieve gevolgen voor maatschappij of milieu
• Verenigbaar met nationaal/regionaal ontwikkelingsbeleid
• Financieel duurzaam project
•Institutionele, financiële en juridisch factoren zijn in overweging genomen
•Betrokken partijen zijn in staat tot, en beschikken over, de capaciteit voor uitvoering van het project
•Eindgebruikers zijn betrokken
•Technologie is geschikt
Met efficiëntie wordt gedoeld op de vraag hoe de gerealiseerde infrastructuur zich in kwantitatief en kwalitatief opzicht verhoudt tot de kosten8. Dit betreft de kwestie in hoeverre de beoogde resultaten van de activiteiten en output opwegen tegen de kosten van de gekozen input. Voor ORIO betekent dit niet noodzakelijkerwijs dat de kosten zo laag mogelijk zijn, maar de resultaten van de activiteiten en output dienen wel optimaal te zijn. Soms is namelijk uitruil mogelijk, waardoor hogere kosten leiden tot geschiktere, relevantere en effectievere oplossingen. De kosten dienen echter proportioneel te zijn en redelijk ten opzichte van de beoogde resultaten en de lokale context. Een voorbeeld van efficiëntie is de vergelijking tussen het aantal aan te sluiten huishoudens of het aantal aan te leggen kilometers weg en de totale kosten van dat alles. Omdat de exacte kosten en de resultaten bij de eerste beoordeling niet bekend zijn, wordt bekeken of de prijzen niet extreem hoog zijn ten opzichte van hetgeen de aanvrager wil gaan realiseren. Een project kan "voldoende" of "onvoldoende" scoren op efficiëntie. Om in aanmerking te komen voor ORIO financiering dient een project voldoende te scoren op dit criterium. Benodigde informatie voor de toetsing op efficiëntie: Voor het vaststellen van de efficiëntie wordt gekeken naar de input en output. Ten tijde van de beoordeling van de aanvraag is weinig bekend over de exacte kosten en exacte output. De aanvrager dient echter wel een algemeen financieel plan met daarin de kosten en resultaten te verstrekken. 8 De OESO/DAC omschrijven efficiency als de mate waarin economische bronnen/input (fondsen, expertise, tijd etc) worden omgezet in resultaten (2002).
ORIO Handleiding 2012
20
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
4.3.5
Duurzaamheid
Figuur 8 Grafische weergave van de duurzaamheid
Duurzaamheid Inputs
Activiteiten
Outputs
Outcomes
Korte/ middellange Wat de begunstigden direct waarnemen termijn
Impact Lange termijn
Ontwikkeling infrastructuur Implementatie infrastructuur Project budget
Exploitatie infrastructuur
Goed functionerende publieke infrastructuur
Onderhoud infrastructuur
Private sector: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur Huishoudens: verbeterde toegang tot en gebruik van infrastructuur
Private sector ontwikkeling
Human development
Voorziene resultaten
Duurzaamheid
• Geen of beperkte negatieve gevolgen voor maatschappij of milieu
• Verenigbaar met nationaal/regionaal ontwikkelingsbeleid
• Financieel duurzaam project
•Institutionele, financiële en juridisch factoren zijn in overweging genomen
•Betrokken partijen zijn in staat tot, en beschikken over, de capaciteit voor uitvoering van het project
•Eindgebruikers zijn betrokken
•Technologie is geschikt
Duurzaamheid betreft het voortbestaan van de opbrengsten van een ontwikkelingsinterventie zodra het grootste deel van de ontwikkelingshulp is afgerond, de mate van waarschijnlijkheid van opbrengsten op de lange termijn en in hoeverre deze in de loop der tijd bestand blijken tegen risico's9. Duurzaamheid heeft dus betrekking op de context van het project. Duurzaamheid gaat over het identificeren van risico's en het vinden van de juiste aanpak om die te verminderen. Voor het beoordelen van de duurzaamheid worden de volgende vragen gesteld: • In hoeverre is het waarschijnlijk dat de voordelen blijven voortbestaan na beëindiging van de financiering en de betrokkenheid van de donor? • Wat zijn de belangrijkste factoren die mogelijk van invloed zijn op het al dan niet duurzaam zijn van het project? • Op welke manier zijn deze factoren meegewogen bij de opzet en structuur van het project? Er wordt onderscheid gemaakt tussen risico's die beperkt kunnen worden en risico's die van invloed zijn op de haalbaarheid van het project. De vraag hier is of het project daadwerkelijk kan worden uitgevoerd. Met andere woorden: is de financiering toereikend en kunnen de eindgebruikers overweg met de technologie etc? En zijn er risico's die moeilijker in te perken zijn, maar niet noodzakelijk van invloed zijn op de haalbaarheid van het project? Te denken valt aan risico's die het project na de implementatie kunnen treffen. Bijvoorbeeld of omgevingsfactoren, zoals zware regenval, de toegang tot het gebruik van de infrastructuur zullen belemmeren. Duurzaamheidsfactoren zijn van invloed op de andere criteria, dus wanneer risico's onvoldoende worden beperkt, kan dit van invloed zijn op een deel van de resultaatsketen. Het 9
(OESO/DAC, 2002).
ORIO Handleiding 2012
21
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
duurzaamheidscriterium dient dus te worden beschouwd als het criterium aan de hand waarvan blijkt of aan alle voorwaarden voor de implementatie van het project is voldaan en om te waarborgen dat het project gedurende zijn levenscyclus naar behoren wordt geëxploiteerd en onderhouden. De aanvrager dient aan te tonen dat de risico's zijn meegewogen in het projectplan en dat de juiste maatregelen ter beperking ervan zijn voorgesteld. Een project kan "voldoende" of "onvoldoende" scoren op duurzaamheid. Om in aanmerking te komen voor ORIO financiering dient een project voldoende te scoren op dit criterium. Voor zover relevant dienen de volgende factoren aan de orde te worden gesteld: Financiële duurzaamheid Capaciteit van de betrokken partijen Impact en risico's voor de maatschappelijke omgeving en het milieu Geschiktheid van de technologie Verenigbaarheid met het (regionale) ontwikkelingsbeleid De mate waarin de institutionele, economische en juridische factoren van een project in aanmerking zijn genomen Betrokkenheid van de eindgebruikers Financiële duurzaamheid Financiële duurzaamheid van een project impliceert dat de financiering dient te zijn veiliggesteld en dat gedurende de economische levenscyclus van het project voldoende cashflow gewaarborgd is voor de kosten van exploitatie en onderhoud en de aflossing van eventuele leningen en interest. Er dient een Letter of Intent te worden overgelegd over de financiering van de investeringen en de exploitatie- en onderhoudsfase, met inbegrip van kostenoverschrijdingen en tekorten (bij voorkeur van of bevestigd door het ministerie van Financiën). Indien geconstateerd wordt dat een project financieel niet duurzaam is, kan dit van invloed zijn op de effectiviteit van een project, aangezien de infrastructuur niet naar behoren zal kunnen functioneren, hetgeen ten koste zal gaan van de toegankelijkheid en het gebruik ervan. Indien een project tijdens de exploitatie- en onderhoudsfase onvoldoende cashflow genereert, kan dit betekenen dat het op de lange termijn niet zal kunnen worden geëxploiteerd en onderhouden, hetgeen de impact van het project treft. Capaciteit van de betrokken partijen Alle betrokken partijen dienen in staat te zijn hun rol in het project te vervullen. De partijen dienen te beschikken over de kennis en vaardigheden voor de aanleg van goed functionerende infrastructuur en deze te kunnen beheren en onderhouden. Zo niet, dan bestaat het gevaar dat de beoogde doelstellingen niet kunnen worden verwezenlijkt. Indien de capaciteit van de betrokken partijen ontoereikend is, zouden de werkzaamheden kunnen resulteren in niet goed functionerende infrastructuur hetgeen ook ten koste zou gaan van de effectiviteit of impact van het project. Tabel 3 geeft een overzicht van de criteria aan de hand waarvan de capaciteiten van de partijen worden getoetst en welke informatie nodig is om te verifiëren of aan de criteria wordt voldaan. Indien de partijen over onvoldoende capaciteit of kennis beschikken om hun rol te kunnen vervullen, dient de verzoeker aan te geven op welke wijze dit wordt aangepakt (bijvoorbeeld door middel van training of capaciteitsopbouw). Tabel 3 Criteria voor het beoordelen van de capaciteit van de betrokken partijen en de middelen ter verificatie Criteria
Middelen ter verificatie
De activiteiten voor het project dienen overeen te komen met de kernactiviteiten van de betrokken partijen
Kernactiviteiten (zie paragraaf 3.4 van het aanvraagformulier)
Financiële duurzaamheid van de partijen
Financiële jaaroverzichten, projectreferenties, jaar
ORIO Handleiding 2012
22
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
van vestiging Ervaring met de uitvoering van vergelijkbare projecten
Projectreferenties van het bevoegd gezag
Ervaring met het contractmanagement van vergelijkbare projecten
Projectreferenties
Ervaring met vergelijkbare technologie
Projectreferenties
Ervaring met het werken met buitenlandse ondernemingen
Projectreferenties
Kennis; ervaren personeel
CVs van de belangrijkste teamleden
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Ondertekende verklaring
Geschiktheid van de technologie De technologie dient te passen in de lokale context, hetgeen inhoudt dat de infrastructuur: • voldoet aan de lokale, nationale of internationale normen; de voorgestelde technologie dient een bewezen concept te vormen in vergelijkbare situaties (landen met een vergelijkbare culturele, sociaaleconomische en - indien relevant - geografische achtergrond). • De technologie dient te worden ondersteund door de lokale gebruikers; de technologie dient aanvaardbaar te zijn voor de eindgebruikers (en daarom te passen in de sociaaleconomische context) en de vereiste vaardigheden voor het exploiteren en onderhouden van de infrastructuur dient lokaal voorhanden te zijn (of er dient training te worden voorgesteld om deze vaardigheden te verwerven). • Er dienen duidelijke voordelen te worden geboden boven mogelijke alternatieve technologieën (qua maturiteit, complexiteit en bruikbaarheid), rekening houdend met beleid, coördinatie, institutionele en managementkwesties. De aanvrager dient aan te tonen dat het project voldoet aan deze criteria (zie paragraaf 3.4 van het aanvraagformulier). Als de technologie ongeschikt is, zullen de huishoudens en private sector wellicht geen gebruik kunnen maken van de infrastructuur. Maatschappelijke factoren en milieu Projecten mogen geen of nauwelijks en direct noch indirect negatieve gevolgen hebben voor mens en milieu. Indien een negatieve impact voorzien wordt of zich manifesteert, dienen adequate maatregelen beschikbaar te zijn om die aan te pakken. • De aanvrager is verantwoordelijk voor het identificeren van de gevolgen voor milieu en maatschappij alsmede de risico's in de context van de invloedssfeer van het project en dient kort te beschrijven op welke manier de negatieve gevolgen en risico's gedurende de levenscyclus van het project zullen worden beheerd. De IFC-prestatienormen en de Richtlijnen van de OESO voor multinationale ondernemingen fungeren als basis voor de identificatie en beheersing van de gevolgen en risico's van het project voor maatschappij en milieu. • Overeenkomstig de mogelijke gevolgen en risico's voor maatschappij en milieu dient de aanvrager de desbetreffende projectcategorie(A, B of C) te kiezen en toe te lichten. De categoriekeuze fungeert als basis voor de ontwikkeling van een geschikt managementsysteem voor maatschappij en milieu (inclusief beleid, onderzoeken van sociale en milieugevolgen, managementplannen en -programma's, organisatorische capaciteit, betrokkenheid van stakeholders en klachtenprocedures). Dit dient tijdens de ontwikkelingsfase te worden opgezet. De indeling in categorieën is gebaseerd op de IFCprestatienormen, de Common Approaches van de OESO alsmede het nationale recht van het desbetreffende land. Bij ORIO worden vervolgens de geïdentificeerde en overige risico's op maatschappelijk en milieugebied, alsmede de indeling in categorieën (zie paragraaf 3.4 van het aanvraagformulier en de verklaring in aanhangsel I van het aanvraagformulier) bekeken. ORIO beoordeelt ook deze risico's. Mogelijk heeft de aanvrager bepaalde factoren op maatschappelijk en milieugebied over het hoofd gezien die bij ORIO juist als voorzienbare risico's voor de effectiviteit of impact van het project worden beschouwd. De focus van de beoordeling ligt op de belangrijkste risico's van het project. Zodra een project geselecteerd is, verschuift het zwaartepunt tijdens de ontwikkelingsfase naar de risico's op maatschappelijk en milieugebied.
ORIO Handleiding 2012
23
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Betrokkenheid van de eindgebruikers De eindgebruikers zijn essentiële stakeholders in ORIO-projecten. Eindgebruikers zijn de natuurlijke personen en ondernemingen die gebruik gaan maken van de infrastructuur zodra deze aangelegd is. De eindgebruikers dienen te beschikken over voldoende kennis van en inzicht in de infrastructuur om deze te kunnen gebruiken. De infrastructuur dient voor hen toegankelijk te zijn qua prijsstelling en afstand. Voor bepaalde projecten kan het bovendien nodig zijn het gebruik ervan te bevorderen met behulp van voorlichtingsprogramma's. De infrastructuur dient te passen in de sociale/culturele context, met inbegrip van de genderspecifieke context. Wanneer de vrouwen een belangrijke rol spelen bij bijvoorbeeld landbouwactiviteiten in een specifiek land, is het van belang dat ze betrokken worden bij projecten die de landbouwproductie naar verwachting zullen bevorderen (bijv. irrigatieprojecten). De eindgebruikers dienen dus te worden betrokken bij de ontwikkeling, implementatie, exploitatie en het onderhoud van het project.10 Tijdens de ontwikkeling dienen ontmoetingen met de stakeholders te worden georganiseerd om het project en de mogelijke impact en risico's ervan te bespreken (doorgaans gebeurt dit in het kader van de beoordeling van de maatschappelijke en milieuaspecten). De stakeholders dienen ook gedurende de implementatie, exploitatie en het onderhoud van het project regelmatig betrokken te worden. Zo verdient het aanbeveling de stakeholders te betrekken bij de verwerving van grond voor de implementatie van het project of in het geval van een waterinlaat, stroomopwaarts die de stroming en het waterniveau in de rivier stroomafwaarts zou kunnen beïnvloeden. Verenigbaarheid met het nationale en regionale ontwikkelingsbeleid Het project dient te passen in het nationale en regionale ontwikkelingsbeleid. De doelstellingen van het project dienen dus te passen in het nationale of regionale ontwikkelingsbeleid beschreven in het Country Strategy Paper, Poverty Reduction Strategy Paper, de Country Assistance Strategy, Sector Wide Approach, Sector Adjustment Programme en/of andere nationale ontwikkelingsplannen of sectorstrategieën. Hiervoor wordt informatie opgevraagd bij de ambassade en/of de hoofddonor van de sector. De mate waarin de institutionele, economische en juridische factoren van een project in aanmerking zijn genomen De context waarin het project wordt uitgevoerd is van belang voor de succesvolle implementatie en exploitatie van het project. Bij de institutionele context kan worden verwezen naar de lokale prijsstelling, het lokale systeem voor doorverwijzing of verzekeringen (gezondheidsprojecten), regelingen voor de aansluiting van lokale huishoudens (energie- of waterprojecten) of andere institutionele regelingen die relevant kunnen zijn voor het project. Voor de economische context zijn financiële tekorten van de overheid of de inflatie van belang. Voor de juridische invalshoek kan verwezen worden naar (nieuwe) wet- en regelgeving die relevant is voor het project, naar de wetshandhaving of mogelijke problemen met corruptie (waarvoor maatregelen dienen te worden genoemd).
10
Of de voorgestelde oplossing (het project) correspondeert met de behoeften van de eindgebruikers komt aan de orde onder het criterium relevantie.
ORIO Handleiding 2012
24
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
5
Ontwikkelingsfase
De procedure voor de ontwikkeling wordt beschreven in paragraaf 5.1.
5.1
Procedure
Fase
Aanvrager
ORIO-team
Doorlooptijd
Hoofdstuk handleiding
Ontwikkelingsfase
Rondetafel
Bespreking van projectspecifieke kwesties, voorwaarden, kwesties rond maatschappij en milieu, tijdstippen voor go/no go, monitoring en evaluatieplan met aanvrager/private initiatiefnemer Kwaliteitscontrole
2-6 maanden
5
Input-Output Plan
Controle op marktconformiteit Schenkingsarrangement voor ontwikkelingsfase
Eerste voorschot voor de ontwikkelingsfase
Resultaten conform hetgeen is overeengekomen in het schenkingsarrangement
Controle op de kwaliteit van resultaten en zo nodig tijdstippen voor go/no go inzake voortzetting
planning aanvrager
Voortzetting van betaling voorschotten
Selectiebrief Wanneer een project is goedgekeurd voor de Ontwikkelingsfase en dus in aanmerking komt voor een schenking voor deze fase, zal dit besluit gecommuniceerd worden middels een officiële brief van Agentschap NL naar de Aanvrager. In deze brief zullen tevens de condities worden opgenomen die voldaan moeten worden voor en/of tijdens de Ontwikkelingsfase. De templates van het Projectplan, het Input & Output Plan en het Monitoring- en Evaluatieplan worden als bijlage meegestuurd. De meest recente versies hiervan zijn ook te vinden op www.orio.nl. Rondetafelgesprek Vóór het sluiten van een Schenkingsarrangement zal met de Aanvrager, het Bevoegd Gezag en de eventueel betrokken private partij, de vormgeving van de Ontwikkelingsfase nader worden uitgewerkt. Na selectie van de Aanvraag zal een rondetafelgesprek met de Aanvrager, het Bevoegd Gezag en/of private partij worden georganiseerd. Dit gesprek is bedoeld om specifieke zaken die uit de beoordeling naar voren zijn gekomen, toelichting op de criteria, alsmede het proces, inhoud en eindresultaat (het Projectplan) van de Ontwikkelingsfase te bespreken. De uitgangspunten voor selectie worden besproken. Deze omvatten de indicatoren in de resultaatsketen. In elk geval zal er tijdens het rondetafelgesprek dieper worden ingegaan op de inhoud van het Projectplan, dat aan het einde van de Ontwikkelingsfase door de Aanvrager wordt opgeleverd. Er zullen meer vragen worden gesteld over de mogelijke impacts en risico's die onderzocht moeten worden tijdens de Ontwikkelingsfase en over de sociale- en milieueffecten van het project en institutionele zaken. ORIO maakt hierbij gebruik van de IFC Performance Standards, de OESO Guidelines for Multinational Enterprises (2011 Edition) en de ILO Conventions. Het gaat onder andere om zaken zoals arbeidsomstandigheden, betrokkenheid van de gemeenschap, grondkwesties, beheer van natuurlijke rijkdommen, vervuiling, afvalbeheer en beheer van de toeleveringsketen. Ook aanbesteding zal aan de orde komen. Al in een vroeg stadium moet besloten worden welke aanbestedingseisen er zijn, welk aanbestedingsproces gevolgd gaat worden, welke contractvorm zal worden gebruikt en wie welke zaken gaat uitvoeren. Een ander belangrijk onderwerp dat bij het rondetafelgesprek besproken zal worden, is het monitoring- en evaluatieplan. Voor elk project moet een dergelijk plan worden opgesteld dat is
ORIO Handleiding 2012
25
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
gebaseerd op de resultaatsketen. Elk project zal gemonitord worden op de opgeleverde 'outputs' en indien mogelijk 'outcomes', alsmede de belangrijke zaken die de duurzaamheid van het project beïnvloeden. Een deel van de projecten zal worden geëvalueerd door Agentschap NL. De aanvrager wordt hiervan op de hoogte gesteld, en wordt gevraagd mee te werken aan een eventuele evaluatie. De afspraken die gemaakt worden tijdens dit gesprek, vormen de basis voor de beoordeling van het Projectplan (zie hoofdstuk 6 van deze handleiding). Input & Output Plan, Monitoring- en Evaluatieplan en concept Schenkingsarrangement De inhoud van de Ontwikkelingsfase wordt vervolgens door de Aanvrager en de uitvoerder van de Ontwikkelingsfase uitgewerkt in een plan van aanpak, het zogenaamde Input & Output Plan. Hierin beschrijft de Aanvrager welke studies er uitgevoerd worden tijdens de Ontwikkelingsfase en welke documenten er worden opgesteld. Naast studies zoals een haalbaarheidsstudie, technische studies, een aanbestedingsplan en economische- en financiële studies beschrijft de Aanvrager in detail welke studies er gedaan zullen worden met betrekking tot sociale impact en milieu risico’s en effecten, de scope hiervan en door wie deze worden uitgevoerd. Voor een project met een A of B categorisatie moet een Environmental en Social Impact Assessment worden uitgevoerd, gevolgd door een adequaat Environmental and Social Management Plan en Systeem (Zie paragraaf 4.3 van deze handleiding voor meer informatie over de categorieën.) Tenslotte wordt de inhoud van het Projectplan, dat aan het einde van de Ontwikkelingsfase wordt opgeleverd, besproken. Tevens wordt een concept Monitoring- en Evaluatieplan uitgewerkt. De kosten voor het opstellen van deze plannen zijn onderdeel van de projectkosten van de Ontwikkelingsfase en komen in aanmerking voor schenking, mits de schenkingsovereenkomst van kracht wordt en na beoordeling van deze kosten door Agentschap NL. De activiteiten beschreven in het Input & Output Plan worden door Agentschap NL beoordeeld op nut en noodzaak en op marktconformiteit. Mochten de activiteiten niet marktconform zijn, dan zal de Aanvrager worden gevraagd het Input & Output Plan aan te passen, conform de opmerkingen van Agentschap NL. Zonder overeenstemming over het Input & Output Plan kan niet worden overgegaan tot tekenen van het Schenkingsarrangement en kan, in laatste instantie, de intentie om een schenking te verlenen aan het project worden ingetrokken. Schenkingsarrangement Het concept van het Schenkingsarrangement wordt door de Aanvrager nagekeken. Als de Aanvrager akkoord is, dan tekent Agentschap NL het Schenkingsarrangement en parafeert Agentschap NL alle pagina's van het Schenkingsarrangement, Input & Output Plan en bijlagen in tweevoud. Vervolgens worden de stukken verstuurd naar de Aanvrager voor parafering en ondertekening door de Aanvrager. In het geval dat Agentschap NL de Nederlandse ambassadeur in het ontvangende land de stukken laat ondertekenen en paraferen, zal de ambassade de ondertekening en parafering met de Aanvrager organiseren. Het Schenkingsarrangement zal door de Aanvrager worden getekend en teruggestuurd aan Agentschap NL. Na ontvangst van het door de Aanvrager getekende Schenkingsarrangement (inclusief alle bijlagen) kan de eerste voorschotbetaling (maximaal 15% van de totale schenking van de Ontwikkelingsfase exclusief onvoorziene uitgaven) plaatsvinden. Agentschap NL kan daarvoor zekerheden vragen van de Opdrachtnemer en/of Begunstigde, zoals een garantiestelling. Tegelijkertijd kunnen de projectactiviteiten, zoals overeengekomen in het Input & Output Plan, van start gaan. Tussentijdse opleverdocumenten, rapportages en betalingen In het Input & Output Plan is afgesproken op welke momenten tussentijdse resultaten worden opgeleverd. De oplevering van deze documenten gaat gepaard met het indienen van een voortgangsrapportage, een prestatieverklaring van de begunstigde of het bevoegd gezag en een factuur van de uitvoerder. Indien aan deze condities, zoals ook gespecificeerd in het Input & Output Plan, is voldaan en Agentschap NL akkoord is met de kwaliteit van de opgeleverde documenten, wordt overgegaan tot de voorschotbetaling overeenkomstig het betalingsschema. In
ORIO Handleiding 2012
26
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
het algemeen zullen betalingen van Schenkingen pro rata parte geschieden met uitbetaling door andere financieringsbronnen voor het Project. Betalingen tijdens de Ontwikkelingsfase zijn voorlopige betalingen. De betalingen worden definitief gemaakt aan het eind van de Ontwikkelingsfase. Indien de periode tussen de oplevering van resultaten meer dan 6 maanden bedraagt, zal de Begunstigde ook een tussenrapportage indienen bij Agentschap NL. Wanneer nodig, of op Aanvraag van de Aanvrager of Agentschap NL, vinden voortgangsgesprekken plaats. Tussentijdse beoordelingen Het schenkingsarrangement kan tussentijdse beoordelingen, inclusief go/no go momenten, voorschrijven voor die onderdelen die zo essentieel zijn voor de haalbaarheid van een project dat Agentschap NL daar eerst duidelijkheid over wil, voordat het overgaat tot verdere voorschotbetalingen. In vele gevallen zal het 'Detailed design' geen onderdeel uitmaken van de Ontwikkelingsfase, maar zal dit in de Implementatiefase worden opgesteld. Als het 'Detailed design' nadrukkelijk wel in de Ontwikkelingsfase dient te worden opgesteld, zal dit voorafgegaan worden door een go/no go beslissing. Resultaat Ontwikkelingsfase: Projectplan De Ontwikkelingsfase mondt uit in een Projectplan. De Aanvrager is verantwoordelijk voor een kwalitatief goed Projectplan aan het eind van de Ontwikkelingsfase. De resultaten van de studies die tijdens de Ontwikkelingsfase zijn uitgevoerd zullen hierin beschreven worden. De inhoud van het Projectplan en de beoordeling hiervan staan in meer detail beschreven in hoofdstuk 6 van deze handleiding.
ORIO Handleiding 2012
27
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
6
Beoordeling van het projectplan
In paragraaf 6.1 wordt de procedure voor het beoordelen van projectplannen door Agentschap NL beschreven. In paragraaf 6.2 wordt nader ingegaan op de formele vereisten en in paragraaf 6.3 op de criteria.
6.1
Procedure
Fase
Aanvrager
ORIO-team
Doorlooptijd
Hoofdstuk handleiding
Beoordeling van het projectplan
Projectplan, met inbegrip van bijlagen
Toetsing op formele vereisten en criteria
4 - 6 maanden
6
Advies van adviescommissie Brief inzake selectie/afwijzing Go/no go voor implementatiefase
Eindrapport inzake financiële onderbouwing
Laatste betaling voor implementatiefase
max. 3 maanden
Ontvangst van het Projectplan Het laatste resultaat van de Ontwikkelingsfase is het uitgewerkte Projectplan, inclusief alle onderliggende studies. Voor meer informatie over de inhoud van het Projectplan, lees paragraaf 6.3.1. Agentschap NL stuurt de Aanvrager een ontvangstbevestiging van het Projectplan en vermeldt daarin of deze al of niet compleet is en hoe het beoordelingsproces zal verlopen. Een compleet Projectplan omvat een volledig ingevuld Projectplan template en alle studies, brieven en andere onderdelen zoals afgesproken tijdens de rondetafel bijeenkomst aan het begin van de ontwikkelingsfase. Daarnaast zijn, zoals bij alle tussenresultaten, de volgende condities vereist voor de voorschotbetaling: voortgangsrapport, prestatieverklaring van de aanvrager of het bevoegd gezag en een factuur. Ontbrekende stukken moeten zo snel mogelijk worden nagestuurd. Zolang het Projectplan niet compleet is, kan de eindafrekening niet plaatsvinden en kan geen goedkeuring worden gegeven voor de Implementatie- en Exploitatiefasen. Toelichting, verificatie en advies Agentschap NL kan gedurende de gehele beoordelingsprocedure de Aanvrager om toelichting verzoeken. De Aanvrager kan worden uitgenodigd om vragen en voorlopige antwoorden te bespreken tijdens een bijeenkomst bij Agentschap NL of via een teleconferentie. De Aanvrager kan het Bevoegde Gezag en/of de private initiatiefnemer afvaardigen naar deze bijeenkomst. De definitieve antwoorden op de vragen moeten altijd schriftelijk per email aan Agentschap NL worden gestuurd. De Aanvrager stemt ermee in dat Agentschap NL rechtstreeks contact kan opnemen met de bij de Aanvraag betrokken partijen, zoals consultants, financiers, kredietverzekeraars en leveranciers. Ook kan Agentschap NL advies inwinnen bij de Nederlandse ambassade voor het ontvangende land die een belangrijke adviserende rol heeft, bij relevante andere partijen actief in de betreffende sector (ontwikkelingsbanken, andere bilaterale donoren) en/of bij externe deskundigen. Toetsing op formele eisen Het complete Projectplan wordt getoetst aan de formele eisen 2 t/m 9, zoals omschreven in paragrafen 4.2 en 6.2 van deze handleiding. Indien een Projectplan niet aan deze formele eisen voldoet, wordt deze door Agentschap NL buiten verdere behandeling gesteld en wordt dit schriftelijk door Agentschap NL aan de Aanvrager medegedeeld. Indien het Projectplan aan de formele eisen voldoet, wordt het getoetst aan de criteria uit paragraaf 7 van de beleidsregels. Beoordeling van het Projectplan
ORIO Handleiding 2012
28
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Het complete Projectplan zal worden getoetst aan de hand van de criteria in paragraaf 7 van de beleidsregels en moet op ieder criterium voldoende scoren. De beoordelingssystematiek wordt toegelicht in paragraaf 6.3 van deze handleiding. Daarnaast mag het Project niet substantieel afwijken van de uitgangspunten voor selectie. Deze uitgangspunten omvatten de indicatoren in de resultaatsketen, zoals besproken tijdens het rondetafelgesprek na selectie. Kortom, indien het Project aan de bovengenoemde formele eisen voldoet, voldoende scoort op de criteria en niet substantieel afwijkt van de uitgangspunten voor selectie, komt het Project in aanmerking voor een Schenking in de Implementatie- en Exploitatiefasen. De beoordeling zal wederom voor advies worden voorgelegd aan de ACORIO. Beslistermijn en bekendmaking selectie Agentschap NL streeft ernaar binnen vier maanden na ontvangst van het Projectplan de beoordeling af te ronden. Deze termijn is o.a. afhankelijk van de kwaliteit van het opgeleverde Projectplan en de duur van de vragenronde(s). Na de beoordeling van het Projectplan zal het resultaat daarvan schriftelijk aan de betreffende Aanvrager bekendgemaakt worden. Indien het Project niet in aanmerking komt voor een Schenking voor de Implementatie- en Exploitatiefase zal de reden hiervan worden vermeld. Laatste betaling Indien aan alle afspraken en voorwaarden, zoals overeengekomen in het Schenkingsarrangement voor de Ontwikkelingsfase en het Input & Output Plan, is voldaan, zullen - na de beslissing over goedkeuring van het project - en het opleveren van het eindrapport - alle voorschotbetalingen worden omgezet in definitieve betalingen. De eind afrekening zal op dat moment ook worden gedaan, op basis van de eindfactuur. De laatste betaling ter hoogte van minimaal 10% van de totale schenking van de ontwikkelingsfase (exclusief onvoorziene uitgaven) is niet afhankelijk van de uitkomst van de beslissing over goedkeuring door Agentschap NL. Onvoorziene post Indien er daarnaast aanspraak wordt gemaakt op de post onvoorzien, ter hoogte van maximaal 5% van de kosten voor de Ontwikkelingsfase, zal door Agentschap NL worden beoordeeld of hier gebruik van kan worden gemaakt. Hiervoor is een verantwoording en een prestatieverklaring van de Aanvrager nodig. Bij een positieve beslissing zal dit bedrag met de laatste betaling worden voldaan.
6.2
Formele vereisten
Het projectplan wordt nogmaals beoordeeld aan de hand van de formele vereisten 2 t/m 9 die worden beschreven in paragraaf 4.2 van deze handleiding. Ten opzichte van de beoordeling van de aanvraag verschuift het zwaartepunt naar de formele vereisten wat betreft de commerciële haalbaarheid en de inkoop. Hierover dient essentiële informatie te worden verschaft in het projectplan. Commerciële haalbaarheid In het projectplan dient met behulp van een cash-flowanalyse (een tool hiervoor is te vinden op www.orio.nl) gebaseerd op deugdelijk onderbouwde cijfers te worden aangetoond dat het project commercieel niet haalbaar is. De commerciële haalbaarheid wordt vastgesteld met behulp van de eerste test genoemd in de regeling voor exportkredieten met overheidssteun. Aangenomen wordt dat een project commercieel niet haalbaar is indien het zonder de ORIO financiering en gebaseerd op reële marktconforme tarieven te weinig cashflow zou genereren om de exploitatiekosten, aflossingen en rentebetalingen te dekken volgens de standaardvoorwaarden voor exportkredieten, d.w.z. 12 jaar voor projecten op het gebied van energieopwekking en 10 jaar voor overige projecten. Dit betekent dat de cumulatieve cashflow (ACCF) in jaar 10 (jaar 12 voor energieopwekkingsprojecten) negatief dient te zijn.
ORIO Handleiding 2012
29
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Inkoop Aan de hand van het procurement plan zal worden bekeken of de inkoop van goederen, werken en diensten voor het project voldoet aan de eisen zoals opgenomen in paragraaf 4.2.9 van deze handleiding.
6.3
Criteria
6.3.1
Hernieuwde toetsing aan de hand van de toelatingscriteria
Het allesomvattende projectplan, met inbegrip van alle onderzoek verricht tijdens de ontwikkelingsfase wordt opnieuw getoetst aan de hand van de toelatingscriteria. Verwacht wordt dat de aanvrager gedetailleerdere kwantitatieve informatie overlegt dan hetgeen op het aanvraagformulier werd verstrekt. Via www.orio.nl kan een template worden gedownload voor het projectplan. Het projectplan dient onder andere het volgende te bevatten: • een gedetailleerde beschrijving van de betrokken partijen en andere stakeholders; • een analyse van de context van het project en de sector, achtergrond, probleemanalyse met inbegrip van een analyse van de vraag en de oplossing; • beschrijving van het project met inbegrip van de verwachte output en risico's van het project; • een analyse van de uitkomsten van het project; • een analyse van de impact van het project; • een analyse van de effecten op maatschappelijk en milieugebied (zie paragraaf 6.3.2); • een analyse van de economische opbrengsten van het project, met inbegrip van een eIRR (zie paragraaf 6.3.2); • een implementatieplan (met inbegrip van een voorlopige opzet); • een exploitatie- en onderhoudsplan; • een inkoopplan met een overzicht van de investeringskosten; • een financieel plan en een financieringsplan, met inbegrip van stukken die de medefinanciering bevestigen; • een plan voor monitoring en evaluatie. Aan de hand van deze informatie wordt bepaald of het project nog steeds relevant, efficiënt, effectief en duurzaam is en wezenlijk bijdraagt aan human development en de ontwikkeling van de private sector. Ook mag het project niet substantieel afwijken van de belangrijkste indicatoren die aan het begin van de ontwikkelingsfase zijn overeengekomen. Wij wijzen erop dat deze toetsing grondiger en kwantitatiever van aard zal zijn dan de toetsingen beschreven in paragraaf 4.3 van deze handleiding. 6.3.2
Economische resultaten
In deze fase wordt het project ook onderworpen aan een economische kosten-batenanalyse en worden de economische resultaten berekend. De economische haalbaarheid van een project wordt bepaald op basis van zijn economische resultaten (of eIRR) die worden vastgesteld via een economische kosten-batenanalyse. Bij de bepaling van de economische haalbaarheid wordt het project beoordeeld vanuit het perspectief van de nationale economie en niet alleen vanuit het beperktere perspectief van de rechtstreeks betrokken economische actoren. Bij de analyse kan dus worden bekeken of projecten voldoende opleveren voor de hele maatschappij om de investering te rechtvaardigen. De belangrijkste effecten van een project worden geïdentificeerd met behulp van een incrementele analyse waarbij de situatie mét project wordt afgezet tegen de situatie zónder en wel over de levenscyclus van het project, waarbij een eerste raming wordt gegeven van de verwachte toegevoegde waarde (netto economische opbrengsten) ervan. Om de netto economische opbrengsten te kunnen vaststellen dienen alle economische kosten en opbrengsten van het project te worden vastgesteld in kwantitatieve en financiële zin. Tot de
ORIO Handleiding 2012
30
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
economische kosten behoren de alternativiteitskosten (gebruik van schaarse middelen, zoals kapitaal, arbeid en grond) en de externe factoren (kosten van negatieve gevolgen). Tot de economische opbrengsten behoren de positieve effecten van het project vanuit het oogpunt van welzijn (impact voor de ontwikkeling).11 Op basis van de aldus gegenereerde economische cash flows12 kan het interne rendement worden berekend: het economische interne rendement (eIRR). Een project wordt economisch haalbaar geacht wanneer het eIRR hoger is dan de alternatieve kapitaalkosten (OCC) van het ontvangende land. In essentie kan met de analyse dus worden bepaald of er voor het project goed gebruik wordt gemaakt van de schaarse middelen (kapitaal, grond, arbeid) van het desbetreffende land. De aanvrager dient de volgende informatie en gegevens te verstrekken: • Beschrijving van de huidige situatie zonder het project en de situatie met gedurende de economische levenscyclus van het project; • De belangrijkste economische opbrengsten (verbetering van het reële inkomen en het welzijn van de begunstigden), waarbij met name dient te worden ingegaan op de belangrijkste indirecte opbrengsten voor de ontwikkeling van de private sector. Voor de belangrijkste economische opbrengsten dient een indicatie te worden gegeven van de kans dat ze worden gerealiseerd; • De belangrijkste economische kosten die het gebruik van schaarse middelen (investeringen, exploitatiekosten van het project) en externe factoren (bijv. milieukosten) weergeven; • Voor zover mogelijk een kwantificatie van de economische kosten en opbrengsten13; • Uitdrukken in geld van economische kosten en opbrengsten en het beoordelen van de netto economische voordelen; • Vermelding van de cut-off rate (alternatieve kapitaalkosten) en de mate waarin de netto economische opbrengsten daar naar verwachting tegen zullen opwegen door berekening van het economische interne rendement gedurende zijn economische levenscyclus.
11
De opbrengsten van een project kunnen niet als economische opbrengsten worden aangemerkt, aangezien ze cash flows vormen die naar het project zelf vloeien en vooral een compensatie vormen voor het gebruik van schaarse middelen. Zij komen ten goede aan het project en niet aan de maatschappij. 12 Let wel: het gaat hier om economische cash flows, dus niet om de feitelijke cash flows die worden gehanteerd voor het bepalen van de financiële en commerciële haalbaarheid. 13 Let wel dat het kwantificeren en uitdrukken in geld van indirecte effecten met de nodige voorzichtigheid dient te geschieden, want vaak zijn er aanvullende investeringen mee gemoeid (dus hogere economische kosten) of kunnen ze slechts ten dele aan het project worden toegeschreven.
ORIO Handleiding 2012
31
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
7
Implementatiefase en exploitatiefase 7.1
Procedure
Fase
Aanvrager
Implementatiefase
Schenkingsarrangement voor de implementatie- en onderhoudsfase
ORIO-team
Eindontwerp (indien van toepassing)
Technische beoordeling en goedkeuring
Voorselectie (indien van toepassing)
Verklaring van geen bezwaar
Voorlopige aanbestedingsdocumenten
Verklaring van geen bezwaar
Doorlooptijd
Hoofdstuk handleiding
max. 2 maanden
7
6 - 12 maanden
Bieding(en) Evaluatie en voorlopige overeenkomst
Verklaring van geen bezwaar
Gunning opdracht Toezegging tot financiering door medefinanciers Bouw, voortgangsrapportages en deelopleveringen (indien van toepassing)
Verklaring van geen bezwaar Beoordeling van output die leidt tot een verklaring van geen bezwaar
afhankelijk van project
Voortzetting van betaling voorschotten Certificaat van definitieve oplevering en eindrapport
Laatste betaling voor implementatiefase
max. 3 maanden
Exploitatie- en onderhoudsplan
Doorlopende betalingen in de exploitatieen onderhoudsfase
maximaal 10 jaar
Beoordeling van output en eindrapport. Ten behoeve van de projectselectie wordt een impactevaluatie uitgevoerd
max. 3 maanden
Exploitatie- en onderhoudsfase
Jaarlijks voortgangsrapport en financiële onderbouwing Eindrapport omtrent project
Implementatiefase Schenkingsarrangement Wanneer een project is goedgekeurd voor de Implementatie- en Exploitatiefasen en dus in aanmerking komt voor een schenking voor deze fasen, zal dit besluit gecommuniceerd worden middels een officiële brief van Agentschap NL naar de Aanvrager. In deze brief zullen tevens de condities worden opgenomen die voldaan moeten worden voor en/of tijdens de Implementatiefase en de Exploitatiefase. Bij de brief wordt een voorlopig Schenkingsarrangement gevoegd met het verzoek aan de Aanvrager de overeenkomst aan te passen waar nodig. Wanneer de onderhandelingen over het Schenkingsarrangement hebben geresulteerd in een voor beide partijen acceptabel document, zal Agentschap NL het Schenkingsarrangement definitief maken. Als de Aanvrager akkoord is, dan tekent Agentschap NL het Schenkingsarrangement en parafeert Agentschap NL alle pagina's van het Schenkingsarrangement en bijlagen in tweevoud. Vervolgens worden de stukken verstuurd naar de Aanvrager voor parafering en ondertekening door de Aanvrager. In het geval dat Agentschap NL de Nederlandse ambassadeur in het ontvangende land de stukken laat ondertekenen en paraferen, zal de ambassade de ondertekening en parafering met de Aanvrager organiseren.
ORIO Handleiding 2012
32
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Het Schenkingsarrangement treedt in werking op de dag na de rechtsgeldige ondertekening en datering door zowel de begunstigde als de begunstiger. Vanaf dat moment begint de Implementatie- en Exploitatiefase van het project. Het Schenkingsarrangement voor de Implementatiefase en de Exploitatiefasen zal in hoofdlijnen de volgende onderdelen bevatten: 1) Voorwaarden voor uitbetaling van de Schenking. 2) Vooruitbetaling. Een (gedeeltelijke, maximaal 15%) vooruitbetaling van de Schenking is slechts mogelijk voor de contractueel vastgelegde aanbetaling voor de levering van goederen en/of diensten. Er kunnen daarvoor zekerheden worden gevraagd van de Opdrachtnemer en/of Begunstigde. 3) Terugvordering van de Schenking. Het arrangement kan bepalen dat in geval van ten onrechte aan de Opdrachtnemer uitbetaalde schenkingen de Begunstigde haar terugvorderingrechten op de Opdrachtnemer uit hoofde van het Uitvoeringscontract aan Agentschap NL zal overdragen. 4) Financieringstoezeggingen. Het arrangeren van de financiering die, naast de beoogde Schenking door ORIO, nodig is om de uitvoering van de implementatie van het Project te realiseren is de verantwoordelijkheid van de Centrale Overheid of het Bevoegd Gezag. Voorwaarde voor uitbetaling onder de Schenking voor de Implementatiefase is het afsluiten en voorleggen van gecommitteerde financieringscontracten. 5) Uitvoering inkoopplan. De inkoop van goederen en diensten voor het project, dient op transparante en efficiënte wijze te geschieden volgens de nationale regelgeving van de Aanvrager met in achtneming van de OESO Good Procurement Practices for Official Development Assistance, ILO Conventions en the OESO Guidelines for Multinational Enterprises (2011 Edition). Bij de selectie van een leverancier zal ook aandacht zijn voor kwaliteits- en duurzaamheidsaspecten van de te leveren goederen en diensten. Van de uitvoerders wordt vereist dat zij de MVO richtlijnen naleven. 6) Gunning opdracht. Indien de aanbestedingsprocedure heeft geleid tot een voor het Bevoegd Gezag acceptabele bieding dan wel de contractonderhandelingen hebben geleid tot overeenstemming tussen Bevoegd Gezag en de Opdrachtnemer, zal het resultaat aan Agentschap NL worden voorgelegd om een verklaring van geen bezwaar voor de gunning af te geven. Vervolgens mag het contract / de contracten getekend worden. Daarna zullen de overige financiers een definitieve financieringsovereenkomst moeten aanbieden en indien van toepassing zal de polis van de kredietverzekeraar moeten worden overlegd. 7) Uitvoering implementatieplan. Nadat de opdracht is gegund kan het goedgekeurde implementatieplan van start gaan. Het implementatieplan zal onder meer bepalen hoe het toezicht op de implementatie wordt geregeld. In veel gevallen zal het toezicht op grond van het Uitvoeringscontract worden uitgeoefend door een (onafhankelijke) ingenieur of employer's representative, die zal rapporteren aan het Bevoegd Gezag en aan Agentschap NL (en de andere financiers). 8) Betalingen. Bij het Schenkingsarrangement wordt een betalingsschema opgesteld. De Schenkingen worden door AgentschapNL opeenvolgend ter beschikking gesteld. In het algemeen zullen betalingen van Schenkingen pro rata parte geschieden met uitbetalingen door andere financieringsbronnen voor het Project. Betalingen vinden plaats direct aan leveranciers van werken, goederen of diensten en na voldoening van de in het Schenkingsarrangement gestelde voorwaarden en overlegging van de afgesproken documenten.
ORIO Handleiding 2012
33
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
9) Oplevering Project. De eindoplevering van het Project is het sluitstuk van de Implementatiefase. Indien door middel van prestatieverklaringen in overeenstemming met het Uitvoeringscontract is aangetoond dat (een deel van) het Project conform de eisen van het Uitvoeringscontract en het Schenkingsarrangement is opgeleverd, zal Agentschap NL een verklaring van geen bezwaar afgeven met betrekking tot deze eindoplevering. Deze verklaring is één van de voorwaarden voor de eindafrekening en eindbetaling van de Schenking voor de Implementatiefase en de uitbetaling van een Schenking in de Exploitatiefase. Exploitatiefase De Exploitatiefase is reeds geregeld in het al eerder afgesloten Schenkingsarrangement voor de Implementatie- en Exploitatiefase. Hierin staan de voorwaarden en bepalingen voor de uitbetaling van de Schenking voor ten hoogste de eerste 10 jaren van de Exploitatiefase van het Project. Start Exploitatiefase Nadat de eindoplevering van (een deel van) het Project heeft plaatsgevonden en daarvoor een verklaring van geen bezwaar is afgegeven door Agentschap NL, kan de Exploitatiefase van het Project van start gaan. Een belangrijke voorwaarde voor de uitbetaling van de achtereenvolgende deelbetalingen van de Schenking voor deze fase bestaat uit het volgen van een vooraf vastgesteld (en desgewenst periodiek bij te stellen) beheer- en onderhoudsplan. Hierin kunnen periodieke toetsingen worden opgenomen, waaraan periodieke betalingen zijn gekoppeld. Deze toetsingen worden in principe uitgevoerd door een (onafhankelijke) ingenieur of employer's representative. Over de aanstelling van deze partij dient een verklaring van geen bezwaar te zijn afgegeven door Agentschap NL. Geïntegreerde contracten Hoewel de Implementatiefase en de Exploitatiefase worden geregeld in één gecombineerd Schenkingsarrangement voor de Implementatie- en Exploitatiefase, betekent dat niet zonder meer dat ook de uitvoering in één geïntegreerd contract voor de Implementatie- en Exploitatiefase moet worden geregeld. Of de uitvoering van de Implementatiefase en de Exploitatiefase al of niet in een geïntegreerd contract wordt aanbesteed of uitbesteed zal afhangen van de feitelijke omstandigheden van het Project en de voorkeur en capaciteit van de betrokken partijen en dient te worden onderbouwd in het inkoopplan als onderdeel van het Projectplan. Evaluatie De Aanvrager en het Bevoegd Gezag zullen meewerken aan evaluaties van het Project en het ORIO programma, die worden uitgevoerd of aanbesteed door Agentschap NL. Agentschap NL zal de Aanvrager informeren over de resultaten van dergelijke evaluaties.
7.2 7.2.1
Inkoop ORIO-inkoopproces
In de onderstaande figuur staan de mogelijke inkoopprocedures vermeld (op basis van FIDICovereenkomsten). Afhankelijk van de contractvorm zijn er verschillende stappen in de inkoopprocedures. Bij een ontwerp- & bouwovereenkomst bijvoorbeeld kan de aanvrager beginnen met het opstellen van de aanbestedingsdocumenten zodra het schenkingsarrangement voor de implementatiefase en exploitatie- en onderhoudsfase is getekend. Bij aanbesteding van een traditioneler ontwerp-bieding-bouwovereenkomst dient eerst een eindontwerp te worden gemaakt, waarna Agentschap NL deze technisch beoordeelt. Agentschap NL dient het eindontwerp goed te keuren voordat met de aanbestedingsprocedure kan worden begonnen. Afhankelijk van de wet- en regelgeving voor inkoop van het ontvangende land kan het contract worden gegund door middel van rechtstreekse onderhandelingen met dezelfde aannemer die verantwoordelijk was voor het voorontwerp. In de bovenstaande tabel 7.1 staat een kort overzicht van de belangrijkste stappen van het inkoopproces.
ORIO Handleiding 2012
34
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
7.2.2
Toetsing inkoopbesluiten door ORIO
ORIO toetst het inkoopproces voor de inkoop van goederen, werken en diensten om te waarborgen dat de aanbesteding en het contractmanagement worden uitgevoerd in overeenstemming met de overeengekomen procedures, zoals vereist door de ORIO-beleidsregels. ORIO deelt de resultaten van zijn toetsing mee in de vorm van een verklaring van "geen bezwaar". Toetsing vooraf door ORIO is verplicht voor alle inkopen voor het specifieke ORIO-project tenzij anderszins vermeld in het schenkingsarrangement. •
•
•
Voorafgaande aan een bericht van voorselectie of uitnodiging tot inschrijving dient de aanvrager de volledige set voorselectie- of aanbestedingsdocumenten in conceptvorm ter toetsing bij ORIO in te dienen. Voorafgaande aan het finaliseren van de voorselectielijst of gunnen van een opdracht, dient een gedetailleerde evaluatie van de voorselectie of inschrijving waarin de specifieke redenen uiteen worden gezet waarop de aanbeveling tot voorselectie of gunning van de opdracht is gebaseerd, ter toetsing bij ORIO worden ingediend. De aanvrager dient een concept van de definitieve overeenkomst en eventuele wijzigingen ter toetsing bij ORIO in te dienen.
De toetsing door ORIO is met name gericht op de onderstaande parameters: • • • • • • •
• •
De verantwoordelijkheid van de aanvrager en inachtneming van de 'Good Procurement Practices' van de OESO en nationale wetgeving Integriteit van de personen die bij het inkoopproces betrokken zijn Een open aanbestedingsprocedure Transparante inkoopregels Transparantie inzake tijdige toegang tot informatie over de aard van de goederen en diensten en over toepasselijke inkoopprocedures Onderbouwing van de keuze voor de toepasselijke inkoopprocedure Waarborging normen voor maatschappelijke verantwoordelijkheid zoals het vermijden van corruptie, kinderarbeid, gedwongen arbeid en verspilling (ILO-richtlijnen en de richtlijnen van de OESO voor multinationale ondernemingen) Transparante gunningscriteria met een evenwichtige balans tussen prijs en kwaliteit in de aanbesteding Kwaliteits- en duurzaamheidsaspecten en -criteria voor de vereiste goederen, werken en/of diensten
ORIO Handleiding 2012
35
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Bijlage I Sectoroverzicht
Sector
Sub
Subsub
Soort infrastructurele werken
Water & Groen
Irrigatie, waterverdeling en kwaliteit, ecologie in deltagebieden, alternatieve waterbronnen, aquacultuur
Waterbeheer
Integraal hoogwaterbeheer, stedelijk waterbeheer, kustontwikkeling, landwinning, grondwaterbeheersing; waterkwaliteit/behoud, rivierbeheer
Waterwerken
Dammen en dijken
(Afval)waterbehandeling
Afvoer en rioleringen Zuivering (beheer)
Watervoorziening (drinkwater/industrieel water
Opvang en zuivering Levering Pijpen & leidingen Waterkwaliteit
Deltatechnologie
Water
Watertechnologie
Inzameling Behandeling/recycling
Beheer van vast afval Bodembehoud Klimaat
Mitigatie: vermindering broeikaseffect Aanpassing aan klimaatverandering
Milieubeheer
Behoud van biodiversiteit
Milieu
Bioraffinage Biomassa Biobrandstoffen Biogas
Energie
Biogasinstallaties
Energieopwekking en levering Aardwarmte Olie en gas Energie uit afval
Gasinstallaties Waterkrachtinstallaties Windparken Zonnepanelen
Waterkracht Windenergie Zonne-energie Elektriciteit
ORIO Handleiding 2012
36
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Vervoer en Logistiek
Vervoer over de weg
Openbaar vervoer (bussen)
Vervoer over het spoor
Openbaar vervoer (treinen)
Vervoer over water
Openbaar vervoer (veerboten, sleepboten) IT en Telecom
ICT
Maatschappelijke diensten
Civiele werken
ORIO Handleiding 2012
Telecommunicatie
Netwerken ICT-faciliteiten
Gezondheidszorg
Bouw van ziekenhuizen Medische apparatuur
Onderwijs
Bouw van scholen Onderwijsfacilteiten
Aanleg van havens
Havencomplexen en havens Baggerwerkzaamheden
Bouw van luchthavens
Aanleg van luchthavens
Aanleg van spoorwegen
Aanleg van spoorwegen Bruggen en tunnels
Aanleg van wegen
Aanleg van wegen Bruggen en tunnels
37
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
Bijlage II Projectkosten die in aanmerking komen In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de kosten die in aanmerking komen voor ORIO-financiering, als bedoeld in de beleidsregels, paragraaf 15.4.
Kosten die in aanmerking komen
Kosten die niet in aanmerking komen
Ontwikkelingsfase kosten gemaakt voor het opstellen van een schenkingsaanvraag kosten voor projectmanagement kosten van audits marges voor onvoorziene omstandigheden (inclusief meerwerk), risico's en winst kosten voor monitoring, testen en onderzoeken kosten voor opstellen ontwerp en/of hoeveelhedenstaat kosten van gedetailleerd ontwerp kosten voor haalbaarheidsstudie, impactstudies en onderzoek kosten voor juridische en administratieve diensten kosten voor contract- en aanbestedingsdocumenten kosten voor opleiding
ORIO Handleiding 2012
Kosten die niet in aanmerking komen
Kosten die Kosten die in niet in aanmerking aanmerking komen komen
Implementatiefase
x
E&O-fase
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
kosten voor accountantsdiensten en inkoopdiensten kosten voor bouwen, leasen, uitbreiden of renoveren van faciliteiten, inclusief kapitaalgoederen die onderdeel vormen van het project financieringskosten* reserveringen voor wisselkoers veranderingen reserverekening voor schuldaflossing vergunningen (bijv. bouwvergunningen) onderhoudskosten (uitgezonderd interne personeelskosten) algemene interne personeelskosten interne personeelskosten van Het Bevoegd Gezag uitsluitend in verband met specifieke op te leveren resultaten binnen het project kosten voor het aankopen of huren/pachten van land
Kosten die in aanmerking komen
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x
x x
x
38
Handleiding ORIO Aanvraagronde 30 mei 2012
voor het project nutskosten (energie, water, etc.) vertaling van relevante documenten uit het Engels naar de taal van de aanvrager vertaling van relevante documenten uit de taal van de aanvrager naar het Engels
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Nota bene: • Uitsluitend financieringskosten die zijn gemaakt vóór het afsluiten van de transactie komen in aanmerking (d.w.z. niet de rente en/of aflossing van een lening); • Uitsluitend eenmalige financieringskosten komen in aanmerking. De volgende items komen in aanmerking voor vergoeding: • Premie kredietverzekering • Kosten voor aanvragen van kredietverzekering • Premie voor dekking fabricagerisico • (Her)bevestigingsvergoeding kredietbrief • Vergoeding voor beheer van leningen • Bereidstellingsprovisie • Garantievergoeding inzake aanbetalingen • Aantoonbare kosten voor het opzetten van een leverancierskrediet
ORIO Handleiding 2012
39